VROGGER EN NOE

TEKST EN FOTO'S: Mabel Schotgerrits

HET LEVEN VAN TWEE 17-JARIGEN DOOR DE TIJD HEEN

Mijn opa Hans (Peet) en ik hebben één ding in het bijzonder gemeen: we zijn in dezelfde straat geboren en opgegroeid. Op de Worp, in de Spaarpotstraat, heeft mijn opa’s jeugd zich afgespeeld en speelt die van mij zich nog steeds af. Ondertussen is er veel veranderd in 75 jaar: regels, gebruiken, omgaan met geld, uitgaan, technologie, dagindeling en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ik ben in gesprek gegaan met mijn opa over hoe het vroeger was om 17, 18 jaar te zijn. Wat is er veranderd?

Als eerste wil ik je kennis laten maken met de verschillen in onze omgeving. Mijn opa heeft twee broers en ik heb één broertje. Ook hebben wij beiden geen vaste taken in het huishouden. Het avondeten verschilde wel heel erg. Zo at mijn opa altijd aardappelen, groente en vlees en ik eet juist elke dag wat anders. Couscous, sushi, hamburger, pasta of juist helemaal vegetarisch! Na het avondeten studeer ik meestal nog even of kijk een serie op Netflix. Ook lees ik soms een boek en om twaalf uur ga ik dan slapen. Rond 1960 was er nog geen tv en al helemaal geen smartphone. Nee, mijn opa las in de avond en kletste met zijn ouders en broers. Tien uur was dan ook een normale tijd om te gaan slapen. Naast de voetbalwedstrijden die opa elke zaterdag speelde, ging hij elke zondagmorgen naar de kerk. Dat is iets wat ik nooit gedaan heb, omdat ik niet gelovig ben.

TWIJFELAAR

Voor de coronapandemie was ik 17 en deed ik de havo op Het Vlier in Deventer. Elke dag fietste ik de brug over om van de Worp naar de Platvoet te gaan; die vijftien minuten zijn niks in vergelijking met opa’s fietsroute. Hij begon de middelbare school in Zutphen en kwam voor het laatste jaar naar Deventer voor de ulo (tegenwoordig mavo). Ik ben zelf een enorme twijfelaar en wil dan ook goed over mijn ‘grote’ keuzes nadenken, zoals mijn studiekeuze. Op Het Vlier kreeg ik veel hulp in de vorm van persoonlijkheidstesten, open dagen en gesprekken met de decaan om een zo best passende studie te vinden. Uiteindelijk, na één jaar zoeken, ben ik terecht gekomen bij HBO communicatie waar ik het nog steeds erg naar mijn zin heb. Bij mijn opa ging dat heel anders. Hij maakte zijn studiekeuze ook op zijn 17e, maar in plaats van dat hij er net als ik één jaar over deed, wist opa het binnen één dag. De school had na de examens een markt georganiseerd waar bedrijven de jongeren kwamen informeren over verschillende banen en mogelijkheden voor het komende jaar. Opa koos uiteindelijk voor de analistenschool, want halve dagen werken en halve dagen school spraken hem erg aan.

NIET VERDER DAN BELGIË

Bij Noury & van der Lande (later Akzo), waar hij halve dagen werkte, verdiende opa zijn eerste salaris.

�

“Mijn opa koos zijn studie in één dag, waar ik er een jaar over deed”

Er waren al wel vakantiebaantjes langsgekomen, maar tijd om doordeweeks te werken was er eerder niet. Ik heb al langer een bijbaantje. Sinds mijn 15e ben ik bezig als vakkenvuller en momenteel ben ik caissière en werk ook meer uren. Ik vind het fijn dat ik mijn eigen geld verdien en daardoor ook leuke dingen kan doen met vriendinnen. Ik geniet dan ook best van het leven en pak vaak een terrasje en ga in de zomer naar het buitenland. Mijn opa daarentegen ging niet naar het buitenland, tenminste niet verder dan België, en zat ook niet elk weekend op het terras. Daar was nou eenmaal het geld niet voor. Er was bijvoorbeeld op verjaardagen precies genoeg wijn en bier en ook was er uitgerekend hoeveel hapjes ieder kreeg. Tafels vol met chips, nootjes, kaas en worst waren onnodig. Mensen hadden er ook geen problemen mee, want dat was normaal.

OP TIJD THUISKOMEN

Net zoals het normaal was om ‘op tijd’ thuis te komen van het uitgaan. De kunstijsbaan was net geopend en opa sprak daar met vrienden af om een rondje te schaatsen. Meestal begon de avond al om 20.00 uur. Later trokken ze door naar de stad, naar het Parochiehuis in de Keizerstraat. Daar dronken ze een paar biertjes, niet teveel, en om 00.00 uur liepen ze al richting huis. Lopend? Jazeker! Opa liep altijd met een vriend van de stad naar de Worp, nadat ze soms nog een meisje naar huis brachten. Maar altijd samen en altijd eerst onder de brug afgesproken. Helaas kan ik nu niet meer uitgaan door corona, maar daarvoor ben ik altijd naar Boode in Bathmen geweest. Van te voren sprak ik met een paar vriendinnen af en dronken we een paar wijntjes. Om 9 uur gingen we dan naar Boode en we bleven daar tot een uur of 2 ’s nachts.

VEEL VERANDERD

Er is veel veranderd in ruim een eeuw tijd. Het is lastig om het leven van mijn opa en mij te vergelijken met elkaar. Sommige technologieën bestonden nog niet eens en veel gebruiken zijn nieuw of juist weggevaagd. Door het gesprek met mijn opa heb ik geleerd dat niet alles te plannen valt en dat alles vanzelf wel komt. Je hoeft niet alles van tevoren vast te leggen en te bedenken. Geniet nu van het leven, want nu ben je jong.