Koninginnedag Drama

Apeldoornse Courant week

HET WEER

22° 10°

www.destentor.nl

106e jaargang nr. 94 쐌 zaterdag € 2,15 - ma t/m vrijdag € 1,50 쐌 Vrijdag 1 mei 2009

Feest wordt drama 2 | Vrijdag 1 mei 2009

de Stentor

GO-A02

Zie verder: 䢇 pagina

4/5 Recherche speurt op vier locaties Een man met weinig vrienden 䢇 pagina 6/7 Grote Kerk centrum rouw om slachtoffers ‘Het enige wat ik wil is nu naar huis’ 䢇 pagina 8/9 Vergeefse poging leven vrouw te redden Plots hoor je: ‘een aanslag, een aanslag’ In plaats van grasmaaien koffie schenken voor artsen 䢇 pagina 10/11 Wereld kijkt naar Apeldoorn ‘Het zag eruit als een soort kamikaze-actie’ 䢇 pagina 12/13 Van prachtig feest naar diepe ellende Koningskinderen huilen tranen met tuiten 䢇 Extra

films en foto’s Koninginnedag en actuele ontwikkelingen www.destentor.nl.

Foto voorpagina

‘Koninginnedag in hart getroffen’ door Berend van de Sande APELDOORN – „Hoe moeten wij voortaan Koninginnedag vieren?”

De zwaar aangeslagen Simon Boon, voorzitter van de Stichting Oranjefeesten Apeldoorn, doelt niet alleen op de fataal afgelopen editie 2009, maar denkt verder vooruit. „Volgend jaar is een dag van herdenken”, beseft Boon, „Koninginnedag is in het hart getroffen.”

Simon Boon zat op het moment van de aanslag bij de koninklijke familie in de open bus. De sfeer was fantastisch, de koninklijke gasten reageerden uitgelaten op de feestelijkheden. „Er was zo’n harmonie, echt een prachtig oranjefeest”, weet Boon nog. „En dan ineens wordt dat met zo‘n groot geweld omver gelazerd. Die beweging kun je innerlijk niet maken. Je wordt gebutst.” De gebeurtenis vlakbij de bus was verschrikkelijk, zegt Boon. „We hebben het gezien en gehoord en dat laatste was het meest lugubere.”

De koninklijke familie reageerde aangeslagen. „Ze waren allemaal diep bedroefd, geschokt en vol ongeloof.”

De kater die over Apeldoorn is gekomen zal nog wel even aanhouden, veronderstelt Simon Boon. „We zitten nu in een fase van verwerken. De stad is vier maanden lang zo gefocust geweest op dit feest. Met z’n duizenden is er aan gewerkt. Dat gaf zo’n kracht.”

foto Patrick van Katwijk

Koningin Beatrix aan het begin van Koninginnedag

Aanslag op huis Nationale recherche zet 250 man op onderzoek bloedbad in Apeldoorn.

Anne Boer APELDOORN - De koninklijke fami-

lie is in Apeldoorn tijdens de viering van Koninginnedag aan een moordaanslag ontsnapt. In het publiek zijn zeker vijf doden te betreuren. De 38-jarige dader - Karst T. uit Huissen is zwaargewond opgenomen in een ziekenhuis.

Mocht hij overleven, dan wacht hem 30 jaar tot levenslang.

De dader wilde met zijn auto een zwarte Suzuki Swift - de ko-

ninklijke bus in de flank treffen.

Hij had volgens het openbaar ministerie geen explosieven aan boord. De aanslag mislukte, omdat de auto onderweg zo beschadigd raakte dat de bestuurder het zicht op de koninklijke bus verloor.

Om bij de Koninklijke familie in de buurt te kunnen komen, reed de man met hoge snelheid dwars door afzettingen en dwars door een haag mensen. Dat gebeurde onder de ogen van de Koninklijke familie. Lichamen vlogen door de lucht. De feestelijke stemming werd gesmoord in bloed en grote ontzetting. De trieste balans bij het ter perse gaan van deze krant

was vijf doden (drie mannen en twee vrouwen) en zeker dertien gewonden, onder wie drie kinderen (16, 15 en 9). Enkele van de slachtoffers zijn er ernstig aan toe.

Ze liepen hersen- en schedelletsel op.

Onder de gewonde slachtoffers zijn vijf familieleden van leden van een Tilburgse drumband, een politieagent en een medewerker van de Koninklijke Marechaussee.

De dader heeft, voordat hij buiten bewustzijn raakte en nog hevig bloedend in het wrak van zijn auto zat, aan politieagenten gezegd dat hij de Koninklijke familie wilde treffen. Wat hij precies zei

Actie is goed voor levenslang door Roy Touker APELDOORN – Vier keer doodslag, dertien keer een

doodslagpoging, een misdrijf tegen de veiligheid van de Staat en een misdrijf tegen de koninklijke waardigheid. Als er daadwerkelijk sprake is geweest van een aanslag of bewuste actie zou dat alles de veroorzaker van het Koninginnedag-drama in Apeldoorn ten laste kunnen worden gelegd. Los van elkaar zijn sommige delicten al goed voor de maximumstraf: levenslang.

Daarbij moet er dan vanuit gaan worden dat – hoe merkwaardig het ook klinkt – de verdachte ‘bij zinnen’ was en niet leed aan een stoornis. Mocht dat laatste wel het geval zijn dan zegt dat iets over de toerekeningsvatbaarheid. Als die vanwege een stoornis verminderd is, dan kan terbeschikkingstelling (tbs) met dwangverpleging opgelegd worden naast een gevangenisstraf. De eerste berichten duiden er op dat de 38-jarige autochtone verdachte niet lijdt aan een stoornis.

Om aanklachten voor doodslag en -pogingen hard te maken, moet tijdens een strafzaak opzet aangetoond worden. Wie met volle vaart met zijn auto door dranghekken rijdt, waar achter tientallen mensen staan, neemt willens en wetens het risico die mensen letsel of erger te bezorgen. De jurisprudentie is daarover duidelijk.

Daarnaast dringt de vraag zich op of de uiteindelijke bedoeling van de verdachte een aanslag op de koningin en de andere leden van het Koninklijk Huis was. Een aanslag op de koning(in) noemt de wet een misdrijf tegen de veiligheid van de Staat, een aanslag op de troonopvolger en diens echtgenote is een misdrijf tegen de koninklijke waardigheid.

Alle – mogelijke - delicten komen aan de orde in een strafzaak later dit jaar bij de rechtbank te Zutphen.

Zelden zal het Openbaar Ministerie zich kunnen beroepen op zoveel getuigen: een paar miljoen.

Hèt moment dat de sfeer deed omslaan. De bus met de koninklijke familie rijdt langs De Naald waar de man die het drama heeft veroorzaakt Beatrix (midden) en prinses Margriet (links) kijken geschokt toe.

Feest wordt drama de Stentor Vrijdag 1 mei 2009 | 3

GO-A02R

2009.

foto Sacha Wunderink

Koningin Beatrix tijdens haar korte televisietoespraak.

van Oranje wordt niet bekend gemaakt in verband met het onderzoek. Zijn motieven zijn nog niet duidelijk. De politie heeft gisteren urenlang zijn woning doorzocht. Ook daar zijn wapens noch explosieven aangetroffen. Volgens hoofdofficier van justitie Ludo Goossens gaat het om een alleenstaande man, die niet bekend was bij politie, justitie en geestelijke gezondheidszorg.

Het onderzoek is, omdat het gaat om een zaak van nationaal belang, in handen gegeven van het landelijk parket. Die heeft 250 man op de zaak gezet. Een van de grote vragen is, hoe dit ondanks alle maatregelen en honderden veiligheids-

mensen heeft kunnen gebeuren.

Burgemeester Fred de Graaf spreekt van een gruwelijk incident. „Hiervoor zullen wij ons moeten verantwoorden.” Korpschef Annelore Roelofs van regiopolitie Noord- en Oost-Gelderland bevestigt dat de dader eerder heeft geprobeerd met zijn auto op het koninklijke parcours te komen. Hij is toen tegengehouden en omgekeerd. Hoe hij even later toch weer en precies op tijd - ondanks de forse vertraging van de koninklijke stoet - door de hekken kon komen, is vooralsnog onduidelijk.

Lees verder pagina 4

foto ANP

Eerste hulp wordt verleend aan de dader, de 38-jarige Karst T. uit Huissen.

foto GPD

Verklaring koningin Beatrix „Wat begonnen is als een prachtige dag is geëindigd in een vreselijk drama, wat ons allen heel diep heeft geschokt. Mensen die er dichtbij hebben gestaan, die het hebben zien gebeuren op televisie, allen die het meebeleefd hebben, zullen met verbijstering en ongeloof gekeken hebben. Wij zijn sprakeloos dat zoiets vreselijks heeft kunnen gebeuren. Mijn familie, ik, maar ik denk ook allen in het land, leven van harte mee met de slachtoffers, met hun familie en vrienden en met allen die door dit ongeluk diep geraakt zijn.”

Een aanslag op onze ziel Koninginnedag is het feest van de verbinding.

Over de grenzen van afkomst en geloof heen vieren we dat we met elkaar Nederland vormen.

Sinds decennia zien miljoenen Nederlanders, van jong tot oud, naar deze dag uit.

Vrolijk spelende bands en honderden rommelmarkten in het hele land vormen de ruggengraat van ons belangrijkste volksfeest. Daarnaast ontmoet de koningin elk jaar op een andere plek ‘haar’ volk. Zo geniet Nederland van ‘Oranje-Boven’. Tot aan gisteren.

Wat in Apeldoorn een feest voor allen leek te worden, is door de actie van één 38-jarige man ontaard in een nachtmerrie. Zeker vijf mensen hebben het leven verloren. Van de twaalf gewonden zijn er vier slecht aan toe.

Koningin Beatrix toonde zich gistermiddag in een televisietoespraak erg aangeslagen. De diepe zucht aan het begin van haar verbouwereerde woorden kwam uit haar tenen. Ze leed zichtbaar onder het grote verdriet dat op háár feestdag is aangericht. „Het is een vreselijk drama dat ons allen diep heeft geschokt. We zijn sprakeloos dat zoiets vreselijks heeft kunnen gebeuren.”

Nederland koestert zijn koningshuis. De popula-

riteit van de Oranjes is groot. Vooral in tijden van rampspoed en onheil is de bindende kracht van ons koningshuis enorm. Dat gold in de Tweede Wereldoorlog, na de watersnoodramp van 1953 en meer recentelijk na de vuurwerkramp in Enschede en de brand in Volendam. De koningin - of het nu Wilhelmina, Juliana of Beatrix is raakt de rouwende Nederlander in het hart.

Dat nu onze Koningin, hét bindmiddel van onze samenleving, zelf het doelwit van een aanslag is geworden, stemt tot diepe droefenis. Als zelfs de Koningin en haar familie niet meer veilig zijn, als zelfs Koninginnedag wordt bezoedeld, dan hebben wij als samenleving een fiks probleem. Wat is dan nog wel heilig?

In die zin is de aanslag van gisteren op de Koninklijke stoet een aanslag op ons allen. Het is een aanslag op de Nederlandse ziel. Na gisteren zal Koninginnedag nooit meer de pure onschuld van voorheen uitstralen. En dat is een diep verlies.

Alex Engbers Hoofdredacteur de Stentor

Balkenende op bezoek bij Koninklijke familie met zijn Suzuki Swift tot stilstand is gekomen. Onder anderen koningin

foto Omroep Gelderland

APELDOORN – Premier Balkenende heeft gistermiddag in Paleis Het Loo gesproken met de koninklijke familie. Koningin Beatrix en haar familie zijn zeer ontdaan, zei Balkenende tegen de NOS. „Het is in- en intriest. We zijn nu één in het verdriet.” De premier noemde het ook voor de koninklijke familie ‘afschuwelijk’. De leden van het Koninklijk huis hebben het incident van

nabij meegemaakt. „Een prachtige dag slaat ineens om in iets afschuwelijks.”

Het Openbaar Ministerie gaat ervan uit dat het incident een bewuste actie betreft. Daarover zei de premier dat eerst goed moet worden onderzocht wat zich heeft afgespeeld. Hij wilde ‘nog geen conclusies trekken’ over de toekomst van Koninginnedag.

Feest wordt drama 4 | Vrijdag 1 mei 2009

de Stentor

GO-A04

De zwarte Suzuki Swift boorde zich met hoge snelheid in het hek rond het monument De Naald.

foto Ab Hakeboom

Aan de slachtoffers werd meteen eerste hulp verleend.

foto Cees Baars

Recherche speurt op vier locaties Tien ambulances en drie traumahelikopters ingezet. vervolg van pagina 2/3 APELDOORN - De nationale recher-

che onderzoekt vier locaties, die zijn aangeduid als plaats delict.

Dat zijn de plaats waar de man aanvankelijk het stopteken negeerde, waar hij door de afzetting reed, waar hij tegen het monument De Naald reed en zijn woning.

Het drama voltrok zich voor de ogen van duizenden mensen om 11.51 uur, terwijl de koninklijke bus bijna de oprijlaan van paleis Het Loo had bereikt. Aan de oproep van de politie naar het publiek om beeldmateriaal in te leveren, is massaal gehoor gegeven.

Ruim 500 mensen hebben dat al gedaan. „Dat is echt een grote hulp. We hopen dat er nog meer binnenkomt”, zegt korpschef Roelofs.

Hulpverleners rukten massaal uit.

Tien ambulances en drie traumahelikopters zijn ingezet. Eerste hulp kwam snel op gang. Na vijf minuten waren twee ambulances ter plekke. Verder werd er hulp geboden door omstanders met EHBO-ervaring en een Rode Kruis-team dat in de buurt stond.

De slachtoffers zijn overgebracht naar het ziekenhuis in Apeldoorn, waar meteen bedden werden vrijgemaakt, maar ook naar Hardewijk (1), Deventer (1) en Zwolle (4).

Tien mensen uit het publiek die aan de dood ontsnapten, zijn opgevangen door slachtofferhulp in theater Orpheus. Mensen die ook hulp willen, kunnen zich ook vandaag tot in elk geval vijf uur nog melden. Dat kan via telefoonnummer 0900-0101. Politiemensen die ter plekke waren, zijn opgevangen door speciale teams. Er waren gisteren in heel de stad zo’n 700 agenten en marechaussees op de been.

De gemeente heeft een condoleanceregister op haar internetsite geo-

pend. Vanaf vandaag ligt er ook een condoleanceboek in het raadhuis.

Er zijn al plannen voor een herdenkingsdienst in de Grote Kerk van Apeldoorn. Burgemeester Fred de Graaf wil die dienst niet op korte termijn. „De familie van de slachtoffers heeft nu wel iets anders aan het hoofd.”

Het bloedbad in Apeldoorn leidde ertoe dat op veel plaatsen in het land de officiële koninginnedagevenementen werden afgelast. De Toppers en Kane gelastten hun optredens op het Museumplein in Amsterdam af. Het Residentie Orkest zegde het Koninginnedagconcert af. Op de rijksgebouwen zijn de vlaggen halfstok gehangen.

De Apeldoornse burgemeester begrijpt dat het lastig was om alle festiviteiten in Nederland snel af te blazen. „Je zit ook met vragen van openbare orde. Maar uit piëteit naar de vele slachtoffers had het mijn voorkeur gehad dat het anders was gegaan.”

Politiemensen komen aansnellen nadat de auto in volle vaart door de afzetting dek liggen.

Een man met Verbazing over actie van ‘rustige jongen die altijd z’n huur betaalde.’

Een groot deel van de middag en de avond doorzocht de politie het appartement in Huissen, waar de 38-jarige aanfoto Erik van ‘t Hullenaar slagpleger woont.

door Rob Berends en Henk van Gelder HUISSEN – Het is één uur op Koninginnedag als Jan Rutten zich op het terras van café Het Moment in hartje Huissen nestelt. Hij wil juist in zijn biertje happen als tot zijn stomme verbazing een stoet agenten met maskers en schilden zich door de bierdrinkende menigte wringt. Ze gaan de hal van het appartementencomplexje naast het café binnen. Luidkeels roepend ‘politie!, politie!’ proberen ze een flatdeur te forceren. De poging mislukt blijkbaar. Rutten ziet de agenten terug naar buiten komen en het raam op de benedenverdieping inslaan.

In Huissen dringt snel door dat dit

het appartementje is van Karst T., die in Apeldoorn in zijn Suzuki Swift dood en verderf zaaide. Snel zetten agenten de Burchtgracht af met roodwitte linten.

Net als Rutten kijkt het publiek stomverbaasd toe. De huurwoning is vrijwel leeg, weet de buurvrouw. Haar buurman zou verhuizen. Ze weet niet waarheen. „Morgen was de sleutel overdracht.” Ze herkent de Suzuki Swift van de televisiebeelden als de auto die altijd bij haar om de hoek stond.

De huiseigenaar van het binnengevallen pand staat een biertje te drinken in Het Moment. Hij zegt dat de man anderhalf jaar geleden in Huissen kwam wonen, vlak na de oplevering van het complexje.

Hij omschrijft zijn huurder als een rustige jongen, die nooit voor problemen zorgde en netjes op tijd zijn huur betaalde. De man had onlangs zijn huur opgezegd. Zijn

w

Feest wordt drama de Stentor Vrijdag 1 mei 2009 | 5

GO-A04R

foto Anne Boer

Aangeslagen kijkt het publiek toe.

foto ANP

Achter lakens werden de gewonden verzorgd.

Belgische premier: ‘Laffe moord’ De Belgische premier Van Rompuy heeft zijn Nederlandse collega Balkenende zijn medeleven betuigd. In een verklaring spreekt hij van ‘een laffe moord die het hart van Nederland heeft willen treffen, de monarchie. Na de aanslagen van de voorbije jaren is Nederland opnieuw in schok.’

Aanslag op koninklijke familie

Paleis Het Loo TV

Defilé afgelast Presentatie twaalf dorpen gemeente Apeldoorn

Voorm. Kon. Stallen Rijtuig Museum

weinig vrienden

e ew

ls

o Zw

koninklijke bus route aanslagauto eg

rtsew

Ja

ch tla

sfoo Amer

an

Boszichtlaan

ola

© deStentor/AW/HdH

Lo

Aanslagauto eerder teruggestuurd bij Bosweg Lodewijklaan

over hem blijven hangen. Hij bewoonde er een jaartje een kamer in een pand aan de Kastanjelaan.

Ook hier schetsen kennissen het beeld van een rustige man, die niet voor opschudding zorgde maar die ook geen blijvende indruk heeft achtergelaten.

Bronnen rond de man zeggen dat hij erg intelligent was maar nogal op zichzelf. Hij wordt grappig en ontzettend aardig genoemd. Hij groeide op in de Liemers en was afkomstig uit een rustig gezin.

Hij wordt omschreven als een man met geen of weinig vrienden.

Op contactpogingen van mensen die hem al langer kenden, reageerde hij niet. Telefoontjes beantwoordde hij niet. Ook zou hij zich soms maandenlang onbereikbaar hebben gehouden voor zijn familie. Een maand geleden dook hij weer op en vertelde hij dat hij in de put had gezeten.

g

de Naald

Koning

huis had hij grotendeels leeggehaald, bevestigt de huurbaas.

Rond half drie arriveren diverse politie-auto’s van onder meer de nationale recherche. Alras wordt de afzetting naar achteren verschoven. Een deel van het terras wordt ontruimd en afgezet met manshoge hekken met blauw zeil. Leden van de technische recherche in witte overalls doorzoeken de woning.

Karst T., die opgroeide in de Liemers, in het oosten van Gelderland, zou kortgeleden zijn ontslag hebben gekregen bij het beveiligingsbedrijf waar hij werkte.

Hij zou tot 2005 in Apeldoorn hebben gewoond. Daarom ook zou hij precies hebben geweten waar hij moest toeslaan op de route van de koninklijke familie. Van enige haat tegen het koningshuis of de Oranjes heeft hij nooit blijk gegeven.

In Velp, waar de man twee jaar geleden kort woonde, is niet veel

TV

an

foto Cees Baars

g Losewe

Middenlaan

reed en diverse mensen schepte. De slachtoffers bleven bloedend op het weg-

Feest wordt drama 6 | Vrijdag 1 mei 2009

de Stentor

GO-A06

Vrijwel meteen na de aanslag werd besloten alle festiviteiten te staken.

foto Wouter Koolmees

Een muzikant zit verslagen naast het bordes van Paleis Het Loo.

foto Robin Vos/ANP

Apeldoorn druipt af na een grondig bedorven Koninginnedag. Niemand heeft meer zin na de aanslag ter hoogte van De Naald, waarbij zeventien slachtoffers vielen. Wat een feestdag had moeten zijn eindigt in een drama. foto Cees Baars

De tijd staat even stil

‘Koninginnedag nooit meer hetzelfde’

door Anne Boer APELDOORN - Alsof de tijd even stil staat. Het lange wachten wordt beloond. De koningin en haar familie zijn in zicht. Het publiek gaat uit z’n dak. Maar in de open koninklijke bus is het stil. Niemand zwaait. Er staan tranen in de ogen.

Prinsen kijken wezenloos.

Het is een surrealistisch beeld. De vreugde aan de kant, het zichtbare verdriet in het centrum van de aan-

door Anne Boer APELDOORN - Woede en onbegrip vechten om voorrang. Welke gek? Waarom? Het was zo’n mooie dag.

De verbijstering is groot. Cas van Ommen uit Kampen zag het allemaal voor zijn neus gebeuren. Hij staat een uur later nog te trillen op zijn benen. „We hoorden een auto met hoge snelheid aan komen rijden. Hij reed voor onze ogen van achter dwars door de mensenmassa heen, dwars door de hekken.

Ik zag drie mensen door de lucht vliegen. Vreselijk.

Het was net een film. Maar dit gebeurde echt. Voor onze ogen. Je denkt meteen, dit had ons ook kunnen

dacht. Al snel is duidelijk dat zich vlakbij een groot drama heeft afgespeeld. De feeststemming slaat om in rouwstemming. Het publiek haast zich naar de grote beeldschermen in het park voor paleis Het Loo. En kijkt verbijsterd naar de herhalingen. Je ziet de koninklijke bus. Je ziet de zwarte auto. Politieagenten lopen huilend weg. Mensen in het publiek vallen elkaar in de armen.

overkomen. Ik ben zo blij dat de koninklijke familie niet is geraakt. Hier kun je je niet tegen wapenen. Je houdt het altijd wel in je achterhoofd. Er zal toch niet een keer een gek zijn. Dus toch. De hele dag is hiermee verpest. Koninginnedag wordt nooit meer wat het is geweest”, vrees ik.

Van Ommen heeft de bestuurder niet goed kunnen zien. „De hele voorkant van de auto zat in elkaar.

Maar volgens mij was het een jonge man.”

Videoverslag Cas van Ommen op www.destentor.nl

Feest wordt drama de Stentor Vrijdag 1 mei 2009 | 7

GO-A06R

Burgemeester De Graaf maakte bekend dat het koninginnedagprogramma is afgelopen. foto ANP

‘Het enige wat ik nu wil is naar huis’ Ooggetuigen horen een harde knal en zien schoenen vliegen. door Johannes Rutgers APELDOORN – Ria Franke uit Epe ontsnapte ternauwernood aan de auto. ,,Hij knalde op een heel dikke steen en ik stond aan de andere kant daarvan. Dat was mijn geluk.

Zonder die steen was ik er niet meer geweest. Ik ben ontdaan. Ik ben boos. Waarom moet dit feest verpest worden. Maar ik weet niet op wie ik boos moet zijn. Voor het gebeurde was er zó’n saamhorigheidsgevoel. Dat hadden we nodig. En dat wordt dan door iemand onderuitgehaald.’’

Linda Ellenbroek uit Amersfoort: ,,We dachten dat het een kanonsschot was. Maar toen zagen we allemaal mensen rennen. Huilende kinderen. Ouders overstuur. Afschuwelijk. Hysterische mensen, huilende mensen.’’

Marjolein Oosterwijk uit Dordrecht: ,,Hij kwam werkelijk zo verschrikkelijk hard aanrijden. Ik had meteen door dat het niet goed was. Het eerste wat ik zei: dit wil ik niet zien. Het enige wat ik nu wil is naar huis. Ik ben helemaal bibberig. Heel onwerkelijk.’’

Stentor-fotograaf Cees Baars, die vlakbij het ongeluk stond. ,,Opeens zie ik mensen voor me langs vliegen. Het leek wel een act. Ik dacht eerst dat het poppen waren.

Maar daarna... sommigen zagen er meteen helemaal grauw uit. Mensen waren eerst zo stomverbaasd.

Een soort verdoving.’’

Marije Buijs uit Loenen: ,,Ik schrok me helemaal het schompes. Ik hoorde al allemaal mensen gillen, maar wist niet wat er gebeurde. Opeens kwam die auto voorbij, vijf meter van me vandaan. Ik voelde gewoon de wind.’’ ,,De politieagenten reageerden heel snel. Ik heb nog meegeholpen de hekken aan de kant te zetten zodat de ambulance erdoor kon.’’

Willem en Willy de Jong uit

Apeldoorn: ,,Er vlogen dingen door de lucht; hekken en van alles. Een hels kabaal, een hoop gegil. Mensen waren ontredderd, huilden. Ook die mensen die in de stoet meeliepen. Ze waren zo mooi aangekleed, maar die man ging er dwars doorheen.’’ ,,Je legt toch direct de link met een aanslag. Hoe kom er anders door met je auto? Je weet dat alles is afgezet. Dat is niet te rijmen, het kan geen ongeluk zijn.”

Sjoerd Dantuma uit Delft: ,,Een harde knal. Ik dacht eerst dat het vuurwerk was, We zagen twee mensen door de lucht vliegen. En schoenen. Het drong heel langzaam door. Nu? Compleet kapot.

Afschuwelijk. De baan voor die auto was net vrij. Er moet haast iemand een telefoontje hebben gepleegd met die man.”

Agnes de Bruin in Apeldoorn stond met 17 andere ruiters en hun paarden klaar om aan de historische stoet deel te nemen. Ze hoorde de klap, zag mensen door de lucht vliegen. „Er was volslagen paniek onder mensen. Sommigen renden onze kant op. We konden onze paarden nauwelijks in bedwang houden.”

Arie Ariesen uit Rhenen: ,,Ik ga nooit meer naar zo’n evenement.

We dachten nog: lekker rustig kijken, we doen kalm aan. Nou, ik blijf de volgende keer wel thuis.’’

Een uur na het drama is nog altijd een behoorlijk grote groep mensen op een tribune aanwezig. Gasten van verzekeraar Univé, die wachten op het moment dat er groepsvervoer is geregeld.

Andere mensen proberen bij hun fiets of auto te komen, maar politieagenten en marechaussees zijn de eerste tijd onverbiddelijk: ,,Daar kan ik me niet druk om maken. Er zijn nu belangrijkere dingen.’’ Omlopen dus.

Een enkeling haalt nog een ijsje en blijft nog wat rondhangen. Maar rond 14 uur pakken toch echt alle handelaren van snacks en drinken hun lading weer in.

Een medewerker van Paleis Het Loo haalt de vlaggen weg na het drama foto Vincent Jannink/ANP

Barosso geschokt door tragedie Voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barosso is diep geschokt door het nieuws. „Namens de Europese Commissie wil ik mijn meest oprechte condoleances aanbieden aan de families van de dodelijke slachtoffers en mijn steun betuigen aan de gewonden en hun families.”

Grote Kerk centrum van rouw om slachtoffers Godshuis opende na het fatale drama meteen de deuren. door Henk van ‘t Veen APELDOORN – Meteen nadat voorzitter Marjolein van den Bus van de kerkraad van de Grote Kerk zich de omvang van de ramp realiseerde, besloot ze de deuren van de kerk open te zetten. „We moesten er zijn voor de mensen. Niet alleen toen de dag met de honderdjarigen nog als een feest begon maar ook toen er zoveel verdriet was.”

En het bleek in een behoefte te voorzien. Vele tientallen mensen lopen de kerk in en uit, gaan in de kerkbank zitten of branden een kaarsje. Van den Bus: „Emotionele taferelen heb ik gezien. Mensen die getuige waren geweest, elkaar niet kenden en elkaar omarmden.”

Een 84-jarige Arnhemmer had het drama thuis op televisie gezien. „Ik heb hier van 1946 tot 1952 bij de marechaussee gediend. Toen ging ik hier altijd kerken. Ik zei tegen mijn vrouw: ‘Ik ga even een stukje fietsen’. Toen ben ik hier naar toe gereden. Dat beeld op televisie vergeet je nooit meer. En we hadden tot dat moment zo genoten!”

Bert (49) Thönissen en Hilde Gielen (48) en hun 15-jarige zoon Boudewijn uit Zeeuws-Vlaanderen hebben veel waardering voor het initiatief. Thönissen: „In feestvieren hadden we geen zin meer.

We zochten een rustpunt. Ik had

Cor en Anneke Kaufman branden een kaarsje in de Grote Kerk aan de foto Sacha Wunderink Loolaan. nooit gedacht dat je ook in een protestantse kerk kaarsjes kon opsteken.” De familie was juist voor

‘In feesten hadden we geen zin meer. We zochten een rustpunt’. een uitbundige Koninginnedag naar Apeldoorn gekomen. Gielen: „Bij ons wordt er weinig aan gedaan. We hadden er zoveel zin in gehad”.

Een man die in in de Loolaan op de tribune had gezeten, zoekt de kerk op om op verhaal te komen. „Het was zo mooi geweest. En in-

eens zie je dat de optocht tot stilstand komt. En dan die beelden op dat grote scherm. Je denkt eerst nog dat er iets in scène was gezet.”

Apeldoorner Dick van Heuvelen (60) die ook even de kerk was binnengegaan, weet een paar uur na het drama nog niet of hij het moet geloven. „Is dit allemaal wel gebeurd? Ik zag steeds een grote oranje zee en als je dan daarna al die bedrukte gezichten ziet. Poe.” In de Grote Kerk in Apeldoorn vindt vanavond een samenkomst plaats waarbij wordt stilgestaan bij het incident van Koninginnedag.

De dienst wordt geleid door dominee Rob Visser, predikant van de Grote Kerk.

Feest wordt drama 8 | Vrijdag 1 mei 2009

de Stentor

GO-A08

Medewerkers van hulpdiensten ontfermen zich over de slachtoffers.

foto Ab Hakeboom Lakens onttrekken het verzorgen van de gewonden aan het oog.

foto Ab Hakeboom

Plots hoor je: ‘een aanslag, een aanslag’ Niemand durft te beseffen wat er is gepasseerd. door Jeroen Pol

– Verwachtingsvol hangt het publiek over de hekken.

Het duurt niet lang meer of de bus met de koninklijke familie komt over de weg tussen de Naald en Paleis Het Loo. Dan klinkt plots een vreemd geluid. Het heeft wat weg van schoten.

De bus passeert, maar daar heeft niemand nog oog voor. Alle blikken gaan naar de Naald, waar zich een auto heeft ingeboord. „Een aanslag!”, klinkt het. „Dit is een aanslag.”

Verbazing en verbijstering. In de koninklijke bus gaat een schok.

Prinses Máxima gelooft niet wat ze ziet en slaat haar hand voor de mond. Sommigen in de bus kijken naar de auto. Anderen wenden bewust de blikken af.

Ironisch genoeg staat langs de weg een gezelschap verpleegsters van het Rode Kruis, zoals ze er in de jaren dertig bij liepen. Ze moesten wachten op de bus, voor ze achter de optocht aan mochten sluiten.

Met verstijfde blikken kijken ze elkaar aan. Niemand durft te beseffen wat er zo juist is gebeurd. En dan klinken die woorden: „Een aanslag! Dit is een aanslag.”

APELDOORN

Aan de andere kant van De Naald is de chaos compleet. Binnen een paar tellen staan politiemensen om de auto heen. De bestuurder is gewond.

Verderop liggen tientallen mensen op de grond. Lichtgewonden lopen over de weg. De eerste ambulance is er zo, maar daarna lijkt het een eeuwigheid te duren. In werkelijkheid zijn ze binnen vijf minuten gearriveerd.

Een fotograaf loopt verdwaasd rond. Soms klikt hij, op routine.

Maar hoe meer hij spreekt, hoe lastiger het allemaal gaat. „Hij vloog over mijn schouder heen”, doelt hij op de auto. „Ik heb hem gewoon gevoeld. Wat een waanzin.

Wat een waanzin.”

Een medewerker van de NOS weet niet hoe hij het heeft. „Ik zag hem zo op me af komen. Hij vloog door de lucht en kwam naar beneden. Dit is zo ontzettend bizar.

Het is dat je hier staat, maar je gelooft het gewoon niet.”

In de voortuin van het Kleine Loo staan vrienden van de familie van Johan ter Molen, directeur van Museum Paleis Het Loo. Ze dachten eerste rang te zitten. Dat klopt, maar het tafereel is compleet anders dan gehoopt. „Onvoorstelbaar. Onvoorstelbaar”, zegt één van de gasten. „Je wilt lekker Koninginnedag vieren en dat gebeurt dit.”

Tientallen telefoontjes bij Slachtofferhulp APELDOORN – Slachtofferhulp Ne-

derland had gisteren aan het begin van de avond tientallen telefoontjes gekregen. Vandaag kan 0900-0101 ook gebeld worden van 09.00 tot 17.00 uur. Het nummer is speciaal ingesteld voor mensen die willen reageren op de gebeurtenissen in Apeldoorn.

Slachtofferhulp heeft zeven deskundigen klaar zitten om mensen op te vangen.

Volgens een woordvoerder zijn veel bellers overstuur omdat ze het incident hebben gezien of omdat het incident associaties oproept met gebeurtenissen uit het verleden.

Sommige slachtoffers zijn er erg aan toe. De verwondingen varieerden van botbreuken tot hersen- en schedelletsel.

Vergeefse poging leven van Verpleegkundige Ton Elias levert bij Naald niet te winnen strijd. door David Levie APELDOORN – Koninginnedag 2009 staat voortaan in het geheugen van Ton Elias gegrift. Een half uur lang probeerde de 47-jarige Apeldoorner het leven van een

overreden vrouw te redden. De reanimatiepogingen mochten uiteindelijk niet baten. De vrouw overleed ter hoogte van De Naald.

Elias is een ervaren verpleegkundige. Jarenlang was hij nauw betrokken bij het wel en wee in de operatiekamers van het Juliana- en Lukasziekenhuis.

Tijdens de verbouwingsperikelen van het Lukas was hij als project-

manager verantwoordelijk voor de logistiek in en rond de operatiekamers.

Met zijn echtgenote was Elias als belangstellende bij de Naald. Hij zag hoe een zwaar gehavende zwarte Suziki omstanders schepte.

Meteen nadat het voertuig tegen het monument tot stilstand kwam, schoof hij het hekwerk uiteen om hulp te bieden.

Feest wordt drama de Stentor Vrijdag 1 mei 2009 | 9

GO-A08R

foto Cees Baars

De gewonden worden afgevoerd in ambulances.

Het kruispunt waar de aanslag plaats had werd zo snel mogelijk ontruimd. foto Wouter Koolmees

Kamervoorzitter Verbeet ‘zeer geschokt’ De voorzitter van de Tweede Kamer, Gerdi Verbeet, is zeer geschokt door de gebeurtenis in Apeldoorn. „De viering van Koninginnedag, die in Apeldoorn en andere gemeenten door velen zo enthousiast was begonnen, is overschaduwd door de verschrikkelijke gebeurtenis op deze dag”, aldus de Kamervoorzitter.

In plaats van grasmaaien koffie schenken voor artsen Trainingsveld AGOVV landingsplek voor traumahelikopters.

In totaal zeventien slachtoffers vielen te betreuren, van wie vijf overleden.

foto Ab Hakeboom

vrouw te redden Hij spoedde zich naar een vrouw die zwaar gewond tegen het wegdek was gesmakt. „Ik ben een half uur bezig geweest”, zegt Elias. „Maar je zag haar buik dikker worden. Er was geen redden meer aan.

Een zware inwendige bloeding. Je doet je uiterste best, maar je bent uiteindelijk machteloos.”

Ron van der Kuip bood zijn diensten als EHBO’er aan. „Als zodanig

ben ik niet actie gekomen”, zegt de hoofdbode van de gemeente Apeldoorn. „Er waren gelukkig ervaren mensen aanwezig. Ik heb me beziggehouden met het verzamelen van persoonlijke spullen van de slachtoffers. Portemonnees, schoenen, horloges. Daarna ben ik naar het Loo gegaan om te assisteren bij het defilé. Zo ver is het niet gekomen.”

door Gert Kramer APELDOORN - Wat begint als een van de vele donderdagen, ontaardt op sportpark Berg en Bos tussen twaalf en half een in een Mash-achtige situatie. Veld 2 van voetbalclub AGOVV wordt geconfisqueerd als landingsplaats voor drie trauma-helikopters. Ze zijn afkomstig uit Amsterdam, Groningen en Volkel en en leveren artsen en verplegend personeel af. Die suizen vanaf Berg en Bos meteen in brandweerauto’s en ambulances richting De Naald, de plek des onheils.

Hans Davelaar is ‘s ochtends nietsvermoedend op zijn fietsje gestapt. De wedstrijdsecretaris van AGOVV zou bij zijn club het gras van veld 2 maaien. In plaats daarvan voorziet hij de wachtende helikopterpiloten van verse koffie. Davelaar schudt voortdurend zijn hoofd. „Wat een ellende, wat een drama. Zo kom je straks op CNN, maar wel op een verschrikkelijke, verkeerde manier.” Als hij hoort dat zich onder de slachtoffers een kind bevindt, draait hij zich even om. „De rillingen lopen me over de rug.” De piloten zitten inmiddels aan een tafeltje voor de tv. Ze wachten op verdere instructies.

Het kan zijn dat ze vanaf het sportcomplex nog zwaargewonden naar ziekenhuizen moeten vliegen.

Het veld van voetbalvereniging AGOVV wordt gebruikt als landingsveld voor traumaheli’s. foto Marco Heering Intussen melden ook enkele profvoetballers van AGOVV Apeldoorn zich bij het clubhuis.

Ze hebben net getraind en kort voor de lunch de tv-beelden van de rampzalige gebeurtenis gezien.

Reserve-doelman Daan Huiskamp

‘Toen ik vanochtend in het zonnetje op het veld stond, kreeg ik een raar gevoel.’ belt voortdurend en middenvelder Nacer Chadli kijkt met grote ogen naar veld 2. Ook assistent-trainer Marco Heering is nog onder de indruk, maar een stuk opgeluchter dan een minuutje of twintig eerder. „Mijn pa staat met dit soort gelegenheden altijd met zijn neus vooraan. Ik heb hem meteen ge-

beld toen ik op tv die auto door de meute zag razen. Gelukkig is hij ongedeerd.”

Heering praat nog even na met Leo van der Kraats, ook trainer bij de proftak van AGOVV. „Gek, maar toen ik vanochtend in het zonnetje op het veld stond, kreeg ik een heel raar gevoel”, zegt Van der Kraats. „Alsof er onheil op komst was.”

Het loopt tegen half twee als de helikopterpiloten voor het laatst op Berg en Bos instructies krijgen. Ze hoeven niet te wachten op artsen, verplegers of gewonden en kunnen weer opstijgen om zich te melden in Zwolle. Met een hard, monotoon geroffel zetten de rotorbladen zich in beweging. Na een seconde of twintig vol gebulder keert het vredige getsjilp van vogels terug op Berg en Bos.

Feest wordt drama 10 | Vrijdag 1 mei 2009

de Stentor

GO-A10

Met verbijstering volgt het publiek de herhalingen van het drama op schermen. foto Anne Boer Deelnemers aan de kleedjesmarkt pakken voortijdig in.

‘Laatste Koninginnedag zoals Beatrix die wilde’ APELDOORN – Kan de koningin

nog wel de deur uit na het drama in Apeldoorn? In elk geval niet meer in een open auto of tussen het publiek, zeggen deskundigen. De Dam is tijdens de dodenherdenking op 4 mei nog wel te beveiligen, maar op Bevrijdingsdag in een open boot op de Amstel varen, is nu niet erg verstandig. „Dit is de laatste Koninginnedag geweest zoals Beatrix die wilde,” zegt beveiligingsdeskundige Richard Franken. „Als je de koningin in een open wagen zet

en als je haar tussen het publiek laat lopen, dan neem je risico. Ik denk dat dit gewoon niet meer kan.”

Hij beweert niet dat de beveiliging in Apeldoorn tekort is geschoten. „Je kunt dit drama vergelijken met een bomaanslag. Er is ook niet zo gek veel tegen te doen.” Arjo de Jong, ex-beveiliger van het Koninklijk Huis, beaamt dat. „Dit is niet het gevolg van een gebrek aan beveiliging.

Als je van een auto een projectiel maakt, treft niemand schuld.”

foto Cees Baars

Wereld kijkt naar door Hetty van Rooij APELDOORN – „Dit is het einde van de gemoedelijkheid van Koninginnedag”, zei royalty-kenner Dorine Hermans gistermiddag tegen een radioverslaggever. De beelden van de zwarte auto die tegen de ‘Naald van Apeldoorn’ knalde en de geschokte koninklijke familie, waren toen via NOS en RTL al de hele wereld overgegaan. Die beelden hebben voorgoed een einde gemaakt aan de illusie dat 30 april in Nederland onkwetsbaar is.

Het enige incident dat er tot nu toe op Koninginnedag ooit gebeurde

werd veroorzaakt door een allang vergeten malloot, die begin jaren zeventig tijdens het défilé de trappen van Paleis Soestdijk besteeg en gezellig mee begon te zwaaien.

Eén zwarte Suzuki heeft gezorgd voor een slagschaduw over 30 april die nooit meer helemaal zal verdwijnen. Het ging razendsnel. „Mensen, ik stond er vlakbij. Dit was geen ongeluk, hij gaf vol gas” twitterde ene Menno van Dijk onmiddellijk na de crash.

Binnen een half uur stonden de NOS-beelden van de aanstormende auto op YouTube. Daar waren aan

het einde van de middag meer dan honderd filmpjes en ooggetuigenverslagen te vinden.

Fotografen die in Apeldoorn bezig waren met hun Koninginnedag-klus en het drama in beeld wisten te brengen, konden hun foto’s kwijt over de hele wereld.

Op de websites van Duitse bladen als Bild en Spiegel waren binnen een uur de foto’s te zien van Willem-Alexander en Maxima, die verbijsterd staarden naar wat er zich voor hun ogen afspeelde. ‘Aanslag op de koninklijke familie’ wist Bild meteen. Het Britse Boulevardblad

Diep onder de indruk, vol ongeloof en geschokt arriveren de leden van het koninklijk huis in hun open bus bij Paleis Het Loo. Het defilé dat daar op het programma stond werd geschrapt.

Feest wordt drama de Stentor Vrijdag 1 mei 2009 | 11

GO-A10R

Premier Balkenende wordt geïnterviewd door Astrid Kersseboom van het NOS Journaal foto ANP

Beelden van de persconferentie die enkele uren na het drama werd belegd.

foto Ab Hakeboom

Apeldoorn The Sun hield het op ‘Horror at Dutch Royal event’.

CNN bracht uit Apeldoorn onmiddellijk ‘Breaking News’ en repte al over vier doden toen de politie in Apeldoorn het nog voorzichtig op twaalf gewonden hield.

De NOS-regie wist vlak na de crash niet echt goed raad met de situatie.

De live-uitzending werd lange tijd voornamelijk gevuld met beelden van de zwarte auto, totaalshots van de kruising die zich vulde met ambulances, politiemensen die het publiek zo snel mogelijk wegwerkten en geschrokken voorbijgangers.

(NOS-verslaggever: ‘Er is hier een mijnheer die gezien heeft hoe erg het was‘) .

Wie voor de televisie zat en zelf wilde zien hoe erg het was, moest bij RTL zijn. In tegenstelling tot de NOS kwam RTL direct met schokkende beelden van de slachtoffers, die duidelijk maakten hoe groot de paniek, de chaos en de ravage waren.

Pas een paar uur later nam de NOS een selectie uit die beelden over, met bronvermelding. Op You Tube en de website van RTL waren ze toen al voor iedereen te vinden.

De Graaf: ‘Dit kan niemand begrijpen’ Volgens burgemeester Fred de Graaf van Apeldoorn waren alle voorzorgsmaatregelen genomen. ‘Maar tegen wie dit soort plannen smeedt, kun je je niet wapenen. Ik denk dat niemand dit kan begrijpen. Dit bedenk je niet. Deze Koninginnedag eindigt in treurnis.’

‘Het zag eruit als een soort kamikaze-actie‘ hebben het goed, en ik heb het slecht. Dat kun je alleen in een verhoor achterhalen. En dan is het nog maar de vraag of iemand de waarheid vertelt. Het kan ook een psychotisch motief zijn. Dat hij bewust gehandeld heeft, betekent niet dat hij niet gestoord kan zijn.’

Waarom doet iemand zoiets? ‘Deze man lijkt een ‘jager’. door Ans Bouwmans DEN HAAG – Een 38-jarige man rijdt in op een haag mensen. Met de koninklijke familie als doelwit.„Ik denk dat de kans op een irrationeel motief vrij groot is’, zegt forensisch psycholoog Corine de Ruiter (48). De hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht verdiept zich in het gedrag en de psyche van daders. „Het klinkt alsof hij niets te verliezen had. Alsof hij dit ‘moest’ doen. Uit wat voor motief dan ook.”

Waarom denkt u dat hij een irrationeel motief had? „De manier waarop het is uitgevoerd. Als je echt een aanslag wil plegen, is dit amateuristisch”.

De dader heeft volgens justitie bewust gehandeld. „Dat zegt nog niet zoveel. Het kan toch zijn dat hij erg in de war was.

Wat je feitelijk kunt vaststellen, is dat hij een bijzondere dag uitkoos en dicht in de buurt van de koninklijke familie wist te komen.

Het doelwit was een publieke figuur, of op zijn minst de mensen eromheen.”

Wat zegt dat over hem? foto Robert Vos/ANP

„Je hebt bij mensen die het op pu-

Hij was iets eerder al door de marechaussee tegengehouden.

Corine de Ruiter.

foto GPD

blieke figuren gemunt hebben twee types, de jankers (‘howlers‘) en de jagers (‘hunters‘). Jankers zijn mensen die vaak bedreigingen uiten, en bijvoorbeeld mailtjes of brieven schrijven. Ze zijn vrij persistent, maar ook vrij ongevaarlijk.

Jagers geven geen signalen af maar verschijnen op een dag daadwerkelijk in de buurt van zo‘n publieke figuur.

Deze man lijkt een jager. Iemand die een plan bedenkt in zijn hoofd, en op een dag gewoon iets doet. Het is relatief moeilijk om daar veiligheidsmaatregelen tegen te nemen.”

Welke motieven kunnen spelen? „Het idee dat die publieke figuur je kan redden. Of het kan een wraakmotief zijn, zo van ‘jullie

„Dat duidt erop dat hij doelgericht bezig was. Hij kan het maanden vooruit bedacht hebben, of op de dag zelf. Hij nam het risico bewust. Zijn motief stond voorop.

Het zag eruit als een soort kamikaze-actie.”

Volgens justitie heeft hij geen voorgeschiedenis van psychische problemen. „Dat zegt mij niet zoveel. Iemand met een psychische stoornis hoeft geen hulp te zoeken. In dat geval is er zelfs een potentieel hoger risico op gewelddadig gedrag. Iemand kan paranoïde waandenkbeelden hebben, maar verder toch goed functioneren. Die mensen zijn vaak stil en teruggetrokken.”

Kan hij dit hebben gedaan omdat dan alle ogen op hem gericht zouden zijn?

‘Dat kan. We noemen dat grootheidswaan. Een daad stellen die de historie van Nederland in zal gaan.

Dat is dan een teken dat hij in een hele ernstige psychose verkeerde.”

Feest wordt drama 12 | Vrijdag 1 mei 2009

de Stentor

GO-A12

Prins Maurits zet zichzelf, samen met een bezoekster, op de foto

foto Ab Hakeboom Prins Pieter-Christiaan laat zich in het Oranjepark van zijn sportieve kant zien.

foto Ab Hakeboom

Van prachtig feest naar diepe

foto Wouter Koolmees

De bloemenmeisjes

ellende

foto Cees Baars

Antilliaanse premier leeft mee De Antilliaanse minister-president Emily de Jongh-Elhage heeft een brief naar koningin Beatrix gestuurd om haar medeleven te betuigen. „De afschuwelijke gebeurtenis in Apeldoorn heeft ons allen op de Nederlandse Antillen diep geschokt.”

Na twee uur feest dompelt Apeldoorn onder in diepe rouw door Peter Leunissen APELDOORN – Even voor 10 uur in de ochtend. De ingang van het Oranjepark aan de zijde van de Regentesselaan. Duizenden wachten op de bus met het Koninklijke gezelschap.

Langs de dranghekken bij de ingang staan mensen die al bij het ochtendgloren een plekje hadden veroverd. Al uren geleden dus, maar de stemming is uitgelaten. „Schuift u straks wel een beetje op agent”, vragen ze. „Anders zien we zo nog niks”. De man stapt glimlachend vast opzij.

De kleine Janneke Wolbrink uit Apeldoorn heeft een topplaats.

Vlakbij de oranje loper waarover de koninklijke familie straks het park binnengaat. Als ze de kans krijgt, vraagt ze aan Maxima of ze eens een keertje met Alexia mag spelen. De bloemenmeisjes vormen opzij van het pad een keurige rij en worden veelvuldig in lenzen gevangen. Een beetje zenuwachtig zijn ze, de peutertjes. „Want”, zegt Sofie die haar boeketje aan Beatrix mag geven: „Je ontmoet niet iedere dag een koningin”. Noah naast haar -boeketje voor Margriethaalt diep adem en knikt.

Burgemeester De Graaf van Apeldoorn oogt daarentegen ontspannen.

Niet zenuwachtig? „Nee”, zegt hij, „nu niet meer. Als er nu nog iets verkeerd gaat , kan ik er toch niets meer aan doen.”

Hoe wrang zal deze waarheid nog geen twee uur later blijken te zijn.

Even na tien uur rijdt de koninklijke bus voor. De koningin stapt uit, Margriet volgt, dan Prins Willem Alexander en Maxima. „Oranje Boven klinkt het even. Maar dan wordt al heel snel om de aandacht van Maxima geroepen. De prinses glimlacht, loopt naar de roependen toe en neemt een bloem aan.

De mannen met de oortjes nemen hun positie en kijken spiedend rond. Dan begint de tocht door het 133 jaar oude Oranjepark, dat niet eerder haar naam zo waarmaakte.

De hemel is strakblauw, de majestueuze eiken, kastanjes en beuken imponeren met hun rode en groene lentetooi, maar op ooghoogte

Prinses Margriet, Prof. Pieter van Vollenhoven, Máxima en Willem-Alexander.

Koningskinderen huilen tranen met tuiten Kleuters staan urenlang te wachten voor defilé dat niet doorgaat.

De koninklijke familie wordt ‘s morgens, toen er nog geen vuiltje aan de lucht was, verwelkomd door Apeldoorns burgemeester Fred de Graaf in de gramma. domineert één kleur het pallet: oranje.

Talloze camera’s klikken. De prinsessen -Anette in het bijzonderleggen een grote knuffelbereidheid aan de dag, de prinsen poseren gewillig samen met uitgelaten Oran-

jefans. Langer dan gepland duurt de wandeling door het park. Duizenden foto’s en talloze handdrukken later stapt het gezelschap in de open bus. De gezichten lachen, er wordt nog gezwaaid, dan rijdt de bus richting De Naald. Het pu-

bliek gaat op zoek naar een goed plekje voor de historische tocht.

Op de Kerkstraat, bij het Oranjepark racen ineens twee agenten op mountainbikes voorbij. ¸„Opzij politie”, schreeuwen ze naar enkele mannen en vrouwen die net wil-

len oversteken. Het publiek kijkt verbaasd op naar wat een dissonant lijkt in deze vredige sfeer.

Het begin van de historische stoet komt in zicht. Een veldwachter voorop, oude auto’s. Langs de kant uiteraard veel ouders met jonge

muziektent in het Oranjepark. In dit park begon het koninginnedagpro-

foto Ab Hakeboom

kinderen. Er wordt gewezen er wordt gezwaaid. Maar dan verandert er ineens iets. Steeds meer mensen hebben ineens mobieltje aan hun oor.

Omstanders worden ingelicht, ongeloof verschijnt op de gezichten.

De stoet stopt. Mensen weten even niet wat te doen. Uiteindelijk keren de meesten naar huis. Op het Caterplein drinken meest jongeren nog vrolijk door. Maar ook zij zullen voelen: dit feest is geen feest meer.

door Alice van Eijk APELDOORN – Dikke tranen stromen over de wangen van Kevin Bruin als hij hoort dat het defilé niet doorgaat. Kevin maakt deel uit van de Koningskinderen van de Stentor. De krant volgt deze twintig kinderen die op dezelfde dag geboren als prinses Amalia (7 december 2003) al sinds hun geboorte. Zij zouden gistermiddag het slotstuk vormen van het defilé.

Ontroostbaar zijn ze. Huilend vallen ze in de armen van de inmiddels toegestroomde papa’s en mama’s. Zelfs snoepjes helpen niet meer.

Kevin uit Deventer snikt het uit.

Het jochie zag zo uit naar een ontmoeting met prinses Amalia: „Ik krijg altijd kriebeltjes in mijn buik als ik haar zie”, vertrouwde hij ons nog enkele dagen geleden toe.

Ook Cynthia van Breukelen uit Apeldoorn is totaal van de kaart.

Zij houdt zich flink totdat ze haar moeder ziet: „Ik heb helemaal niets gezien mama, alles voor niets”, snikt zij.

Alles voor niets: voor niets een mooie kroon geknutseld en voor niets geoefend in het geven van handkusjes. Ook slapeloze nachten voor niets. De bolderkar gevuld met duizenden brieven van Apeldoornse scholieren aan koningin Beatrix gaat weer met ons mee terug.

De kinderen staan al klaar voor het defilé op het voorterrein van Paleis Het Loo, keurig in een rij, als de mededeling komt dat het

Gespannen wachten ze af, de Koningskinderen van de Stentor. Uiteindelijk krijgen ze te horen dat het defilé niet doorgaat. foto Anne Boer programma wordt afgelast. Zij hebben dan al urenlang vol spanning gewacht.

‘Ik heb helemaal niets gezien mama, alles voor niets.’

Al dagen leven zij naar de ontmoeting met de koninklijke familie toe. Hoe leg je aan twintig kleuters uit dat het feest niet doorgaat?

Sommigen krijgen mee dat er een ernstig ongeluk is gebeurd, en dat roept ook weer paniekreacties bij de kinderen op.

Ook de inmiddels toegestroomde ouders steken hun teleurstelling niet onder stoelen of banken. „Dat

iemand zoiets kan veroorzaken, ik kan er gewoon niet bij. Dat je het verpest voor zo veel mensen”, aldus de moeder van Kevin.

De moeder van Juultje Jelles uit Zwolle kan er ook niet bij: „Het is toch niet echt zo? Ik geloof er helemaal niets van. Ik kan er niet bij, wat een drama.”

Romee Taen uit Zwolle is er snel klaar mee. Ze trekt het speciaal voor de Koningskinderen ontworpen blauwe poloshirtje uit en de witte sjerp is voor mama. „Die hoef ik niet meer.”

Vinh Schoorlemmer uit Deventer ziet het positief in: „Volgend jaar weer, mevrouw? Dan wil ik de bolderkar wel trekken.” Zijn optimisme wordt beloond: papa trakteert op een ijsje.