VHQS June 2009 - Issue 46

sË

46 th∏ng 06.2009

c¨ quan cÒa tÊng cÙc ch›nh trfi qu©n ÆÈi nh©n d©n vi÷t nam

Nh©n c∏ch vÌi

l˝ t≠Îng sËng cÒa thanh ni™n

NÁi nhÌ ni“m th≠¨ng

n¨i ߆t MÚi

ßÁ B∂o kh´ng muËn lµm nhπc s‹... l´ng b´ng

Nh˜ng b¯c ∂nh

chi’n tranh mang th´ng Æi÷p hoµ b◊nh 32. Nh©n Ngµy M´i Tr≠Íng Th’ GiÌi 5.6: Tr∏i ߆t Æang... tËi d«n Æi

òI ¶ G IN ñ M HO C G BLO i mÌ c mÙ ™n y 0 hu g3 C n a tr

M

Èt sË h◊nh ∂nh tπi Li™n hoan v®n ngh÷ qu«n chÛng c¨ quan TÊng cÙc Ch›nh trfi n®m 2009 C∏c ti’t mÙc cÒa Nhµ m∏y in Qu©n ÆÈi 2, Nhµ xu†t b∂n Qu©n ÆÈi nh©n d©n, Tr≠Íng ßπi h‰c V®n ho∏ ngh÷ thuÀt Qu©n ÆÈi vµ B∂o hi”m quËc phflng.

-- Ånh NGUYŸN TR¡N ß`C ANH, TI⁄N MÑNH

THÉNG 06.2009

toµ soπn &trfi s˘ tÊng bi™n tÀp PHÑM BÉ TOÄN th≠ k˝ toµ soπn Nguy‘n Hoµng S∏u ban bi™n tÀp Nguy‘n Duy T≠Íng Nguy‘n ߯c HÔng Nguy‘n V®n Bi“u BÔi Kim Dung L™ Anh DÚng ßÂng Kim H∂i Nguy‘n Minh Ng‰c ß∆ng Vi÷t ThÒy Ki“u B∏ch Tu†n m¸ thuÀt - ch’ b∂n H&J Productions Ltd., 875 HÂng Hµ, Hoµn Ki’m, Hµ NÈi www.hj-pro.com gi∏m ÆËc m¸ thuÀt Nguy‘n Kh∏nh Duy hoπ s‹ thi’t k’ Nguy‘n HÔng Vi÷t toµ soπn 23 L˝ Nam ß’, Hoµn Ki’m, Hµ NÈi Tel/Fax: 04 3734 5947 E-mail: tapchivanhoaquansu2@vnn.vn chi nh∏nh tπi tp h ch› minh SË 8, Nguy‘n Bÿnh Khi™m, P.ßa Kao, QuÀn 1 Tel: 069 667452 - 08 3911 1563 Fax: 08 3911 1563 c¨ quan Æπi di÷n tπi Ƶ nΩng SË 418, Nguy‘n Tri Ph≠¨ng Tel/Fax: 051 1625 0803 c¨ quan Æπi di÷n tπi c«n th¨ Phi Tr≠Íng 31, C∏ch Mπng Th∏ng T∏m Tel: 069 629905 Fax: 07 381 4772 Gi†y phäp xu†t b∂n sË 102/gp-bvhtt do BÈ V®n ho∏ - Th´ng tin c†p ngµy 01.08.2005 In tπi nhµ m∏y in Qu©n ßÈi 1 Ånh b◊a: H&J Studio Trang Æi”m: L™ ThÔy D≠¨ng

M|C L|C Nghi™n c¯u - Trao ÆÊi 03 Nh©n c∏ch vÌi l˝ t≠Îng sËng cÒa thanh ni™n pgs - tskh ßÁ V®n Khang K˚ ni÷m 84 n®m ngµy b∏o ch› c∏ch mπng Vi÷t Nam (21.06.1925 - 21.06.2009) 04 Nhµ b∏o - nsna ßoµn C´ng T›nh: Nh˜ng b¯c ∂nh chi’n tranh mang th´ng Æi÷p hoµ b◊nh D≠¨ng Tˆ 07 Nh˜ng ngµy lµm b∏o Gi∂i ph„ng Î Mi“n Nam Nhµ b∏o ßinh Phong 08 Nhµ th¨ hay Nhµ b∏o!

Nhµ th¨ V≠¨ng Tr‰ng H‰c tÀp vµ lµm theo t†m g≠¨ng Æπo Ưc H Ch› Minh 10 Chuy÷n cÒ tı Î ÆÂn bi™n phflng Tµ V∏t Thanh Kim TÔng Nh©n vÀt Lfich Sˆ 12 Tµi ngoπi giao cÒa danh t≠Ìng Tr«n NhÀt DuÀt ß∆ng Vi÷t ThÒy

Ph„ng s˘ ∂nh 14 Bµ Nµ trong s≠¨ng Nguy‘n V®n Lπc 16 NÁi nhÌ ni“m th≠¨ng n¨i ߆t MÚi - Thu Hoµ 18 Nh˜ng ng≠Íi l›nh canh trÍi gi˜ bi”n H Ki™n Giang Ph„ng s˘ 20 Nh˜ng ng≠Íi trong vai {Nhπc nµo cÚng nh∂y} L™ Mπnh Th≠Íng 22 S∏ch Î Tr≠Íng Sa Vi÷t H≠ng 24 ß’n Tr≠Íng Sa nhÌ mÈt bµi th¨ cÚ L™ V®n Chung 25 Ngoπi...

Hoµng Chi’n Thæng



11 HÈp th≠ bπn Ɖc

Gi∏ 7.500 ÆÂng

SË 46  Th∏ng 06.2009  1

M|C L|C 

26 Ngµy HÈi NgÈ Nguy‘n Minh S¨n MÈt nät v®n ho∏ d©n gian 27 H∏t xoan - mÈt loπi d©n ca l‘ nghi Ɔt tÊ Nguy‘n H˜u Nhµn L›nh trŒ 28 {VÀt chu»n kh´ng} Nguy‘n Ng‰c Thanh 30 Blog CHO MñI NG¶òI Nh©n ngµy m´i tr≠Íng Th’ giÌi 5-6 32 Tr∏i ߆t Æang...tËi d«n Æi Nguy‘n ß®ng Song 34 MÈt thÍi qu©n ngÚ Ki÷n t≠Ìng gÔi hµng ßÁ Thfi Ng‰c Di÷p 35 V®n ho∏ sËng C∏ Ch∏o Tr«n Hoµi 36 L®ng k›nh v®n ho∏ V®n ho∏ giao ti’p 37 L∏ th≠ gˆi ßπi ÆÈi tr≠Îng Nguy‘n Anh DÚng V®n ho∏ - V®n ngh÷ 38 Nhπc s‹ ßÁ B∂o: kh´ng muËn lµm nhπc s‹... l´ng b´ng H Huy S¨n 40 V«ng tr®ng kh∏t v‰ng (B◊nh bµi th¨ {ßÿnh nÛi} cÒa Tr«n ß®ng Khoa) Nguy‘n H˜u Qu˝ Tπp v®n 42 Bªng l®ng t›m cÒa mÈt mÔa hπ cÚ...

Hoµng H∂i Anh

L

˝ t≠Îng sËng lµ ng´i sao d…n Æ≠Íng cÒa nh©n c∏ch.

Mæc-xim Go„c-ki Æ∑ nh†n mπnh: {Khi t˘ nhi™n t≠Ìc m†t Î con ng≠Íi kh∂ n®ng Æi bËn ch©n, th◊ ÆÂng thÍi n„ cÚng c†p cho cho ng≠Íi c∏i gÀy chËng Æ„ lµ l˝ t≠Îng} (Go„c-ki toµn tÀp, T11 M.1949, tr.428).

N„i Æ’n gi∏o dÙc l˝ t≠Îng cho thanh ni™n, tr≠Ìc h’t, ph∂i n™u l™n hµng Æ«u lµ l˝ t≠Îng ch›nh trfi: {ßÈc lÀp d©n tÈc gæn vÌi chÒ ngh‹a x∑ hÈi tr™n n“n t∂ng chÒ ngh‹a M∏c - L™-nin, t≠ t≠Îng H Ch› Minh; ph†n Ɔu cho s˘ nghi÷p d©n giµu, n≠Ìc mπnh, x∑ hÈi c´ng bªng d©n chÒ v®n minh}. Nh≠ng c«n l≠u ˝ rªng, trong h÷ thËng c∏c gi∂i ph∏p gi∏o dÙc l˝ t≠Îng cho thanh ni™n, n’u l˝ t≠Îng ch›nh trfi Æ≠Óc chuy”n ho∏ thµnh l˝ t≠Îng th»m m¸ th◊ ch†t c∂m quan sinh ÆÈng cÙ th”, giµu h◊nh ∂nh sœ lµm cho l˝ t≠Îng ch›nh trfi trÎ n™n h†p d…n r†t nhi“u.

Tı Æ„ c„ th” th†y, muËn Æ∆t v†n Æ“ gi∏o dÙc l˝ t≠Îng vÌi ÆÈ s©u c«n thi’t Æ” chËng ÆÈ phai nhπt l˝ t≠Îng th◊ ph∂i t∏c ÆÈng nh˜ng ph»m ch†t x∑ hÈi tËt Æãp cho m‰i c∏ nh©n, Æ∆c bi÷t lµ nh˜ng ph»m ch†t tπo thµnh nh©n c∏ch. Ch›nh m¯c ÆÈ, quy m´ vµ ph»m ch†t cÒa c∏c hoπt ÆÈng lao ÆÈng vµ hoπt ÆÈng x∑ hÈi cÒa c∏ nh©n lµ th≠Ìc Æo cÒa s˘ ph∏t tri”n nh©n c∏ch. ß≠a v†n Æ“ gi∏o dÙc l˝ t≠Îng vµo c†u trÛc cÒa nh©n c∏ch sœ giÛp ta Æ“ xu†t c∏c gi∂i ph∏p s∏t th˘c h¨n, h˜u hi÷u h¨n.

Trong nh©n c∏ch, Tµi lµ y’u tË chuy”n ÆÈng nh†t, n„ lµm chuy”n ÆÈng c∂ ߯c vµ T©m; v◊ c„ Tµi mÌi c„ kh∂ n®ng lµm c´ng ߯c, lµm nhi“u c´ng ߯c lπi lµ chÁ bÈc lÈ thi÷n T©m.

C∏i bi÷n ch¯ng lµ Î chÁ T©m vµ ߯c lµ c∏i neo, b’n ÆÀu cÒa Tµi, nh≠ng Î Æ©y lπi c«n chÛ ˝ {Ch˜ Tµi li“n vÌi ch˜ tai mÈt v«n} (Nguy‘n Du). L†y Tµi bi’n b∏o lµm ®n b†t ch›nh c„ khi bfi ti™u vong c∂ mÈt nh©n c∏ch. Nguy™n nh©n lµ do dÔng Tµi kh´ng ÆÛng chÁ, dÔng l÷ch l˝ t≠Îng. L˝ t≠Îng ch©n ch›nh cÒa con ng≠Íi tr≠Ìc h’t lµ l˝ t≠Îng v◊ D©n v◊ N≠Ìc. L˝ t≠Îng nµy bi”u hi÷n thµnh hµnh ÆÈng cao Æãp, c„ hi÷u qu∂ trong cÈng ÆÂng, tπo thµnh chÒ ngh‹a y™u n≠Ìc.

Nh≠ng Tµi lπi gÂm Tri vµ Hµnh. Tµi c„ Æ≠Óc lµ nhÍ tri th¯c, nhÍ h‰c v†n, nhÍ t›ch lu¸ kinh nghi÷m c„ Æ≠Óc qua ÆÍi sËng.

Tri lπi ph∂i tr∂i qua th˘c t’, t¯c lµ Hµnh. Ng≠Íi tµi lµ ng≠Íi bi’t vÀn dÙng tri th¯c vµo hoπt ÆÈng khoa h‰c, hoπt ÆÈng x∑ hÈi c„ ›ch cho d©n tÈc, cho gia Æ◊nh, cho b∂n th©n.

QuËc t’ 44 N≠Ìc Nga tr©n tr‰ng k˝ ¯c chi’n tranh V÷ quËc L™ ThÔy D≠¨ng

Qua ph©n t›ch, v†n Æ“ quan tr‰ng nh†t v…n lµ v†n Æ“ gi∏o dÙc l˝ t≠Îng sËng cho m‰i t«ng lÌp x∑ hÈi, Æ∆c bi÷t lµ thanh ni™n trong c†u trÛc ߯c - Tµi - T©m. S´-cr∏t Æ≠a ra ti™u ch› Æ∏nh gi∏ ph»m c∏ch con ng≠Íi theo ti™u ch›: {Tri - Hµnh - ߯c c´ng ch›nh}. Tı Æ©y ta th†y, S´-cr∏t coi ph«n quan tr‰ng hµng Æ«u cÒa con ng≠Íi lµ tri th¯c (kh´ng hi”u bi’t kh´ng thµnh ng≠Íi c„ ›ch). Ti’p Æ„ lµ Hµnh (hoπt ÆÈng th˘c ti‘n c„ hi÷u qu∂; m‰i hµnh vi th˘c ti‘n lµ hµnh vi Æ≠Óc tri th¯c m∏ch b∂o).

C∏i hay cÒa S´-cr∏t cfln Î chÁ ´ng y™u c«u m‰i hoπt ÆÈng cÒa c∏ nh©n ph∂i sao cho kh´ng c∂n trÎ ai, kh´ng lµm hπi ng≠Íi kh∏c, t¯c ph∂i tu©n theo c∏i ߯c chung cÒa x∑ hÈi (߯c c´ng ch›nh).

47 C©u chuy÷n v“ n˜ ph„ng vi™n dÚng c∂m - Phπm Hoµng Ng‰c

V†n Æ“ lµ Î chÁ, tı ch˜ Tµi (c∏i thµnh tË ÆÈng nh†t cÒa mÈt nh©n c∏ch) ta t∏c ÆÈng ch†t l˝ t≠Îng vµo n„ nh≠ th’ nµo?

SÉCH MõI 43 MÈt sË Æ«u s∏ch xu†t b∂n th∏ng 6 cÒa NXB Qu©n ÆÈi Nh©n d©n

2  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Nh©n c∏ch VõI L≥ T¶ôNG SˇNG cÒa thanh ni™n --- PGS. TSKH ßÁ V®n Khang

Tr≠Ìc h’t, Tµi th” hi÷n Î n®ng l˘c s∏ng tπo c∏i MÌi (k’t qu∂ cÒa Tri vµ Hµnh). Î Æ©y, Tµi Æ∑ ti’p cÀn ch†t l˝ t≠Îng; v◊ mÙc ti™u cÒa l˝ t≠Îng lµ ph†n Ɔu cho c∏i MÌi, c∏i Æang sinh thµnh, Æang mong muËn, tËt lµnh Î ph›a tr≠Ìc. Song MÌi, ch≠a chæc Æ∑ lµ tËt, v†n Æ“ lµ cfln ph∂i bi’t ti’t ch’ n„, b∂o v÷ n„ tho∏t kh·i ∂nh h≠Îng cÒa c∏i x†u. MuËn ph∏t tri”n Tµi, ph∂i k›ch th›ch s¯c s∏ng tπo Î mÁi ng≠Íi Æ” mÁi ng≠Íi c„ Æi“u ki÷n bÈc lÈ tµi n®ng cÒa m◊nh.

Trong th˘c hi÷n l˝ t≠Îng cÒa c∂ d©n tÈc, thanh ni™n lµ l˘c l≠Óng quan tr‰ng nh†t. Nghfi Quy’t hÈi nghfi IV Ban ch†p hµnh hµnh Trung ≠¨ng kh„a VII v“ c´ng t∏c thanh ni™n trong thÍi ÆÊi mÌi Æ∑ chÿ r‚: {Thanh ni™n lµ l˘c l≠Óng xung k›ch trong s˘ nghi÷p x©y d˘ng vµ b∂o v÷ TÊ quËc.

S˘ nghi÷p Æ„ thµnh c´ng hay kh´ng, Ɔt n≠Ìc b≠Ìc vµo th’ k˚ XXI c„ vfi tr› x¯ng Æ∏ng trong cÈng ÆÂng th’ giÌi hay kh´ng, c∏ch mπng Vi÷t nam c„ v˜ng b≠Ìc tr™n con Æ≠Íng x∑ hÈi chÒ ngh‹a hay kh´ng, ph«n lÌn tÔy thuÈc vµo l˘c l≠Óng thanh ni™n. C´ng t∏c thanh ni™n lµ v†n Æ“ sËng cfln cÒa d©n tÈc}.

Ch›nh v◊ vÀy, muËn th˘c hi÷n thµnh c´ng nghfi quy’t Trung ≠¨ng 5 kh„a VIII v“ x©y d˘ng vµ ph∏t tri”n n“n v®n h„a Vi÷t Nam ti™n ti’n ÆÀm Ƶ b∂n sæc d©n tÈc, chÛng ta c«n Æ∆c bi÷t chÛ ˝ Æ’n vai trfl cÒa l˝ t≠Îng trong gi∏o dÙc nh©n c∏ch v®n h„a cho thanh ni™n hi÷n nay.

Tuy nhi™n Ban Tuy™n gi∏o Trung ≠¨ng cÚng Æ∑ nhÀn th†y: {Trong nh˜ng n®m qua chÛng ta c„ ph«n xem nhã vi÷c gi∏o dÙc l˝ t≠Îng... chÛng ta ch≠a Æ∆t v†n Æ“ gi∏o dÙc l˝ t≠Îng vÌi ÆÈ s©u c«n thi’t n™n x∑ hÈi Æ∑ xu†t hi÷n hi÷n t≠Óng phai nhπt l˝ t≠Îng}. (X©y d˘ng vµ ph∏t tri”n n“n v®n h„a Vi÷t Nam ti™n ti’n, ÆÀm Ƶ b∂n sæc d©n tÈc.... Vi÷n V®n h„a, Nxb V®n h„a Th´ng tin 2004, tr.223).

MÈt d©n tÈc mπnh, lµ do mÁi thµnh vi™n Æ“u mπnh, mπnh c∂ t©m hÂn l…n tµi tr›. H∑y tπo n™n kh› th’ hµo hÔng v≠¨n tÌi Æÿnh cao trong nh©n c∏ch v®n h„a cho thanh ni™n ngay trong s˘ nghi÷p mÌi Æ«y h¯a hãn cÒa d©n tÈc .  SË 46  Th∏ng 06.2009  3

-- Ånh H&J Studio www.hj-pro.com Trang Æi”m L£ THùY D¶•NG

NGHI£N C`U - TRAO ߇I

Nhµ b∏o - Ngh÷ s‹ nhi’p ∂nh

ßOÄN C§NG TêNH nh˜ng b¯c ∂nh chi’n tranh mang th´ng Æi÷p hoµ b◊nh --- D¶•NG T^

4  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

NÙ c≠Íi chi’n thæng d≠Ìi ch©n thµnh cÊ Qu∂ng Trfi MÈt b¯c ∂nh nÊi ti’ng cÒa ßoµn C´ng T›nh

Ch©n tr«n xung trÀn

ß∏nh chi’m c∏c cÙm c¯ Æi”m Î B∂n ß´ng

H¨n 30 n®m sau ngµy Ɔt n≠Ìc hoµn toµn gi∂i ph„ng, nh˜ng b¯c ∂nh chi’n tranh cÒa ´ng v…n c„ mÈt vfi tr› ri™ng trong lflng ÆÈc gi∂ trong n≠Ìc vµ N≠Ìc ngoµi. C„ vfi kh∏ch quËc t’ Æ∑ nhÀn xät rªng, ∂nh chi’n tranh cÒa ßoµn C´ng T›nh Æ∑ gˆi tÌi ng≠Íi xem mÈt th´ng Æi÷p hfla b◊nh s©u sæc.

ßi chi’n tr≠Íng lµ mÈt kh∏t v‰ng

ThÍi cfln h‰c trung h‰c, ßoµn C´ng T›nh Æ∑ say m™ chÙp ∂nh. Nh◊n nh˜ng t†m ∂nh in tr™n b∏o ´ng th›ch læm, vµ c¯ t˘ h·i, kh´ng bi’t tπi sao ng≠Íi ta lπi chÙp Æ≠Óc nh≠ vÀy. N®m 1962, khi Æang h‰c dÎ lÌp 8 tπi Nam ßfinh ´ng t◊nh nguy÷n nhÀp ngÚ. Gia Æ◊nh kh´ng ÆÂng ˝ v◊ ´ng lµ con mÈt, v∂ lπi h‰c hµnh cfln Æang dang dÎ, nh≠ng ´ng v…n nªng n∆c xin Æi. Vµ ßoµn C´ng T›nh Æ∑ l™n Æ≠Íng Î tuÊi 19.

MÈt ng≠Íi bπn cÔng ƨn vfi c„ chi’c m∏y ∂nh cÚ cÒa Li™n X´ (loπi dµnh cho thi’u nhi), lÛc rÁi r∑i th≠Íng Æem ra chÙp vµ dπy ´ng chÙp ∂nh, th’ lµ hai ng≠Íi bÁng trÎ n™n... th©n nhau. Th†y ´ng Æam m™ chÙp ∂nh qu∏ ng≠Íi bπn Æ∑ Æ” lπi cho chi’c m∏y ∂nh nµy vÌi gi∏ 30 ÆÂng (t≠¨ng Æ≠¨ng mÈt th∏ng l≠¨ng c´ng nh©n thÍi Æ„). ßoµn C´ng T›nh tranh thÒ chÙp c∏c b¯c ∂nh sinh hoπt cÒa bÈ ÆÈi gˆi cho B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n, ch≠a Æ«y mÈt n®m tuÊi qu©n, ´ng Æ∑ trÎ thµnh cÈng t∏c vi™n th©n thi’t cÒa b∏o. {Ngµy Æ„ t´i kh´ng h“ ngh‹ m◊nh c«m m∏y ∂nh Æ” trÎ thµnh mÈt l∑ng tˆ, mµ lµ ≠Ìc m¨ trÎ thµnh mÈt ph„ng vi™n ∂nh}. ≥ th¯c {lµm ngh“} Î ´ng d≠Íng nh≠ Æ∑ Æ≠Óc nhen nh„m tı kh∏ sÌm vµ r†t r‚ rµng.

Sau Æ„ ›t l©u ´ng Æ≠Óc chuy”n l™n lµm c∏n bÈ tuy™n hu†n tπi mÈt ƨn vfi

thuÈc Qu©n khu 3. Gi∆c M¸ leo thang Æ∏nh ph∏ mi“n Bæc, nh˜ng ng≠Íi l›nh lπi b≠Ìc vµo mÈt cuÈc chi’n Ɔu mÌi. ßoµn C´ng T›nh Æ∑ x´ng x∏o xuËng c∏c trÀn Æfia chÙp nh˜ng b¯c ∂nh ph∂n ∏nh kh› th’ chi’n Ɔu cÒa bÈ ÆÈi Æ” phÙc vÙ c´ng t∏c tuy™n truy“n vµ... gˆi Æ®ng b∏o. ß≠Óc sËng, Æ≠Óc chi’n Ɔu, Æ≠Óc n’m mÔi Æπn kh„i, nh≠ng ´ng v…n †p Ò mong muËn Æ≠Óc Æi vµo chi’n tr≠Íng, c„ m∆t n¨i tuy’n lˆa Æ” ghi lπi cuÈc sËng chi’n Ɔu cÒa nh˜ng chi’n s‹ Î n¨i gian khÊ, ∏c li÷t nh†t. §ng xin Æi chi’n tr≠Íng nh≠ng ƨn vfi muËn gi˜ ´ng lπi lµm c∏n bÈ ch›nh trfi l©u dµi. ßoµn C´ng T›nh tr®n trÎ r†t nhi“u, n’u nh≠ th’ th◊ sœ kh´ng th” Æπt Æ≠Óc mÙc Æ›ch, vÀy n™n ´ng Æ∑ ngh‹ c∏ch Æ” Æ≠Óc toπi nguy÷n.

Vµ c∏ch cÒa ´ng lµ... ch®m chÿ cÈng t∏c vÌi B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n h¨n. Qu∂ nhi™n, sau mÈt thÍi gian cÈng t∏c, th∏ng 8 n®m 1971 ´ng Æ≠Óc nhÀn vµo lµm b∏o tπi Æ©y sau 9 n®m trong qu©n ÆÈi.

V“ toµ soπn, sau mÈt n®m lµm ph„ng vi™n th˘c tÀp, nguy÷n v‰ng Æi chi’n tr≠Íng cÒa ´ng Æ∑ Æ≠Óc toπi nguy÷n.

Chµng ph„ng vi™n trŒ h®m hÎ rÍi xa thµnh phË Æi v“ ph›a kh„i bom lˆa Æπn.

C∏i nh◊n v“ cuÈc chi’n

SuËt d∆m dµi tı Bæc vµo Nam, c„ lœ Qu∂ng Trfi lµ m∂nh Ɔt khËc li÷t Æau th≠¨ng vµ cÚng nhi“u duy™n nÓ nh†t vÌi ´ng. ß∆c bi÷t lµ cuÈc chi’n Ɔu 81 ngµy Æ™m tπi Thµnh cÊ. S˘ ki÷n †y gæn

b„ vÌi ´ng Æ’n nÁi, ngµy nay khi nhæc Æ’n Thµnh cÊ ng≠Íi ta kh´ng th” kh´ng nhæc t™n ´ng vÌi t≠ c∏ch lµ ng≠Íi ph∂n ∂nh, ghi lπi nh˜ng h◊nh ∂nh v“ cuÈc chi’n.

Ngay tı ngµy Æ„ ´ng Æ∑ quan ni÷m:{Lµ mÈt ph„ng vi™n ∂nh chi’n tr≠Íng, khi b†m m∏y mÈt b¯c ∂nh t´i lu´n t˘ h·i m◊nh b¯c ∂nh Æ„ c„ ph∂n ∏nh Æ≠Óc cÙc di÷n cÒa cuÈc chi’n hay kh´ng?} §ng t©m s˘: {Trong 81 ngµy Æ™m †y, Ưng b™n nµy s´ng Thπch H∑n nh◊n vµo, mÁi tËi Thµnh cÊ bom Æπn nh≠ lµ ph∏o hoa. Ph∏o hπm xay m∆t Ɔt kh´ng mÈt gi©y im l∆ng, th≠¨ng binh chÎ ra Ôn Ôn. Nh≠ng c∏c chi’n s‹ cÒa ta v…n ki™n quy’t b∏m trÙ. S˘ quy’t li÷t lµm t´i th†y s´i sÙc, lµm sao vµo Æ≠Óc Thµnh mÈt c∏ch sÌm nh†t Æ” c„ th” c„ mÈt sË h◊nh ∂nh v“ chi’n s˘, d…u chÿ lµ trong kho∂nh khæc}.

Nh≠ vÀy lflng dÚng c∂m cÚng Æ∑ lµ mÈt y’u tË giÛp ´ng c„ nh˜ng kho∂nh khæc lfich sˆ. Nh≠ng b™n cπnh Æ„ lµ mÈt l˝ do kh∏c: {LÛc Æ„ t´i th≠Íng nghe ra-Æi-´ Æ” næm t◊nh h◊nh vµ bi’t Î HÈi nghi Pari ta khºng Æfinh m◊nh Æang thæng vµ lµm chÒ Thµnh cÊ lµm c∂ th’ giÌi ngπc nhi™n; cfln ph›a M¸ hoang mang vµ kh´ng thıa nhÀn Æi“u Æ„. Tim t´i s´i l™n mÈt ˝ t≠Îng rªng, m◊nh ph∂i c„ nh˜ng b¯c ∂nh tr™n B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n ch¯ng minh th’ thæng cÒa ta, s˘ th†t bπi cÒa Æfich. Th’ lµ t´i lao vµo Thµnh cÊ, b· qua bao can ng®n, qu™n m†t rªng s˘ nguy hi”m cho t›nh mπng cÒa m◊nh kh´ng ph∂i lµ Æi“u c„ th” n„i tr≠Ìc...}.  SË 46  Th∏ng 06.2009  5

K± NIåM 84 N°M NGÄY BÉO CHê CÉCH MÑNG VIåT NAM 21.06.1925 - 21.06.2009 

Ng≠Íi c„ th” ch’t, nh≠ng ∂nh ph∂i v“ Æ≠Óc toµ soπn

ThÍi chi’n tranh, lµm ph„ng vi™n chi’n tr≠Íng chÙp Æ≠Óc ∂nh Æ∑ tr®m l«n kh„, nh≠ng Æ” n„ sÌm v“ Æ≠Óc tfla soπn b∏o lπi lµ Æi“u kh„ h¨n. Giao th´ng li™n lπc thÍi chi’n, bom r¨i Æπn nÊ, tæc Æ≠Íng tæc c«u, qua ng«m v≠Ót s´ng, kh´ng ai c„ th” chæc chæn sË phÀn nh˜ng b¯c ∂nh sœ ra sao. Nh≠ng ßoµn C´ng T›nh lu´n cË gæng Æ” chuy”n mÈt c∏ch nhanh nh†t, an toµn nh†t sË phim m◊nh Æ∑ chÙp v“ toµ soπn B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n. C„ mÈt chi ti’t g«n Æ©y Æ∑ trÎ n™n nÊi ti’ng vµ quen thuÈc trong c∏c bµi b∏o vi’t v“ ´ng, Æ„ lµ: {N’u t´i hi sinh xin chuy”n giÛp toµn bÈ sË phim nµy v“ toµ soπn B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n mÈt c∏ch nhanh nh†t}. §ng t©m s˘: {T´i v“ B∏o Æ≠Óc thÍi gian ngæn Æ∑ Æi chi’n tr≠Íng, ch≠a kfip l‹nh hÈi nh˜ng kinh nghi÷m, t∏c phong lµm b∏o cÒa th’ h÷ cha anh. Trong Æ«u t´i cÚng lu´n c„ ˝ ngh‹ kh´ng chÿ chÙp Æ≠Óc nh˜ng b¯c ∂nh Î nh˜ng n¨i gian khÊ, ∏c li÷t rÂi lµ xong mµ ph∂i lµm c∏ch nµo Æ„ Æ” nh˜ng b¯c ∂nh †y v“ Æ≠Óc toµ soπn mÈt c∏ch nhanh nh†t. T´i Æ∑ chu»n bfi sΩn tinh th«n c„ th” t´i sœ bfi trÛng bom, bfi th≠¨ng, c„ th” hi sinh, n™n t´i Æ” ri™ng nh˜ng cuËn phim Æ∑ chÙp, vi’t l™n gi†y dflng ch˜: {ß©y lµ phim Æ∑ chÙp ∂nh, n’u t´i hi sinh xin chuy”n giÛp toµn bÈ sË phim nµy v“ toµ soπn B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n mÈt c∏ch nhanh nh†t} vµ d∏n b™n ngoµi mÁi cuÈn phim.}. C„ nhµ b∏o Æ∑ v› nh˜ng m∂nh gi†y nh· tr™n nh≠ nh˜ng b∂n {di chÛc sËng} cÒa nhµ b∏o chi’n tr≠Íng ßoµn C´ng T›nh.

Trong ÆÓt cuËi cÔng Î Qu∂ng Trfi n®m 1972, ch∆ng Æ≠Íng ra Bæc cÒa ´ng cÚng chºng giËng ai. Kh´ng chÿ lµ ngÂi tr™n xe, xe h·ng th◊ Æi bÈ, chπy qua nh˜ng ch∆ng Æ≠Íng Æ«y Æπn ph∏o, b¨i qua nh˜ng con s´ng Æ«y thÒy l´i... ß” chuy”n Æ≠Óc nh˜ng b¯c ∂nh ph∂n ∏nh v“ trÀn T©n L©m vµ s˘ ki÷n mÈt trung Æoµn qu©n ÆÈi Sµi Gfln ph∂n chi’n trÎ v“ vÌi c∏ch mπng, ´ng Æ∑ ph∂i vµo c®n c¯ chÙp bªng Æ≠Óc, sau Æ„ Æ›ch th©n mang v“ Hµ NÈi. Ch∆ng Æ≠Íng v“ Hµ NÈi g∆p xe nµo {kho∏t} xe †y, kh´ng c„ xe th◊ tranh thÒ chπy bÈ, b¨i s´ng. Khi qua s´ng, t†t c∂ phim ∂nh Æ≠Óc b‰c k¸ trong ∏o m≠a, Æ˘ng trong mÈt thÔng Æπi li™n, tuy h¨i n∆ng nh≠ng theo ´ng lµ r†t an toµn cho chi’c m∏y ∂nh vµ 30 cuÈn phim v◊ ph∂i v≠Ót s´ng trong t«m 6  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

NGHå Sè NHI⁄P ÅNH ßOÄN C§NG TêNH Sinh n®m 1943 Qu™ qu∏n: T¯ K˙ - H∂i D≠¨ng Nguy™n ph„ng vi™n b∏o Qu©n ßÈi Nh©n D©n Huy ch≠¨ng V◊ s˘ nghi÷p Nhi’p ∂nh Vi÷t Nam Gi∂i th≠Îng Nhµ n≠Ìc v“ V®n h‰c Ngh÷ thuÀt (chuy™n ngµnh Nhi’p ∂nh) n®m 2007.

h·a l˘c Æfich. Vµ chÿ 3 ngµy sau ´ng Æ∑ c„ m∆t Î Hµ NÈi cÔng nh˜ng b¯c ∂nh cÒa m◊nh. ßi Æ≠Óc nh≠ vÀy qu∂ lµ mÈt chi’n t›ch, ph∂i c„ mÈt ÆÈng l˘c thÛc Æ»y gh™ gÌm, cÔng vÌi s˘ may mæn mÌi th˘c hi÷n Æ≠Óc. {Ngµy Æ„ nhi“u ng≠Íi Æ∑ kh´ng ngÍ t´i c„ th” v“ Hµ NÈi sÌm nh≠ vÀy, c„ ng≠Íi ∏i ngπi cho t´i v“ nh˜ng rÒi ro thÍi chi’n, nh≠ng t´i ch†p nhÀn. Ngµy h´m sau nh˜ng b¯c ∂nh cÒa t´i Æ∑ c„ m∆t tr™n trang nh†t B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n}. ß„ ch›nh lµ mÙc Æ›ch, lµ t©m nguy÷n lÌn nh†t cÒa mÈt ng≠Íi lµm b∏o thÍi chi’n.

Th´ng Æi÷p hoµ b◊nh

ßi“u hπnh phÛc cÒa ßoµn C´ng T›nh lµ nh˜ng b¯c ∂nh chi’n tranh, Æ∆c bi÷t lµ nh˜ng b¯c ∂nh chi’n tr≠Íng cÒa ´ng Æ∑ gi˜ Æ≠Óc mÈt vfi tr› ri™ng trong lflng ng≠Íi xem sau m†y chÙc n®m. N’u nh≠ ai Æ„ v…n ngh‹ rªng chi’n tranh Æ∑ lÔi xa th◊ khi xem nh˜ng b¯c ∂nh chi’n tr≠Íng n„ng b·ng sœ th†y n„ nh≠ v…n cfln g«n læm. Nh˜ng b¯c ∂nh cÒa ´ng kh´ng nh˜ng c„ Æ≠Óc vfi tr› nh†t Æfinh Î trong n≠Ìc mµ cfln c„ t∏c ÆÈng kh´ng nh· Æ’n nh©n d©n c∏c n≠Ìc, c∏c tÊ ch¯c - c∏ nh©n y™u chuÈng hoµ b◊nh, tr©n tr‰ng d©n tÈc Vi÷t Nam. B™n cπnh nh˜ng gi∂i th≠Îng v“ ngh“ nghi÷p trong n≠Ìc vµ quËc t’ h‰ cfln dµnh cho ´ng nh˜ng t◊nh c∂m, s˘ tr©n tr‰ng mµ kh´ng ph∂i nhi’p ∂nh gia nµo cÚng c„ Æ≠Óc. Nh˜ng ng≠Íi M¸ y™u chuÈng hoµ b◊nh Æ∑ tÊ ch¯c tri”n l∑m nh˜ng b¯c ∂nh cÒa ´ng, c∏c ph„ng vi™n n≠Ìc ngoµi cÚng Æ∏nh gi∏ cao nh˜ng t∏c ph»m cÒa ´ng. C∏c nhµ b∏o {ph›a b™n kia} r†t n” phÙc {ph„ng vi™n chi’n tr≠Íng} ßoµn C´ng T›nh d∏m x´ng pha Æπn lˆa Æ” c„ Æ≠Óc nh˜ng h◊nh ∂nh Ææt gi∏ nh≠ th’.

G«n Æ©y nh†t, th∏ng 10 n®m 2005, ßoµn C´ng T›nh Æ∑ sang NhÀt B∂n Æ”

nhÀn {Gi∂i th≠Îng ∂nh ch©u É} do TÊ ch¯c ÆËi ngoπi cÒa thµnh phË Sa-mi -ha-ra NhÀt B∂n trao t∆ng cho tÀp s∏ch ∂nh {Kho∂nh khæc} - tÀp hÓp c∏c ∂nh ph„ng s˘ v“ chi’n tranh Vi÷t Nam mµ ´ng Æ∑ chÙp Æ≠Óc trong nh˜ng n®m lµ ph„ng vi™n chi’n tr≠Íng cÒa B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n. Song hµnh vÌi l‘ trao gi∂i lµ Tri”n l∑m ∂nh cÒa thµnh phË Sa-mi-ha-ra Æ≠Óc tÊ ch¯c. Ngh÷ s‹ nhi’p ∂nh ßoµn C´ng T›nh lµ t∏c gi∂ duy nh†t ng≠Íi n≠Ìc ngoµi. Trong 161 t∏c ph»m tr≠ng bµy tπi tri”n l∑m l«n nµy th◊ c„ tÌi 21 t∏c ph»m lµ cÒa ßoµn C´ng T›nh.

Nh˜ng ngh÷ s‹ NhÀt B∂n Æ∑ Æ∏nh gi∏ r†t cao nh˜ng t†m ∂nh ´ng chÙp Æ≠Óc trong chi’n tranh. R†t nhi“u ng≠Íi Ưng l©u b™n nh˜ng t†m ∂nh chÙp v“ Thµnh cÊ Qu∂ng Trfi, h‰ cho bi’t, qua nh˜ng b¯c ∂nh h‰ hi”u r‚ h¨n v◊ sao Vi÷t Nam Æ∑ thæng M¸. Gi∏o s≠ sˆ h‰c vµ ngh÷ thuÀt Tsu-n™-´ £-na-ri lµ ng≠Íi nghi™n c¯u s©u sæc v“ cuÈc chi’n tranh tπi Vi÷t Nam, Æ∑ Æ∏nh gi∏ Vi÷t Nam thæng M¸ lµ mÈt k˙ t›ch cÒa nh©n loπi.

Gi∏o s≠ Tsu-n™-´ cho rªng, nh˜ng t†m ∂nh chi’n tranh cÒa ßoµn C´ng T›nh nh≠ hÂi chu´ng c∂nh tÿnh cho nh©n loπi v“ s˘ tµn khËc cÒa chi’n tranh.

Nh˜ng Æi“u Æ„ thÀt vinh hπnh vÌi mÈt nhµ b∏o, mÈt ngh÷ s‹. Nh≠ng tr™n h’t, theo ßoµn C´ng T›nh, nh˜ng b¯c ∂nh †y Æ∑ ghi lπi mÈt ch∆ng Æ≠Íng chi’n Ɔu vµ chi’n thæng gian khÊ mµ oanh li÷t cÒa d©n tÈc, n„ Æ≠Óc tr©n tr‰ng, gi˜ g◊n nh≠ mÈt ph«n kh´ng th” thi’u khi n„i v“ chi’n tranh Vi÷t Nam. Nh˜ng t†m ∂nh †y m∆c dÔ lµ chÙp bom Æπn chi’n tranh nh≠ng lπi mang mÈt th´ng Æi÷p hoµ b◊nh s©u sæc. ß„ lµ Æi“u mµ ch›nh nh˜ng vfi kh∏ch quËc t’ Æ∑ nhÀn xät.

K± NIåM 84 N°M NGÄY BÉO CHê CÉCH MÑNG VIåT NAM 21.06.1925 - 21.06.2009

Nh˜ng ngµy lµm b∏o

Gi∂i ph„ng Îmi“n

Nam ß

«u n®m 1965, Ban Tuy™n hu†n Trung ≠¨ng CÙc mi“n Nam cˆ t´i Æ’n ßπi hÈi Anh hÔng chi’n s‹ thi Æua Qu©n gi∂i ph„ng l«n th¯ nh†t Æ” vi’t v“ g≠¨ng anh hÔng. T´i l†y tµi li÷u, ngÂi vi’t xong truy÷n {Anh hÔng Vai} vµ bÛt k˝ v“ ßπi hÈi rÂi l™n Æ≠Íng Æi chi’n tr≠Íng C«n Th¨. CuËi n®m 1965, tı C«n Th¨ t´i trÎ lπi c¨ quan ngÂi vi’t mÈt loπt bµi v“ cuÈc Ɔu tranh chËng {b◊nh Æfinh}, {t∏t d©n}... Î ÆÂng bªng s´ng Cˆu Long. NÈp bµi xong t´i Æ≠Óc l÷nh ra ngay {C´ng tr≠Íng 9} v◊ ƨn vfi sæp tham gia nh˜ng trÀn Æ∏nh lÌn. {C´ng tr≠Íng 9} lµ mÀt danh cÒa {S≠ Æoµn 9} Î Nam BÈ vıa thµnh lÀp ngµy 2-9-1965. ChÛng t´i Æ’n vÌi bÈ ÆÈi khi ƨn vfi Æang tÊng k’t chi’n dfich mÔa m≠a 1965 - trong Æ„ c„ trÀn thæng lÌn: Trung Æoµn B◊nh Gi∑ vıa ti™u di÷t mÈt trung Æoµn cÒa s≠ Æoµn 25 qu©n NgÙy

Î D«u Ti’ng, Æang lµm n∏o n¯c bÈ ÆÈi s≠ Æoµn. T´i v“ Phflng Ch›nh trfi s≠ Æoµn rÂi xuËng ngay Trung Æoµn 1. C∂ Trung Æoµn vµ Æπi ÆÈi Thanh ni™n xung phong Æang chu»n bfi ®n T’t g†p Æ” kfip hµnh qu©n. C∏c Æπi ÆÈi Æ“u c„ bµn thÍ T’t.

V◊ Î g«n cˆa kh»u n™n ƨn vfi nµo cÚng c„ trµ thuËc, b∏nh kão, k” c∂ loπi {thÃo kÃo} (kão ÆÀu phÈng ÆÒ mµu). Bµn thÍ c„ c∂ tr∏i c©y. C∏c chi’n s‹ qu©n ÆÈi qu™ Î mi“n Bæc, mi“n Nam Æ“u qu©y qu«n b™n nhau ca h∏t r†t vui. ß∆c bi÷t, khu v˘c cÒa Æπi ÆÈi Thanh ni™n xung phong th◊ kh∏ Æ´ng kh∏ch. C∏c c´ g∏i Nam BÈ ∏o bµ ba, kh®n rªn... lµm x´n xao c∏nh l›nh trŒ. ô Æ©y c„ ÆÒ bµi ca ba mi“n, c„ c∂ mÛa {l®m th´n} cÒa Kh¨-me. C∏c b˜a c¨m T’t Æ“u c„ thfit heo, thfit bfl, thfit tr©u, thfit gµ, d≠a hµnh, d≠a gi∏... Chÿ c„ Æi“u kh∏ch ®n c¨m th◊ chÒ ph∂i Ưng chÍ v◊ kh´ng c„ ÆÒ chän, ca, muÁng. C∏c nhµ b∏o m∆t trÀn vıa ®n T’t sÌm vıa ghi chäp tµi li÷u.

N®m Æ„, S≠ Æoµn 9 v≠Ót s´ng sang vÔng Bµ ß∑, S◊nh cÒa Chi’n khu ß vµ Æ∑ ti’n hµnh c∏c trÀn Æ∏nh ∏c li÷t Π߆t CuËc, Bµu N®ng, Nhµ ß· - B´ng Trang.

Tπi m∆t trÀn, chÛng t´i Æ∑ b∏m theo c∏c ƨn vfi bÈ ÆÈi Æ∏nh M¸. T´i Æ∑ vi’t mÈt sË bµi v“ chi’n s‹ xung k›ch Tr«n Thµnh Hi÷p, Ti”u ÆÈi L™ V®n D∏p, Kh»u ÆÈi Bi™n Hfla vµ t≠Íng thuÀt trÀn Æ∏nh Nhµ ß· - B´ng Trang... ß«u n®m 1967, kho∂ng 45.000 qu©n M¸ - NgÙy vÌi vÚ kh› ph≠¨ng ti÷n hi÷n Æπi Æ∑ tÀp trung Æ∏nh vµo khu v˘c c¨ quan Æ«u n∑o cÒa c∏ch mπng mi“n Nam. Ngay tı cuËi n®m 1966, c∏c c¨ quan Æ∑ ph∂i s¨ t∏n. Cfln Î S≠ Æoµn 9, T’t ch≠a kfip chu»n bfi th◊ bom Æπn M¸ Æ∑ ÆÊ Àp xuËng. L˜ Æoµn 196, S≠ Æoµn 1 {Anh c∂ Æ·} M¸ Æ∑ nh∂y xuËng vÔng Chµ D¨, Ng∑ Ba VÚng, Bµu Gfln... thuÈc T©y Ninh. Nh˜ng trÀn quy’t chi’n cÒa S≠ Æoµn 9, Trung Æoµn 16 Qu©n gi∂i ph„ng  SË 46  Th∏ng 06.2009  7

-- Ånh D≠¨ng Tˆ

HÂi ¯c cÒa Nhµ b∏o ßinh Phong Nguy™n Ph„ ChÒ tfich HÈi Nhµ b∏o Vi÷t Nam Nguy™n ChÒ tfich HÈi Nhµ b∏o TP HÂ Ch› Minh

K± NIåM 84 N°M NGÄY BÉO CHê CÉCH MÑNG VIåT NAM 21.06.1925 - 21.06.2009 

di‘n ra khæp n¨i, suËt Æ™m ngµy. ChÛng t´i nghe th¨ T’t cÒa B∏c H trong h«m tr∏nh ph∏o. M∑i Æ’n th∏ng 4 trÀn cµn mÌi ch†m d¯t, t´i chπy v“ c¨ quan th◊ thÀt Æau x„t: anh em hy sinh, nhµ in bfi ph∏ sÀp, nhµ cˆa tan hoang... MÈt c∏i T’t Æ∑ Æi qua trong Æau th≠¨ng, kh´ng th” xu†t b∂n tÍ b∏o T’t. ChÛng t´i bæt tay x©y d˘ng lπi tı Æ«u. Sau Æ„ th◊ ph∂i vi’t, vi’t thÀt nhi“u Æ” ph∏t tr™n ßµi gi∂i ph„ng.

CuËi n®m 1967, c∏c ƨn vfi Æ≠Óc l÷nh chu»n bfi cho cuÈc tÊng t†n c´ng. Ai cÚng coi Æ©y lµ l«n rÍi c®n c¯ {mÈt Æi kh´ng trÎ lπi}, v◊ vÀy anh em chÛng t´i ®n T’t kh∏ ƨn s¨ Æ” rÂi g‰n gµng kh®n g„i l™n Æ≠Íng. T†t c∂ tµi li÷u ghi chäp Æ“u g„i ch∆t b· v´ thÔng Æπn M¸ Æ” tr∏nh bfi h·ng, Æem gˆi c∏c ƨn vfi bπn.

Th’ rÂi c∏c trÀn Æ∏nh T’t MÀu Th©n 1968 g∆p nhi“u kh„ kh®n. T´i ngÂi b™n gËc c©y vi’t ngay bµi ghi chäp {Chi’n lÚy tr™n Æ≠Íng phË Sµi Gfln} nhÍ Th´ng t†n x∑ Gi∂i ph„ng Æi÷n ngay ra Bæc. Hai m≠¨i ngµy sau T’t MÀu Th©n, B∏o Nh©n d©n Æ∑ Æ®ng bµi nµy vµ Æ≠Óc c∏c b∏o Æ®ng lπi vÌi Æ«u Æ“ {ChÛ bä Sµi Gfln}.

SuËt m†y n®m Æfich {b◊nh Æfinh} kh∏ gay gæt, rÂi chi’n tranh lan rÈng l™n bi™n giÌi Vi÷t Nam - Cam-pu-chia, chÛng t´i ph∂i di chuy”n lu´n. T’t n®m 1969, t´i cÔng anh Thäp MÌi - TÊng bi™n tÀp - lo lµm b∏o T’t tπi c®n c¯. Bµi vÎ kh∏ phong phÛ. Ma kät Æ≠Óc vœ tr™n bµn bªng c∏c Æoπn c©y ghäp lπi. B∏o in ba mµu Æ≠Óc ph∏t hµnh gi˜a ngµy xu©n.

ChÛng t´i d˘ng c®n c¯ Ên Æfinh, lπi ti’p tÙc ra b∏o. B∏o Gi∂i ph„ng theo Æ≠Íng bÈ, theo Æ≠Íng s´ng Æi khæp vÔng gi∂i ph„ng. T’t 1973 chÛng t´i r†t hÂi hÈp bÎi Æ≠Óc tin sæp k˝ Hi÷p Æfinh Pa-ri. Song ch›nh trong T’t Æ„, M¸ Æ∑ r∂i bom B.52 khæp vÔng c®n c¯ tr≠Ìc khi k˝ k’t. Th™m nhi“u ÆÂng ch› hy sinh, c®n c¯ ÆÊ n∏t, tan hoang, song chÛng t´i cÔng cË gæng vi’t vµ ra b∏o. LÛc nµy Æi“u ki÷n lµm b∏o Æ∑ thuÀn lÓi h¨n, c„ m∏y ph∏t Æi÷n, c„ m∏y in hi÷n Æπi, chÛng t´i ra b∏o in bËn trang, mµu sæc Æãp, nhi“u ng≠Íi ngÏ ngµng, ph†n khÎi.

CuËi n®m 1974, c∏c c¨ quan Æ∑ ra Î hºn trong vÔng gi∂i ph„ng. T’t 1975 th˘c s˘ lµ nh˜ng ngµy vui. Khu gi∂i ph„ng lµ vÔng Ɔt käo dµi tı Tr≠Íng S¨n Æ’n tÀn T©y Ninh, kh´ng cfln ÆÂn b„t gi∆c. Ban ngµy c„ th” ra chÓ T©n Bi™n ®n hÒ ti’u, mua sæm Æ Æπc. Xe t∂i chÎ hµng, xe m∏y chÎ kh∏ch chπy nh≠ mæc cˆi. B∏o Gi∂i ph„ng ra khÊ lÌn, Æ®ng tin bµi v“ gi∂i ph„ng Ph≠Ìc Long, Æ„n phi c´ng Nguy‘n Thµnh Trung, gi∂i ph„ng nÛi Bµ ßen... C„ c∏n bÈ tı mi“n Bæc vµo, anh em Æ“u Æ≠Óc quµ cÒa B∏c T´n gˆi. ß™m ba m≠¨i T’t c∂ khu c®n c¯ vui nh≠ ngµy hÈi, c∏c c¨ quan tÊ ch¯c Æ„n xu©n, ca h∏t, nhi“u n¨i mÍi c∂ ÆÂng bµo Æ’n d˘. C„ lœ gi∆c Æang lo chËng ÆÏ c∏c cuÈc t†n c´ng sæp tÌi cÒa Qu©n gi∂i ph„ng n™n chºng c„ th◊ giÍ lo ki”m tra ho∆c bæn ph∏.

ChÛng t´i ti’p tÙc ra b∏o Gi∂i ph„ng ph∏t hµnh rÈng r∑i.

Tı T’t sau cÔng Î c®n c¯, chÛng t´i t·a Æi chi’n dfich T©y Nguy™n, chi’n dfich Î vÔng ßÂng Bªng... Æ” s≠u tÀp tµi li÷u, sau Æ„ tı T©n Bi™n ti’n thºng v“ Sµi Gfln (lÛc nµy Æ∑ gi∂i ph„ng) vµ xu†t b∂n b∏o Sµi Gfln gi∂i ph„ng... ß∑ trfln 45 n®m, tÍ b∏o c∏ch mπng Æ«u ti™n cÒa mi“n Nam - c¨ quan ng´n luÀn cÒa M∆t trÀn D©n tÈc gi∂i ph„ng mi“n Nam Vi÷t Nam xu†t hi÷n trong cuÈc kh∏ng chi’n chËng M¸ c¯u n≠Ìc (22-12-1964 - 22-12-2009), Æ’n h´m nay ngh‹ lπi, vÌi t´i, t†t c∂ nh≠ mÌi h´m qua...

8  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

nhµ th¨ HAY

nhµ b∏o!

--- Nhµ th¨ V¶•NG TRñNG

V≠¨ng Tr‰ng lµ mÈt nhµ th¨ nh≠ng ´ng cÚng xu†t hi÷n tr™n vai trfl nhµ b∏o kh∏ Æ“u Æ∆n vÌi c∏c bµi vi’t sæc s∂o. Tr≠Ìc ngµy B∏o ch› c∏ch mπng Vi÷t Nam ´ng Æ∑ c„ mÈt chÛt {t˘ v†n} v“ ngh“.

C„ ng≠Íi h·i t´i rªng, lµm th¨ kh„ hay lµm b∏o kh„?

Theo t´i, lµm th¨ hay vµ vi’t b∏o hay, c∂ hai Æ“u kh„, thÀt kh„ n„i th¯ nµo kh„ h¨n. C„ ng≠Íi n„i nhµ th¨ kh´ng c«n ph∂i Ƶo tπo, cfln nhµ b∏o c„ th” Ƶo tπo Æ≠Óc. N„i nh≠ th’, theo t´i cÚng chÿ ÆÛng mÈt ph«n. Ta c„ th” Ƶo tπo Æ≠Óc c∏c nhµ b∏o nho nh·, cfln c∏c nhµ b∏o lÌn, ngoµi vi÷c Ƶo tπo ra (vµ c„ khi h‰ cÚng kh´ng qua mÈt tr≠Íng b∏o ch› ch›nh quy nµo c∂) c«n c„ nh˜ng t≠ ch†t b»m sinh cÒa ngh“ b∏o, ÆÂng thÍi c„ vËn hi”u bi’t rÈng r∑i, s©u sæc c∏c l‹nh v˘c ch›nh trfi, v®n ho∏, kinh t’, x∑ hÈi... ßËi vÌi mÈt sË kh∏ Æ´ng bπn Ɖc Î n´ng th´n ho∆c vÔng s©u, vÔng xa, ng≠Íi ta coi nh˜ng g◊ Æ®ng l™n tÍ b∏o lµ b∏o c∂, n™n h‰ chºng ph©n bi÷t nhµ th¨ hay nhµ b∏o. Th˘c t’, nhµ th¨ vµ nhµ b∏o Æ≠Óc ph©n bi÷t, vµ c∏c nhµ th¨ khi Æi th˘c t’ xuËng c¨ sÎ c„ lÛc muËn Æ≠Óc coi lµ nhµ b∏o h¨n lµ nhµ th¨. Vµ trong mÈt thÍi gian dµi, ThŒ nhµ b∏o c„ gi∏ trfi h¨n ThŒ nhµ v®n (gÂm v®n xu´i, th¨, ph™ b◊nh vµ dfich thuÀt) trong vi÷c ≠u ti™n mua vä tµu xe, qua c«u phµ kh´ng m†t ti“n... ßi“u Æ„ ch≠a hºn Æ∑ n„i rªng trong x∑ hÈi, ng≠Íi ta qu˝ nhµ b∏o h¨n nhµ v®n, nh≠ng ng≠Íi ÆÍi n” nhµ b∏o h¨n, ›t lµm phi“n nhµ b∏o h¨n... lµ mÈt th˘c t’.

Nhµ th¨, nhµ b∏o ai giµu, ai nghÃo?

Nhµ th¨ Nguy‘n B›nh tıng khuy™n con g∏i: {Nh†t ki™ng Æıng l†y chÂng thi s‹/ NghÃo læm con ¨i, bπc læm con!}. Cfln Xu©n Di÷u th◊ thËt l™n: {C¨m ∏o kh´ng ÆÔa vÌi kh∏ch th¨}. CÚng c„ mÈt thÍi gian dµi, nhµ b∏o chung nghÃo vÌi nhµ th¨, nh≠ c©u tÊng k’t cÒa Thanh Tfinh: {Nhµ th¨, nhµ b∏o nhµ Ƶi/ C∂ ba nhµ †y bªng hai nhµ nghÃo!}. ß„ lµ thÍi bao c†p, ch¯ sang thÍi ÆÊi mÌi, thÍi kinh t’ thfi tr≠Íng, th◊ nhµ th¨ n„i

chung v…n cfln nghÃo, cfln nhµ b∏o lµm ®n kh†m kh∏, sË Æ´ng c„ ÆÂng ra ÆÂng vµo vµ mÈt sË kh´ng nh· ph∂i n„i lµ giµu. ß∆c tr≠ng cÒa b∏o ch› lµ th´ng tin.

ThÍi gian qua (vµ c∂ hi÷n nay) lµ thÍi k˙ bÔng nÊ th´ng tin, t†t nhi™n nhµ b∏o l™n ng´i cÚng kh´ng c„ g◊ lµ lπ.

C„ tÍ b∏o lÛc Æ«u chÿ ra tu«n b∏o, sau thµnh nhÀt b∏o mµ cfln th™m tÍ cuËi tu«n, cuËi th∏ng, th’ mµ tia-ra mÁi sË l™n m†y vπn sË. Trong th˘c t’, tÍ b∏o nµo c„ tia-ra mÈt vπn lµ Æ∑ c„ l∑i, tia-ra n®m vπn bæt Æ«u kh∏, m≠Íi vπn lµ c„ cÒa ®n cÒa Æ”, hai m≠¨i vπn trÎ l™n lµ giµu. Th’ mµ Î n≠Ìc ta hi÷n nay, kh´ng ›t d≠Ìi n®m tÍ b∏o c„ tia-ra tr™n hai m≠¨i vπn. VÀy n™n c„ hµng chÙc, thÀm ch› hµng tr®m nhµ b∏o giµu c„ cÚng kh´ng g◊ lπ. Tuy nhi™n vÌi nhµ b∏o c´ng t∏c tπi c∏c tÍ b∏o tÿnh, b∂o Æ∂m cuÈc sËng th≠Íng th≠Íng bÀc trung lµ phÊ bi’n.

Nhµ th¨ sËng bªng g◊?

Bªng b∏o! ß„ lµ c©u tr∂ lÍi cÒa kh´ng ›t nhµ th¨. Lµm th¨ lµ c∏i nghi÷p, lµm b∏o lµ c∏i ngh“, nhi“u ng≠Íi b∂o th’. C∏i ngh“ c¯u sËng, cfln c∏i nghi÷p nhi“u khi chÿ Ƶy Ɖa con ng≠Íi. C„ nhi“u nhµ th¨ bi’t nän c∏i nghi÷p th¨ lπi, theo c∏i ngh“ b∏o th◊ cÚng ÆÏ khÊ. Kh´ng nh˜ng th’, khi chuy”n sang lµm b∏o, mÈt sË nhµ th¨ nh≠ ph∏t hi÷n ra sÎ tr≠Íng cÒa m◊nh; h‰ t∂ xung h˜u ÆÈt, c„ khi lµm nhµ b∏o ch›nh thËng cÚng ph∂i n”. Nh≠ng sË Æ„ kh´ng nhi“u, ph«n lÌn nhµ th¨ tay vi’t b∏o mµ Æ«u lÎn vÎn ˝ th¨, c„ khi thıa c∂m xÛc mµ thi’u Æi l≠Óng th´ng tin c«n thi’t. N™n v◊ th’, c„ bµi b∏o nµo Æ„ kh´ng thµnh th◊ h‰ cÚng kh´ng buÂn, mµ ÆÊ lÁi tπi {trÍi bæt lµm thi s‹} nh≠ nhµ th¨ Nguy‘n B›nh mÈt thÍi.

C„ ng≠Íi b∂o rªng vi’t b∏o nhi“u th◊ h·ng m†t hÂn th¨. T´i kh´ng ngh‹ th’, ng≠Óc lπi, nhÍ qu∏ tr◊nh th©m nhÀp Æ” lµm b∏o, ng≠Íi ta c„ Æi“u ki÷n ch¯ng ki’n nh˜ng c∂nh ngÈ, nh˜ng trπng huËng g‰i dÀy hÂn th¨ vµ c„ Æ≠Óc nh˜ng bµi th¨ hay. BÎi th’ mµ c„ kh´ng ›t nhµ b∏o, sau mÈt thÍi gian lµm b∏o th◊ s∏ng t∏c th¨ kh∏ thµnh c´ng, bªng ch¯ng lµ chÛng ta tıng Æ≠Óc Ɖc trang th¨, tÀp th¨ cÒa nhi“u nhµ b∏o. ßÍi sËng kh†m kh∏ cÒa c∏c nhµ

b∏o, cÈng th™m c∏i danh nhµ b∏o lµm kh´ng ›t em h‰c sinh ngay tı khi mÌi b≠Ìc vµo c†p ba Æ∑ c„ Æfinh h≠Ìng trÎ thµnh nhµ b∏o. Vµ trong nhi“u n®m, c∏c khoa b∏o ch› cÒa nhi“u tr≠Íng {bÈi th˘c} ƨn xin thi, vµ Æ“u Æ“u hµng n®m, c∏c tr≠Íng cho ra lfl hµng tr®m nhµ b∏o trŒ. Tı nhµ b∏o trŒ Î Æ©y muËn chÿ nh˜ng em vıa tËt nghi÷p khoa b∏o ch›, ch¯ c„ trÎ thµnh nhµ b∏o th˘c thÙ hay kh´ng cfln c∂ mÈt v†n Æ“. C„ ng≠Íi b∂o rªng, trong sË c∏c sinh vi™n tËt nghi÷p, sinh vi™n khoa b∏o ch› xin vi÷c kh„ kh®n bÀc nh†t. Trı tr≠Íng hÓp thÀt xu†t sæc, ho∆c bË mã c„ ch¯c kha kh∏ Î c∏c toµ b∏o, trı tr≠Íng hÓp gia Æ◊nh c„ vai, c„ v’... MÈt sË kh∏ lÌn sinh vi™n b∏o ch› ra lfl thÀt kh„ trÎ thµnh nhµ b∏o bÎi kh´ng th” t◊m Æ≠Óc mÈt ch©n trong b†t k˙ tÍ b∏o nµo. Th’ lµ sinh ra nh˜ng ng≠Íi lµm b∏o t˘ do. Lµm b∏o t˘ do nh‰c nhªn læm nÁi. T†t nhi™n lµ t˘ thu™ l†y nhµ Î, ph∂i t˘ sæm {Æ ngh“} nh≠ m∏y ∂nh, m∏y vi t›nh...

Nh˜ng kh„ kh®n Æ„ c„ th” v≠Ót qua. ßi“u kh„ nh†t lµ kh´ng c„ ThŒ nhµ b∏o, nhi“u khi c¨ sÎ h‰ kh´ng ti’p, n„i chi chuy÷n l†y tµi li÷u Æ” vi’t bµi.

Kh„ kh®n nµy lµm kh´ng ›t ng≠Íi nhÙt ch›, tπt ngang sang ngµnh kh∏c, chÿ c„ mÈt sË ›t Æ«y b∂n l‹nh mÌi v≠Ót qua Æ≠Óc thˆ th∏ch, chÍ Æ’n ngµy mÈt tÍ nµo Æ„ c„ c∆p mæt xanh ng„ tÌi, may ra mÌi Æ≠Óc trÎ thµnh nhµ b∏o.

Ng≠Íi x≠a b∂o rªng: {Thi trung h˜u hoπ}, ngh‹a lµ trong th¨ c„ hoπ.

T´i th†y rªng, c„ mÈt sË tr≠Íng hÓp, trong th¨ cÚng c„ b∏o. ß∆c tr≠ng cÒa b∏o lµ Æ≠a ra mÈt l≠Óng th´ng tin, mÈt h≠Ìng gi∂i quy’t Æ” t◊m s˘ ÆÂng t◊nh cÒa d≠ luÀn. N’u vÀy, bµi th¨ B™n mÈ cÙ Nguy‘n Du (vi’t n®m 1982) vµ LÍi thÿnh c«u Î ngh‹a trang ßÂng LÈc (1995) cÒa t´i cÚng Æ∑ g∏nh Æ≠Óc mÈt ph«n ch¯c n®ng b∏o ch›, v◊ tı bµi th¨ th¯ nh†t, trong d≠ luÀn d†y l™n v†n Æ“ c«n x©y d˘ng lπi mÈ cÙ Nguy‘n Du vµ sau Æ„ mÈ cÙ Nguy‘n Du Æ≠Óc x©y lπi; cfln c∏i ˝ t≠Îng trÂng vµi c©y b k’t Î ngh‹a trang ßÂng LÈc Æ∑ thµnh hi÷n th˘c sau khi bµi th¨ th¯ hai ra ÆÍi Æ≠Óc ba n®m (1998).

Nh˜ng ngµy nµy, t´i th›ch bπn Ɖc coi t´i lµ mÈt nhµ b∏o! 

SË 46  Th∏ng 06.2009  9

-- Ånh D¶•NG NGUY£N

S

Ë Æ´ng bπn Ɖc coi t´i lµ mÈt nhµ th¨. V©ng, Æi“u Æ„ kh´ng nh«m. Nh≠ng, t´i cfln lµ mÈt nhµ b∏o, bªng ch¯ng lµ t´i Æ∑ c„ ThŒ nhµ b∏o h¨n ba chÙc n®m nay; vµ Æ∑ Æ≠Óc nhÀn Huy ch≠¨ng V◊ s˘ nghi÷p b∏o ch›.

HñC TÜP VÄ LÄM THEO TƒM G¶•NG ßÑO ß`C H¤ CHê MINH BÈ ÆÈi bi™n phflng vµ d©n qu©n x∑ Qu∂ng ߯c, huy÷n H∂i Hµ - Qu∂ng Ninh

Chuy÷n cÒ tı

ΠߤN BI£N PHíNG

-- Ånh Vü QUANG THÉI, THANH KIM TùNG

TÄ VÉT

mŒ gπo Æ«u ti™n rÂi n†u ngay mÈt nÂi x´i lÌn, næm thµnh tıng næm Æem v“ cho c∏c con. Nh≠ng v“ Æ’n n¨i th◊ kh´ng th†y c∏c con Æ©u, thay vµo Æ„ lµ mÈt Ƶn chim Æang ÆÀu tr™n c©y. ßµn chim ÆÂng thanh h„t: {Bang! Bang! Bang!

BÈ ÆÈi bi™n phflng Tµ V∏t h≠Ì Bang! ChÛng con ®n ng d…n nh©n d©n ch®m s„c cÒ qu∂ Æ∑ quen, cfln x´i tı xin nh≠Íng bË mã!}. rong kho B†y giÍ hai vÓ chÂng tµng truy÷n cÊ d©n gian d©n tÈc mÌi bi’t Ƶn con cÒa m◊nh v◊ Æ„i qu∏, ®n Kh¨-me c„ mÈt c©u chuy÷n k” qu∂ c©y rıng l©u n™n Æ∑ h„a thµnh chim. v“ s˘ t›ch cÒ tı. T„m l≠Óc nh≠ Th≠¨ng con, h‰ gÙc Æ«u vµo nÂi x´i h„a sau: X≠a c„ mÈt gia Æ◊nh r†t Æ´ng con. Æ∏. ßµn chim th≠¨ng bË mã, Æ∑ l†y x´i N®m Æ„, trÍi hπn h∏n m†t mÔa, nπn Æ„i Ææp thµnh ng´i mÈ. V“ sau chÁ ng´i mÈ di‘n ra tr«m tr‰ng. VÓ chÂng nhµ n‰ †y m‰c l™n mÈt c©y d©y leo, ra cÒ mµu ph∂i d…n Ƶn con vµo rıng h∏i l∏, t◊m træng, khi luÈc ch›n th◊ th¨m dŒo t˘a qu∂ sËng qua ngµy. Cfln m†y vËc lÛa n’p, nh˜ng næm x´i. ß” ghi nhÌ Æ¯c nh©n tı h‰ ph∏t r…y trÂng lÛa tr∏i mÔa. ß’n ngµy cÒa cha mã vµ lflng hi’u th∂o cÒa c∏c con, lÛa ch›n, hai vÓ chÂng hËi h∂ gi∑ xong ng≠Íi ÆÍi sau g‰i Æ„ lµ cÒ tı. Loµi chim

T

10  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

--- THANH KIM TùNG

mµ Ƶn con ho∏ thµnh Æ≠Óc g‰i lµ chim Æang bang, c„ nhi“u Î vÔng nÛi Nam BÈ vµ T©y Nguy™n, vµo mÔa lÛa ch›n chÛng bay v“ h„t vang ÆÂng...

Khi Ɖc c©u chuy÷n †y, t´i cÚng kh´ng †n t≠Óng læm. N„ cÚng giËng nh≠ nh˜ng c©u chuy÷n cÊ t›ch, k” v“ s˘ t›ch cÒa c∏c loµi c©y, loµi vÀt kh∏c. Chÿ Æ’n dfip Æi c´ng t∏c Î vÔng bi™n giÌi, mi“n s¨n c≠Ìc thuÈc huy÷n LÈc Ninh, tÿnh B◊nh Ph≠Ìc, Æ’n th®m ßÈi c´ng t∏c Æfia bµn thuÈc ßÂn Bi™n phflng Tµ V∏t, t´i mÌi th†m th›a c∏i hay cÒa c©u chuy÷n... ßÈi c´ng t∏c Æfia bµn c„ 7 ng≠Íi, sinh hoπt trong mÈt c®n nhµ nh· nh≠ng r†t g‰n gµng, ng®n næp Î gi˜a lµng. C∏n bÈ chi’n s‹ ch≠a ai Æ’n tuÊi 30 vµ Æa sË Æang lµ {l›nh phflng kh´ng}. Ba n®m tr≠Ìc, th˘c hi÷n nhi÷m vÙ do ßÂn Bi™n phflng Tµ V∏t giao, 7 c∏n bÈ, chi’n s‹ hµnh tr◊nh v“ vÔng ÆÂng bµo d©n tÈc Kh¨-me Î bi™n giÌi Cam-pu-chia, thuÈc khu Tµ Thi’t, x∑ LÈc Thfinh, huy÷n LÈc Ninh lµm c´ng t∏c vÀn ÆÈng qu«n chÛng, x©y d˘ng Æfia bµn.

ThÀt thÛ vfi khi c©u chuy÷n cÒa chÛng t´i vÌi c∏n bÈ, chi’n s‹ Bi™n phflng lπi Æ≠Óc bæt Æ«u bªng... cÒ tı. Trung Ûy Tr«n Xu©n C≠Íng, ßÈi tr≠Îng, lµ ng≠Íi kh∏ s´i nÊi vµ c„ {m∏u} ngh÷ s‹.

Anh thuÈc vanh v∏ch nh˜ng c©u chuy÷n d©n gian cÒa ÆÂng bµo d©n tÈc Kh¨-me. C©u chuy÷n anh k” v“ hµnh tr◊nh Æ≠a cÒ tı v“ canh t∏c Î vÔng Ɔt nµy cÚng giËng nh≠ cÊ t›ch. VÔng Ɔt nµy nghÃo, ÆÂng bµo cfln lπc hÀu, ÆÍi sËng chÒ y’u d˘a vµo c©y lÛa vµ cÒ m◊ (sæn). M†y n®m nay lÛa bfi dfich r«y n©u vµ vµng lÔn, vµng xoæn l∏ n™n n®ng su†t gi∂m. CÒ m◊ canh t∏c chÿ Æ≠Óc m†y vÙ Æ«u, v“ sau quen Ɔt, chi ph› ph©n b„n lÌn nh≠ng Æ«u ra thi’u Ên Æfinh, n™n vi÷c s∂n xu†t cÚng b†p b™nh. Tı ngµy v“ lµng, c∏n bÈ chi’n s‹ trong ÆÈi Æ∑ nung n†u ˝ ngh‹ c«n ph∂i tham m≠u, phËi hÓp vÌi ch›nh quy“n Æfia ph≠¨ng giÛp bµ con chuy”n ÆÊi c¨ c†u s∂n xu†t, t◊m ra loπi c©y phÔ hÓp, cho n®ng su†t cao Æ” c∂i thi÷n ÆÍi sËng. {MuËn vÀn ÆÈng nÈi dung g◊, m◊nh ph∂i th˘c hi÷n c„ hi÷u qu∂ tr™n th˘c t’ th◊ bµ con mÌi lµm theo. Chÿ vÀn ÆÈng su´ng sœ kh´ng c„ k’t qu∂.} - Trung Ûy C≠Íng n„i, rÂi d…n chÛng t´i Æi tham quan khu canh t∏c cÒ tı. ß©y lµ c∏nh ÆÂng trÂng thˆ nghi÷m, do c∏n bÈ, chi’n s‹ trong ÆÈi th˘c hi÷n. Nh˜ng luËng cÒ tı sæp Æ’n k˙ thu hoπch l∏ Æ∑ bæt Æ«u lËm ÆËm vµng. Theo t›nh to∏n cÒa anh em trong ÆÈi, cÒ tı Æ≠Óc trÂng ÆÛng qui tr◊nh k¸ thuÀt sœ cho n®ng su†t kho∂ng 2 t†n/sµo. MÁi vÙ trÂng trong 6 th∏ng. Trı m‰i chi ph›, mÁi sµo cÒ tı l∑i g«n 3 tri÷u ÆÂng. Trong lÛc Æ„, n’u trÂng cÒ m◊ th◊ chÿ Æ≠Óc tËi Æa 1 tri÷u ÆÂng/sµo. ß” Æ≠a Æ≠Óc c©y cÒ tı sinh s´i, n∂y nÎ vµ cho n®ng su†t cao tr™n vÔng Ɔt cªn cÁi nµy, c∏n bÈ, chi’n s‹ Bi™n phflng ßÂn Tµ V∏t Æ∑ ph∂i dµy c´ng læm. Anh em dµnh thÍi gian Æi t◊m hi”u c∏ch lµm ®n cÒa c∏c Æfia ph≠¨ng d‰c tuy’n bi™n giÌi, t◊m hi”u k¸ thuÀt, mua tµi li÷u khuy’n n´ng v“ nghi™n c¯u. ß≠Óc s˘ ÆÈng vi™n cÒa l∑nh Æπo, chÿ huy ßÂn Bi™n phflng Tµ V∏t, anh em Æ≠a giËng cÒ tı v“ trÂng thˆ nghi÷m tr™n di÷n t›ch 5 sµo. - {Sau khi c©y n∂y m«m, chÛng t´i Æ’m ngµy Æ’m th∏ng mong cho Æ’n k˙ thu hoπch. Vıa trÂng, vıa ch®m s„c, vıa ghi chäp tÿ mÿ qui tr◊nh ph∏t tri”n cÒa c©y cho Æ’n khi dÏ cÒ. VÙ trÂng thˆ nghi÷m Æ«u ti™n thæng lÌn. Ngµy thu hoπch, chÛng t´i mÍi giµ lµng vµ bµ con Æ’n tham quan} - Anh C≠Íng nhæc lπi k˚ ni÷m, c≠Íi vui s∂ng kho∏i.

Sang vÙ th¯ hai, anh em ph©n c´ng nhau phËi hÓp vÌi c∏n bÈ khuy’n n´ng Æ’n tıng hÈ d©n h≠Ìng d…n c∏ch ch‰n mua giËng, k¸ thuÀt canh t∏c vµ tri”n khai trÂng thˆ nghi÷m mÁi gia Æ◊nh tı 1-2 sµo. K’t qu∂ lµ n®ng su†t, lÓi nhuÀn sau thu hoπch cao h¨n hºn trÂng m◊.

Lµng Kh¨-me Î Æ©y c„ 64 hÈ gia Æ◊nh, mÁi hÈ c„ h¨n 1 ha Ɔt canh t∏c. CÔng vÌi vi÷c Æ»y mπnh ch®n nu´i bfl, cÒ tı do nh˜ng {l∑o n´ng} trŒ tuÊi cÒa ßÂn Bi™n phflng Tµ V∏t Æem v“ Æ∑ g„p ph«n c∂i thi÷n ÆÍi sËng cÒa tıng hÈ gia Æ◊nh. Giµ lµng L©m Vä n„i: CÒ tı ®n r†t ngon. H´m nµo kh´ng th›ch ®n c¨m, lµm d®m cÒ tı lµ th†y chæc c∏i bÙng læm rÂi.

Nh≠ng chuy÷n v“ c©y cÒ tı cÒa bÈ ÆÈi Bi™n phflng Tµ V∏t kh´ng chÿ c„ th’. Chµng Thi’u Ûy c„ c∏i t™n r†t {nghi™m} - ßÀu K˚ C≠¨ng, k” chuy÷n vui: Nhi“u l«n v“ vÌi d©n, bÈ ÆÈi Bi™n phflng th≠Íng k” chuy÷n s˘ t›ch cÒ tı, rÂi n„i vÌi gia Æ◊nh: {Nhµ m◊nh cfln nghÃo, ÆŒ hai Ưa th´i, Æıng ÆŒ th™m n˜a, kŒo Æ´ng con qu∏ kh´ng c„ c∏i cho chÛng ®n, chÛng h„a thµnh chim Æang bang Ɔy}.

VÀn ÆÈng ÆÂng bµo, nhi“u khi bæt Æ«u tı nh˜ng chuy÷n nh· nh≠ vÀy. 

HÈp th≠ bπn Ɖc &cÈng t∏c vi™n Trong th∏ng 5-2009, Tπp ch› V®n ho∏ qu©n s˘ Æ∑ nhÀn Æ≠Óc s˘ cÈng t∏c cÒa c∏c ÆÂng ch›: PGS.TSKH ßÁ V®n Khang, Nhµ th¨ V≠¨ng Tr‰ng, Nhµ b∏o ßinh Phong, Phan Quang S∏ng (PhÛ Th‰), QuËc T®ng (Hµ NÈi), Tr«n Thfi Thu Thu˙ (Kon Tum), L™ V®n Th¨m (ßµ NΩng), L™ V®n Chung (Tπp ch› Nhµ tr≠Íng Qu©n ÆÈi), Hoµng ߯c LÈc (Qu∂ng Trfi), Phπm H˜u Nghfi (Trung t©m hu†n luy÷n BÈ ÆÈi Bi™n Phflng), ßÂng Ti÷p Khæc (Ninh B◊nh), Nguy‘n Nh©n ThËng (B◊nh ßfinh), Nguy‘n B≠Îi (Hµ NÈi), Nguy‘n Vi’t Ch›nh (Hu’), T≠Îng Thfi C»n (ßµ NΩng), V‚ V®n Th‰ (Qu∂ng Nam), Nguy‘n ß◊nh Du (Ki™n Giang), Vi’t Linh (BÈ CHQS Qu∂ng Trfi), Nguy‘n V®n Hoan (Tr≠Íng S¸ quan LÙc qu©n 2), Hoµng Chi’n Thæng (Hµ NÈi), Phπm Thfi Nhung (ßÂng Nai), Nguy‘n Ng‰c S¨n (H‰c vi÷n H∂i qu©n), ßµm Duy Kh∏nh (B∏o H∂i qu©n), Vi’t Lam (B∏o Bi™n phflng), Thanh Kim TÔng (B∏o Qu©n ÆÈi nh©n d©n), Thu Hoµ (ßµi ti’ng n„i Vi÷t Nam), Nguy‘n Ng‰c Thanh (Tr≠Íng S¸ quan phflng ho∏), Nguy‘n H˜u Nhµn (PhÛ Th‰), L™ V®n Ch≠¨ng (BÈ Chÿ huy Bi™n phflng Qu∂ng Ng∑i), Nguy‘n ß◊nh Ph≠Óng (Hµ NÈi), Phπm ThuÀn Thµnh (Bæc Ninh), Tr«n Hoµi (B∏o Qu©n khu 4), Phπm Minh T©m (Ngh÷ An), L™ Mπnh Th≠Íng (H∂i Phflng), Nguy‘n Thfi Th‰ (Hu’), D≠¨ng Quang Hi”n (H‰c vi÷n Ch›nh trfi), Nguy‘n Ch› Hoµ (Qu©n chÒng Phflng kh´ng - Kh´ng qu©n), Nguy‘n V®n T≠Íng (Hµ NÈi)...

Ban bi™n tÀp ch©n thµnh c∏m ¨n vµ mong c∏c ÆÂng ch› ti’p tÙc cÈng t∏c.

M‰i th≠ tı xin gˆi v“ Æfia chÿ: Tπp ch› V®n ho∏ qu©n s˘, 23 L˝ Nam ß’, Hoµn Ki’m, Hµ NÈi ßi÷n thoπi: (04) 37345947 Email: tapchivanhoaquansu2@vnn.vn (Trong th≠, c∏c ÆÂng ch› ghi r‚ t™n, Æfia chÿ, sË Æi÷n thoπi Æ” ban bi™n tÀp ti÷n li™n h÷).

--- Tπp ch› V®n ho∏ qu©n s˘

Bπn c„ nhÀn xät g◊ v“ nÈi dung - h◊nh th¯c Tπp ch› V®n ho∏ qu©n s˘? Bπn y™u th›ch chuy™n mÙc nµo cÒa V®n ho∏ qu©n s˘? Bπn c„ g„p ˝ g◊ Æ” V®n ho∏ qu©n s˘ ngµy mÈt hay h¨n, phÙc vÙ bπn Ɖc tËt h¨n? H∑y gˆi th≠ v“ toµ soπn ho∆c ph∂n hÂi qua e-mail: bandocvhqs@gmail.com

SË 46  Th∏ng 06.2009  11

NH¢N VÜT LëCH S^

Tµi ngoπi giao cÒa danh t≠Ìng

Tr«n NhÀt DuÀt --- Æ∆ng vi÷t thÒy

-- Ånh WEB TRà TH•, Ban qu∂n l˝ di t›ch C´n S¨n - Ki’p Bπc

T

r«n NhÀt DuÀt (1255-1331) lµ mÈt danh t≠Ìng ÆÍi Tr«n, lµ ng≠Íi chÿ huy trÀn Æ∏nh thæng qu©n Nguy™n - M´ng tπi cˆa Hµm Tˆ. §ng cfln lµ mÈt nhµ ch›nh trfi, ngoπi giao, c„ c´ng trong vi÷c x©y d˘ng Ɔt n≠Ìc. §ng h‰c nhi“u ngoπi ng˜, am hi”u phong tÙc tÀp qu∏n c∏c n≠Ìc l∏ng gi“ng.

Ch›nh Æi“u Æ„ Æ∑ giÛp cho ´ng Æπt nhi“u thæng lÓi trong l‹nh v˘c ch›nh trfi, ngoπi giao vµ qu©n s˘.

ß“n thÍ c∏c vua Tr«n Î Nam ßfinh

12  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Lµ con th¯ s∏u cÒa Tr«n Th∏i T´ng, tÙc truy“n khi mÌi sinh ra, Î hai c∏nh tay Tr«n NhÀt DuÀt c„ ch˜ {Chi™u V®n ßÂng Tˆ}, nät ch˜ r‚ rµng, Æ’n khi lÌn l™n th◊ nät ch˜ mÌi m†t Æi, v◊ vÀy n™n Æ≠Óc Tr«n Th∏i T´ng phong t≠Ìc lµ Chi™u V®n V≠¨ng. Tı thuÎ nh·, ´ng Æ∑ theo h‰c v‚ ngh÷, hi”u bi’t c∏c binh ph∏p; ch®m chÿ theo h‰c Thi th≠, tinh th´ng Æπo gi∏o, c„ ti’ng lµ ng≠Íi h‰c rÈng. §ng lπi r†t ham th›ch c∏c th¯ ti’ng n≠Ìc ngoµi. ßπi Vi÷t vµ Trung Hoa tuy dÔng chung mÈt ch˜ vi’t nh≠ng lπi ph∏t ©m kh∏c nhau n™n kh´ng hi”u Æ≠Óc ti’ng n„i cÒa nhau. V◊ th’ ´ng th≠Íng ra kh·i hoµng cung, giao du vÌi nh˜ng l∏i bu´n ng≠Íi TËng sang n≠Ìc ta Æ” bu´n b∏n vµ nh˜ng nhµ s≠ ng≠Íi TËng trÙ tr◊ Î c∏c chÔa. ßËi chi’u c∏ch Ɖc ch˜ H∏n vÌi c∏ch ph∏t ©m cÒa

L‘ hÈi tπi C´n S¨n - Ki’p Bπc - n¨i c„ Æ“n thÍ ß¯c Th∏nh Tr«n vµ c∏c c´ng th«n ÆÍi Tr«n ng≠Íi TËng vµ qua th˘c t’, Tr«n NhÀt DuÀt n„i Æ≠Óc ti’ng Trung Hoa nh≠ ng≠Íi TËng, Æ’n nÁi ch›nh ng≠Íi TËng cÚng kh´ng ph©n bi÷t Æ≠Óc ´ng lµ ng≠Íi Vi÷t hay ng≠Íi TËng!

Kh´ng chÿ h‰c Æ≠Óc ti’ng Trung Hoa cÒa ng≠Íi TËng, Tr«n NhÀt DuÀt cfln h‰c ti’ng n„i cÒa ng≠Íi n≠Ìc ßπi L˝, Kim Xÿ (lµ nh˜ng n≠Ìc Î vÔng V©n Nam thuÈc Trung QuËc ngµy nay). §ng cÚng h‰c ti’ng Chi™m Thµnh vµ bi’t vi’t c∂ ch˜ cÒa ng≠Íi Chi™m Thµnh; bi’t Æ≠Óc ti’ng n≠Ìc S∏ch M∑ T›ch (Tu Masik thuÈc nh„m M∑ Lai Æa Æ∂o)... §ng kh´ng chÿ h‰c ti’ng mµ cfln t◊m hi”u v®n ho∏ cÒa nh˜ng n≠Ìc m◊nh h‰c ti’ng. Ngoµi ra, ´ng cfln bi’t nhi“u th¯ ti’ng cÒa c∏c d©n tÈc ›t ng≠Íi Î mi“n nÛi trong n≠Ìc nh≠ ti’ng Th∏i, M≠Íng, Tµy, NÔng, Dao... Ch›nh vi÷c bi’t nhi“u th¯ ti’ng Æ∑ giÛp ´ng thµnh c´ng trong c∏c hoπt ÆÈng cÒa m◊nh.

Vµo n®m 1280, d≠Ìi thÍi vua Tr«n Nh©n T´ng, n≠Ìc ßπi Vi÷t Æang ph∂i chu»n bfi ÆËi ph„ vÌi cuÈc x©m l≠Óc l«n th¯ hai cÒa qu©n Nguy™n - M´ng th◊ mÈt tÔ tr≠Îng ÆÂng bµo thi”u sË ng≠Íi Man Î vÔng ßµ Giang lµ Trfinh Gi∏c MÀt Æ∑ c«m qu©n nÊi l™n chËng lπi tri“u Æ◊nh.

Vua sai Tr«n NhÀt DuÀt Æem qu©n Æi

dãp, nh≠ng ´ng Æ∑ kh´ng dÔng Æ’n l˘c l≠Óng qu©n s˘. ß” c∏c Æπo qu©n Î ngoµi xa, mÈt m◊nh ´ng cÔng 5-6 ti”u ÆÂng Æi thºng vµo trπi cÒa ng≠Íi Man. Qu©n s‹ e ngπi Tr«n NhÀt DuÀt bfi ng≠Íi Man gi’t hπi. §ng bÃn n„i: {Ta bi’t ti’ng n„i ng≠Íi Man, ta hi”u phong tÙc tÀp qu∏n cÒa h‰, ta sœ n„i h‰ Æ“u chfiu ¨n cÒa tri“u Æ◊nh, Æ“u lµ con d©n trong mÈt n≠Ìc, tr≠Ìc s˘ x©m l†n cÒa gi∆c Nguy™n ph∂i cÔng nhau h‰p s¯c Æ∏nh ÆuÊi, nh†t Æfinh h‰ sœ nghe ra lÍi ta n„i, cfln n’u nh≠ h‰ kh´ng nghe, c„ tr∏o trÎ th◊ tri“u Æ◊nh sœ cfln nhi“u v≠¨ng kh∏c, lo g◊}. Khi ´ng Æ’n trπi th◊ ng≠Íi Man bao v©y m†y chÙc vflng, Æ“u c«m g≠¨m vµ th≠¨ng, h≠Ìng vµo ng≠Íi ´ng.

TÔ tr≠Îng Trfinh Gi∏c MÀt mÍi ngÂi, ´ng Æ∑ cÔng vÌi Trfinh Gi∏c MÀt trfl chuy÷n bªng ti’ng Man, nh˜ng ng≠Íi Ưng h«u xung quanh cÚng Æ“u hi”u Æ≠Óc lÍi gi∂i th›ch ¨n cÒa tri“u Æ◊nh vÌi nh˜ng ng≠Íi mi“n th≠Óng du: {§ng Æ∑ ®n c¨m bªng tay vµ uËng n≠Ìc bªng mÚi cÔng vÌi ng≠Íi Man, h‰ th›ch læm vµ t· lflng k›nh phÙc v´ cÔng}. Sau khi ´ng v“ doanh trπi, Trfinh Gi∏c MÀt Æ∑ Æem c∂ gia quy’n Æ’n xin quy phÙc tri“u Æ◊nh. §ng Æ∑ Æ≠a gia quy’n cÒa Gi∏c MÀt v“ Th®ng Long ra mæt vua, Æ≠Óc vua khen ngÓi vµ cho v“ lπi qu™ qu∏n Æ” cai trfi d©n chÛng. Nh≠ vÀy lµ nhÍ ch›nh s∏ch m“m dŒo, cÔng vÌi vi÷c bi’t ti’ng n„i vµ phong tÙc cÒa ng≠Íi Man n™n Tr«n NhÀt DuÀt Æ∑ kh´ng m†t mÚi t™n vµ kh´ng ph∂i ÆÊ m∏u mµ thu Æ≠Óc c∂ vÔng ßµ Giang.

Trong cuÈc kh∏ng chi’n chËng qu©n Nguy™n x©m l≠Óc l«n th¯ hai, Tr«n NhÀt DuÀt nhÀn l÷nh ch∆n Æ∏nh qu©n gi∆c tı V©n Nam käo xuËng, tr†n thÒ lÈ Tuy™n Quang, gi˜ trπi Thu VÀt (Y™n B◊nh, Y™n

MóT Sˇ S# KIåN LëCH S^ TRONG THÉNG 6 27-6-1908: Binh l›nh ng≠Íi Vi÷t tÊ ch¯c Æ«u ÆÈc binh l›nh ng≠Íi Ph∏p Î Hµ NÈi. ß©y lµ cuÈc nÊi dÀy Æ«u ti™n cÒa binh l›nh ng≠Íi Vi÷t trong qu©n ÆÈi Ph∏p.

5-6-1911: Anh thanh ni™n Nguy‘n T†t Thµnh (sau nµy lµ ChÒ tfich H Ch› Minh) rÍi b’n Nhµ RÂng ra Æi t◊m Æ≠Íng c¯u n≠Ìc.

B∏i). Trong ÆÈi qu©n cÒa Tr«n NhÀt DuÀt c„ nhi“u ng≠Íi TËng, trong sË Æ„ c„ Æπo s‹ H¯a T´ng ßπo, ng≠Íi Î PhÛc Ch©u thuÈc lÈ PhÛc Ki’n. Theo bµi minh khæc tr™n chu´ng Th´ng Th∏nh Qu∏n Î Bπch Hπc n®m ßπi Kh∏nh th¯ 8 (1321) c„ ghi r‚: {CuËi mÔa Æ´ng n®m Gi∏p Th©n, gi∆c Bæc Æ’n x©m l≠Óc, b†y giÍ Khai QuËc V≠¨ng (Tr«n NhÀt DuÀt) tr†n thÒ c∏c lÈ Tuy™n Quang ... vµo ngµy Th≠Óng nguy™n (rªm th∏ng Gi™ng) n®m ƒt DÀu (20-2-1285), Î s´ng Bπch Hπc Æ∑ lµm l‘ cæt t„c tuy™n th÷, th“ vÌi th«n lµ dËc h’t lflng trung qu©n...}. Bµi minh cÚng ghi r‚ Æπo s‹ H¯a T´ng ßπo lµ ng≠Íi h≠¨ng Th∏i B◊nh, huy÷n PhÛc Thanh, PhÛc Ch©u, lÈ PhÛc Ki’n theo thuy“n Æ’n ßπi Vi÷t tı n®m 1276.

tham gia n™n Th≠Óng hoµng Tr«n Th∏i T´ng Æ∑ ph∂i nhæc nhÎ c∏c t≠Ìng Tr«n QuËc To∂n vµ Nguy‘n Kho∏i bi’t lµ trong qu©n cÒa Tr«n NhÀt DuÀt c„ ng≠Íi TËng, cÚng ®n m∆c vµ n„i ti’ng giËng ng≠Íi Th∏t ß∏t (M´ng CÊ), v◊ th’ kh´ng th” Æ∏nh nh«m vµ ph∂i bi’t phËi hÓp.

Trong chi’n Ɔu, qu©n Nguy™n - M´ng th†y trong hµng qu©n cÒa ßπi Vi÷t c„ c∂ ng≠Íi TËng n™n cµng lo sÓ, kh´ng bi’t r‚ l˘c l≠Óng cÒa ßπi Vi÷t c„ bao nhi™u vµ kh´ng bi’t Æπo qu©n nµo lµ cÒa ßπi Vi÷t.

S∏ch ßπi Vi÷t sˆ k› toµn th≠ c„ ghi: {Nhµ TËng m†t n≠Ìc, c„ ng≠Íi sang quy phÙc n≠Ìc ta, NhÀt DuÀt Æ∑ dung nπp. Trong b‰n †y c„ Tri÷u Trung, NhÀt DuÀt cho lµm gia t≠Ìng; cho n™n c´ng Æ∏nh gi∆c Nguy™n, NhÀt DuÀt lÀp Æ≠Óc nhi“u h¨n c∂}.

SÎ d‹ nhi“u qu©n l›nh TËng chi’n Ɔu d≠Ìi ng‰n cÍ cÒa ´ng Æ” chËng lπi qu©n Nguy™n - M´ng ch›nh lµ bÎi ´ng th´ng thπo ti’ng n„i cÒa h‰ vµ bi’t Æ≠Óc phong tÙc tÀp qu∏n cÒa ng≠Íi ph≠¨ng Bæc. §ng Æ∑ gi∂i th›ch cho binh l›nh vµ quan lπi nhµ TËng rªng c∂ hai n≠Ìc cÔng c„ kŒ thÔ chung. Binh l›nh TËng v…n ®n m∆c qu«n ∏o cÒa ng≠Íi TËng. Ch›nh v◊ vÀy n™n Chi™u QuËc V≠¨ng Tr«n êch Tæc (khi ch≠a Æ«u hµng Nguy™n - M´ng) t©u l™n vua Tr«n rªng Chi™u V®n V≠¨ng Tr«n NhÀt DuÀt Î Tuy™n Quang {Æ∑ lµm nÈi ¯ng Î vÔng th≠Óng du, g‰i gi∆c vµo}. ßπo qu©n cÒa NhÀt DuÀt Æ∑ giao chi’n vÌi qu©n Nguy™n - M´ng do Nπp TËc Lπt ß◊nh käo xuËng. Sau Æ„, Æ” b∂o toµn l˘c l≠Óng Æ∑ rÛt lui v“ Bπch Hπc rÂi v“ Æ’n chÁ vua Tr«n Æ„ng qu©n Î phÒ Thi™n Tr≠Íng. Khi qu©n cÒa Tr«n NhÀt DuÀt chi’n Ɔu chËng qu©n Nguy™n - M´ng Î Hµm Tˆ, c„ c∂ binh l›nh ng≠Íi TËng

N®m 1302, Tr«n NhÀt DuÀt Æ≠Óc phong Th∏i u˝ QuËc c´ng, giÛp vua tr´ng coi vi÷c n≠Ìc. Sau Æ„ ´ng Æ≠Óc th®ng ch¯c T∏ th∏nh th∏i s≠, t≠Ìc ßπi v≠¨ng. Tri“u Æ◊nh c„ vi÷c g◊ kh„, ´ng Æ“u gi∂i quy’t.

Th∏i s≠ Chi™u V®n ßπi V≠¨ng Tr«n NhÀt DuÀt m†t ngµy 15 th∏ng Chπp n®m Canh Ng‰ (th∏ng 1-1331). §ng Æ≠Óc tr®m h‰ th≠¨ng ti’c lÀp nhi“u Æ“n thÍ, c„ tÌi 30 n¨i Î Nam ßfinh. ô Thanh Ho∏, d‰c theo phflng tuy’n cÚ, n¨i ´ng chËng qu©n Toa ß´ c„ 12 Æ“n thÍ. Tπi Æ“n thÍ ´ng Î lµng V®n Trinh (Qu∂ng X≠¨ng, Thanh Ho∏) cfln nhi“u c©u ÆËi ca ngÓi ´ng, trong Æ„ c„ lÍi Æ“ t∆ng cÒa vua Hi’n T´ng: T¯ tri“u tam l‹nh tr†n Cˆu t›ch lu¸ truy phong.

19-6-1924: Phπm HÂng Th∏i m≠u s∏t toµn quy“n ß´ng D≠¨ng tπi Sa ßi÷n (Trung QuËc). Ti’ng bom Phπm HÂng Th∏i Æ∑ {b∏o hi÷u bæt Æ«u thÍi Æπi Ɔu tranh d©n tÈc, nh≠ chim än b∏o hi÷u mÔa xu©n}.

21-6-1925: TÍ b∏o Thanh Ni™n do l∑nh tÙ Nguy‘n Éi QuËc s∏ng lÀp ra sË Æ«u ti™n. ß©y Æ≠Óc xem lµ tÍ b∏o c∏ch mπng Æ«u ti™n cÒa Vi÷t Nam. Tı ngµy 21-6-1985, Ban B› th≠ Trung ≠¨ng ß∂ng CÈng

C©u ÆËi n„i l™n c´ng trπng cÒa ´ng qua bËn tri“u vua Æ∑ tr†n thÒ ba mi“n Ɔt tr‰ng y’u (ßµ Giang, Tuy™n Quang, Thanh Ho∏).

s∂n Vi÷t Nam Æ∑ quy’t Æfinh l†y ngµy 21-6 hªng n®m lµ {Ngµy b∏o ch› Vi÷t Nam}.

6-6-1969: Ch›nh phÒ c∏ch mπng l©m thÍi cÈng hfla mi“n Nam Vi÷t Nam ra ÆÍi, Æπi di÷n cho ˝ ch› vµ nguy÷n v‰ng cÒa nh©n d©n mi“n Nam, c„ nhi÷m vÙ tr˘c ti’p Æi“u hµnh cuÈc kh∏ng chi’n chËng M¸, c¯u n≠Ìc Æ’n thæng lÓi hoµn toµn.

toµn quËc l«n th¯ VII cÒa ß∂ng CÈng s∂n Vi÷t Nam quy’t Æfinh Æ≠a Ɔt n≠Ìc ti’p tÙc ti’n l™n chÒ ngh‹a x∑ hÈi theo Æ≠Íng lËi ÆÊi mÌi.

6-1996: ßπi hÈi Æπi bi”u toµn quËc l«n th¯ VIII cÒa ß∂ng CÈng s∂n Vi÷t Nam. ßπi hÈi Æ∑ quy’t t©m Æ»y mπnh c´ng nghi÷p h„a, hi÷n Æπi h„a Ɔt n≠Ìc.

--- Nam Giang

6-1991: ßπi hÈi Æπi bi”u SË 46  Th∏ng 06.2009  13

ÅNH PHïNG S#

Bµ Nµ trong s≠¨ng --- nguy‘n Æ◊nh lπc

B

Du kh∏ch Æ’n vÌi Bµ Nµ ngµy cµng Æ´ng

14  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

µ Nµ thuÈc huy÷n Hfla Vang, c∏ch trung t©m thµnh phË ßµ NΩng 40km v“ ph›a t©y nam, cao 1.487m so vÌi m˘c n≠Ìc bi”n. ô Æ©y, du kh∏ch sœ c∂m nhÀn Æ≠Óc bËn mÔa trong mÈt ngµy: s∏ng - xu©n, tr≠a - hπ, chi“u - thu, tËi - Æ´ng. Tı nh˜ng m·m nÛi, chÛng ta c„ th” bao qu∏t c∂ mÈt kh´ng gian m™nh m´ng: bi”n c∂, thµnh phË ßµ NΩng, nh˜ng c∏nh ÆÂng lÛa xanh tÀn ch©n trÍi... Kh› hÀu Î Bµ Nµ trung b◊nh tı 150C - 220C. Ch›nh kh› hÀu l˝ t≠Îng Æ„ Æ∑ tπo cho Bµ Nµ mÈt qu«n th” ÆÈng - th˘c vÀt phong phÛ vÌi 544 loµi th˘c vÀt bÀc cao, 256 loµi ÆÈng vÀt, trong Æ„ c„ 6 loµi c©y vµ 44 loµi ÆÈng vÀt qu˝ hi’m Æ≠Óc ghi trong s∏ch Æ· Vi÷t Nam theo ti™u chu»n quËc t’.

VÌi nh˜ng ≠u th’ Æ„, Æ«u th’ kÿ XX, ng≠Íi Ph∏p Æ∑ ch‰n Bµ Nµ lµ n¨i nghÿ m∏t vµ x©y d˘ng n¨i Æ©y hµng tr®m bi÷t th˘, l©u Ƶi... Thi™n tai, Æfich h‰a h¨n nˆa th’ kÿ qua Æ∑ lµm m†t Æi d†u t›ch c∏c l©u Ƶi, nhµ nghÿ cÊ x≠a nh≠ng v…n cfln Æ„ nh˜ng c∏nh rıng nguy™n sinh vµ mÈt vÔng kh› hÀu ´n hfla m∏t mŒ. Hi÷n nay, mÈt sË bi÷t th˘ tπi khu du lfich Bµ Nµ Æ∑ Æ≠Óc trÔng tu lπi, nhi“u khu bi÷t th˘ mÌi Æ∑ Æ≠Óc x©y d˘ng Æ” phÙc vÙ du kh∏ch. ß∆c bi÷t, h÷ thËng c∏p treo hi÷n Æπi sœ Æ≠a qu˝ kh∏ch tı ÆÂi V‰ng Nguy÷t, »n hi÷n trong m©y vµ b®ng qua khu rıng nguy™n sinh b™n d≠Ìi Æ” Æ’n trung t©m khu du lfich Bµ Nµ. 

Bµ Nµ l∑ng Æ∑ng m©y trÍi

MÈt g„c Bµ Nµ

ßÿnh Bµ Nµ lµ mÈt Æfia Æi”m ngæm c∂nh l˝ t≠Îng L…n trong nh˜ng c∏nh rıng nguy™n sinh lµ nh˜ng loµi hoa d©y leo vÌi mµu sæc lπ SË 46  Th∏ng 06.2009  15

Tu«n tra tr™n Æ∂o Hfln Khoai

NÁi nhÌ ni“m th≠¨ng

߆t MÚi

n¨i

--- THU HOÄ

-- Ånh THU HOÄ

Hfln Khoai, Æ∂o Æ∏ c∏ch Ɔt li“n n¨i g«n nh†t thuÈc x∑ ߆t MÚi, huy÷n Ng‰c Hi”n, tÿnh Cµ Mau chıng 15km. ß’n VõI m∂nh Ɔt k˙ thÛ tÀn cÔng bi”n trÍi T©y Nam TÊ quËc, bπn sœ Æ≠Óc g∆p nh˜ng ng≠Íi con th«m l∆ng - nh˜ng t†m g≠¨ng b◊nh dfi mµ cao qu˝, Æ∑ ti’p th™m s¯c sËng cho hfln Æ∂o kh´ cªn, khæc nghi÷t.

16  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

H

fln Khoai mÈt chi“u næng †m. T´i ngÏ ngµng khi vıa cÀp tµu, ch≠a kfip quen vÌi c∏i tr¨n tr≠Ót cÒa nh˜ng b∑i Æ∏ lÎm chÎm th◊ mÈt bµn tay m“m mπi Æ∑ næm l†y tay t´i. ThÀt lπ, Æ„n t´i Î Æ∂o lπi lµ mÈt phÙ n˜. Th◊ ra, Æ„ lµ chfi ßoµn Thfi Hi“n, vÓ anh Nguy‘n Tr‰ng H˜u, Ch›nh trfi vi™n ßÂn Bi™n phflng 700, Æ≠Óc c∏n bÈ chi’n s‹ Î Æ∂o {≠u ti™n} lµm nhi÷m vÙ Æ„n kh∏ch ra th®m Æ∂o.

chi’n s‹ nu´i qu©n Thπch HÀu Giang v…n hµng ngµy Æi v“. 45 phÛt Æi bÈ tı d≠Ìi b∑i l™n Æÿnh nÛi, vÌi ba c©y sË, mÁi ngµy ›t nh†t hai l«n Giang Æi nh≠ th’, mÁi chuy’n mang v∏c kh´ng d≠Ìi 10 Æ’n 15kg. S∏ng, tı 5 giÍ, Giang xuËng nÛi, lÛc v“ mang theo nµo rau, nµo thfit... Æ” ti’p ph»m cho c∏n bÈ chi’n s‹ tr™n ÆÂi. Chi“u, Giang lπi xuËng ghe d≠Ìi b∑i l†y th˘c ph»m t≠¨i tı bÍ ra. Næng cÚng nh≠ m≠a, ngµy nµo cÚng Æ“u Æ∆n nh≠ th’.

Anh H˜u vµ chfi Hi“n cÔng qu™ H≠ng M¸, huy÷n C∏i N≠Ìc, HÀu Giang. Nhµ hai ng≠Íi c∏ch nhau ch›n c©y sË. Quen nhau tÌi 6 n®m, khi lÀp gia Æ◊nh, anh theo tµu l™nh Æ™nh ngoµi bi”n, chfi nu´i c∏c con ®n h‰c trong Ɔt li“n. C´ng vi÷c khi’n anh chfi nh≠ vÓ chÂng Ng©u, d®m th∏ng nˆa n®m mÌi g∆p Æ≠Óc nhau.

TÌi khi anh nhÀn nhi÷m vÙ ngoµi Æ∂o, chfi cÚng theo ra. Nh˜ng ngµy Æ«u, nhÌ con, xa qu™, bÏ ngÏ vÌi c∏ch sËng, sinh hoπt, chfi kh„c suËt... May c„ anh em trong ƨn vfi anh phÙ giÛp, chfi em vÓ s‹ quan cÚng qu©y qu«n tr™n Æ∂o, tÌi lui giÛp ÆÏ, tËi lˆa tæt ÆÃn c„ nhau. Chfi Hi“n t©m s˘: {Hai Ưa nh· Æ“u trong bÍ h’t, con g∏i lÌn lµ sinh vi™n n®m th¯ hai, con trai Ût lÌp 4, l©u rÂi chfi cÚng kh´ng Æ≠Óc g∆p. Nhi“u lÛc cÚng muËn v´ bÍ, v“ nhµ s®n s„c con, nh≠ng th≠¨ng ∂nh n™n cÚng gæng, may Î Æ©y cfln c„ Æi÷n thoπi g‰i v“ cho m†y Ưa...}.

ô Æ∂o hai n®m, ni“m th≠¨ng nÁi nhÌ Giang dµnh tr‰n cho c´ bπn g∏i Tuy’t Th¨m Æang lµm Î Thµnh phË H Ch› Minh.

L«n nµo vi’t th≠ v“ Giang cÚng say m™ k” chuy÷n Æ∂o. Chºng hi”u Giang k” v“ Æ∂o Æãp th’ nµo mµ Th¨m nh†t quy’t ra th®m ng≠Íi y™u mÈt chuy’n. H¨n mÈt n®m mÌi g∆p nhau, Giang cfln nhÌ r†t r‚ h´m Æ„n ng≠Íi y™u Î B∑i Nh·. K” lπi vÌi t´i, chµng trai trŒ v…n xÛc ÆÈng: {LÛc †y em kh´ng n„i Æ≠Óc g◊, chÿ bi’t ´m bπn g∏i th´i. Em vÌi bπn g∏i em cÔng l™n ƨn vfi, khi Æ„ em Æang lµm nhi÷m vÙ ti’p ph»m, vai Æeo ba l´, tay tr∏i x∏ch gi· l≠¨ng th˘c, tay ph∂i c«m tay bπn g∏i, c∂m xÛc thÀt kh„ t∂...}.

TÌi tÀn b©y giÍ, quen cuÈc sËng ngoµi Æ∂o rÂi, nh≠ng mÁi chi“u, nhÌ Æ†t li“n, chfi Hi“n v…n kh„c. Nh≠ng ngµy qua ngµy, tr∏i tim y™u th≠¨ng cÒa anh Æ∑ kh´ng cfln s˘ trËng væng, chfi Æ∑ y™n t©m lµ b’n ÆÀu b◊nh y™n cho anh ngay gi˜a s„ng n≠Ìc trÔng d≠¨ng.

Chºng ph∂i ÆÓi lÛc tÌi Trπm ra-Æa 595 t´i mÌi Æ≠Óc nghe k” v“ Thπch HÀu Giang, chµng trai ng≠Íi d©n tÈc Kh¨-me c„ v„c d∏ng cao g«y, nät thanh, nÙ c≠Íi t≠¨i r„i. Chuy÷n v“ chµng chi’n s‹ trŒ †y Æ≠Óc c∏c c∏n bÈ h∂i qu©n k” cho c∏nh nhµ b∏o nghe ngay tı lÛc Î tr™n tµu. Nh≠ng tÌi khi g∆p tr˘c ti’p, t´i v…n kh´ng tin v„c d∏ng thanh m∂nh †y lπi li™n tÙc Æ≠Óc nhÀn danh hi÷u {b†t thµnh v®n}: ng≠Íi leo nÛi gi·i nh†t ƨn vfi.

Trπm ra-Æa 595 nªm c∏ch m∆t bi”n tÌi 319m, vÌi dËc d˘ng Ưng. Trong m´i tr≠Íng khæc nghi÷t †y, ch≠a k” næng gi„, gi´ng b∑o th≠Íng xuy™n Àp tı ngoµi bi”n, b„ng d∏ng ng≠Íi

Chia tay Æoµn c´ng t∏c trÎ v“ Ɔt li“n, chµng chi’n s‹ nu´i qu©n Thπch HÀu Giang lπi Æ∂m nhÀn th™m nhi÷m vÙ: chÎ ghe t®ng bo tıng ng≠Íi ra tµu. Giang thÀn tr‰ng Æ≠a ghe l∏ch qua nh˜ng con s„ng lÌn. M∆c dÔ ph∂i vÀt lÈn vÌi nh˜ng con s„ng d˜, Giang v…n c≠Íi t≠¨i tæn. Nh◊n nÙ c≠Íi cÒa Giang, t´i th†y y™n lflng h¨n.

Chfi Hi“n mÈt m◊nh Æi ghe ra ti‘n chÛng t´i tπi ch©n tµu. T´i nh◊n chfi, kh´ng hi”u ng≠Íi phÙ n˜ nµy l†y Î Æ©u nhi“u nghfi l˘c Æ’n th’. Bµn tay t´i næm l†y bµn tay chfi kh´ng muËn rÍi.

B„ng tËi Àp xuËng r†t nhanh, anh em c∏n bÈ, chi’n s‹ v…n Ưng tr™n bÍ v…y tay chµo. Tıng g≠¨ng m∆t sπm Æen v◊ næng gi„ Æ∂o xa. ß„ lµ Ch›nh trfi vi™n Nguy‘n V®n Tu©n, qu™ Bæc Giang, 6 n®m c´ng t∏c Î Æ∂o mµ chÿ 1 n®m Æ≠Óc Æ„n T’t tπi qu™ nhµ; anh Phπm Xu©n H∂i, qu™ H∂i Phflng, anh Nguy‘n Th‰ Tr≠Íng, qu™ Th∏i B◊nh, anh Phπm Xu©n Thanh, qu™ Hµ T‹nh..., nh˜ng ng≠Íi con qu™ xa khæp nŒo, g∆p nhau tr™n m∂nh Ɔt ti“n ti™u, chung nhau mÈt l˝ t≠Îng: b∂o v÷, x©y d˘ng Æ∂o v˜ng ch∑i n¨i tuy’n Æ«u.  SË 46  Th∏ng 06.2009  17

Nh˜ng ng≠Íi l›nh

canh trÍi --- h ki™n giang

C

∏n bÈ, chi’n s‹ ßπi ÆÈi Ph∏o binh 37 (BÈ Chÿ huy qu©n s˘ tÿnh Ki™n Giang) lµm nhi÷m vÙ tr™n mÈt hfln Æ∂o gi˜a trÔng kh¨i n™n Æ≠Óc g‰i bªng c∏i t™n kh∏ †n t≠Óng: Nh˜ng ng≠Íi l›nh canh trÍi gi˜ bi”n.

-- Ånh Vü QUANG THÉI, Nguy‘n Vi’t PhÛc

ß” hoµn thµnh nhi÷m vÙ cÒa m◊nh, mÁi c∏n bÈ, chi’n s‹ trong Æπi ÆÈi th≠Íng xuy™n Æ≠Óc qu∏n tri÷t, h‰c tÀp Æ«y ÆÒ c∏c y™u c«u, nhi÷m vÙ hu†n luy÷n vµ sΩn sµng chi’n Ɔu. Qua Æ„, giÛp cho mÁi qu©n nh©n th´ng suËt t◊nh h◊nh nhi÷m vÙ, ÆËi t≠Óng t∏c chi’n phflng kh´ng, cÚng nh≠ h≠Ìng phflng thÒ chi’n l≠Óc cÒa Ɔt n≠Ìc. Vµ ngµy nay, vÔng bi”n - Æ∂o cµng trÎ n™n Æ∆c bi÷t quan tr‰ng, xung y’u trong s˘ nghi÷p x©y d˘ng vµ b∂o v÷ TÊ quËc.

Nªm tr™n mÈt trong 99 ng‰n nÛi cÒa Æ∂o, nh˜ng c∏n bÈ, chi’n s‹ tı nhi“u Æfia bµn tÙ hÈi v“ Æ©y chung nhi÷m vÙ b∂o v÷ b◊nh y™n b«u trÍi cao rÈng vµ vÔng bi”n bao la nµy, Æ∑ tπo thµnh mÈt tÀp th” qu©n nh©n trŒ, khoŒ, nhi÷t t◊nh phÙc vÙ qu©n ÆÈi, x©y d˘ng ƨn vfi. ô Æ©y, mÁi ngµy nh≠ m‰i ngµy, c∏n bÈ chi’n s‹ s∏t c∏nh b™n nhau b∏m thao tr≠Íng, b∏m trÀn Æfia.

Nh˜ng gi‰t m h´i ÆÊ xuËng trong qu∏ tr◊nh hu†n luy÷n hay nh˜ng Æ™m c®ng mæt b™n th∏p ph∏o Æ“u nhªm b∂o v÷ vÔng trÍi - bi”n nµy m∑i m∑i b◊nh y™n.

Cho bi”n trÍi b◊nh y™n

18  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

MÁi khi chu»n bfi b≠Ìc vµo hu†n luy÷n, c∏c k’ hoπch, gi∏o ∏n Æ≠Óc soπn th∂o theo ÆÛng quy tr◊nh, ÆÂng thÍi, tÊ ch¯c thÙc luy÷n, ki”m tra ch∆t chœ v“ m‰i m∆t vµ th´ng qua c†p tr™n ph™ duy÷t tıng khoa mÙc cÙ th”. Trong hu†n luy÷n lu´n vÀn dÙng tËt {3 quan Æi”m, 8 nguy™n tæc, 6 mËi k’t hÓp}, Æ∂m b∂o an toµn cho ng≠Íi vµ vÚ kh›. Hµng n®m, qu©n sË tham gia hu†n

gi˜ bi”n luy÷n Æπt g«n 99%, k’t qu∂ ki”m tra 100% Æπt y™u c«u, trong Æ„ c„ tr™n 80% kh∏ gi·i. ßπi u˝ Nguy‘n Xu©n Hoµng, ßπi ÆÈi tr≠Îng t˘ hµo n„i vÌi chÛng t´i: {Trong nh˜ng n®m qua, Æ” th˘c hi÷n nhi÷m vÙ sΩn sµng chi’n Ɔu ƨn vfi Æ∑ tÊ ch¯c nghi™m c∏c ch’ ÆÈ tr˘c nh≠: Tr˘c chÿ huy, tr˘c phflng kh´ng 24/24 giÍ tπi trÀn Æfia. M∆c dÔ thÍi ti’t, kh› hÀu cÚng nh≠ Æi“u ki÷n c¨ sÎ vÀt ch†t kh„ kh®n nh≠ng c∏n bÈ, chi’n s‹ trong ƨn vfi lu´n lu´n Æoµn k’t mÈt lflng, hoµn thµnh tËt nhi÷m vÙ ch›nh trfi Æ≠Óc giao}.

C∏n bÈ tı trung ÆÈi, kh»u ÆÈi Æ’n ph∏o thÒ, xπ thÒ, træc thÒ Æ“u næm chæc vµ lµm chÒ vÚ kh›, kh› tµi trang bfi. Vµ trong s©u thºm nÁi lflng cÒa ng≠Íi l›nh ph∏o canh trÍi - gi˜ bi”n nµy, ngoµi vi÷c ph†n Ɔu hoµn thµnh tËt nhi÷m vÙ, h‰ lu´n c„ nh˜ng ≠Ìc m¨ cho ri™ng m◊nh.

Trung u˝ V‚ Thanh B◊nh, Trung ÆÈi tr≠Îng, t©m s˘: {T´i mong Æ≠Óc h‰c h·i v≠¨n l™n Æ” c„ tr◊nh ÆÈ ki’n th¯c nhªm phÙc vÙ tπi ƨn vfi tËt h¨n}. ßËi vÌi Thi’u u˝ L™ Thanh HÀu, qu™ Î Cµ Mau, th◊ lu´n ph∂i ÆËi m∆t vÌi nh˜ng lo toan cho cuÈc sËng hi÷n tπi. TËt nghi÷p Tr≠Íng S‹ quan LÙc qu©n 2 chuy™n ngµnh Ph∏o Phflng kh´ng n®m 2007, HÀu Æ≠Óc bi™n ch’ v“ Æ©y gi˜ ch¯c trung ÆÈi tr≠Îng. Trong khi Æ„, vÓ HÀu Î huy÷n Long M¸, tÿnh HÀu Giang. HÀu cho bi’t: {Hi÷n tπi, cuÈc sËng cÒa t´i cfln g∆p nhi“u kh„ kh®n khi c´ng t∏c xa qu™. T´i lÀp gia Æ◊nh ri™ng Æ∑ h¨n ba n®m, vÓ sËng Î qu™ ch≠a c„ vi÷c lµm Ên Æfinh. Nh≠ng t´i v…n x∏c Æfinh r‚ nhi÷m vÙ cÒa m◊nh. ß≠Óc lµm nhi÷m vÙ canh trÍi, gi˜ bi”n lµ thi™ng li™ng vµ vinh d˘ læm!}.

BÈ ÆÈi Æ∂o L˝ S¨n luy÷n tÀp sΩn sµng chi’n Ɔu

M∆c dÔ kh„ kh®n lµ vÀy, nh≠ng nh˜ng ng≠Íi l›nh ph∏o canh trÍi - gi˜ bi”n Î ßπi ÆÈi Ph∏o 37 nµy ch≠a mÈt ai n∂n lflng rÍi b· m©m ph∏o. T†t c∂ Æ“u Æ≠Óc hu†n luy÷n nghi™m tÛc, c∂ ngµy l…n Æ™m, ÆÂng thÍi, x©y d˘ng hoµn thi÷n c∏c k’ hoπch vµ tÊ ch¯c luy÷n tÀp c∏c k’ hoπch sΩn sµng chi’n Ɔu, nh†t lµ ph≠¨ng ∏n xˆ tr› c∏c t◊nh huËng tr™n kh´ng. ßπi ÆÈi tr≠Îng Hoµng khºng Æfinh: {ChÛng t´i Æ∆c bi÷t chÛ tr‰ng vµo c∏c k’ hoπch Æ∏nh Æfich ÆÈt nhÀp Æ≠Íng kh´ng, lµm cho c∏n bÈ, chi’n s‹ thu«n thÙc v“ ÆÈng t∏c c∏ nh©n cÚng nh≠ hi÷p ÆÂng, n™u cao ˝ th¯c c∂nh gi∏c vµ qu∏n tri÷t s©u sæc v“ t≠ t≠Îng t∏c chi’n phflng kh´ng: Ng≠Íi vµ vÚ kh› ph∂i lu´n sΩn sµng {Æfich vµo lµ bi’t, Æfich Æ’n lµ di÷t}, cµng Æ∏nh cµng mπnh, cµng tr≠Îng thµnh}.

NhÍ s˘ ÆÂng t©m hi÷p l˘c, c∏n bÈ, chi’n s‹ Î Æ©y Æ∑ v≠Ót qua kh„ kh®n thˆ th∏ch, sΩn sµng chi’n Ɔu vµ chi’n Ɔu trong m‰i t◊nh huËng Æ” b∂o v÷ vÔng trÍi, vÔng bi”n n¨i tÀn cÔng ph›a T©y Nam TÊ quËc. 

SË 46  Th∏ng 06.2009  19

PHïNG S#

Nh˜ng ng≠Íi trong vai

nhπc nµo cÚng nh∂y --- L£ mπnh th≠Íng

Tı cæt, kŒ kh»u hi÷u, lµm ma-kät, vœ pa-n´, ∏p ph›ch Æ’n sˆ dÙng c∏c trang bfi ©m thanh, ∏nh s∏ng, quay phim, chÙp ∂nh, c„ ng≠Íi cfln ki™m lu´n vai trfl cÒa nhπc c´ng, ca s‹, d…n ch≠¨ng tr◊nh... cÔng vÌi hµng nÛi vi÷c kh´ng t™n kh∏c. H‰ lµ nh˜ng nh©n vi™n v®n h„a, hay cfln g‰i lµ nh©n vi™n C©u lπc bÈ.

-- Ånh THÄNH SA

V

µo ngh“ Æ’n nay cÚng Æ∑ ng„t nghät 18 n®m, Hoµng QuËc Vi÷t c„ th” Æ≠Óc coi lµ {c©y Æa c©y Æ“} trong nghi÷p {cÍ, ÆÃn, kÃn, trËng} Î VÔng E H∂i qu©n.

Anh em trong ƨn vfi th≠Íng ÆÔa anh lµ {nhπc nµo cÚng nh∂y} bÎi c´ng vi÷c hµng ngµy lµ trang tr› kh∏nh ti’t, quay phim, chÙp ∂nh cho c∏c hÈi nghfi, h‰c tÀp, c´ng t∏c cÒa ƨn vfi. ß’n mÔa hÈi di‘n hay ƨn vfi tÊ ch¯c c∏c hoπt ÆÈng v®n ngh÷ th◊ anh lπi cÔng c©y Ƶn o„c-gan say s≠a trong vai trfl nhπc c´ng. Vi÷t cfln lµ thµnh vi™n trong tÊ chi’u b„ng l≠u ÆÈng cÒa VÔng n™n th≠Íng l™n Æ≠Íng Æi chi’u phim phÙc vÙ c∏n bÈ, chi’n s‹ vµ bµ con nh©n d©n mÁi khi c„ k’ hoπch. C„ nh˜ng l«n nhÀn k’ hoπch Æi chi’u phim Î nh˜ng khu v˘c xa trung t©m nh≠ x∑ Gh“nh D«u tÀn bæc Æ∂o PhÛ QuËc, vıa ra kh·i nhµ th◊ m≠a nh≠ trÛt n≠Ìc, qu∑ng Æ≠Íng Ɔt

20  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Æ· Æi qua khu rıng quËc gia tr¨n nh≠ ÆÊ mÏ n™n c∂ ng≠Íi vµ xe ph∂i ◊ πch m∑i mÌi tÌi Æ≠Óc Æfia Æi”m. Ngoµi Æfia bµn Æ∂o PhÛ QuËc ra, anh cfln theo Æoµn c´ng t∏c cÒa VÔng Æi chi’u phim tπi c∏c hfln Æ∂o nh· tr™n bi”n T©y Nam nh≠ ThÊ Chu, Nam Du, Hfln Khoai, Hfln ChuËi...

C´ng vi÷c tuy v†t v∂ nh≠ng mÁi khi k’t thÛc mÈt buÊi chi’u phim, nh◊n th†y g≠¨ng m∆t h hÎi cÒa c∏n bÈ, chi’n s‹ vµ bµ con nh©n d©n tr™n c∏c Æ∂o th◊ Vi÷t cÚng vui v◊ Æ∑ g„p ph«n Æem {∏nh s∏ng v®n ho∏} Æ’n nh˜ng Æfia bµn xa x´i, cfln nhi“u kh„ kh®n, thi’u thËn.

Vi÷t k”, ng«n †y n®m lµm nh©n vi™n v®n ho∏ cÚng Æ∑ nhi“u l«n bfi {tai nπn ngh“ nghi÷p}. Nh˜ng tai nπn Æ„ c„ c∂ chÒ quan l…n kh∏ch quan vµ n„ Æ∑

C´ng vi÷c cÒa h‰ lu´n c«n Æ’n nh˜ng chi’c thang

Nh˜ng nh©n vi™n v®n ho∏ thuÈc c¨ quan TÊng cÙc Ch›nh trfi chu»n bfi cho nh˜ng ngµy Li™n hoan v®n ngh÷ qu«n chÛng n®m 2009

giÛp cho anh rÛt ra Æ≠Óc nh˜ng bµi h‰c kh´ng th” nµo qu™n. Nµo lµ bÀt Ƶi b∏o th¯c buÊi s∏ng bfi nh«m giÍ, c„ l«n chµo cÍ th◊ m†y c∏i loa lπi dÎ ch¯ng, rÂi c„ ch≠¨ng tr◊nh v®n ngh÷, tr™n s©n kh†u, ng≠Íi d…n ch≠¨ng tr◊nh giÌi thi÷u mÈt bµi, nhπc Æang dπo th◊ ca s‹ lπi b†t ngÍ h∏t bµi kh∏c khi’n nhπc c´ng ph∂i vÀn dÙng h’t ng„n ngh“ Æ” ch˜a ch∏y...

Cfln Phπm ߯c T©m Î Ban Ch›nh trfi VÔng A - CÙc C∂nh s∏t bi”n th◊ lπi bfi mÈt phen hÛ hÂn. Ch∂ lµ l«n †y Æ” phÙc vÙ cho l‘ ra qu©n hu†n luy÷n vµo ngµy mai, c∂ buÊi chi“u h´m Æ„ cÀu ta h◊ hÙc cæt kh»u hi÷u. Nh◊n trÍi trong xanh, quang Æ∑ng, T©m chæc m»m thÍi ti’t nµy th◊ qu∏ l˝ t≠Îng n™n d∏n xong, cÀu ta Æem xuËng c∂ng c®ng lu´n rÂi ung dung v“ ch¨i th” thao. ß’n nˆa Æ™m, kh´ng ngÍ m≠a nh≠ trÛt n≠Ìc, Æang ngÒ ngon bÁng T©m bÀt dÀy chπy µo xuËng c∂ng, xuËng Æ’n n¨i th◊ ´i th´i, c©u kh»u hi÷u chi“u nay cæt Æãp lµ th’ mµ nay te tua v◊ m≠a qu®ng gi„ quÀt.

CÚng may c„ m†y anh em cÔng tr˘c h´m Æ„ giÛp s¯c, c∂ Æ™m T©m ph∂i cæt lπi kh»u hi÷u, ng≠Íi l†y bµn lµ lµ kh´ b®ng v∂i, ng≠Íi d∏n ch˜, m∑i Æ’n g«n s∏ng mÌi xong vµ v…n cfln kfip.

Trung Ûy chuy™n nghi÷p L™ Ng‰c Long, nh©n vi™n tÊ sˆa ch˜a thuÈc Nhµ v®n ho∏ VÔng D H∂i qu©n Æ∑ gæn b„ Æ≠Óc 16 n®m vÌi c´ng vi÷c. Anh kh´ng th” nhÌ h’t m◊nh Æ∑ Æi Tr≠Íng Sa Æ≠Óc bao nhi™u chuy’n bÎi n®m nhi“u th◊ 10 chuy’n, ›t th◊ mÈt Æ’n hai chuy’n, mÁi chuy’n ›t nh†t cÚng 10 Æ’n 15 ngµy.

Nhi÷m vÙ cÙ th” cÒa anh lµ læp Æ∆t, sˆa ch˜a, b∂o d≠Ïng c∏c trang thi’t bfi nghe nh◊n Î t†t c∂ c∏c Æi”m Æ∂o tr™n qu«n Æ∂o Tr≠Íng Sa. ß∑ thµnh th„i quen, tr≠Ìc mÁi chuy’n Æi, Long Æ“u chu»n bfi cho m◊nh c∏c ph≠¨ng ∏n sˆa ch˜a ÆËi ph„ vÌi nh˜ng s˘ cË c„ th” x∂y ra ÆËi vÌi nh˜ng trang thi’t bfi nghe nh◊n Î Æ∂o nh≠ ti-vi, Æ«u vi-Æi-´, ra-Æi-´, h÷ thËng loa truy“n thanh... bÎi thÍi ti’t, kh› hÀu Î Æ∂o r†t khæc nghi÷t, ÆÈ »m, h¨i n≠Ìc m∆n nhi“u lµm cho c∏c chi ti’t, linh ki÷n Æi÷n tˆ xuËng c†p nhanh. Long cho bi’t, c∏i kh„ cÒa c´ng vi÷c nµy lµ ph∂i bi’t tÀn dÙng tri÷t Æ” thÍi gian Æ” hoµn thµnh c´ng vi÷c v◊ ph∂i phÙ thuÈc vµo k’ hoπch Æ’n vµ rÍi Æ∂o cÒa tµu. Th≠Íng th◊ thÍi gian tµu l≠u lπi mÁi Æ∂o r†t ngæn, c´ng vi÷c ph∏t sinh nhi“u n™n bªng m‰i c∏ch ph∂i ki”m tra, ph∏t hi÷n vµ xˆ l˝ nhanh nh˜ng s˘ cË h·ng h„c cÒa trang bfi Æ” ti’p tÙc theo tµu l™n Æ≠Íng Æ’n Æ∂o kh∏c n™n c„ khi ph∂i lµm qu™n tr≠a, qu™n tËi,

qu™n c∂ ®n uËng. Long k” cho t´i nghe mÈt k˚ ni÷m kh„ qu™n trong ngh“, Æ„ lµ c∏ch Æ©y vµi n®m, anh Æi theo tµu chÎ hµng T’t ra cho anh em ngoµi Æ∂o.

Vıa Æ’n Æ∂o, anh em Ôa ra mıng rÏ vµ kh´ng qu™n {giao nhi÷m vÙ}: sˆa ch˜a ngay chi’c ti-vi bÎi Æ∑ m†y th∏ng nay bfi h·ng mµ ch≠a c„ tµu ra. ß∑ nˆa ngµy tr´i qua mµ Long v…n ch≠a t◊m Æ≠Óc nguy™n nh©n, th†y vÀy, m†y ÆÂng ch› chÿ huy Æ∂o ÆÈng vi™n anh cË gæng khæc phÙc Æ” sˆa ch˜a bÎi n’u kh´ng c„ ti-vi th◊ T’t nµy Î Æ∂o bÈ ÆÈi coi nh≠ kh´ng c„ T’t, v◊ kh´ng nghe vµ th†y Æ≠Óc nh˜ng h◊nh ∂nh cÒa Ɔt li“n. T◊nh c∂m vµ tr∏ch nhi÷m Æ∑ th´i thÛc Long cµng tÀp trung vµo c´ng vi÷c. CuËi cÔng th◊ anh cÚng Æ∑ sˆa thµnh c´ng trong nh˜ng ti’ng hfl reo vui mıng cÒa anh em l›nh Æ∂o. {ChÛng t´i v…n m∑i y™u ngh“!}. T´i muËn l†y c©u n„i cÒa L™ Ng‰c Long lµm lÍi k’t cho ph„ng s˘ nµy. M∆c cho c´ng vi÷c cÒa mÈt nh©n vi™n v®n ho∏ v…n lu´n bÈn b“ vµ kh´ng ›t kh„ kh®n, v†t v∂ nh≠ng v◊ lflng y™u ngh“, ni“m Æam m™, v◊ t◊nh c∂m vµ tr∏ch nhi÷m cÒa m◊nh, h‰ v…n h®ng say lµm vi÷c, nÁ l˘c ph†n Ɔu Æ” lµm tËt c´ng t∏c v®n ho∏ cÒa ƨn vfi, g„p ph«n cÔng tÀp th” hoµn thµnh tËt nhi÷m vÙ ch›nh trfi Æ≠Óc giao.  SË 46  Th∏ng 06.2009  21

S∏ch Î

Tr≠Íng Sa --- Vi÷t h≠ng

G

-- Ånh VIåT H¶NG

«n gˆa th∏ng l™nh Æ™nh tr™n bi”n, vÀt lÈn vÌi s„ng gi„ d˜ dªn bÎi ∂nh h≠Îng cÒa hai ÆÓt gi„ mÔa Æ´ng bæc, tµu HQ-996 cÒa VÔng D H∂i qu©n Æ∑ Æ≠a chÛng t´i Æ’n Æ≠Óc h¨n chÙc hfln Æ∂o c∂ nÊi c∂ ch◊m thuÈc qu«n Æ∂o Tr≠Íng Sa. C¯ s∏ng s∏ng, khi Æ∂o hi÷n mÍ mÍ trong ∏nh b◊nh minh nhuÈm t›m c∂ mÈt vÔng bi”n, sau ba hÂi cfli c†t l™n hµo s∂ng chµo Æ∂o nh· th©n y™u, h÷ thËng loa truy“n thanh tr™n tµu lπi ph∏t Æi bµi h∏t {G«n læm Tr≠Íng Sa}. ô Ɔt li“n, t´i Æ∑ nhi“u l«n nghe Æ’n thuÈc bµi h∏t nµy cÒa nhπc s‹ H◊nh Ph≠Ìc Long. Nh≠ng gi˜a trÔng kh¨i m™nh m´ng, mfit mÔ trÍi n≠Ìc, nghe giai Æi÷u {MÁi c∏nh th≠ v“ tı Æ∂o xa...} ng©n l™n da di’t, th◊ c∂m gi∏c bÂi hÂi, xÛc ÆÈng d©ng trµo. C∂m nhÀn v“ mÈt gi‰t m∏u cÒa ng≠Íi Mã TÊ quËc gi˜a n¨i trÔng kh¨i bi”n c∂ mÌi thi™ng li™ng, s©u læng bi’t bao. Nh≠ng Æ„ chÿ mÌi lµ c∂m nhÀn ban Æ«u. Khi cÔng sËng vÌi nh˜ng ng≠Íi l›nh Æ∂o xa, ta cµng rung c∂m nhi“u h¨n th’.

MÈt trong nh˜ng nÈi dung mµ Æoµn c´ng t∏c cÒa TÊng cÙc Ch›nh trfi do Trung t≠Ìng Nguy‘n Tu†n DÚng - Ph„ ChÒ nhi÷m TÊng cÙc d…n Æ«u ra th®m vµ lµm vi÷c tπi qu«n Æ∂o Tr≠Íng Sa Æ«u th∏ng 4-2009 - lµ t◊m hi”u ÆÍi sËng v®n h„a tinh th«n trong Æ„ c„ v†n Æ“ b∂o Æ∂m s∏ch b∏o cho bÈ ÆÈi Tr≠Íng Sa. ßÍi sËng v®n h„a tinh th«n cÒa bÈ ÆÈi Tr≠Íng Sa giÍ Æ©y kh´ng cfln c∂nh {L›nh Æ∂o xa v…n h∏t vÌi Ƶn ghita mÈt d©y...}, hay c∏n bÈ, chi’n s‹ c∂ Æ∂o chung

22  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

nhau Ɖc nhµu mÈt cuËn s∏ch, tÍ tπp ch› nh≠ thuÎ nµo.

VÌi phong trµo c∂ n≠Ìc v◊ Tr≠Íng Sa, cÚng nh≠ c∏c ph≠¨ng ti÷n nghe, nh◊n kh∏c, s∏ch Î Tr≠Íng Sa tuy ch≠a phong phÛ, nh≠ng cÚng kh´ng qu∏ nghÃo. C∏c Æ∂o Æ“u c„ tÒ s∏ch, tı vµi tr®m Æ’n n®m - s∏u tr®m cuËn c∏c loπi. C„ nh˜ng tÒ s∏ch, gi∏ s∏ch Æ≠Óc Æ„ng bÎi ch›nh bµn tay ng≠Íi l›nh Æ∂o, kh´ng kh∏c g◊ chi’c chπn Æ” c¨m, th¯c ®n; nh≠ng cÚng c„ nh˜ng tÒ s∏ch bªng nh´m - k›nh long lanh chºng kh∏c g◊ tÒ s∏ch Î c∏c th≠ vi÷n tÊng hÓp hµng huy÷n, hµng tÿnh trong Ɔt li“n.

Tr™n nh˜ng gi∏ s∏ch, tÒ s∏ch Æ„, s∏ch Æ≠Óc ph©n loπi, sæp x’p quy cÒ theo tıng loπi: ch›nh trfi, qu©n s˘, v®n h‰c ngh÷ thuÀt, ph∏p luÀt... ßi“u g©y †n t≠Óng mπnh ÆËi vÌi chÛng t´i lµ s˘ hi÷n di÷n tÒ s∏ch Î nhµ giµn Ba KÃ... MÈt chÙc c∏n bÈ, chi’n s‹ ®n Î, sinh hoπt hµng n®m rflng trong chıng n®m chÙc mät vu´ng, bËn b“ bÒa v©y bÎi s„ng gi„, b∑o d´ng; nh≠ng k˙ di÷u thay, b™n nh˜ng kh»u sÛng ngÍi xanh ∏nh thäp, nh˜ng khay rau ki”u v≠Ín treo {Ba-bi-lon} t≠¨i tËt mÏ mµu, rÂi gπo, Æπn... lÿnh kÿnh ÆÒ th¯, v…n c„ nh˜ng tÒ s∏ch nh· nhæn

MÈt tÒ s∏ch tr™n Æ∂o An Bang xinh xæn vÌi hµng tr®m cuËn ÆÒ loπi.

Cfln Î Tr≠Íng Sa LÌn, Tr≠Íng Sa ß´ng, hay Phan Vinh, Æ∆c bi÷t lµ Î An Bang, chÛng t´i thÀt b†t ngÍ bÎi trong c∏i Æ≠Óc g‰i lµ {chπn s∏ch} c„ r†t nhi“u s∏ch, mµ Î Æ„ c„ nh˜ng t∏c ph»m v®n h‰c kh´ng d‘ g◊ ki’m Æ≠Óc n¨i Ɔt li“n. Gi∏m ÆËc Th≠ vi÷n Qu©n ÆÈi - ßπi t∏ Ng´ V®n Chung, Ph„ CÙc tr≠Îng CÙc Tuy™n hu†n - ßπi t∏ H B∏ Vinh xÛc ÆÈng n©ng niu nh˜ng cuËn s∏ch c„ Æ„ng d†u {Th≠ vi÷n huy÷n Æ∂o Tr≠Íng Sa}, Æ∑ cÚ mfln bÎi thÍi gian vµ qua bao bµn tay vÌi d†u †n m∆n mfli cÒa bi”n.

Ch¯ng ki’n c≠Íng ÆÈ hoπt ÆÈng cÒa nh˜ng ng≠Íi l›nh n¨i Æ©y, tı s∏ng Æ’n tËi, nµo hu†n luy÷n sΩn sµng chi’n Ɔu, x©y Ææp c´ng s˘, t®ng gia s∂n xu†t, c∂nh giÌi tr™n bi”n ng®n c∂n tµu thuy“n n≠Ìc ngoµi x©m nhÀp tr∏i phäp..., thÀt

Trong Æi“u ki÷n nguÂn s∏ch c„ hπn, Æ” Æ∏p ¯ng nhu c«u Ɖc cÒa c∏n bÈ, chi’n s‹, theo ßπi t∏ Nguy‘n ߯c V≠Óng - Ch›nh Òy ßoµn Tr≠Íng Sa, chÿ huy ƨn vfi chÒ tr≠¨ng Æfinh k˙ lu©n chuy”n sË s∏ch cÒa Æ∂o nµy sang Æ∂o kh∏c. ßÛng lµ c∏i kh„ m∏ch b∂o c∏i kh´n!

Qua t◊m hi”u nguÂn s∏ch Î muÍi mÈt Æ∂o c∂ nÊi c∂ ch◊m, chÛng t´i th†y ngoµi bÈ s∏ch kh∏i qu∏t lfich sˆ truy“n thËng cÒa c∏c Æ∂o trong qu«n Æ∂o Tr≠Íng Sa Æ≠Óc BÈ T≠ l÷nh Qu©n chÒng H∂i qu©n vµ Nhµ xu†t b∂n Qu©n ÆÈi nh©n d©n phËi hÓp tÊ ch¯c bi™n soπn, xu†t b∂n, c†p ph∏t cho c∏c Æ∂o n®m 2007, th◊ s∏ch vi’t v“ qu«n Æ∂o Hoµng Sa, Tr≠Íng Sa h«u nh≠ thi’u væng.

Trong khi s∏ch l˝ luÀn, ph∏p luÀt r†t sΩn th◊ m∂ng s∏ch v®n h‰c vi’t v“ Tr≠Íng Sa, v› nh≠ {ß∂o ch◊m} cÒa Tr«n ß®ng Khoa, hay {Bi”n xanh mµu l∏} cÒa Nguy‘n Xu©n ThÒy..., cË t◊m trong c∏c tÒ s∏ch mµ chºng th†y.

MÈt bÊ sung tuy cfln khi™m tËn, nh≠ng thÀt s˘ c„ ˝ ngh‹a cho s˘ thi’u væng m∂ng s∏ch lÀp th©n, lÀp

nghi÷p mµ c∏n bÈ, chi’n s‹ Tr≠Íng Sa r†t c«n lµ trong sË h¨n mÈt ngh◊n b∂n s∏ch cÒa BÈ Th´ng tinTruy“n th´ng do ch›nh Th¯ tr≠Îng Tr«n ߯c Lai tr˘c ti’p trao t∆ng c∏c Æ∂o trong chuy’n Æi nµy c„ mÈt sË s∏ch dπy ngh“ vµ s∏ch h≠Ìng d…n ´n thi Æπi h‰c. T∆ng s∏ch cho Æ∂o nµo, vfi Th¯ tr≠Îng trŒ trung nµy Æ“u nh†n nh∏y c„ hai loπi s∏ch Æ„.

Qua tÊng hÓp t◊nh h◊nh b∂o Æ∂m vÀt t≠ c´ng t∏c Æ∂ng, c´ng t∏c ch›nh trfi, s∏ch b∏o cÒa bÈ ÆÈi Tr≠Íng Sa, Trung t≠Ìng Nguy‘n Tu†n DÚng nhÀn xät: S∏ch v“ luÀt ph∏p kh∏ nhi“u, trong khi s∏ch v“ v®n h‰c, gi∂i tr› cfln ›t. N¨i Æ∂o xa, gian khÊ, thi’u thËn nhi“u th¯, bÈ ÆÈi c«n s∏ch Æ” h‰c tÀp n©ng cao tr◊nh ÆÈ, nh≠ng cÚng r†t c«n nh˜ng loπi s∏ch Æ” bÂi Ææp, nu´i d≠Ïng t©m hÂn...

VÌi tinh th«n Æ„, t´i tin rªng trong sË h¨n hai ngh◊n b∂n s∏ch mµ ThÒ tr≠Îng TÊng cÙc Ch›nh trfi chÿ Æπo Th≠ vi÷n Qu©n ÆÈi t∆ng bÈ ÆÈi Tr≠Íng Sa trong chuy’n c´ng t∏c l«n nµy sœ kho∂ l†p mÈt ph«n s˘ thi’u væng m∂ng s∏ch v®n h‰c tr™n tıng tÒ s∏ch cÒa c∏c Æ∂o.

Tı Tr≠Íng Sa trÎ v“ Ɔt li“n Æ∑ mÈt th∏ng trfln, ng«n †y thÍi gian, bi”n n¨i Tr≠Íng Sa Æ∑ m†y l«n nÊi d´ng tË? MÁi l«n nghe Ƶi b∏o b∑o hay th™m mÈt ÆÓt gi„ mÔa Æ´ng bæc cuËi mÔa, t´i lπi nhÌ tÌi cÂn cµo nh˜ng ngµy bi”n Tr≠Íng Sa nÊi s„ng d˜, vµ th«m mong nh˜ng cuËn s∏ch n∆ng ngh‹a t◊nh cÒa Ɔt li“n sœ g„p ph«n lµm †m lflng nh˜ng chi’n s‹ n¨i Æ∂o xa. 

-- Ånh VIåT H¶NG, HOÄNG ANH

kh„ tin c„ mÈt kho∂ng l∆ng nµo Æ„ Æ” anh em dµnh cho s∏ch b∏o. Nh≠ng Trung t∏ ßµo Quang Trung - Ch›nh trfi vi™n Æ∂o Phan Vinh, ßπi Ûy H V®n Nam - Ch›nh trfi vi™n Æ∂o thuy“n chµi cÔng bÈc bπch: ßÛng lµ ngµy næng, bÈ ÆÈi r†t kãt thÍi gian. Nh≠ng ngµy m≠a hay Æ™m xuËng, th◊ s∏ch lµ ng≠Íi bπn t©m t◊nh, lµ m„n ®n tinh th«n kh´ng th” thi’u. Mµ Î Tr≠Íng Sa th◊ l≠Óng ngµy næng vµ ngµy m≠a g«n nh≠ nhau. CÚng v◊ vÀy mµ khi Æ’n vÌi Ti™n N˜ - Æ∂o ch◊m c˘c Æ´ng cÒa TÊ quËc, t´i kh´ng b†t ngÍ khi g∆p tr™n chi’c bµn nh· Æ«u gi≠Íng ngÒ cÒa ßπi Ûy Hoµng Anh Tu†n - Ch›nh trfi vi™n Æ∂o, b™n cπnh t†m h◊nh ng≠Íi vÓ trŒ b’ c´ con g∏i bä b·ng lµ chÂng s∏ch vµ m†y cuËn Tπp ch› V®n h„a qu©n s˘, Lfich sˆ qu©n s˘... T´i Æ∑ t∆ng Tu†n m†y cuËn s∏ch, tπp ch› do Nhµ xu†t b∂n Qu©n ÆÈi †n hµnh vµ kh´ng qu™n Æ“ nghfi anh ghi m†y dflng l≠u bÛt Æ” mang v“ tr≠ng bµy tπi phflng truy“n thËng cÒa Nhµ xu†t b∂n.

ßπi di÷n l›nh Æ∂o Phan Vinh ghi l≠u bÛt l™n nh˜ng cuËn s∏ch do Nhµ xu†t b∂n Qu©n ÆÈi nh©n d©n th˘c hi÷n Æ” t∆ng lπi ßπi t∏ Nguy‘n Duy T≠Íng - Ph„ Gi∏m ÆËc Nhµ xu†t b∂n trong chuy’n c´ng t∏c tπi Tr≠Íng Sa SË 46  Th∏ng 06.2009  23

-- Ånh chi’n sè h∂i qu©n d≠Ìi cÍ tÊ quËc. T∏c gi∂ L™ V®n Chung chÙp tπi Æ∂o ß∏ ß´ng

ß’n

Tr≠Íng Sa nhÌ mÈt bµi th¨ cÚ --- l™ v®n chung

T

´i lµ ng≠Íi vinh d˘ Æ≠Óc tham gia ßoµn c´ng t∏c Tr≠Íng Sa th¯ 3 trong n®m 2009 do Trung t≠Ìng Nguy‘n Tu†n DÚng, Ph„ ChÒ nhi÷m TÊng cÙc Ch›nh trfi lµm tr≠Îng Æoµn. ßoµn l™n tµu chi“u ngµy 29-32009 tπi c∂ng Cam Ranh. Sau nh˜ng thÒ tÙc quen thuÈc cÒa nh˜ng thÒy thÒ Æi bi”n xa, tµu HQ-996 nhÊ neo rÍi c∂ng bæt Æ«u mÈt chuy’n Æi - Æ’n vÌi c∏n bÈ, chi’n s‹ vµ nh©n d©n th©n y™u tr™n qu«n Æ∂o Tr≠Íng Sa. ß∏ L∏t lµ mÈt Æ∂o san h´ ch◊m d≠Ìi m∆t n≠Ìc bi”n tı mÈt Æ’n vµi mät. Khi thÒy tri“u xuËng, chÿ c„ mÈt ph«n nh· Æ∂o nh´ l™n kh·i m∆t n≠Ìc. SuËt tı khi rÍi Ɔt li“n, s„ng kh´ng lÌn læm, nh≠ng Æ’n Æ∂o ß∏ L∏t th◊ s„ng r†t mπnh; s„ng ÆÀp vµo c∏c bÍ san h´ ng«m tung b‰t thµnh nh˜ng b¯c t≠Íng træng x„a. Do s„ng to n™n tµu ph∂i th∂ neo c∏ch Æ∂o g«n 2km. ß” tr∏nh s„ng lµm ≠Ìt, tÊ c´ng t∏c Æ≠Óc l÷nh cÎi b· qu©n phÙc, qu«n ∏o dµi cho vµo tÛi ni l´ng, chÿ m∆c qu«n ∏o l„t Æ” xuËng xuÂng Æi

vµo Æ∂o. MÈt ÆÂng ch› c∏n bÈ ßoµn M46 thuÈc VÔng 4 H∂i qu©n Æi cÔng Æoµn ÆÈng vi™n: {C∏c ÆÂng ch› y™n t©m! BÈ ÆÈi h∂i qu©n sœ Æ≠a c∏c ÆÂng ch› an toµn l™n Æ∂o}. LÍi cÒa ng≠Íi c∏n bÈ h∂i qu©n - chÒ cÒa bi”n kh¨i, lµm cho t†t c∂ m‰i ng≠Íi b◊nh t©m trÎ lπi. XuÂng luÂn l∏ch tr∏nh s„ng vµ Æ∏ ng«m g«n mÈt giÍ ÆÂng h mÌi ti’n g«n Æ’n Æ∂o. C∏c chi’n s‹ h∂i qu©n Ôa ra käo xuÂng vµo cÀp Æ∂o. ßi mÈt l≠Ót quanh Æ∂o, t´i nhÀn th†y, dÔ Î trong mÈt kh´ng gian r†t nh· bä nh≠ng c´ng s˘, trÀn Æfia, n¨i ®n nghÿ cÒa c∏c chi’n s‹ h∂i qu©n tr™n Æ∂o r†t sπch sœ, ng®n næp. Anh em cfln dµnh mÈt ph«n s©n Æ” trÂng Æ≠Óc mÈt v≠Ín rau xanh tËt.

L≠u luy’n m∑i tÌi tÀn 12 giÍ 30 phÛt, tÊ c´ng t∏c tr™n Æ∂o ß∏ L∏t mÌi l™n xuÂng, ra tµu Æ” trÎ v“ Æ∂o Tr≠Íng Sa LÌn. Nh◊n c∏c chi’n s‹ h∂i qu©n vµ tfla nhµ cÒa Æ∂o xa d«n tr≠Ìc nh˜ng b¯c t≠Íng s„ng vµ bi”n kh¨i m™nh m´ng, lflng t´i r≠ng r≠ng xÛc ÆÈng: Bi”n, Æ∂o cÒa TÊ quËc n¨i ngµn trÔng kh¨i nµy Æang Æ≠Óc ngµy Æ™m canh gi˜ bÎi nh˜ng s‹ quan, chi’n s‹ cfln r†t trŒ cÒa H∂i qu©n nh©n d©n Vi÷t Nam. BuÊi chi“u ngµy 2-4, ßoµn lµm vi÷c vµ t∆ng quµ c∏n bÈ, chi’n s‹ Æ∂o ß∏

ß´ng. Tranh thÒ lÛc anh em tr™n Æ∂o xem ßoµn v®n c´ng Qu©n khu 2 bi”u di‘n, t´i leo l™n Æÿnh tfla nhµ 3 t«ng cÒa Æ∂o. Tπi Æ©y, t´i g∆p mÈt chi’n s‹ Æang lµm nhi÷m vÙ canh g∏c. T´i ngæm hÂi l©u d∏ng ng≠Íi l›nh hi™n ngang tr≠Ìc s„ng, gi„ cÒa bi”n kh¨i. B™n cπnh cÈt cÍ TÊ quËc, h◊nh ∂nh ng≠Íi chi’n s‹ h∂i qu©n lÂng lÈng gi˜a bi”n trÍi, lflng t´i dπt dµo xÛc c∂m nhÌ Æ’n bµi th¨ {ChÛ H∂i qu©n} trong s∏ch gi∏o khoa lÌp 1 hÂi nµo:

ChÛ H∂i qu©n

߯ng canh ngµy, canh Æ™m, Ngoµi xa vÍi h∂i Æ∂o, K◊a b„ng chÛ h∂i qu©n, D≠Ìi trÍi xanh tr¯ng s∏o, M∆c næng m≠a gi„ b∑o, C©y sÛng chÛ chæc tay.

Qu©n thÔ mµ l„ m∆t, Bi”n lÌn sœ vÔi th©y.

Em mong ngµy kh´n lÌn, Sœ v≠Ót s„ng ra kh¨i, CÚng c«m chæc tay sÛng, Gi˜ l†y bi”n, l†y trÍi!

T´i li“n gi¨ m∏y ∂nh ghi lπi h◊nh ∂nh cÒa ng≠Íi chi’n s‹ h∂i qu©n. ß„ kh´ng chÿ lµ h◊nh ∂nh hi™n ngang cÒa ng≠Íi chi’n s‹ h∂i qu©n tr™n Æ∂o ß∏ ß´ng mµ cfln lµ h◊nh t≠Óng ti™u bi”u cÒa c∏c chi’n s‹ tr™n qu«n Æ∂o Tr≠Íng Sa th©n y™u cÒa chÛng ta.

CÚng nh≠ t†t c∂ c∏c tµu cÒa ta qua vÔng bi”n nµy, chi“u ngµy 7-4-2009, thÒy thÒ tµu HQ-996 cÔng ßoµn c´ng t∏c Æ∑ tÊ ch¯c L‘ t≠Îng ni÷m, th∂ hoa xuËng bi”n Æ” t≠Îng nhÌ c∏c anh - nh˜ng ng≠Íi anh hÔng Æ∑ hy sinh v◊ chÒ quy“n thi™ng li™ng cÒa TÊ quËc.

Khi nhπc bµi HÂn tˆ s‹ vang l™n, t´i lπi nhÌ Æ’n bµi th¨ {ChÛ H∂i qu©n} vµ c¯ bÂi hÂi m∑i v◊ bµi th¨ nµy chÛng t´i Æ∑ tıng Æ≠Óc h‰c trong s∏ch gi∏o khoa tı thÍi th¨ bä.

Th’ h÷ chÛng t´i sinh ra vµ lÌn l™n trong chi’n tranh, Æ∑ Æ≠Óc ch¯ng ki’n nh˜ng Æ„ng g„p to lÌn vµ s˘ hy sinh v´ bÍ cÒa c∏c chi’n s‹ h∂i qu©n tr≠Ìc Æ©y, vµ trong chuy’n Æi Tr≠Íng Sa l«n nµy t´i lπi Æ≠Óc tÀn mæt th†y nh˜ng hi sinh th«m l∆ng cÒa nh˜ng ng≠Íi l›nh Æ∂o. C„ bi’t bao nhi™u {chÛ H∂i qu©n} Æang ngµy Æ™m chæc tay sÛng tr™n vÔng bi”n Æ∂o thi™ng li™ng nµy. 

Ngoπi...

B

--- hoµng chi’n thæng

Ë mã c´ng t∏c xa Æ” t´i Î nhµ vÌi ngoπi, sau mÁi mÔa tr∏m rÙng, sau mÁi ÆÈ xu©n sang bË lπi v“ mang theo nhi“u b∏nh tr∏i. T´i kh´ng th›ch b∏nh, t´i chÿ th›ch bË Î nhµ vÌi t´i thÀt l©u.

V◊ bÀn c´ng t∏c, bË mã t´i ›t v“. ThÍi gian tr´i Æi, t´i cÚng lÌn d«n theo ti’ng m‚ tr©u l„c c„c. Ng≠Íi g«n gÚi vÌi t´i h¨n c∂ lµ ngoπi.

Ngµy bä, mÁi l«n theo ngoπi ra suËi gi∆t qu«n ∏o, t´i th≠Íng h·i ngoπi suËi sœ ch∂y v“ Æ©u, ngoπi Æ≠a c∏i nh◊n hÛt s©u v“ cuËi dflng n≠Ìc n„i suËi ch∂y ra s´ng con π. Nh≠ng s´ng sœ v“ Æ©u, s´ng sœ ra bi”n. Bi”n chæc ph∂i to h¨n con suËi qu™ m◊nh ch¯ ngoπi? \ bi”n to læm. Ngoπi Æ∑ bao giÍ th†y bi”n ch≠a? Ngoπi n„i ngoπi cÚng chÿ nghe bË t´i b∂o th’. BË t´i lµ bÈ ÆÈi, bË t´i Æ„ng qu©n Î g«n bi”n.

T´i ngh‹ n’u vÀy t◊m bË d‘ læm, chÿ c«n Æi h’t con suËi nµy g∆p s´ng rÂi Æi h’t s´ng sœ Æ≠Óc g∆p bË. Trong suy ngh‹ non nÌt cÒa t´i n∂y sinh mÈt d˘ Æfinh, t´i sœ Æi t◊m bË, t´i sœ lÈi s´ng ra bi”n vµ sœ lÈi bi”n Æ” xem bi”n Æi Æ©u.

C∏i ˝ ngh‹ sœ lÈi bi”n †y khi’n t´i ngµy Æ™m mong ng„ng. T´i muËn rÒ ngoπi cÔng ra bi”n nh≠ng c„ lœ ngoπi sœ kh´ng Æi Æ©u, ngoπi cfln ph∂i th∂ tr©u rÂi lµm nhi“u vi÷c kh∏c n˜a.

Th´i Æ≠Óc, t´i sœ Æi mÈt m◊nh vÀy.

Khi v“ t´i sœ k” cho ngoπi nghe. C∏i ˝ ngh‹ ng´ ngh™ †y Æ∑ d…n t´i Æ’n mÈt quy’t Æfinh t∏o bπo.

MÈt buÊi s∏ng xu©n Æãp trÍi t´i xin ngoπi l™n rıng th∂ tr©u, tr≠Ìc khi Æi t´i kh´ng qu™n h·i ngoπi: C„ thÀt

s´ng sœ ra bi”n kh´ng ngoπi. Ngoπi b·m bŒm nhai tr«u khœ gÀt, t´i y™n t©m rong tr©u l™n ÆÂi. Khi Ƶn tr©u m∂i m™ vÌi Æ∏m c· m¨n man, t´i l∆ng lœ l«n xuËng suËi.

T´i Æi, Æi m∑i Æ’n rπc c∂ ch©n mµ chºng th†y s´ng Æ©u, con suËi v…n dµi v´ tÀn. CË l™n chÛt n˜a th´i th” nµo t´i cÚng Æ’n s´ng. S´ng Æang ÆÓi t´i, bi”n Æang ÆÓi t´i. T´i sœ Æem Æi“u b†t ngÍ Æ’n cho bË. C∏i ˝ ngh‹ trŒ con †y c¯ th´i thÛc Æ´i ch©n b◊ b‚m, ng„n ch©n t´i træng bÓt ra v◊ ng©m l©u trong n≠Ìc khi’n c∂m gi∏c m÷t m·i nhÚn m“m Æ’n n´n nao. ß„i m÷t, t´i muËn quay v“ nh≠ng kh´ng l’t nÊi. T´i kh„c, kh„c thÀt to, ti’ng kh„c v‰ng vµo nÛi dÈi lπi. T´i thi’p Æi b™n bÍ suËi trong c∏i se lπnh Æ«u xu©n.

Ngoπi t◊m Æ≠Óc t´i, kh´ng mÈt c©u mæng, ngoπi chÿ quay m∆t nh◊n Æi n¨i kh∏c, t´i bi’t ngoπi kh„c v◊ th≠¨ng t´i...

Chi“u nay trÎ v“ n¨i Æ«u suËi t´i Æ∑ tıng ra Æi, con suËi giÍ cπn kh´ x¨ x∏c, ngoπi cÚng kh´ng cfln. T´i Æ∑ lœo Æœo theo ngoπi suËt tuÊi th¨ m◊nh. LÌn l™n, t´i Æ∑ t◊m ra Æ≠Óc Æ’n bi”n. T´i th†y bi”n vµ bi’t Æi h’t bi”n sœ c„ nh˜ng tuÊi th¨ nh≠ t´i Æang muËn lÈi sang bÍ b™n kia.

T´i muËn chπy v“, µo vµo lflng ngoπi, k” cho ngoπi nghe nh˜ng g◊ t´i bi’t.

Nh≠ng ngoπi cÒa t´i Æ∑ kh´ng cfln, ngoπi kh´ng ÆÓi Æ≠Óc t´i. Ngµy ngoπi v“ vÌi Ɔt mã, lµ khi t´i cfln Æang lang thang kh∏m ph∏ ≠Ìc m¨ tuÊi th¨ thÍi bä dπi, kh´ng kfip v“ thæp mÈt nän nhang Æ≠a ti‘n.

VÀy lµ mÈt mÔa xu©n n˜a lπi v“, ngoπi c„ giÀn con kh´ng ngoπi! 

SË 46  Th∏ng 06.2009  25

Ngµy hÈi ngÈ

-- Ånh L¢M H¤NG LONG

--- nguy‘n minh s¨n »m tËi ngµy 18-10-1972, t´i xuËng nhµ Thæng Æ” nˆa Æ™m cÔng ra tµu tr∂ phäp.

HÂi †y, gi∆c M¸ Æang t®ng c≠Íng mÎ rÈng chi’n tranh ph∏ hoπi mi“n Bæc bªng kh´ng qu©n n™n c∏c ph≠¨ng ti÷n giao th´ng cÒa ta ph∂i hoπt ÆÈng chÒ y’u vµo ban Æ™m. Gia Æ◊nh t´i v…n Î n¨i s¨ t∏n tr™n b∂n Na Th´ng, Ho∏ Trung, ßÂng H˚, Th∏i Nguy™n. Gia Æ◊nh Thæng Î x„m CÊ RÔa, x∑ Cao Ngπn, huy÷n ßÂng H˚, Th∏i Nguy™n. Tı Æ©y qua Æfl x„m V∂i rÂi Æi Æ’n ga Qu∏n Tri“u chÿ m†t chıng 2km. TËi h´m †y h‰ mπc vµ x„m gi“ng Æ’n ch¨i gia Æ◊nh Thæng r†t Æ´ng. Ai cÚng chÛc hai Ưa chÛng t´i Æi ÆÓt nµy Æ≠Óc ch©n c¯ng Æ∏ m“m. Nh˜ng tÀp phong b◊, nh˜ng th’p gi†y p¨-luya g„i c»n thÀn Æ≠Óc x’p c®ng vµo hai tÛi c„c ba l´...

T´i vµ Thæng sinh cÔng ngµy, cÔng th∏ng, cÔng n®m, lµ bπn h‰c ngÂi cÔng bµn tı n®m lÌp 8, h’t phÊ th´ng th◊ cÔng vµo Æπi h‰c, rÂi tı tr≠Íng Æπi h‰c lπi cÔng nhau nhÀp ngÚ. H¨n hai n®m qua, tı lÛc lµ t©n binh Æ’n lÛc Æ≠Óc Æi Ƶo tπo ti”u ÆÈi tr≠Îng rÂi nhÀn qu©n Æi chi’n Ɔu, bao giÍ t´i vµ Thæng cÚng Æ≠Óc bi™n ch’ Î cÔng Æπi ÆÈi. T◊nh bπn gi˜a chÛng t´i v◊ th’ ngµy cµng keo s¨n gæn b„.

MÌi h¨n 8 giÍ tËi, mã (t´i v…n th≠Íng g‰i mã Thæng lµ mã) Æ∑ vÈi xin phäp h‰ mπc vµ giÙc chÛng t´i Æi ngÒ. G«n 8 n®m lµ bπn th©n nh≠ anh em sinh Æ´i vÌi Thæng, Æ∑ bao l«n t´i v“ Æ©y l®n ra ngÒ ngon lµnh tr™n chi’c gi≠Íng dŒ quπt gÁ m›t nµy, vÀy mµ Æ™m nay, tr≠Ìc khi tr∂ phäp l™n Æ≠Íng Æi chi’n Ɔu, t´i kh´ng sao chÓp mæt! Ti’ng c´n trÔng rÿ r∂ khæp v≠Ín sau ng‚ tr≠Ìc nh≠ th¯c dÀy trong t´i bi’t bao k˚ ni÷m ™m Æ“m cÒa tuÊi h‰c trfl, cÒa thÍi sinh vi™n Æ«y kham khÊ... MÁi l«n chÛng t´i v“ mã lπi ch®m bΩm cho c∂ hai thªng tı bæp ng´ n≠Ìng, cÒ khoai lÔi Æ’n b∏t c¨m n’p hoa vµng... B™n cπnh t´i, Thæng cË nªm im, væt tay l™n tr∏n, h¨i thÎ chÀp chÍn.

26  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

N≠Ìc mæt ngµy hÈi ngÈ MÌi Æ∆t l≠ng mÈt lÛc mã Æ∑ khe khœ trÎ dÀy, khe khœ b≠Ìc ra, v∆n nhÿnh ng‰n ÆÃn tr™n bµn thÍ Æ” xem ÆÂng hÂ.

MÌi h¨n 10 giÍ Æ™m! Cfln sÌm nh≠ng mã kh´ng vµo buÂng ngÒ ti’p mµ ngÂi xuËng bÀu cˆa, hai khu˚u tay chËng gËi, hai bµn tay ÆÏ l†y cªm im l∆ng nh◊n Æ®m Ææm l™n bµn thÍ gia ti™n. LÛc tËi mã Æ∑ sæm mÈt m©m c¨m cÛng. Tr™n ba b∏t h≠¨ng, h≠¨ng Æ∑ ch∏y h’t. Tµn h≠¨ng r¨i phÒ l†m t†m l™n Æ‹a x´i, con gµ trËng... chæc nh≠ th’ lµ Æi“m lµnh n™n nät m∆t mã gi∑n ra vµ khœ nÎ nÙ c≠Íi.

RÂi mã chËng tay Ưng dÀy Æi xuËng b’p nh„m lˆa n†u th™m nÂi c¨m n’p mÌi, g„i cho chÛng t´i mang theo ®n Æ≠Íng.

Mã trÎ l™n nhµ thæp th™m mÈt tu«n nhang, hπ m©m c¨m cÛng vµ g‰i chÛng t´i dÀy. MÌi ®n c¨m tËi n™n chÛng t´i nhai u” o∂i. Th†y vÀy, mã r¨m rÌm n≠Ìc mæt:

- Hai con cË ®n th™m!... Tı mai... bi’t Æ’n bao giÍ mÌi lπi Æ≠Óc th’ nµy?

V©ng lÍi mã, chÛng t´i cË ®n th™m mÁi ng≠Íi l≠ng b∏t... °n xong, mã g‰i c∏c em dÀy Æ” chµo hai anh. Cha Thæng muËn Æ≠a ti‘n chÛng t´i mÈt Æoπn Æ≠Íng, nh≠ng Thæng d¯t kho∏t: {Th«y vµo ngÒ Æi! Nh†t Æfinh chÛng con sœ trÎ v“!}.

ChÛng t´i h†t mπnh quai ba l´ l™n vai, vÈi v∑ b≠Ìc Æi kh´ng d∏m quay nh◊n lπi. ß’n b’n Æfl bÁng th†y mã Æang chπy theo g‰i vÌi: - Thæng, S¨n ¨i... mã d∆n Æ∑!

Thæng næm ch∆t tay t´i cÔng r∂o b≠Ìc l™n Æfl. Mã hÊn h”n: - Vµo trong †y... hai Ưa nhÌ gi˜ g◊n, b∂o ban nhau cho bªng bπn bªng bÃ... ßıng gi†u mã Æi“u g◊!... Ä, anh S¨n Æ∑ nhÌ lÍi mã d∆n ch≠a?

- V©ng π! Mã quay v“ Æi! - C∂ t´i vµ

MóT N–T V°N HOÉ D¢N GIAN

Thæng cÔng tranh nhau Æ∏p.

MÔa nµy n≠Ìc cπn, lflng s´ng C«u thu hãp chÿ h¨n ba t«m sµo Æ»y Æfl tr´i. Sang Æ’n bÍ kia, quay nh◊n lπi, chÛng t´i v…n th†y b„ng mã Ưng mÈt m◊nh tr™n b’n.

H◊nh ∂nh †y Æ∑ tπc vµo t©m tr› t´i Æ’n m∑i sau nµy.

T´i bfi th≠¨ng n∆ng vµo lÛc 2 giÍ s∏ng ngµy 29-41975, tr≠Ìc cˆa ng‚ Sµi Gfln, m∑i gi∏p T’t n®m †y - cuËi n®m 1975 mÌi Æi“u trfi lµnh v’t th≠¨ng vµ trÎ ra mi“n Bæc. V“ Æ’n nhµ h´m tr≠Ìc, h´m sau t´i xuËng x„m CÊ RÔa th®m mã ngay. HÂi vµo chi’n tr≠Íng, Æ’n Kon Tum th◊ t´i vµ Thæng bfi t∏ch nhau: Thæng Î lπi chi’n tr≠Íng T©y Nguy™n, cfln t´i ti’p tÙc hµnh qu©n xuËng tÀn mi“n ß´ng Nam BÈ. Tı ngµy †y Æ’n giÍ hai thªng v…n b∆t tin nhau! V“ ÆÓt nµy t´i mua cho mã t†m ∏o len, mua cho cha chi’c kh®n quµng cÊ, cfln hai c´ em g∏i Thæng th◊ Æ∑ c„ quµ ÆÛng theo sÎ th›ch lµ hai t†m v∂i dÔ! B≠Ìc ch©n v“ Æ’n cÊng, t´i th†y mã ngÂi Î g„c s©n Æang c∆m cÙi cπp lπi c∏i rÊ s“. T´i nghãn ngµo: {Mã!...

Thªng S¨n cÒa mã Æ∑ v“!}.

Mã sˆng sËt nh◊n l™n rÂi Ưng dÀy ´m ch∆t l†y t´i, vµ run run h·i: - Con... kh´ng sao ch¯?!...

- Con bfi th≠¨ng n∆ng nh≠ng giÍ Æ∑ Ên rÂi!...

Thæng v“ ch≠a h∂ mã?

Mã s˜ng sÍ: - Con... Thæng Æ∑... v“... tr≠Ìc con rÂi! N„ Î kia k◊a...

Theo tay mã chÿ, t´i bµng hoµng kh´ng cfln tin vµo mæt m◊nh. Ch©n dung Thæng vi“n khung Æen Æ∆t ngay ngæn tr™n chi’c bµn thÍ mÌi lÀp. Mã Æ≠a tay lau dflng l÷ vıa trµo ra, thÊn th¯c: {X∑ tÊ ch¯c b∏o tˆ vµ truy Æi÷u dπo cuËi th∏ng 10!...}.

T´i Æau ÆÌn Æ’n m¯c kh´ng cfln kh„c nÊi. §m th©n h◊nh g«y guÈc cÒa mã, t´i t˘ nhÒ: Mã ¨i, tı nay con sœ lµ con cÒa mã. 

H∏t xoan

mÈt loπi d©n ca l‘ nghi Ɔt TÊ --- nguy‘n H˜u nhµn

H

∏t Xoan lµ loπi d©n ca l‘ nghi, lµ tÙc h∏t gi˜ cˆa Æ◊nh vµo mÔa xu©n ΠƆt TÊ PhÛ Th‰. H∏t Xu©n, g‰i ch÷ch thµnh h∏t Xoan Æ” ki™ng chπm vµo t™n hÛy cÒa n˜ t≠Ìng Xu©n N≠¨ng thÍi Hai Bµ Tr≠ng Æ≠Óc thÍ Î nhi“u lµng PhÛ Th‰.

Tı l©u h∏t Xoan Æ∑ Æ≠Óc giÌi nhπc s‹, c∏c nhµ s≠u t«m nghi™n c¯u v®n h„a d©n gian quan t©m t◊m hi”u. C∏c cÙ VÚ Ng‰c Phan, Cao Huy ßÿnh, nhπc s‹ Chu Minh, nhµ th¨ Anh Th¨ Æ∑ Æ’n t◊m hi”u Î c∏c lµng h∏t Xoan tı r†t sÌm. C∏c gi∏o s≠ T´ Ng‰c Thanh, Tr«n QuËc V≠Óng, Nguy‘n Xu©n K›nh vÌi c≠¨ng vfi l∑nh Æπo HÈi V®n ngh÷ d©n gian Vi÷t Nam Æ∑ g„p nhi“u c´ng s¯c Æ” b∂o tÂn ph∏t huy di s∂n h∏t Xoan.

C∏c nhπc s‹ ß®ng Hfle, TÛ Ng‰c Æ∑ nghi™n c¯u v“ ph«n ©m nhπc cÒa h∏t Xoan. Nguy‘n K›nh cÚng th´ng qua c∏c lµn Æi÷u cÒa h∏t Xoan Æ” s∏ng t∏c ca kfich cho s©n kh†u nghi÷p d≠ vµ chuy™n nghi÷p cÒa tÿnh.

C∏c nhπc s‹ Î Æfia ph≠¨ng nh≠: Cao Khæc ThÔy, Phπm Kh≠¨ng, HÔng Khanh, ßµo ß®ng Hoµn, VÚ V®n Vi’t, Phπm ß®ng Ninh... Æ∑ sˆ dÙng giai Æi÷u cÒa d©n ca Xoan Æ” s∏ng t∏c ca khÛc.

Nh≠ng ng≠Íi Æ” c∂ ÆÍi nghi™n c¯u c„ h÷ thËng, Æ«y ÆÒ v“ h∏t Xoan c„ lœ kh´ng ai kh∏c ngoµi Nguy‘n Khæc X≠¨ng. V◊ ´ng lµ nhµ nghi™n c¯u c„ ki’n th¯c uy™n th©m v“ nhi“u l‹nh v˘c kh∂o cÊ, lfich sˆ, ng´n ng˜, t›n ng≠Ïng, d©n tÈc h‰c, x∑ hÈi h‰c... n™n c„ ÆÒ Æi“u ki÷n Æ” hi”u s©u v“ loπi h◊nh d©n ca nµy. ß≠Óc l∑nh Æπo Æfia ph≠¨ng khuy’n kh›ch, ´ng Æi nghi™n c¯u v“ v®n h„a HÔng V≠¨ng vÌi nhi“u nÈi dung tr™n n™n cµng giÛp ´ng hi”u s©u h¨n v“ h∏t Xoan. Kh´ng ai kh∏c ngoµi ´ng tı r†t sÌm Æ∑ s≠u t«m Æ≠Óc v®n b∂n cÊ nh†t cÒa 14 qu∂ c∏ch h∏t Xoan bªng v®n b∂n ch˜ N´m.

H∏t Xoan lµ di s∂n v®n h„a HÔng V≠¨ng v◊ n„ li™n quan Æ’n c∏c nh©n vÀt cÒa lfich sˆ cÊ Æπi. ßfia bµn h∏t Xoan Î xung quanh Æ“n HÔng.

Nh˜ng ng´i Æ◊nh c„ h∏t Xoan Æ“u thÍ Vua HÔng ho∆c c∏c nh©n vÀt thÍi HÔng V≠¨ng. BËn ph≠Íng h∏t Xoan x≠a Æ“u Î tÊng Ph≠Óng L©u, huy÷n PhÔ Ninh vµ Æ“u thuÈc vÔng nÛi HÔng.

T≠¨ng truy“n c´ng chÛa theo Vua HÔng Æi tu«n du v“ Kim ߯c, Æ’n L∑i LÃn th◊ trÎ dπ. Vua HÔng cho mÍi d©n lµng Æ’n ca h∏t lµm gi∂m Æau cho c´ng chÛa. Khi ng≠Íi ta ki÷u r≠Ìc c´ng chÛa v“ lµng ThÍi Mπi (nay lµ x∑ Cao Mπi, huy÷n L©m Thao) ph∂i vıa khi™ng ki÷u vıa chπy cho c´ng chÛa kfip v“ {khai hoa} Î qu™ nhµ. D©n lµng cÚng vıa chπy theo ki÷u vıa h∏t. K˚ ni÷m s˘ ki÷n nµy, hµng n®m, vµo ngµy 6-7 th∏ng Gi™ng, d©n lµng Cao Mπi lπi Æ„n ph≠Íng h∏t Xoan Î Kim ߯c vµo h∏t Î cˆa Æ◊nh lµng m◊nh.

V◊ lµ di s∂n v®n h„a HÔng V≠¨ng n™n trong h∏t Xoan cfln nh˜ng

SË 46  Th∏ng 06.2009  27



VÀt

LêNH TRà  lÌp tr«m t›ch t›n ng≠Ïng nguy™n thÒy, Æ∆c bi÷t lµ t›n

ng≠Ïng phÂn th˘c cÒa c≠ d©n c´ng x∑ HÔng V≠¨ng lµm lÛa n≠Ìc. T›n ng≠Ïng nµy vËn th†y ÆÀm Æ∆c Î vÔng Ɔt TÊ, Æ∆c bi÷t c∏c lµng quanh ß“n HÔng. PhÂn th˘c lµ s˘ sinh s´i ph∏t tri”n cÒa mÔa mµng, cÒa con ng≠Íi vµ con cÒa. T≠Óng tr≠ng cho phÂn th˘c lµ cua mo, cfl gÁ, lµ vÀt giËng nam vµ n˜, lµ ©m d≠¨ng t∏c hÓp Æ” sinh thµnh. V◊ th’ mÌi c„ nhi“u lµng thÍ sinh th˘c kh›. C„ nhi“u l‘ hÈi th˘c hµnh c∏c nghi th¯c phÂn th˘c. Ti’t mÙc mÛa h∏t {Cµi hu™ - m„ c∏} lµ h◊nh th¯c di‘n x≠Ìng l‘ nghi mang t›nh ma thuÀt cÒa t›n ng≠Ïng phÂn th˘c.

Trong ti’t mÙc nµy c´ Ƶo cÒa ph≠Íng xoan vµ trai lµng Æfia ph≠¨ng Æan tay nhau k’t thµnh b´ng hoa. Cµi hu™ ngh‹a lµ hoa nÎ. M„ c∏ lµ th” hi÷n sinh hoπt chµi l≠Ìi s´ng n≠Ìc, nh˜ng chµng trai ng≠Íi Æfia ph≠¨ng mÛa bæt c∏c c´ Ƶo t≠Óng tr≠ng nh˜ng con c∏ Æ” d©ng l™n {vua Æπi v≠¨ng}. Ti’t mÙc {L‘ d©ng} nµy cfln lµ h◊nh th¯c t≠Óng tr≠ng ©m d≠¨ng hoµ hÓp. Cµi hu™ - m„ c∏ chÿ di‘n ra cuËi cÔng cuÈc h∏t, vµo lÛc Æ™m sæp tµn, ngµy sæp tÌi - lµ lÛc trÍi Ɔt cfln m¨ hÂ, s∏ng tËi l…n lÈn. ß„ lµ thÍi khæc sinh thµnh, ©m d≠¨ng hÓp Ưc. Tr≠Ìc khi di‘n x≠Ìng Cµi hu™ - m„ c∏, lflng Æ◊nh Æ≠Óc d‰n sπch cÁ bµn v◊ Æ™m nghe h∏t Xoan Ƶn anh c„ ®n uËng. Khi †y cˆa Æ◊nh Æ„ng lπi Æ” nÈi b†t xu†t ngoπi b†t nhÀp. ßÃn n’n trong Æ◊nh tæt Æi, chÿ cfln mÈt ng‰n n’n ch∏y t›t tr™n th≠Óng cung. Trong ∏nh s∏ng mÔ mÍ †y trai g∏i mÛa h∏t bæt nhau trong h∏t Xoan cÚng giËng nh≠ c∏c {hÈi ´m} di‘n ra trong nhi“u hÈi lµng quanh ß“n HÔng.

H∏t Xoan vËn do d©n gian s∏ng tπo d˘a theo s˘ truy“n ng´n tı l©u ÆÍi. M∆c dÔ sau nµy c„ s˘ can thi÷p cÒa tri“u Æ◊nh c∂i bi™n, n©ng cao Æ” n„ trÎ thµnh th¯ l‘ ca nghi™m trang h¨n, bÌt Æi ch†t d©n d∑ cÒa ÆÍi th≠Íng.

Khi nghi™n c¯u, Nguy‘n Khæc X≠¨ng cÚng v…n b„c t∏ch Æ≠Óc c∏c lÌp ng´n ng˜ cÊ b◊nh d©n xen trong lÍi th¨ ca mÌi h¨n, hi÷n Æπi h¨n cÒa giÌi nhµ nho b∏c h‰c nh≠ c∏c vfi ti’n s‹ ßÁ NhuÀn, Th©n Nh©n Trung... (ÆÍi HÀu L™) tham gia bi™n soπn bÊ sung Æ” lËi ca h∏t cung Æ◊nh hfla nhÀp vÌi di‘n x≠Ìng d©n gian, lµm cho h∏t Xoan Æfinh h◊nh thµnh di‘n x≠Ìng h∏t Xoan hoµn chÿnh nh≠ ngµy nay ta bi’t. Nh˜ng ng´n ng˜ cÊ cfln th†y trong h∏t Xoan nh≠: nguÈc lµ ng‰c, v©ng lµ phÔ hÈ, khËng lµ kh†n ho∆c nguy÷n, hÊi lµ g‰i, nhæp lµ nhæm mæt v.v...

H∏t Xoan lµ h◊nh th¯c di‘n x≠Ìng d©n ca tÊng hÓp, trong Æ„ c„ c∂ th¨, nhπc, mÛa, nh≠ng h∏t lµ ch›nh n™n g‰i lµ {H∏t Xoan}, kh´ng g‰i lµ trfl xoan nh≠ Trfl Tr∏m, Trfl Xu©n Ph∂ v◊ l“ lËi hay ph≠¨ng th¯c tr◊nh di‘n cÒa n„ kh∏c vÌi l“ lËi cÒa c∏c trfl cÚng nh≠ Î c∏c d©n ca quan h‰, h∏t d∆m Ngh÷ T‹nh v.v...

H∏t Xoan chÿ h∏t v“ Æ™m, tı lÛc l™n ÆÃn Æ’n gµ g∏y tµn canh, Æ„ lµ thÍi khæc cÒa th«n linh, h∏t cho c∏c vfi Æ≠Óc thÍ Î Æ◊nh. V◊ n„ lµ loπi l‘ ca n™n c„ quy tæc ch∆t chœ, kh´ng Æ≠Óc tr™u ghão ÆÔa t’u trong cuÈc h∏t.

Kh´ng ai Æ≠Óc t∏n tÿnh c∏c c´ Ƶo xoan.

Trong c∏c lµng Vi÷t x≠a c„ h◊nh th¯c k’t ngh‹a gi˜a c∏c lµng. T¯c lµ gi˜a lµng n‰ vÌi lµng kia k’t ngh‹a thµnh d©n anh, d©n em. Ri™ng h∏t Xoan lπi c„ tÙc k’t ngh‹a gi˜a mÈt ph≠Íng Xoan vÌi mÈt ho∆c hai ba lµng kh∏c mµ mÔa xu©n hµng n®m ph≠Íng xoan Æ’n h∏t Î cˆa Æ◊nh lµng Æ„.  28  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

--- nguy‘n ng‰c thanh

S

au khi tËt nghi÷p Tr≠Íng S‹ quan LÙc qu©n 1, t´i Æ≠Óc ph©n c´ng c´ng t∏c v“ Tr≠Íng Qu©n s˘ Qu©n khu 1 vÌi c≠¨ng vfi lµ trung ÆÈi tr≠Îng. Trung ÆÈi t´i phÙ tr∏ch lµ mÈt trong hai trung ÆÈi cÒa lÌp h‰c vi™n ti”u ÆÈi tr≠Îng. Khi mÌi nhÀn nhi÷m vÙ, c†p tr™n cho bi’t c∏c chi’n s‹ cÒa trung ÆÈi t´i toµn lµ nh˜ng c∏ nh©n xu†t sæc Æ≠Óc ch‰n l‰c tı c∏c ƨn vfi nh≠ng r†t läm lÿnh. VÌi nh˜ng g◊ t´i Æ∑ Æ≠Óc h‰c Î tr≠Íng vµ trong nh˜ng l«n Æi th˘c t’ Î c∏c ƨn vfi, t´i t˘ tin m◊nh c„ th” hoµn thµnh tËt nhi÷m vÙ.

MÈt buÊi s∏ng, trung ÆÈi t´i ´n luy÷n khoa mÙc {Trung ÆÈi bÈ binh phflng ng˘} Î Æi”m cao 42. ß„ lµ mÈt qu∂ ÆÂi kh∏ rÈng, c©y cËi um tÔm, h÷ thËng h«m hµo, c´ng s˘ chªng chfit. Theo s˘ ph©n c´ng cÒa t´i, mÁi ti”u ÆÈi tÀp bµi Î mÈt ph›a cÒa qu∂ ÆÂi, cfln t´i ngÂi tr™n Æÿnh Æi”m cao theo d‚i, chÿ huy tÀp vµ sΩn sµng gi∂i Æ∏p nh˜ng thæc mæc cÒa c∏c chi’n s‹. C∏c ti”u ÆÈi thi Æua luy÷n tÀp, c∂ qu∂ ÆÂi vang gifln nh˜ng ti’ng h´ tÀp bµi. NgÂi nghe nh˜ng kh»u l÷nh to, r‚, d¯t kho∏t cÒa tıng ÆÂng ch›, t´i c∂m th†y y™n t©m vµ th∂ hÂn v»n v¨...

TÀp luy÷n Æ≠Óc kho∂ng mÈt ti’ng ÆÂng h th◊ ÆÂng ch› ch›nh trfi vi™n ti”u Æoµn tÌi th®m h·i, ÆÈng vi™n, ki”m tra vi÷c ´n luy÷n cÒa trung ÆÈi. T´i d‚ng dπc b∏o c∏o vÌi ÆÂng ch› v“ tinh th«n h‰c tÀp, kh∂ n®ng, tr◊nh ÆÈ cÒa anh em chi’n s‹. Nghe t´i b∏o c∏o, ÆÂng

chu»n kh´ng C∏c ph∏o thÒ trŒ ߨn vfi H80 (ßoµn B61 - Qu©n chÒng Phflng kh´ng Kh´ng qu©n) luy÷n tÀp chi’n Ɔu

Cµng Æ’n g«n trÀn Æfia cÒa Ti”u ÆÈi 1, nh˜ng ti’ng h´ tÀp bµi cµng r‚ h¨n: {SË mÈt b∏o c∏o, ph›a vÀt chu»n kh´ng, mÈt tËp bÈ binh Æfich Æang lÔng sÙc, di chuy”n v“ ph›a chÛng ta}. {SË mÈt ti’p tÙc quan s∏t b∏o c∏o t◊nh h◊nh. SË hai, sË ba ngÙy trang vÚ kh› trang bfi, cfln lπi vµo h«m trÛ »n}. Kh»u kh› cÒa nh˜ng kh»u l÷nh v…n ch≠a h“ gi∂m sÛt, m∆c dÔ c∏c chi’n s‹ Æ∑ tÀp bµi c∂ ti’ng ÆÂng hÂ.

Tuy nhi™n, t´i h¨i chÈt dπ khi nghe kh»u l÷nh c„ ph«n h¨i {s∏ng tπo} trong c∏ch xˆ tr› t◊nh huËng. Th≠Íng th◊ Æ∆t t™n cho c∏c vÀt chu»n lµ vÀt chu»n mÈt, vÀt chu»n hai... ch¯ Æ∆t lµ vÀt chu»n kh´ng th◊ ch≠a th†y. Nh≠ng kh´ng sao, s˘ s∏ng tπo nµy c„ lœ kh´ng ∂nh h≠Îng g◊ nhi“u. ßi Æ≠Óc mÈt Æoπn, ÆÂng ch› ch›nh trfi vi™n ti”u Æoµn Æ“ nghfi xuËng Æi d≠Ìi giao th´ng hµo.

ChÛng t´i vıa Æi, vıa nghe nh˜ng kh»u l÷nh xˆ tr› t◊nh huËng: {SË mÈt b∏o c∏o, Æfich tÀp trung di chuy”n v“ ph›a chÛng ta, tËp Æi Æ«u c∏ch kho∂ng mÈt tr®m mät}. {SË mÈt ti’p tÙc quan s∏t b∏o c∏o. Toµn ti”u ÆÈi ra vfi tr› chi’n Ɔu}. T´i h¨i ngπc nhi™n, t◊nh huËng nµy kh´ng

c„ trong t◊nh huËng tÀp bµi. Khi Æfich c∏ch vfi tr› phflng ng˘ kho∂ng mÈt tr®m n®m m≠¨i mät th◊ ta nÊ sÛng ch¯, sao Æfich ti’n g«n nh≠ vÀy mµ v…n im l∆ng?

Li™n ti’p: {SË mÈt b∏o c∏o, Æfich Æang di chuy”n v“ ph›a sË bËn}... {SË mÈt b∏o c∏o Æfich chuy”n h≠Ìng di chuy”n v“ ph›a sË ba}. Nghe nh˜ng kh»u l÷nh nµy t´i linh c∂m c„ Æi“u g◊ kh´ng Ên. Lµm g◊ c„ t◊nh huËng lπ vÀy, Æfich tÀp trung di chuy”n g◊ mµ nh≠ Æi du lfich th’? Mµ h◊nh nh≠ h≠Ìng Æfich di chuy”n lπi trÔng vÌi h≠Ìng di chuy”n cÒa t´i vµ ÆÂng ch› ch›nh trfi vi™n ti”u Æoµn th◊ ph∂i... Sao lπi lπ th’ nhÿ? M∂i væt „c suy ngh‹ n™n t´i kh´ng Æ” ˝ th†y nÙ c≠Íi kh„ hi”u cÒa ÆÂng ch› ch›nh trfi vi™n ti”u Æoµn. ßi“u t´i nghi ngÍ Æ∑ Æ≠Óc lµm s∏ng t·. MÈt ÆËng khoai lang Æang vÔi trong than hÂng Æ≠Óc ngÙy trang thÀt khäo läo trong mÈt c∏i hµm ’ch. {ThÀt qu∏ quæt}, t´i r›t l™n t¯c giÀn, qu™n m†t c∂ s˘ c„ m∆t cÒa c†p tr™n. ßfinh ph∏t l÷nh tÀp trung toµn trung ÆÈi Æ” lµm cho ra nhœ th◊ ÆÂng ch› ch›nh trfi vi™n ng®n lπi vµ b∂o t´i di chuy”n l™n ph›a Æÿnh ÆÂi.

Nh˜ng ti’ng h´ v®ng vºng theo: {SË mÈt b∏o c∏o, Æfich Æ∑ bfi Æ»y lÔi, hi÷n Æang

di chuy”n v“ ph›a vÀt chu»n kh´ng}. {Toµn ti”u ÆÈi sˆa sang c´ng s˘ trÀn Æfia, c¯u ch˜a th≠¨ng binh...}. Chæc m†y cÀu chi’n s‹ ch≠a bi’t hµnh ÆÈng cÒa m◊nh Æ∑ bfi bπi lÈ. T´i cË k◊m nän t¯c giÀn. Nh≠ hi”u Æ≠Óc t©m trπng t´i, ÆÂng ch› ch›nh trfi vi™n mÿm c≠Íi n„i: {C∏c chi’n s‹ cÒa cÀu r†t th´ng minh, næm bµi r†t chæc, kh»u l÷nh thÀt to, r‚, xˆ tr› t◊nh huËng thÀt nhanh nhπy. Tuy nhi™n t◊nh huËng c∏c ÆÂng ch› g∆p ph∂i h´m nay ƨn gi∂n qu∏, {Æfich} th◊ Î tr™n cao, lπi kh´ng quan s∏t, Æ” ˝ anh em chi’n s‹ ta Æang lµm g◊.

Nh≠ vÀy {Æfich} bfi anh em chi’n s‹ Æ∏nh lıa lµ ÆÛng. CÀu Æıng tr∏ch mæng anh em vÈi. Chi’n s‹ trŒ cÀu nµo mµ chºng läm lÿnh}.

Ch’t thÀt! ßi“u ƨn gi∂n nµy sao b©y giÍ t´i mÌi th†m. Bao b˘c t¯c trong t´i bÁng tan bi’n. {ß≠Óc rÂi, Æ” xem khi {Æfich} luÂn vµo trong ÆÈi h◊nh cÒa ti”u ÆÈi th◊ c∏c cÀu xˆ tr› nh≠ th’ nµo!}. MÈt ˝ ngh‹ vÙt loä l™n khi t´i chia tay ÆÂng ch› ch›nh trfi vi™n ti”u Æoµn vµ th«m c∂m ¨n anh Æ∑ vıa nhã nhµng, vıa s©u sæc giÛp t´i lu´n ph∂i nhÌ bµi h‰c s©u s∏t ƨn vfi, hi”u r‚ bÈ ÆÈi, xˆ tr› t◊nh huËng linh hoπt khäo läo. B†t gi∏c t´i nÎ nÙ c≠Íi. 

SË 46  Th∏ng 06.2009  29

-- Ånh Vü QUANG THÉI

ch› t· ˝ hµi lflng vµ Æ“ nghfi t´i cÔng xuËng ki”m tra Ti”u ÆÈi 1.

BLOG Chuy™n mÙc {Blog cho m‰i ng≠Íi} lµ di‘n Ƶn cÒa c∏c bπn Ɖc trŒ, Æ∆c bi÷t lµ c∏c bπn trŒ trong Qu©n ÆÈi. Bπn suy ngh‹ g◊, c„ c∂m xÛc g◊ v“ t◊nh bπn, t◊nh y™u vµ c∏c v†n Æ“ xung quanh ÆÍi sËng tinh th«n cÒa ng≠Íi chi’n s‹? Bπn c„ nh˜ng k˚ ni÷m g◊ Æ∏ng nhÌ cÒa m◊nh vµ cÒa ÆÂng ÆÈi, cÒa m◊nh vÌi c∏c chi’n s‹? H∑y vi’t lπi d≠Ìi dπng nhÀt k˝ vµ gˆi cho chÛng t´i. Æ∆c bi÷t, n’u c„ h◊nh ∂nh ghi lπi nh˜ng k˚ ni÷m †y gˆi kÃm theo th◊ sœ c„ th™m c¨ hÈi Æ” bπn xu†t hi÷n tr™n b∏o n˜a Ɔy.

Bπn c„ th” gˆi bµi bªng 2 c∏ch: qua email blogvhqs@gmail.com ho∆c Æfia chÿ Tπp ch› V®n ho∏ qu©n s˘ sË 23 - L˝ Nam ß’ QuÀn Hoµn Ki’m - HÄ NóI H∑y nhanh tay, c„ th” Tπp ch› sË tÌi sœ lµ t©m s˘ cÒa bπn.

30  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Để thương để nhớ...

T

An cÔng chfi g∏i 

Ëi th¯ 6, m◊nh vµ Thy ra b’n xe Mi“n ß´ng. Xe xu†t b’n kho∂ng 22 giÍ 30 vµ Æ’n Pleiku kho∂ng 6 giÍ 30 phÛt s∏ng h´m sau.

TrÍi lπnh t™ t∏i. C∏i lπnh nh≠ tı trong x≠¨ng lπnh ra n™n dÔ c„ chu»n bfi thÀt k¸, m◊nh vµ Thy ph∂i phi ngay vµo shop qu«n ∏o †m g«n Æ„, tuy”n cho mÁi Ưa 1 c∏i ∏o chËng rät (sau khi book phflng Î kh∏ch sπn Pleiku). Xong Æ©u Æ„ tÙi m◊nh mÌi ghä vµo qu∏n nh· b™n Æ≠Íng ®n s∏ng vµ vµo Trπm Ra-Æa 12, n¨i em m◊nh Æang lµm nhi÷m vÙ...

An em m◊nh Æ∑ chÍ sΩn Î lËi vµo doanh trπi trong s©n bay Pleiku sau mÈt hÂi g‰i Æi÷n «m ‹ xem {chfi Lind} Æ∑ Æ’n Æ©u. Sau mµn chµo h·i c∏c chi’n s‹, An dæt m◊nh sang chµo m†y ÆÂng ch› chÿ huy rÂi chfi em hµn huy™n t©m s˘. Tr≠a Æ„, chfi em m◊nh ®n c¨m vÌi nhau cÔng vÌi chÿ huy.

C¨m bÈ ÆÈi, c¨m chÿ huy c„ Æ«y ÆÒ c∏, thfit, rau nh≠ng kh´ qu∏, m◊nh ph∂i cË læm mÌi xong Æ≠Óc mÈt chän. C∏c chi’n s‹ n„i, ti™u chu»n mÁi ngµy cÒa tÙi em lµ 22.000 ÆÂng/ng≠Íi nh≠ng tı ngµy vÀt gi∏ leo thang, 22.000 cÚng chºng khi’n ... b˜a c¨m {coi Æ≠Óc} h¨n.

Lµ kh∏ch n™n t©m trπng m◊nh ph†n ch†n, ph«n v◊ th†y An v…n khoŒ mπnh,

ch˜ng chπc, cfln chÿ huy th◊ th©n thi÷n...

M◊nh c„ ˝ Æfinh rÒ An vµ m†y bπn Æi th®m Bi”n HÂ. ThÀt may v◊ ÆÂng ch› Nam chÿ huy ÆÂng ˝ cho An vµ hai ÆÂng ÆÈi dæt tÙi m◊nh Æi tham quan quanh Pleiku v◊ h´m nay lµ th¯ b∂y, ›t vi÷c, th’ lµ m†y chfi em g‰i taxi Æi Bi”n HÂ. Bµ con b∂o, Bi”n H rÈng g«n 250ha , s©u tr™n 25m lµ n¨i cung c†p n≠Ìc sinh hoπt cho toµn thµnh phË.

Nh◊n m∆t n≠Ìc xanh nh≠ ng‰c, l®n t®n s„ng gÓn, kh´ng mÈt c‰ng r∏c c∏c {c≠ d©n X◊ Gfln} bÁng chπnh lflng, ≠Ìc g◊ S´ng Sµi Gfln cÚng Æ≠Óc nh≠ th’ th◊ ÆÏ bi’t m†y.

H›c h›c...

Ngæm c∂nh ch∏n, c∂ b‰n rÍi Bi”n H Æi c©u c∏, sau Æ„ vµo ®n c∏ n≠Ìng Î qu∏n S™ San. An cÔng H≠ng vµ Tr◊nh (hai ÆÂng ÆÈi cÒa em m◊nh) c©u Æ≠Óc kh∏ nhi“u c∏ n™n khi trÎ v“ ƨn vfi, chi’n lÓi ph»m thu Æ≠Óc h¨n m≠Íi con c∏ r´ phi to h¨n bµn tay. Ph∂i lo v“ sÌm v◊ tËi Æ„ c„ ti’t mÙc chia tay 10 anh em xu†t ngÚ - trong Æ„ c„ Tr◊nh.

L‘ chia tay di‘n ra vui vŒ vµ Æ≠Óc Æ∏nh gi∏ lµ s´i ÆÈng h¨n nhi“u buÊi l‘ chia tay trong suËt 3 n®m qua v◊ s˘ hi÷n di÷n Æ∆c bi÷t cÒa 2 ... ph„ng vi™n lµ m◊nh vµ Thy. Trong Æ„ toµn trai tr∏ng n™n vi÷c xu†t hi÷n cÒa 2 Ưa con g∏i nhi÷t t◊nh h∏t hfl

cho m‰i ng≠Íi H∑y n„i ti’ng n„i cÒa m◊nh tr™n V®n ho∏ qu©n s˘ qua chuy™n mÙc {Blog cho m‰i ng≠Íi}.

ß” {mÎ hµng} cho chuy™n mÙc {Blog cho m‰i ng≠Íi} th∏ng 6 nµy, chÛng t´i xin giÌi thi÷u tr›ch Æoπn nhÀt k˝ cÒa chfi g∏i mÈt chi’n s‹ trong chuy’n l™n ƨn vfi th®m em trai Æang lµm nhi÷m vÙ tπi mÈt Trπm Ra-Æa cÔng mÈt tr®n trÎ {nh· mµ kh´ng nh·} cÒa mÈt chi’n s‹ c∂nh v÷ thuÈc Qu©n khu 9.

Trang nµy chÛng t´i sœ kh´ng ch†m nhuÀn bÛt, mÁi bµi vi’t ch‰n in t∏c gi∂ sœ Æ≠Óc nhÀn mÈt ph«n quµ cÒa toµ soπn.

ßÂng ch› Toµn Æ∑ {Æ“n Æ∏p} m†y chfi em v◊ s˘ hi÷n di÷n {sËng ÆÈng} h´m tr≠Ìc bªng ch«u ®n s∏ng + uËng cµ ph™ ngay s∏ng h´m sau cÔng ti÷c ti‘n Æ≠a hoµnh tr∏ng tπi Trπm Ra-Æa 12 - n¨i ÆÂng ch› vµ ÆÂng ÆÈi Æang chi’n Ɔu canh gi˜ vÔng trÍi - n¨i c„ ÆÈ cao kho∂ng 800m so vÌi m˘c n≠Ìc bi”n. Vµ tı Æ©y, ng≠Íi ta c„ th” nh◊n ngæm c∂ thµnh phË Pleiku tı tr™n cao, nh◊n m∏y bay c†t c∏nh - hπ c∏nh tπi s©n bay Pleiku, ngæm Æÿnh Hµm RÂng...

M◊nh v“ thµnh phË vµ Æ∑ th†y y™n t©m h¨n v“ An. Nhi“u kh∂ n®ng T’t nµy An sœ Æ≠Óc v“ qu™ ®n T’t vµ {thµnh t˘u} Æ„ c„ Æ’n 40% lµ nhÍ vµo thµnh c´ng cÒa chuy’n Æi nµy cÚng n™n. C∏c chi’n s‹ Î Æ©y Æ∑ b◊nh ch‰n An lµ ng≠Íi hπnh phÛc nh†t v◊ Æ©y lµ l«n Æ«u ti™n sau 3 n®m, c∏c chi’n s‹ cÒa Trπm ra-Æa 12 mÌi c„ th©n nh©n vµo th®m; vµ Æ∆c bi÷t, l«n Æ«u ti™n sau nhi“u n®m mÌi c„ kh∏ch lµ ph„ng vi™n. Chuy’n th®m cÒa 2 Ưa m◊nh Æ≠Óc b«u ch‰n lµ lµ chuy’n th®m †n t≠Óng vµ vui vŒ nh†t... n™n chæc chæn, 2 Ưa m◊nh v“ thµnh phË sœ khi’n {ng≠Íi ta} nhÌ nhung h¨i l©u Æ„! H›c h›c...  (Tr›ch tı blog lindhoian cÒa H Nguy™n Th∂o - Ph„ng vi™n B∏o Sµi Gfln gi∂i ph„ng)

Những phiên gác đêm

ß

™m nay, cÚng nh≠ bao Æ™m kh∏c, mÈt m◊nh n¨i v‰ng g∏c, c∏i lπnh Æ«u n®m c¯ len nhã qua t†m ∏o lµm t´i tho∏ng rÔng m◊nh, lflng mi™n man suy ngh‹...

Hai th∏ng qu©n ngÚ sæp qua Æi, chÿ cfln vµi ngµy n˜a t´i sœ v“ ƨn vfi mÌi. ßÂi nÛi hay ÆÂng bªng? Mi“n ng≠Óc hay mi“n xu´i? Trung du hay h∂i Æ∂o? T´i kh´ng bi’t! Nh≠ng t´i nhÌ bi’t bao k˚ ni÷m cÒa th∏ng ngµy ngæn ngÒi Æ∑ qua. T´i nhÌ v‰ng g∏c ven lÈ Æ™m Æ™m m◊nh Ưng g∏c.

N¨i Æ„ c„ nh˜ng h◊nh ∂nh mµ t´i bi’t sœ theo t´i, dÔ t´i c„ chuy”n Æ’n n¨i nµo.

H◊nh ∂nh nh˜ng con ng≠Íi b◊nh th≠Íng, r†t b◊nh th≠Íng lµm c´ng vi÷c b◊nh th≠Íng nh≠ng ÆËi vÌi t´i thÀt cao c∂. Vµ cÚng ch›nh nh˜ng ng≠Íi †y Æ∑ ti’p th™m s¯c mπnh, ˝ ch› vµ nghfi l˘c Æ” t´i tr≠Îng thµnh h¨n, y™u m’n h¨n cuÈc sËng nµy.

C¯ mÁi Æ™m, khi ti’ng c´n trÔng bæt Æ«u th≠a d«n, Æoπn Æ≠Íng quanh cÊng Æ∑ væng b„ng xe qua lπi, nh˜ng ng≠Íi c´ng nh©n v÷ sinh bæt Æ«u c´ng vi÷c th«m l∆ng cÒa m◊nh. Tıng tËp vµi ba ng≠Íi vÌi c©y chÊi c∏n dµi tr™n Æ´i tay tho®n thoæt, thu«n thÙc. H‰ kh´ng ngπi Æ™m khuya, lπnh buËt, b†t ch†p m≠a gi„, h‰ v…n mi÷t mµi vÌi c´ng vi÷c v÷ sinh Æ” sÌm mai Æ≠Íng phË lπi mang bÈ m∆t mÌi, quang

sπch, tinh t≠¨m. C„ m†y ai bi’t Æ≠Óc h‰ lµm nh˜ng c´ng vi÷c nh≠ th’?

Ngµy Æ«u nhÀp ngÚ, khi kho∏c l™n ng≠Íi bÈ qu©n phÙc, Æ≠Óc mang b™n m◊nh kh»u sÛng AK, t´i c¯ ngÏ m◊nh thÀt v‹ Æπi, m◊nh Æ∑ g„p ph«n b∂o v÷ qu™ h≠¨ng, Ɔt n≠Ìc. Nh≠ng rÂi c¯ mÁi Æ™m, nh◊n th†y nh˜ng ng≠Íi quät r∏c b™n Æ≠Íng, t´i chÓt th†y m◊nh thÀt nh· bä. BÎi lœ, ngay b™n cπnh m◊nh cfln c„ nh˜ng cuÈc sËng th«m l∆ng vÌi nh˜ng c´ng vi÷c th«m l∆ng cÒa nh˜ng con ng≠Íi †y, nh˜ng c´ng vi÷c mÌi Æãp Æœ lµm sao! Vµ t´i chÓt hi”u rªng, x∑ hÈi lu´n c«n nh˜ng con ng≠Íi lµm c∏c c´ng vi÷c kh∏c nhau. C„ nh˜ng ng≠Íi gi˜ tr‰ng tr∏ch. Nh≠ng cÚng c„ nh˜ng con ng≠Íi vÌi nh˜ng vi÷c lµm thÀt gi∂n dfi.

Mai mËt Æ©y, dÔ trong b†t c¯ hoµn c∂nh nµo, Æi“u ki÷n nµo, t´i sœ lu´n mang theo nh˜ng h◊nh ∂nh †y Æ” lu´n nhÌ rªng: kh´ng ph∂i chÿ c„ nh˜ng c´ng vi÷c lÌn lao mÌi tπo n™n nh˜ng con ng≠Íi v‹ Æπi, mµ con ng≠Íi v‹ Æπi lµ do Î t†m lflng vµ s˘ hy sinh v◊ m‰i ng≠Íi, bæt Æ«u tı nh˜ng c´ng vi÷c b◊nh th≠Íng nh†t!

Chæc chæn lµ nh≠ vÀy!

Nguy‘n Ch› Quang (Ti”u Æoµn C∂nh v÷ BTL Qu©n khu 9)

SË 46  Th∏ng 06.2009  31

-- Ånh Nh©n vÀt cung c†p

nh≠ tÙi m◊nh khi’n ÆÂng ch› Toµn - B› th≠ chi Æoµn r†t vui. Sau khi ti÷c tan, Trπm tr≠Îng Æ∑ ra bæt tay, h·i th®m s¯c kh·e, bæt m◊nh ph∏t bi”u c∂m ngh‹ v“ ÆÍi sËng cÒa anh em chi’n s‹ Î Æ©y...

Xong Æ©u Æ„, m◊nh bæt taxi v“ lπi kh∏ch sπn. ß≠Íng tı trπm Ra-Æa v“ trµn ngÀp ∏nh tr®ng - tr®ng mi“n s¨n c≠Ìc vµo Æ™m trÍi trong xanh cao lÂng lÈng, thÀt hi“n hfla vµ tinh kh´i!

-- Ånh Shutter Stock, cung c†p bÎi H&J Productions Ltd.

NH¢N NGÄY M§I TR¶òNG TH⁄ GIõI 5.6

Tr∏i ߆t tËi d«n Æi Æang...

---nguy‘n ß°NG SONG

32  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

T

rong nh˜ng n®m g«n Æ©y, thi™n tai, lÚ lÙt, hπn h∏n, ÆÈng Ɔt... tr™n th’ giÌi x∂y ra ngµy cµng nhi“u, g©y thi÷t hπi nghi™m trong v“ ng≠Íi vµ cÒa. Nh˜ng c¨n s„ng th«n n®m 2004 Î Th∏i Lan khi’n 260.000 ng≠Íi ch’t, trÀn ÆÈng Ɔt lfich sˆ n®m 2008 tπi T¯ Xuy™n, Trung QuËc c≠Ìp Æi sinh mπng h¨n 70.000 ng≠Íi, c¨n b∑o Na-xg›t tµn ph∏ Mi-an-ma, mÔa hà næng n„ng l™n 400C Î ˇt-xtr©y-li-a Æ«u n®m 2009... lµ nh˜ng hÀu qu∂ cÒa vi÷c Tr∏i ߆t Æang †m d«n l™n mµ nguy™n nh©n bæt nguÂn tı s˘ ´ nhi‘m m´i tr≠Íng tr«m tr‰ng do ch›nh con ng≠Íi g©y ra.

L≠Óng ∏nh s∏ng M∆t TrÍi tÌi Tr∏i ߆t Æang gi∂m d«n - Æ„ lµ k’t luÀn cÒa c∏c nhµ khoa h‰c, vµ Æi“u nµy c„ ngh‹a hi÷n t≠Óng n„ng l™n toµn c«u Æang trÎ n™n nghi™m tr‰ng. So vÌi thÍi k◊ nh˜ng n®m 50 th’ k˚ XX, b¯c xπ nhi÷t M∆t TrÍi Î M¸ gi∂m 10%, Î mÈt sË khu v˘c cÒa Nga gi∂m 30%, Î Anh g«n 16%, Î I-xra-en gi∂m 22%... C∏c nhµ khoa h‰c g‰i Æ©y lµ hi÷n t≠Óng Tr∏i ߆t tËi d«n Æi.

Nguy™n nh©n lµ do ´ nhi‘m kh´ng kh›.

Than, d«u, cÒi kh´ng chÿ tπo ra kh› CO2 kh´ng mµu (nguy™n nh©n ch›nh g©y ra hi÷u ¯ng nhµ k›nh khi’n Tr∏i ߆t †m d«n l™n), mµ cfln tπo ra xÿ, bÙi, hÓp ch†t sun-phua vµ c∏c ch†t ´ nhi‘m kh∏c l¨ lˆng trong kh´ng kh›. Kh› ´ nhi‘m ph∂n xπ ∏nh s∏ng M∆t TrÍi vµo kh´ng gian, ng®n kh´ng cho chÛng ti’p xÛc vÌi b“ m∆t Tr∏i ߆t, ÆÂng thÍi, lµm bi’n ÆÊi Æ∆c t›nh quang h‰c cÒa c∏c Æ∏m m©y.

Theo c∏c nhµ khoa h‰c, trong vflng 10 n®m n˜a, s˘ †m l™n toµn c«u c„ th” Æπt tÌi Æi”m kh´ng th” Æ∂o ng≠Óc, g©y hπn h∏n, m†t mÔa vµ thi’u n≠Ìc nghi™m tr‰ng. So vÌi n®m 1750 (mËc cÒa cuÈc c∏ch mπng khoa h‰c k¸ thuÀt), nhi÷t ÆÈ trung b◊nh toµn th’ giÌi Æ∑ t®ng th™m 0,80C vµ v…n Æang ti’p tÙc t®ng; nh≠ vÀy, chÿ cfln 1,20C n˜a th´i lµ th’ giÌi ti’n tÌi Æi”m kh´ng th” Æ∂o ng≠Óc (t®ng th™m 20C). Khi Æ„, Tr∏i ߆t vÌi m˘c n≠Ìc bi”n l™n cao vµ di÷n t›ch rıng bfi thu hãp sœ bfi Æ∂o Æi™n v◊ m†t mÔa, hπn h∏n, b÷nh tÀt...

M¯c CO2 trong kh› quy”n hi÷n nay lµ 379 ph«n tri÷u (379mg/l). Khi nhi÷t ÆÈ th’ giÌi t®ng th™m 1,20C, tÿ l÷ nµy sœ lµ 400 ph«n tri÷u (400mg/l), t®ng h¨n 2 ph«n tri÷u mÁi n®m. LÛc †y sœ

trong Æ„, ri™ng giai Æoπn 1990-2100 ≠Ìc t›nh t®ng 1,4-5,80C. N®m 2000, m¯c CO2 trong kh› quy”n lµ 368mg/l, n®m 2004 lµ 379mg/l vµ sœ t®ng l™n 540-970 mg/l vµo cuËi th’ kÿ nµy. Vi÷c ÆËt d«u, kh› vµ than Æ∑ th∂i hµng tÿ t†n CO2 vµo b«u kh› quy”n; CO2 sœ gi˜ lπi nhi÷t tı M∆t TrÍi vµ lµm nhi÷t ÆÈ Tr∏i ߆t t®ng l™n.

Qu∏ tr◊nh †m l™n cÒa Tr∏i ߆t Æang lµm b®ng Î hai c˘c ngµy cµng tan mπnh, Æe d‰a s˘ sËng cfln cÒa thÊ d©n vµ g†u træng Bæc C˘c, d…n Æ’n ngÀp lÙt Æπi trµ Î nhi“u n¨i tr™n th’ giÌi - nh≠ tıng x∂y ra Î bang Phlo-ri-Æa (M¸) vµ Î B®ng-la-Æät.

Trong th’ kÿ XXI, m˘c n≠Ìc bi”n sœ t®ng 10-90cm. TÌi n®m 2100, Bæc C˘c sœ m†t 50-60% l≠Óng b®ng vµ sœ †m Æ’n m¯c mÔa hà sœ kh´ng cfln b®ng n˜a. Bæc C˘c †m l™n c„ th” lµm nhi“u loπi sinh vÀt bfi tuy÷t chÒng.

xu†t hi÷n {qu∂ bom sinh h‰c hãn giÍ}. ß” tr∏nh xu†t hi÷n {qu∂ bom} nµy, c∏c n≠Ìc c«n t®ng c≠Íng s∂n xu†t Æi÷n n®ng bªng nguÂn n®ng l≠Óng t∏i sinh, vµ Æ’n n®m 2010 ph∂i t®ng g†p Æ´i chi ph› cho nghi™n c¯u c´ng ngh÷ s∂n xu†t n®ng l≠Óng ›t ph∏t th∂i CO2.

T«ng ´-z´n, b∂o v÷ Tr∏i ߆t kh·i tia c˘c t›m tı M∆t TrÍi, bfi suy gi∂m chÒ y’u do ∂nh h≠Îng cÒa kh› Clorofluorocacbon (CFC) - loπi ho∏ ch†t th≠Íng Æ≠Óc sˆ dÙng trong tÒ lπnh vµ b◊nh phun cho Æ’n khi bfi Nghfi Æfinh th≠ M´n-r™-an (1987) quy Æfinh cæt gi∂m rÂi c†m sˆ dÙng. CFC tÂn tπi 45-100 n®m trong kh› quy”n. Kh› nhµ k›nh CO2 gia t®ng käo theo s˘ gia t®ng nhi÷t ÆÈ Î ph«n d≠Ìi cÒa t«ng kh› quy”n vµ s˘ lπnh Æi Î ph«n tr™n cÒa t«ng b◊nh l≠u. Nhi÷t ÆÈ th†p h¨n Î ph«n nµy sœ lµm chÀm lπi ph∂n ¯ng ho∏ h‰c g©y suy gi∂m t«ng ´-z´n. Do Æ„, m¯c ´-z´n sœ t®ng d«n (d˘ b∏o, tÌi n®m 2030-2040 sœ t®ng th™m 10%). Trong khi Æ„, s˘ †m l™n toµn c«u c„ th” trÎ n™n tÂi t÷ h¨n do nhi÷t ÆÈ b“ m∆t Tr∏i ߆t sœ t®ng th™m 2-110C vµo cuËi th’ kÿ nµy.

MÈt c´ng tr◊nh nghi™n c¯u khÊng l mang t™n Climateprediction.net vÌi s˘ tham gia cÒa h¨n 95.000 ng≠Íi tπi h¨n 150 n≠Ìc cho th†y, m¯c t®ng kh› hÀu toµn c«u so vÌi thÍi k◊ ti“n c´ng nghi÷p th†p nh†t lµ 20C vµ cao nh†t lµ 11,50C, cao h¨n nhi“u so vÌi d˘ Æo∏n tr≠Ìc Æ©y,

Nam C˘c ch¯a h¨n 90% b®ng cÒa th’ giÌi. N’u c∏c s´ng b®ng tπi b∏n Æ∂o Nam C˘c ph›a vÔng bi”n §-e-Æen tan hoµn toµn sœ n©ng m˘c n≠Ìc bi”n l™n th™m 0,3m. Cfln khi d∂i b®ng T©y Nam C˘c Æ sÈ h¨n nhi“u, tan ra, l≠Óng n≠Ìc sœ ÆÒ Æ” lµm m˘c n≠Ìc bi”n d©ng th™m nhi“u mät. Hi÷n nay, ba con s´ng b®ng chÒ chËt cÒa Nam C˘c (trong Æ„ c„ Pine Island vµ Thwaites) Æang m†t Æi nhi“u h¨n 60% l≠Óng b®ng so vÌi b®ng Æ≠Óc bÔ do tuy’t r¨i. Theo Æ∏nh gi∏ ban Æ«u, thÒ phπm cÒa t◊nh trπng nµy lµ do s˘ †m l™n toµn c«u. Ba s´ng b®ng n„i tr™n tan ch∂y lµm m˘c n≠Ìc bi”n t®ng th™m kho∂ng 0,24mm mÁi n®m.

Khi Tr∏i ߆t tËi d«n Æi, Æπi d≠¨ng sœ kh´ng nhÀn Æ≠Óc ÆÒ ∏nh s∏ng M∆t TrÍi, d…n Æ’n lµm rËi loπn h◊nh th∏i m≠a cÒa th’ giÌi. Ng≠Íi ta cho rªng, Tr∏i ߆t tËi d«n Æi c„ th” lµ nguy™n nh©n cÒa nh˜ng ÆÓt hπn h∏n Î vÔng sa mπc Xaha-ra khi’n hµng ngh◊n ng≠Íi ch’t trong nh˜ng n®m 1970-1980. ßi“u t≠¨ng t˘ c„ th” x∂y ra vÌi ch©u É.

B∂o v÷ m´i tr≠Íng trong sπch, b“n v˜ng cho Tr∏i ߆t lµ ngh‹a vÙ cÒa m‰i quËc gia. ß∏ng ti’c lµ mÈt sË n≠Ìc c´ng nghi÷p ph∏t tri”n lπi t◊m m‰i c∏ch l∂ng tr∏nh th˘c hi÷n c∏c Æi“u kho∂n cÒa Nghfi Æfinh th≠ Ky-´-t´. DÔ sao, v®n ki÷n nµy v…n lµ c¨ sÎ ph∏p l› Æ” cÈng ÆÂng th’ giÌi Ɔu tranh nhªm b∂o v÷ m´i tr≠Íng sËng cÒa m◊nh. 

SË 46  Th∏ng 06.2009  33

MóT THòI QU¢N NGü

gùi hàng

KIåN T¶õNG

N

h˜ng chi’n s‹ Ti”u Æoµn 232 - {Ti”u Æoµn Bµ Thao}, ƨn vfi vÀn t∂i n˜ cÒa Khu 5 lµm nhi÷m vÙ tr™n Æ≠Íng Tr≠Íng S¨n trong nh˜ng n®m kh∏ng chi’n chËng M¸, c¯u n≠Ìc, mÁi khi {´n cË tri t©n} th≠Íng nhæc Æ’n chfi Nguy‘n Thfi Hu†n, Ch›nh trfi vi™n ph„ ßπi ÆÈi 2, ki÷n t≠Ìng gÔi hµng {ch©n ÆÂng vai sæt}.

N®m 1966, khi vıa trfln 16 tuÊi, tÀn mæt ch¯ng ki’n nh˜ng tÈi ∏c d∑ man cÒa M¸ ngÙy tr™n qu™ h≠¨ng m◊nh, Nguy‘n Thfi Hu†n - mÈt n˜ du k›ch Î lµng ß´ng Hfla, x∑ ßi÷n Th‰, huy÷n ßi÷n Bµn, tÿnh Qu∂ng Nam Æ∑ quy’t Æfinh tho∏t ly gia Æ◊nh, gia nhÀp l˘c l≠Óng thanh ni™n xung phong Qu∂ng ßµ. MÌi qua vµi th∏ng c´ng t∏c, Nguy‘n Thfi Hu†n bfi mÈt c¨n sËt rät ∏c t›nh quÀt t¨i t∂, nªm vi÷n ba th∏ng trÍi, t„c rÙng g«n h’t, ng≠Íi chÿ cfln da b‰c l†y x≠¨ng. Th’ nh≠ng sau trÀn Ëm thÀp tˆ nh†t sinh nµy, chfi d≠Íng nh≠ mi‘n dfich tr≠Ìc nhi“u b÷nh tÀt, dÂn s¯c vµo c´ng t∏c vÌi mÈt ˝ ch› ki™n c≠Íng. VÌi nhi÷m vÙ gÔi thÂ, lÛc Æ«u chfi chÿ c‚ng Æ≠Óc 30kg, d«n d«n t®ng l™n 50kg, 70kg, 90kg rÂi tr™n 100 kg/chuy’n.

MÔa xu©n n®m 1968, chfi vinh d˘ Æ≠Óc Ưng vµo hµng ngÚ cÒa ß∂ng. Khi Ti”u Æoµn vÀn t∂i n˜ 232 (Trung Æoµn 230, CÙc HÀu c«n Qu©n khu 5) Æ≠Óc thµnh lÀp, chfi Æ≠Óc bÊ nhi÷m lµm Ch›nh trfi vi™n ph„ ki™m B› th≠ chi Æoµn ßπi ÆÈi 2. VÌi kh› th’ thi Æua {T†t c∂ cho ti“n tuy’n, t†t c∂ Æ” Æ∏nh thæng gi∆c M¸ x©m l≠Óc}, phÙc vÙ trÀn Æ∏nh s©n bay Chu Lai n®m 1970, chfi c‚ng 2 qu∂ Æπn ßKB, 1 Æ«u Æπn vµ 2 ngfli Æπn, tÊng tr‰ng l≠Óng x†p xÿ 120kg b®ng ÆÃo v≠Ót dËc, hµnh qu©n bÈ suËt 10 ngµy Æ≠Íng. Sau ÆÓt nµy, chfi Æ≠Óc t∆ng th≠Îng Hu©n ch≠¨ng Chi’n c´ng Gi∂i ph„ng hπng Nh†t.

NhÌ lπi k˚ ni÷m kh´ng th” nµo qu™n †y, chfi b∂o: {Mong muËn ch„ng Æ’n ngµy gi∂i ph„ng mi“n Nam, thËng nh†t

34  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

--- ÆÁ thfi ng‰c di÷p Ɔt n≠Ìc, trÎ v“ qu™ h≠¨ng Æoµn tÙ cÔng gia Æ◊nh, n™n chfi em chÛng t´i ai cÚng Æinh ninh t©m ni÷m: {Kh´ng t›nh khËi l≠Óng, kh´ng t›nh chÿ ti™u, c„ s¯c bao nhi™u, cËng hi’n t†t c∂}.

Cao 1,55m, v„c d∏ng m∂nh mai, song Nguy‘n Thfi Hu†n Æ∑ lµm n™n Æi“u phi th≠Íng: mang v∏c l≠Óng hµng n∆ng g†p h¨n 2 l«n tr‰ng l≠Óng c¨ th” m◊nh. ß«u n®m 1972, ti”u Æoµn Æ≠Óc giao vÀn chuy”n nhi“u loπi vÚ kh›, trong Æ„ c„ mÈt kh»u sÛng cËi 120mm. ß’ loπi nµy r†t n∆ng (x†p xÿ 130kg), lπi cÂng k“nh, gÔi c∏ nh©n kh´ng nÊi mµ 2 ng≠Íi khi™ng leo dËc cao lπi kh´ng b∂o Æ∂m an toµn. Ban chÿ huy ti”u Æoµn h‰p bµn m∑i v…n ch≠a th´ng. Nguy‘n Thfi Hu†n xung phong nhÀn tr∏ch nhi÷m v“ m◊nh. SuËt Æ™m Æ„ chfi th¯c træng, t◊m m‰i c∏ch buÈc d©y, gÔi thˆ. LÛc Æ«u chfi kh´ng Ưng dÀy nÊi v◊ Æ’ sÛng n∆ng, ch©n Æ’ lπi Æ≠a ra ngoµi r†t v≠Ìng v›u. G«n s∏ng chfi mÌi t◊m ra c∏ch chÃn th™m gÁ vµo. H´m sau, chfi gÔi Æ’ cËi v≠Ót qua khe Ch›n KhÛc, leo qua ng‰n ÆÂi Thanh S¨n Æ’n Æ≠Óc Æi”m giao hµng ÆÛng thÍi gian quy Æfinh. L«n kh∏c, chfi c‚ng nflng ßKZ75mm r†t dµi, vıa Æi vıa c«m r˘a ph∏t d©y leo tr™n Æ«u, c„ lÛc bfi v†p ng∑, c∂ ng≠Íi l…n hµng l®n xuËng dËc.

Nhi“u chuy’n vÀn chuy”n d≠Ìi c¨n m≠a t«m t∑, gÔi gπo tr™n vai mµ bÙng Æ„i l∂, chÿ ®n rau rıng, khoai sæn, chfi v…n ÆÈng vi™n chfi em Æ≠a hµng v“ Æ›ch an toµn. Chfi L™ Thfi CÛc, ßπi ÆÈi tr≠Îng ßπi ÆÈi 2, Ti”u Æoµn 232 t©m s˘: {ô ƨn vfi lÛc Æ„, Hu†n lu´n lµ con chim Æ«u Ƶn, vi÷c g◊ kh„ nh†t, khÊ nh†t Æ“u nhÀn v“ m◊nh vµ quy’t hoµn thµnh bªng Æ≠Óc. C„ Hu†n trong ÆÈi ngÚ, chfi em r†t y™n t©m. B©y giÍ nh»m lπi, mÁi n®m Hu†n mang b◊nh qu©n 20 t†n hµng}.

VÌi nh˜ng thµnh t›ch Æ∆c bi÷t xu†t sæc, li™n tÙc 5 n®m tı 1967-1972, chfi Nguy‘n Thfi Hu†n Æπt danh hi÷u Chi’n s‹ thi Æua tı c†p Trung Æoµn Æ’n CÙc HÀu c«n, vinh d˘ Æ≠Óc d˘ ßπi hÈi Anh hÔng, Chi’n s‹ thi Æua toµn mi“n Nam. 

CÉ CHÉO

V°N HOÉ SˇNG

H

´m n‰ Æi ngang qua mÈt con phË nh·, anh th†y mÈt ng≠Íi Ƶn ´ng ∏o qu«n bÈ ÆÈi Æ∑ cÚ sÍn, d˘ng chi’c xe m∏y cµ tµng gi˜a Æ≠Íng, ngÂi nh∆t c∏ ch∏o. M≠Íi m†y con c∏ ch∏o bäo nÙc, m“m o∆t nªm r∂i d‰c theo v÷t b∏nh xe, chæc lµ tÛi ni-l´ng Æ˘ng c∏ bfi r∏ch, c∏ r¨i tung t„e tr™n m∆t Æ≠Íng nh˘a. Chung quanh, m‰i ng≠Íi v…n Æi v“ hËi h∂, vµ ng≠Íi Ƶn ´ng m∆c ∏o qu«n bÈ ÆÈi v…n c«n m…n nh∆t tıng con c∏, lau sπch x’p lπi mÈt chÁ...

Qu™ anh Î vÔng bi”n. Anh v…n cfln nhÌ nh≠ in nh˜ng th∏ng n®m tuÊi nh·.

Bi”n qu™ anh nghÃo, nh≠ng mÁi n®m Æ’n dfip th∏ng 10, 11 ©m lfich, bµ mã ßπi d≠¨ng m™nh m´ng, v‹ Æπi d≠Íng nh≠ dµnh t∆ng cho d©n nghÃo qu™ anh th¯ s∂n vÀt Æ∆c bi÷t - c∏ ch∏o (ngoµi Bæc g‰i lµ c∏ khoai). Th¯ c∏ th©n h◊nh trong suËt, m“m o∆t, chÿ nhÛng vµo n≠Ìc s´i mÈt chËc lµ ch›n †y, Æ∑ giÛp cho ng≠Íi d©n qu™ anh v≠Ót qua bao nhi™u l«n gi∏p hπt, bao mÔa Æ„i rÚ ng≠Íi. Chÿ c„ canh c∏ ch∏o vÌi rau c∂i vµng x∏c x¨ mÈt ngµy ba b˜a, mµ bao nhi™u lÌp bπn bà cÔng anh Æ∑ trÙ lπi vÌi tr≠Íng vÌi lÌp, ti’p tÙc Æi h‰c. ThÀt k˙ lπ, cµng m†t mÔa lÛa ng´, khoai sæn, th◊ ng≠ d©n qu™ anh lπi cµng Æ≠Óc mÔa c∏ ch∏o! C„ nh˜ng h´m, c∏ ch∏o trµn ngÀp b’n thuy“n, c∏c mã, c∏c chfi g∏nh c∏ ch∏o Æ«y æp n∆ng Æ’n g∑y c∂ Æfln g∏nh, b∏n rŒ nh≠ cho. C„ b˜a, c∏ v“ qu∏ nhi“u, kh´ng ai mua h’t, c∏ ÆÊ træng ngoµi lÚy tre... N’u kh´ng c„ c∏ ch∏o, anh ngh‹, m◊nh kh„ c„ Æ≠Óc ngµy h´m nay...

--- TR¡N HOÄI

Anh nhÌ thªng Huy, mã n„ m†t sÌm, ba n„ gµ trËng nu´i n®m Ưa con l›t nh›t, kh´ng c„ ti“n mua ∏o qu«n, ph∂i l†y v∂i buÂm cÚ may thµnh nh˜ng c∏i qu«n, c∏i ∏o dµy cÈp, vµ cÚng r∏ch t¨i t∂. MÁi chi“u sau buÊi h‰c anh th≠Íng Æi theo Huy xuËng b’n thuy“n xin c∏. B‰n anh Æ∑ xin Æ≠Óc mÈt bao nh· Æ˘ng Æ«y c∏ ch∏o, vµ rÂi v◊ m∂i m™ tham d˘ trÀn b„ng Æ∏ cÒa trŒ con trong x„m, mµ bao c∏ ch∏o t≠¨i ngon Æ∑ bfi Ƶn bfl cÚng Æang Æ„i ng†u ®n m†t. Thªng Huy kh„c hu hu, anh cÚng kh„c. Kh´ng c„ c∏ ch∏o, chi“u nay l†y g◊ mµ ®n, ba n„ Æi bi”n ch≠a v“, bËn Ưa em g∏i th◊ Æang ÆÓi n„ v“ n†u canh c∏ ch∏o... Chi“u Æ„, mπ anh dËc ng≠Óc c∏i hÚ nh· Æ˘ng gπo Æ≠Óc ba b∏t. ß„ lµ c∏i

{hÚ gπo ti’t ki÷m}, mÁi b˜a, mπ d∆n anh em chÛng t´i khi n†u c¨m th◊ bÌt lπi mÈt vËc b· vµo hÚ, phflng khi c«n Æ’n. Thªng Huy mang gπo v“, c∂ Ƶn em n„ th†y gπo th◊ mæt s∏ng l™n v◊ k” tı khi mã ch’t Æ’n h´m Æ„, b«y em l›t nh›t cÒa n„ mÌi Æ≠Óc ®n c¨m! Mπ ngÂi xÌi c¨m cho tıng Ưa, chÿ mÈt chËc lµ nÂi c¨m h’t sπch, cÔng vÌi m†y con c∏ mæm m∆n khÃ...

B©y giÍ, thªng Huy Æ∑ trÎ thµnh ´ng chÒ mÈt trang trπi cµ ph™ m™nh m´ng Î ßæc Læc, c∏c em g∏i cÒa n„ cÚng Æ∑ tr≠Îng thµnh, Ưa lµm gi∏o vi™n, Ưa lµm k’ to∏n. Thÿnh tho∂ng n„ g‰i Æi÷n, nhæc lπi k˚ ni÷m ngµy x≠a, n„i rªng khi m´ r∂nh rang v“ qu™ ®n c∏ ch∏o mÈt b˜a cho Æ∑ thÃm...

C∏ ch∏o, th¯ c∏ cÒa d©n nghÃo ngµy x≠a †y, b©y giÍ ph∂i c„ ti“n mÌi ®n Æ≠Óc.

Anh l»n th»n ngh‹, tπi sao th’ nhÿ? V…n lµ c∏i con c∏ ch∏o ngµy x≠a Æ„? V…n lµ con c∏ ch∏o m“m o∆t, nhÛng vµo n≠Ìc s´i mÈt chËc lµ ch›n, vÀy mµ m†y n®m g«n Æ©y, c∏ ch∏o t˘ d≠ng {l™n ng´i}, lµ th¯ c∏ b∏n chπy nh†t Î c∏c chÓ. ... Anh vflng xe quay lπi, trao cho ng≠Íi Ƶn ´ng m∆c ∏o qu«n bÈ ÆÈi cÚ sÍn chi’c tÛi ni-l´ng mÌi... Vµ rÂi, c∏i tfl mfl Æ∑ d…n anh mÈt h´m Æ’n th®m gia Æ◊nh ng≠Íi Ƶn ´ng nµy... Tπi Æ„, anh Æ≠Óc ch¯ng ki’n mÈt c©u chuy÷n buÂn. {߯a con trai t´i tµn tÀt, c¯ Æ’n mÔa nµy, ngµy nµo n„ cÚng Æfli ®n c∏ ch∏o, anh π}. {Th’ ngµy nµo b∏c cÚng Æi chÓ mua c∏ th’ nµy ≠?}. {T´i kh´ng mua th◊ ai mua, vÓ t´i b· t´i Æi m†y chÙc n®m rÂi, tı khi thªng bä ch≠a Æ«y tuÊi. T´i Î chi’n tr≠Íng v“, sinh Ưa con trai ch≠a kfip mıng th◊ ph∏t hi÷n n„ bfi nhi‘m ch†t ÆÈc da cam. Mã n„ b· Æi. T´i cÚng kh´ng tr∏ch bµ †y Æ©u...}.

NÂi c∏ ch∏o nh· s´i liu riu trong b’p, mÔi ti™u, Ìt hæt l™n mæt anh cay xÃ... 

SË 46  Th∏ng 06.2009  35

L°NG KêNH V°N HOÉ

chÛ bÈ ÆÈi qu∏!

T

rÍi næng nh≠ ÆÊ lˆa. Loanh quanh m∑i mµ Thµnh v…n ch≠a t◊m th†y nhµ b∏c Thfinh. MÌi rÂi, tı qu™ bË Æi÷n cho Thµnh: {B∏c Thfinh lµ bπn chi’n Ɔu cÒa bË Î Qu∂ng Trfi n®m 1972. Qua bπn bà bË Æ≠Óc bi’t b∏c †y vıa chuy”n tı Hµ Nam l™n Î vÌi ng≠Íi con trai c∂ tπi Tı Li™m, Hµ NÈi. Nhµ g«n ga PhÛ Di‘n. Con tranh thÒ Æ’n th®m b∏c Thfinh rÂi Æi÷n cho bË nhä}.

Thfinh, con c∂ lµ Thinh Æ©u bµ?

CÙ chÒ qu∏n nghe kh´ng r‚, Ưng dÀy, che chi’c quπt nan l™n Æ«u lom khom Æi v“ ph›a Thµnh.

T†m l≠ng cflng cÒa cÙ nh†p nh´ gi˜a næng ch„i gæt: - ChÛ h·i nhµ ai?

- Ch∏u h·i nhµ ´ng Thfinh, con c∂ lµ Thinh - Æo∏n cÙ n∆ng tai, Thµnh n„i nh≠ gµo l™n.

CÙ chÒ qu∏n nheo nheo Æ´i mæt mÍ ÆÙc, gi¨ chi’c quπt nan chÿ vµo mÈt ng‚ nh·, ©n c«n: - ChÛ Æi h’t ng‚ nµy g∆p c©y roi rœ ph∂i nhä. NhÌ c©y roi Ɔy...

Thµnh t®ng ga, chi’c xe ngo∆t vµo ng‚ nh·. Bµ cÙ lπi che chi’c quπt nan l™n Æ«u lom khom trÎ v“ qu∏n.

MÈt c˘u chi’n binh m∏i t„c træng nh≠ c≠Ìc Æang ngÂi uËng n≠Ìc trong qu∏n bµ cÙ vıa thÎ dµi vıa læc Æ«u rÂi n„i nh·: - ChÛ bÈ ÆÈi ki÷m lÍi qu∏! Hai ti’ng {c∂m ¨n} c„ kh„ g◊...

ThÀt ti’c, lÍi ng≠Íi c˘u chi’n binh giµ †y, Thµnh Æ©u c„ nghe th†y! Bµ cÙ n∆ng tai cÚng kh´ng nghe th†y. CÙ phe ph»y chi’c quπt nan lÔa gi„ v“ ph›a ng≠Íi c˘u chi’n binh giµ. 

Thµnh d˘ng xe s∏t gËc nh∑n ven Æ≠Íng, h·i vÌi mÈt b∏c n´ng d©n Æang lÛi hÛi cuËc tr™n ruÈng: - B∏c ¨i, nhµ ´ng Thfinh, con c∂ lµ Thinh Î Æ©u π?

B∏c n´ng d©n qu®ng vÈi chi’c cuËc, chπy l™n Æ≠Íng, m h´i nh‘ nhπi: - ChÛ Æi Æ’n bÍ ao, rœ tr∏i, g∆p mÈt qu∏n n≠Ìc h·i ti’p.

Thµnh quay ngoæt, nh∂y phËc l™n xe ph„ng Æi. Qu∏n n≠Ìc Æ©y rÂi. Thµnh gi∂m ga rÂi dπng ch©n chËng xuËng Ɔt, nh◊n bµ cÙ chÒ qu∏n, vÈi v∑ h·i: - Bµ... bµ... bµ... ¨i! Nhµ ´ng

--- THANH HOÄ

X

tr˘c ban --- hÂng giang

M

≠Íi giÍ Æ™m, xe chÛng t´i mÌi Æ’n ƨn vfi X. T´i rÛt gi†y c´ng t∏c nh∂y vÈi xuËng xe. Doanh trπi ƨn vfi X thÀt khang trang, b“ th’. Nhµ cˆa cao ng†t, Æi÷n s∏ng choang. Chi’c cÊng Æ sÈ vÌi hai cˆa phÙ, mÈt cˆa ch›nh nh≠ cÊng mÈt tfla l©u Ƶi. Lπ qu∏! Væng tanh! T´i g‰i b©ng qu¨: - C„ ÆÂng ch› nµo tr˘c Î Æ©y kh´ng?

G‰i m∑i, g‰i m∑i nh≠ng Æ∏p lπi chÿ lµ s˘ im l∆ng. T´i li“u, Æ»y c∏nh cˆa sæt Æi v“ ph›a phflng tr˘c ban. Trong phflng tr˘c ban, chµng t≠Óng Ûy trŒ Æang c≠Íi ÆÔa vÌi mÈt c´ g∏i ngÂi ÆËi di÷n. T´i ˝ t¯ g‚ vµo c∏nh cˆa mÎ hä. Chµng th≠Óng Ûy v…n c≠Íi ÆÔa vÌi c´ g∏i, hai ng≠Íi

36  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

ƨn vfi

giªng nhau mÈt tÍ gi†y g◊ Æ„... T´i g‚ cˆa l«n n˜a. V…n ngÂi ch‘m tr÷ tr™n gh’, chµng th≠Óng Ûy nh◊n t´i h˜ng hÍ: - ßÂng ch› t◊m ai?

T´i Æ≠a gi†y c´ng t∏c rÂi tr◊nh bµy nhi÷m vÙ cÒa t´i lµ Æ’n lµm vi÷c vÌi chÿ huy ƨn vfi. Chµng th≠Óng Ûy ph»y tay: - ßÂng ch› ra n„i vÌi v÷ binh d…n vµo Æ©y. Sao ÆÂng ch› lπi t˘ vµo?

- Th≠a ÆÂng ch›! T´i g‰i m∑i nh≠ng kh´ng th†y ai tr˘c.

Chµng th≠Óng Ûy cau mµy: - Lπi b· Æi uËng n≠Ìc rÂi.

Th†y t´i tuÊi cao lπi Ưng l©u, c´ g∏i c„ vŒ ng≠Óng, mi‘n c≠Ïng Ưng dÀy chÿ vµo chi’c gh’ n„i: - ChÛ ngÂi xuËng Æ©y.

T´i ch≠a kfip ph∂n ¯ng th◊ chµng th≠Óng Ûy nh◊n c´ g∏i chªm chªm, l´ng mµy nh›u lπi, gi‰ng h¨i gæt: - Em c¯ ngÂi Ɔy, kh∏ch ng≠Íi ta Æi b©y giÍ †y mµ. - Sau Æ„, chµng th≠Óng Ûy ng≠Ìc nh◊n t´i, chÿ ra cÊng - ßÂng ch› ra ngoµi cÊng ÆÓi Æ” t´i g‰i Æi÷n cho tr˘c chÿ huy.

T´i l˜ng th˜ng Æi ra cÊng, nh˜ng t≠Îng ngay sau Æ„ sœ lµ mÈt cÛ Æi÷n thoπi tı phflng tr˘c ban g‰i cho tr˘c chÿ huy. Kh´ng ph∂i! Ti’ng c≠Íi ÆÔa gi˜a chµng th≠Óng Ûy vÌi c´ g∏i lπi vang l™n nh≠ Æ” bÔ cho kho∂ng thÍi gian t´i vıa xu†t hi÷n.

T´i c«m tÍ gi†y c´ng t∏c ki™n nh…n Ưng chÍ d≠Ìi mµn Æ™m mi“n Trung, lflng th†y nao buÂn sau mÈt ngµy hµnh qu©n v†t v∂. 

V°N HOÉ GIAO TI⁄P

--- nguy‘n anh dÚng

B

uÊi chi“u h´m †y, ßπi ÆÈi tr≠Îng Huy nhÀn Æ≠Óc mÈt l∏ th≠, ngoµi b◊ th≠ Æ“ ng≠Íi gˆi lµ {MÈt chi’n s‹ hay t’u t∏o}. Th†y lµ lπ, tı ngµy lµm chÿ huy Æ’n giÍ, Huy cÚng Æ∑ m†y l«n nhÀn Æ≠Óc th≠ cÒa anh em c∏n bÈ, chi’n s‹ Æ∑ tıng c´ng t∏c vÌi anh, nh≠ng ngoµi b◊ th≠ ai cÚng vi’t r‚ t™n ng≠Íi gˆi, ch¯ kh´ng vi’t {Ûp Ûp mÎ mÎ} nh≠ th’. ßi“u nµy khi’n ßπi ÆÈi tr≠Îng Huy tfl mfl, n™n anh vÈi ngÂi vµo bµn mÎ ngay b¯c th≠ ra Ɖc. {ßπi ÆÈi tr≠Îng Huy k›nh m’n!

Chæc anh sœ r†t ngπc nhi™n khi nhÀn Æ≠Óc l∏ th≠ nµy, vµ cfln ch≠a Æo∏n bi’t Æ≠Óc lµ ai?

Nh≠ng em xin tπm gi†u Æi“u nµy, chÿ c„ mÈt Æi“u mµ anh d‘ Æo∏n, Æ„ lµ c∏i cÀu hay t’u t∏o, pha trfl, nh†t lµ hay ÆÙc ÆÙc Æœo Æœo †y! GiÍ em Æang lµm Ph„ Gi∏m ÆËc mÈt doanh nghi÷p s∂n xu†t kinh doanh Æ gÁ m¸ ngh÷ trong mi“n Nam. ß„ cÚng lµ nhÍ s˘ gi∏o dÙc rÃn luy÷n cÒa c∏c anh, cÒa c∂ ƨn vfi Ɔy, n’u em Ƶo ngÚ l«n †y th◊ Æ©u c„ ngµy h´m nay...}. ߉c Æ’n dflng nµy, ßπi ÆÈi tr≠Îng Huy µ l™n mÈt ti’ng: {H∂i mÈc! ß›ch thfi lµ cÀu ta rÂi!}. K˚ ni÷m v“ cÀu A tr≠Îng nhi“u tµi lŒ nµy hi÷n ra r‚ nät trong Huy dÔ Æ∑ h¨n hai n®m rÂi...

LÛc Æ«u, bi÷t danh cÒa Binh nh◊ Nguy‘n Quang H∂i lµ {H∂i t’u}. Bi÷t danh nµy xu†t hi÷n Î {x™} 4 ngay tı khi H∂i Æ≠Óc bi™n ch’ v“

ßÑI ßóI TR¶ôNG Æ©y. Trong buÊi sinh hoπt Æ«u ti™n, kh´ng kh› Æang tr«m th◊ b†t ngÍ mÈt chi’n s‹ xung phong h∏t. CÀu chi’n s‹ Æ„ ch›nh lµ H∂i. Tr≠Ìc khi h∏t, H∂i k” mÈt c©u chuy÷n hµi {Binh nh◊ y™u hoa hÀu x„m} khi’n cho c∂ Æπi ÆÈi c≠Íi rÈ l™n. H∂i cfln h∏t bµi quan h‰ {LÍi th≠¨ng ta ng· cÔng nhau} cÚng r†t hay. Tı Ɔy, mÁi l«n ƨn vfi tÊ ch¯c li™n hoan v®n ngh÷ lµ lπi kh´ng th” thi’u H∂i.

Ngoµi n®ng khi’u v®n ngh÷, t›nh t◊nh hµi h≠Ìc, H∂i cfln lµ thÓ mÈc chuy™n nghi÷p. Qu™ Î lµng ngh“ ch›nh gËc, H∂i lµm mÈc tı nh·, tr≠Ìc khi nhÀp ngÚ Æ∑ lµ thÓ bÀc cao. Ngµy nhÀp ngÚ, H∂i Æ∑ {thÒ} lu´n bÈ Æ ngh“ mang theo. V“ ƨn vfi, nh˜ng vi÷c nh≠ tu sˆa nhµ cˆa, giµn gi∏, gi≠Íng ph∂n, hay lµm h‰c cÙ hu†n luy÷n... nhÍ c„ bÈ Æ Ƅ mµ tay ngh“ cÒa H∂i Æ≠Óc ph∏t huy r†t hi÷u qu∂. MÁi l«n hÈi thao h‰c cÙ hu†n luy÷n, {x™} 4 Æ“u Ωm gi∂i nh†t tuy÷t ÆËi. Bi÷t danh {H∂i t’u} chuy”n d«n sang {H∂i mÈc} tı lÛc nµo...

Nh≠ng rÂi chºng hi”u sao mÈt thÍi gian sau H∂i bÁng tr«m t›nh hºn. H·i th◊ cÀu ta chÿ Àm ı. D≠ luÀn trong {x™} mÁi ng≠Íi mÈt ki”u: {M†y h´m tr≠Ìc, hæn nhÀn Æ≠Óc th≠, chæc lπi chuy÷n y™u Æ≠¨ng træc trÎ?}. Ng≠Íi ph∂n ÆËi: {Ng≠Íi nh≠ hæn, c´ g∏i nµo ch∂ y™u! Hæn kh´ng {Æ∏} th◊ th´i ch¯...}.

GiÍ nghÿ tr≠a h´m †y, kh´ng gian ƨn vfi t‹nh l∆ng, H∂i nhã nhµng tÙt xuËng gi≠Íng, x· gi«y rÂi lŒn nhã

qua cˆa sau Æi vflng l™n ÆÂi th´ng thºng h≠Ìng ga tµu.

Næng hà oi ∂, con Æ≠Íng mfln ra ga kh´ng mÈt b„ng ng≠Íi.

H∂i vıa Æi, vıa ngo∂nh b™n n‰, ng„ b™n kia sÓ c„ ai nh◊n th†y. Chuy’n tµu xu´i Bæc Ninh cÚng vıa lÛc chu»n bfi rÍi ga Æ≠a kh∏ch v“ xu´i...

V“ Æ’n Æ«u ng‚, H∂i g∆p ngay bµ cÙ hµng x„m. Bµ cÙ Æon Æ∂ h·i han, H∂i Àm ı l∂ng tr∏nh, nh≠ng bµ cÙ c¯ käo vai, b∂o: {BË ch∏u Ëm h¨n tu«n nay, vµ nghe n„i c„ anh c∏n bÈ Æ¨n vfi v“ th®m!

BÈ ÆÈi t◊nh ngh‹a th’ Ɔy, qu˝ ho∏ qu∏!}. H∂i s˜ng sÍ, chÈt dπ: {Sao lπi c„ chuy÷n lπ nhÿ? Hay lµ...}. V“ Æ’n cÊng, HÀu - c´ em g∏i H∂i, chπy ra ngÏ ngµng: {õ! Sao b∂o anh bÀn hÈi thao kh´ng v“ Æ≠Óc?

C„ anh thÒ tr≠Îng th®m nhµ m◊nh, v…n Æang ngÂi n„i chuy÷n vÌi bË. BË Ëm cÚng ÆÏ rÂi...}. Vµo nhµ, th†y ßπi ÆÈi tr≠Îng Huy, H∂i g∑i Æ«u g≠Óng gπo: {Con chµo bË!

Em... em chµo thÒ tr≠Îng!

Em... em...}. H∂i kh´ng ngÍ lπi r¨i vµo t◊nh huËng thÀt kh„ xˆ nµy. ßπi ÆÈi tr≠Îng Huy vÁ vai b∂o: {Anh Æi c´ng t∏c Î x∑ b™n, ti÷n th” ghä th®m gia Æ◊nh. B∏c nhµ Ëm, em c¯ Î nhµ vµi h´m ch®m s„c bË...}. H∂i †p Ûng: {Dπ, kh´ng... em v“ rÂi l™n ngay π... Em cfln c„ chuy÷n muËn... b∏o c∏o anh!}. H∂i k”, c∏ch Æ©y hai ngµy, cÀu nhÀn Æ≠Óc l∏ th≠ cÒa ng≠Íi bπn cÔng lµng. Anh nµy tr≠Ìc lµm mÈc Î nhµ, giÍ vµo lµm cho mÈt c´ng ty xu†t kh»u Æ gÁ m¸ ngh÷ trong mi“n Nam. Trong th≠ n„i, c´ng ty Æang r†t c«n nh˜ng ng≠Íi c„ tay ngh“ cao nh≠ H∂i, sœ tr∂

l≠¨ng r†t cao. Hi÷n tπi, m‰i thÒ tÙc Æ” H∂i vµo lµm anh ta Æ∑ lo xong xu´i, H∂i ph∂i xin ra qu©n ngay... B†y giÍ m‰i ng≠Íi mÌi {µ} l™n. Ra lµ vÀy, th∂o nµo mµ H∂i hay t’u lµ th’ t˘ nhi™n lπi tr«m! ßπi ÆÈi tr≠Îng Huy nh· nhã: {Th˘c ra b‰n anh cÚng Æo∏n ra em {c„ v†n Æ“}, n™n Æ∑ theo s∏t Æ” c„ c¨ hÈi ÆÈng vi™n giÛp ÆÏ em, nh≠ng kh´ng ngh‹ lµ em lπi b· v“} - Anh næm c∏nh tay H∂i, n„i ti’p: {- Anh bπn qu∂ r†t tÀn t◊nh giÛp H∂i. MÈt chÁ lµm tËt vµ thu nhÀp cao, ai ch∂ mong muËn. Th’ nh≠ng Æ” c„ Æ≠Óc n„ mµ Æ∏nh ÆÊi c∂ danh d˘, nh©n c∏ch qu©n nh©n th◊ thÀt kh´ng Æ∏ng Æ©u em π! Em Æang lµ mÈt chi’n s‹ tËt, c∂ ƨn vfi r†t y™u m’n, tin t≠Îng em. Ng≠Íi c„ tay ngh“ cao nh≠ em, khi h’t hπn ngh‹a vÙ trÎ v“, chæc chæn sœ c„ vi÷c lµm tËt, thu nhÀp x¯ng Æ∏ng!}. H∂i xÛc ÆÈng, gi‰ng nghãn lπi: {V©ng, em hi”u rÂi π!}. {ßπi ÆÈi tr≠Îng π! GiÍ Æ©y em Æ∑ lµ mÈt ng≠Íi qu∂n l˝ doanh nghi÷p, nh≠ng nh˜ng g◊ h‰c Æ≠Óc Î anh vµ c∏c anh c∏n bÈ Æ¨n vfi trong lËi sËng, lËi ¯ng xˆ vÌi anh em chi’n s‹, em mÌi th†m th›a nhi“u Æi“u. Nh†t lµ ph∂i c„ lflng ki™n tr◊ th◊ mÌi tπo d˘ng n™n cho m◊nh mÈt t≠¨ng lai tËt Æãp...}. ßπi ÆÈi tr≠Îng Huy th†y thÀt vui, anh g†p l∏ th≠ lπi vµ t˘ nhÒ: {Ngay tËi nay, sœ Ɖc cho c∂ ƨn vfi nghe l∏ th≠ nµy}... 

SË 46  Th∏ng 06.2009  37

V°N HOÉ - V°N NGHå

ßÁ B∂o kh´ng muËn lµm nhπc s‹... l´ng b´ng

-- Ånh Nh©n vÀt cung c†p

---H¤ HUY S•N

Khi nhæc tÌi ßÁ B∂o, c´ng chÛng y™u nhπc sœ nhÌ tÌi giai Æi÷u bay bÊng cÒa nh˜ng {b¯c th≠ t◊nh} l∑ng mπn nh≠ thay lÍi muËn n„i dµnh cho nh˜ng bπn trŒ Æang y™u, cfln c∏c ca s‹ lπi ngh‹ tÌi mÈt nhπc s‹ hoµ ©m phËi kh› c„ uy t›n trong lµng nhπc. ßÁ B∂o b©y giÍ kh´ng cfln ph∂i {m¨ v“ ng´i nhµ vµ nh˜ng Ưa trŒ} n˜a mµ gi†c m¨ †y Æ∑ trÎ thµnh hi÷n th˘c: anh Æang c„ mÈt tÊ †m hπnh phÛc vÌi ng≠Íi vÓ lµ M.C truy“n h◊nh xinh Æãp, c´ con g∏i h¨n 3 tuÊi d‘ th≠¨ng cÔng mÈt ng´i nhµ Æang hoµn thi÷n.

38  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Tı nhπc s‹ s∏ng t∏c Æ’n nhµ s∂n xu†t

C´ng chÛng bæt Æ«u bi’t Æ’n nhπc s‹ ßÁ B∂o khi bµi h∏t Ngµy th∏ng mong chÍ cÒa anh nªm trong tËp nh˜ng bµi h∏t Æ≠Óc y™u th›ch cÒa Lµn S„ng Xanh n®m 2000.

Ti’p Æ„, mÈt loπt c∏c ca khÛc v“ t◊nh y™u nhã nhµng mµ s©u læng Æ∑ li™n tÙc chinh phÙc c∏c bπn trŒ y™u nhπc vµ khºng Æfinh t™n tuÊi nhπc s‹ ßÁ B∂o. Nh≠ng c∏i t™n ßÁ B∂o Æ≠Óc nhi“u ng≠Íi bi’t Æ’n vÌi t≠ c∏ch lµ nhπc s‹ hfla ©m phËi kh› hi÷u qu∂ th◊ ph∂i k” tı album NhÀt th˘c do ßÁ B∂o k’t hÓp cÔng nhπc s‹ Ng‰c ßπi vµ ca s‹ Tr«n Thu Hµ cho ra mæt c´ng chÛng vµo n®m 2002. CÚng trong n®m Æ„, album nµy Æ≠Óc b«u ch‰n lµ s˘ ki÷n v®n h„a ti™u bi”u cÒa n®m.

N®m 2004, bªng vi÷c tr◊nh lµng album C∏nh cung, ßÁ B∂o mÈt l«n n˜a khºng Æfinh vfi th’ cÒa m◊nh trong l‹nh v˘c s∏ng t∏c. Album ThÍi gian Æ” y™u ra ÆÍi sau Æ„ 4 n®m cÚng tπo n™n d†u †n Æãp n¨i ng≠Íi nghe. Nhπc ßÁ B∂o v“ c¨ b∂n r†t kän ng≠Íi nghe. ô Æ„, nh˜ng giai Æi÷u trÎ n™n trÛc træc khi’n ca s‹ kh´ng d‘ dµng khi th” hi÷n. ßÁ B∂o cho bi’t, anh chÒ tr≠¨ng nh≠ vÀy. ô Æ©y, kh´ng ph∂i anh Æang lµm kh„ ng≠Íi nghe hay lµm kh„ ca s‹, mµ Æ„ lµ t†t c∂ nh˜ng g◊ anh ngh‹, anh muËn vµ trung thµnh vÌi n„. M‰i ng≠Íi th†y nh≠ th’ nµo, ngh‹ nh≠ th’ nµo Æ„ lµ y’u tË kh∏ch quan. ßÁ B∂o n„i th™m: {ô thÍi buÊi nµy, khi m‰i th¯ Æ∑ trÎ n™n b∑o hfla th◊ cÚng Æıng mong mÈt s∂n ph»m m◊nh lµm ra Æ“u Æ≠Óc t†t c∂ m‰i ng≠Íi Æ„n nhÀn. ßi“u Æ„ r†t hi’m vµ r†t kh„}. ßi“u

d‘ nhÀn th†y trong ©m nhπc cÒa ßÁ B∂o lµ s˘ giµ d∆n, tıng tr∂i, v˜ng vµng v“ chuy™n m´n. Anh tÀp trung khai th∏c v“ t◊nh y™u, mÈt Æ“ tµi kh´ng cfln xa lπ nh≠ng lu´n lu´n c„ chÁ Ưng. Cho dÔ Î ng´i th¯ nµo, {anh} hay {em}, nam hay n˜ th◊ t◊nh y™u trong nh˜ng ca khÛc cÒa ßÁ B∂o v…n lµ mÈt t◊nh y™u Æãp, hπnh phÛc, lπc quan. Nh˜ng gi∏ trfi r†t nh©n b∂n †y, c„ lœ Î thÍi nµo cÚng c«n Æ’n, kh´ng chÿ trong cuÈc sËng hi÷n Æπi.

Sau nµy, trÎ thµnh nhµ s∂n xu†t chuy™n nghi÷p, ßÁ B∂o cÚng tπo Æ≠Óc †n t≠Óng vÌi c´ng chÛng y™u nhπc bªng nh˜ng album lµm cÔng c∏c ca s‹ nh≠: B¯c th≠ t◊nh th¯ ba (T†n Minh), Th’ giÌi tuy÷t vÍi (Nguy‘n Ng‰c Anh), Nh˜ng ´ mµu khËi lÀp ph≠¨ng (TÔng D≠¨ng).

Hi÷n tπi phflng thu B∂o L˝ do anh phÙ tr∏ch lu´n lµ mÈt Æfia chÿ tin cÀy cho c∏c ca s‹ khi ra album mÌi.

Thµnh c´ng Æi kÃm... may mæn

Trong hµnh tr◊nh Æ’n vÌi ©m nhπc, ßÁ B∂o cho rªng m◊nh may mæn h¨n r†t nhi“u ng≠Íi v◊ Æ≠Óc gia Æ◊nh Òng hÈ vµ tπo Æi“u ki÷n tËt nh†t. Anh bæt Æ«u h‰c Ƶn organ tı n®m h‰c lÌp 9, sau mÈt n®m th◊ thi vµo tr≠Íng Cao ƺng Ngh÷ thuÀt Hµ NÈi. ß’n n®m 1999, ßÁ B∂o thi vµo Nhπc vi÷n Hµ NÈi chuy™n ngµnh s∏ng t∏c. Sau 15 n®m c„ lŒ gæn b„ vÌi ©m nhπc, ßÁ B∂o Æ∑ nÁ l˘c kh´ng ngıng Æ” tπo n™n th≠¨ng hi÷u lµ mÈt trong nh˜ng nhπc s‹ phËi kh› gi·i hi÷n nay cÒa lµng nhπc Vi÷t. Con Æ≠Íng Æi cÒa ßÁ B∂o t≠¨ng ÆËi bªng phºng, vµ nh≠ anh n„i, s˘ may mæn g„p mÈt ph«n kh´ng nh· trong thµnh c´ng cÒa anh ngµy h´m nay.

Th∏ng 1 - 2006, cÔng vÌi nhπc s‹ Ng‰c Ch©u, ßÁ B∂o Æ∑ vinh d˘ Æ≠Óc ch‰n tham gia ch≠¨ng tr◊nh Con Æ≠Íng ©m nhπc, vËn lµ mÈt ch≠¨ng tr◊nh nhªm t´n vinh nh˜ng {c©y Æa c©y Æ“} cÒa lµng nhπc nh≠: V®n Cao, B∂o PhÛc, Nguy‘n ߯c Toµn, Tr«n Ti’n, Nguy‘n C≠Íng... Æ≠Óc truy“n h◊nh tr˘c ti’p tr™n VTV3 ßµi Truy“n h◊nh Vi÷t Nam. H·i v“ d≠ vfi cÒa ch≠¨ng tr◊nh, ßÁ B∂o c≠Íi: {V“ m∆t hi÷n t≠Óng, Æ„ chÿ lµ mÈt ch≠¨ng tr◊nh ©m nhπc nh≠ng Æ∆t trong khu´n khÊ ch≠¨ng tr◊nh Æ„ vÌi nh˜ng kh∏ch mÍi tham gia, t´i c∂m th†y r†t ph†n khÎi vµ t˘ hµo. ßi“u Æ„ th” hi÷n m◊nh Æ∑ Æi Æ≠Óc mÈt b≠Ìc kh´ng lÌn nh≠ng cÚng kh´ng ph∂i nh· trong ©m nhπc}. N®m

2008 vıa qua c„ th” g‰i lµ mÈt n®m thµnh c´ng cÒa ßÁ B∂o. T†t nhi™n, Æ” c„ Æ≠Óc thµnh c´ng †y, anh Æ∑ ph∂i lao ÆÈng mi÷t mµi, c»n tr‰ng vµ ˝ th¯c cao v“ ngh“. ß„ lµ vi÷c anh giµnh {cÛ ÆÛp} hai gi∂i th≠Îng: Album vµ Nhπc s‹ cÒa n®m. Gi∂i th≠Îng {CËng hi’n} do b∏o Th” thao vµ V®n h„a tÊ ch¯c lµ mÈt trong nh˜ng gi∂i th≠Îng ©m nhπc uy t›n nh†t Vi÷t Nam hi÷n nay. Gi∂i th≠Îng nµy do c∏c nhµ b∏o hoπt ÆÈng trong l‹nh v˘c v®n h„a v®n ngh÷, c„ nhi“u am hi”u v“ ©m nhπc b· phi’u b◊nh ch‰n. ßÁ B∂o c„ c∏i nh◊n vµ th∏i ÆÈ r†t kh∏c vÌi m‰i ng≠Íi v“ gi∂i th≠Îng cÚng nh≠

mÍi cÈng t∏c. T´i bi’t m◊nh Æ≠Óc mÍi kh´ng ph∂i v◊ m◊nh lµ sinh vi™n gi·i mµ thÍi gian Æ„, t´i hoπt ÆÈng b™n ngoµi r†t s´i nÊi vµ cÚng c„ nh˜ng d†u †n nh†t Æfinh. Sau mÈt thÍi gian gi∂ng dπy bÈ m´n hfla t†u, c∏ch Æ©y 2 n®m, t´i mÌi Æ≠Óc vµo bi™n ch’ ch›nh th¯c}. ßÁ B∂o n„i th™m: {ß„ lµ mÈt m´i tr≠Íng kh∏ tËt vµ phÔ hÓp vÌi t´i. T´i cÚng muËn c„ m´i tr≠Íng Ên Æfinh Æ” hoπt ÆÈng ngh÷ thuÀt; t´i muËn lµ mÈt nhπc s‹ nh≠ng kh´ng th›ch s˘ l´ng b´ng}.

C„ mÈt Æi“u mµ ßÁ B∂o kh∏c vÌi r†t nhi“u ng≠Íi, ngay tı nh·, anh Æ∑ mang

Nhπc s‹ ßÁ B∂o t™n Æ«y ÆÒ lµ

Nhπc s‹ ßÁ B∂o cÔng vÓ vµ con g∏i

s˘ ghi nhÀn hay lÍi g„p ˝ cÒa ng≠Íi kh∏c ÆËi vÌi m◊nh. T†t nhi™n, dÔ lµ ai th◊ cÚng kh´ng th” kh´ng vui khi nhÀn Æ≠Óc gi∂i th≠Îng hay lÍi khen. VÌi ßÁ B∂o, gi∂i th≠Îng c„ th” lÌn h¨n lÍi khen mÈt chÛt nh≠ng anh kh´ng xem n∆ng mµ Æ„n nhÀn n„ mÈt c∏ch b◊nh th∂n vµ tÿnh t∏o, Æ” m◊nh kh´ng chÒ quan cÚng nh≠ kh´ng kh≠Ìc tı s˘ ghi nhÀn cÒa m‰i ng≠Íi; sau Æ„ t˘ b∂n th©n nh◊n lπi m◊nh, ngh‹ v“ tr∏ch nhi÷m Æ” th†y m◊nh cfln ph∂i ti’p tÙc cË gæng h¨n n˜a.

Kh´ng th›ch... l´ng b´ng

ßÁ B∂o Æi lµm tı r†t sÌm. LÛc cfln nh·, anh Æ∑ lµ nhπc c´ng cÒa ßoµn ca mÛa nhπc nhã Trung ≠¨ng. RÂi sau nµy lµ bi™n tÀp vi™n cÒa NXB ¢m nhπc - DIHAVN. ßang r†t thµnh c´ng vÌi vai trfl lµ nhπc s‹ s∏ng t∏c vµ hfla ©m phËi kh›, ßÁ B∂o Æ∑ quy’t Æfinh ch›nh th¯c trÎ thµnh th«y gi∏o dπy nhπc vµ trÎ thµnh ng≠Íi l›nh tπi tr≠Íng ßπi h‰c V®n ho∏ - Ngh÷ thuÀt Qu©n ÆÈi. ßi“u nµy c„ vŒ h¨i b†t ngÍ vÌi c´ng chÛng. ßÁ B∂o c≠Íi cho bi’t: {Trong nh˜ng n®m cuËi lµ sinh vi™n Î Nhπc vi÷n, t´i Æ≠Óc tr≠Íng V®n h„a - Ngh÷ thuÀt Qu©n ÆÈi

ßÁ QuËc B∂o, sinh n®m 1978 tπi Hµ NÈi, trong mÈt gia Æ◊nh kh´ng c„ truy“n thËng lµm ngh÷ thuÀt. Hi÷n tπi, anh mang qu©n hµm thi’u Ûy, lµ gi∂ng vi™n bÈ m´n hfla t†u vµ keyboard tπi tr≠Íng ßπi h‰c V®n h„a Ngh÷ thuÀt Qu©n ÆÈi.

suy ngh‹ mÈt ng≠Íi lµm ngh÷ thuÀt kh´ng nh†t thi’t ph∂i Æa t◊nh hay l´ng b´ng nh≠ m‰i ng≠Íi v…n ngh‹. Anh nh◊n nhÀn v“ b∂n th©n {nghi™m ngæn} h¨n: {Tπi sao m◊nh ph∂i nh≠ th’. M◊nh h∑y lµ mÈt ng≠Íi ngh÷ s‹ sËng cuÈc sËng b◊nh th≠Íng, c„ nh˜ng th¯ b◊nh th≠Íng c¨ b∂n nh†t cÒa con ng≠Íi}. T´i h·i: {Hi÷n Æang lµ mÈt ng≠Íi l›nh, anh c„ ˝ Æfinh s∏ng t∏c v“ Æ“ tµi ng≠Íi l›nh kh´ng?}. ßÁ B∂o gi∑i bµy: {T´i ngh‹, t◊nh y™u lµ Æ“ tµi chung cho t†t c∂ m‰i ng≠Íi. Ai c„ t◊nh y™u Æãp th◊ ng≠Íi Æ„ sœ d‘ c∂m nhÀn, ÆÂng c∂m. Cfln Æ” vi’t ri™ng v“ ng≠Íi l›nh th◊ hi÷n nay t´i ch≠a ngh‹ tÌi, nh≠ng kh´ng c„ ngh‹a lµ t´i sœ kh´ng vi’t. C„ th” Æ’n mÈt lÛc nµo Æ„, khi nh˜ng tr∂i nghi÷m trong qu©n ÆÈi ch›n muÂi h¨n, c„ nhi“u xÛc c∂m Æ∆c bi÷t cho c´ng vi÷c th◊ t´i sœ c„ nh˜ng t∏c ph»m v“ Æ“ tµi nµy}. Th˘c ra, trong HÈi di‘n toµn qu©n 2008, ßÁ B∂o Æ∑ dµn d˘ng cho tr≠Íng mÈt ch≠¨ng tr◊nh hfla t†u dµn nhπc mang t™n Gi˜a ngµn tinh tÛ. Ch≠¨ng tr◊nh t∏i hi÷n h◊nh ∂nh nh˜ng ng≠Íi l›nh trong lao ÆÈng vµ chi’n Ɔu. T∏c ph»m nµy giµnh Æ≠Óc gi∂i Æ∆c bi÷t vµ c„ lœ Æ©y sœ lµ s˘ khÎi Æ«u tËt Æãp Æ” ßÁ B∂o v˜ng tin s∏ng t∏c nh˜ng t∏c ph»m kh∏c v“ ng≠Íi l›nh. 

SË 46  Th∏ng 06.2009  39

TH• VõI CHI⁄N Sè - CHI⁄N Sè VõI TH•

ßÿnh nÛi

Ta ng˘ gi˜a Æÿnh trÍi Canh mÈt vÔng bi™n ∂i Cho lµn s≠¨ng mong manh Ho∏ tr≠Íng thµnh v˜ng ch∑i L∏n buÈc vµo hoµng h´n R∏ng vµng cÔng Æ’n Î Bao nhi™u lµ nÛi non R›u r›t ngoµi cˆa sÊ Nh˜ng mÔa Æi th®m thºm Trong mung lung chi“u tµ C„ bao chµng trai trŒ C¯ l∆ng thinh mµ giµ ∏o l™n mµu mËc træng T„c Æ«m Æ◊a s≠¨ng bay LÍi y™u kh´ng muËn ng· E l…n vµo gi„ m©y BÁng ngÍi ngÍi ch„p nÛi Em xoà ´ th®m ta?

Bµng hoµng x´ toang cˆa Ho∏ ra v«ng tr®ng xa...

1998 Tr«n ß®ng Khoa

V«ng tr®ngkh∏t v‰ng -- Ånh H&J Studio www.hj-pro.com

--- lÍi b◊nh cÒa nhµ th¨ nguy‘n h˜u qu˝

T

r«n ß®ng Khoa lµm bµi th¨ nµy tı n®m 1998 mµ t´i c¯ ngÏ nh≠ thi s‹ nÊi ti’ng nµy vıa mÌi vi’t xong. T´i h◊nh dung ra anh Æang Ưng tr™n mÈt Æÿnh nÛi nµo Æ„ cÒa vÔng C˘c Bæc TÊ quËc th©n y™u, trong mµu ∏o l›nh bi™n phflng vıa nheo nheo mæt tÒm tÿm c≠Íi vıa Ɖc th¨: Ta ng˘ gi˜a Æÿnh trÍi Canh mÈt vÔng bi™n ∂i Cho lµn s≠¨ng mong manh Ho∏ tr≠Íng thµnh v˜ng ch∑i.

Nh©n vÀt tr˜ t◊nh Æ∑ hi÷n ra ngay tı Æ«u, r†t Ƶng hoµng, Æ‹nh

40  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Æπc: anh l›nh bi™n phflng. Vµ, cÚng c«n ph∂i khºng Æfinh ngay rªng nh˜ng ng≠Íi l›nh mang qu©n hµm mµu l∏ c©y †y r†t trŒ. TrŒ th◊ mÌi x≠ng danh mÈt c∏ch phong ÆÈ ngπo ngh‘ nh≠ th’ †y - Ta ng˘ gi˜a Æÿnh trÍi. Kh´ng ph∂i t´i mµ ta; ta c„ th” lµ mÈt nh≠ng cÚng c„ th” lµ nhi“u. MÈt chi’n s‹ hay mÈt ÆÈi ngÚ, Æ“u ÆÛng c∂. Ch˜ng chπc. ßµng hoµng. C∏i ch˜ng chπc Ƶng hoµng cÒa ng≠Íi bi’t r‚ vfi th’ vµ phÀn s˘ cÒa m◊nh. D≠Íng nh≠ c„ c∂ s˘ ngang tµng h„m hÿnh trong Æ„. BÎi n„ lµ ng˘ (cao sang, t˘ hµo) ch¯ kh´ng ph∂i lµ Ưng, Æi, ngÂi th´ng th≠Íng. Ch†t l›nh trŒ Æ∑ trµn vµo th¨, Ôa vµo c©u ch˜ mÈt c∏ch hÂn nhi™n vµ khäo läo.

Tr™n Æÿnh trÍi vfli v‰i cheo leo †y, c∂nh vÀt thÀt n™n th¨, thi™n nhi™n gæn b„ bπn b«u vÌi con ng≠Íi, l∑ng Æ∑ng t›u t›t b™n nhau: L∏n buÈc vµo hoµng h´n R∏ng vµng cÔng Æ’n Î Bao nhi™u lµ nÛi non R›u r›t ngoµi cˆa sÊ.

C∏i th˘c vµ c∏i ∂o Æ∑ hoµ trÈn vµo nhau, Ɔt trÍi m™nh m´ng kh´ng cfln xa x´i n˜a mµ Æ„ ch›nh lµ mÈt ph«n cuÈc sËng, n„i ÆÛng h¨n lµ mÈt ph«n t©m hÂn cÒa chi’n s‹ ta. Ch›nh c∏ch th” hi÷n nµy gÓi ra nhi“u li™n t≠Îng Æãp v“ Ɔt n≠Ìc, vÔng bi™n, ng≠Íi l›nh vÌi chi“u s©u lung linh cÒa n„.

Tuy nhi™n, n’u theo c∏i Ƶ nµy cuÈc sËng v´ cÔng gian khÊ cÒa ng≠Íi l›nh tr†n gi˜ bi™n ∂i sœ bfi thi vfi ho∏. Tr«n ß®ng Khoa bi’t dıng lπi Î Æ„ Æ” rœ qua mÈt lËi kh∏c, ti’p cÀn ÆÛng vµ g«n h¨n vÌi {t◊nh c∂nh} cÒa bao ng≠Íi l›nh bi™n phflng: Nh˜ng mÔa Æi th®m thºm Trong mung lung chi“u tµ C„ bao chµng trai trŒ C¯ l∆ng thinh mµ giµ.

Hay! Nµo c„ n„i g◊ cÙ th” Æ©u v“ gian kh„ cÒa ng≠Íi l›nh mµ sao nh˜ng Æi“u Æ„ c¯ l∆ng lœ th†m vµo ta. Ai Æ∑ tıng b∏m trÙ n¨i rıng xanh nÛi Æ·, g„c b” ch©n trÍi, Æ∑ tıng bi“n bi÷t xa qu™ h≠¨ng, xa gia Æ◊nh mÌi th†u h’t s˘ th®m thºm dªng d∆c cÒa thÍi gian, c∏i mung lung xao x∏c cÒa kh´ng gian. Trong c∏i thÍi gian, kh´ng gian †y nh˜ng chµng l›nh trŒ cÒa ta C¯ l∆ng thinh mµ giµ. Giµ Æ’n lÛc nµo chºng hay, l∆ng lœ giµ kh´ng m†y

ng≠Íi bi’t r‚. ThÒ ph∏p ÆËi nhau Æ≠Óc sˆ dÙng Î Æ©y (c∏c chµng trai vui nhÈn trŒ trung ÆËi vÌi s˘ l∆ng lœ ©m th«m giµ Æi cÒa ng≠Íi l›nh). Thˆ h·i, trong hoµn c∂nh Ɔt n≠Ìc hoµ b◊nh c„ s˘ hy sinh nµo lÌn h¨n th’.

N„i Æ’n tuÊi trŒ kh´ng th” kh´ng n„i Æ’n t◊nh y™u. T◊nh y™u Æ´i l¯a trong hoµn c∂nh nµy v…n lµ c∏i g◊ Æ„ cfln xa x´i vÌi ng≠Íi l›nh. Tı mÈt ÆÛp quay cÀn c∂nh, c∏i gian khÊ v†t v∂ cÒa ng≠Íi l›nh hi÷n l™n r‚ h¨n: Éo l™n mµu mËc træng T„c Æ«m Æ◊a s≠¨ng bay N™n chi: LÍi y™u kh´ng muËn ng· E l…n vµo gi„ m©y.

N’u n„i c„ nÁi buÂn nhà nhã gi†u vµo trong Æ„ cÚng chºng sao. BÎi, bªng t◊nh y™u vµ tr∏ch nhi÷m ÆËi vÌi TÊ quËc h‰ Æ∑ v≠Ót qua gian tru©n Æ” b∂o v÷ l∑nh thÊ, h‰ ch›nh lµ mÈt ph«n cÒa b¯c tr≠Íng

thµnh v˜ng ch∑i cÒa non s´ng Vi÷t Nam. KhÊ k’t lµ s˘ k’t hÓp Æπt hi÷u qu∂ cao gi˜a l∑ng mπn vµ hi÷n th˘c, lµ c∏ch g„i - mÎ bµi th¨ mÈt c∏ch tµi hoa bay bÊng: BÁng ngÍi ngÍi ch„p nÛi Em xoà ´ th®m ta?

Bµng hoµng x´ toang cˆa Ho∏ ra v«ng tr®ng xa...

Kh´ng gian chºng Æ≠Óc rÈng mÎ nh≠ ban ngµy nh≠ng s˘ chÀt hãp †y ch∂ ng®n Æ≠Óc s˘ t≠Îng t≠Óng Æãp Æœ th¨ mÈng cÒa ng≠Íi l›nh (c´ g∏i xoà ´ tÌi th®m m◊nh = ≠Ìc mong t◊nh y™u). D…u ph∂i bµng hoµng tr≠Ìc th˘c t’ kh´ng nh≠ m◊nh ngh‹ nh≠ng t©m hÂn ng≠Íi l›nh v…n tr∂i rÈng theo ∏nh tr®ng ngµn. V«ng tr®ng xa to∂ s∏ng nÛi non bÍ c‚i cÚng lµ hi÷n h˜u cÒa kh∏t v‰ng y™u th≠¨ng trong lflng ng≠Íi l›nh bi™n c≠¨ng. 

SË 46  Th∏ng 06.2009  41

TÑP V°N

Bªng l®ng t›m

cÒa mÈt mÔa hπ cÚ

-- Ånh H&J Studio www.hj-pro.com -- Trang Æi”m l™ thÔy d≠¨ng

E

--- hoµng h∂i anh

m vi’t nh˜ng dflng nµy cho mÈt ngµy r†t ÆÁi b◊nh th≠Íng.

TrÍi r†t xanh vµ m©y r†t træng. Cho mÈt ngµy hπ vµng ≠¨m, b◊nh y™n nh≠ nÙ c≠Íi Ɖng Î tr™n m´i. Cho mÈt ngµy khe khœ næng vµ khe khœ gi„, khe khœ c∂ thanh ©m cÒa k˚ ni÷m Ôa v“...

giÔm em mÈt lÍi y™u vÙng dπi? ß” rÂi c´ g∏i nh· c¯ chÍ, chÍ m∑i... Æ©u bi’t rªng næng tr„t Æ∏nh r¨i, vµ c¨n gi„ v´ t©m Æ∑ cuËn Æi rÂi.

Bªng l®ng mÔa nµy lπi nÎ.

Th◊ mÈt l«n nµy xin khe khœ ch¯ næng ¨i, vµ ngıng lπi gi„ ¨i, Æ” em gˆi cho hoa mÈt nÁi ni“m cfln dang dÎ, nÁi ni“m cÒa mÈt thuÎ r†t xa:

Em vi’t nh˜ng dflng nµy cho mÈt loµi hoa c„ mµu nÁi nhÌ, mµu cÒa ÆÓi chÍ, cÒa nhung nhÌ vÌi th≠¨ng y™u, cho mÈt loµi hoa mµ sÌm nay bÁng d≠ng em bæt g∆p tr™n con Æ≠Íng quen thuÈc, Æ” b©ng qu¨ mÈt chÛt bÂi hÂi, xao xuy’n, Æ” lπi th†y m◊nh nh≠ c· hoa m≠Íi t∏m... lflng rÈn rµng h∏t mÈt khÛc ngµy x≠a:

Næng gˆi g◊ c∏nh hoa m·ng manh Khe khœ næng vµ xin trÍi ngıng gi„.

Em ngÀp ngıng, ngÀp ngıng t◊nh phai...

T„c ngang vai, t„c ngang vai bi’t ai ÆÓi chÍ –p c∏nh hoa, äp c∏nh hoa trang s∏ch ng»n ng¨...(*)

Næng gˆi g◊ cho hoa bªng l®ng Mµ Æ≠Óm mµu t›m bi’c.

Em Æi qua b©ng khu©ng chÓt ti’c §i mµu m˘c t›m n®m nµo...(*)

Chºng th” nµo quay lπi vÌi t„c ngang vai, vÌi trang vÎ th¨m mÔi m˘c t›m. Mµu thÍi gian v…n Æ≠Óm, nh≠ng ng≠Íi x≠a Æ∑ xa thÀt xa rÂi. Em th◊ c¯ tr∏ch m∑i mÈt loµi hoa m·ng manh mµ Æ©u bi’t rªng m◊nh cÚng giËng nh≠ loµi hoa †y, c¯ m·ng manh, c¯ t›m ngæt, hÂn nhi™n, vµ cÚng Æ≠Óm buÂn.

Th∏ng n®m Æ∑ v“ t˘ bao giÍ.

Lπi mÈt mÔa ∏o træng xa tr≠Íng, mÈt mÔa bÈn b“ nh˜ng lo toan s‹ tˆ. Nh◊n mµu ∏o h‰c trfl tinh kh´i trong næng, lπi chÓt b©ng khu©ng: rªng ta cÚng c„ mÈt thÍi.

MÈt thÍi Æ” nhÌ, Æ” th≠¨ng, Æ” nh◊n v“ vµ ti’c nuËi. Em v…n nhÌ vflm bªng l®ng cÒa mÈt mÔa hπ cÚ, c„ c¨n m≠a rµo b†t chÓt, Æ” rÂi em th≠¨ng m∑i mæt mÈt ng≠Íi, lπi ti’c th«m sao c¨n m≠a d¯t sÌm... ChËn †y kh´ng t™n thµnh hfl hãn, nh≠ng chºng c„ ai, ngoµi mÈt loµi hoa bi’t Æ≠Óc nÁi lflng em.

Næng gˆi g◊ cho hoa bªng l®ng?

- C„ nhÌ ngµy x≠a Æ∑ chuy”n 42  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

C„ ai Æ„ n„i rªng hoa bªng l®ng t≠Óng tr≠ng cho nh˜ng mËi t◊nh dang dÎ, rªng c∏nh hoa †y mong manh qu∏, vµ mµu t›m †y Æãp, nh≠ng buÂn... Nµo em c„ bi’t Æ©u...

Em vi’t nh˜ng dflng nµy gˆi cho nh˜ng l∆ng th«m, cho nh˜ng nhÌ nhung, ti’c nuËi.

Xin gˆi cho c∂ nh˜ng ∏nh nh◊n r†t vÈi, nh˜ng c∏i si’t tay thÀt ch∆t rÂi bËi rËi quay Æi. Gˆi cho nh˜ng Æi“u kh´ng bao giÍ trÎ lπi...  (*) LÍi bµi h∏t Bªng l®ng t›m cÒa nhπc s‹ ßÁ Hoµng, th¨ Tr«n Hoµng Vy

SÉCH MõI

NHÄ XUƒT BÅN QU¢N ßóI NH¢N D¢N

S∏ch th∏ng 6

Tπp ch› V®n ho∏ qu©n s˘ xin giÌi thi÷u mÈt sË Æ«u s∏ch ph∏t hµnh trong th∏ng 6 cÒa Nhµ xu†t b∂n Qu©n ÆÈi nh©n d©n T™n s∏ch

t∏c gi∂

th” loπi

H·i Æ∏p v“ 54 d©n tÈc Vi÷t Nam

ß∆ng Vi÷t Thu˚ ChÒ bi™n

TÒ s∏ch v®n ho∏ lfich sˆ

Di t›ch ßi÷n Bi™n PhÒ - mÈt k˙ quan lfich sˆ

HOÄNG L¢M

T¶ LIåU lfich sˆ

Di chÛc cÒa ChÒ tfich HÂ Ch› Minh - gi∏ trfi lfich sˆ vµ hi÷n th˘c

H‰c vi÷n Ch›nh trfi

T¶ LIåU lfich sˆ

Nghi™n c¯u n©ng cao ch†t l≠Óng dπy h‰c c∏c m´n KHXH vµ NV trong Ƶo tπo c∏n bÈ qu©n s˘ Æfia ph≠¨ng Î c∏c nhµ tr≠Íng Qu©n ÆÈi hi÷n nay

Thi’u t≠Ìng, TS Tr«n Xu©n B∂ng ChÒ bi™n

L≥ LUÜN

Tr≠Íng S¨n qua nh˜ng gam mµu

Nhi“u t∏c gi∂

S∏ch ∂nh

Di chÛc cÒa ChÒ tfich HÂ Ch› Minh - Nh˜ng gi∏ trfi Æi cÔng thÍi Æπi

Tr≠Íng s‹ quan Ch›nh trfi

T¶ LIåU lfich sˆ

Kh„i chi“u cay mæt

Nguy‘n Mπnh HÔng

TÀp truy÷n ngæn

Ph©n loπi tÊn th≠¨ng do ch†n th≠¨ng

H‰c vi÷n Qu©n y

S∏ch chuy™n kh∂o

Nh˜ng s˘ ki÷n trÔng hÓp kinh hoµng

HOÄng Ly - C§ng Minh

S∏ch THAM kh∂o

LuÀn ng˜ vÌi cuÈc sËng hi÷n Æπi

Nguy‘n B∏ Th›nh S≠u t«m vµ bi™n soπn

S∏ch THAM kh∂o

SË 46  Th∏ng 06.2009  43

QUˇC T⁄

ßÈi v÷ binh danh d˘ trong L‘ duy÷t binh mıng Ngµy Chi’n thæng tπi Qu∂ng tr≠Íng ß·, M∏t-xc¨-va ngµy 9-5-2009

N

-- NguÂn ∂nh Boston.com

gµy 9-52009, tr™n Q u ∂ n g tr≠Íng ß· Î thÒ Æ´ M∏txc¨-va Æ∑ di‘n ra L‘ k˚ ni÷m 64 n®m Ngµy chi’n thæng ph∏t x›t ߯c trong Chi’n tranh th’ giÌi l«n th¯ II (95-1945 - 9-5-2009). ß©y lµ mÈt trong nh˜ng ngµy l‘ tr‰ng Æπi nh†t kh´ng chÿ cÒa Li™n X´ tr≠Ìc Æ©y, n≠Ìc Nga ngµy nay, mµ cfln cÒa t†t c∂ c∏c d©n tÈc y™u chuÈng hoµ b◊nh, t˘ do vµ c´ng l˝ tr™n th’ giÌi.

Trong cuÈc chi’n tranh v÷ quËc v‹ Æπi cÒa nh©n d©n Li™n X´ (tr≠Ìc Æ©y), Æ∑ c„ tÌi g«n 27 tri÷u ng≠Íi d©n X´ vi’t ng∑ xuËng. S˘ hy sinh cÒa c∏c chi’n s‹ HÂng qu©n Li™n X´ vµ nh˜ng ng≠Íi d©n X´ vi’t Æ∑ c¯u loµi ng≠Íi kh·i th∂m h‰a di÷t chÒng khÒng khi’p nh†t trong lfich sˆ v®n minh nh©n loπi. Ph∏t bi”u tπi L‘ k˚ ni÷m, TÊng thËng Nga ß.Mät-v™-

44  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Æäp khºng Æfinh, ngµy 9-5-1945 m∑i m∑i Æ≠Óc ghi vµo lfich sˆ lµ ngµy ch†m d¯t th∂m kfich lÌn nh†t trong th’ k˚ XX. N®m nay, cÚng nh≠ nh˜ng l«n k˚ ni÷m tr≠Ìc Æ©y, c∏c l˘c l≠Óng vÚ trang Nga tham gia duy÷t binh vÌi mÈt l˘c l≠Óng hÔng hÀu gÂm 9.000 binh s‹, h¨n 100 xe qu©n s˘ c∏c loπi, 70 m∏y bay, c∏c h÷ thËng vÚ kh› hi÷n Æπi nh†t nh≠ t™n lˆa Æ≠Íng Æπn xuy™n lÙc Æfia th’ h÷ mÌi Topol-M, t™n lˆa phflng kh´ng S-400 ti™n ti’n nh†t th’ giÌi vµ nhi“u vÚ kh› trang bfi hi÷n Æπi kh∏c. CÔng tham gia duy÷t binh cfln c„ 1.100 ngh÷ s‹ bi”u di‘n nh˜ng ca khÛc hÔng tr∏ng, ca ngÓi chi’n c´ng hi”n h∏ch cÒa Æπi gia Æ◊nh c∏c d©n tÈc thuÈc Li™n bang X´ vi’t trong cuÈc chi’n tranh v÷ quËc v‹ Æπi.

Ph∏t bi”u tπi buÊi l‘, TÊng thËng Nga ß.Mät-v™-Æäp khºng Æfinh: {N≠Ìc Nga Æ∑ ph∂i tr∂ gi∏ r†t lÌn Æ” c„ Æ≠Óc Ngµy chi’n thæng v‹ Æπi. ChÛng ta v´ cÔng tr©n tr‰ng vµ n©ng niu t≠¨ng lai hoµ b◊nh tr™n hµnh tinh nµy, tr©n tr‰ng vµ n©ng niu s˘ b◊nh

N¶õC NGA tr©n tr‰ng k˝ ¯c CHI⁄N TRANHVå QUˇC ---L£ THùY D¶•NG

C˘u chi’n binh H∂i qu©n Nga trong Chi’n tranh th’ giÌi l«n th¯ II, n©ng ly cÔng ÆÂng ÆÈi mıng Ngµy chi’n thæng.

y™n vµ cuÈc sËng, v˜ng tin vµo t≠¨ng lai.

Ngµy chi’n thæng ch¯ng t· toµn bÈ s¯c mπnh cÒa chÒ ngh‹a ph∏t x›t nhªm bao v©y, phong to∂, ti™u di÷t n≠Ìc Nga, cuËi cÔng Æ∑ ph∂i th†t bπi. ChÛng kh´ng th” bŒ g∑y Æ≠Óc ˝ ch› vµ ni“m tin cÒa mÈt d©n tÈc vµo s˘ nghi÷p ch›nh ngh‹a vµ t≠¨ng lai cÒa TÊ quËc. K˝ ¯c v“ Chi’n tranh v÷ quËc v‹ Æπi r†t quan tr‰ng trong thÍi Æπi ngµy nay, vµ v◊ th’, c∏c th’ h÷ hi÷n nay vµ mai sau c«n bi’t rªng, bi’t bao m∏u vµ n≠Ìc mæt Æ∑ ÆÊ xuËng Æ” b∂o v÷ hπnh phÛc cÒa h‰. N≠Ìc Nga cÔng vÌi c∏c quËc gia kh∏c trong cÈng ÆÂng quËc t’ ki™n tr◊ Ɔu tranh nhªm cÒng cË c∏c nguy™n tæc an ninh quËc t’, nhªm thi’t lÀp mÈt n“n hoµ b◊nh b“n v˜ng}.

L‘ k˚ ni÷m Ngµy chi’n thæng n®m 2009 c„ ˝ ngh‹a r†t quan tr‰ng ÆËi vÌi Nga, khi Ɔt n≠Ìc nµy Æang ph∂i Ɔu tranh Æ” gi˜ v˜ng vµ ph∏t huy nh˜ng thµnh t˘u mÌi Æπt Æ≠Óc trong c∏c l‹nh v˘c ch›nh trfi, kinh t’, x∑ hÈi, qu©n s˘, ÆËi ngoπi sau hai nhi÷m k˙ c«m quy“n cÒa TÊng thËng V.Pu-tin vµ nay Æang Æ≠Óc TÊng thËng Nga ß.Mät-v™-Æäp l∑nh Æπo Æ” ti’p tÙc ph∏t tri”n trong bËi c∂nh n≠Ìc Nga Æang chfiu nh˜ng t∏c ÆÈng cÒa cuÈc khÒng ho∂ng tµi ch›nh vµ suy tho∏i kinh t’ toµn c«u. ≥ ngh‹a cÒa Ngµy chi’n thæng v…n cfln nguy™n gi∏ trfi cho Æ’n h´m nay, bÎi tr™n th’ giÌi v…n cfln nh˜ng th’ l˘c m≠u toan nÛp d≠Ìi nh˜ng kh»u hi÷u {xÛc ti’n d©n

chÒ}, {phÊ bi’n c∏c gi∏ trfi}, {b∂o v÷ nh©n quy“n} v.v.. Æ” can thi÷p vµo c´ng vi÷c nÈi bÈ cÒa c∏c n≠Ìc kh∏c, v◊ lÓi ›ch vfi k˚ cÒa h‰. Trong bµi ph∏t bi”u tr™n Qu∂ng tr≠Íng ß·, TÊng thËng Nga ß.Mät-v™Æäp nh†n mπnh: {K˚ ni÷m ngµy nµy, chÛng ta m∑i m∑i ghi nhÌ chi’n c´ng v‹ Æπi cÒa nh©n d©n Nga, s¯c mπnh tinh th«n kh´ng g◊ c„ th” khu†t phÙc nÊi mµ nh©n d©n Nga Æ∑ hun ÆÛc vµ mang theo Æ” Ɔu tranh nhªm gi˜ v˜ng quy“n Æ≠Óc ph∏t tri”n trong ÆÈc lÀp vµ t˘ do, quy“n Æ≠Óc sËng, Æ≠Óc sinh ra vµ nu´i d≠Ïng c∏c th’ h÷ con ch∏u vµ truy“n lπi cho h‰ c∏c gi∏ trfi vµ truy“n thËng Æ” nu´i d≠Ïng d©n tÈc Nga trong nhi“u th’ k˚. Qu©n ÆÈi vµ nh©n d©n Nga chÿ c„ th” c„ Æ≠Óc s¯c mπnh tinh th«n vµ Æπo Ưc v´ Æfich

 SË 46  Th∏ng 06.2009  45

QUˇC T⁄

Binh s‹ B™-la-rÛt t≠Îng ni÷m gi©y phÛt k’t thÛc Chi’n tranh th’ giÌi l«n th¯ II



-- NguÂn ∂nh Boston.com

nh≠ th’ xu†t ph∏t tı t◊nh y™u TÊ quËc, k’ thıa c∏c gi∏ trfi vµ b∂n sæc ri™ng, l˝ t≠Îng v“ mÈt cuÈc sËng t˘ do vµ hfla b◊nh. C∏c l˘c l≠Óng vÚ trang Nga ngµy nay Æang Æ≠Óc x©y d˘ng tr™n n“n t∂ng Æπo Ưc vµ tinh th«n Æ„ cÒa truy“n thËng Nga. ßÈi qu©n Æ„ ph∂i ÆÒ mπnh vµ c„ tr◊nh ÆÈ chuy™n nghi÷p cao, trung thµnh vÌi l˝ t≠Îng ch›nh ngh‹a vµ hoµ b◊nh}. VÌi tinh th«n Æ„, TÊng thËng Nga ß.Mät-v™-Æäp khºng Æfinh: {B†t k˙ hµnh ÆÈng g©y h†n nµo nhªm vµo c∏c c´ng d©n cÒa chÛng ta sœ nhÀn Æ≠Óc s˘ Æ∏p tr∂ th›ch Æ∏ng. T≠¨ng lai cÒa n≠Ìc Nga sœ lu´n lµ hoµ b◊nh}. ß” ph∏t huy truy“n thËng vµ gi∏ trfi lÌn lao cÒa L‘ k˚ ni÷m Ngµy chi’n thæng, TÊng thËng Nga ß.Mät-v™-Æäp Æ∑ k˝ mÈt Æπo luÀt mÌi, theo Æ„, k” tı n®m 2009, c∏c cuÈc di‘u hµnh k˚ ni÷m Ngµy chi’n thæng vÌi s˘ xu†t hi÷n cÒa nhi“u vÚ kh› qu©n s˘ hπng n∆ng sœ Æ≠Óc tÊ ch¯c tπi 23 thµnh phË tr™n khæp n≠Ìc Nga, ch¯ kh´ng chÿ ri™ng Î thÒ Æ´ M∏t-xc¨-va.

46  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Theo sË li÷u cÒa H∑ng th´ng t†n ITAR-TASS, Æ∑ c„ 4 tri÷u ng≠Íi Nga Î c∏c thµnh phË tham gia L‘ k˚ ni÷m Ngµy chi’n thæng 9-52009. Tr™n toµn n≠Ìc Nga di‘n ra nhi“u hoπt ÆÈng s´i nÊi Æ” ng≠Íi d©n Nga ´n lπi chi’n thæng hµo hÔng vµ khºng Æfinh s˘ hÂi sinh mπnh mœ cÒa mÈt quËc gia vËn Æ≠Óc coi lµ mÈt c≠Íng quËc tr™n th’ giÌi, ÆÂng thÍi bi”u d≠¨ng s¯c mπnh kinh t’ vµ ch›nh trfi cÒa n≠Ìc Nga thÍi hi÷n Æπi. Ngµy chi’n thæng cfln lµ dfip Æ” Nga th” hi÷n s¯c mπnh chi’n Ɔu vµ lµ s˘ {Æ∏p tr∂ hoµ b◊nh} ÆËi vÌi nh˜ng ai cfln nghi ngÍ s¯c mπnh qu©n s˘ cÒa Nga. 

Binh s‹ Nga di‘u hµnh trong buÊi di‘n tÀp duy÷t binh ngµy 24-4-2009 tπi A-labi-n´, ngoπi ´ M∏t-xc¨-va

Binh s‹ M´n-Æ´-va c«m hoa t≠Îng ni÷m nh˜ng ng≠Íi Æ∑ hy sinh trong L‘ k˚ ni÷m Ngµy chi’n thæng tπi Chi-xi-n´, M´n-Æ´-va ngµy 9-5-2009

QUˇC T⁄

C¢U CHUYåN V≈ N~ PHïNG VI£N DüNG CÅM

T≠Óng n˜ ph„ng vi™n V™-r´-ni-ca Giu-rin tπi ß∏c-lin

 SË 46  Th∏ng 06.2009  47

QUˇC T⁄

T

hµnh phË ß∏c-lin (Ailen) nh˜ng n®m 1990, b«u kh´ng kh› b†t an bao trÔm khæp n¨i. MÈt cuÈc chi’n sæp sˆa bæt Æ«u, cuÈc chi’n gi˜a nh˜ng b®ng nh„m x∑  hÈi Æen Æ” giµnh quy“n ph©n phËi ma tÛy. B‰n chÛng kh´ng sÓ ai trı mÈt ng≠Íi. ß„ lµ V™-r´-ni-ca Giurin. C´ kh´ng ph∂i lµ c∂nh s∏t, kh´ng ph∂i lµ s∏t thÒ mµ chÿ lµ mÈt n˜ ph„ng vi™n b◊nh th≠Íng. Nh≠ng ƪng sau vŒ b“ ngoµi nh· nhæn b◊nh dfi lµ mÈt ˝ ch› chi’n Ɔu, mÈt quy’t t©m sæt Æ∏ Æ≠a nh˜ng th’ l˘c tÈi ∏c ra ∏nh s∏ng... Nh˜ng bµi Æi“u tra v“ c∏c tÊ ch¯c tÈi phπm cÒa V™-r´-ni-ca Æ≠Óc Æ®ng t∂i tr™n tÍ Sunday Independent (ßÈc lÀp chÒ nhÀt), mÈt tÍ b∏o b∏n chπy nh†t Î Ai-len. Trong mÈt bµi vi’t, V™-r´-ni-ca Æ∑ ph¨i bµy tÈi ∏c cÒa t™n tÈi phπm nguy hi”m vµ lµ mÈt trong nh˜ng ´ng trÔm bu´n b∏n ma tÛy khät ti’ng cÒa th’ giÌi ng«m Î ß∏c-lin - Gi´n Gi-li-gan. Sau khi bµi b∏o Æ≠Óc Æ®ng, V™r´-ni-ca Æ∑ trÎ n™n nÊi ti’ng Æ’n m¯c ch©n dung cÒa c´ Æ≠Óc ph„ng lÌn in l™n thµnh xe bu˝t. Song b™n cπnh Æ„, c´ cÚng Æ∑ nhÀn Æ≠Óc r†t nhi“u lÍi Æe d‰a.

Vµ h¨n 1 n®m sau, c´ bfi ∏m s∏t.

V™-r´-ni-ca sinh n®m 1959. C´ bæt Æ«u s˘ nghi÷p b∏o ch› kh∏ muÈn: n®m 30 tuÊi. Tr≠Ìc Æ„, V™-r´-ni-ca Æ∑ h‰c v“ k’ to∏n vµ nghi™n c¯u ch›nh trfi. V™-r´-ni-ca tıng mÎ mÈt c´ng ty PR (C´ng ty t≠ v†n v“ quan h÷ c´ng chÛng) tr≠Ìc khi lµm vi÷c tπi tÍ Sunday Business (Th≠¨ng mπi chÒ nhÀt) vµ sau Æ„ lµ tÍ Sunday Tribune (Di‘n Ƶn chÒ nhÀt). N®m 1994, V™-r´ni-ca chuy”n Æ’n tÍ Sunday Independent 48  tπp ch› V®n Ho∏ Qu©n S˘

Cate Blanchett (vai V™-r´-nica) trong bÈ phim C©u chuy÷n v“ V™-r´-ni-ca Giu-rin vµ bæt Æ«u s˘ nghi÷p ph„ng vi™n Æi“u tra. V™-r´-ni-ca Æ∑ l≠Íng tr≠Ìc c∏i gi∏ ph∂ tr∂ khi ÆÈng vµo nh˜ng t™n trÔm cÒa th’ giÌi ng«m. Th∏ng 8-1994, mÈt tay sÛng Æ∑ bæn vÏ cˆa sÊ nhµ V™-r´-ni-ca tπi bæc ß∏c-lin. Ngµy 30-1-1995, mÈt ngµy tr≠Ìc khi bµi b∏o {The Monk} (th«y tu) vi’t v“ mÈt trong nh˜ng t™n tÈi phπm nguy hi”m nh†t trong trong lfich sˆ Ai-len cÒa c´ Æ≠Óc Æ®ng, V™-r´-ni-ca Æ∑ bfi bæn vµo ÆÔi ngay tπi nhµ. Kh´ng h“ sÓ h∑i, V™-r´ni-ca lπi ti’p tÙc c´ng vi÷c Æi“u tra sau khi ra vi÷n. C´ n„i: T´i tin rªng c´ng l˝ sœ kh´ng bao giÍ lÔi b≠Ìc; kh´ng c„ g◊ c∂n trÎ t´i Ɔu tranh cho s˘ thÀt. Tfla b∏o Sunday Independent, n¨i V™-r´-ni-ca lµm vi÷c, Æ∑ trang bfi ngay mÈt h÷ thËng an ninh Ææt ti“n Æ” b∂o v÷ c´.

Ngµy 13-9-1995, V™-r´-ni-ca ti’p tÙc bfi t†n c´ng. L«n nµy ch›nh lµ t™n Gi´n Gili-gan, t™n trÔm ma tu˝ Æ∑ bfi bæt giam.

Hæn Æ∑ t†n c´ng V™-r´-ni-ca khi c´ ph·ng v†n hæn. Ngµy h´m sau, Gi´n cfln g‰i Æi÷n cho c´ vµ c∂nh c∏o: {N’u c´ vi’t mÈt tı nµo v“ t´i, t´i sœ bæt c„c con trai c´. T´i sœ gi’t c´}. Ngay lÀp t¯c, c∂nh s∏t Æ∑ cˆ ng≠Íi hÈ tËng V™-r´-ni-ca 24/24 giÍ nh≠ng V™-r´-ni-ca Æ∑ tı chËi vÌi l˝ do h‰ sœ c∂n trÎ c´ng vi÷c cÒa m◊nh.

Ngµy 26-6-1996, khi Æang Î trong xe ´t´ chÍ ÆÃn Æ· ngay ngoπi ´ ß∏c-lin, V™r´-ni-ca bfi s∏t hπi. Hai t™n Æi xe m´t´ Æ∑ bæn c´ bªng 6 vi™n Æπn Î c˘ ly g«n.

V™-r´-ni-ca ch’t khi mÌi 37 tuÊi. C´ Æ∑ k’t h´n vµ c„ mÈt cÀu con trai 6 tuÊi.

V™-r´-ni-ca bfi gi’t tr≠Ìc khi sang Lu©n ß´n tham d˘ hÈi th∂o {Ch’t v◊ mÈt c©u chuy÷n: Nh˜ng nhµ b∏o Æang g∆p nguy hi”m}. VÙ ∏m s∏t nhµ b∏o Æ«u ti™n Î Ailen Æ∑ g©y ra mÈt lµn s„ng b†t b◊nh tr™n

khæp Ɔt n≠Ìc. ThÒ t≠Ìng Gi´n Bru-t¨n g‰i Æ„ lµ {CuÈc t†n c´ng vµo ch’ ÆÈ d©n chÒ}. Cfln nh˜ng ng≠Íi Ưng Æ«u b∏o ch› Î Ai-len vµ Anh quËc th◊ nh†n mπnh: {V™-r´-ni-ca Giu-rin Æ∑ bfi s∏t hπi v◊ c´ lµ mÈt ph„ng vi™n. VÙ ∏m s∏t nµy lµ mÈt ph∏t sÛng bæn vµo t˘ do b∏o ch›}.

Sau c∏i ch’t cÒa V™-r´-ni-ca, mÈt cuÈc Æi“u tra vµ truy bæt tÈi phπm lÌn nh†t Ai-len Æ≠Óc ti’n hµnh. 150 ÆËi t≠Óng tÈi phπm Æ∑ bfi bæt vµ nhÀn nh˜ng b∂n ∏n nghi™m khæc. Th∏ng 11-1998, Pau {Hippo} O∏t, mÈt t™n bu´n ma tÛy Î ß∏c-lin Æ∑ bfi truy tË v◊ tÈi gi’t hπi V™-r´-ni-ca.

Pau lµ ng≠Íi cung c†p sÛng vµ m´t´ Æ” hai kŒ ÆÂng l‚a th˘c hi÷n vÙ ∏m s∏t.

Th∏ng 7-1999, Bri-an Mi-han, t™n l∏i chi’c xe m´t´, cÚng bfi bæt.

Th∏ng 8-1999, Gi´n Gi-li-gan, kŒ c«m Æ«u cÚng bfi truy tË v◊ tÈi gi’t ng≠Íi. LÛc nµy, hæn Æang thÙ ∏n 3 n®m tÔ Î Anh vÌi tÈi danh bu´n b∏n ma tÛy. Ngµy 3-22000, hæn bfi d…n gi∂i v“ Ai-len Æ” ÆËi m∆t vÌi b∂n ∏n Î tfla ∏n tÈi phπm Æ∆c bi÷t.

V™-r´-ni-ca Æ∑ gi∑ tı s˘ nghi÷p vµ cuÈc sËng Æ” vπch tr«n nh˜ng t™n trÔm ma tÛy vµ nh˜ng t™n c«m Æ«u th’ giÌi ng«m. C´ Æ∑ ph∂i tr∂ gi∏ cho mÙc Æ›ch Ɔu tranh v◊ s˘ thÀt bªng c∂ mπng sËng cÒa m◊nh. N®m 2003, H´-li-Ût Æ∑ s∂n xu†t mÈt bÈ phim mang t™n C©u chuy÷n v“ V™-r´-ni-ca Giu-rin Æ” ca ngÓi ng≠Íi n˜ ph„ng vi™n dÚng c∂m nµy.  --- Phπm Hoµng Ng‰c (THEO BBC)

M

Èt sË h◊nh ∂nh tπi Li™n hoan v®n ngh÷ qu«n chÛng c¨ quan TÊng cÙc Ch›nh trfi n®m 2009

C∏c ti’t mÙc tham gia Li™n hoan cÒa B∂o hi”m quËc phflng, Nhµ xu†t b∂n Qu©n ÆÈi nh©n d©n, Trung t©m qu∂n l˝ h‰c vi™n vµ bÂi d≠Ïng c∏n bÈ.

-- Ånh NGUYŸN TR¡N ß`C ANH, D¶•NG T^

Nhµ Xu†t B∂n Qu©n ßÈi Nh©n D©n ßfia chÿ: 23 - L˝ Nam ß’, Hµ NÈi Tel: 04 3845 5766 - 04 3747 0780. Fax: 04 3747 1106 Chi nh∏nh tπi tp h ch› minh: SË 8, Nguy‘n Bÿnh Khi™m, P.ßa Kao, QuÀn 1 Tel: 06 966 7452 - 08 3911 1563 Fax: 08 3911 1563 C¨ quan Æπi di÷n tπi Ƶ nΩng: sË 418, Nguy‘n Tri Ph≠¨ng Tel/Fax: 051 1625 0803 C¨ quan Æπi di÷n tπi c«n th¨: Phi Tr≠Íng 31, C∏ch Mπng Th∏ng T∏m Tel: 06 962 9905 Fax: 07 1381 4772

Bó SÉCH K± NIåM 50 N°M Mô ߶òNG TR¶òNG S•N VÄ 50 N°M NGÄY TRUY≈N THˇNG Bó ßóI TR¶òNG S•N

19.05.1959  19.05.2009 Tr≠Íng S¨n - T≠Óng Ƶi b†t tˆ  Tr≠Íng S¨n - Mi“n k˝ ¯c (2 tÀp) Tr«m t›ch Tr≠Íng S¨n  Vπn l˝ Tr≠Íng S¨n ¢m vang Tr≠Íng S¨n  Tr≠Íng S¨n qua nh˜ng gam mµu TËi mÀt - Nh˜ng ng≠Íi Cu Ba tr™n Æ≠Íng H Ch› Minh  H·i Æ∏p v“ Æ≠Íng Tr≠Íng S¨n - Æ≠Íng H Ch› Minh H·i Æ∏p v“ Æ≠Íng H Ch› Minh tr™n bi”n  ß≠Íng H Ch› Minh huy“n thoπi BÈ ÆÈi Æ≠Íng Ëng Tr≠Íng S¨n - Lfich sˆ vµ nh©n ch¯ng  B≠Ìc chuy”n lÌn tr™n Tr≠Íng S¨n Vfi t≠ l÷nh chi’n tr≠Íng Tr≠Íng S¨n - Æ≠Íng H Ch› Minh