MONIQUE MICHEL

TEKST EN BEELD: Bart Beijer

Monique Michel, woonachtig in Deventer, maar geboren en getogen in de Franse Vogezen, is autonoom kunstenaar. Haar schilderijen op doek en steen zijn met weinig middelen gemaakt en springen door het bonte kleurgebruik vol levenslust in het oog.

SCHILDEREN OM DE MAGISCHE KANT VAN HET LEVEN TE RAKEN

ALTIJD AL KUNSTENARES

Ook al is Monique als kunstenaar meer dan vijftig jaar in de weer, het is pas sinds kort dat ze zich een ‘master’ binnen haar werkterrein durft te noemen. “Nu ik 65 ben, heb ik genoeg geleerd. Mijn ziel en vakmanschap zijn rijk genoeg. En ik ben goed in staat om mijn verstand en gevoel harmonieus te laten samenwerken”, licht ze toe. Maar al voordat ze naar de lagere school ging, wist ze dat zij een kunstenares was. “Ik kon het niet benoemen, maar ik wist het door een voorval. Mijn oudste broer kreeg eens verf en een penseel cadeau. Ik besefte dat de vele kleuren aan mij waren besteed, maar ik kreeg niets omdat ik pas vier jaar was. Huilend liet ik moeder mijn teleurstelling weten. Als troost gaf zij mij een kleurboek met kleurpotloden. Zo raakte ik in de ban van tekenen met kleuren. Op mijn veertiende kocht ik van mijn eerste salaris een doos met olieverf en schilderde ik mijn eerste doek.”

Na haar vrije jeugd in de bosrijke Vogezen en het moeizaam voltooien van de middelbare school – Ik vond het geen leuke tijd, als autodidact kon ik veel meer leren dan op school – vertrekt ze op haar zestiende naar een Engelse kostschool om er Engels te leren. Ze ontmoet er haar latere hartsvriendin Paula

uit Meerssen. Deze weet Monique over te halen de kunstacademie in Maastricht te gaan volgen. Maar al na een halfjaar houdt ze het daar voor gezien. “Ik vond het een verspilling van tijd en geld”, vertelt Monique. “Ik wilde de oude meesters bestuderen, hun vakmanschap leren. Maar in de jaren zeventig was de trend jezelf uit te drukken. Ik vroeg mij af hoe je dat wil doen als je niet de technieken van de meesters beheerste. Dus besloot ik met de opleiding te stoppen en mijn weg als autodidact te vervolgen.”

“Niet het verstand moet de leiding hebben, maar het gevoel moet voorrang krijgen”

DE MAGISCHE KANT VAN HET LEVEN

En autodidact zal ze met haar vrijgevochten karakter de rest van haar leven blijven. Ze gaat samenwonen, krijgt vijf kinderen en aardt in Nederland. Een punt van kritiek op haar landgenoten heeft ze wel. “Nederlanders zijn vriendelijk, maar ik mis bij hen het drinken, dansen en eten. Een joie de vivre. Het is toch vooral een doe normaal, dan doe je gek genoegmentaliteit. En het is bekend, Nederlanders zijn heel gierig.” De volkstrek maakt haar als kunstenaar erg kwetsbaar wanneer ze moet zien te schipperen tussen erkenning en waardering. Maar ook in alledaagse situaties. Als voorbeeld noemt ze de keer dat ze voor een vrouw een portret moest tekenen, een spoedklus. Omdat ze de man kende voor wie het cadeau bestemd was, besloot ze een vriendenprijs te vragen. Bij nader inzien trok ze een streep door de rekening. Ze schónk de vrouw het portret. Maar de opdrachtgeefster ging niet akkoord met het gulle gebaar, ze wilde per se betalen voor het portret. Monique hield de boot beleefd af, maar de vrouw bleef ruimhartig aandringen: “Nee, nee, ik gá je betalen”. Ze opende haar portemonnee en betaalde haar waardering voor het kunstwerk uit met een schamele twee euro. Monique: “Ik was zo geraakt… Je kon er nog geen kopje koffie van betalen.” Voorvallen als deze hebben haar gewapend. Monique: “Ik wil mij niet langer bezighouden met wat anderen van mijn kunst zeggen of vinden. Ik richt mij uitsluitend nog op het in contact zien te komen met de magische kant van het leven. Wat ik daarmee bedoel? Als ik schilder, gaat het in eerste instantie niet om het resultaat, maar om het vinden van een harmonie tussen mijn verstand en mijn gevoel. Niet het verstand moet de leiding hebben, maar het gevoel moet voorrang krijgen. Het verstand is er alleen om het gevoel te steunen, zodat het gevoel zich kan ontwikkelen. Het schilderen is niet meer dan een excuus om dit te bereiken. Als het gevoel ontwikkeld is – ik praat niet over emoties, maar over het gevoel – dan raak je zonder het te merken ‘getuned’. Dan zie je zowel op het doek als in de praktijk steeds meer ‘toevalligheden’ ontstaan waarin je kunt opgaan. Dan raak je de magische kant van het leven.”

Monique Michel heeft een leermethode ontwikkeld die zij als docent op scholen heeft gebruikt en in haar workshops aan bod laat komen. In de nabije toekomst wil zij ook workshops voor docenten starten.

Ben of ken je zelf een Deventer kunstenaar die WAAGt! Schroom dan niet en laat het ons weten via tamtam@rastergroep.nl.