HOH
1
HOUSE & HOME
HOUSE&HOME VOORJAAR 2011 / HET LIFESTYLEMAGAZINE VAN DEWAELE VASTGOED & ADVIES
INDUSTRIテ記E RUIMTEN OM IN TE WONEN
DE LOFT ALS LEVENSSTIJL VINTAGE IN DE POLDERS 窶「 DUURZAAMHEID EN ENERGIE 窶「 OP STAP IN GENT
03
EDITO Wonen, leven en genieten!
Tegenwoordig is er
Welkom in dit gloednieuwe lifestylemagazine. Wonen, leven en genieten: dit stellen we centraal. Wat mag u verwachten van dit blad? Fraaie reportages, mooie fotografie, de nieuwste trends, nuttige en onmisbare informatie, tips en advies. We willen u inspireren en informeren. Over bijvoorbeeld fiscale mogelijkheden, ecologie en nieuwe bouwtechnieken. En last but not least willen we u vooral veel plezier laten beleven aan dit magazine.
een grote nood aan gespecialiseerd advies rond wonen.
Dat er een grote nood is aan gespecialiseerd advies rond wonen, bewijzen de recente evoluties op de vastgoedmarkt. De opwaartse beweging van de sector had als gevolg dat de prijzen voor vastgoed een enorme vlucht namen. Door de financiële crisis stabiliseerden de prijzen en dat is maar goed ook. De vooruitzichten laten zien dat de bedragen op de vastgoedmarkt op het huidige peil zullen blijven. België kent gelukkig een vrij conservatieve vastgoedmarkt. Hier kun je in tegenstelling tot in landen als GrootBrittannië of Nederland ook het kapitaal fiscaal inzetten, en niet alleen de rente.
Maatwerk om van te dromen Keukengids: www.krefel-keukens.be
De keuken vormt tegenwoordig steeds meer het middelpunt in huis. Er wordt niet alleen meer gekookt en gegeten, maar vooral geleefd. Daarom is het ook heel belangrijk dat de keuken perfect beantwoordt aan uw behoeften inzake comfort en functionaliteit. Krëfel Keukens heeft dit heel goed begrepen en levert ingerichte keukens op maat voor ieders smaak en ieders budget.
Oost-Vlaanderen: DENDERMONDE Mechelsesteenweg 51 GENT Rooigemlaan 2A LOKEREN Zelebaan 17A (Opening: 28 mei 2011) MALDEGEM Koning Leopoldlaan 89B ST-DENIJS-WESTREM Kortrijksesteenweg 1192 WETTEREN Oosterzelesteenweg 127 West-Vlaanderen: BRUGGE Blankenbergsesteenweg 420-05 (B-Park) IZEGEM Krekelmotestraat 62 B21 WEVELGEM Kortrijkstraat 345C
Jonge starters beslissen dan ook vrij snel om een woning te kopen en op zoek te gaan naar mogelijkheden die in hun budget passen. Er is echter ook een keerzijde: koppels beslissen weliswaar sneller om samen te wonen, maar gaan ook sneller uit elkaar. Dat geeft een groter verloop op de vastgoedmarkt, zowel wat het kopen als het huren aangaat. Dit effect zal op termijn wellicht nog sterker voelbaar zijn. Hierbij spelen ook andere maatschappelijke factoren. Als je de ouder wordende bevolking in rekening neemt, is het duidelijk dat er veel spaargeld is. En oudere koppels investeren tegenwoordig graag in een onroerend goed: het is voor hen een investering die veiliger lijkt dan de beurs. Uit dit alles blijkt overduidelijk dat de vastgoedmarkt leeft en beweegt. We nemen u in dit magazine heel graag mee op ontdekkingstocht in de boeiende wereld van architectuur en interieur. Maar leven is veel meer dan wonen alleen, dat weet u wel. Daarom nemen we u ook graag mee op stap in het bruisende Gent. En schuiven we goedgezind mee aan tafel in vier gezellige Vlaamse restaurants. Veel leesplezier!
Filip Dewaele en Stefaan Coucke, gedelegeerd bestuurders Dewaele Groep
04
05
INHOUD
INHOUD DEWAELE NEWS 06 praktische info | PLANNEN&PROJECTEN 08 EVENWICHT TUSSEN MOOI EN PRAKTISCH 14 ARCHITECTUUR KORT 72 licht & ruimte 74 FRANS HERENLEVEN IN BRUGGE | TODAY&TOMORROW 18 VINTAGE IN DE POLDERS 48 ZWARTE DOOS | INSIDE 24 DECORATIE&DESIGN | ECOLOGIE&ENERGIE 28 FOCUS OP DE LAGE-ENERGIEWONING 32 DE TECHNIEKEN | ENERGIE&PRAKTIJK 34 DE ENERGIE VAN MORGEN| OUTSIDE 38 EEN TERRAS VOOR HET LEVEN 44 OUTDOORMEUBELEN |
ZONE 09 56 OP STAP IN GENT 62 DE VASTGOEDMARKT | WET&BUDGET 64 hypotheCAIRE lening 66 KADASTRAAL INKOMEN 68 VASTGOEDFINANCIERING | ETEN&DRINKEN 80 RESTO OOST- EN WEST-VLAANDEREN | MYHOHO 16 IEPER, KARAKTERVOL HERENHUIS 26 IZEGEM, RUIM EN LUCHTIG APPARTEMENT 36 KORTRIJK, MODERNE EN TIJDLOZE VILLA 46 OOSTENDE, APPARTEMENT MET CHARME 54 GENT, RESIDENTIEEL WOONPROJECT 70 BRUGGE, KNUS APPARTEMENT | FORUM 82 BRIEVEN EN VRAGEN VAN LEZERS |
08
18
28
38
48
56
72
74
06
07
NEWS
de sLAGKRACHT VAN DEWAELE Dewaele vastgoed & advies sponsort ook volleybalclub Knack Randstad Roeselare en dit op een hoogst originele manier. Tijdens de thuismatchen van de club kunt u onze welgekende, rode bol bewonderen in het midden van het terrein.
Turner & Dewaele: experts in bedrijfsvastgoed met dewaele van de grond Vorige maand is het ballonvaartseizoen van start gegaan en ook u kunt, als Dewaele-klant, mee met onze ballon voor een aantal onvergetelijke avonturen. Wij hopen alvast op veel zonnige dagen, leuk gezelschap en heel wat prachtige landschappen!
Turner & Dewaele is de nieuwe naam voor het samenwerkingsverband tussen Dewaele vastgoed & advies en Turner & Partners. Met de lancering van de nieuwe naam, de bijbehorende huisstijl en marketing wordt een duidelijke boodschap gebracht: Turner & Dewaele zijn dé experts in bedrijfsvastgoed, mét een uitgebreid netwerk in Oost- en West-Vlaanderen. Alle info vindt u op de website www.turner-dewaele.com.
on tour Dewaele on tour in Gent was een schot in de roos. De komende maanden kunt u ook weer meerijden met onze shuttlebus en in slechts enkele uren tijd alle nieuwbouwprojecten in uw streek ontdekken. Dé uitgelezen kans om deze projecten van dichterbij te leren kennen en een antwoord te krijgen op al uw vragen.
Ontdek onze kiosken! Voor een nog betere lokale verankering, werkte onze marketingafdeling een nieuw concept uit: de Dewaele-kiosk. U kunt er, net als in onze andere kantoren, vrijblijvend terecht voor vastgoedadvies. Het enige verschil zijn de beperkte openingsuren, maar u kunt er ook terecht op afspraak. U vindt onze kiosken in Wevelgem, Zwevegem, Izegem en Brugge station. Daarnaast openden we ook een etalage in Poperinge en Eeklo. Deze geeft een overzichtelijke inkijk in een selectie van producten waar Dewaele vastgoed & advies voor staat. Praktische gegevens zijn terug te vinden op www.dewaele.com.
08
09
plannen&projecten | evenwicht tussen mooi en praktisch
Evenwicht tussen mooi en praktisch TEKST DIRK DE MESMAEKER - FOTO’S LIESBET GOETSCHALCKX
De structuur van de woning is hier goed zichtbaar: het centrale gedeelte in staal, met links en rechts ervan een gemetseld gedeelte. De centrale staalbouw zit gedeeltelijk onder de grond, zodat er in de woning een paar leuke tussenniveaus ontstaan.
Enkele jaren geleden ruilden Koen en Martine hun huis in Zwijnaarde voor een indrukwekkende en opvallende nieuwbouw in Eke, bij Gent. Indrukwekkend omdat de woning zo groot, praktisch en origineel is ingericht. Opvallend aangezien een deel van hun nieuwe onderkomen uit staal is opgetrokken. Op uitdrukkelijke wens van de bewoners bleef het ruwe, industriĂŤle aspect van de gebruikte materialen overal goed zichtbaar.
10
11
plannen&projecten | evenwicht tussen mooi en praktisch
M
et vier grote kinderen – een nieuw samengesteld gezin – stond het al van vóór de werken van start gingen vast dat dit een voldoende groot huis moest worden. Bovendien zijn Martine en Koen gastvrije mensen en ook de kinderen krijgen regelmatig vrienden en vriendinnetjes over de vloer. Voldoende ruimte en licht waren de twee grote eisen waaraan de woning moest voldoen. “In Eke lag een bouwgrond waar we snel voor zijn gezwicht”, zegt Koen. “Ik heb gezocht naar een grond binnen een cirkel van 10 kilometer rond mijn vroegere woning. Op die manier maakten we het onszelf en de kinderen praktisch niet te moeilijk: school, vrienden en sportclubs bleven dezelfde. Zo kwamen we hier terecht.” Voor de bouw van hun woning gingen de eigenaars in zee met architectenbureau De Bouwerij uit Ternat. Intussen is Koen vennoot van het architectenbureau geworden. Hij staat in voor het bedrijfsmanagement van het bureau.
Indrukwekkend
Oorspronkelijk was de bouwgrond 30 are groot. Achteraf kochten Koen en Martine er een aanpalend stukje weiland bij en nu bedraagt de totale oppervlakte van het perceel ruim 50 are. Wie het terrein vandaag betreedt, kan niet naast de indrukwekkende woning kijken. Van buiten valt al op dat de woning een centraal gedeelte in staalbouw (met heel veel glas) heeft en dat tegen die staalbouw zowel aan de linker- als aan de rechterkant, volledig symmetrisch, twee gemetselde structuren zijn aangebouwd. De gevelsteen is gelijmd, niet gevoegd, waardoor het stapeleffect van de stenen groter is en waardoor men de indruk krijgt dat de woning nog onafgewerkt, nog niet helemaal klaar is. Een bewuste keuze van de bouwheer, die waar mogelijk ervoor heeft gekozen om gebruikte materialen en structuren zo ruw en onbewerkt mogelijk te laten. Het middelste deel van de woning, in staalbouw, is voor de helft onder het grondniveau gebouwd, in tegenstelling tot de twee ge-
metselde delen. Daardoor krijgt men in de woning halve verdiepingen die via open trappen met elkaar verbonden zijn (telkens twee trappen, één naar boven en één naar beneden).
1 Dit is een van de twee, vijf
is dit hier de perfecte ruimte voor”, weet Koen. “We kunnen al die dingen tegelijkertijd doen in dezelfde ruimte, zonder dat we elkaar storen. Er staan twee grote keukenblokken (met geïntegreerd fornuis en kasten) van wel vijf meter lang. Voor het overige is tegen een muur een kastenwand voorzien met de ingebouwde keukentoestellen. Het meubilair is vervaardigd uit zebrano fineer op spaanplaat, een motief dat ook in de kamers en de bureauruimte van de woning terugkeert. In het onderste gedeelte van een van de gemetselde ‘zijbeuken’ bevindt zich de bureauruimte, erboven slapen de ouders. “Gezien het beroep van mijn vrouw en mijn vroegere professionele activiteiten, hebben we de onderste ruimte ingericht als seminarieruimte. Het polyvalente concept laat dan ook een situationele indeling van de verschillende vertrekken toe.”
Openheid
Het centrale gedeelte, waarvan zich een deel als kelder onder de grond bevindt, is een bijzonder ruime en open ruimte. Hier bevinden zich de keuken, de eettafel, de leeshoek, de open haard en de televisiehoek. En het valt al meteen op dat je van in dit centrale gedeelte door de plafondhoge ramen niet alleen zicht hebt op de tuin en de omgeving, maar ook op de hoger en de lager gelegen verdieping waar ouders en kinderen slapen en waar zich ook een bureau- en seminarieruimte bevindt. “Dat is meteen een van de sterke punten van de woning: alles staat met elkaar in verbinding, er zijn geen doodlopende gangen, er is een voortdurende interne circulatie mogelijk”, aldus het architectenbureau De Bouwerij. “Ook al is de afstand groot tussen het gedeelte waar wij slapen en werken en het tegenoverliggende gedeelte waar de kinderen slapen en zich douchen, toch kunnen we elkaar door de volledig open structuur zien en horen als we ’s morgens opstaan of ’s avonds gaan slapen”, zegt Koen. “We staan voortdurend met elkaar in contact, wat niet betekent dat er voor elk van de zes bewoners geen privacy is, integendeel. Wie privacy wil, doet gewoon de deur dicht.” In het centrale gedeelte zit men ook precies midden in de tuin. In de zomer gaan de grote schuiframen allemaal open. “We leven dan als onder een grote parasol van staal en omdat de schuiframen tegenover elkaar open staan, waait er op warme dagen altijd een zalig briesje binnen. Dan is het hier echt genieten. Waar mogelijk zijn de deuren ook plafondhoog, dat versterkt eveneens het ruimtegevoel.” In dit gedeelte in staalbouw wordt geleefd, gegeten, gekookt, gepraat... “Martine kookt graag, we ontvangen graag gasten, daar
meter lange keukenblokken. Op de achtergrond de zithoek, een mooi voorbeeld van hoe alle ruimtes in dit huis in verbinding staan met elkaar.
2 In een hoek van het centrale leefgedeelte bevindt zich de leesruimte. Het is een rustig plekje aan de open haard waar de bewoners zich kunnen terugtrekken zonder zich volledig af te zonderen. 3 De houten tafel langs de voorgevel van de woning, met op de achtergrond de open haard. De tafel in massief en onbewerkt hout moest tegen een stootje kunnen. 4 Zicht op de zithoek, evenals op de onafgewerkte staalbouw: niet geschilderd of verborgen achter een vals plafond, een bewuste keuze van de bewoners!
Staalbouw
De bewoners zijn ook zeer te spreken over de keuze voor staalbouw. “Het laat toe om de woning een wat ruw, onafgewerkt en industrieel karakter te geven. We hebben er trouwens bewust voor gekozen om de stalen draagstructuur niet weg te stoppen of bijvoorbeeld te bepleisteren. Sommige mensen die hier over de vloer komen, vragen wel eens waarom we die stalen balken niet wegsteken achter een vals plafond? Neen, dat doen we heel bewust niet! Overal in de woning mogen de materialen helemaal zichzelf zijn, in hun ruwe schoonheid en eenvoud. Sommige mensen zouden zich daaraan storen, wij vinden het juist leuk, wij laten de materialen voor wat ze zijn. Op het platte dak boven de garage, bijvoorbeeld, ligt wel isolatie, maar is er verder geen afwerking. Ook dat is een bewuste keuze. De betongewelven in het huis zijn gewoon geschilderd, niet geplakt. Omdat we dat zo wilden en omdat we geen voorstander zijn van al dat ‘cleane’. Het scheelt uiteraard ook wat betreft de kostprijs, al was dat niet onze eerste bekommernis”, zegt Koen. >
5 Het trapje rechts leidt naar
het gedeelte waar de ouders slapen. Het trapje links leidt naar de bureau- en seminarieruimte, die zich gedeeltelijk onder de grond bevindt.
6 Zicht op de zijkant van de woning, met in de hoogte de gemetselde afbakening van het zwembad.
Alle
ruimtes
staan met elkaar in
verbinding zonder
doodlopende gangen. 1
2
3
4
6
5
12
plannen&projecten | evenwicht tussen mooi en praktisch
De architect wijst meteen op een paar voordelen van staalbouw. “Het gaat om een droogbouwsysteem, wat maakt dat er weinig bouwvocht aan te pas komt. Staalbouw biedt het voordeel van een snelle montage, de werf is kort vanwege het voorafgaande werk in het atelier. Staal is gemakkelijk demonteerbaar en recycleerbaar én biedt een grote flexibiliteit.” De bewoners hebben ook niet gekozen voor dure materialen. “We keken veeleer naar het onderhoudsgemak van de materialen”, aldus Koen. “Met al die kinderen en gasten in huis, is het niet te doen om altijd maar te moeten opletten dat niets beschadigd of vuil wordt. We wilden ons hier op ons gemak kunnen voelen. We
wilden er een thuis van maken, een leefbaar huis waar we een grote band hebben met buiten, en dat zowel in de winter als tijdens de zomer.” Vele materialen keren in de woning terug. Dat creëert rust. Zo ligt overal dezelfde vloer in polybeton, zowel in het centrale leefgedeelte als in de kamers en de bureau- en seminarieruimte. In de centrale leefruimte is het zwarte polybeton gevoegd, zodat men de indruk krijgt dat er tegels liggen. Die zwarte betonnen vloer zien we ook op de trappen en ook buiten liggen dezelfde soort ‘tegels’. De eenheid en de symmetrie in deze woning zijn gewoon compleet. Het is een woning in evenwicht. •
Boven: aan de achterkant van de woning is het vooral in de zomer aangenaam toeven. De grote schuiframen langs het zwembad kunnen helemaal open, waardoor binnen en buiten naadloos in elkaar overvloeien. Onder: zicht op de voorgevel van de woning en garageblok.
Electrabel verhuist uw energie online. Zo hebt u meer tijd voor de rest. Papierwerk, sleuren met dozen,… verhuizen kan lastig zijn. Met Electrabel hebt u alvast een zorg minder. Wij verhuizen uw energie snel, eenvoudig en zonder papierwerk. Simpelweg via het internet. Zo is uw elektriciteit en aardgas geregeld, en kunt u zich rustig installeren in uw nieuwe woonst. Wilt u binnenkort vlot verhuizen? Surf dan naar www.electrabel.be/verhuizen
www.electrabel.be/verhuizen
14
BLIK VANGERs
plannen&projecten | ARCHITECTUUR KORT
HORTA-LA-LA TEKST leen creve
15
vILLA VOKA
TEKST leen creve - FOTO’S DIEGO FRANSSENS, GF/BAS PRINCEN
OP 6 JANUARI WAS HET 150 JAAR GELEDEN DAT VICTOR HORTA WERD GEBOREN. VERSCHEIDENE INSTELLINGEN EN ORGANISATIES zorgen voor een boeiend programma.
1
4
Het Hortamuseum in Sint-Gillis opent in april een kleine expo rond de twintig jaar vergende renovatie van de privéwoning van de architect. 02 543 04 90, www.hortamuseum.be
De Koninklijke musea voor Schone Kunsten laten origineel Hortameubilair aanrukken voor een expo omtrent de renovatie van het herenhuis Aubecq (1 juli tot 9 oktober). 02 508 32 11, www.fine-arts-museum.be
2 Rond de sleutelmomenten in de carrière van Horta is er een tijdelijke expo in ‘zijn’ Autriquehuis, een herenhuis uit 1893 in Schaarbeek (6 april tot 31 december). 02 215 66 00, www.autrique.be
3 Ook de Cinematek, het Brusselse filmmuseum, neemt deel aan het Hortajaar: in oktober worden kortfilms vertoond over het leven en werk van Horta, naast vertoningen rond art nouveau. 02 551 19 19, www.cinematek.be
5
Architecten Kersten Geers en David Van Severen in hun kantoor.
Diverse verenigingen organiseren de komende weken thematische wijkwandelingen rond Horta en/ of art nouveau. Meer info: www.korei.be, www.amarant.be, www.dorpopstap.be, www.vtbkultuur.be/index.html www.brukselbinnenstebuiten.be
De Gentse architecten Kersten Geers en David Van Severen gingen voor dit project in zee met Bureau Goddeeris Architecten. Bouwheer Voka WestVlaanderen kreeg een slank en rank gebouw waar licht, lucht en groen centraal staan. Dankzij de grote glaspartijen is de activiteit van de medewerkers van buitenaf goed zichtbaar. Een opsteker voor Villa Voka op het Kennedypark in Kortrijk is dat de architecten en de fotograaf Bas Princen op de Biënnale in Venetië aan de haal gingen met de Zilveren Leeuw (2010) voor de categorie ‘beloftevol talent’. Dit belooft alvast voor de toekomst.
De rode betonnen trapkokers slingeren zich als een lenig lint door het gebouw.
hoogste kantoortoren VAn vlaanderen TEKST Piet Swimberghe - FOTO MICHEL VAEREWIJCK
MAS (Museum aan de Stroom) opent officieel de deuren op 17 mei 2011 en is een ontwerp van de befaamde Nederlandse architecten Neutelings en Riedijk. Het gebouw vormt een reusachtige wenteltrap, een stapelhuis van geschiedenis in het hart van de oude havendokken. Meer info: www.mas.be
KBC bouwt, op het terrein The Loop (vroeger Flanders Expo) de hoogste kantoortoren van Vlaanderen. De duurzame Arteveldetoren wordt een groene baken. Wie Gent langs de E40 voorbijrijdt, kan niet naast dit bouwproject kijken, want er komt elke week een bouwlaag bij. De toren wordt met zijn 118,43 meter het hoogste kantoorgebouw in Vlaanderen. Het gaat om een ontwerp van Johny
Eyers van het Leuvense bureau Jaspers-Eyers. Met deze toren wil KBC meer medewerkers, ruim 1200, die nu naar Brussel pendelen in eigen streek laten werken en ook aanmoedigen om met het openbaar vervoer of de fiets naar De Arteveldetoren te komen. Het gaat om een duurzaam ontworpen en supergeïsoleerd gebouw. Deze toren wordt dus de grote broer van de Boerentoren in Antwerpen, die 97 meter hoog is en in
1931 werd afgewerkt door dezelfde bank! Je kunt de werken volgen via Youtube. Nog dit: momenteel is KBC nog geen eigenaar en is dit een project van aannemer Ignace De Paepe, bouwer en bouwheer. Daarom draagt de toren momenteel de naam ‘MG Tower’ verwijzend naar de initialen van zijn kinderen! Pas na afwerking koopt KBC het gebouw en krijgt het de naam ‘Arteveldetoren’.
MYHOHO | ieper
MY HOHO
karaktervol herenhuis TEKST hilde pauwels - foto’s thomas de boever
Een oud herenhuis in Reningelst werd verkocht via Dewaele vastgoed & advies. Het gaat om een beschermde woning die aan renovatie toe is, maar bijzonder veel charme heeft. Door een goede prijszetting verliep de verkoop heel vlot.
‘‘
een goede
prijszetting is cruciaal voor een goede
verkoop
’’
Hoe gingen jullie te werk om de prijs te bepalen? Charlotte Druant, Dewaele vastgoed & advies: “Na een verkennend gesprek hebben we het pand bezocht en de prijs die aanvankelijk was vastgeprikt, enigszins bijgestuurd. Die lag iets te hoog. Het gaat om een herenhuis dat heel karaktervol is, met ook veel authentieke elementen. Er is behoorlijk wat werk aan om het te renoveren, wat dus een grote investering vergt. Hiervoor kunnen de nieuwe eigenaars weliswaar premies aanvragen, maar het blijft een hele klus. Omdat het om een beschermd pand gaat, is het nodig de oorspronkelijke stijl te respecteren. Vanzelfsprekend is dit niet, we zochten dus naar een koper die hier echt wel oog voor had en ervoor wou gaan. Het huis heeft nog andere troeven. Het is ruim, luchtig en is mooi gelegen.” Hoe kwam u bij deze woning terecht? Martine Vanhaelemeersch-Ghekiere: “Mijn man en ik waren eigenlijk niet op zoek naar een woning. Maar toen we per toeval langs het huis reden en zagen dat het te koop stond, zochten we meer informatie op het internet. Het sprak ons immers heel erg aan. We zijn vijftigers en werken nog allebei. In ons hoofd hadden we het plan om later heel mooi te wonen en dit huis leek ons echt wel iets. Via de vastgoedmakelaar konden we snel het huis bekijken en nog diezelfde dag brachten we een bod uit.” Hoe verliep de verkoop? Familie Camerlynck, verkoper: “Voor ons was het een grote meerwaarde dat de verkoop zo vlot verliep. Het pand hadden we via een erfenis verworven. We waren met vijf mede-eigenaars. We hebben het een tijdlang verhuurd, maar wilden het verkopen. We hebben wat over de prijs onderhandeld, ook met de koper. Dat hoort erbij. Het verliep allemaal prima. Ook konden we met de koper praten over de renovatie en hoe hij het zag.” Was het liefde op het eerste gezicht? Martine Vanhaelemeersch-Ghekiere: “Het huis heeft een ziel, het is goed georiënteerd, de tuin is niet te groot en dat beviel ons allemaal. Authentieke elementen als het parket, de schouw en de oude trap maken het bijzonder. Er is inderdaad veel renovatiewerk aan, maar mijn man werkt in de bouwsector en heeft er zin in. Het is de bedoeling om alles rustig aan te pakken en stap voor stap te werken.”
Drie tevreden partijen: verkoper familie Camerlynck (links), Dewaele vastgoedadviseur Charlotte Druant (midden) en koper Martine Ghekiere (rechts)
Interesse? Kijk ook op www.dewaele.com.
17
18
today&tomorrow | VINTAGE IN DE POLDERS
Vintage in de polders DOOR PIET SWIMBERGHE - FOTO’S JAN VERLINDE
Een oud dijkhuis vol vintage design brengt een ongewone, verfrissende confrontatie. De bewoners hebben Belgische en Britse wortels, wat hun rijke en eclectische verzamelzin verklaart.
20
21
today&tomorrow | VINTAGE IN DE POLDERS
Onder van links naar rechts: Het Scandinavische tuinhuis, een ideaal zomerverblijf voor gasten of kinderen. Het tuinhuis is eenvoudig afgewerkt met een houten betimmering in Scandinavische stijl. Ook in de vrij strakke slaapkamers staat veel vintage design.
B
ritten zijn geboren kunstverzamelaars. Ze springen anders om met het heden en het verleden, omdat ze minder onderscheid maken tussen nu en toen. Dat blijkt ook uit dit interieur. De woning is uitgesproken landelijk maar het interieur is hedendaags, geen vanzelfsprekende combinatie. Vroeger werden dergelijke landelijke stulpen volgestouwd met rustieke oudheden. De stoffering met vintage design is dus vrij ongewoon. Toch is al wat hier staat niet nagelnieuw. Sommige meubels zijn een halve eeuw oud. De collectie vertelt meteen ook het verhaal van de bewoners. Isabelle Townsend en Patrick Deedes-Vincke woonden jaren in New York en daar ontkiemde hun fascinatie voor designklassiekers, lang voor er hier belangstelling voor bestond. Isabelle was destijds actief als topmodel en Patrick zat in de modefotografie. Via deze weg hebben ze heel wat mooie interieurs kunnen bezoeken. Tegenwoordig legt Patrick zich helemaal toe op het inrichten en opknappen van oude woningen in Frankrijk en BelgiĂŤ. Meestal werkt hij in opdracht en leidt hij het project, van de ruwbouw tot de afwerking en de decoratie. In Frankrijk restaureerde hij onlangs een groot landhuis, waarvan het exterieur en de architectuur zeer deskundig werden hersteld. Patrick gaf de inrichting een hedendaagse toets door een gelijkaardige confrontatie van een oud pand met een moderne aankleding, maar de architectuur bleef traditioneel qua stijl. >
Rechts van boven naar onder: In de wintertuin aan de noordzijde staan stoelen van Eames rond een Knolltafel. Twee houten Eamesstoelen tegen de muur links. Foto’s en primitieve kunst vervolledigen het luchtige geheel. In de keuken staat een tafel van Saarinen met antieke Eamesstoelen.
22
today&tomorrow | VINTAGE IN DE POLDERS
Het
Geberit Monolith
Een kunstwerk.
koppel,
een ex-topmodel en een fotograaf, woonde
new york
jaren in en kreeg daar heel wat mooie
interieurs te zien.
Strakke herinrichting
Onder van links naar rechts: De intieme hal in Engels rood, met als blikvanger een grappige wandlamp. De grote woonruimte onder de oude balken, alles netjes wit, maar vol kleurrijke en warme vintage meubels van onder meer Eames (fauteuil op de voorgrond), Knoll (driepoottafel) en Panton (zitjes rechtsachter).
Ook dit oude dijkhuis in de buurt van Knokke bleek een interessante stijloefening. Het pand werd al eerder gerestaureerd, vóór Patrick en Isabelle er introkken, maar het zag er toen veel rustieker uit. Door de strakke herinrichting en het weghalen van decoratieve tierlantijntjes, versoberde Patrick de stijl van de woning. Zo werden bijvoorbeeld alle houten balken wit geverfd, wat de lichtinval ten goede komt. De originele structuur van het gebouw bleef min of meer bewaard. Alleen de keuken met het gezellige Agafornuis is een recentere aanbouw. Maar door de combinatie met de beroemde eettafel van Eero Saarinen en ‘antieke’ Eamesstoelen, oogt het geheel toch vrij hedendaags. Het merendeel van de meubels kochten Isabelle en Patrick destijds in New York in garage sales. Patrick ontwierp ook het houten tuinhuis, dat er vanbuiten uitziet als een kleine schuur. Binnen is het eenvoudig afgewerkt met een houten betimmering in Scandinavische stijl. Het is een ideaal zomerverblijf voor gasten of kinderen. Het kleurenpalet past trouwens goed bij de nabije Noordzee, want dit zijn de tinten van de schelpen op het strand. •
Geberit Monolith combineert beproefde kwaliteit met zuiver design. De glasplaat verhult geraffineerd het spoelreservoir en biedt een voorname, gestroomlijnde en aantrekkelijke aanblik. Kies uit het ruime aanbod aan wc-potten het model dat naar jouw smaak het best past bij de innovatieve Geberit Monolith. De Geberit Monolith valt op door zijn strakke vormgeving die reeds met prestigieuze onderscheidingen bekroond werd. Meer informatie over Geberit Monolith: www.geberit.be/monolith
24
INSIDE | decoratie&design
design
decoratie en
Met enkele hippe designstukken creĂŤert u een totaal nieuwe look voor uw interieur. Hier alvast enkele ideetjes, onder het motto: het mag al eens wat gewaagder zijn.
De LC2 van Le Corbusier bij Cassina is nu verkrijgbaar in een aantal nieuwe, trendy kleurtjes zoals okergeel, muntgroen en azuurblauw.
Canapo, schommelstoel van Franco Albini bij Cassina.
Klassiekers van Arne Jacobsen: de Zwaan (alias FH 3320) is een jaar ouder dan het Ei. Verkrijgbaar met draaiend stalen of vast houten onderstel.
Cornell Boxes van Alison en Peter Smithson.
Petalo van Charlotte Perriand bij Cassina.
Hoge barkrukken zijn nu populair
26
27
MYHOHO | izegem
faq MY HOHO
ruim & luchtig appartement
Plaatsbeschrijving, verplicht? Ja! Sinds 2007 is een plaatsbeschrijving verplicht bij het afsluiten van een huurovereenkomst. Deze vermeldt zo gedetailleerd mogelijk eventuele schade. Bij het einde van de huurovereenkomst is er een controle en wordt nagegaan voor welke schade de huurder al dan niet moet instaan. Om discussies te vermijden, wordt de plaatsbeschrijving het best opgemaakt door een onafhankelijke expert. De kosten voor deze expert worden verdeeld tussen verhuurder en huurder.
TEKST hilde pauwels - foto’s thomas de boever
Stefaan Coopman (30) is zelfstandig schilder en decorateur. Hij ging samen met zijn vriendin Delphine Lammertijn (30), die lerares is, op zoek naar een huurappartement. Met behulp van Dewaele vastgoed & advies vonden ze een stek die hen zeer bevalt. Kunt u het appartement wat beschrijven? Stefaan Coopman: “Het ligt juist buiten Izegem. Het appartement is ruim en luchtig, het is er heel aangenaam. Dat komt ook door de vele ramen, daardoor krijg je een nog sterker gevoel van openheid. De woonkamer en keuken lopen in elkaar over. We hadden veel geluk: het appartement kwam vrij en we konden er heel snel in. Het was instapklaar, maar we kozen ervoor om alles te herschilderen zodat het er nu heel fris uitziet. Het was een enorme meevaller dat we snel iets naar onze zin vonden.” Hoe verliep het contact met Dewaele vastgoed & advies? Delphine Lammertijn: “Ik vond de website via Google en zocht daar naar verschillende huurmogelijkheden. Dat was heel handig. Onze interesse ging uit naar dit appartement. De ligging en omschrijving bevielen ons, ook konden we al enkele foto’s bekijken. Daarna namen we contact op met Dewaele vastgoed & advies. We kregen al heel vlug de mogelijkheid om via hun tussenkomst een bezoekje ter plaatse te brengen. Het is voor ons het eerste appartement dat we samen huren, dus het was toch wel spannend.” Hadden jullie specifieke wensen? Delphine Lammertijn: “Mijn voorkeur ging uit naar een nieuwbouwappartement dat proper en in orde was. Bij dit appartement was dat allemaal zo, dus we hapten vrij snel toe. Het speelt ook mee dat we veel concrete informatie kregen, alles ging heel vlot. We hadden een groot gevoel van vertrouwen en dat maakte het prettig om samen te werken. Toen we de sleutel kregen, kwam er een expertisebureau voor de plaatsbeschrijving. Alles werd nauwkeurig opgeschreven. Ook namen ze foto’s van het appartement. En uiteraard sloten we een huurovereenkomst af. Daarin staan onder meer afspraken over de waarborg en het beëindigen van het contract.” Gaan jullie er lang wonen of is het in afwachting van een eigen woonst? Stefaan Coopman: “We kochten samen bouwgrond en willen daar op termijn graag een huis realiseren. Dus dit appartement is eerder een tussenoplossing. We hopen dat we niet al te lang iets moeten huren.”
op zoek naar een leuke huurwoning? www.dewaele.com
WAAROP MOET JE LETTEN BIJ HET HUREN VAN EEN WONING?
‘‘
we vonden
snel iets naar onze zin
’’
Verzekering, hoezo? Als huurder sluit je best een brandverzekering af met dekking van de huurdersaansprakelijkheid en van jouw inboedel. Het verzekeren van de inboedel is algemeen gekend. Maar laat je ook de huurdersaansprakelijkheid mee verzekeren, dan is jouw verantwoordelijkheid als huurder verzekerd. Het principe is hetzelfde als dat van de verantwoordelijkheid van een goede huisvader. Daarnaast verzekert de eigenaar het gebouw. Meestal worden deze zaken contractueel bepaald. Indexatie, wanneer en hoeveel? Wanneer? De huurprijs wordt jaarlijks op de verjaardag van de huurovereenkomst aangepast aan de gezondheidsindex. De verjaardag is de aanvang van de overeenkomst. Hoeveel? De formule is: (basishuurprijs x nieuwe index)/basisindex Een extra woordje uitleg: - basishuurprijs: zie contract (de afgesproken huurprijs bij aanvang huurovereenkomst) - nieuwe index: de index van de maand die de verjaardag van het ingaan van het contract voorafgaat - basisindex: de index van de maand die de ondertekening van het contract voorafgaat Meer weten? Bel vastgoedadviseur Cedric Lombaert op 0497 24 96 12.
29
ecologie&ENERGIE | focus op de lAGE-ENERGIEWONING
© ZEN RENEWABLES
focus op de lageenergiewoning
Thermische zonnepanelen die instaan voor de productie van sanitair warm water, kunnen naadloos in de dakbedekking worden geïntegreerd tijdens de ontwerpfase van de woning. Deze zorgen voor gratis passieve zonnewarmte.
TEKST LEEN PEETERS
© RECITEL INSULATION
Lage-energiewoning, passiefhuis, nulenergiewoning, energieautarkische woning... Er wordt vandaag met termen gegoocheld, wat wel eens tot verwarring kan leiden. Hoog tijd om duidelijkheid te scheppen en, met focus op een lage-energiewoning, het hoe en wat te bekijken. Het K-peil van een woning geeft aan wat de globale isolatiewaarde van een gebouw is. Het houdt rekening met de thermische kwaliteit van de verschillende bouwdelen en met de compactheid van het gebouw. Het K-peil wordt gegeven in een getalwaarde die bij voorkeur zo klein mogelijk is. De maximale waarde voor het K-peil van de woning bedraagt in Vlaanderen 45. Het E-peil staat voor het energieprestatiepeil van de woning. Het is een maat voor het primaire energieverbruik van de wooneenheid en wordt eveneens uitgedrukt in een getal dat liefst zo klein mogelijk is. Er wordt onder andere rekening gehouden met de compactheid van de woning, de oriëntatie, bezonning en de thermische kwaliteit. Het E-peil laat toe woningen onderling te vergelijken, maar geeft natuurlijk geen exacte voorspelling. In Vlaanderen is het maximale E-peil voor woningen vastgelegd op 80.
De plaatsing van de isolatie heeft een rechtstreekse invloed op de reële K- en E-waarde van de woning. Hoe groter de isolatiepanelen, hoe kleiner het aantal naden, dus hoe beter de luchtdichtheid.
© UNIDEK
K-peil & E-peil
Wat is nu precies een lage-energiewoning? Bij dergelijke woningen worden er meer energiebesparende maatregelen genomen in vergelijking met wat wettelijk verplicht is. De totale energievraag voor ruimteverwarming en -koeling moet dan op jaarbasis onder 30 kWh/m2 blijven voor alle verwarmde ruimtes. Dit soort woningen zijn in ons klimaat perfect haalbaar en de meerkost in de bouwfase is relatief beperkt. Hoewel er geen eisen omtrent het K- en E-peil worden geformuleerd, moet u hier toch rekenen op maxima van K35 en E60. >
© LAURENT BRANDAJS/SUBWAY ARCHITECTURE
Soorten energiewoningen
© LAURENT BRANDAJS/SUBWAY ARCHITECTURE
28
Grote raampartijen aan de zuidkant van de woning zorgen voor gratis passieve zonnewarmte, zowel tijdens de tussenseizoenen als in de winter.
31
Mobiele zonwering langs de buitenkant houdt niet alleen in de zomer de warmte buiten, maar vermindert ook de lichtintensiteit in de verschillende ruimtes. Als u dus een zonwering of een overstek voorziet, dan vermindert u de kans op oververhitting in de zomer en verhoogt u de warmtewinst tijdens de wintermaanden. Geef toe, een stralend winterzonnetje dat u doorheen de ramen verwarmt tijdens een gezellige zondagbrunch, maakt u alleen maar vrolijk.
Voor een passiefhuis zijn de eisen nog strenger. Ten eerste mag het jaarlijkse verbruik voor verwarming en koeling niet meer dan 15 kWh/m2 bedragen. Daarnaast moet het verversingsdebiet bij een luchtdichtheidsproef met een drukverschil van 50 Pa tussen binnen- en buitenomgeving kleiner zijn dan 0,6. Typische K-peilen schommelen rond 10-15. Voor E-peilen is er moeilijk een waarde te geven omdat die zeer sterk afhangen van de gekozen energietechnieken. Toch behaalt een passiefhuis zonder veel moeite een E-peil dat lager is dan 50. Een derde type woning is de energieautarkische woning. Deze woning is volledig zelfvoorzienend en staat in voor haar eigen energieopwekking en -opslag. Op zich klinkt zo’n energiezelfstandige woning zeer goed, maar of dat de meest ecologische oplossing is, is nog maar de vraag. De geïnstalleerde batterijen en productiesystemen zullen zelden op maximale capaciteit werken. Wanneer een groep gebouwen wordt gekoppeld, kan het gebruik van die systemen wel worden geoptimaliseerd met uiteindelijk zowel financieel als naar levenscyclusanalyse toe, een positiever beeld. Richtwaarden voor de K- en E-peilen zijn er nog niet, aangezien ervaring in deze materie nog ontbreekt. Als er in de wijde omgeving geen andere gebouwen te vinden zijn en er geen energievoorzieningen voorhanden zijn, is een energieautarkische woning wel een goede oplossing. Het meest bekende voorbeeld van een energieautarkische woning is het Belgische Prinses Elisabeth-station op de Zuidpool.
© RENSON
© HAROL
ecologie&ENERGIE | focus op de lAGE-ENERGIEWONING
© RENSON
30
Een nulenergiewoning ten slotte, dankt haar naam aan het evenwicht tussen de inkomende en uitgaande energie op jaarbasis. Daarbij is het belangrijk dat het energieverbruik wordt geminimaliseerd en dat daarnaast een eigen actief systeem van energieopwekking wordt voorzien. Een nulenergiewoning kan al op een relatief duurzame wijze met een K30-E50-woning. Toch stelt de huidige wetgeving dat de nulenergiewoning ook moet voldoen aan de normen van het passiefhuis.
Naar een nulenergiewoning
Een lage-energiewoning heeft een beperkte vraag naar energie voor ruimteverwarming en -koeling. Meestal wordt ook gelet op het energieverbruik van de verschillende huishoudelijke apparaten en de verlichting. Een kleine stap naar een nulenergiewoning dan? In de letterlijke zin wel. U installeert enkele zonnepanelen en een zonneboiler, eventueel een kleine windmolen, en op jaarbasis gaat er evenveel energie in als er wordt afgeleverd aan het net. Maar... volgens de recent opgestelde definities is dit echter geen nulenergiewoning. De vraag naar ruimteverwarming en -koeling moet eerst dalen tot de norm voor passiefhuizen, en zo ook de luchtdichtheid. Dit is evident als je het op grotere schaal bekijkt. Een lage-energiewoning bekleden met zonnepanelen, zonneboiler en eventuele andere opwekkingstechnieken maakt dat het elektriciteitsnet volop als opslagsysteem wordt gebruikt om op jaarbasis een evenwicht te creëren tussen in- en uitstroom van energie. In realiteit betekent dat een hoge eigen productie en dus een maximale
belangrijk
het is vooral om voldoende
flexibiliteit in te bouwen in uw
woningontwerp. uitstroom naar het net tijdens de zomermaanden en op zonnige herfst- en lentedagen. In de winter stijgt de eigen energievraag sterk en is er dus een maximale vraag naar energie. Dat creëert een onbalans op het net en maakt het moeilijk voor elektriciteitsleveranciers om hun centrales rendabel in te zetten. Op lange termijn, en als vele woningen op die manier zouden werken, kan dat leiden tot een negatieve financiële evaluatie voor een nieuwe, goede elektriciteitscentrale omdat ze niet optimaal zou kunnen worden ingezet. Het is daarom van belang om op kleinere schaal evenwicht te creëren in het energiesysteem. Een belangrijk aspect daarbij is dat de netto-uitstroom van de woning naar het net moet samenvallen met grote vraagpieken op dat net. Algemeen kunnen we stellen dat er een piek ’s morgens en eentje in de late namiddag/vooravond is. Op dat moment kan u dus maximaal produceren met uw eigen systeem en die productie op het net zetten. Op de andere momenten zou u vanuit duurzaamheidsoverwegingen uw eigen netto-instroom en -uitstroom kunnen beperken. Een stapje meer futurisme en hoger gebruikscomfort brengt ons dan in het tijdperk van smart grids (slimme systemen voor intelligente energienetten), waarbij op wijkschaal een evenwicht wordt bereikt tussen productie en verbruik door slimme communicatie tussen alle actoren en de inschakeling van zogenaamde smart meters. Wat kan u vandaag doen om toch al in die richting te denken en niet met een stopwatch bij uw elektrische apparaten te zitten? U kan reeds de hernieuwbare energietechnieken voorzien, maar ga
er op een correcte manier mee om. Laat de momenten van productie thuis zo veel mogelijk samenvallen met het moment van verbruik, maar vermijd voor eigen consumptie de grote verbruiksuren op het net. De meest flexibele toestellen in die zin zijn de was- en afwasmachine. Zij kunnen op een zonnige dag dus perfect in de vroege namiddag hun werking doen zonder dat het enige weerslag heeft op uw comfort. Op het moment dat u nauwelijks of geen eigen productie heeft, kiest u voor daluren.
waak over uw vrijheid
Het is vooral belangrijk om voldoende flexibiliteit in te bouwen in uw woningontwerp zodat u met minimale aanpassingen aan uw nieuwe behoeften kan voldoen. Maar duurzaamheid en energie-efficiëntie houden niet op aan de buitenschil van uw woning. Kies uw woning op een manier die u vrijheid biedt. Een sportieve, jonge dertiger die elke dag de natuur intrekt, kan perfect op het platteland wonen. Een gezin met opgroeiende kinderen heeft baat bij de nabijheid van een school, sporthal, bibliotheek, supermarkt en het openbaar vervoer. Ook al bent u helemaal weg van dat droomhuis midden op een eenzame berg, denk toch bewust na over al dat taxiën om de kinderen naar hun verschillende activiteiten te brengen. Het is een aanslag op uw eigen tijdsgebruik, maar verhoogt ook drastisch het gebruik van de wagen... en dus uw brandstofafhankelijkheid. •
32
ecologie&ENERGIE | focus op de lAGE-ENERGIEWONING
De technieken voor lage-energiewoning Snelle afgiftesystemen passen beter in ruimtes met een kort en/of onvoorspelbaar verbruik, zoals een badkamer of bureauruimte. Voorbeelden van snelle systemen voor een kleine ruimte zijn een overgedimensioneerde radiator op lage temperatuur of convectors met ventilatoren.
Zonneboilers, gecontroleerde mechanische ventilatie en een warmtepomp maken meer en meer deel uit van de ‘standaarduitrusting’ van een lage-energiewoning.
© GIACOMINI
© THERMIC
© VAILLANT
© LAURENT BRANDAJS
Kies voor efficiënte verwarmingssystemen zoals een condenserende ketel of een warmtepomp met een afgiftesysteem op een zo laag mogelijke temperatuur. In leefruimtes met een constant vraagprofiel opteert u beter voor tragere afgiftesystemen, zoals vloer- en wandverwarming.
Een programmeerbaar ventilatiesysteem kan de kans op oververhitting in de zomer beperken. Dergelijk systeem zorgt voor een verhoogd ventilatiedebiet tijdens de nacht waardoor de
koude kan worden opgeslagen in de thermische massa van de woning. Die koude wordt overdag langzaam vrijgegeven en remt de opwarming van de woning af.
wachtleidingen voor technieken die u in de toekomst wilt installeren zoals fotovoltaïsche panelen, zonneboilers of regenwaterrecuperatie zijn ook een must. Als de ruimte het enigszins toelaat, zorg er dan voor dat u aan alle leidingen kunt voor onderhoud, lekdetectie en eventuele
onvoorziene uitbreidingen of aanpassingen achteraf. Alle leidingen bundelen heeft als bijkomende voordelen dat u thermische verliezen beperkt en dat u ze gemakkelijker akoestisch kunt afschermen om mogelijke geluidshinder bij de installatie te beperken.
35
ENERGIE&praktijk | de energie van morgen
aan het
de energie VAN MORGEN
aardoppervlak Houtenergie komt voor in vier vormen: traditionele houtblokken, korrels of pellets, spaanders en humus, weliswaar vervat in biomassa. Om warmte uit deze materialen te kunnen halen is er een kachel of ketel nodig. Een voldoende droge opslagruimte is ook een absolute must. Deze energiebronnen worden vaak gebruikt als aanvulling op een klassiek systeem.
De meeste ‘klassieke’ of fossiele brandstoffen worden uit de aarde gehaald. Het gaat hier om niet-hernieuwbare energiebronnen. Deze brandstoffen moet in een ketel worden verbrand om warmte af te geven. Bij die verbranding komen gassen vrij die, naargelang de energiebron, minder of meer vervuilend zijn. Aardgas is een eerste voorbeeld van zo’n fossiele brandstof en wordt van nature in gasvorm aangetroffen. Na de ontginning wordt aardgas via een buizenstelsel naar uw ketel geleid. Het grote voordeel van aardgas schuilt erin dat er op de plaats van verbruik geen opslagruimte moet worden voorzien. Een eenvoudige aansluiting op het net volstaat voor de bevoorrading. Speel op veilig en installeer echter wel een gasdetectiesysteem in huis.
Ook aardolie is een fossiele brandstof en is misschien beter gekend onder de term ‘huisbrandolie’. Voor de opslag is er een tank nodig op de plaats van verbruik die aan verschillende gewestelijke en federale voorschriften moet voldoen. De opslag vertegenwoordigt ook een investeringskost, aangezien de aankoopprijs daalt als u een grotere hoeveelheid bestelt.
Butaan en propaan worden gewonnen uit aardgas of ruwe petroleum en zijn ook gekend onder de naam Liquefied Petroleum Gaz, of kortweg LPG. Deze gassen worden opgeslagen in een reservoir bij u thuis vóór ze in uw ketel worden verbrand. Een dergelijk reservoir of ruimte moet van bij de start van de werken worden voorzien zodat aan alle eisen kan worden voldaan, zoals de afstand tot de stookplaats of de afmetingen.
© LAURENT BRANDAJS/ARCH. O FOURNEAU
© VAILLANT
© GF
uit de
tip
Water, lucht en aarde bevatten eveneens een behoorlijke hoeveelheid energie. Met een warmtepomp kan die energie worden gerecupereerd voor vloer- of muurverwarming, lage-temperatuurradiatoren, het voorverwarmen van het water in de verwarming om het verbruik van een ketel op fossiele brandstof te drukken of voor de productie van sanitair warm water.
© DUTRY & CO/TOTEM
diepste van de aarde
Biomassa is de verzamelterm voor elementen die energie bevatten afkomstig van de zon. Deze energie wordt via fotosynthese of de afbraak van organische materialen omgezet. Biomassa komt onder verschillende vormen voor: humus, stro, voedergras, granen of koolzaad. Om biomassa en brandstoffen op basis van hout op te slaan, is er voldoende opslagruimte nodig.
hemel
© COMAQ
Wie vandaag bouwt of renoveert, moet verstandig en zuinig omspringen met zijn energieverbruik. Een eerste stap daartoe is de keuze van de energiebron die u wilt gebruiken. U kunt ook verschillende energiebronnen combineren om minder afhankelijk te zijn van de schommelingen op de markt. © GF
TEKST Cedric Bourgois
Aan het aardoppervlak zijn andere energiebronnen beschikbaar. Sommige moeten worden verbrand, andere niet. Er kan energie worden opgewekt uit biomassa of hout, maar ook water, aarde en lucht bevatten warmte.
uit het
© VIESSMANN
34
De zon stuurt ons voortdurend een hoeveelheid energie. Deze energie wordt opgevangen via thermische zonnepanelen die het water in de ketel verwarmen. U kunt de panelen op de grond, in de gevel of op het dak laten installeren. De gemiddelde hoeveelheid energie die een hori-
zontaal oppervlak van 1 m2 jaarlijks kan opvangen, komt ongeveer overeen met 100 liter stookolie. Een standaardinstallatie kan instaan voor 60 tot 80 procent van de vereiste hoeveelheid sanitair warm water of voor de verwarming van het zwembadwater.
THERMISCHE vs FOTOVOLTAïSCHE PANELEN Thermische zonnepanelen mag u niet verwarren met fotovoltaïsche panelen. Thermische panelen produceren warm water, fotovoltaïsche panelen wekken elektriciteit op. Fotovoltaïsche panelen kunnen enkel voor verwarming worden gebruikt indien ze in verbinding staan met een warmtepomp of een elektrisch verwarmingssysteem.
combineer energiebronnen
De combinatie van twee verschillende energiebronnen – hernieuwbare energie gekoppeld aan fossiele brandstof – maakt het u mogelijk te anticiperen op een eventuele buitensporige stijging in de brandstofprijs én in te spelen op de voortdurende evolutie in de alternatieve technieken voor warmteproductie. Houd daarnaast ook rekening met de temperatuur van de vloeistof die de warmte verspreidt. Hoe lager die temperatuur, hoe makkelijker het is om uw installatie aan te passen aan een andere energiebron dan de
oorspronkelijke. U hoeft enkel nog te kiezen in functie van uw overtuiging, uw budget en de ruimte die voor de verwarmingsinstallatie in huis beschikbaar is. Aarzel niet het advies van een vakman in te winnen. Gezien de niet-aflatende evoluties bieden de referenties van een specialist op het terrein de beste garanties. Vraag om recente realisaties te mogen bekijken en pols bij de bewoners naar hun tevredenheid. Een verwittigd man…
36
37
MYHOHO | kortrijk
MY HOHO
moderne & tijdloze villa TEKST Hilde Pauwels - foto’s thomas de boever
VOOR
&
NA
Sylvie en haar echtgenoot deden een beroep op Dewaele vastgoed & advies bij hun zoektocht naar een mooie woning. In Kortrijk vonden ze een villa die hen aansprak. Maar er was werk aan de winkel. Hoe hebben jullie dit mooie huis gevonden? Sylvie: “We werkten via Dewaele vastgoed & advies. We hadden een pand gezien dat ons interesseerde, maar het was al verkocht. In dezelfde buurt vonden we dan dit huis. Het gaat om een rustige wijk. Er is een school in de buurt, dus dat kwam goed uit. We waren ook tevreden over de prijs, we hadden het gevoel dat die correct was. Handig was ook de werkwijze. Via de website hadden we ons ingeschreven. Elke week kregen we een aanbod van woningen die te koop waren. Zo hadden we als eerste de kans om ze te bekijken.” De villa had een opknapbeurt nodig. Hoe hebben jullie het aangepakt? “We hadden zelf enkele ideeën over hoe we het huis wilden renoveren. De architect begreep ons heel goed en volgde ons. Het was heel fijn om zo samen te werken. Het vergde behoorlijk wat tijd, we waren ongeveer twee jaar aan de slag om alles in orde te krijgen. In die periode konden we er nog niet wonen. De architect heeft ons ook tips gegeven om het huis in te richten en de juiste meubels te kiezen.” Jullie opteerden voor een hedendaagse aanpak. Waarom die keuze? “Het is modern en tijdloos tegelijk. Over twintig jaar zal het nog een leuk gevoel geven, het is iets waar we niet vlug op uitgekeken zullen zijn. We wilden graag een ruime en luchtige woning met veel vensters. Vroeger had de woning een eerder donkere uitstraling. Er waren veel kleine kamertjes, maar die wilden we wegwerken. De architect heeft de woning volledig opengetrokken. De muren zijn nu wit en dat maakt het ruimtelijk gevoel nog sterker. Ook de badkamer hebben we volledig vernieuwd. Die was met tegeltjes bezet en het bad was verouderd. We kozen ook hier voor een hedendaagse en strakke aanpak. Boven hebben we drie slaapkamers en een logeerkamer. Het is heel leuk om er te wonen.” Er is ook een tuin. Hebben jullie al plannen? “Die gaan we nog aanleggen. Ook hier willen we graag een strakke stijl. Zo sluit de tuin aan bij het karakter van het huis. En een dergelijke aanpak is ook onderhoudsvriendelijk, wat voor ons ook een criterium is.”
Ook op zoek naar een geschikte woning? www.dewaele.com
39
outside | een terras voor het leven
© Beltrami
© Collstrop Garden
38
Een terras voor het leven TEKST Chantal Verrecas
Een terras, oprit of tuinbestrating kiezen is weten, kijken en voelen. Meetbare argumenten zoals prijs, duurzaamheid, onderhoud en veiligheid spelen een grote rol. Maar u zult zich ongetwijfeld ook laten leiden door minder meetbare argumenten zoals kleur, esthetiek, verhoudingen, uw ervaring of die van vrienden en familie.
De buitenverharding bepaalt een groot deel van de sfeer van het buitengebeuren. Een verkeerde keuze of een verkeerde plaatsing kan jarenlang een bron van ergernis zijn. Daarom willen wij u graag helpen om de juiste keuze voor uw tuin en uw budget te maken.
Bouwvergunning nodig?
Voor het aanleggen van een terras heeft u meestal geen bouwvergunning nodig, maar soms bent u daarvoor wel gebonden aan bijvoorbeeld een maximale oppervlakte. Wenst u toch een groter terras, dan zal u toch een bouwvergunning moeten aanvragen. Omdat die regels van gemeente tot gemeente verschillen, vraagt u het best de nodige informatie op bij de Dienst Stedenbouw van uw gemeente. Voor de aanleg van een dakterras heeft u wel een bouwvergunning nodig. U zal onder andere moeten vermijden dat u een rechtstreeks zicht naar de buren creëert. Laat uw architect in elk geval controleren of de constructie van uw plat dak voldoende stevig is om erover te kunnen lopen en hoe het met de waterdichtheid van uw dak is gesteld.
De juiste plek
Hoe leeft u? Wat zijn uw wensen en behoeften? Op welk moment van de dag en in welk seizoen wilt u uw terras gebruiken? Kunt u niet kiezen, dan zijn verschillende, kleinere terrashoekjes een uitstekende optie. Let zeker op de oriëntatie. De plaats van een terras is een persoonlijke keuze. Sommigen zoeken de zon op, anderen houden van schaduw. Wilt u de volle middagzon of liever een avond- of ochtendhoekje? Een terras op het zuiden kan tijdens hete zomerdagen ondraaglijk warm worden, maar heeft als voordeel dat u ook in het voor- en najaar een zonnige plek heeft waar het aangenaam vertoeven is. Een parasol of zonwering zorgt tijdens de hete zomermaanden dat het terras leefbaar blijft. Eet u graag buiten? Dan is een terras in de buurt van de keuken praktisch. Houdt u van een rustige plek? Kies dan voor een (extra) terras achteraan in de tuin. Houd ook rekening met de overheersende windrichting! In onze contreien is dat het zuidwesten. Het is soms nuttig om aan die zijde van het terras een windscherm te plaatsen. Een dichte en voldoende hoge haag kan ook al veel windleed vermijden (liguster, haagbeuk, taxus, beuk,...). >
41
outside | een terras voor het leven
© Carrières du Hainaut
© Aco
tips
Kies voor duurzame materialen die weinig onderhoud vragen.
Aanleg
Kies voor een stevig gefundeerde ondergrond en voor een slijtvast, duurzaam en gemakkelijk te onderhouden materiaal als bekleding. Meer nog dan de keuze van de materialen, is ook de manier van plaatsen belangrijk om jarenlang plezier van uw terras of oprit te hebben. De onderlaag van het terras of de oprit moet alleszins waterdoorlatend zijn, zodat bij een stortbui het water snel wordt afgevoerd. Is de onderlaag niet waterdoorlatend, besteed dan voldoende aandacht aan een afwateringssysteem (zie verder). Kies een materiaal dat vorstbestendig is. Poreuze stenen nemen gemakkelijk water op (met een groter risico dat ze bij vriesweer
gaan barsten) en zijn ook gevoeliger voor mosgroei (met alle mogelijke uitglijpartijen tot gevolg). Buitenverhardingen worden meestal op een van de volgende drie manieren geplaatst: • Klinkers (beton- of kleiklinkers) worden meestal op een laag gestabiliseerd zand (mengsel van rijnzand en cement) van ongeveer 20 cm dik geplaatst. • Zware stenen met een onregelmatige vorm worden in een mortelbed gelegd dat bovenop een laag gestabiliseerd zand, steengruis of beton komt. • Grote terrastegels worden op een betonnen vloerplaat gelijmd. Onder die vloerplaat komt nog een fundering die aan de rand minimaal 60 cm dik moet zijn, om eventuele beschadiging door bevriezing van de grond onder de betonnen vloerplaat te voorkomen.
Afwatering
Een goede afwatering van uw terras is noodzakelijk. Zoniet, kunnen bij een fikse regenbui liters water uw woning binnensijpelen. Een terras moet aflopen naar de tuin of naar de afwateringsgoot toe, een oprit heeft een afwatering van het midden naar de zijkanten toe. Ook het water dat tussen de tegels op de betonnen
funderingsplaat terechtkomt, moet afgevoerd worden. Water dat hier stagneert, gaat bij bevriezing uitzetten waardoor uw tegels loskomen. Een terras in klinkers dat op gestabiliseerd zand werd gelegd, heeft geen extra afwateringssysteem nodig. Het water kan immers via het zand rechtstreeks in de ondergrond dringen. Tegenwoordig bestaan er zelfs klinkers met een geïntegreerde holte, die bij een stortbui tot 40 liter water per vierkante meter kunnen opvangen en het water nadien geleidelijk vrijgeven. Voordeel hiervan is dat u het risico dat uw afvoer of riolering de massale watertoevoer bij een onweersbui niet aankan, vermindert en zelfs elimineert. Bij een groot terras met tegels die gemetst of gelijmd werden, raden wij u aan om een afwateringssysteem te integreren. U heeft hierbij de keuze tussen twee systemen: • Een ingewerkte goot in polyesterbeton die afgewerkt wordt met een fijne sleuf in verzinkt of roestvrij staal. Op de goot kunt u ook een rooster leggen. Let op: bij een oprit heeft u wel een stevigere afvoergoot nodig dan bij een tuinpad of een terras. • Puntafwatering is een meer esthetische oplossing. Het terras wordt zo aangelegd dat het water naar één punt afvloeit. Daaronder zit een afvoerput uit kunststof met een opzetstuk uit inox dat zelfs mee betegeld kan worden. •
Beton- of kleiklinkers plaatst u zonder voeg tegen elkaar. Zorg ook hier voor een laagje fijn wit zand om de kleine oneffenheden en spleetjes op te vullen. Heeft u verschillende pallets met tegels of klinkers, meng die dan voor u begint.
© Aco
Maak uw oprit comfortabel breed voor één of twee wagens, maar maak er geen autoweg van. Probeer alleszins een evenwicht te vinden tussen de omringende beplanting en de verharding, zodat uw oprit in het geheel van de buitenomgeving op een esthetische wijze geïntegreerd blijft. Een stevige ondergrond en de juiste ‘bestrating’ zijn ook hier weer de twee belangrijkste punten. Voor dit laatste heeft u de keuze tussen betonklinkers, kleiklinkers, kasseien, kiezels (grind, dolomiet, parkgoud, gneis,...).
© Marlux Klaps
© Marlux Klaps
Oprit
Voorzie voegen tussen uw terrastegels. Deze worden nadien opgevuld met fijn wit zand, rivierzand of gevoegd met een waterdoorlatende voegmortel.
Plant geen bomen of grote struiken in de buurt van uw oprit. De wortels kunnen immers uw oprit beschadigen en zelfs volledig ‘loswoelen’. Loop niet over uw terras voor het helemaal uitgehard is. Lijm heeft minstens drie dagen en mortel één week per cm dikte nodig om uit te harden. Gebruik bij een dakterras steeds tegeldragers of een balkensysteem. De tegels mogen nooit rechtstreeks op uw dakbedekking worden geplaatst. Terrasbekleding zet uit met de warmte, uitzettingsvoegen langs de muren zijn dus een must. Ga niet aan het werk bij regen of felle zon als u terrastegels moet lijmen of in een mortelbed moet plaatsen.
© Marlux Klaps
© Marlux Klaps
Bent u zelf niet handig of heeft u dit soort werk nog nooit gedaan, schakel dan een specialist (tuinaannemer/-architect) in voor de aanleg van uw terras en/of oprit. Wilt u echter zelf de handen uit de mouwen steken, dan zijn onderstaande praktische tips beslist een grote hulp.
Leg nooit zomaar tegels of klinkers op een plaats waar u de aarde wat heeft aangestampt. Een stevige fundering is noodzakelijk.
© Artstone
40
43
© Pierre Bleue Belge
Natuursteen (foto 1) is tijdloos, hedendaags en straalt klasse uit. Het behoudt zijn vorm, is slijtvast, herbruikbaar en is bovenal onderhoudsvriendelijk. Natuursteen is wel prijzig, maar door het grote aanbod is er voor ieders budget wel een oplossing.
De meest voorkomende natuursteensoorten voor terrasbekleding zijn: • Graniet: duurzaam en zeer hard. Kleur: gespikkeld, variërend van lichtgrijs tot zwart. • Basalt: duurzaam en hard. Kleur: egale grijstinten. • Leisteen: ruw uiterlijk en wordt nooit gepolijst of gezoet. Is ongevoelig voor zuren en zeer slijtvast. Kleur:
van nachtblauw tot antracietzwart en bruingroen. • Blauwe hardsteen: is zeer slijtvast maar gevoelig voor zuren en vlekken. Kleur: blauwgrijs. • Kalksteen: enkel de hardere soorten zijn geschikt als terrasbekleding. Kalksteen is zeer gevoelig voor vlekken en zuren. Verkrijgbaar in wit, beige, zachtrose, bruinrood, grijsblauw,... • Marmer: compacte, harde steen die gevoelig is voor zuren en vlekken. Zeer uitgebreid kleurenpalet: van wit en zwart tot groen, geel of rood. De steen is geaderd of gewolkt. De bewerking van het oppervlak van de natuursteen
Betonnen tegels en klinkers (foto 2) zijn veruit de meest voordelige oplossing voor buitenverhardingen (terras en oprit). Ze zijn sterk, duurzaam en verkrijgbaar in vele vormen en kleuren. Beton kan een kille en industriële uitstraling hebben, daarom bestaan ze ook gepolijst of gehamerd zodat
ze het uitzicht van natuursteen krijgen. Betontegels zijn wel gevoelig voor mosvorming, regelmatig schoonmaken is dus de boodschap. Keramische tegels (foto 3) kunnen wel tegen een stootje, waardoor ze zich perfect lenen voor buitentoepassingen. Ze zijn verkrijgbaar in een groot assortiment van kleuren en formaten, die vaak onderling combineerbaar zijn. Hun grote voordeel is het onderhoudsgemak. Kassei heeft een veel onregelmatigere vorm dan betonklinkers. Daarom is het minder geschikt voor een terras, maar wel ideaal voor een oprit. Vraagt
© beltrami
© Marlux Klaps
bepaalt het uitzicht, de prijs, het onderhoud en het gebruik. Donkere en gladde afwerkingen (gepolijst of gezoet) worden voor buiten afgeraden. Ze zijn bij nat weer gevaarlijk glad en gaan na verloop van tijd verkleuren. De meeste toegepaste afwerkingen zijn de ruwe afwerkingen, zoals gefrijnd of ruw gezaagd.
heel weinig onderhoud, af en toe eens borstelen volstaat. De steen is ook ongevoelig voor krassen of zuren. Enig vakmanschap is vereist om ze goed te plaatsen. Asfalt is lang zeer populair geweest, maar heeft de laatste jaren veel terrein verloren ten voordele van natuursteen, keramische tegels en betonklinkers. De prijs ligt in de buurt van betonklinkers, waardoor het dus een van de goedkoopste oplossingen is. Asfalt is wel ideaal voor kinderen die graag fietsen en/of schaatsen. Kleiklinkers en –tegels (foto 4) Kleiproducten zijn duurzaam,
© TERCA
2
4
materialen
6
© TERCA
© Marlux Klaps
5
© BELGIAN WOODFORUM
3
2
© Pierre Bleue Belge
1
© NELLES FRèRES
outside | een terras voor het leven
© Carrières du Hainaut
42
weinig gevoelig voor mossen, onderhoudsvriendelijk, hygiënisch en vlek- en krasbestendig. Klei is een natuurlijk materiaal waardoor de kleur (van geel over rood tot bruin) wordt bepaald door de soort klei. Klei is duurder dan beton, maar nog altijd een zeer budgetvriendelijke steen. Het leggen van de klinkers is arbeidsintensief, maar buiten een regelmatige reiniging vragen ze verder weinig onderhoud. Dolomiet (foto 5) is een mooie en vrij goedkope oplossing voor opritten en tuinpaden. De kleur varieert van geel tot lichtgrijs en het komt zowel in een fijne als grove variant voor. Een nadeel van een oprit in dolomiet is
dat u af en toe steentjes moet aanvullen en dat ze een gelige stof afgeven. Grind en kiezels zijn een goedkope oplossing voor een oprit of tuinpad. Met een laag gestabiliseerd zand erop, heeft u trouwens de ideale fundering voor een definitief terras of oprit later. U kunt een oprit in grind gemakkelijk zelf aanleggen. Leg grind of kiezels niet te dik, anders komt uw fiets of de kinderwagen erin vast te zitten. HouT (foto 6) als terrasbekleding blijft nog altijd populair: het heeft een warm en natuurlijk karakter, de plaatsing is vrij eenvoudig en hout is nog relatief betaalbaar.
Kies voor een houtsoort uit duurzaamheidsklasse I of II (bv. eik, acacia of kastanje). Dit zijn houtsoorten die geen behandeling moeten ondergaan om een lang (buiten)leven te hebben. Houtcomposiet is samengesteld uit recuperatiemateriaal: 60% houtvezel uit de meubelindustrie en 40% kunststof (polyethyleen of polypropyleen) uit gerecycleerde verpakkingsmiddelen. Dit materiaal ziet eruit als hout maar is ongevoelig voor water, houtrot en aantasting door insecten. Bovendien vraagt het bijna geen onderhoud en vervormt het niet. Verkrijgbaar in grijs- en bruintinten.
44
outdoor
outside | outdoormeubelen
Een sfeervolle en speelse zomer is niet geslaagd zonder de juiste meubelen. Wij selecteerden voor u enkele leuke en kleurrijke meubeltjes om uw terras of tuin meer pit te geven.
45
meubelen
Witgelakte buitenfakkels van Tribù.
Dagbed van Patricia Urquila voor Moroso.
‘Cloud’: zetels van Mark Gabbertas voor Gloster.
Buitentapijt van Paola Lenti.
een oase van rust
Bistrotafeltje en stoelen van Ikea.
Een kleuraccent en een doordachte plantenkeuze volstaan om van een dakterras een oase van rust te maken. Zo wordt uw terras een onmisbare plek om in een beschermde omgeving te herbronnen.
‘Outbag’-zitzakken.
‘Pure Sofa’ van Tribù.
MYHOHO | oostende
faq
MY HOHO
appartement met charme
op zoek naar een tweede verblijf aan de Belgische kust? enkele handige tips
TEKST pieter taelman - foto’s thomas de boever
Huguette Delaire en haar man Guy Castelain besloten om hun leven een nieuwe wending te geven: ze ruilden hun huis in Zaventem voor een charmant appartement in hartje Oostende.
Aan welke belastingen is een tweede verblijf onderworpen? In de eerste plaats zijn er registratierechten bij aankoop (in Vlaanderen bedragen die 10%). Bij uw personenbelasting wordt u in principe belast op basis van het geïndexeerd KI verhoogd met 40% (neutraliseerbaar door interesten op lening, dus een tweede verblijf wordt fiscaal interessant als u geen leningen meer lopen hebt op uw eerste woonst). Daarnaast betaalt u ook onroerende voorheffing en tweede verblijfstaks van de gemeente en de provincie.
Waarom kozen jullie precies voor Oostende? Huguette Delaire: “Voor mij is het een terugkeer naar mijn roots. Ik ben opgegroeid in West-Vlaanderen en kwam vroeger vaak met mijn ouders naar Oostende. Oostende is een stad die altijd leeft, zowel ‘s winters als ‘s zomers. Dit is een groot verschil met andere kuststeden. Ik ben een echte stadsmens en ik hou van het rumoer van de stad.” Hoe bent u in contact gekomen met Dewaele vastgoed & advies? En hoe verliep de samenwerking? “Eerder toevallig. Tijdens een wandeling door Oostende zag ik overal reclamepanelen van Dewaele vastgoed & advies hangen. Ik heb contact opgenomen met het kantoor in Oostende en kon meteen enkele panden bezoeken samen met vastgoedmakelaar Delphine Snaet. Het eerste contact was heel ontspannen. Delphine was ook helemaal niet opdringerig en gaf me eerlijke informatie. Het was een plezier om met haar samen te werken.”
Word ik extra belast als ik mijn appartement gemeubeld verhuur? Ja, maar deze belasting valt mee. De fiscus beschouwt 40% van uw huurinkomsten als roerende huur. Op de helft van dit bedrag moet u 15% belastingen betalen. Dit betekent dat u op 10.000 euro aan huurinkomsten, 300 euro belastingen betaalt.
‘‘
Kunt u uw appartement even kort beschrijven? “Mijn appartement is gelegen in de Kaaistraat, op een boogscheut van de Groentenmarkt en het Vissersplein, hartje Oostende zeg maar. Ik heb bewust voor een ouder appartement gekozen omdat ik vooral veel ruimte wou en dol ben op antieke accenten zoals een open haard. Achteraan is er een groot, zuidgericht terras dat zich uitstrekt over de ganse breedte van het appartement. Dankzij grote glaspartijen aan de voor- en achterkant is het een heel luchtig appartement.”
De Amandine, de laatste IJslandvaarder.
Wat zijn uw favoriete plaatsjes in Oostende? “In de eerste plaats denk ik aan de markt. Ik hou van de drukte en de sfeer die er rondhangt. Vanuit mijn nieuwe appartement heb ik trouwens zicht op de Groentenmarkt, heerlijk! Ook de omgeving van wat ze in Oostende ‘Petit Paris’ noemen, is een van mijn favoriete plaatsjes. Het is een wat volkse buurt met leuke winkels en heerlijke restaurantjes waar je kunt eten tegen een eerlijke prijs. We gaan ook graag wandelen in de jachthaven aangezien mijn man en ik jarenlang een boot hebben gehad in Zuid-Frankrijk. Mijn man vertoeft ook graag op de pier, turend naar de boten die binnen- en buitenvaren.”
op zoek naar een leuk appartement? www.dewaele.com
bewust voor een ouder Ik heb
appartement
’’
gekozen
Zicht op het Wapenplein.
Genieten van huisgemaakte pizza’s bij Picobello in de Alfons Pieterslaan (Petit Paris).
De geur van verse bloemen bij Pistache & Vanille, Alfons Pieterslaan.
Het Casino Kursaal, badend in een lentezonnetje.
Is het verstandig op naam van mijn kinderen te kopen? U kunt ervoor kiezen om het vruchtgebruik op uw naam en de naakte eigendom op naam van uw kinderen te plaatsen. Hou er echter rekening mee dat uw kinderen later moeten aantonen dat zij de naakte eigendom destijds met eigen middelen hebben aangekocht. Er is dus een voorafgaande schenking, handgift of bankgift nodig. Nieuwbouw of oud pand kopen? Hou rekening met uw budget en met de ligging. 350.000 euro is voldoende om een bestaand appartement te kopen op de zeedijk van Oostende, maar een nieuwbouw aan die prijs vinden is onmogelijk. Maak wel een onderscheid tussen oud en verouderd. Dit geldt zowel voor het appartement als voor het appartementsgebouw zelf. Bekijk voor de aankoop alvast de verslagen van de algemene vergadering van het gebouw van de laatste drie jaar. Op die manier komt u al heel wat te weten. Met een nieuwbouw koopt u in eerste instantie minder zorgen, maar ook hier is de ene aannemer de andere niet.
47
48
today&tomorrow | zwarte doos
zwarte doos
TEKST PIET SWIMBERGHE - FOTO’S JAN VERLINDE
In Kortrijk krijgt een oude spinnerij een tweede leven als loft en architectuuratelier, zonder aan het gebouw te sleutelen, maar met een zwarte jas.
50
today&tomorrow | zwarte doos
D
eze site ligt achter een stapelloods, aan het oog onttrokken, van op straat zie je enkel een schoorsteen. Het complex geeft van buitenaf een vrij gesloten indruk. Maar dat versterkt juist de charme en de intimiteit van het interieur. Architect Patrick Six verbouwt met zijn ontwerpbureau Ensemble-1 vooral oude gebouwen. „Misschien is dat toeval, maar ik vertrek graag van een bestaande structuur. Die inspireert”, vertelt hij. „Hier was ik meteen weg van dit gebouw met een oude fabrieksschouw. Ik heb trouwens aan het exterieur amper wat veranderd. Er werd wel wat bijgeschaafd en hier en daar kwamen er vensters, maar de geslotenheid en de algemene compositie bleven bewaard. Veel architecten breken de bestaande architectuur open met glaspartijen. Daarom is veel hedendaagse architectuur onrustig. Soms hoeven deze ingrepen niet eens.” Ook aan de indeling van de ruimten werd er weinig gesleuteld. De grote ruimte waar de stoommachine stond, werd de woonkamer, zeg maar woonzaal, met een vijf meter hoog plafond en een schitterende lichtinval, onder meer via de hoog geplaatste vensters aan de oostkant. Midden in deze ruimte ontwierp Patrick een mobiele
zwart
kamer: „De zithoek rond de haard kan volledig worden afgesloten met gordijnen. Op die manier creëer je veel intimiteit, wat nodig is in zo’n grote ruimte.” De zithoek kan helemaal of gedeeltelijk worden afgesloten, waarbij de gordijnen een kamerscherm vormen. Deze gordijnen zijn mooi, monumentaal en wekken sfeer op. Niet onbelangrijk in een industriële ruimte: ze verbeteren ook de akoestiek. Binnen merk je geen overdreven spel op van doorbrekingen. Alle ruimten blijven een zekere zelfstandigheid uitstralen. „Maar er is wel een band tussen de vertrekken”, beklemtoont Patrick Six. „Zowel de gevels als de meeste binnenmuren werden zwart geschilderd. Ik hou van deze kleur. Soms laat ik hem wel wat verzachten door er bijvoorbeeld wat rood aan toe te voegen. Zwart versterkt de band tussen binnen en buiten en schenkt de architectuur rust. Dat is zeker van belang in een oud fabriekspand met een complexe opbouw. Vergeet niet dat industriële ruimten eigenlijk niet bedoeld zijn om in te wonen. Als je dit wel doet, moet je er een ziel en rust aan geven.” >
versterkt de band tussen
binnen
buiten
en en schenkt de architectuur
rust.
Links: De woonruimte huist in een vroegere fabriekshal. De meterslange gordijnen rond de zithoek zorgen voor een gevoel van intimiteit. De wandlamp is van Serge Mouille. Rechts: Six zweert bij intimiteit, donkere kleuren en een sterke grafische lijn. Hij verkiest ook vintage design boven nieuwe creaties. Het kunstwerk op de achtergrond is van de Zwitserse kunstenaar Daniel Buetti.
52
53
today&tomorrow | zwarte doos
Tijdloos, een illusie
„Zo’n pand mag je ook niet te grondig verbouwen, anders verliest het zijn karakter en wordt het een banaal appartement”, benadrukt Patrick Six. „Hier heb ik niet alleen de volumes bewaard en enkele oude katrollen laten hangen, maar heb ik ook de materialen gerespecteerd die er waren, zoals baksteen, betonvloeren en metalen ramen. Het doel was om een gebouw te creëren dat er over tien jaar, zonder al te drastische ingrepen, niet gedateerd zal uitzien en dat mits een opfrisbeurt weer helemaal aan de stijl kan worden aangepast.” Architecten menen nogal snel dat hun zogenaamde sobere ingrepen tijdloos zijn. Niets is minder waar. Dat merk je bij het bekijken van gebouwen die tien of twintig jaar geleden werden verbouwd of gerestaureerd. Meestal is wat werd toegevoegd voorbijgestreefd en niet langer functioneel. Zo’n ingreep blijkt veelal veel
moeite voor niets. Patrick heeft dit hier willen vermijden door het hedendaagse karakter van zijn woning vooral door de aankleding met kleuren, kunst en vintagedesign te realiseren. Patrick Six richtte al veel winkels, bars en nachtclubs in. Ook via zijn vriendschappelijke contacten met antiquairs, decorateurs en designantiquairs ontwikkelde hij een gevoel voor objecten. In dit interieur staat geen enkel nieuw meubel, maar er is wel een overvloed aan vintage die hij onder meer vond in de collecties van Johan Dierickx en Frederic Hooft. Six werkte ook al een paar keer samen met de bekende Provençaalse decorateur Xavier Nicod, die in L’Isle-sur-la-Sorgue een van de eersten was om vintage design aan te bieden. „Daardoor weet ik goed dat de aankleding van een interieur heel belangrijk is, want vergeet nooit dat wij in het noorden binnen leven en de woning voor 95 procent van binnen wordt beleefd.” •
Uw bouwproject kost u al genoeg energie. Daarom kunt u rekenen op ons advies. Boven: De kantoorruimte is strak van lijn, maar uitgesproken horizontaal. Onder: De slaapkamer met boven het bed een kunstwerk van Koen Wastijn.
Onze experts staan klaar om u te helpen. Voor, tijdens en na uw bouw- of verbouwproject. Bouwen of verbouwen doet u niet elke dag. Bovendien vraagt het ontzettend veel van uw energie. Omdat u zich al op genoeg andere zaken moet concentreren, helpen onze experts u graag bij alles wat met gas en elektriciteit te maken heeft. Bij de energiekeuze bijvoorbeeld. Want die moet al gemaakt worden bij de voorbereiding van uw plannen. Welk type verwarming past het best bij uw project? Hoe groot moet de ketel zijn? Dak isolatie? Warmtepomp? Keuzes waarbij we u graag adviseren.
Eens u een definitieve aansluiting heeft, kunnen we u voor zien van elektriciteit en aardgas. En de eigenlijke verhuizing van uw contract kunt u online regelen in enkele eenvoudige klikken. Ook als u eenmaal geïnstalleerd bent, kunt u op ons rekenen: voor het onderhoud van uw ketel, maar ook om uw energieverbruik op de voet te volgen. Dankzij de ‘Verbruiksmeter’ weet u meteen waar en hoe u kunt besparen. Hebt u vragen? Stel ze op www.electrabel.be/bouwen en onze experts bellen u terug met een oplossing. U vindt er trouwens ook heel wat nuttige tips en praktische diensten.
54
plannen&projecten | evenwicht tussen mooi en praktisch
‘‘
karaktervol
Een en solide industrieel gebouw met een invulling
hedendaagse
’’
MYHOHO | gent
MY HOHO
residentieel woonproject TEKST hilde pauwels - foto’s thomas de boever
Het Lievehof in Gent is een residentieel woonproject met een fraaie binnentuin. Een voormalig industrieel pand krijgt zo een nieuwe adem. Het ontwerp is van 360 Architecten, projectontwikkelaar is Antonius Real Estate Development. Wat waren de belangrijkste pijlers bij het ontwerp? Kris Buyse, ir. architect bij 360 Architecten: “Drie elementen lagen aan de basis van het ontwerp. We wilden het waardevolle Manchestergebouw, een voormalig industrieel pand, behouden. Er is de unieke ligging aan het Sint-Antoniushof en De Lieve, maar er waren ook de dwingende voorschriften van het BPA (Bijzonder Plan van Aanleg). Binnen die marges hebben we gezocht naar de limieten van wat architecturaal mogelijk was.” Hoe zal het eruitzien? “In ons ontwerp is het Manchestergebouw opnieuw in een geheel van gebouwen opgenomen. Dat was vroeger ook zo, maar die panden moesten we slopen. De woonblokken situeren zich nu rond een rechthoekig binnenhof, dat als ontsluiting voor de woningen dient. De binnentuin is 15 meter breed en 70 meter diep. Tuinarchitect Eric Dhont zorgt voor het ontwerp van de tuin. Het zal er ook aangenaam vertoeven zijn. De uiterste grenzen van de site zijn niet mooi rechtlijnig, waardoor de gebouwen en de woningen een divers patroon kennen. De architectuur streeft naar een algemeen belang van samenhorigheid. De gevels zijn uniform uitgewerkt met een bleke natuursteen. Bij het Manchestergebouw leggen we de gevel van baksteen weer bloot, mooi opgevoegd. De raamstructuren zijn repetitief opgevat, over alle gevels heen.” Wat zijn de uitdagingen van het werken met een oud pand? “Het Manchestergebouw is heel karaktervol en solide. Binnen heb je mooie open ruimtes van 300 vierkante meter met gietijzeren kolommen. Het mooie is dat zo’n oud industrieel gebouw een heel hedendaagse invulling kan krijgen, zonder al te veel aanpassingen te moeten doen. Om de openheid optimaal te behouden, maakten we een circulatiekern voor de lift en de traphal, grenzend aan het Manchestergebouw.” Hoeveel woningen komen er? “Het gaat om veertig woningen. Allemaal zijn ze uniek. Er zijn appartementen, lofts, studio’s, rijwoningen enzovoort. Een deel ervan is al verkocht, ook al is de oplevering pas in 2013 voorzien.” Interesse? Check alle achtergrondinformatie en het beschikbare aanbod op www.dewaele.com of neem contact op via 09 234 34 34 (kantoor Gent).
55
56
57
zone09 | uit in gent
Lonely Planet nam vorig jaar Gent op in zijn top 10 van te bezoeken steden in 2011. Niet meer dan logisch uiteraard, want Gent heeft enorm veel te bieden. Ook wij, Vlamingen, vergeten soms wat voor een historische parel Gent wel is. Daarom selecteerden we enkele leuke adresjes en things to do om van uw bezoek aan Gent een onvergetelijke ervaring te maken!
2
1
zo ne
9
RONDVAART
BELGA QUEEN
Wilt u de historische binnenstad van Gent eens op een andere manier ontdekken? Dat kan! Vijf Gentse rederijen bieden u boottochten aan op de Gentse binnenwateren zodat u onder meer de prachtige gevels van de Graslei, de indrukwekkende Vleeshal en het imposante Gravensteen kunt bewonderen (foto’s 1). De klassieke rondvaarten vinden dagelijks plaats en de kapiteins zorgen voor een deskundige uitleg aan boord. Beslist een trip die u niet snel zal vergeten! Meer info vindt u op de websites van de verschillende rederijen:
Ook de indrukwekkende Belga Queen (foto 2), restaurant-brasserieclub aan de prachtige Graslei, is een realisatie van Antoine Pinto (Pakhuis, Dock’s Café, Quincaillerie). De designerkok nam het Korenstapelhuis onder handen en vanonder het stof kwam een gestileerd loungerestaurant met 300 zitplaatsen verspreid over drie verdiepingen. Voor de deur treft u een van de mooiste terrassen van Gent. Tim Bouzy, voormalig souschef van Oud Sluis, is de nieuwe chef-kok. De spijskaart is dezelfde als in Belga Queen Brussel en vermeldt heruitgevonden Belgische klassiekers.
Gent vanop het water
i www.boatingent.be, www.debootjesvangent.be, www.gent-watertoerist.be, www.rederijdegentenaer.be, www.viadagio.be
Heruitgevonden klassiekers
i Graslei 10, 9000 Gent, 09 280 01 00 Alle dagen open. www.belgaqueen.be
58
59
zone09 | uit in gent
MULTIMEDIAAL MUSEUM
CALLAS
Het STAM, het Stedelijk Stadsmuseum van Gent, opende eind vorig jaar de deuren. Het nieuwe museum laat de Bijlokesite opnieuw floreren (foto’s 4). Het STAM gaat voor een eigentijdse en multimediale aanpak. Een straat, een brug of uw eigen huis kunt u bij elke muisklik door de eeuwen heen zien veranderen, of net gelijk zien blijven. Ook het sleutelbegrip in het nieuwe museale denken, ‘collectiemobiliteit’, werd in het STAM meteen toegepast. Daardoor kan het STAM pronken met schitterende manuscripten die nooit eerder publiek werden vertoond. Het STAM pakt u helemaal in en laat u niet meer los, dat is niet alle musea gegeven.
In een rustige buurt op een boogscheut van het historische centrum van Gent, vindt u de stijlvolle b&b Callas, waar Karin en Tijl u graag verwelkomen (foto’s 6). Dit stijlvolle herenhuis uit 1874 met rustige stadstuin telt 2 luxueuze kamers met de afmetingen van een suite. Callas heeft tal van troeven om u een aangenaam verblijf te bezorgen. Een uitstekende ligging, gratis parkeergelegenheid en kindvriendelijk. Elke kamer is uitgerust met een privébadkamer en gratis internet. Aangezien de kamers heel ruim zijn, is ook een langer verblijf heel aangenaam. De kamers worden verhuurd tegen 75 euro per nacht, inclusief het genereuze ontbijt met zelfgemaakte confituur en lokaal gebrande koffie.
Ontdek de wondere wereld van het STAM design museum
Tentoonstelling
Het Design museum Gent (foto’s 3) haalt een tentoonstelling in huis rond reduceren en vereenvoudigen van het Vitra Design Museum Weil am Rhein. ‘Die Essenz der Dinge’ omkadert ontwerpen van Le Corbusier, Gerrit Rietveld en Eero Saarinen met mode, food design en kunst. In november slaat de Gentse instelling de handen ook in elkaar met het Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam voor een overzichtstentoonstelling rond Nederlands topontwerpster Hella Jongerius.
i 9 juli tot 16 oktober www.design.museum.gent.be
i Bijlokesite, Godshuizenlaan 2, 9000 Gent, 09 267 14 00 www.bijlokesite.be, www.stamgent.be
Stijlvol logeren in hartje Gent RAJ
Publiek badhuis
Sauna Raj (foto 5) bevindt zich in het Patershol, één van de oudste wijken van Gent, en is ingericht met authentieke, architecturale elementen afkomstig van oude, Indische paleizen. Bij Sauna Raj staat rust en ingetogenheid centraal. Het complex bestaat uit een droge sauna (85°C), een biosauna (65°C), een stoombad (45°C), een koud dompelbad en een warm voetenbad. U kunt er ook terecht voor massages en wellness-of schoonheidsbehandelingen.
i Pijndersstraat 18, 9000 Gent, 0473 751 311 www.callasbedandbreakfast.com
i Corduwaniersstraat 4, 9000 Gent, 09 223 37 32 www.raj.be
2
4 3
5
6
60
zone09 | uit in gent
11 A FOOD AFFAIR
Bangkokstijl Komkommertijd
Veganistisch
Het origineel genaamde Komkommertijd is Gents, en wellicht Vlaanderens, enige veganistische restaurant (foto 7). Voor de niet-ingewijden: veganisten mijden alle dierlijke (en aanverwante) producten. Niet alleen vlees en vis, maar ook zuivel, eieren, honing enzovoort. Dit vergt heel wat creativiteit van de kok. In Komkommertijd wordt die opdracht met glans vervuld. De formule is een buffet ‘à volonté’. Het restaurant huist in een mooie open ruimte met houten tafels en rieten zetels, met jazz uit de jaren ‘40 op de achtergrond om uw maaltijd te begeleiden. Daarenboven zit de prijs-kwaliteitverhouding hier zeer goed.
i Reep 14, 9000 Gent, 0485 73 16 17 Ma en di gesloten www.komkommertijd.be
TIERENTEYN-VERLENT
Mosterd
In de mooie winkel van Tierenteyn-Verlent is sinds 1860 nauwelijks iets veranderd (foto 8). Mosterd maken, doet men bij Tierenteyn al sinds 1790 volgens hetzelfde recept. Tegenwoordig is het Catherine Caesens die in de kelder zes à zeven keer per dag verse mosterd maakt, terwijl zus Ann meehelpt in de winkel. Een potje van 100 gram kost 1,55 euro, het kleinste stenen potje komt op 6 euro.
i Groentenmarkt 3, 9000 Gent, 09 225 83 36 Zon gesloten www.tierenteyn-verlent.be
KOFFIEBRANDERIJ OR
Slow coffee
Katrien Pauwels en Tom Janssen begonnen tien jaar geleden met Koffiebranderij OR (foto 9). Sinds twee jaar is er ook een OR Espressobar in Gent en een koffie- en theewinkel in Aalst. De shop is als ‘koffielab’ het verlengstuk van de branderij. De nieuwste trend is de heruitvinding van de filterkoffie, ook wel ‘slow coffee’ genoemd. Bepaalde koffiesoorten lenen zich namelijk beter dan andere voor filterkoffie. Om de perfecte filterkoffie te zetten, gebruikt men sinds kort het Trifectatoestel. OR is de eerste om in België met Trifecta te werken.
i Winkel: Molenstraat 25, 9300 Aalst Espresso Bar: Walpoortstraat 26, 9000 Gent www.koffiebranderij-or.be
61
8 13
In A Food Affair (foto 10) heerst een schemerige, knusse Bangkokloungeambiance. Het decor uit rood, tropisch hout is verlicht door een transparant, rood paneel en theelichtjes. Eigenaar Laurent Loquet is een echte smaakmagiër die zijn hart verloor aan de Aziatische keuken. Het is een boeiend smaakavontuur om ‘culinair vreemd te gaan’ met tapas ‘nieuwe stijl’, curry’s, Aziatische, Italiaanse en... Vlaamse wokgerechten. A Food Affair is een schot in de roos, reserveren is noodzakelijk.
i Korte Meer 25 (nabij de Kouter), 9000 Gent, 09 224 18 05 Zon, maandagmiddag en zaterdagmiddag gesloten www.afoodaffair.be
14
ZWAENEPOEL
Slagerij
De winkel van Zwaenepoel (foto 11) dateert uit de jaren ‘60 en is sinds elf jaar in handen van Nicolas Van der Linden en Ilse Moerman. Lam is de grote specialiteit. Het vlees is afkomstig van Texellam. Het hele jaar door worden vrouwelijke dieren geslacht. Het vlees heeft een lichtzilte smaak.
i Donkersteeg 33, 9000 Gent, 09 225 48 75 Ma gesloten
1
C-JEAN
Gent gaat Moleculair
C-Jean (foto 13) is een modern ingerichte wijnbistro aan de voet van de Sint-Niklaaskerk, in het hart van toeristisch Gent. In de keuken staat de getalenteerde, jonge chef-kok Jason Blanckaert. Hij werkte onder meer in Hof van Cleve. Eigenaar Filip Van Thuyne en Jason Blanckaert zijn in de ban van ‘het nieuwe koken’. Ze koppelen nieuwe smaken aan nieuwe technieken, wat leidt tot moderne bereidingen die verrassen.
i Cataloniëstraat 3, 9000 Gent, 09 223 30 40 Zon en ma gesloten www.c-jean.com
9
VOLTA
Place to be voor moderne foodies
In het vroegere omvormingsstation aan de Nieuwe Wandeling huist sinds eind november 2010 het eethuis Volta (foto 14) van chef-kok Olly Ceulenaere. Volta brengt gastronomische gerechten in een bistro-omgeving. Eten doe je beneden, in een kathedraalachtige ruimte. Ook voor een snelle lunch of om iets te drinken, kan je hier terecht. Volta is een instant succes.
i Nieuwe wandeling 2b, 9000 Gent, 09 324 05 00 Zon en ma gesloten www.volta-gent.be
10
7
62
63
zone09 | de vastgoedmarkt
‘de ligging speelt een grote rol’ TEKST hilde pauwels - FOTO PAT VERBRUGGEN
De financiële crisis baarde veel zorgen, maar Dewaele vastgoed & advies heeft nog steeds alle vertrouwen in de vastgoedmarkt.
1
D
e financiële crisis heeft mensen gevoeliger gemaakt voor uitgaven, zeker als het om grote bedragen gaat. In welke mate heeft dat een impact op de Oost-Vlaamse vastgoedmarkt? Gent spartelde er zeer goed door. Jobs, onderwijs, winkelen en een cultureel aanbod maken de stad aantrekkelijk. En dat heeft een impact op het wonen. Niet alleen de stad, ook de rand bleef zeer in trek. In sommige regio’s werd de afgelopen jaren veel gebouwd, vooral dan zuidwaarts van Gent. “Onder meer in De Pinte kwam er een groter aanbod aan woningen. De markt speelt er, deze gemeente is nog steeds heel populair. Je ziet ook een verschuiving naar het zuiden van Oost-Vlaanderen, denk aan Zingem, Mullem, Oudenaarde en Eine. Daar stijgen momenteel de prijzen van vastgoed”, zegt Ron De Meyer, zaakvoerder van het kantoor Dewaele vastgoed & advies in Gent. De financiële crisis heeft de perceptie van kandidaat-kopers veranderd. Ze houden meer rekening met bijvoorbeeld werkzekerheid, met eventuele kosten voor renovatiewerken. Die schatten ze liever goed op voorhand in om niet voor verrassingen te staan. Het heeft ook tot gevolg dat ze kritischer omspringen met uitgaven. Globaal genomen duurde het in de crisisperiode daarom soms wat langer vooraleer een woning verkocht raakte, maar dit leverde geen problemen op. De vastgoedmarkt had voor de crisis enkele zeer goede jaren achter de rug en dat vertekent enigszins de vergelijking. Welke criteria zijn belangrijk voor kopers en wat speelt een rol in de prijszetting? De prijs van een woning houdt vooral verband met de ligging. Dat blijft een heel belangrijk criterium. Door de crisis werd dat nog versterkt: nog meer dan vroeger hechten kopers belang aan een omgeving die ze op prijs stellen. De financiële crisis heeft consumenten kritischer gemaakt. De eisen op het vlak van energiebesparing en akoestiek liggen veel hoger dan vroeger, wat vooral bij nieuwbouw een rol speelt. Kopers zijn sterker doordrongen van milieuproblemen en hechten daar belang aan. Minstens even cruciaal zijn een goede oriëntatie van de woning, een goed gebouwde woning met bijvoorbeeld veel aandacht voor isolatie. Wie een oud pand koopt, weet uiteraard dat de hedendaagse normen moeilijk haalbaar zijn, tenzij mits grote investeringen. Maar voor veel kopers blijft het fijn om een huis te kopen met een verhaal waar ze zelf iets aan kunnen toevoegen.
2
Voorzichtigheid geboden
“De crisis heeft ons alvast duidelijk gemaakt dat we heel goed met de aanbod- en vraagzijde moeten omgaan. Belangrijk is af te wegen wat mogelijk is, hoe het kan worden gerealiseerd en welke prijzenpolitiek er zal worden gevoerd”, aldus Ron De Meyer. Gent en de stadsrand doen het goed, met ook enkele uitlopers richting Oudenaarde. Het is vooral daarbuiten dat voorzichtigheid is geboden. Aalst en Wetteren hebben momenteel een grote capaciteit. Er werden veel projecten ontwikkeld. Maar je moet steeds de vraag durven te stellen of alles wel aan de man kan worden gebracht. Tegelijk is het soms moeilijk alles tot in het detail in te
crisis kritischer.
de financiële maakt consumenten
schatten, want de markt evolueert cyclisch. We merken bijvoorbeeld een groeiende belangstelling voor de regio Wetteren. Hoe dan ook is er meer dan ooit voorzichtigheid geboden bij het beoordelen of een project kan slagen. Belangrijk is ook te kijken naar de toekomst van een bepaalde regio en de economische ontwikkelingen. Dat gaat dus ruimer dan de vastgoedmarkt. Ron De Meyer verwijst naar enkele landelijke regio’s, zoals het Meetjesland in het noorden en de regio rond Ronse in het zuiden van de provincie. Er zijn zeker vastgoedprojecten mogelijk, zoals in Kaprijke, maar belangrijk is uit te zoeken wat precies de behoeften zijn. Ook de kopers werden op hun beurt aangezet tot voorzichtigheid. De crisis had een invloed op de budgetten die kopers konden vrijmaken. Banken stelden hogere eisen dan voorheen, bijvoorbeeld 20 procent eigen middelen en een afbetaling die niet hoger ligt dan een derde van het inkomen. Hiermee sprongen ze vroeger soepeler om. Dit speelt vooral mensen met een lager inkomen of een minder zekere werksituatie parten.
3
Gent in trek
Gent neemt een aparte positie in. De vastgoedmarkt in de stad heeft niet onder de crisis te lijden, integendeel. Het positieve imago speelt daarbij een rol: Gent wordt vaak genoemd als een mooie, sympathieke en aangename stad. Vastgoed scoort nog altijd zeer goed, de prijzen bleven stijgen dat was ook zo toen de crisis volop aan de gang was. Toen zag je nog steeds een toename met 9 procent. Er is dan ook een grote vraag naar woningen en het aanbod speelt daarop in. Tal van projecten staan in de
steigers of worden voorbereid. Voor jonge gezinnen was het een tijd moeilijk om een leuke, betaalbare woning te vinden. Dat type woningen werd heel snel opgekocht door investeerders die er studentenkamers wilden maken. Maar er is nu gelukkig een kentering merkbaar. Er wordt immers geïnvesteerd in aparte studentensites. Het gevolg is wellicht ook dat studenten minder in het stadsbeeld geïntegreerd zullen zijn.
Vastgoed houdt stand Vooral bij villa’s was er een prijsschommeling, maar de markt herstelde zich. De prognoses in andere segmenten zijn positief. Rijwoning Hier is de vraag sterk, de vastgoedmarkt doet het goed. Vaak gaat het om oudere woningen die niet aan hedendaagse energienormen voldoen en waarin dus moet worden geïnvesteerd. Dit segment biedt ook mooie kansen voor renovatie. Appartementen De markt van appartementen in Gent is enigszins gestabiliseerd. Dewaele vastgoed & advies opteert voor een correcte benadering van de markt. We hopen dat er in Gent nog wat meer realisme komt, want sommige prijzen liggen nog steeds behoorlijk hoog. Toch zien we een zekere maturiteit ontstaan. In ons aanbod zitten appartementen met een sterk evenwicht tussen prijs en kwaliteit. We hebben ook projecten die heel mooi gelegen zijn en dus een meerwaarde bieden. Ook in de rest van Oost-Vlaanderen ziet de prognose er goed uit.
Villa’s Hoewel de kopers hier mensen met een hoger inkomen zijn, was de crisis voelbaar. Het gaat om een kleine groep kopers die extra voorzichtig reageerden. De omloopsnelheid nam af, de verkoop neemt gemiddeld een langere tijd in beslag. Kandidaat-kopers laten wel hun koopintentie blijken, maar zoeken alles heel goed uit. De prijzen stabiliseerden enigszins na een correctie door de crisis. Sint-Martens-Latem blijft de toon zetten, daar vind je het duurste segment. Goedkopere villa’s vind je onder meer in Geraardsbergen en Assenede. Bouwgrond Er is nog steeds een tendens naar kleinere percelen waar bijvoorbeeld ook geschakelde woningen mogelijk zijn. Bij gesloten bebouwing heb je percelen tot 300 vierkante meter, bij halfopen bebouwingen gaat het gemiddeld om 400 vierkante meter. De prijzen stijgen nog steeds, zeker voor de kleinere stukken grond. Gemiddeld is dat 200 euro per vierkante meter.
64
65
wet&budget | hypothecaire lening
hypothecaire lening
zorg voor maatwerk
40
TEKST JOHAN STEENACKERS - CARTOON HANS VANNESTE
jaar
tips
VAN DE IMMOTHEKER Tracht in de mate van het mogelijke een financiële buffer van zes maanden loon aan te houden. Bepaal wat u maandelijks kunt besteden aan uw lening en hou rekening met alle toekomstige (woon)lasten. Energie is duur; vraag inzage van de energiefacturen aan de eigenaar van de woning om een zicht te krijgen op de kosten van energie.
D
e aankoop van een huis neemt bij de meeste mensen een flinke hap uit hun budget. Een lening is dus de normaalste zaak van de wereld. Dergelijke lening is echter maatwerk: elke situatie moet afzonderlijk bekeken worden zodat de afbetaling leefbaar blijft. Maar wat is de ideale looptijd?
25 jaar of langer?
Op deze vraag bestaat geen eenduidig antwoord. De looptijd van een krediet is afhankelijk van de financiële toestand van de lener. Daarnaast moet bij de bepaling van de duur van een krediet rekening gehouden worden met de volgende elementen: • de aan de bank terug te betalen interesten; • de notariskosten; • de premies van de schuldsaldoverzekering, die bij een langere looptijd toenemen; • het fiscale voordeel; • de beleggingsopbrengst van het bedrag dat maandelijks uitgespaard kan worden door op een langere termijn te lenen.
Vraag steeds naar de afrekening van de gemeenschappelijke kosten en de notulen van de algemene vergaderingen bij de aankoop van een appartement.
30
jaar
20r jaa
1ja0 ar
de langlopende lening Voordelen • De woonbonus moedigt lenen op lange termijn aan. De interestlasten kunnen de hele duur van de lening fiscaal afgetrokken worden tegen de hoogste belastingvoet (maximaal 50%), zolang het vastgoed de eigen en enige woning van de ontlener blijft. • De maandelijkse terugbetaling aan de bank kan worden beperkt. Er kan maandelijks meer gespaard worden. • Voor leningen met een looptijd langer dan 25 jaar bieden de banken alleen een vaste rentevoet aan, zodat er geen risico is dat de maandlast zal stijgen.
Nadelen • Het totaal van de aan de bank terug te betalen interesten stijgt naarmate de looptijd van de lening toeneemt. • De premies van een schuldsaldoverzekering nemen toe naarmate de lening langer loopt. • Een hypothecaire inschrijving is slechts 30 jaar geldig. Ze zal dus vernieuwd moeten worden en brengt extra kosten mee voor wie langer dan 30 jaar leent.
voorbeeld
Linda en Luc, allebei 30 jaar, betalen 215.000 euro voor de aankoop van hun eigen (en enige) woning en lenen de volledige koopprijs. De aanschafkosten van de woning en de kosten van de lening, in totaal 32.403 euro, betalen ze uit eigen zak. Ze nemen elk een schuldsaldoverzekering voor het volledige bedrag.
HET BEDRAG Linda en Luc verdienen beiden 1.600 euro per maand, 3.200 euro samen. Zij wensen maximaal 1.100 euro per maand aan hun lening te besteden. Zij betalen vandaag een maandelijkse huur van 650 euro en kunnen 750 euro per maand sparen. Ze kunnen dus 1.400 euro besteden aan woon- en andere lasten en aan sparen. Van die som moeten ze de te verwachten meeruitgaven als eigenaar (herstellingen, onroerende voorheffing) aftrekken. Bovendien willen ze nog een maandelijkse reserve van 100 euro overhouden, zodat hun leencapaciteit uiteindelijk op 882 euro uitkomt. Zij kiezen voor een lening met een vaste rentevoet. Om erachter te komen wat voor hen de beste looptijd voor de lening is, moeten Linda en Luc de bruto- en nettoleninglasten uitrekenen. Ze doen dat voor de volgende looptijden. Een lening op 20 jaar De bank rekent 20 jaar lang een rentevoet van 4,18%. Als alle leenkosten (premies van de schuldsaldoverzekering, notariskosten) meegerekend worden, dan kost het krediet 4,71% per jaar, zodat ze gemiddeld 1.341 euro per maand moeten betalen. Daarvan moet het fiscale voordeel (de woonbonus) van gemiddeld 246 euro per maand afgetrokken worden. Ze moeten er wel rekening mee houden dat dit pas na gemiddeld anderhalf jaar na de betaling van de interestlasten teruggegeven wordt via de fiscale afrekening. Na aftrek is de maximale afbetaling gelijk aan 1.095 euro. Dat brengt het krediet op een gemiddelde nettorentevoet van 2,35%. Met een leencapaciteit van 882 euro en een nettoafbetaling van 1.095 euro, is dit krediet financieel niet haalbaar. Een lening op 25 jaar De bank rekent 25 jaar lang een rentevoet van 4,34%. Als we alle leenkosten meerekenen, kost het krediet 4,89% per jaar, zodat ze gemiddeld 1.201 euro per maand moeten betalen. Na aftrek van het gemiddelde fiscale voordeel van 252 euro per maand is de maximale afbetaling gelijk aan 949 euro. Dat brengt het krediet op een gemiddelde nettorentevoet van 2,60%. Met een leencapaciteit van 882 euro en een nettoafbetaling van 949 euro, is dit krediet financieel allicht niet haalbaar voor hen.
Een lening op 30 jaar De bank rekent 30 jaar lang een rentevoet van 4,50%. Als we alle leenkosten meerekenen, kost het krediet 5,10% per jaar, zodat ze gemiddeld 1.125 euro per maand moeten betalen. Na aftrek van het gemiddelde fiscale voordeel van 260 euro per maand, is de maximale afbetaling gelijk aan 865 euro. Dat brengt het krediet op een gemiddelde nettorentevoet van 2,86%. Met een leencapaciteit van 882 euro en een nettoafbetaling van 865 euro, hebben Linda en Luc een maandelijks overschot van 17 euro. Dit krediet is dus financieel haalbaar voor Linda en Luc. Een lening op 40 jaar De bank rekent 40 jaar lang een rentevoet van 4,62%. Als we alle leenkosten meerekenen, kost het krediet 5,30% per jaar, zodat Linda en Luc gemiddeld 1.037 euro per maand moeten betalen. Na aftrek van het gemiddelde fiscale voordeel van 283 euro per maand, is de maximale afbetaling gelijk aan 754 euro. Dat brengt het krediet op een gemiddelde nettorentevoet van 3,07%. Met een leencapaciteit van 882 euro en een nettoafbetaling van 754 euro, hebben Linda en Luc een maandelijks overschot van 128 euro. Dit krediet is dus financieel haalbaar voor hen.
De beste keuze Om de uiteindelijks kostprijs van leningen te vergelijken, moeten ze ook rekening houden met de totale beleggingsopbrengst van het bedrag dat zij per maand uitsparen wanneer de lening korter of langer loopt. Zo kost een krediet op 40 jaar netto gemiddeld 754 euro per maand. Voor een krediet op 20 jaar betalen Linda en Luc maandelijks 1.095 euro of 341 euro meer. Dat bedrag van 341 euro kunnen zij, bij een lening op 40 jaar, sparen en beleggen tegen bijvoorbeeld 3%. Anderzijds besparen Linda en Luc bij een lening op 20 jaar na afloop elke maand de som van 754 euro. Wat is de totale kostprijs? Het krediet op 20 jaar is het goedkoopst, met een totale kost van 638.802 euro. Daarna volgt de lening op 25 jaar, met een totaal kostenplaatje van 648.612 euro; een meerkost van 9.810 euro dus. Het krediet op 30 jaar is 26.675 euro duurder, dat op 40 jaar 56.770 euro. Lenen op 40 jaar is dus relatief duur. Lenen op 20 of 25 jaar is het goedkoopst, maar die leningen passen niet in het maandbudget van Linda en Luc. Een krediet op 30 jaar is voor hen de beste oplossing. Geldt dat dan voor iedereen? Neen, iedere situatie is anders. John Romain van onafhankelijk vastgoedadviseur Immotheker geeft dan ook het volgende advies: “Alleen maatwerk en permanente opvolging van de hypotheeklening bieden de nodige garanties voor een ideaal plan. Duurdere woningen, al dan niet competitieve lage rentes tot 40 jaar, fiscale voordelen, hoe er belegd wordt en vooral de eigen budgettaire overwegingen, de carrièreplanning enzovoort, van de koper, zullen uiteindelijk zijn keuze bepalen.” •
66
67
wet&budget | kadastraal inkomen
kadastraal inkomen
meer belastingen door zonnepanelen? TEKST JOHAN STEENACKERS - foto thinckstock
Bij verbouwingen wordt soms het kadastraal inkomen van de woning en dus ook de onroerende voorheffing verhoogd. Wie zonnepanelen laat plaatsen, heeft echter niets te vrezen.
H
eel wat mensen laten momenteel zonnepanelen op hun dak installeren. Er is echter wat onduidelijkheid over de gevolgen daarvan voor het kadastraal inkomen. Sommigen vrezen dat het kadaster na de installatie van de zonnepanelen zal beslissen om het KI van hun woning te verhogen, wat een hogere onroerende voorheffing met zich meebrengt. Maar werken die een woning energievriendelijker maken, mogen geen aanleiding geven tot een verhoging van het KI.
Wat weet het kadaster?
Om het KI van een woning te kunnen verhogen, moet de administratie van het kadaster weten of de eigenaar bepaalde werken heeft laten uitvoeren. Hoe komt het kadaster dat te weten? Als u werken laat uitvoeren waarvoor een bouwvergunning nodig is, is het antwoord eenvoudig: de instantie die de bouwvergunning toekent, brengt het kadaster op de hoogte van de werken. Het kadaster zal vervolgens een controle doen om te bepalen of en met hoeveel het KI van de verbouwde woning verhoogd moet worden. Voor de plaatsing van zonnepanelen is de situatie echter anders. In het Vlaams Gewest is er geen stedenbouwkundige vergunning nodig in de volgende omstandigheden: • op een plat dak is de plaatsing van zonnepanelen vrijgesteld als de installatie niet hoger dan één meter boven de dakrand komt. • op een hellend dak is de plaatsing van zonnepanelen vrijgesteld als ze geïntegreerd worden in het hellende dakvlak: op de dakbedekking of ter vervanging ervan. Omdat een bouwvergunning niet nodig is, moet het kadaster op een andere manier te weten komen dat de eigenaar van een woning zonnepanelen geïnstalleerd heeft. Er doen geruchten de ronde dat de administratie van de directe belastingen die gegevens doorgeeft aan de administratie van het kadaster. Wie een belastingvermindering (zie ‘Fiscale Voordelen’) voor zonnepanelen wil, kan die krijgen via zijn aangifte bij de personenbelasting. De fiscus weet dus wie een belastingvermindering aangevraagd heeft en zou dat doorgeven aan de collega’s van het kadaster.
Hoger KI?
Is de installatie van zonnepanelen een reden om het KI te herschatten en dus ook de onroerende voorheffing te verhogen? Het antwoord op die vraag wordt duidelijk gegeven in een omzendbrief van de fiscus (circulaire nr. 3/2010 van 22 februari 2010). Daarin stelt de fiscus dat verbouwingen om een woning energievriendelijker te maken, geen verhoging van het KI tot gevolg hebben. Alleen investeringen waardoor het comfort van de woning verhoogd wordt of die de bewoonbare oppervlakte uitbreiden, kunnen voor een verhoging van het KI zorgen. In zijn omzendbrief geeft de fiscus als voorbeeld een aantal investeringen die het KI niet verhogen: • de installatie van zonnepanelen; • de isolatie van daken, muren en vloeren; • de plaatsing van dubbele beglazing; • de omvorming van een woning tot een passiefwoning; • de plaatsing van waterverwarming die gebruikmaakt van zonneenergie; • de vervanging van een oude verwarmingsketel door een condensatieketel; • de installatie van een warmteregeling voor centrale verwarming door middel van thermostatische kranen en/of door een thermostaat met tijdsinschakeling. De omzendbrief preciseert verder dat het KI niet herschat zal worden als de investering gedaan werd met als belangrijkste doel energie te besparen zonder “de daadwerkelijke toevoeging van een beduidend nieuw comfortelement”. Dat laatste is volgens de fiscus bijvoorbeeld wel het geval als er centrale verwarming geplaatst wordt in een woning waar tot dan toe geen cv was. •
Conclusie
Investeringen die leiden tot een hoger comfort of een grotere oppervlakte leiden tot een hoger KI. Energievriendelijke verbouwingen, zoals de plaatsing van zonnepanelen, hebben geen hoger KI tot gevolg.
Fiscale voordelen Sinds het inkomstenjaar 2010 zijn er enkele belangrijke nieuwigheden voor energiebesparende investeringen aan een woning. Die hebben een invloed op de belastingaangifte die u in 2011 moet indienen. Een overzicht. • Voor bestaande woningen verandert er niets, maar voor nieuwbouwwoningen (een woning die minder dan vijf jaar in gebruik is genomen op het ogenblik waarop met de energiebesparende werken wordt begonnen) geven alleen investeringen in zonne-energie nog recht op een belastingvermindering van 40%. Het gaat om: - de installatie van zonnepanelen - de installatie van een systeem van waterverwarming door zonne-energie (zonneboiler) - de installatie van uitrustingen door geothermische energieopwekking (warmtepomp)
• De andere energiebesparende investeringen aan een woning die minder dan vijf jaar oud is, bijvoorbeeld de plaatsing van dubbel glas of de isolatie van het dak, geven geen recht meer op de belastingvermindering van 40%. • Houd er ook rekening mee dat het maximumbedrag van de belastingvermindering voor energiebesparende investeringen 2.830 euro bedraagt (bedrag geldig voor inkomstenjaar 2011). Alleen voor de installatie van zonnepanelen wordt dat maximum verhoogd tot 3.680 euro (bedrag geldig voor inkomstenjaar 2011).
68
69
wet&budget | vastgoedfinanciering
vastgoedfinanciering
Anticipeer op de toenem ende inflatie TEKST JOHAN STEENACKERS - foto thinckstock
voorbeeld
U kunt het bijeengespaarde kapitaal van uw groepsverzekering beschermen tegen de negatieve gevolgen van de inflatie door het te gebruiken voor de aankoop of de (ver)bouw(ing) van een woning.
H
et inflatiespook grijpt wild om zich heen. Ook het bijeengespaarde kapitaal van uw groepsverzekering – de spaarreserve – kan de negatieve gevolgen van de inflatie ondergaan. Als de premies van de groepsverzekering minder opbrengen dan de inflatie, verliest de spaarreserve een deel van zijn koopkracht. Het rendement van een groepsverzekering is wettelijk bepaald. De premies die uw werkgever of vennootschap betaalt, moeten minstens 3,25% opbrengen. Voor de premies die u zelf betaalt als werknemer of bedrijfsleider, is dat minstens 3,75%. De praktijk wijst uit dat het grootste deel van de spaarreserve gevormd wordt door premies van de werkgever. In 2010 lag het werkelijke rendement van een groepsverzekering in de buurt van het wettelijke minimum van 3,25%.
hun groepsverzekering gebruiken om zowel in België als in de Europese Unie de aankoop of (ver)bouw(ing) van een woning te financieren. Zelfstandige bedrijfsleiders die een VAPZ afgesloten hebben, kunnen dat voor hetzelfde doel aanwenden. De waaier aan vastgoedverrichtingen is heel breed: verwerving, bouw, verbouwing, verbetering of herstelling. Een nieuw terras, een zwembad, de (her)aanleg van de tuin, het zandstralen van de gevel, schilderwerken enzovoort, komen allemaal in aanmerking.
Voorschot op de polis
Vastgoed financieren via een groepsverzekering gebeurt meestal via een voorschot op de polis. Dat betekent dat de groepsverzekeraar u een deel van de spaarreserve ‘voorschiet’. Het bedrag van het voorschot is beperkt tot de in het verleden is gebleken dat nettoafkoopwaarde van de polis en Inflatiebestendig wordt berekend op basis van de al Een mogelijke bescherming van de gevormde pensioenreserve. Het is spaarreserve van uw groepsverzekevan de dus een voorschot op het al gefinanring tegen de toenemende inflatie, cierde gedeelte van de latere prestais die reserve te gebruiken voor de vastgoed mee ties. Een voorschot mag niet verward aankoop of bouw van een eerste, worden met een afkoop: bij een tweede of volgende woning. Op die met de voorschot blijft de polis lopen, termanier herbelegt u het kapitaal van wijl een afkoop de opzegging van de groepsverzekering in vastgoed, en die zelfs overstijgt. de overeenkomst tot gevolg heeft. dat meer bestand is tegen inflatie Het voordeel van een voorschot is dat het een soepele kredietvorm dan geldbeleggingen. In het verleden is immers gebleken dat de is waar geen vastgoedexpertise, geen notariskosten, geen regiswaarde van vastgoed mee evolueert met de inflatie en die zelfs tratierechten en geen hypothecaire inschrijving aan te pas komen. overstijgt. Als u een woning koopt of bouwt om te verhuren, dan heeft u bovendien het huurrendement.
waarde
evolueert
inflatie
Financiering via groepsverzekering
Een onroerend goed verwerven naast de gezinswoning om de spaarreserve van uw groepsverzekering te beschermen tegen inflatie, is in de huidige economische context zeker te overwegen. De mogelijkheid om de reserve van uw groepsverzekering te gebruiken om een woning te verwerven, wordt uitdrukkelijk voorzien door de Wet Aanvullende Pensioenen (WAP) en de Wet op het Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen (VAPZ-wet). Sinds 1 januari 2006 kunnen zowel werknemers als zelfstandige bedrijfsleiders
Niet gratis
Het opvragen van een voorschot op de polis van een groepsverzekering is niet gratis. De verzekeraar zal op het bedrag van het toegestane voorschot interesten vragen. De te betalen interest is vaak 0,5% à 1,5% hoger dan de gewaarborgde rente die u op de groepsverzekering of individuele pensioentoezegging ontvangt. U bent niet verplicht om het opgenomen voorschot terug te betalen. Doet u dat niet, dan betaalt u interesten tot uw pensioenleeftijd. Het extralegaal pensioen bij uw pensionering wordt gebruikt om het voorschot terug te betalen, zodat u op dat moment niets of slechts
een deel van het pensioenkapitaal ontvangt. Het opgenomen en niet terugbetaalde voorschot komt uiteraard ook niet in aanmerking voor een aanvullend pensioenkapitaal. Door een voorschot op uw groepsverzekering op te vragen, komt de echte bedoeling van uw groepsverzekering – de opbouw van een extralegaal pensioenkapitaal – dus in het gedrang.
Moderne groepsverzekering
Een aantal verzekeraars heeft groepsverzekeringen waarvan de opbrengst alleen bestaat uit een winstdeelname. Uw gewaarborgde rendement is dan in principe 0%. In de plaats komt er wel een hogere winstdeelname dan in een klassiek contract. Ook op een ‘moderne’ groepsverzekering kan een voorschot gevraagd worden om een woning te kopen of te (ver)bouwen. U hebt dan als voordeel dat u minder interesten moet betalen op het opgenomen voorschot dan bij een klassieke groepsverzekering. •
Conclusie
• Vastgoedfinanciering via een groepsverzekering, een vrij aanvullend pensioen of een interne pensioentoezegging is een soepele financieringsformule, waarbij geen vastgoedexpertise, extra waarborgen, notariskosten of registratierechten aan te pas komen. • Via de aankoop of bouw van een woning of renovatie van een bestaand pand kunt u uw spaarreserve beschermen tegen toenemende inflatie. • Vastgoedfinanciering biedt heel wat mogelijkheden, niet noodzakelijk als alternatief voor de klassieke banklening, maar als aanvulling daarop. • Gaat het om een interestbetalend voorschot, dan moet u er rekening mee houden dat u interesten betaalt tot uw pensionering. • Houd er ook rekening mee dat uw extralegaal pensioen bij uw pensionering gebruikt wordt om het voorschot terug te betalen, zodat u op dat moment niets of slechts een deel van het pensioenkapitaal ontvangt. U hebt dan wel een onroerend goed verworven dat ook als een vorm van pensioen beschouwd kan worden.
U wilt uw kapitaal, al meer dan 20 jaar gespaard via een groepsverzekering, beschermen tegen inflatie en er een tweede woning mee kopen. Wat moet u doen? U kunt terugvallen op de reserve van uw groepsverzekering, waarop u een voorschot kunt opvragen om te gebruiken voor de aankoop. U moet dus niet wachten tot u 60 of 65 jaar bent om een voorschot te vragen. Aangezien de verzekeraar rekening moet houden met onder meer de fiscale inhoudingen bij de latere effectieve uitkering van het aanvullend pensioen, kent hij maar een voorschot toe a rato van een bepaald percentage (zo’n 65% à 75%, onder meer afhankelijk van het type voorschot) van de opgebouwde pensioenreserve. Hoe groter de al opgebouwde pensioenreserve is, hoe meer geld u kunt opnemen om vastgoed te financieren. U krijgt het geld van de verzekeraar via een soort lening (het voorschot), gedekt door uw spaarreserve. Op die lening worden normaal interesten aangerekend, namelijk 0,5% à 1,5% bovenop de gewaarborgde rente van de groepsverzekering. Anderzijds blijft u interesten krijgen op het tegoed dat bij de verzekeraar gebleven is, meer bepaald op de 25% à 35% van het niet toegestane voorschot. U beslist zelf of u het opgenomen voorschot terugbetaalt of niet. Betaalt u het niet terug, dan zult u op uw 65ste een kleiner pensioenkapitaal dan oorspronkelijk voorzien, ontvangen van de groepsverzekeraar.
70
plannen&projecten | evenwicht tussen mooi en praktisch
MYHOHO | brugge
MY HOHO
knus appartement TEKST pieter taelman - foto’s thomas de boever
Het project Groen Brugge geeft de Brugse stationsbuurt een nieuw gezicht. De 118 nieuwbouwappartementen van Fase 1 waren in een mum van tijd verkocht door Dewaele vastgoed & advies. Ook de Brugse Hanne-lore Van Hulle vond hier een knus appartement. Hoe bent u dit project op het spoor gekomen? “Ik ben afkomstig uit Sint-Andries, dus ik kom vaak in het centrum van Brugge. Ik was al een tijdje op de hoogte van het project, maar toen ik werk vond in Brussel werd mijn interesse concreter. Daarom bezocht ik de Open Wervendagen van Dewaele vastgoed & advies op het Brugse stationsplein. Ik kreeg een maquette te zien en mocht al even de ruwbouw bezoeken. Ik had er meteen een goed gevoel bij.” Waarom hebt u precies voor dit appartement gekozen? “Verschillende factoren hebben meegespeeld in mijn beslissing. De centrale ligging was toch wel de belangrijkste reden. Ik spoor elke dag naar Brussel voor mijn werk, dus is het heel handig dat ik vlak bij het station woon. Ook de vraagprijs was heel gunstig, niet onbelangrijk voor een twintiger zoals ik. Het feit dat het om een gloednieuw appartement ging, trok me helemaal over de streep.” Hoe hebt u de eerste maanden in uw nieuwe appartement ervaren? “Eind november van vorig jaar heb ik hier mijn intrek genomen. Ik woon hier dus nog maar enkele maanden, maar ik heb het hier al volledig naar mijn zin. Het is gewoon een heel praktisch appartement. Het station, de winkels en het centrum van Brugge zijn vlakbij. De Grote Markt kan ik gemakkelijk te voet bereiken en ook de versmarkt op ’t Zand op zaterdag is een van mijn vaste uitstapjes. Voor kleine inkopen hoef ik zelfs mijn wagen niet te gebruiken, aangezien er op het gelijkvloers enkele winkels zijn gevestigd zoals een Contact GB en de broodjeszaak Subway. De lichtjes van het aanpalende Etap Hotel zorgen hier ’s avonds bovendien voor een heel gezellige sfeer op het binnenplein.”
‘‘
het is een heel
praktisch en goed gelegen appartement
’’
Hoe verliep het contact met de makelaars? “Ik ben heel tevreden over de samenwerking. Mijn contactpersoon was Stijn Voet en hij heeft me van A tot Z bijgestaan bij de aankoop van mijn appartement. Stijn was altijd bereikbaar, gaf me voldoende informatie en bleef begripvol, ook al heb ik een aantal keer mijn optie op een bepaald appartement gewijzigd. Ik ben nooit voor verrassingen komen te staan.” Ziet u zichzelf hier lang wonen? “Zolang ik met de trein blijf pendelen naar Brussel, kan ik me niet verbeteren. Maar op lange termijn ben ik toch op zoek naar iets ruimers. Ik ben echter niet van plan om dit appartement snel te verkopen.” Interesse in fase 2 van het project Groen Brugge? Schrijf nu al in en ontvang bij aanvang de nieuwe infobrochure. Aarzel niet om contact op te nemen met ons kantoor in Brugge via 050 444 999 of kijk op www.dewaele.com.
71
72
73
plannen&projecten | licht & ruimte Overal is gewerkt met duurzame materialen. De vloer in de woonkamer is van eik klasse 1, in alle andere ruimtes ligt een vloer van witte natuursteen Moleanos en ook de trap is uit hout gemaakt.
De open keuken maakt het ruimtelijke gevoel nog sterker. Het uitzicht is fenomenaal: aan de overkant is er de Brugse Stadsschouwburg die ’s avonds prachtig is verlicht. Door de ramen zie je ook verschillende torens van monumenten, de markt en de vele winkels.
Licht
De houten balken en de open haard geven de slaapkamer een authentiek karakter.
&
Ruimte
Domotica is niet meer weg te denken. Handig!
TEKST hilde pauwels - foto’s thomas de boever
Twee exclusieve appartementen te koop in hartje Brugge: schitterend gelegen en bijzonder stijlvol! Architectengroep Antoine Dugardyn zorgde voor de renovatie. De appartementen zijn elk 200 m2 groot. Zowel de indeling van de ruimtes als het gebruik van de materialen stralen klasse uit. Er is gekozen voor een sobere, maar tijdloze aanpak. meer info? brugge@dewaele.com
Er is veel berging, een kelder en een garage.
De badkamers zijn luxueus afgewerkt en bieden alle comfort.
Het interieur oogt strak en hedendaags, met respect voor antieke sfeerelementen zoals de houten balken.
74
plannen&projecten | frans herenleven in brugge
frans herenleven in brugge DOOR SOPHIE ALLEGAERT - FOTO’S STEFANIE FAVEERE
Twee Parijzenaars worden halsoverkop verliefd op Brugge, verlaten have en goed en creëren in hun nieuwe thuisstad een gezellig stadsnest. Geen standaardstadswoning, maar een plek die – zelfs al bevind je je dan midden in de stad – doet dromen van het betere landleven.
76
77
plannen&projecten | Frans herenleven in Brugge
G
een haar op hun hoofd dat eraan dacht om ooit naar Brugge te komen. De noordelijke stad leek de twee rasechte Parijzenaars té toeristisch, té klein, té weinig. „Uiteindelijk zijn we dan toch eens naar het noorden getrokken en we waren meteen verkocht”, stelt de uitgeweken Fransman vast. De volgende maanden pendelde het stel heen en weer en al snel groeide het idee om van Brugge hun tweede thuis te maken. Ze kochten halsoverkop een appartement in de Ezelstraat om het amper veertien dagen later alweer van de hand te doen. „We hadden tien jaar lang een boerderij in de Loirestreek met een tuin van 5000 m2 verbouwd en plots zaten we met een stadsappartement opgescheept, het klopte gewoon niet. De stap was veel te groot.” Een Vlaming zou in een lichte paniek schieten bij zo’n valse start, maar dit stel bleef er ijzig kalm bij en herbegon hun zoektocht. Deze keer waren ze vastbesloten om wel voor een tuin te opteren.
Grootscheepse renovatie
Het pand, dat uiteindelijk na maanden hard labeur als een gastenverblijf zou verrijzen, hadden ze al eerder gezien. „De eerste keer dat we het huis bezochten, stond het propvol met moderne meubelen. De woning was al eens gerenoveerd en werd twintig jaar geleden ongetwijfeld als eigentijds beschouwd, maar die tijden waren duidelijk al lang voorbij. Wij zagen echter meteen het potentieel en het gebouw wist ons ook onmiddellijk te inspireren. Maar het was te groot en te duur, dus lieten we onze dromen varen”, zo vertelt het paar. Na hun eerste faliekante miskoop bezochten ze hun droomhuis nogmaals en ze besloten dat dit toch echt wel hun stek was. Annie, de sympathieke Brugse wiens B&B hen tijdens die zoeksessies herbergde, bracht hen op het idee om zelf een gastenverblijf te beginnen. Een onverwachte wending die een compleet nieuw leven met zich zou meebrengen. Het stel vond dit aanvankelijk een goed idee maar na enkele jaren hun eigen B&B gerund te hebben, besloten ze om hun activiteiten stop te zetten. Voor de renovatie van het pand lieten ze meteen alle mogelijke vakmannen opdraven om het huis een geheel eigen stijl te geven. Na zes maanden van grootscheepse en stresserende renovatiewerken konden ze eindelijk hun intrek nemen in hun droomhuis. Ondertussen hadden ze ook al een bescheiden Brugse vriendenkring opgebouwd, die hen goede geheime adresjes door-
speelde. „Zowat iedereen had ons gewaarschuwd: “Let op, Brugge is katholiek, conservatief, gesloten”, maar dat blijkt absoluut niet het geval. Integendeel, iedereen is hier uitermate vriendelijk en tijdens onze hele verbouwepisode hebben onze nieuwe Brugse vrienden ons voortdurend spontaan geholpen.”
Buitengevoel in de stad
Van meet af aan stond vast dat de Parijzenaars een gemoedelijk landhuis wilden creëren dat stijl en comfort verenigt, dus besloten ze de woning naar de tuin te richten. Zo kunnen de vogels en het dramatische tuinzicht op het Belfort dat bevoorrechte buitengevoel nog versterken. „Onze stadstuin is niet bijzonder groot, maar ronduit heerlijk. We hebben er immers voor gezorgd dat je, ongeacht het seizoen, altijd midden in het groen zit. Bovendien is het hier zo stil dat je je gewoon op het platteland waant. Of we onze Loiretuin missen? Absoluut niet, daar waren we voortdurend in de weer, hier kunnen we gewoon zitten en ongegeneerd genieten.” Alleen schoot het genieten er tijdens de renovaties wat bij in en werd er vooral veel en hard nagedacht. „Als je een huis grondig aanpakt, dan moet je echt alles goed overwegen voor je muren begint in te slaan. Het huis moet je toespreken en jij moet op jouw beurt het huis respecteren. Wij zijn bijvoorbeeld gek van moderne architectuur, maar hier past dat gewoon niet. Het komt er dus op aan om het pand door en door te leren kennen. En je hoeft niet alles per se opnieuw uit te vinden. Tijdschriften en woonboeken zijn meestal zeer inspirerend.”
Oog voor detail
Het resultaat van al dat denkwerk is een knus stadshuis dat baadt in een uitgepuurde, landelijke stijl. Geen overbodige tierlantijnen, wel eerlijke, authentieke kwaliteitsmaterialen die de tand des tijds moeiteloos zullen overleven. Zo kreeg het hele huis, goed voor een mooie woonkeuken en leefruimte met zithoek, bibliotheek, eetkamer en drie stijlvolle slaapkamers, een brede plankenvloer. Het tweetal koos bovendien bewust voor warme ton-sur-tontinten die heel Vlaams aanvoelen. Eens die basis goed zat, sloegen ze aan het decoreren. „Tijdens dit hele proces hebben we al doende ontdekt dat we van eenvoud houden. Simpele vormen, rechte lijnen en mooie hoeken. Dat creëert rust. Geen nutteloze verzamelingen > Rechtsboven: De tuin baadt in het groen en is voldoende afgeschermd. Onder van links naar rechts: De zwart-wittinten van Amande worden verzacht door het originele beddenhoofd en het witgeschilderde gebinte. Het terras is dankzij een mooie buxuscollectie het hele jaar groen. Warme beigetinten en neutrale faiences geven de keuken een tijdloos karakter. De lijvige boekenkast werd op kleur gesorteerd en brengt zo een rustgevend element in het geheel.
78
79
plannen&projecten | Frans herenleven in Brugge
stillevens dus, wel mooie objecten die een functie hebben. Eenvoud zet hier de toon en alleen in de eetkamer worden enkele krullen gedoogd.” Beetje bij beetje kwam het koppel er ook achter dat ze, tot hun eigen grote verbazing, wel oog voor detail bleken te hebben. Een gave die zich uit in kleine accenten die het geheel onopvallend afmaken. Zo werden de gerecupereerde keukendeuren afgewerkt met oude mastiek en werd de bibliotheek op kleur gesorteerd. “Het geheel ziet er heel natuurlijk uit, maar dankzij die ingreep oogt onze boekenverzameling wel een stuk rustiger. Een bevriende Franse decorateur had het meteen opgemerkt, maar tot nu toe is hij de enige.”
La Patronne
het
huis baadt in
een uitgepuurde,
landelijke
stijl.
De huiselijke sfeer wordt extra geaccentueerd door de vele portretten die het huis sieren. Andere schilderijen komen hier niet te pas. „Portretten hebben een ziel en stralen leven uit”, vinden de bewoners. Dé glansrol is voorbehouden voor La Patronne, die – nadat ze eerder al de keuken van hun Loiredomein domineerde – vandaag de dingen gadeslaat vanaf haar Brugse schouw. Al deze elementen zorgen ervoor dat je een plek krijgt waar je je meteen thuis voelt. Ook de slaapkamers werden met evenveel smaak aangepakt. De kamer met de naam ‘Amande’ pronkt met een origineel beddenhoofd en een imposant gebinte. De zuidgerichte slaapkamer kreeg de naam ‘Noix’ en baadt in het licht. In de derde en grootste kamer, met de mooie naam ‘Noisette’, wedijveren het mooie tuinzicht en het witte balkenplafond om aandacht. Stuk voor stuk zijn ze zowel eenvoudig als luxueus. “Zo hoort het ook, wij willen dat alles tot in de puntjes is verzorgd”, vindt de heer des huizes. Spijt over de ommekeer in hun leven hebben deze Parijzenaars helemaal niet. “We zijn hier echt heel gelukkig, het is alsof we alleen maar door geluk worden omringd.” Missen ze de metropool Parijs dan niet? “Het is hier echt heel goed leven. Je kunt overal goed eten en drinken, je hebt gezellige terrasjes, mooie fietspaden en een uitstekende bioscoop. Kortom, alle voordelen van een grootstad gecombineerd met de gezelligheid van een dorp. We zijn ondertussen ook fan geworden van de Vlaamse discretie. In Frankrijk wordt er voor het minste en geringste gestaakt of betoogd, hier hangt men discreet een affiche voor het venster met daarop ‘Nee’. Het is een privilege om in Brugge te mogen wonen. We zullen hier niet snel vertrekken.” •
Links: De eetkamer wordt afgescheiden van de keuken door twee antieke deuren die het stel al kocht vóór de verbouwing. Onder van links naar rechts: Het statige portret van La Patronne domineert het Brugse salon. De eigenaars houden niet van zinloze decoratie maar wel van mooie objecten met een functie, zoals dit Chinese porselein op de vensterbanken. In de grootste slaapkamer zit een extra wastafel verborgen achter een simpele, maar mooi gerestaureerde boerendeur. Ook de overloop wordt gedomineerd door een opvallend portret.
80
81
eten&drinken | OOST- EN WEST-VLAANDEREN
resto TEKST PIETER VAN DOVEREN - FOTO’S JAN CAUDRON & daniël geeraerts
Kortrijk
Izegem
De warme zomeravonden komen er stilaan aan en dus verdwijnt algauw de zin om uren achter het fornuis te staan… Geen nood, wij selecteerden voor u vier gezellige adresjes in Oost- en West-Vlaanderen waar u heerlijk kunt tafelen tegen een correcte prijs. Smakelijk!
Dranouter
Bellem-Aalter
SMAAKVOL KADER
VERTEERBARE PRIJZEN
LANDELIJKE CHARME
BELGISCH EETHUIS
In 2004 sleepte kunsthistoricus Matthieu Beudart de titel ‘Hobbykok van het Jaar’ van het weekblad Knack Weekend in de wacht. Ondertussen staat hij samen met zijn vrouw Sofie Delbeke aan het hoofd van het Kortrijkse restaurant Table d’Amis, dat onlangs nog een 15/20 kreeg in de Gault Millau-gids van 2011. Table d’Amis, op Walle in Kortrijk, brengt evenwichtige, hedendaagse gastronomie in een aangenaam kader. De eetzaal is smaakvol gedecoreerd met behang van de Belgische kunstenaar Benoît van Innis en werk van onder andere Roger Raveel. Gastvrouw en sommelière Sofie staat in voor de zaal terwijl chef-kok Matthieu post vat in de hypermoderne keuken. Matthieu brengt een moderne versie van de klassieke keuken en kiest zijn producten zorgvuldig uit. Vis komt van de Bretoense kust of uit de Noordzee en vlees wordt aangekocht bij lokale kwekers. Ook biologisch geteelde groenten spelen een belangrijke rol in zijn keuken. Table d’Amis heeft alles in huis om u een aangename, culinaire avond te bezorgen.
“Zalig zijn zij die smaak hebben, ook al is het een slechte smaak”, zei Friedrich Nietzsche. Het is een van de wijze spreuken op de muur van het restaurant De Smaak in Izegem. Wouter Creytens is chef-kok en eigenaar. Hij zoekt het niet in de opperste verfijning, maar probeert tegen verteerbare prijzen lekker hedendaags eten te serveren. De porties zijn bovendien royaal en de bereiding van de sausen is klassiek. De Smaak heeft een beknopte spijskaart met een aantal gerechten die je ook in het populaire Smaakmenu terugvindt. Specialiteit is de streekbereiding van handgepelde garnalen met gepocheerd hoeve-ei en karnemelkaardappelen. Het restaurant is ondergebracht in het Oud Huis Tanghe, dat dateert van eind 1800. In het pand was de eerste schoenenfabriek van de stad ondergebracht. Het huis werd verbouwd en kreeg een sobere en strakke inrichting in wit en grijs. Authentieke elementen als parket en glas-in-loodramen bleven bewaard. Het zal u niet verwonderen dat De Smaak in de smaak valt bij een brede laag van de bevolking.
Chef-kok Kobe Desramault werkte eerst bij Sergio Herman in Oud Sluis en ging in 2004 aan de slag in de afgelegen taverne van zijn moeder, in het West-Vlaamse Heuvelland. Kobe installeerde zich aan het fornuis en gooide alle registers open. Ondertussen heeft hij zijn eerste Michelinster beet en een 17/20-quotering van Gault Millau op zak. De kok groeide uit tot een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het nieuwe speelkoken. Ondertussen is Kobe meer natuurlijk en transparant gaan koken. Hij kiest milieubewust voor wilde of gekweekte producten van eigen grond. Boeren van de Zwarte Molen telen op zijn vraag bijzondere variëteiten. In het bord regeren kruiden, groenten en fruit. Vlees kreeg een ondergeschikte rol en is afkomstig van het West-Vlaamse rood rund of van duiven uit Steenvoorde (Noord-Frankrijk). In de Wulf geniet een landelijke reputatie met een inventieve en verfijnde keuken. Overnachting in dit prachtige, landelijke kader is eveneens mogelijk.
Den Duyventooren ligt in een groene streek met veel water en romantische optrekjes met mooie tuinen. Op warme dagen waant u zich bijna in de Provence. Restaurant Den Duyventooren heeft zijn onderkomen in een oude hofstede, maar kreeg een actuele inrichting mee. Om licht binnen te laten, werden muren gesloopt. Grijs en donkerbruin zijn de terugkomende kleuren. De vloer is bedekt met eikenplanken. De tafels zijn goed uitgelicht, waardoor de gerechten optimaal tot hun recht komen. Chef-kok Inge Herteleer en echtgenoot Lieven Bouckaert ontvangen u in een echt eethuis, waar dames met handtassen, oma’s, jongeren, zakenlieden en hele families al vroeg op de avond komen om eens goed en ook voldoende Belgisch te eten en zich te amuseren. De bediening is vriendelijk en de sfeer gemoedelijk. Het eten is gebaseerd op verse producten (melk en eitjes komen van bij de boer) en de prijzen van spijs en drank zijn correct.
i Table d’Amis Walle 184, 8500 Kortrijk, 056 32 82 70 Zaterdagmiddag, zondag en maandag gesloten Menu’s van 30 tot 85 euro www.tabledamis.be
i De Smaak Gentsestraat 27, 8870 Izegem, 051 32 14 75 Dinsdagavond, woensdag en zaterdagmiddag gesloten Lunch 20 euro, smaakmenu 43 euro www.desmaak.be
i In De Wulf Wulvestraat 1, 8951 Dranouter, 057 44 55 67 Zaterdagmiddag, maandag en dinsdag gesloten Lunchmenu 45 euro, menu’s van 75 tot 120 euro www.indewulf.be
i Den Duyventooren Bellemdorpweg 68, 9881 Bellem-Aalter, 09 371 97 23 Dinsdagavond, woensdag en zaterdagmiddag gesloten Menu’s van 35 tot 50 euro www.denduyventooren.be
@ hebt u Ook een vraag, mail ons op info@HOuse-en-HOme.com De redactie behoudt zich het recht voor om lezersbrieven in te korten of te weigeren.
Vraag van T. Vandenbussche Is het verplicht om ook zelf een notaris te nemen? En waar wordt dan de akte verleden?
COLOFON
Zowel de koper als de verkoper kunnen vrij een notaris kiezen. De akte wordt altijd verleden bij de instrumenterende notaris, dat is de notaris die de koper aanstelt. Toch is het zinvol om ook een eigen notaris aan te stellen. Dit maakt financieel geen verschil uit, het ereloon wordt immers door beide notarissen gedeeld. Het voordeel is dat u dan iemand kunt kiezen die al eerder als vertrouwenspersoon fungeerde, bijvoorbeeld via familie of vrienden. Bij meningsverschillen kan dit dus een meerwaarde zijn. Een overzicht van alle notarissen vindt u via www.notaris.be.
Advies aan F. Bryon die een pand wil kopen Wat betekent nu precies de EPC-waarde van een woning? Bij de verkoop van een onroerend goed is het verplicht een energieprestatiecertificaat (EPC) te hebben. Deze geeft aan hoe energiezuinig een woning is. De verkoper is verplicht dit voor te leggen. Ecologie wint in toenemende mate aan belang. Ook in de vastgoedsector is het een belangrijk aandachtspunt. Er zijn officiële criteria die door de overheid gecontroleerd worden. Er zal een energiedeskundige langskomen die de woning onder de loep zal nemen. Hij houdt onder meer rekening met het woonvolume, de beglazing, de manier van verwarming en hoe de woning is geïsoleerd. Op basis daarvan volgt een EPC. Het is wettelijk verplicht bij de verkoop van alle woonvastgoed waar er een warmtebron of vorm van verwarming is. De lijst van erkende deskundigen is te vinden op de website www.energiesparen.be. De erkende energiedeskundige inspecteert de woning en gebruikt bij de opmaak van het EPC de certificatiesoftware die de Vlaamse overheid ter beschikking stelt. Om erkend te kunnen worden als energiedeskundige, moet de kandidaat-energiedeskundige een door het Vlaams Energieagentschap erkende opleiding volgen en slagen voor het bijbehorende examen. Info: bel het gratis nummer 1700, surf naar www.energiesparen.be of mail naar energie@vlaanderen.be.
Vraag van A. Deweerdt Wat zijn de gemeenschappelijke kosten van een appartement? Er zijn ruimtes die voor alle bewoners van het appartement gemeenschappelijk zijn. Denk aan de inkomhal, de lift, de inrit van de garages, de tuin, enzovoort. Het onderhoud daarvan wordt verzorgd in het belang van iedereen. Dus op geregelde tijdstippen zal er een poetsfirma langskomen om ervoor te zorgen dat alles netjes en proper blijft. Een gemeenschappelijke kost is ook de elektriciteit die wordt gebruikt, en die van het gemeenschappelijk beheer. Elke maand of per trimester zal de huurder hiervoor een bijdrage betalen. Dit is een voorschot op de afrekening die op het einde van het jaar volgt. Ook de verzekering van die ruimtes is gemeenschappelijk, dan gaat het om een zogeheten blokpolis. Wanneer er herstellingswerken zijn, is er ook de vraag die gemeenschappelijk te delen. Misschien goed om te weten is dat u de gemeenschappelijke kosten zoals onderhoud ook aan de huurder kunt doorrekenen. Het is dus belangrijk al deze factoren goed in kaart te brengen.
/ experts in bedrijfsvastgoed
HoHo House&Home is een lifestylemagazine van Dewaele vastgoed & advies. Verschijnt twee keer per jaar (in mei en oktober). Winkelprijs: € 5,50 | uitgever: Stefaan Coucke, gedelegeerd bestuurder Dewaele groep| Publiciteitsregie: Thierry Magerman, thierry@customregie.be | Realisatie: Roularta Custom Media – Erik Aeyels, Account Director Custom Media, erik.aeyels@roularta.be | Concept: Ben Herremans | hoofdredacteur: Kurt Focquaert | eindRedactie: Pieter Taelman | Vormgeving: Stefanie Demuzere | Drukkerijredactie: Dorothée Vandeputte | Druk: Roularta Printing, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare, tel. + 32 51 26 61 11 | Verantwoordelijke uitgever: Wim Criel, Steenaardestraat 30, 9051 St.-Denijs-Westrem, wim.criel@roularta.be | De namen van de journalisten en fotografen worden bij elk artikel vermeld. Voor het artikel Zone 09 zijn dit: Jan Braet, Pierre Darge, Wim Denolf, Veerle De Pooter en Pieter Van Doveren voor de tekst, en Phile Deprez (STAM), Alan Dergent (De Bootjes van Gent), PPI, Stad Gent – Dienst Toerisme en Michel Vaerewijck voor de fotografie. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op enig andere wijze, zonder voorafgaand schriftelijk akkoord van de uitgever.
Gedrukt op PEFC-papier
/ Het verkopen of verhuren van bedrijfsvastgoed is een nichemarkt en vraagt een professionele en actieve aanpak. turner & dewaele is de nieuwe naam van de samengang van dewaele | vastgoed & advies en Turner & Partners die zich focust op alles wat bedrijfsvastgoed is in Oost- en West-Vlaanderen. Check turner-dewaele.be voor ons aanbod en meer info.
kantorennetwerk in oost- en west-vlaanderen www.turner-dewaele.be
84
plannen&projecten | evenwicht tussen mooi en praktisch
Wilt u milieu- én budgetvriendelijk bouwen? Maak een afspraak met de woonkredietspecialist in uw Dexia-kantoor. Meer informatie : www.dexia.be/wonen
samen naar de essentie
Dexia Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel – IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCC BE BB – RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 – FSMA nr. 19649 A.