Deventer op Stelten 2010 by de Stentor

c t en A e

La Fura

ls Ba us

Cl o

o n d ag met 'Proj ec t <

Deventer op Stelten

z /m

jd ag 9 t i r v

ju l i 2 0 1

30 '

Les S t

ud i

Frankrijk m e t

â&#x20AC;&#x2DC;

lopers t l e

uit

itie kera

e ill

Dit is een uitgave van

Cirque de M a r se

s Angesâ&#x20AC;&#x2122; e d ace Pl

Ex p

sche st mi

vrijdag 2 juli 2010 www.destentor.nl

deventer op stelten | 67

GZ-

Op de cover: ‘Place des anges’ van Les Studios foto Georges Bozio de Cirque de Marseille

Inhoud

Vlieg de vrijheid tegemoet

5 Engelen bedelven Grote Kerkhof met veren Deventer Op Stelten 2010 Speellocaties 1 Brink 2 Brink Waag 3 Brink Fontein 4 Brink Royal 5 Bergkerk 6 Golstraat 7 Walstraat 8 Korte Bisschopstraat 9 Lange Bisschopstraat 10 Lamme van Dieseplein 11 Bagijnenstraat 12 Burgerweeshuis Festivalcafé 13 Grote Overstraat 14 Kleine Overstraat 15 Loes & Reinier International Ceramics 16 Grote Kerkhof 17 Nieuwe Markt 18 Wellepad 19 Worp 20 Worpplantsoen Telder 21 Worpplantsoen 22 Worpplantsoen Gajes

n slaa

Voetveer vr 9 juli tot 00.30 uur za 10 juli tot 00.30 uur zo 11 juli tot 23.00 uur retour € 1,40 enkel € 1,00

éments Disponibles (Fr) 22.15 uur - Worpplantsoen

ito (Sp) 22.10 uur - Brink

Due Mondi (It) 22.55 uur - Brink (nabij Royal)

end danstheater Telder (Ned) 23.05 uur - Worpplantsoen

udios de Cirque de Marseille (Fr) 23.35 uur - Grote Kerkhof

Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 23.45 uur - Brink

22 19

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 23.15-23.40 uur - Worpplantsoen

Keizer straat

Kagbéma Togo Waders (Togo) 22.15-22.45 uur - Brink

Menstraa t

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 22.30-23.00 uur - Bergkerk

Festivalcafé Optredens, bandjes en dj’s - t/m 04.00 uur Burgerweeshuis (café en zaal)

Worpplantsoen

Kagbéma Togo Waders (Togo) 20.30-21.00 uur - Grote Kerkhof Teatro Due Mondi (It) 16.00-16.25 uur Golstraat en Walstraat (Brocantemarkt)

Winkels open t/m 17.00 uur - Binnenstad

Fadunito (Sp) 16.15-17.00 uur - Brink-Korte Bisschopstraat

Expositie - Keramische steltlopers Ank Uitenbroek - 11.00-17.00 uur Loes & Reinier International Ceramics

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts)16.30-16.55 uur - Worpplantsoen

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar 11.00-23.00 uur - Bergkerk

Festivalcafé Met optredens, bandjes en terras 12.00-04.00 uur - Burgerweeshuis Musical Daendels (Ned) 12.00-12.40 uur - Nieuwe Markt Theater Gajes (Ned) 12.00-12.45 uur - Brink (markt) Theaterschip Drost van Salland (Ned) 12.00-12.45 uur - WellepadGrote Kerkhof-Lange BisschopstraatGrote Overstraat-Brink La Compagnie Albédo (Fr) 12.00-13.00 uur - Brink-Korte en Lange Bisschopstraat-Kleine Overstraat

Beeldend danstheater Telder (Ned) 13.00-13.20 uur - Worpplantsoen Skakkja en Bajka (Fr) 13.00-13.20 uur - Brink (van fontein naar Waag) Kagbéma Togo Waders (Togo) 13.00-13.30 uur - Grote Kerkhof Beeldend danstheater Telder (Ned) 13.30-13.50 uur - Worpplantsoen

Teatro Ka (Pt) 12.30-13.15 uur - Lamme van Dieseplein

Teatro Due Mondi (It) 13.30-13.55 uur - Golstraat en Walstraat (Brocantemarkt)

Fadunito (Sp) 12.45-13.30 uur - Brink-Korte Bisschopstraat

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 13.30-14.00 uur - Bergkerk

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 23.00-23.45 uur - Brink

Beeldend danstheater Telder (Ned) 20.30-20.50 uur - Worpplantsoen Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 20.30-20.55 uur - Worpplantsoen

ZATERDAG 10 JULI ZATERDAG 10 JULI

Warenmarkt 9.00-17.00 uur - Brink Brocante aan de IJssel 10.00-17.00 uur - Stromarkt, Botermarkt, Grote Poot en Walstraat

Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.45-23.05 uur - Worpplantsoen Les Studios de Cirque de Marseille (Fr) 23.00-23.35 uur - Grote Kerkhof

We lle

IJssel

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 12.00-17.00 uur - Worp

Gregor Wollny

Gregor Wollny (Dts) 16.30-17.00 uur - Bagijnenstraat

Skakkja en Bajka (Fr) 14.40-15.00 uur Brink (van fontein naar Waag)

Kagbéma Togo Waders (Togo) 16.30-17.00 uur - Grote Kerkhof

Close-Act (Ned) 15.00-15.30 uur - Grote Kerkhof

Skakkja en Bajka (Fr) 16.40-17.00 uur Brink (van fontein naar Waag)

Musical Daendels (Ned) 13.45-14.25 uur - Nieuwe Markt

Johan Lorbeer (Dts) 15.00-16.30 uur - Brink

Gregor Wollny (Dts) 14.00-14.30 uur - Bagijnenstraat

Teatro Ka (Pt) 15.15-16.00 uur - Lamme van Dieseplein

Theater Gajes (Ned) 14.00-14.45 uur - Brink (markt)

Beeldend danstheater Telder (Ned) 15.30-15.50 uur - Worpplantsoen

Theaterschip Drost van Salland (Ned) 14.00-14.45 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink

Theater Gajes (Ned) 15.30-16.00 uur - Brink (markt)

Festivalcafé - Optredens, bandjes, o.a. Pedro Delgados, David Pino & friends en Vinyl Collectief - t/m-04.00 uur Burgerweeshuis (café, tuin en zaal)

Les Éléments Disponibles (Fr) 14.00-15.00 uur - Worpplantsoen La Compagnie Albédo (Fr) 14.30-15.30 uur - Brink-Korte en Lange Bisschopstraat-Kleine Overstraat

ZATERDAGAVOND 10 JULI ZATERDAGavond 10 JULI Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar - t/m 23.00 uur - Bergkerk

6 -7

Bergkerk

Zand poor t

18 We llep

ja en Bajka (Fr) 22.20 uur - Brink (nabij Royal)

Nomade/Marie Falquet (Fr) 23.00 uur - Bergkerk

5 Brink

Teatro Due Mondi (It) 22.30-22.55 uur - Brink (nabij Royal)

Ka (Pt) 22.30 uur - Lamme van Dieseplein

ma Togo Waders (Togo) 22.45 uur - Brink

ns traa t

Boreelplein

Ove rstr aat

As se

Grote Kerkhof

7 Walstraat 6

4 Ove13 rstr aa t

Klei ne

Grot e Poot 15

Stallen fiets

Alleen zaterdag Golstra at

op stra at

kt mar

Nieuwe Markt

at stra

Gro te

mpagnie Albédo (Fr) 22.30 uur - Brink

end danstheater Telder (Ned) 22.35 uur - Worpplantsoen

17 Parkeren auto

erschip Drost van Salland (Ned) 22.00 uur - WellepadKerkhof-Lange BisschopstraatOverstraat-Brink

Politie

Biss

Toilet

rzet

rte

Lind

EHBO

Due Mondi (It) 21.40 uur - Brink (nabij Royal)

al Daendels (Ned) 21.55 uur - Nieuwe Markt

Lamme van Dieseplein

Informatie Deventer Op Stelten VVV Deventer

Expositie Hans Bosman en Loes Enklaar

ja en Bajka (Fr) 21.30 uur - Brink

11 12

Ond

r Wollny (Dts) 21.30 uur - Bagijnenstraat

at stra uw Nie

Nomade/Marie Falquet (Fr) 21.15 uur - Bergkerk

end danstheater Telder (Ned) 21.20 uur - Worpplantsoen

Sm ed en stra at

raat lost icke n Tw Va at Papenstra

ma Togo Waders (Togo) 21.00 uur - Grote Kerkhof

ssch

Lorbeer (Dts) 22.00 uur - Brink

end danstheater Telder (Ned) 20.50 uur - Worpplantsoen

er Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 20.55 uur - Worpplantsoen

Teatro Ka met ‘UroborU’

singel

ng e Bi

Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 21.15 uur - Brink

Deventer

Stationsplein

Singel Binnen

itie - Keramische steltlopers Ank roek - 11.00-18.00 uur Reinier International Ceramics

itie - Hans Bosman en Loes Enklaar 23.00 uur - Bergkerk

project Dré Wapenaar (EastSite) 24.00 uur - Worp

Stro

DAG 9 JULI

alcafé - Optredens, bandjes, o.a. Delgados, David Pino & friends en ollectief - 18.00-04.00 uur weeshuis (café, tuin en zaal)

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 20.45-21.15 uur - Bergkerk

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 23.15-23.40 uur - Worpplantsoen Festivalcafé Met optredens, bandjes en dj Arnold’s Last Dance Op Stelten - t/m 04.00 uur Burgerweeshuis (café en zaal) ZONDAG 11 11 JULIJULI ZONDAG

Beeldend danstheater Telder (Ned) 21.00-21.20 uur - Worpplantsoen

Beeldend danstheater Telder (Ned) 10.30-10.50 uur - Worpplantsoen (speciale ochtendvoorstelling!)

Gregor Wollny (Dts) 21.00-21.30 uur - Bagijnenstraat

Beeldend danstheater Telder (Ned) 11.00-11.20 uur - Worpplantsoen (speciale ochtendvoorstelling!)

Skakkja en Bajka (Fr) 21.15-21.30 uur - Brink Teatro Due Mondi (It) 21.15-21.40 uur - Brink (nabij Royal)

Programma en plattegrond

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 11.00-17.00 uur - Worp

Musical Daendels (Ned) 21.15-21.55 uur - Nieuwe Markt

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar - 11.00-17.00 uur - Bergkerk

Theaterschip Drost van Salland (Ned) 21.15-22.00 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink

Expositie - Keramische steltlopers Ank Uitenbroek - 12.00-17.00 uur Loes & Reinier International Ceramics

Les Éléments Disponibles (Fr) 21.15-22.15 uur - Worpplantsoen

Koopzondag 12.00-17.00 uur - Binnenstad

Fadunito (Sp) 21.30-22.10 uur - Brink

Festivalcafé Optredens, bandjes en dj’s - 12.00-18.00 uur - Burgerweeshuis (café en zaal)

La Compagnie Albédo (Fr) 21.30-22.30 uur - Brink

Theater Gajes (Ned) 12.00-12.30 uur - Brink

Musical Daendels (Ned) 15.30-16.10 uur - Nieuwe Markt

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 20.30-24.00 uur - Worp

Teatro Ka (Pt) 21.45-22.30 uur - Lamme van Dieseplein

Beeldend danstheater Telder (Ned) 16.00-16.20 uur - Worpplantsoen

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 20.30-21.15 uur - Brink

Skakkja en Bajka (Fr) 22.00-22.20 uur - Brink (nabij Royal)

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 16.00-16.30 uur - Bergkerk

Johan Lorbeer (Dts) 20.30-22.00 uur - Brink

Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.15-22.35 uur - Worpplantsoen

Musical Daendels (Ned) 12.00-12.40 uur - Nieuwe Markt Theaterschip Drost van Salland (Ned) 12.00-12.45 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink

8 Onthaasten in Worpplantsoen

9 Hoe hoger, hoe dichter bij de goden

10 - 11 Festivalcafé Burgerweeshuis pleisterplaats

DEVENTER OP STELTEN

oor de veertiende keer trekt een bont gezelschap van steltenlopers en andere straatartiesten door Deventer. Ook dit jaar is weer een mix gevonden van amusement, spektakel en diepgang. Natuurlijk ontbreken de grote enerverende voorstellingen niet op de Brink en het Grote Kerkhof. Maar ook zijn er de verstilde acts en de hilarische lastpakken. Het festival is zo groot geworden dat het nagenoeg onmogelijk is alle voorstellingen te zien. Je moet keuzes maken. De een doet dat weloverwogen op basis van het programma, de ander laat zich onderdompelen in het warme bad van het straattheater en ziet wel waar hij uitkomt. De redactie van de Stentor bestudeerde het programma en licht er enkele bijzondere onderdelen uit. De Brink is het epicentrum waar altijd wat te doen is. Voor een rustmoment is een wandeling naar de Bergkerk zo gemaakt. Afwisselend op de Brink en het Grote Kerkhof tarten Afrikaanse steltenlopers op eenvoudige houten stelten de wetten van de zwaartekracht. Op het eind van de avond is zowel op het Grote Kerkhof als op de Brink een act die je niet mag missen. Dat wordt kiezen. Op het Grote Kerkhof dalen de engelen neer als een ode aan de Lebuïnustoren. Volgens organisator Anjo de Bont laat de show van Les Studios de cirque de Marseille het publiek ‘in opperste verdwazing en blijheid’ achter. De productie waarbij een enorme massa veren wordt gebruikt, was nooit eerder in Nederland te zien. De Brink wordt gedomineerd door een hoge stellage die twee keer per avond tot leven komt in het project van het Nederlandse Close-Act en La Fura dels Baus uit Spanje. Dit project, waaraan ruim veertig jongeren uit de regio meedoen, is tevens de opening van het festival op vrijdagavond. Een oversteek naar de Worp met het pontje is beslist de moeite waard. Vanuit de stad is de hoge tentenstellage te zien van kunstenaar Dré Wapenaar. Volgens theatermaker Norbert Busschers is het plantsoen de ideale plek voor ‘onthaastende voorstellingen’, ver weg van de drukte van de stad. De fervente festivalganger kan tot diep in de nacht terecht in het Festivalcafé in het Burgerweeshuis, dat gedurende het hele festival geopend is voor muziek, drank en eten en een bijzondere clown op het voorplein. Meer informatie en video’s op www.destentor.nl

Colofon Uitgever De Stentor BV Directeur/uitgever Rienk Feenstra (a.i.) Hoofdredacteur Alex Engbers Redactie Herman van Amelsvoort Vormgeving Angelique Volkers Druk Wegener Nieuwsdruk Gelderland Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Achter de schermen van het festival: in deze bijlage een serie zwart-witfoto’s van de Deventer fotograaf Geo Oplaat.

www.destentor.nl vrijdag 2 juli 2010

68 | deventer op stelten

GZ-

Close-Act en La Fura dels Baus

Vlieg de vrijheid tegemoet door Natasja van Dulmen

amen met vijftig jongeren uit Overijssel zorgen de theatergroepen Close-Act uit Tilburg en La Fura dels Baus uit Barcelona voor het hoogtepunt op de Brink. Waarom juist deze voorstelling zo spectaculair is? Misschien omdat de show speciaal voor Deventer gemaakt is. Of omdat er zoveel jongelui uit Overijssel aan meewerken. Wellicht zijn het de slagwerkers, mobiele objecten, de vliegende zangeres en rode steltenfiguren met vlaggenstokken. Of gaat het om het enorme menselijke net dat artiesten tot wel vijftig meter boven de grond vormen? Hoe dan ook, bezoekers kunnen weer rekenen op een waar spektakel. De megashow stimuleert je om de vrijheid tegemoet vliegen. De samenstellers van het festival reizen jaarlijks stad en land af op zoek naar wervelende shows. ‘The human net’ van La Fura dels Baus maakte een onovertroffen indruk. Maar Close-Act had in Deventer al vele malen laten zien dat ze toptheater konden brengen. Dan maar een mooie, unieke samenwerking. Het Tilburgse Close-Act bedacht samen met de Catalaanse La Fura dels Baus een show, speciaal voor Deventer op Stelten. En voor het vinden van extra medewerkers, werd de hulp ingeroepen van het Theaterschip in Deventer. Die trommelden bijna vijftig jongelui op, en leidden hen op tot volwaardig artiest of begeleider. Een echte naam heeft de show niet. ,,Maar het zou wel ‘connecting flight’ kunnen heten”, zegt Hesther Melief, die negentien jaar geleden aan de basis stond van Close-Act. ,,Gezamenlijke passie, dat is waar het om gaat. Als je vrij van denken bent, kun je op eigen kracht vliegen.” De show bestaat uit verschillende scènes, lucht- en grondwerk, boven en tussen het publiek. Uitgangspunt is een speciale versie van de show ActRed, een bonte parade met muzikantenkarren, een zangeres, mobiele objecten en een verteller die een

‘The human net’, het menselijke net van het Spaanse gezelschap La Fura dels Baus. gedicht voordraagt. En daarbij komt nog het menselijke net, dat zich hoog boven de mensen over het plein zal voortbewegen. Dit deel neemt La Fura dels Baus voor haar rekening.

elief: ,,Voor Close-Act is het inzetten van onze nieuwe vliegmobiel heel speciaal. Die gaat zo’n zes meter de lucht in. We gaan hem gebruiken voor voorstellingen in 2011. Maar hier in Deventer vindt dus de première plaats. Daarnaast is de samenwerking met La Fura natuurlijk bijzonder.” De Tilburgse groep komt voor de negende keer naar Deventer. Zo speelden ze in 2006 de voorstelling Malaya op de Brink en in 2007 Pi-Leau op het Grote kerkhof. Het waren shows die de menigte in beweging bracht. De obstakels in de ruimte, be-

wegende acteurs en mobiele objecten gingen namelijk dwars door het publiek. Melief komt graag weer naar Deventer. ,,We vinden het één van de beste festivals van Nederland. De programmering is echt fantastisch. Daarnaast is de organisatie eromheen ook uitstekend geregeld.” Zowel Close-Act als La Fura dels Baus spelen in voorstellingen over de hele wereld. Zo waren ze beiden - los van elkaar - te bewonderen op de Wereldexpo 2010 in Shanghai. De Catalaanse theatergroep bestaat al meer dan 30 jaar en staat bekend om haar opzienbarende programma’s. Ze zoeken graag de grenzen op en weten mensen te choqueren door controversiële theatershows op te voeren. Maar het programma in Deventer is vooral mooi en spectaculair. De muziek is speciaal gemaakt voor de choreografie bij de show.

foto PR

De groep komt met zeven personen uit Barcelona. Daarnaast werken nog 48 jongeren uit Overijssel aan ‘the human net’ mee. ,,We hebben vaak met jonge vrijwilligers samengewerkt”, vertelt Ainhoa Lorente van La Fura dels Baus. ,,Het is geweldig, want dit is een ervaring die ze altijd leuk vinden en die ze nooit meer zullen vergeten.” ■Close-Act (Ned), La Fura dels Baus (Sp) en jongerenproject ‘<30’ Brink ■Vrijdag 9 juli: 20.30-21.15 uur, 23.00-23.45 uur ■Zaterdag 10 juli: 20.30-21.15 uur, 23.00-23.45 uur ■Zondag 11 juli: 13.15-14.00 uur, 16.15-17.00 uur

Project <30 Bijna vijftig jongeren in de leeftijd van zestien tot dertig jaar vormen het menselijke net. Ongeveer de helft van de jongelui komt uit Deventer. ,,Ze komen bijvoorbeeld uit onze eigen jeugdtheaterschool of van de Leeuwenkuil”, vertelt Jowin Heemskerk van theaterschip Drost van Salland. ,,De andere helft komt uit allerlei andere plaatsen uit Overijssel. Op de woensdag voorafgaand aan het steltenweekend krijgen ze een workshop van ons. Die gaat vooral over samenwerking, gelijktijdigheid en ensemblewerk. De dagen daarna repeteren ze met een Spaanstalige docente van La Fura dels Baus.” Zij zal met de groep de choreografie instuderen. En de jongeren zullen dan ook voor het eerst de lucht in gaan. ,,Het is niet iets voor mensen met hoogtevrees, dat lijkt me wel duidelijk.”

De show ‘ActRed’ van Close-Act is een onderdeel van het project <30. foto Marion de Boer

vrijdag 2 juli 2010 www.destentor.nl

deventer op stelten | 69

GZ-

Les Studios de Cirque de Marseille

Engelen bedelven Grote Kerkhof met bombardement van veren door Martijn Ubels

ngelen dalen vanuit de donkere nacht neer op het Grote Kerkhof. Een enorme hoeveelheid veren uitgestrooid door de engelen, vormt als het ware een ‘sneeuwdeken’ over het plein én de mensenmassa. De voorstelling Place des Anges (Plein van de Engelen) van de Franse formatie Les Studios de Cirque de Marseille belooft een groot spektakel te worden. Het is een poëtisch spektakel op grote hoogte, waarbij veertien witte engelen één voor één neerdalen op het Grote Kerkhof. De engelen komen en gaan, langzaam en rustig of juist in grote snelheid, vanuit de Lebuïnustoren of elders uit de duisternis. De engelen bewegen zich langs touwen, die onder meer worden bevestigd aan de Lebuïnustoren. De engelen hangen boven de menigte op het plein. De voorstelling vergt dan ook de nodige voorbereiding, de touwen moeten immers op grote hoogte worden bevestigd. ,,Een aantal technische mensen van onze groep is onlangs in Deventer geweest om het plein en de mogelijkheden ter plekke te bekijken’’, vertelt Tiphaine Behaghel van de Franse groep. ,,Elk plek waar we komen is natuurlijk anders, dat moeten we telkens uitmeten en goed uitdenken. Bovendien houden we overal rekening met het karakter van een plek: de voorstelling moet recht doen aan die plek en erbij passen.’’ De historische Deventer binnenstad is een prachtige locatie voor de voorstelling. Het Grote Kerkhof en Deventer komen in een fraai rijtje met bijvoorbeeld Kiev, Madrid of Buenos Aires, waar de voorstelling al te zien was. De voorstelling benut de pracht van historische steden. Zo ‘zeilde’ men al af van bijvoorbeeld de indrukwekkende kathedraal van de Franse plaats Amiens. Het plein nabij het koninklijk paleis in Madrid was ook al een bijzonder decor van de voorstelling, waarmee Cirque de Marseille rondreist.

p YouTube circuleren mooie videobeelden van die optredens. De beelden geven een goede indruk van de techniek die de acteurs hanteren en van het opbouwwerk dat er bij komt kijken. Er worden met behulp van katrollen touwen gespannen op gebouwen, vanwaar de acteurs als het ware foto’s Les Studios de Cirque de Marseille en Georges Bozio ‘afzeilen’. kennen. Praat met elkaar, dat is voor een samenDe voorstelling in Deventer is de eerste in Nederland. Via haar collega’s die onlangs in Deven- leving natuurlijk ook iets wat erg belangrijk is.’’ De productie vindt mede plaats in het kader ter waren, hoorde Behaghel al dat de stad een van het Jaar van de Lebuïnustoren, vanwege de fraaie binnenstad heeft en een mooie plek is afronding van de restauratie van de voor de Hollandse primeur. Lebuïnustoren in 2010. Ondersteund door prachEen specifieke boodschap heeft de voorstelling tige muziek is de voorstelling een adembeneniet echt, vertelt Behaghel. ,,We willen spektamend sprookje, hoog boven het publiek, met bokel bieden. Zonder het nou een boodschap te vendien een onvergetelijke finale, zo luiden eerwillen noemen, is het voor ons heel belangrijk dere recensies. En: het effect van het spektakel, dat het publiek zich amuseert, mét elkaar.’’ Het dat slechts een half uur duurt, op de toeschouresultaat moet zijn één vrolijke massa, waarin jong en oud zich een weg baant door het veren- wers is ‘gigantisch’. dek. ,,Plezier maken en lachen, daar gaat het in de voorstelling om. Als de veren op het plein en ■Les Studios de Cirque de Marseille (Fr) de mensen zijn neergevallen is het de bedoeling ‘Place des Anges’ dat mensen ermee spelen, plezier maken in de verenzee en elkaar opzoeken. Samen moeten ze Grote Kerkhof er een feest van maken. We willen dat er ook in- ■Vrijdag 9 juli: 23.00-23.35 uur teractie ontstaat tussen mensen die elkaar niet ■Zaterdag 10 juli: 23.00-23.35 uur

Opvallend aspect aan ‘Place des Anges’ is de grote hoeveelheid veren die eraan te pas komt. Het gaat om (in gewicht uitgedrukt) één ton. De veren komen als een sneeuwdeken uit de lucht vallen. Het straattheatergezelschap neemt de veren bij buitenlandse voorstellingen in principe mee vanuit Frankrijk. Maar niet altijd. Bij de voorstelling in Argentinië bijvoorbeeld werden de veren ter plekke ingeslagen. Het schoonmaken van het plein na de voorstelling vergt wel enige inspanning, vertelt Tiphaine Behaghel van Cirque de Marseille. ,,Dat gaat net als na bijvoorbeeld een markt. Het plein wordt schoongeveegd met een veegwagentje.’’ De veren worden maar een keer gebruikt. Dit omdat de veren schoon moeten zijn, ze komen immers op het publiek neer. De engelen die in de lucht aan een touw hangen en naar beneden dalen, zijn speciaal getrainde acteurs.

Dré Wapenaar

Les Elements Disponibles

De droom van een eenvoudige straatveger door Herman van Amelsvoort

E ‘Tentvillage Revisited’ van Dré Wapenaar.

foto Dré Wapenaar

Tentendorp kijkt uit over rivier

an de oever van de IJssel staan naast het IJsselhotel vier bollen op poten. Bij nader inzien zijn het tenten, je kunt erin. Als een vooruitgeschoven post op de Worp kijken ze uit over de rivier en zo vormen ze de verbinding tussen de stad en de Worp. Toen de festivalorganisatie aan kunstenaar Dré Wapenaar vroeg zijn ‘Tentvillage Revisited’ hier te plaatsen hoefde hij geen moment na te denken. ,,Ik komt uit Rotterdam maar ik kende de plek al van wandelingen. Het is er prachtig aan

de overkant van de stad.’’ Het zal niet voor iedere festivalbezoeker direct even duidelijk zijn dat het bij Wapenaars tenten om beeldhouwkunst gaat. ,,Het is een sculptuur”, zegt hij. ,,Ik ben beeldhouwer en werk op de grens van architectuur.’’ Maar het is ook een rustpunt voor de bezoeker. ,,Mensen draaien om elkaar heen en kunnen er gaan zitten.’’ Wapenaar is bekend geworden met zijn ‘boomtenten’ die in een enorme druppelvorm aan bomen hangen en ook als tent in gebruik zijn. ,,Die zijn een ongekend succes maar ze zijn

ook verkeerd begrepen. Het is geen commercieel ontwerp voor een camping maar een uniek kunstwerk.’’ De betekenis die Wapenaar in dit werk legt, gaat over de manier waarop steden en dorpen gebouwd worden. ,,Het gaat over hoe we het best met elkaar kunnen wonen. Ik ben geen voorstander van uitgestrekte Vinexwijken, maar net als deze tenten onder en boven en achter en voor elkaar. In Rotterdam mogen nog best een miljoen mensen meer komen wonen. In New York kan dat ook.’’

Telder

en oude gammele tractor met een boerenwagen erachter, rijdt het Worpplantsoen binnen, volgepakt met acteurs die zijn gekleed in lange grauwe regenjassen. Als bij een middeleeuws wagenspel wordt de wagen omgebouwd tot toneel waar muzikanten plaatsnemen. Het spel begint zodra een lange steltenloper begint te vegen met een bezem. De titel van de voorstelling is niet voor niets ‘Parfois le balayeur’ (Soms, de veger’), het is de titel van een gedicht van de Franse dichter Jacques Prévert. Dat gedicht gaat over een straatveger die soms stil blijft staan bij een van de vele standbeelden op zijn pad. Hij ziet ze tot leven komen en wordt daardoor ‘plotseling onverklaarbaar gelukkig’. Op basis van twee gedichten van Prévert heeft het Franse gezelschap Les Elements Disponibles de voorstelling gemaakt die ongeveer een uur duurt. ,,Het gaat over een simpele man en zijn onmogelijke liefde.’’, laat het gezelschap weten. Tijdens de productie wordt niet gesproken. Toch is het verhaal goed te volgen, dankzij goed uitgewerkte visuele vondsten, die het gevoelsleven van de eenvoudige straatveger uitdrukken. Even is hij gelukkig en later wordt die droom wreed verstoord… De groep Les Elements Disponibles komt voor de tweede maal naar Deventer, in 2007 waren ze hier ook al eens. Het gezelschap is enkele jaren geleden ontstaan als afsplitsing van Jo Bithume, ook geen onbekende in Deventer (onder meer vorig jaar op het Grote Kerkhof). De groep richt zich op het maken van ‘theater op maat’ voor bijzondere gelegenheden.

■Les Éléments Disponibles (Fr) ‘Parfois le Balayeur’ Worpplantsoen ■Vrijdag 9 juli, 21.15-22.15 uur ■Zaterdag 10 juli, 14.00-15.00 uur, 21.15-22.15 uur ■Zondag 11 juli, 12.00-13.00 uur, 16.00-17.00 uur

et Nederlandse beeldens danstheater Telder bouwt in het Worpplantsoen een gigantisch houten nest op. Het publiek moet ladders beklimmen om de dansvoorstelling te bekijken. De titel ‘Hebban olla vogola nestas’ verwijst naar de oudst bekende Nederlandse zin. Voor tijden zie het overzicht op pagina 6 en7.

foto’s Jef Rabillon

Theater Gajes

Onthaasten in het plantsoen

an de voorstelling ‘Een boom hoeft niet zo nodig op reis’ zijn alleen nog de ingrediënten bekend: drie monumentale platanen, veel touwen, trapezewerkers, steltenlopers, acteurs en een celliste in een boom. Maar hoe de voorstelling precies wordt, zal pas in de dagen voor het festival duidelijk worden. Regisseur Norbert Busschers van Theater Gajes uit Deventer heeft in het Worpplantsoen een mooie plek uitgezocht, achterin het park met de stad en de rivier als achtergrond. Daar moet de productie in een paar dagen vorm krijgen. ,,Een aantal dagen werken in een inspirerende omgeving met inspirerende mensen en dan een voorstelling maken die één geheel is, dat is mooi.’’ Busschers gebruikt een veelheid aan theatervormen. Celliste en zangeres Wilma Paalman zal plaatsnemen op een plateau in een boom. Twee steltlopers lopen rond en uit Berlijn komt het

circusduo Lotte Gruup voor wie de trapeze geen geheimen meer kent. Met touwen weten zij duizelingwekkende kunsten uit te voeren. ,,Maar het mag geen kunstje worden. Het ergste vind ik als er applausmomenten ontstaan.” De Deventer regisseur laat mensen zien in verschillende stadia van het leven, van een jong meisje met grote verwachtingen tot een oudere man. ,,De voorstelling gaat over de vraag wanneer je als mens tevreden bent. We leven in een tijd dat verwacht wordt dat je je grenzen blijft verleggen. Maar kun je niet gewoon gelukkig zijn met elke dag de hond uitlaten?” ■Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) Worpplantsoen ■Vrijdag 9 juli, 20.30-20.55 uur, 23.15-23.40 uur ■Zaterdag 10 juli, 16.30-16.55 uur, 20.30-20.55 uur, 23.15-23.40 uur ■Zondag 11 juli, 13.30-13.55 uur, 15.30-15.55 uur

vrijdag 2 juli 2010 www.destentor.nl

deventer op stelten | 71

GZ-

Skakkja

Kagbéma Togolese Waders

Hoe hoger, hoe dichter bij de goden door Natasja van Dulmen

lijf bij elkaar. Dat betekent Kagbéma in het Togolees. Vier West-Afrikaanse steltenlopers verbazen het publiek met een bijzondere show. Geen hightech stelten of -apparatuur. Maar simpele rechte stelten, gemaakt van de nerven van de raffiapalm. Deze lichte houten palen binden ze met touw vast, et voilà, de dansers stijgen hoog boven de menigte uit. In Togo kan de lengte van de stelten tot vijf meter oplopen. Want hoe hoger de stokken, hoe dichter men bij de goden is. Maar zulke stelten zijn niet zo eenvoudig te vervoeren met Air France, dus er werden ze een stukje ingekort. De ‘tchébe’ zijn nu nog drie meter lang. De voodoogoden worden daardoor misschien niet vanuit Deventer bereikt, maar het publiek zal zeker onder de indruk raken van deze hemelse show. Bulles de Zink, een groep Franse theatermakers, ontdekte de Togolese steltenlopers in 2003. Een mooie samenwerking was geboren. Sinds 2008 nodigt Bulles de Zink elk jaar steltenlopers uit Atakpamé uit om een maand naar Europa te komen. En ze schreven een boek over de dansers, over hun manier van werken en over het leven in Togo. Waar Bulles de Zink bestaat uit louter professionele dansers, kunnen de mensen van Kagbéma nog niet leven van hun kunsten. Maar ze genieten van het leven en trekken in de weekeinden naar festivals, waar ze hun magie laten zien. Gekleed in een zogenaamde ‘betekeli’-outfit en met traditionele maskers op, maken ze deel uit van voodootradities. Roffelende trommels en opzwepende liederen moeten zorgen voor durf en moed. In totaal zijn er zo’n zestig van deze steltenlopers in Togo. In het dagelijks leven zijn het misschien vissers, handelaars of taxichauffeurs. Maar in het weekend stijgen ze ver boven de gewone mensen uit.

foto Jef Rabillon

Skakkja brengt publiek in nóg hogere sferen door Sandra Bouck

en verlenging van de benen in de vorm van stelten alleen, is voor Skakkja nog niet voldoende. Dit Franse straatdanstheatergezelschap wil het publiek van Deventer op Stelten met de voorstelling ‘E-Ange’ in nóg hogere sferen brengen. Skakkja is geen onbekende meer in deze contreien, want in 2008 voerden de beide steltlopers in de Bergkerk al eens een bijzondere, ingetogen poëtische dans op tussen het toegestroomde publiek van Deventer op Stelten. Bespeelde destijds Ton Zwartkruis het orgel van de Bergkerk ter begeleiding, dit keer werken Stéphanie Leloup en haar partner Jacques Blot samen met vijf muzikanten die het rondreizende muziekgezelschap Bajka vormen. Dit kwintet laat vooral oost-Europese ‘hartenbreekmuziek’ horen uit de beste zigeuner en Joodse tradities. En nu vormt de Bergkerk niet het decor voor de metamorfose maar de Brink. De show met de opmerkelijke transformatie van de beide engelen duurt ongeveer een uur en bestaat uit drie delen die achtereenvolgens op vrijdag, zaterdag en zondag worden opgevoerd. Je moet er dus wel even speciaal voor terugkomen maar ongetwijfeld zullen ook de afzonderlijke delen weer de moeite waard zijn. ‘E-Ange’ is de vijfde creatie van Skakkja. De figuren van dit spektakel zijn gecreëerd in 2009 voor het festival ‘les Accroche-coeurs’ in Frankrijk, waar de steltlopers ook al samen speelden met Bajka. Dat beviel van beide kanten kennelijk zo goed dat de samenwerking in Deventer dit jaar wordt voortgezet. De presentatie in Deventer is de Nederlandse première. ,,De interactie tussen het straatdanstheater en de muzikanten is verder verfijnd met behulp van Lise Moulin die de repetities leidde’’, aldus Stéphanie Leloup. Leloup werkt fulltime bij het straatdanstheatergezelschap dat al bijna twintig jaar bestaat. Leloup, tevens chauffeur van het gezelschap, schreef de show en voert hem met Jacques Blot ook op.

■Skakkja en Bajka (Fr) ‘E-Ange’ Brink ■Vrijdag 9 juli, 21.15-21.30 uur, 22.00-22.20 uur ■Zaterdag 10 juli, 13.00-13.20 uur, 14.40-15.00 uur, 16.40-17.00 uur, 21.15-21.30 uur, 22.00-22.20 uur ■Zondag 11 juli, 12.40-13.00 uur, 14.00-14.20 uur, 15.30-15.50 uur

foto Jerome Blin

foto Jef Rabillon

■Kagbéma Togolese Waders, ‘Tchébé’ ■Vrijdag 9 juli, Grote Kerkhof: 20.30-21.00 uur, Brink: 22.15-22.45 uur ■Zaterdag 10 juli, Grote Kerkhof: 13.00-13.30 uur, 16.30-17.00 uur, 20.30-21.00 uur, Brink: 22.15-22.45 uur ■Zondag 11 juli, Grote Kerkhof: 13.00-13.30 uur, Brink: 14.45-15.15 uur, Grote Kerkhof: 16.30-17.00 uur

www.destentor.nl vrijdag 2 juli 2010

vrijdag 2 juli 2010 www.destentor.nl

| 73

72 | deventer op stelten

GZ-

Deventer Op Stelten 2010 Speellocaties 1 Brink 2 Brink Waag 3 Brink Fontein 4 Brink Royal 5 Bergkerk 6 Golstraat 7 Walstraat 8 Korte Bisschopstraat 9 Lange Bisschopstraat 10 Lamme van Dieseplein 11 Bagijnenstraat 12 Burgerweeshuis Festivalcafé 13 Grote Overstraat 14 Kleine Overstraat 15 Loes & Reinier International Ceramics 16 Grote Kerkhof 17 Nieuwe Markt 18 Wellepad 19 Worp 20 Worpplantsoen Telder 21 Worpplantsoen 22 Worpplantsoen Gajes

Johan Lorbeer (Dts) 20.30-22.00 uur - Brink Beeldend danstheater Telder (Ned) 20.30-20.50 uur - Worpplantsoen

Toilet

Musical Daendels (Ned) 21.15-21.55 uur - Nieuwe Markt

Politie

17 Parkeren auto

Theaterschip Drost van Salland (Ned) 21.15-22.00 uur - WellepadGrote Kerkhof-Lange BisschopstraatGrote Overstraat-Brink

Nieuwe Markt Voetveer vr 9 juli tot 00.30 uur za 10 juli tot 00.30 uur zo 11 juli tot 23.00 uur retour € 1,40 enkel € 1,00

Les Éléments Disponibles (Fr) 21.15-22.15 uur - Worpplantsoen Fadunito (Sp) 21.30-22.10 uur - Brink

Klei ne

Teatro Due Mondi (It) 22.30-22.55 uur - Brink (nabij Royal) Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.45-23.05 uur - Worpplantsoen Les Studios de Cirque de Marseille (Fr) 23.00-23.35 uur - Grote Kerkhof Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 23.00-23.45 uur - Brink

Ove rstr aat

5 Brink

Teatro Due Mondi (It) 14.15-14.40 uur - Brink

Bergkerk

Mens traat

Kagbéma Togo Waders (Togo) 22.15-22.45 uur - Brink Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 22.30-23.00 uur - Bergkerk

Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.45-23.05 uur - Worpplantsoen

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 23.15-23.40 uur - Worpplantsoen

Festivalcafé Optredens, bandjes en dj’s - t/m 04.00 uur Burgerweeshuis (café en zaal)

Beeldend danstheater Telder (Ned) 20.30-20.50 uur - Worpplantsoen

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 20.30-20.55 uur - Worpplantsoen

Worpplantsoen

Kagbéma Togo Waders (Togo) 20.30-21.00 uur - Grote Kerkhof

ZATERDAG 10 JULI ZATERDAG 10 JULI Teatro Due Mondi (It) 16.00-16.25 uur Golstraat en Walstraat (Brocantemarkt)

Winkels open t/m 17.00 uur - Binnenstad Warenmarkt 9.00-17.00 uur - Brink Brocante aan de IJssel 10.00-17.00 uur - Stromarkt, Botermarkt, Grote Poot en Walstraat

Fadunito (Sp) 16.15-17.00 uur - Brink-Korte Bisschopstraat

Expositie - Keramische steltlopers Ank Uitenbroek - 11.00-17.00 uur Loes & Reinier International Ceramics

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts)16.30-16.55 uur - Worpplantsoen

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar 11.00-23.00 uur - Bergkerk Skakkja en Bajka (Fr) 14.40-15.00 uur Brink (van fontein naar Waag)

Close-Act (Ned) 15.00-15.30 uur - Grote Kerkhof Beeldend danstheater Telder (Ned) 13.00-13.20 uur - Worpplantsoen Skakkja en Bajka (Fr) 13.00-13.20 uur - Brink (van fontein naar Waag) Kagbéma Togo Waders (Togo) 13.00-13.30 uur - Grote Kerkhof Beeldend danstheater Telder (Ned) 13.30-13.50 uur - Worpplantsoen

Teatro Ka (Pt) 12.30-13.15 uur - Lamme van Dieseplein

Teatro Due Mondi (It) 13.30-13.55 uur - Golstraat en Walstraat (Brocantemarkt)

Fadunito (Sp) 12.45-13.30 uur - Brink-Korte Bisschopstraat

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 13.30-14.00 uur - Bergkerk

Les Studios de Cirque de Marseille (Fr) 23.00-23.35 uur - Grote Kerkhof

We lle

IJssel

Musical Daendels (Ned) 13.45-14.25 uur - Nieuwe Markt

Johan Lorbeer (Dts) 15.00-16.30 uur - Brink

Gregor Wollny (Dts) 16.30-17.00 uur - Bagijnenstraat Kagbéma Togo Waders (Togo) 16.30-17.00 uur - Grote Kerkhof Skakkja en Bajka (Fr) 16.40-17.00 uur Brink (van fontein naar Waag) ZATERDAGAVOND 10 JULI ZATERDAGavond 10 JULI

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 20.45-21.15 uur - Bergkerk Beeldend danstheater Telder (Ned) 21.00-21.20 uur - Worpplantsoen Gregor Wollny (Dts) 21.00-21.30 uur - Bagijnenstraat

Festivalcafé Met optredens, bandjes en dj Arnold’s Last Dance Op Stelten - t/m 04.00 uur Burgerweeshuis (café en zaal) ZONDAG 11 11 JULIJULI ZONDAG Beeldend danstheater Telder (Ned) 10.30-10.50 uur - Worpplantsoen (speciale ochtendvoorstelling!)

Theater Gajes (Ned) 14.30-15.00 uur - Brink Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 14.45-15.15 uur - Bergkerk Kagbéma Togo Waders (Togo) 14.45-15.15 uur - Brink Theaterschip Drost van Salland (Ned) 14.45-15.30 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink La Compagnie Albédo (Fr) 14.45-15.45 uur - Brink Beeldend danstheater Telder (Ned) 15.00-15.20 uur - Worpplantsoen Teatro Ka (Pt) 15.15-16.00 uur - Lamme van Dieseplein Beeldend danstheater Telder (Ned) 15.30-15.50 uur - Worpplantsoen Skakkja en Bajka (Fr) 15.30-15.50 uur - Brink

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 11.00-17.00 uur - Worp

Fadunito (Sp) 15.30-16.10 uur - Brink

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar - 11.00-17.00 uur - Bergkerk

Musical Daendels (Ned) 15.30-16.10 uur - Nieuwe Markt

Theaterschip Drost van Salland (Ned) 21.15-22.00 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink

Expositie - Keramische steltlopers Ank Uitenbroek - 12.00-17.00 uur Loes & Reinier International Ceramics

Teatro Due Mondi (It) 15.45-16.10 uur - Brink

Les Éléments Disponibles (Fr) 21.15-22.15 uur - Worpplantsoen

Koopzondag 12.00-17.00 uur - Binnenstad

Fadunito (Sp) 21.30-22.10 uur - Brink

Festivalcafé Optredens, bandjes en dj’s - 12.00-18.00 uur - Burgerweeshuis (café en zaal)

Teatro Due Mondi (It) 21.15-21.40 uur - Brink (nabij Royal) Musical Daendels (Ned) 21.15-21.55 uur - Nieuwe Markt

Theater Gajes (Ned) 14.00-14.45 uur - Brink (markt)

Beeldend danstheater Telder (Ned) 15.30-15.50 uur - Worpplantsoen

Theaterschip Drost van Salland (Ned) 14.00-14.45 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink

Theater Gajes (Ned) 15.30-16.00 uur - Brink (markt)

Festivalcafé - Optredens, bandjes, o.a. Pedro Delgados, David Pino & friends en Vinyl Collectief - t/m-04.00 uur Burgerweeshuis (café, tuin en zaal)

Musical Daendels (Ned) 15.30-16.10 uur - Nieuwe Markt

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 20.30-24.00 uur - Worp

Teatro Ka (Pt) 21.45-22.30 uur - Lamme van Dieseplein

Beeldend danstheater Telder (Ned) 16.00-16.20 uur - Worpplantsoen

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 20.30-21.15 uur - Brink

Skakkja en Bajka (Fr) 22.00-22.20 uur - Brink (nabij Royal)

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 16.00-16.30 uur - Bergkerk

Johan Lorbeer (Dts) 20.30-22.00 uur - Brink

Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.15-22.35 uur - Worpplantsoen

La Compagnie Albédo (Fr) 14.30-15.30 uur - Brink-Korte en Lange Bisschopstraat-Kleine Overstraat

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 23.15-23.40 uur - Worpplantsoen

Beeldend danstheater Telder (Ned) 14.30-14.50 uur - Worpplantsoen

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 15.30-15.55 uur - Worpplantsoen

Teatro Ka (Pt) 15.15-16.00 uur - Lamme van Dieseplein

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar - t/m 23.00 uur - Bergkerk

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 23.00-23.45 uur - Brink

Gregor Wollny (Dts) 14.15-14.45 uur - Bagijnenstraat

Beeldend danstheater Telder (Ned) 11.00-11.20 uur - Worpplantsoen (speciale ochtendvoorstelling!)

Skakkja en Bajka (Fr) 21.15-21.30 uur - Brink

Gregor Wollny (Dts) 14.00-14.30 uur - Bagijnenstraat

Les Éléments Disponibles (Fr) 14.00-15.00 uur - Worpplantsoen

Skakkja en Bajka (Fr) 14.00-14.20 uur - Brink Fadunito (Sp) 14.00-14.40 uur - Brink

poo

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 12.00-17.00 uur - Worp

Gregor Wollny

Boreelplein

Zan d

18 We llep ad

Skakkja en Bajka (Fr) 22.00-22.20 uur - Brink (nabij Royal)

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 22.30-23.00 uur - Bergkerk

Beeldend danstheater Telder (Ned) 14.00-14.20 uur - Worpplantsoen

Teatro Due Mondi (It) 22.30-22.55 uur - Brink (nabij Royal)

Teatro Ka (Pt) 21.45-22.30 uur - Lamme van Dieseplein

Kagbéma Togo Waders (Togo) 22.15-22.45 uur - Brink

Musical Daendels (Ned) 13.45-14.25 uur - Nieuwe Markt

7 Walst raat

La Compagnie Albédo (Fr) 21.30-22.30 uur - Brink

Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.15-22.35 uur - Worpplantsoen

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 13.30-13.55 uur - Worpplantsoen

As se ns tra at

Grote Kerkhof

Beeldend danstheater Telder (Ned) 13.30-13.50 uur - Worpplantsoen

Alleen zaterdag

Gr ot eO ve13 rst raa t

Grot e Poot 15

Stallen fiets

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 13.15-14.00 uur - Brink

n aa

EHBO

at tra ps

ind eL

VVV Deventer

Teatro Due Mondi (It) 21.15-21.40 uur - Brink (nabij Royal)

tsl ze

Lamme van Dieseplein

Informatie Deventer Op Stelten

Teatro Ka (Pt) 13.00-13.45 uur - Lamme van Dieseplein

r Ve

11 12

Skakkja en Bajka (Fr) 21.15-21.30 uur - Brink

Expositie Hans Bosman en Loes Enklaar

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 13.00-13.30 uur - Bergkerk Kagbéma Togo Waders (Togo) 13.00-13.30 uur - Grote Kerkhof

Gregor Wollny (Dts) 21.00-21.30 uur - Bagijnenstraat

Beeldend danstheater Telder (Ned) 13.00-13.20 uur - Worpplantsoen

o ch

Beeldend danstheater Telder (Ned) 21.00-21.20 uur - Worpplantsoen

Teatro Due Mondi (It) 12.45-13.10 uur - Brink

s Bis rte Ko

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 20.45-21.15 uur - Bergkerk

n Va

at tra ws eu Ni

Kagbéma Togo Waders (Togo) 20.30-21.00 uur - Grote Kerkhof

Skakkja en Bajka (Fr) 12.40-13.00 uur - Brink

Sm ed en str aa t

at tra s elo ck i Tw

Johan Lorbeer (Dts) 12.00-13.30 uur - Brink Gregor Wollny (Dts) 12.15-12.45 uur - Bagijnenstraat

Binn ens inge l

traat Papens

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 20.30-20.55 uur - Worpplantsoen

Teatro Ka met ‘UroborU’

Stationsplein

Golst raat

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 20.30-21.15 uur - Brink

La Compagnie Albédo (Fr) 12.00-13.00 uur - Brink

Deventer

Keiz erst raat

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 20.30-24.00 uur - Worp

Les Éléments Disponibles (Fr) 12.00-13.00 uur - Worpplantsoen

Singel

La ng eB iss ch op str aa t

Festivalcafé - Optredens, bandjes, o.a. Pedro Delgados, David Pino & friends en Vinyl Collectief - 18.00-04.00 uur Burgerweeshuis (café, tuin en zaal)

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar 11.00-23.00 uur - Bergkerk

ark

Expositie - Keramische steltlopers Ank Uitenbroek - 11.00-18.00 uur Loes & Reinier International Ceramics

Str om

VRIJDAG 9 JULI

La Compagnie Albédo (Fr) 21.30-22.30 uur - Brink

Theater Gajes (Ned) 12.00-12.30 uur - Brink Musical Daendels (Ned) 12.00-12.40 uur - Nieuwe Markt Theaterschip Drost van Salland (Ned) 12.00-12.45 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink

Les Éléments Disponibles (Fr) 16.00-17.00 uur - Worpplantsoen Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 16.15-16.45 uur - Bergkerk Gregor Wollny (Dts) 16.15-16.45 uur - Bagijnenstraat Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 16.15-17.00 uur - Brink Theater Gajes (Ned) 16.30-17.00 uur - Brink (nabij Royal) Kagbéma Togo Waders (Togo) 16.30-17.00 uur - Grote Kerkhof © de Stentor/Arte Westerbaan

www.destentor.nl vrijdag 2 juli 2010

vrijdag 2 juli 2010 www.destentor.nl

| 73

72 | deventer op stelten

GZ-

Johan Lorbeer (Dts) 20.30-22.00 uur - Brink Beeldend danstheater Telder (Ned) 20.30-20.50 uur - Worpplantsoen

Toilet

Musical Daendels (Ned) 21.15-21.55 uur - Nieuwe Markt

Politie

17 Parkeren auto

Theaterschip Drost van Salland (Ned) 21.15-22.00 uur - WellepadGrote Kerkhof-Lange BisschopstraatGrote Overstraat-Brink

Nieuwe Markt Voetveer vr 9 juli tot 00.30 uur za 10 juli tot 00.30 uur zo 11 juli tot 23.00 uur retour € 1,40 enkel € 1,00

Les Éléments Disponibles (Fr) 21.15-22.15 uur - Worpplantsoen Fadunito (Sp) 21.30-22.10 uur - Brink

Klei ne

Ove rstr aat

5 Brink

Teatro Due Mondi (It) 14.15-14.40 uur - Brink

Bergkerk

Mens traat

Kagbéma Togo Waders (Togo) 22.15-22.45 uur - Brink Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 22.30-23.00 uur - Bergkerk

Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.45-23.05 uur - Worpplantsoen

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 23.15-23.40 uur - Worpplantsoen

Festivalcafé Optredens, bandjes en dj’s - t/m 04.00 uur Burgerweeshuis (café en zaal)

Beeldend danstheater Telder (Ned) 20.30-20.50 uur - Worpplantsoen

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 20.30-20.55 uur - Worpplantsoen

Worpplantsoen

Kagbéma Togo Waders (Togo) 20.30-21.00 uur - Grote Kerkhof

ZATERDAG 10 JULI ZATERDAG 10 JULI Teatro Due Mondi (It) 16.00-16.25 uur Golstraat en Walstraat (Brocantemarkt)

Winkels open t/m 17.00 uur - Binnenstad Warenmarkt 9.00-17.00 uur - Brink Brocante aan de IJssel 10.00-17.00 uur - Stromarkt, Botermarkt, Grote Poot en Walstraat

Fadunito (Sp) 16.15-17.00 uur - Brink-Korte Bisschopstraat

Expositie - Keramische steltlopers Ank Uitenbroek - 11.00-17.00 uur Loes & Reinier International Ceramics

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts)16.30-16.55 uur - Worpplantsoen

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar 11.00-23.00 uur - Bergkerk Skakkja en Bajka (Fr) 14.40-15.00 uur Brink (van fontein naar Waag)

Teatro Ka (Pt) 12.30-13.15 uur - Lamme van Dieseplein

Teatro Due Mondi (It) 13.30-13.55 uur - Golstraat en Walstraat (Brocantemarkt)

Fadunito (Sp) 12.45-13.30 uur - Brink-Korte Bisschopstraat

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 13.30-14.00 uur - Bergkerk

Les Studios de Cirque de Marseille (Fr) 23.00-23.35 uur - Grote Kerkhof

We lle

IJssel

Musical Daendels (Ned) 13.45-14.25 uur - Nieuwe Markt

Johan Lorbeer (Dts) 15.00-16.30 uur - Brink

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 20.45-21.15 uur - Bergkerk Beeldend danstheater Telder (Ned) 21.00-21.20 uur - Worpplantsoen Gregor Wollny (Dts) 21.00-21.30 uur - Bagijnenstraat

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 11.00-17.00 uur - Worp

Fadunito (Sp) 15.30-16.10 uur - Brink

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar - 11.00-17.00 uur - Bergkerk

Musical Daendels (Ned) 15.30-16.10 uur - Nieuwe Markt

Theaterschip Drost van Salland (Ned) 21.15-22.00 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink

Expositie - Keramische steltlopers Ank Uitenbroek - 12.00-17.00 uur Loes & Reinier International Ceramics

Teatro Due Mondi (It) 15.45-16.10 uur - Brink

Les Éléments Disponibles (Fr) 21.15-22.15 uur - Worpplantsoen

Koopzondag 12.00-17.00 uur - Binnenstad

Fadunito (Sp) 21.30-22.10 uur - Brink

Festivalcafé Optredens, bandjes en dj’s - 12.00-18.00 uur - Burgerweeshuis (café en zaal)

Teatro Due Mondi (It) 21.15-21.40 uur - Brink (nabij Royal) Musical Daendels (Ned) 21.15-21.55 uur - Nieuwe Markt

Theater Gajes (Ned) 14.00-14.45 uur - Brink (markt)

Beeldend danstheater Telder (Ned) 15.30-15.50 uur - Worpplantsoen

Theaterschip Drost van Salland (Ned) 14.00-14.45 uur - Wellepad-Grote Kerkhof-Lange Bisschopstraat-Grote Overstraat-Brink

Theater Gajes (Ned) 15.30-16.00 uur - Brink (markt)

Festivalcafé - Optredens, bandjes, o.a. Pedro Delgados, David Pino & friends en Vinyl Collectief - t/m-04.00 uur Burgerweeshuis (café, tuin en zaal)

Musical Daendels (Ned) 15.30-16.10 uur - Nieuwe Markt

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 20.30-24.00 uur - Worp

Teatro Ka (Pt) 21.45-22.30 uur - Lamme van Dieseplein

Beeldend danstheater Telder (Ned) 16.00-16.20 uur - Worpplantsoen

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 20.30-21.15 uur - Brink

Skakkja en Bajka (Fr) 22.00-22.20 uur - Brink (nabij Royal)

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 16.00-16.30 uur - Bergkerk

Johan Lorbeer (Dts) 20.30-22.00 uur - Brink

Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.15-22.35 uur - Worpplantsoen

La Compagnie Albédo (Fr) 14.30-15.30 uur - Brink-Korte en Lange Bisschopstraat-Kleine Overstraat

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 23.15-23.40 uur - Worpplantsoen

Beeldend danstheater Telder (Ned) 14.30-14.50 uur - Worpplantsoen

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 15.30-15.55 uur - Worpplantsoen

Teatro Ka (Pt) 15.15-16.00 uur - Lamme van Dieseplein

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar - t/m 23.00 uur - Bergkerk

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 23.00-23.45 uur - Brink

Gregor Wollny (Dts) 14.15-14.45 uur - Bagijnenstraat

Beeldend danstheater Telder (Ned) 11.00-11.20 uur - Worpplantsoen (speciale ochtendvoorstelling!)

Skakkja en Bajka (Fr) 21.15-21.30 uur - Brink

Gregor Wollny (Dts) 14.00-14.30 uur - Bagijnenstraat

Les Éléments Disponibles (Fr) 14.00-15.00 uur - Worpplantsoen

Skakkja en Bajka (Fr) 14.00-14.20 uur - Brink Fadunito (Sp) 14.00-14.40 uur - Brink

poo

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 12.00-17.00 uur - Worp

Gregor Wollny

Boreelplein

Zan d

18 We llep ad

Skakkja en Bajka (Fr) 22.00-22.20 uur - Brink (nabij Royal)

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 22.30-23.00 uur - Bergkerk

Beeldend danstheater Telder (Ned) 14.00-14.20 uur - Worpplantsoen

Teatro Due Mondi (It) 22.30-22.55 uur - Brink (nabij Royal)

Teatro Ka (Pt) 21.45-22.30 uur - Lamme van Dieseplein

Kagbéma Togo Waders (Togo) 22.15-22.45 uur - Brink

Musical Daendels (Ned) 13.45-14.25 uur - Nieuwe Markt

7 Walst raat

La Compagnie Albédo (Fr) 21.30-22.30 uur - Brink

Beeldend danstheater Telder (Ned) 22.15-22.35 uur - Worpplantsoen

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 13.30-13.55 uur - Worpplantsoen

As se ns tra at

Grote Kerkhof

Beeldend danstheater Telder (Ned) 13.30-13.50 uur - Worpplantsoen

Alleen zaterdag

Gr ot eO ve13 rst raa t

Grot e Poot 15

Stallen fiets

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 13.15-14.00 uur - Brink

n aa

EHBO

at tra ps

ind eL

VVV Deventer

Teatro Due Mondi (It) 21.15-21.40 uur - Brink (nabij Royal)

tsl ze

Lamme van Dieseplein

Informatie Deventer Op Stelten

Teatro Ka (Pt) 13.00-13.45 uur - Lamme van Dieseplein

r Ve

11 12

Skakkja en Bajka (Fr) 21.15-21.30 uur - Brink

Expositie Hans Bosman en Loes Enklaar

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 13.00-13.30 uur - Bergkerk Kagbéma Togo Waders (Togo) 13.00-13.30 uur - Grote Kerkhof

Gregor Wollny (Dts) 21.00-21.30 uur - Bagijnenstraat

Beeldend danstheater Telder (Ned) 13.00-13.20 uur - Worpplantsoen

o ch

Beeldend danstheater Telder (Ned) 21.00-21.20 uur - Worpplantsoen

Teatro Due Mondi (It) 12.45-13.10 uur - Brink

s Bis rte Ko

Triade Nomade/Marie Falquet (Fr) 20.45-21.15 uur - Bergkerk

n Va

at tra ws eu Ni

Kagbéma Togo Waders (Togo) 20.30-21.00 uur - Grote Kerkhof

Skakkja en Bajka (Fr) 12.40-13.00 uur - Brink

Sm ed en str aa t

at tra s elo ck i Tw

Johan Lorbeer (Dts) 12.00-13.30 uur - Brink Gregor Wollny (Dts) 12.15-12.45 uur - Bagijnenstraat

Binn ens inge l

traat Papens

Theater Gajes (Ned) en Lotte Gruup (Dts) 20.30-20.55 uur - Worpplantsoen

Teatro Ka met ‘UroborU’

Stationsplein

Golst raat

Close-Act (Ned) en La Fura dels Baus (Sp) 20.30-21.15 uur - Brink

La Compagnie Albédo (Fr) 12.00-13.00 uur - Brink

Deventer

Keiz erst raat

Kunstproject Dré Wapenaar (EastSite) 20.30-24.00 uur - Worp

Les Éléments Disponibles (Fr) 12.00-13.00 uur - Worpplantsoen

Singel

La ng eB iss ch op str aa t

Festivalcafé - Optredens, bandjes, o.a. Pedro Delgados, David Pino & friends en Vinyl Collectief - 18.00-04.00 uur Burgerweeshuis (café, tuin en zaal)

Expositie - Hans Bosman en Loes Enklaar 11.00-23.00 uur - Bergkerk

ark

Expositie - Keramische steltlopers Ank Uitenbroek - 11.00-18.00 uur Loes & Reinier International Ceramics

Str om

VRIJDAG 9 JULI

La Compagnie Albédo (Fr) 21.30-22.30 uur - Brink

www.destentor.nl vrijdag 2 juli 2010

74 | deventer op stelten La Compagnie Albédo

Teatro Due Mondi

Vier reusachtige mannen volgen de toeschouwers en vallen de festivalbezoeker lastig op foto PR een komische manier.

Gajes

De Deventer theatergroep Gajes speelt ‘Wanted’ met foto PR drie cowboys, tussen het publiek op de Brink.

GZ-

‘Ay l’amor’ van het Italiaanse Teatro Due Mondi: Zes steltenacteurs zingen, spelen en vertellen foto Stefano Tedioli over de liefde.

Johan Lorbeer

Triade Nomade

De Duitser Johan Lorbeer laat de toeschouwers in verbazing foto PR achter met zijn performances.

Theaterschip

Leerlingen van het Theaterschip Drost van Salland trekken door de stad met de festivalfoto Jeroen Helle productie ‘World wide spinnenweb’.

Het Franse Triade Nomade maakte speciaal voor Deventer op foto PR Stelten een danssolo voor de Bergkerk.

Teatro Ka

Het Portugese Teatro Ka speelt op het Lamme van Dieseplein ‘Uroboru’ over liefde tussen een foto PR schilder en een bloemenmeisje.

vrijdag 2 juli 2010 www.destentor.nl

deventer op stelten | 75

GZ-

Festivalcafé Burgerweeshuis pleisterplaats

Deventer op Stelten in beeld

door Nicolai Lensen

et wordt een plek om te ontmoeten, te kletsen, luisteren, dansen, drinken en eten. Kortom: het Festivalcafé bij het Burgerweeshuis moet dé pleisterplaats zijn tijdens Deventer op Stelten. Het Festivalcafé is nieuw deze editie van het steltenfestival. Drie dagen lang is het poppodium aan de Bagijnenstraat het bruisende centrum voor bezoekers en artiesten. ,,We hopen het echte festivalgevoel te pakken”, zegt Albert Reinink van het Burgerweeshuis. ,,Tijdens theaterfestival Oerol op Terschelling heb je met het Westerkeynplein een echte centrale ontmoetingsplek. Wij willen tijdens Deventer op Stelten voor zo’n zelfde stek te zorgen.” Het idee voor het Festivalcafé komt uit de koker van Anjo de Bont van het Evenementenbureau, de organisator van Deventer op Stelten. ,,Zij had het idee voor een plek waar artiesten en publiek elkaar buiten de voorstellingen om kunnen ontmoeten en dacht aan onze tuin. Wij vonden het meteen een goed idee en hebben het uitgewerkt’’, vertelt Reinink. ,,Even weg uit de drukte, maar toch dicht bij de voorstellingen.’’ De binnenplaats van het Burgerweeshuis verandert tijdens Deventer op Stelten in een groot terras. Er is livemuziek en kan worden gegeten. ,,Een eenvoudige hap’’, voegt Reinink daar nog aan toe. Ook het Burgerweeshuiscafé wordt helemaal in festivalsfeer gebracht en op vrijdag en zaterdag zijn er passende optredens in de concertzaal. En er zijn voorstellingen dichtbij: clown Gregor Wollny speelt letterlijk voor de deur, op het plein van de Hagenpoortschool. Reinink: ,,Het moet bruisen. Het Festivalcafé moet in het vervolg dé plek zijn waar iedereen komt tijdens Deventer op Stelten.’’

Krause

Gregor Wollny

Het Festivalcafé is vrijdag 9 juli vanaf 18.00 uur open. De dj’s Bandini en Hutspot draaien plaatjes en om 21.00 uur speelt singer/songwriter Lea liedjes bij het kampvuur in de tuin. Vanaf 23.30 treden The Pedro Delgados op in de concertzaal. Aansluitend draait het Vinyl Collectief plaatjes. Op zaterdag 10 juli gaat het café om 12.00 uur open. Dan draaien dj’s Niek en Job en zingen David Pino & Friends bij het kampvuur (21.00 uur). Krause en dj Arnold staan vanaf 23.00 uur in de concertzaal. Dj Arnold gaat vervolgens tot in de kleine uurtjes nog solo verder. Zondag 11 juli is het café opnieuw vanaf 12.00 uur open. Dan draait dj Daan H., de wereldmuziekspecialist van het Burgerweeshuis.

Foto van Gerard Dubois van het festival drie jaar geleden.

foto Gerard Dubois

Fotografen verkiezen eigen kijk op festival door René Vorderman

ie zonder fotocamera naar Deventer op Stelten gaat, behoort tot een minderheid. Voortdurend worden foto’s gemaakt van het visuele feest. De Deventer fotografen Gerard Dubois (59) en Geo Oplaat (55) maken ook dit jaar weer foto’s bij Deventer op Stelten. Dubois doet dat in opdracht van de VVV, Oplaat ‘voor zichzelf’, in zwart-wit. Ze vertellen over (de verschillen tussen) hun werkwijzen. Oplaat: ,,Mensen fascineren mij. Daarom maak ik achter de schermen foto’s van de acteurs. In 2008 begon ik hiermee. Ik gebruik geen telelens, maar probeer echt dichtbij te komen. De gezichtsuitdrukkingen moeten goed zichtbaar zijn.’’ Dubois: ,,Ik begrijp de werkwijze van Geo, maar zijn foto’s zeggen me niet zo veel. Ik hanteer andere uitgangspunten. Bij mij moet overduidelijk zichtbaar zijn dat de foto’s bij Deventer Op Stelten zijn gemaakt.’’ Oplaat: ,,Die van mij kunnen ook in Amsterdam, Rotterdam of Groningen zijn gemaakt.’’ Dubois: ,,Precies. Ik stel daarom drie eisen: de artiesten en de bezoekers moeten goed te zien zijn. Daarnaast moet je kunnen zien dat het evenement zich afspeelt in Deventer. Zelfs een blinde moet de foto begrijpen. Er mogen geen vragen open blijven.’’Oplaat: ,,Ik vind dat dat wel mag. Wat heeft die man gedaan? Wat gaat hij zometeen doen? Dat mag je jezelf best afvragen bij mijn foto’s. Boven alles geldt: je moet goed kijken, dingen zien die anderen niet zien.’’ Dubois: ,,Dat is een essentiële opmerking. Heel veel mensen kunnen niet kijken. Alles wordt op ooghoogte bekeken en maar voor zoete koek aangenomen.’’ Oplaat: ,,Of de acteurs het goed vinden dat ik hun van zo dichtbij op de foto zet? Ik geloof het wel. Zo gauw ze op weg zijn naar de kleedkamer, ga ik er gewoon tussenlopen. Wel op een subtiele manier, want je moet zeker niet in de weg lopen. Ik ben nog nooit weggestuurd.’’ Dubois: ,,Die acteurs zijn het ook gewend spontaan te worden gefotografeerd. Het is straattheater. Wat mijn eigen werk betreft: ik ga dit jaar mijn mooiste Deventer-op-Steltenplaat maken.’’

vrijdag 2 juli 2010 www.destentor.nl

extra | 77

consument

GZ-

Zoals 65-plussers opgroeiden met bordspellen als Halma en Mens erger je niet, is voor veertigers van de eerste gamegeneratie Pac-man hét spel dat ze speelden in de snackbar of stiekem in de klas. De vrolijke, gele happer vierde onlangs zijn dertigste verjaardag.

Het spel dat iedereen speelde

door Ivar Hoekstra beeld GPD

Het begon met Pong

oogle veranderde ter ere van Pac-mans verjaardagfeest zijn logo voor 48 uur in het Pac-man-spel. „Het is in die tijd miljoenen keren gespeeld door bezoekers van Google wereldwijd. Het geeft aan hoe populair Pac-man nog altijd is”, zegt Harold Kuepers uit Nederweert, beheerder van de gadget/ lifestylesite www.stylecowboys.nl. Het verslavende van het spel zit hem volgens Kuepers in de eenvoud. „Het is punten happen en spookjes ontwijken. Iedereen kan het en als je het twee keer hebt gedaan, ben je verkocht.” Al moeten we daar nu waarschijnlijk om lachen, veel spelletjes in de oertijd van het gamen waren toch pittiger dan Pac-man. „Zelfs Donkey Kong had meerdere levels en uit mijn studententijd herinner ik mij nog het spel Keen. Dat was echt best ingewikkeld.” Pac-man niet. Dat moest het hebben van zijn simplisme. Maar dat wil niet zeggen dat het niet knap bedacht is, meent webdesigner en gamedeskundige Erik Willems uit Weert. „De gameplay van Pac-man, zeg maar het fungehalte, was voor die tijd erg hoog. Het feit dat het gele happertje het hele veld moest belopen om alle punten te happen terwijl spookjes achter hem aanjagen, is goed bedacht. En het feit dat je die spookjes alleen kon uitschakelen als je één van de vier speciale bolletjes had gegeten, gaf het spel ook een extra dimensie.” Heel wat Pac-manspelers van toen hebben het spel herontdekt. Kuepers: „Ik heb het onlangs ook weer op mijn iPad gezet. Mijn kinderen vinden het vooral leuk. Ik denk omdat het zo makkelijk is.” Je zou denken dat de bedenker van het spel schatrijk is geworden. Maar Japanner Tohru Iwatani moet nog altijd werken voor zijn geld. „Ik heb van mijn baas spellenfabrikant Namco niet eens een bonus gekregen”, vertelde Iwatani onlangs bij een bezoek aan een Ne-

derlandse universiteit waar hij een gastcollege gaf over games. Daar vertelde de Japanner ook dat hij op het idee van Pac- man kwam tijdens het eten van een pizza. In de vorm van de pizza zag hij een leuk happertje en hij bedacht een spel waarin dat veelvraatje de hoofdrol had. Pac-man was geboren en was direct een succes. Binnen een jaar werden er honderdduizend Arcade-spelmachines met het spel verkocht. Pac-man is aaibaar en daardoor

ook bij vrouwen populair. Volgens bedenker Iwatani was de wereld van de computerspellen begin jaren tachtig een typische mannenwereld. „Ik wilde met Pac-man een spel maken dat ook vrouwen leuk zouden vinden. Daarom liet ik Pac-man eetbare dingen happen als vruchtjes, cakejes en toetjes.” Het succes van Pac-man was begin jaren tachtig zo groot, dat er een bordspel gebaseerd op het computerspel op de markt kwam en in 1982 zelfs een televisieserie. Maar

hoe populair ook, dertig jaar later is er veel veranderd in de gamewereld. Teveel om Pac-man écht weer op de troon te krijgen, meent Willems. „Ik heb het onlangs een keer gespeeld op mijn X-box. Gewoon om te kijken of ik het nog steeds leuk vond. Maar ik werd hyper van die typische jaren tachtig pliepjes en biebjes. Na twee rondjes was ik er helemaal klaar mee.”

Nieuwe Xbox zuiniger en stiller

Televisiekijken op de afstandsbediening

Netbook van Packard Bell ook in roze

Driedimensionale laptop van Lenovo

Samsung e-reader alleen bij Selexyz

Microsofts nieuwe Slimversie van spelcomputer Xbox 360 is zuiniger en stiller dan andere modellen. Hij verbruikt twee keer zo weinig stroom als zijn voorgangers en produceert maar 45 decibel in de standbystand: vijf decibel minder dan het vorige model. De Slim is ook een stuk kleiner en beschikt over een verbeterde dvd-speler en een 250 GB harde schijf. De prijs is nog onbekend.

Samsung levert zijn high-end 3D Led-TV C9000 met een nieuwe afstandsbediening met touchscreen dat het tv-beeld kan tonen. Ook als de led-tv een Blu-rayfilm afspeelt, kan de afstandbediening tv-uitzendingen laten zien. De C9000 is maar 8 millimeter dun. De tv kan automatisch 2D-uitzendingen omzetten naar 3D. De tv is te koop in versies met 40, 46 of 55 inch scherm vanaf 3.999 euro.

Packard Bells nieuwe netbook Dot S heeft een nieuw ontwerp met onder meer een golfpatroon op de klep. Packard Bell brengt de minilaptop naast zwart en champagnegrijs ook in roze uit. Een speciale knop biedt direct toegang tot Facebook, YouTube en Flickr. De Dot S heeft een 10 inch led-scherm en een harde schijf van 250 GB. De accuduur bedraagt acht uur. De Dot S kost 330 euro.

Lenovo biedt bij zijn laptop IdeaPad Y560D de optie voor een 3D-scherm met bijbehorend 3D-brilletje. De laptop werkt met snelle Core I-processoren van Intel. Er is keuze uit harde schijven met 500 of 750 GB ruimte of een solid state disk van 64GB. Een Blu-raydrive is optioneel toe te voegen. De laptops kosten in de VS vanaf 1.200 dollar. De Nederlandse prijzen zijn nog onbekend.

Samsungs nieuwe e-reader E60 Slider gebruikt een draadloze internetverbinding om direct vanaf het apparaat nieuwe e-books te kopen in de webshop van boekhandelketen Selexyz. Er zijn 5.000 Nederlandstalige en 100.000 Engelstalige titels beschikbaar. De E60 Slider heeft een 6 inch touchscreen en een ingebouwd woordenboek. Het e-book kost 329 euro. Alleen te koop bij Selexyz.

reageren? consument@wegener.nl

Het succes van de spelcomputer begon met het tennisspel Pong. Twee strooptrage witte staafjes die een wit balletje naar elkaar toespeelden in een tempo dat zelfs voor zeer matige ‘tennissers’ te volgen was. Pas in 1976 kwam er met Atari Home Pong een spelcomputer waarmee je thuis Pong kon spelen. De opvolger van deze spelcomputer, de Atari 2600 uit 1977, was al wat geavanceerder en baande de weg voor het blokkerige spelcomputeramusement in de jaren tachtig. Maar het was het merk Nintendo dat de jeugd in 1985 echt in de ban bracht van de spelcomputer met Nintendo console, beter bekend als de NES. Het figuurtje Mario was geboren en sloeg in als een bom. De ontwikkelingen gaan nu snel en het is Sony dat zich met de Playstation in 1995 uiterst succesvol mengt in de strijd. Ook veel ‘oudere’ jongeren, zoals studenten, storten zich nu op de gamewereld. Omdat cd-branders goedkoper worden, is het nu ook aantrekkelijker spelletjes te kopiëren. In 2000 denderde Sony vervolgens door met de Playstation 2, Nintendo kwam met de Gamecube en computergigant Mircosoft presenteerde de X-box. Drie systemen die niet uitwisselbaar zijn. Tegenwoordig wordt ook de ‘gewone’ computer als spelcomputer gebruikt. Het voordeel daarvan is dat je via het internet wereldwijd kunt spelen tegen gamers op deze aarde. Al kan dat nu ook met Playstation (inmiddels al de derde!) en de X-box.