Dhiislam issu 13

‫‪1‬‬

‫ރއ ްއ ްކ ާކ ާތ ެތ ެ ިރ ިރވ ެވ ެ ަލ ަލއ ްއ ްވވާ!ާ!‬ ‫ރަ‬ ‫ިމ ިމފޮފޮތ ުތ ުގަގަ ިއ ިއ ީކ ީކ ިރ ިރ ިތ ިތ ޤ ުޤ ުރުރުއ ާއ ާނުނުގ ެގ ެ ަބ ަބއ ެއ ެއ ްއ ް އ ާއ ާ ަޔ ަޔތ ްތ ް ަތ ަތކ ާކ ާ ިއ ިއ ޙ ަޙ ަ ީދ ީދޘ ްޘ ް ިހ ިހމ ެމ ެ ިނ ިނފަފަ ިއ ިއވ ާވ ާ ީތ ީތ ިމ ިމފޮފޮ ަތ ަތށްށް ަ‬

MFC- J825DW COMPACT WI THOUT COMPROMISE

COMPACT WI THOUT COMPROMISE

Smartphone App

Smartphone App

iPrint&Scan

3D AR

Introducing the compact Smartphone App App inkjet Multi-Function Smartphone iPrint&Scan 3D AR Centre (MFC) Series with wireless network Introducing capability. the compact inkjet Multi-Function Increase efficiency Centre (MFC) Series in your office with double-sided with wireless network printing, Automatic Document capability.

Feeder, wireless connectivity Increase and discefficiency printing. in your office with double-sided printing, Automatic Document Authorised Distributor for Brother Feeder, wireless connectivity and disc printing.

Authorised Distributor for Brother

H.Kuredhimaage, Majeedhimagu Male’, Maldives

Tel: +960 3312121, Fax +960 3315931 Email: info@copierplus.com.mv Website: www.copierplus.com.mv

H.Kuredhimaage, Majeedhimagu

40

39

‫ޞފްޙާއާއު ގުޅ ޭ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ނން‪ 29 ...‬ވަ ަ‬ ‫ނހ ެ ު‬ ‫އަ ް‬ ‫ސ އެކަނ ް ފެނުނ ު‬ ‫ސާފ ުތ ާ ިހރ ު މީހ ެއ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މީހ ާ ހިތުގ ައި އޮންނ ާނީ ތި ބާއ ަ ީކ ނ ުތ ާ ިހރ ު‬ ‫މީހ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ފުރަތަމ ަ ފެނުނ ް‬ ‫ސ ިބންވ ަޅ ު‬ ‫އޮންނ ާނީ ކޮންމ ެ މީހ ެއ ްގ ެ ހިތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ނ ެގި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ިބންވ ަޅ ު ނެގ ޭ ގ ޮތ ް ބަދ ަލ ު ކުރުމ ަ ީކ‬ ‫ސ ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ގި ނަ ފަހަރަށ ް އޮންނ ާނީ‬ ‫ފ ަސޭ ހަކަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ު ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މަސްތ ުވ ާ ތ ަކ ެތި ބޭނުނ ްކުރ ާ‬ ‫ސ‬ ‫މީހުނ ް މ ުޖުތަމަޢ ަށ ް ރަނގ ަޅ ުވ ެގެނ ް އ ައ ުމުނ ްވ ެ ް‬ ‫ބަލ ައި ގަންނަނ ް މީހުންނަށ ް ދ ަތި ވ ަނީ މި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރީ ގ ެ ހ ަނދާންތ ައ ް އެމީހުނ ްގ ެ‬ ‫ހިތުގ ައި ިބންވ ަޅ ު ނ ެގި ފ ައި ވާތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި ީމހ ަކ ާ ފުރަތަމ ަ ބ ައްދ ަލ ުވ ާއި ރުގ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ވީހ ާވ ެ ް‬ ‫އ ަދި އެނޫނ ް ވ ަގ ުތ ު ތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬

‫ސ ﷲ އ ަށ ް ީއމާނ ްވ ެ ިކޔަމަނ ްތ ެރި ކަނ ް‬ ‫އަނ ްހެނުނ ްވ ެ ް‬

‫އެންމ ެ ފ ަހުނ ް އެބ ައްދ ަލ ުވ ުމުގ ައި އެބ ައި މީހުނ ް‬

‫އ ަދ ާކުރަންޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ާ ިޚރަތ ުގ ެ ޖ ަޒ ާ‬

‫ނި ނ ް ީމ އަނ ްހެނުންނަ ީކ ފި ރި ހެނުންނަށ ް ޚިދުމ ަތ ް‬

‫ހަމަހަމ ަ ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬ބަސްބުނ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްގ ު‬

‫ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ހ ައްދ ަވާފ ައި ވ ާ ބ ައ ެއ ް ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫އެކ ަނބ ަލުންނަށ ް ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬ﷲ ގ ެ މަގ ަށ ް ގ ޮވ ާލ ާ‪،‬‬ ‫ހެޔޮކަންތަކ ަށ ް އ ަމުރުކ ޮށ ް‪ ،‬ނުބ ައި ކަންތ ައ ް ނަ ީހ‬ ‫ކުރުމ ަށ ް އެނ ްގ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ވި ޔ ަފ ާރި ކުރ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްގ ު‬

‫ޭސ ވި ލ ާތ ުގ ެ ޕ ާލި މެނ ްޓުނ ް ނެރުނ ު‬ ‫އި ނގި ރ ި‬

‫ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬ވާރުތ ަ މ ުދ ާ ލި ބ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްގ ު ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ފ ޮތ ް‬ ‫ބ ަޔާނ ެއްގ ައި ވ ަނީ އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ މުގ ައްދ ަ ް‬

‫ސ ީމހަކ ަށ ް‬ ‫އެކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ ރ ުހުމ ަކ ާ ނ ުލ ާ އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ކ ަމުގ ައި ވ ާ ”އި ންޖީލ ު“ ިކޔ ެވުމ ަ ީކ އަނ ްހެނުނ ްގ ެ‬

‫އެކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ މ ުދ ާ އ ަތުލ ައި ނުގަނެވޭނެކަނ ް‬

‫މ ައްޗ ަށ ް މަނ ާވ ެގެނ ްވ ާ ކަމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ސަ ބަބ ަ ީކ‬

‫އެނ ްގ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ޢި ލ ްމ ު އ ުނގެނ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްގ ު‬

‫ސ ބަޔަކ ަށ ްވާތީވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަނބ ަލުންނަ ީކ ނަޖި ް‬

‫ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދ ުނި ޔ ަ ީވ ރި ވ ެތި އ ުޅުމ ެއ ް ވ ޭތ ު‬ ‫ސ ގޮތ ަކުނ ް‬ ‫ކުރ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްގ ު ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އެކ ަނބ ަލުންނަށ ް އ ަނި ޔ ާވ ެރި ވުނ ް މަނ ާ ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ޯގ ާތ ެރި ކ ޮށ ް‪ ،‬ހިނި ތުނ ްވ ުމ ާއ ެކ ު އ ަދި ރީ ތި‬ ‫ބ ަހުނ ް މ ުޚާތ ަބ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް އަނ ެއްމީހ ާގ ެ‬ ‫ހިތުގ ައި ތި މ ާގ ެ މ ައްޗ ަށ ް އޮންނަ ގަދަރުބ ޮޑ ުވ ެ‬ ‫އި ޙ ުތި ރ ާމ ްކުރާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއްމީހ ާ ލ ަދުގަންނ ުވ ާ‬ ‫ނ ުލ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް އޭނ ާގ ެ ހިތުގ ައި އޮންނ ާނީ‬ ‫ނަފުރަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު ހ ެއްކ ަ ީކ‬ ‫ސލަކ ަށ ް ކ ުލާހަކ ަށ ް ިކޔަވ ައި ދޭނ ް އަންނަ‬ ‫މި ާ‬ ‫މުދ ައ ްރި ސެކ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ދުވ ަހ ު މުދ ައ ްރި ސަ ީކ‬ ‫ރަނގ ަޅ ު މުދ ައ ްރި ސެއްކަނ ް ނުވަތ ަ ކ ަމުނ ުދ ާ‬ ‫މުދ ައ ްރި ސެއްކަނ ް ވ ަގ ުތުނ ް ދ ަރި ވަރުނ ް‬ ‫ކ ަނޑައ ަޅާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ަދ ު ކ ުއްޖ ަކ ު ކ ަނޑ ަ ނޭޅި‬ ‫ސ ގި ނަ ކ ުދި ނ ް ކ ަނޑައ ަޅާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވި ޔ ަ ް‬ ‫ސ ކަންތ ައ ް އޮންނަ‬ ‫ހަމ ަ ކޮންމ ެ ދ ާއި ރ ާއ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސލ ަ ީކ މި އީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އު ޫ‬ ‫ފުރަތަމ ަ ފެނުމ ަ ީކ ފުރަތަމ ަ ތި މ ާގ ެ ގ ޮތ ް‬ ‫އ ެހެނ ް މީހުންނަށ ް ބ ަޔާންކ ޮށްދ ޭ މި ންގ ަޑ ެވ ެ‪ .‬އެކަނ ް‬ ‫ހ ަނދާނ ް ނައ ްތ ާ ނ ުލ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް މ ުޖުތަމ ަޢ ުގ ެ‬ ‫ތެރޭގ ައި ކ ާމި ޔ ާބ ު ީމހަކ ަށ ް ވުމ ަށ ް ތި މާއ ަށ ް ކޮށ ޭ‬ ‫މަގަކ ަށ ް އެކަނ ް ވ ެގެނ ް ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބަޔ ަކ ާއި ނުވަތ ަ‬ ‫ސ މި ގ ޮތ ް‬ ‫ީމހ ަކ ާއި މ ުޢާމ ަލ ާތ ް ކ ުރި ކ ަމުގ ައި ވި ޔ ަ ް‬ ‫ބޭނުނ ްކުރަނ ް ހ ަނދާނ ްކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް ކ ުރި ޔ ަށ ް‬ ‫އ ޮތްތަނުގ ައި އ ެގ ުޅުމ ަ ީކ ބަދ ަ ިހ ގ ުޅުމަކ ަށ ް ވ ެގެނ ް‬ ‫ޭސ މ ުޙާވަރ ާއ ެއްގ ައި ބުނާފަދ ައި ނ ް‬ ‫ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި ނގި ރ ި‬ ‫ަޞއްވަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފުރަތަމ ަ ފެނުމ ަ ީކ ފުރަތަމ ަ ތ ަ‬ ‫‪38‬‬

‫ސވަރުގ ައި‬ ‫ހެނ ްރީ ‪ 8‬ގ ެ ދުވ ަ ް‬

‫‪ 1805‬ވަނަ އަހަރ ާ ހަމ ަ އ ަށ ް‬ ‫ޭސވި ލ ާތ ުގ ެ ގާނޫނ ު ބުނ ާ ގ ޮތުނ ް ފި ރި މީހ ާ‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫އ ަށ ް އޭނ ާގ ެ އަނ ްހެނުނ ް ވި އ ްކ ާލ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްގ ު‬

‫ޖާހިލި އްޔ ަ ޒ ަމާނުގ ައި އަނ ްހެނުނ ްގ ެ‬ ‫ކަންތ ައ ް ހ ުރި ގ ޮތ ާއި އި ސްލ ާމ ް ީދނުގ ައި‬

‫ލި ބިގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެބ ައި މީހުނ ް އަނ ްހެނ ާގ ެ އ ަގ ެއ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ކ ަނޑައ ަޅާފ ައި ވ ަނީ‬

‫އެންމ ެ ‪ 6‬ޕ ައުނ ްޑ ެވ ެ‪.‬‬

‫އަނ ްހެނުނ ްގ ެ ޙ ައ ްގުތ ައ ް ދ ެއ ްވާފ ައި ހ ުރި ގ ޮތ ް‬ ‫އ ަޅ ާ ިކޔ ައި ފި ީމހަކ ަށ ް މި ކަންތ ައްތ ަކ ުގ ެ ޙ ަ ީގގ ަތ ް‬

‫ސ ޔޫރަޕ ް‬ ‫މި ފ ަހ ުގ ެ ޒ ަމާންތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬

‫ފ ެނި ގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އި ސްލ ާމ ް ީދނުގ ައި‬

‫މީހުނ ް އަނ ްހެނ ް ކ ުދި ންނ ާއި މ ެދުގ ައި ދ ެކ ެމުނ ް‬

‫ސ‬ ‫އަނ ްހެނުނ ް މ ާތ ް ކުރ ެއ ްވި ވަރަށ ް އ ެހެނ ްއ ެއ ްވ ެ ް‬

‫އ ައި ގޮތ ަ ީކ ޢ ުމުރުނ ް ‪ 18‬އަހަރ ު ފުރ ުމުނ ް‬

‫ސ އެކ ަނބ ަލުނ ް‬ ‫ޝރީ ޢ ަތ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ީދނ ެއްގ ައި އ ަދި ަ‬

‫ޢ ާމްދ ަނީ ހ ޯދުމ ަށ ް ގ ެއި ނ ް ނި ކ ުތުނ ް މ ަޖ ްބޫރ ު‬

‫މ ާތ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކުރ ުވުމ ެވ ެ‪ .‬ނ ުނި ކުމ ެ ގޭގ ައި ތި ބ ެއްޖެނަމ ަ‪ ،‬ކޮޓ ަރީ ގ ެ‬

‫ޔޫރަޕ ްގ ެ މީހުނ ް އަނ ްހެނުންނ ާއި މ ެދުގ ައި‬

‫ކ ުއ ްޔ ާއި ކ ެއި ނ ްބ ުއި މ ުގ ެ ޚަރަދ ު މ ައި ންބަފ ައި ންނަށ ް‬

‫ސނާލ ަމ ާތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ެކ ެމުނ ް އ ައި ގ ޮތ ާއި މ ެދުގ ައި ވި ް‬

‫ދޭންޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސނ ް އަނ ްހެނުނ ްގ ެ‬ ‫‪585‬މ‪ .‬ގ ައި ފަރަނ ްސޭ ި‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް ބ ައްދ ަލ ުވުމ ެއ ް ބ ޭއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ެހެންކ ަމުނ ް‪ ،‬އި ސްލ ާމ ް ީދނުގ ައި‬

‫އެއަނ ްހެނ ާގ ެ ރ ޫޙ ެއ ް ވ ޭތ ޯ ނުވަތ ަ ނޫނ ްތ ޯ‬

‫ޝރަފ ާއި މ ާތ ް ކަނ ް‬ ‫އަނ ްހެނުންނަށ ް ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ަ‬

‫ސނ ެއ ްގ ެ‬ ‫ބ ެލުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ރ ޫޙ ެއ ް ީވނަމ ަވެސް‪ ،‬އ ެ ީއ އި ނ ް ާ‬

‫އ ެހެނ ް ބަޔަކ ަށ ް ދެވ ޭނީ ިކ ިހނަކުނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟! ﻭﺍﷲ‬

‫ރ ޫޙ ުތ ޯ ނުވަތ ަ ޙ ައި ވާނ ެއ ްގ ެ ރ ޫޙ ުތ ޯ ބ ެލުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ﺃﻋﻠﻢ‬

‫ލމް‬ ‫ސ ާ‬ ‫އ ުވ ަމށ ިާއ ިދ ިއ ް‬ ‫ރ ް‬ ‫ރ ުކ ެ‬ ‫ޝ ިތ ާހ ު‬ ‫ިއ ް‬ ‫އވ ީާނ!‬ ‫ށ ުގ ުޅ ް‬ ‫އ ަލވ ިައ ަގ ުތ ަމ ް‬ ‫ށ ބަ ް‬ ‫ކ ް‬ ‫ޑ ޮ‬ ‫ގަނ ު‬

‫‪300 7527 | 7 527 527‬‬ ‫‪www.dhiislam.com‬‬

‫ޖ‬ ‫ެސ ް‬ ‫ރ ދޭ މ ެ‬ ‫ފުރަ ަތ ަމ ފެން ނަ ިއ ު‬ ‫ރޙުމާނު ޅޮ ީހ‬ ‫ރ ީޙމ ް ިއބުނު ޢަބްދުއ ް ަ‬ ‫ޢަބްދުއ ް ަ‬ ‫ދ ެބެނ ް ކ ައި ވ ެނި ކ ޮށ ްގެނ ް ދި ރި އ ުޅުނ ް‬

‫އި ންރޭ ތި މަންނ ާ ކޮޓ ަރި އ ެނދ ު ދަށ ަށ ް‬

‫ސ ޙ ާލ ެއްގ ައި ކޮންމ ެހެނ ް އ ެހެނ ް ހަދަނ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ކ ުރި ޔ ަށ ް ދ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬މި ދ ެބެނ ްގ ެ ދި ރި އ ުޅުނ ް ވ ަ ިކ‬

‫ބ ޭއ ް ީވ ބުޅ ަލ ެއ ް ލާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަނ ިބމީހ ާ އ ާއި އ ެކ ު‬

‫ސބަކ ަށ ް ދި ޔަތަނުނ ް އެކ ަކ ުގ ެ ޙ ަޔ ާތުގ ައި‬ ‫ިހ ާ‬

‫ނި ދަނ ް ވަނ ް ގ ަ ީޑ ގ ައި ބ ުޅ ާ ގ ޮވ ާލި އ ަޑ ު އި ވ ުމ ާއ ެކ ު‬

‫މ ައ ްސަ ލ ަ ޖ ެހެންފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަނ ިބމީހ ާ ފި ރި މީހ ާގ ެ‬

‫ރ ުޅި ގަދ ަވ ެގެނ ް ކަމ ަށ ް ހ ަދާފ ައި ކޮޓ ަރި އ ަލ ާމ ާރި‬

‫ސނާހ ައި ފި ރި މީހާއ ަށ ް ހިތ ުހ ުރި ގ ޮތ ެއ ް ހަދަނ ް‬ ‫ބަ ް‬

‫ތެރޭގ ައި އ ޮތ ް ލ ަޓި ބ ުރި އ ެއ ް ނަގާފ ައި ބ ުޅ ާ ހ ޯދ ާ‬

‫ެޝނ ް“ އ ަ ީކ މި ހ ާ ބާރުގަދ ަ އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެކްސްޕްރ ަ‬

‫ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ީމނާއ ަށ ް ވަރަށ ް‬

‫ފ ައި އަނ ްހެނ ް މީހ ާ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި މަރާލީއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ އ ެއްޗ ަކ ާ މ ެދ ު‬ ‫ކޮންމ ެ މީހ ެއ ްގ ެ ހިތުގ ައި ވ ެ ް‬

‫ބޮލ ަށ ް އ ުނދ ަގ ޫވާނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޭސ ބ ަހުނ ް ބުނާނަމ ަ “ ފަސްޓ ް‬ ‫އި ނގި ރ ި‬

‫ނުވަތ ަ ީމހ ަކ ާ މ ެދ ު ނުވަތ ަ ތަނަކ ާ މ ެދ ު އޮންނަ‬ ‫މި ހާރ ު އ ަނ ިބމީހ ާ އ ެހ ާ ިކޔަމަނ ްތ ެރީ‬

‫އ ަދި އެންމ ެ ކަންތ ައ ް ބ ޮޑ ު ީވ ބ ޭބ ެ އ ެހ ާ‬

‫ބާރުއަޅ ަނީ އ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސތ ައ ް ިބނ ާވެފ ައި އޮންނ ާނީ އ ެ ީމހަކ ަށ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫އި ޙ ް ާ‬

‫އ ެހެނ ްވ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެންނަ ީކ ފ ާޑ ު ފ ާޑ ު ކުރާނ ެ‬

‫ފުރަތަމ ަ ފެންނަ ގ ޮތ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއ ް މީހުނ ް‬

‫އުފ ަލުގ ައި އުޅ ޭ އި ރ ު ީމނ ާގ ެ ދި ރި އ ުޅުނ ް މި ހ ާ‬

‫މީހ ެއ ް ނޫންކަނ ް އ ަނ ިބމީހ ާ ފުރަތަމަރޭގ ައި‬

‫ސ ކިޔ ާ އ ުޅ ެއ ެވ ެ‪80 .‬‬ ‫ސންޓ ޭޖ ް އި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ޕ ަރ ެ‬

‫ސ‬ ‫ހިތާމ ަވ ެރި ކ ޮށ ް ދާތީއ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް ކޮންމެއަކ ަށ ްވ ެ ް‬

‫އޮންނ ާނީ އަނ ްގ ާލާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންވީމ ާ ދި ރި އ ުޅުނ ް‬

‫ސ‬ ‫ސނ ްޓ ު ކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސނ ްޓުކަމ ަށ ާއި އ ަދި ‪ 90‬ޕ ަ ެ‬ ‫ޕަ ެ‬

‫ބ ޭބ ެއ ާއި މި ކަނ ް މ ަޝް ވަރ ާކުރަނ ް ނި ންމ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ އ ެހ ާ ކ ާމި ޔާބީއ ެހެނ ްވ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވެ ް‬

‫ކިޔ ާއ ުޅ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ުޞތ ެއ ް‬ ‫ސ ވާހަކަދ ައ ްކާނ ެ ރަނގ ަޅ ު ފުރ ަ‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ުލި ިބފ ައި ހ ުއްޓ ައި އ ެއ ްދުވަހ ަކ ު ބ ޭބ ެއ ާއި ރަނގ ަޅ ު‬ ‫ުޞތ ެއްގ ައި ދި މ ާވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފުރ ަ‬ ‫ކ ޮއްކ ޮ‪ :‬ބޭބ ޭ ގ ާތުގ ައި ވަރަށ ް މ ު ިހނ ްމ ު ވާހަކ ައ ެއ ް‬ ‫ދ ައްކަނ ް ވެފ ައި އެބައ ޮތ ް‪.‬‬

‫މި ީއ ޢަރަ ިބ ބ ައ ެއ ް ރަށ ްފ ުށ ު‬

‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ގ ޮތ ެއ ްވި ޔ ަ ް‬

‫ސ ކުރ ެވ ެމުނ ް އަންނަ‬ ‫ިހސާބުތ ަކުގ ައި މި ހާރ ުވ ެ ް‬

‫ސނަނ ް ޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ަ ީޒ ފ ާ‬ ‫މި ކ ަމ ާއި މ ެދ ު ވި ް‬

‫ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ވާހަކ ައި ނ ް ލި ބ ޭ ޢި ބުރަތ ަ ީކ ފުރަތަމ ަ‬

‫ސ ީދގ ަތުމަކ ަށ ް ދި ޔަކ ަމުގ ައި ވި ޔަސް‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ބަ ް‬

‫ފެންނަ އި ރ ު ދ ޭ މެސެޖ ުގ ެ ނ ުފ ޫޒ ުގަދަކަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫އަލ ަތ ު ކ ައި ވ ެނި ކުރ ާ ރޭކ ަމުގ ައި ވި ޔަސް‪ ،‬ނުވަތ ަ‬ ‫މ ު ިހނ ްމ ު ބަޔ ަކ ާއި ފުރަތަމ ަ ބ ައްދ ަލ ު ކުރ ާ ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސ ތި މ ާގ ެ އ ަގ ު ނުވަތ ަ ކ ުރި ޔ ަށ ް އ ޮތ ް‬ ‫ވި ނަމ ަވ ެ ް‬

‫ބ ޭބ ެ‪ :‬އ ާނ ބުނޭ‪ ،‬އަނ ެއ ްކ ާ ިކ ިހނ ެއްވީ؟‬

‫ތަނުގ ައި އެދެމ ެދުގ ައި އޮންނަ ގ ުޅުނ ް ިބނ ާވ ުމ ުގ ެ‬

‫ބ ައްޔ ެއްޖ ެހ ުނީ ތ ަ؟‬

‫އެންމ ެ ބ ޮޑ ު އ ެއ ް ސަ ބަބަކ ަށ ް ފުރަތަމ ަ ބ ައްދ ަލ ުވ ާ‬ ‫އި ރ ު ދ ޭ މެސެޖ ް ވަރަށ ް މ ު ިހންމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ތި މ ާ‬

‫ކ ޮއްކ ޮ ނޫނެކ ޭ ބުނުމ ަށްފ ަހ ު ީވގ ޮތ ް ިކޔ ައި ދީފި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ އ ަދި ތި މ ާގ ެ‬ ‫ލ ައި ގެނ ް ހ ުރި ހ ެދުނ ް ކ ަމުގ ައި ވި ޔ ަ ް‬

‫ދެނ ް ބ ޭބ ެގ ާތ ު ސުވ ާލ ު ކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއ ްކ ާ ބ ޭބ ެގ ެ‬

‫ސމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ަހުރުވ ަ ކ ަމުގ ައި ވި ޔ ަ ް‬

‫ދި ރި އ ުޅުނ ް ތި ހ ާ ކ ާމި ޔ ާ ީބ ކޮނ ް ކަމ ެއ ް ކ ުރީ މ ަ‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬

‫ކ ާމި ޔ ާބ ު ީމހަކ ަށ ް ތި ބ ާ ބޭނުނ ްވާނ ް‬ ‫ސނ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބޭނުންނަމ ަ މި ކ ަމ ާއި މ ެދ ު ފުންކ ޮށ ް ވި ް‬

‫ދެނ ް ބ ޭބ ެ ިކޔ ައި ދޭނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬ތި މަންނ ާ މާބ ޮޑ ު‬

‫ހ ަޑި ހ ެދުމ ެއްގ ައި ހުރ ެ ސާފ ުތ ާ ިހރުކަނ ް ކުޑަކ ޮށ ްހުރ ެ‬

‫ގ ޮތ ެއ ް ނަހަދަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ެހެނ ް މީހުންނ ާއި ބ ައްދ ަލ ު ނ ުކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬ތި ބާއ ަ ީކ‬

‫‪37‬‬

‫ޞފްޙާއާއު ގުޅ ޭ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ނ ބި މުގަ ިއ ‪ 15‬ވަ ަ‬ ‫މަލާ ިއކަތު ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ގި ނަ ބަޔަކ ަށ ް ތި މާމެނ ްގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫މި އ ަޚުންނަށ ް ޓަކ ައި އ ަތ ް އ ުފުލ ައި ދ ުޢ ާކުރަނ ް ވ ެ ް‬ ‫ހ ަނދާނ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކަނ ް އި ނ ްތި ހާއ ަށ ް‬ ‫ދި ޔ ުމުނ ް މ ާތ ްﷲ ީޣރަތ ްތ ެރި ވ ެ ވ ޮޑި ގަންނަވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ މަދ ަދ ު ސޫރި ޔ ާގ ެ މުސްލި މުންނަށ ް‬ ‫ބާވ ައި ލ ައ ްވާނެކަނ ް ކަށަވަރ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ސއްކ ަ ލި ިބފ ައި ވ ާ‬ ‫ްޞ މެޑ ަލ ްއ ާއި ި‬ ‫ލ ަޝް ކަރ ުގ ެ ޚ ާއ ަ‬ ‫ހ ުދ ު ފޭރ ާމުގ ައި ވ ާ ހ ުދ ު އ ަހުގ ައި ވ ާ މ ަލ ާއި ކ ަތުނ ް‬ ‫އެތަނުގ ައި މ ުއ ުމި ނުނ ްގ ެ މަދ ަދުގ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑރ‪ .‬ޢ ަރީ ީފ ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬މުސްކ ުޅި‬ ‫ސފ ައި ނ ް ދި ނ ް‬ ‫ީމހ ަކ ު ިކޔ ައި ދި ނ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ްޝާ ރ ުގ ެ ި‬ ‫ޙަމ ަލ ާއ ެއްގ ައި އޭނ ާގ ެ ދ ަރި ފ ުޅ ު ޒ ަޚ ަމ ްވ ުމުނ ް‬ ‫ފަރ ުވ ާ ލި ބުމ ަށްޓަކ ައި ގެޔ ަށ ް ވަނ ުމ ާއި އ ެކުގ ައި‬

‫”‬

‫ީމ ަހކު ިހ ަތށް ައ ާރފާނެ‪ަ ،‬މ ާލ ިއ ަކ ުތ ްނ‬ ‫ކެމެ ާރ ައށް ައ ާރފާ ެނ ާބއ ޭ!؟ ަމ ާލ ިއ ަކ ުތ ްނ‬ ‫ަނ ީކ ިއންސާ ުނ ްނގ ެ ލ ޮ ަލށް ވެސް ފ ެ ްނ ަނ‬ ‫ަބއެއ ް ނޫން‪ ،‬ވީ ިޑއޯ ުނ ަވ ަތ ސީ ‪.‬ސީ ‪.‬ޓީ‪.‬ވީ‬ ‫ައ ަކށް ވެސް ާނ ާރނެ‪ ،‬އެ ަކ ަމކު އިސް ވެ ިދ ަޔ‬ ‫ފަ ަދ ިއ ްނ އެބޭ ަކލު ްނ ިއންސާ ުނ ްނގ ެ‬ ‫ސޫ ަރ ިއގަ ިއ ިއންސާ ުނ ްނގ ެ ެތ ެރ ައށް‬ ‫ަވ ަޑ ިއގ ެ ްނ ﷲ ގ ެ ިއޛް ަނފ ު ަޅށް ީމހ ު ަނށް‬ ‫ފ ެ ްނ ާނ ެނހ ެ ްނ ވެއްޖެ ަނ ަމ ވީ ިޑއޯ ކެމެ ާރ ައށް‬ ‫ވެސް ައ ާރ ެނއެވެ‪.‬‬

‫“‬

‫ޝހީދ ު މަރ ުވެފ ައި އ ޮތ ް‬ ‫ކިޔ ާ ީދފ ައި ވ ެއ ެވ ެ ‪ .‬އ ެ ަ‬ ‫އި ރުވ ަނީ ހިނި ތުނ ްވ ާ ޙ ާލުގ ައި ކަމ ަށ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪- .‬ﻻ‬ ‫ﺇﻟﻪ ﺇﻻ ﺍﷲ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﷲ‪-‬‬ ‫ީމހ ަކ ު ިހތ ަށ ް އަރ ާފާނ ެ‪ ،‬މ ަލ ާއި ކ ަތުނ ް‬ ‫ކެމެރާއ ަށ ް އަރ ާފާނ ެ ބާއ ޭ!؟ މ ަލ ާއި ކ ަތުންނަ ީކ‬ ‫ސ ފެންނަ ބ ައ ެއްނޫނ ް‪،‬‬ ‫ސނުނ ްގ ެ ލޮލ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ސ‬ ‫‪.‬ސ‪.‬ޓީ‪ީ .‬ވ އަކ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫ސ ީ‬ ‫ވީޑި އ ޯ ނުވަތ ަ ީ‬ ‫ނާރާނ ެ‪ ،‬އެކަމ ަކ ު އި ސްވ ެދި ޔ ަ ފަދ ައި ނ ް އެބޭކ ަލުނ ް‬ ‫ސނުނ ްގ ެ‬ ‫ސރައި ގ ައި އި ނ ް ާ‬ ‫ސނުނ ްގ ެ ޫ‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ތެރެއ ަށ ް ވަޑ ައި ގެނ ް ﷲގ ެ އި ޛްނަފުޅ ަށ ް މީހުނަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ފެންނާނ ެހެނ ް ވ ެއްޖެނަމ ަ ވީޑި އ ޯ ކެމެރާއ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫އަރާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ްކާރ ު ކުރެވޭނ ެ މ ަގ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ީއ މި އ ަދ ު ސޫރި ޔ ާގ ެ އ ަނި ޔ ާވ ެރި ސަ ރ ުކާރުނ ް‬ ‫މުސްލި މުންނ ާއި މ ެދުގ ައި ިހންގ ަމުނ ް ގެނ ްދ ާ ލ ާ‬ ‫އި ންސާނީ ޖ ަރީ މ ާ ތ ަކ ާއި އ ެކުގ ައި ސޫރި ޔ ާގ ެ‬

‫އ ަނި ޔ ާވ ެރީ ނ ްގ ެ ބަޔ ަކ ު އ ެގެޔ ަށ ް ވަދ ެ އ ޒ ުވާނ ާގ ެ‬

‫ގ ޮތ ެއ ް ނ ެތި ފ ައި ވ ަނި ކ ޮށ ް ދ ުޝް މަނުނ ް ތި ިބ ދި މ ާލުނ ް‬

‫ސބިތ ުވ ުމ ާއި‬ ‫މުސްލި މުނ ް މ ާތ ް ﷲގ ެ ީދނ ް މ ަ ީތގ ައި ާ‬

‫ގ ައި ގ ައި ތަޅ ަމުނ ް ތ ަކުރާރުކ ޮށ ް ކ ުރި ސުވާލ ަ ީކ‬

‫ހިނގާފ ައި ނ ުކ ުތ ް ީބރައްޓ ެ ިހ ީމހ ަކ ު‪ ،‬އަޑަކ ަށ ް‬

‫އަކ ަލ ާނގ ެ މ ަގުގ ައި ކުރަމުނ ް ގެނ ްދ ާ ވަރުގަދ ަ‬

‫ކަލޭމެންނ ާއ ެކުގ ައި ހ ުދ ު ފޭރ ާމުގ ައި ހ ުދ ު‬

‫ވަޒ ަނަކ ަށ ް ނުބަލ ައި އ ެ ބ ޮޑ ު ޒ ުވާނ ާ އ ެތްއ ަތުނ ް‪،‬‬

‫ޖި ހ ާދ ާއި އެބ ައި މީހުނ ް އެކ ަލ ާނގެއ ަށ ް ދަންނަވ ާ‬

‫އ ަހުގ ައި އ ުޅ ުނީ ކޮނ ް ބ ައ ެއ ްހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އެމީހުނ ް‬

‫ސ ބުރައ ަކ ާއި ބަރ ު ކަމ ަކ ާއި ނުލ ައި‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫އާދ ޭހ ުގ ެ އ ަޑ ު އެކ ަލ ާނގ ެ އ ައ ްސަ ވ ައި އ ެ‬

‫ސ‬ ‫ކޮބ ައި ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އ ެޒ ުވާނ ާ ބުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ސ އ ެ ޒ ުވާނ ާގ ެ އ ަހ ުލުންނ ާއި‬ ‫އ ުފ ުލާލ ައި ގެނ ް ގެންގ ޮ ް‬

‫މ ުއ ުމި ނުނ ްގ ެ ގާތ ަށ ް ފޮނ ުއ ްވ ާ މަދ ަދ ު މެނ ު ީވ އ ެހެނ ް‬

‫ބަޔ ަކ ު އ ަހ ެއްގ ައި ނ ޫޅ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު އ ެޒ ުވާނ ާ‬

‫ޙ ަވ ާލ ު ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެމީހާވ ަނީ ގަދ ަ ހ ުދ ުކުލ ައި ގ ެ‬

‫ސ ކަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ީ .‬އމާނ ްވ ާ މީހުންނަށ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ސ‬ ‫ޝހީދ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ސޫރި ޔ ާގ ެ މ ުޖާހިދުނ ްގ ެ ީމހ ަކ ު ވ ެ ް‬ ‫ަ‬

‫ލި ބ ާހ ެއްގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެޒ ުވާނ ާ ގޮވ ައި ގެނ ް ދި ޔ ަ އި ރ ު‬

‫ޢި ބުރަތ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހަމ ަ މި ފަދ ައި ނ ް ިކޔ ައި ީދފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތި މަންމެނ ާ‬

‫ބަރ ު އ ެއްޗ ެއ ް އ ުފ ުލ ާ އި ރުގ ައި މީހުނަށ ް ވާކަހަލ ަ‬

‫އ ެކުގ ައި ހ ުދ ު ލި ބ ާހުގ ައި ހ ުދ ު އ ައ ްސަ ވ ާރީ ނ ް‬

‫ސ ކަމ ެއ ް އ ަދި އަތަކ ަށ ް އ ަރި ވ ެލުމ ެއ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ހ ަނގުރާމ ަ ކުރާތަނ ް އެމީހުނަށ ް ފެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ ުފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ‪-‬ކީރި ތި ރަސޫލ ާގ ެ ނަމޫނ ާ އ ާއި‬

‫އި ލ ާހ ުއ ެވ ެ‪ .‬އަޅަމެންނަށ ް ހިދާޔ ަތ ާއި ތ ެދުމ ަގ ު‬

‫އ ަދި ތި މަންމެނ ްގ ެ ގ ާތުގ ައި އެބަޔ ަކ ު އ ޮޅުނ ް‬

‫އ ެއްގޮތ ަށ ް‪ -‬ތ ުނބ ުޅި ބަހ ައ ްޓ ާފ ައި ވ ާ މ ާތ ް‪ ،‬ބ ޮޑ ު‬

‫ދ ައްކަވ ައި އަޅަމެނ ްނީ އި ބ ަ އި ލ ާހ ުގ ެ ީދނުގ ައި‬

‫ސފ ައި ނ ް ވަރަށ ް‬ ‫ފި ލ ުވުމ ަށްޓަކ ައި ބ ައ ްޝާ ރ ުގ ެ ި‬

‫މީހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ެ ިހސާބ ު މީހުނ ް ދަންނަ މީހ ެއ ް‬

‫ސބިތ ުވ ެ ތި ބ ޭ ބ ައ ެއްކ ަމުގ ައި ލ ައ ްވާންދ ޭވ ެ!‬ ‫ާ‬

‫ސުވ ާލ ު ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ތި މަންމެނ ް އ ަހ ެއ ް‬

‫ސ ޙ ަވ ާލ ު ކ ުރި‬ ‫ޝހީދ ު ގެންގ ޮ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެ ަ‬

‫މުސްލި މުންނަށ ް ނަޞް ރ ު ދ ެއްވ ައި އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬

‫ސ‬ ‫ސ ީލބަޔ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ނ ުގެނ ްގ ުޅ ެމ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހ ުދ ު ލި ބ ާ ް‬

‫ސ އ ަސަ ރ ެއ ް‬ ‫އި ރުގ ައި އެމީހ ާގ ެ ގ ައި ނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫މ ައްޗ ަށ ް އ ަނި ޔ ާވ ެރި ވ ާ މީހުނ ް ބ ަލި ކުރައްވ ައި‬

‫ނ ޫޅ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެމީހުނަށ ް އ ެ ފެންނަ ބަޔަކީﷲގ ެ‬

‫ފެންނަނ ް ނ ެތ ް ކ ަމުގ ައި މަންޒ ަރ ު ދ ުށ ް މީހުނ ް‬

‫ސ ީޠނ ާ‪ ،‬ޢި ރ ާޤ ާ‪،‬‬ ‫ނި ކަމ ެތި ކުރައ ްވ ާނދ ޭވ ެ! ފަލ ަ ް‬

‫ހ ައްދ ަވ ާ ބ ޮޑ ު ކުރ ެއ ްވި މ ާތ ް‬

‫ޙ ަޟު ރަތުނ ް އެކ ަލ ާނގ ެ ފޮނ ުއ ްވ ާ މަދަދ ެވ ެ‪ .‬ﷲ‬

‫އ ަފ ްޣ ާނި ސްތާނ ް އ ަދި ސޫރި ޔ ާ އ ާއި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬

‫ގަނ ް ީދ ބުނަމ ެވ ެ‪ީ .‬މ ޙ ަ ީގގ ަތ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‪ ،‬ތި މަންމެނ ް‬

‫ހ ުރި ހ ައި ތަނ ެއްގ ައި އ ަނި ޔ ާ ލި ބ ެމުނ ްދ ާ މ ުއ ުމި ނުންނަށ ް‬

‫ސފ ައި ނ ް ދ ެކ ެ ިބރ ެއ ް ނުގަނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ްޝާ ރ ުގ ެ ި‬

‫ނަޞް ރ ު ދ ެއ ްވ ާނދ ޭވ ެ! އ ަދި މުސްލި މުނ ްގ ެ‬

‫އެއީﷲ ތި މަންމެނ ާއި އ ެކުގ ައި ވާތީއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬

‫ޢ ަދ ާވ ާތ ްތ ެރި އެމީހުނަށ ް އ ަނި ޔ ާވ ެރި ވ ެ‪ ،‬އި ބ ަ އި ލ ާހ ުގ ެ‬

‫ީމހ ަކ ު ނަގާފ ައި ވ ާ ވީޑި އ ޯ ކ ްލި ޕ ެއްގ ައި ފެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ އ ަޅ ާ އ ެއްމ ެހ ާ މ ުޖ ުރި މުނ ް ގަދަފަދ ަ‬ ‫ީދނަށ ް ހުރަ ް‬

‫ުޝމަނުނ ްގ ެ އ ަނި ޔ ާވ ެރި ޙަމ ަލާތ ައ ް އި ނ ްތި ހާއ ަށ ް‬ ‫ދ ަ‬

‫ހިތ ްޕ ެވުމ ަކުނ ް ހިތްޕ ަވާންދ ޭވ ެ! އި ބ ަ އި ލ ާހ ު ީއ ކީރި ތި‬

‫ޝހީދ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ވަރުގަދައ ަށ ް ދ ެމުނ ް ދި ޔ ަ ތަނ ެއްގ ައި ަ‬

‫ވަންތ ަ‪ ،‬ހ ުރި ހ ައި ކަމ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ކުޅ ަދުނ ް ވަންތ ަ‬

‫ވ ެއ ްޓި ފ ައި ވ ާ ޒ ުވާނަކ ު ނަގަނ ް ކ ައި ރި ވެވޭނ ެ‬

‫އި ލ ާހ ުއ ެވ ެ‪ .‬އ ާ ީމނ ް‪ ..‬އ ާމި ނ ް‪ ..‬އ ާ ީމނ ް‪..‬‬

‫‪36‬‬

‫ށވެ!!!‬ ‫ނލާ ެ‬ ‫ނއްތާ ު‬ ‫ނ ަ‬ ‫ދ ް‬ ‫ނ ދަރި ހަނ ާ‬ ‫ނހެ ް‬ ‫ބގ ެ އަ ް‬ ‫ިތ ާ‬ ‫މުޙައްމަދ ު އަ ީނލް‬ ‫· އ ެ ީއ ތި ބާއ ަށ ް ﷲ ގ ެ ޙ ަޟް ރަތުނ ް ލި ބިގެނ ްވ ާ‬ ‫ތި ބ ާގ ެ‬

‫ހ ަދި ޔ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހ ަދި ޔާއ ަށ ް ރައ ްކ ާތ ެރި‬

‫މ ައްޗ ަށ ް ވ ާޖި ބ ުވ ެގެންވ ަނީ‬

‫އެ‬

‫ވ ާށ ެވ ެ‪ .‬ތި ބ ާ ފި ޔަވ ައި އ ެހެނ ް ދި މާއަކ ަށ ް އެމަންޖ ެ ދާނ ް‬

‫އެއަނ ްހެނ ް ދ ަރީ ނ ްގ ެ ބ ަނޑ ުނ ް އުފަނ ްކުރެވ ޭ ވަރ ުގ ެ‬

‫ނުޖެހ ޭ ގޮތ ަށ ް ހ ަދ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫އަނ ްހެނ ް ދ ަރީ ންނަށ ެވ ެ‪ .‬ޢުމަރ ު ބުނ ު ޢ ަބ ްދ ުލްޢަޒީޒ ާއި ‪،‬‬

‫ވުމ ެވ ެ‪ .‬ތި ބ ާގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ވ ާ‬

‫ޞލ ާޙ ުއ ް ީދނ ުލ ް އ ައ ްޔ ޫ ީބ‬ ‫ަ‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަލ ް ފ ާތި ޙ ާއި ‪،‬‬

‫ދ ުނި ޔ ަ ީވ މަސްއ ޫލި އްޔ ަތުތ ަކ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އ ެ އަނ ްހެނ ް‬ ‫ދ ަރި ފ ުޅ ު ހ ަނދާނ ް ނައ ްތ ާ ނ ުލ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ‬ ‫ކޮންމ ެ ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬

‫ސްކ ޫލުގ ައި‬

‫ހިނގ ާ‬

‫ކަންތ ައްތ ަކ ާއި އ ަދި އ ެދުވ ަހ ު އެމަންޖ ެއ ާ ދި މ ާވި އ ެހ ެނި ހެނ ް‬ ‫އެމަންޖ ެގ ެ‬

‫ކަންތ ައްތ ަކާމ ެދ ު ސުވ ާލ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬

‫ފަދ ަ ބަޠ ަލުންތ ަކ ެއ ް ދ ުނި ޔެއ ަށ ް އުފަނ ްވ ާނީ‬

‫ރަނގ ަޅ ު‬

‫ޞލާޙިއްޔ ަތ ު ހ ުރި އ ަނ ީބންތ ަކ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ުއްމ ަތ ުގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫އަނ ްހެންދ ަރީ ނ ް ތަރުބިއްޔ ަތ ު ކުރ ެވި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫އޭނ ާގ ެ ހިތުގ ައި އޭނ ާ ބުނަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ ވަރަށ ް‬

‫ވާހަކ ަ‬

‫ސަ މ ާލުކ ަމ ާއ ެކ ު‬

‫އ ަޑުއ ަހ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫އެމަންޖެއ ަށ ް‬

‫ސ އ ެވާހަކަތ ައ ް ތި ބާއ ަށ ް‬ ‫ގި ނަ ވާހަކ ަ އެބ ަހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬

‫ވާހަކ ަ‬

‫ިކޔ ައި ދ ޭށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޢި ބްރަތ ްތ ެރި‬

‫ވާހަކަތ ަކ ާއި ‪،‬‬

‫އ ަ ީމރ ުލ ް މ ުއ ުމި ނީ ނ ް ޢުމަރ ު ބުނ ު ޚ ައ ްޠ ާބ ުގ ެ‬

‫ބ ަޔާންކ ޮށްދޭނ ެ ހިތްވަރ ެއ ް ނެތީއ ެވ ެ‪ .‬ތި ބ ާގ ެ ދ ަރި ތި ބ ާއ ާއި‬

‫ސފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް‬ ‫އި ސްލ ާމ ް ީދނ ުގ ެ ތ ާރީ ޚުގ ައި ފ ެނި ގެންގ ޮ ް‬

‫ޒ ަމާނުގ ައި ިކރަށ ް ފެނ ް އ ެޅ ުމުނ ް މަނ ާވެގ ަތ ް އަނ ްހެނ ް‬

‫ދުރަށ ް ފި ލަނ ް ދާންޖެހޭގޮތ ަށ ް ކަންތ ައ ް ނ ުކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ‬

‫ްޞއ ްޔ ާތުތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ޝޚ ި‬ ‫ަ‬

‫އ ަދި‬

‫ކ ުއ ްޖ ާ ވ ެގެނ ް ދި ޔައީ‪ ،‬ޢުމަރ ު ބުނ ު ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޢަޒީޒ ުގ ެ‬

‫ބަދ ަލުގ ައި އޭނާއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ާ ކޮންމ ެ ކަމ ެއްގ ައި ތި ބ ާގ ެ‬

‫އެމަންޖ ެގ ެ ޢ ުމުރ ާ އެކަށީގެނ ްވާގޮތ ަށ ް ތި ބާއ ަށ ް އ ެދުވ ަހ ު‬

‫ސނަވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އަނ ްހެނުނ ްގ ެ ިކބ ައި ގ ައި‬ ‫މާމައ ަށ ެވ ެ‪ .‬ވި ް‬

‫ގާތ ަށ ް ދ ުވެފ ައި އަންނަނ ް ޖެހ ޭ ފަދ ަ ގޮތަކ ަށ ް އޭނ ާއ ާއި މ ެދ ު‬

‫ކ ުރި މ ަތި ވި ބ ައ ެއްކަންތ ައ ް ިކޔ ައި ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް އެމަންޖ ެގ ެ‬

‫ޞލާޙިއްޔ ަތ ު ހުރ ުމުނ ް‪ ،‬މި ދެންނ ެވި ފަދ ަ ބަޠ ަލުންތ ަކ ެއ ް‬ ‫ަ‬

‫އ ޯގ ާތ ެރި ވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ އ ެކ ުވ ެރި ނ ްގ ެ އ ަތްމ ައްޗ ަށ ް އޭނ ާ‬

‫ހިތުގ ައި ތި ބާއ ަށ ް އި ތ ުބާރ ު ބ ޮޑ ުވ ެގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ަސލ ު ނަމޫނ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ުފ ެދި ދާނެކ ަމ ުގ ެ ލާމ ީ‬

‫ބ ަޔާންކ ޮށްދ ޭށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވާހަކ ަ‬

‫ދޫކ ޮށ ް ނ ުލ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ެކ ުވ ެރި ނ ްގ ެ ިކބ ައި ނ ް މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ާއި‬ ‫ްޞއްޔ ަތ ު ިބނ ާކުރާނ ެ ގ ޮތ ް ދަސްކުރަނ ް‬ ‫ޝޚ ި‬ ‫ަ‬ ‫އޭނ ާގ ެ‬

‫ކ ުށ ެއ ް‬

‫އެމަންޖެއ ަށ ް‬

‫ކުރ ެވި އްޖެނަމ ަ‪،‬‬

‫ސނުމ ެއ ް ޙިކުމ ަތ ެއ ް‬ ‫ސ ފި ކުރ ެއ ް ވި ް‬ ‫ދޫކ ޮށ ް ނ ުލ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ސނައި ދި ނ ުމުގ ައި މ ަޑ ުމ ައި ތި ރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫އޭނާއ ަށ ް އެކަނ ް ވި ް‬

‫ސކ ުނޑި ފުރ ާލ ެވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ނ ެތ ް ބ ޭކާރ ު ވާހަކަތ ަކުނ ް އޭނ ާގ ެ ި‬

‫ވާހަކަދ ައ ްކ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެމަންޖެއ ަށ ް ހަޅޭލ ައި ނުހ ަދ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ުޞތ ު ނުދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ތި ބ ާގ ެ ގޭގ ައި ގެނ ްގުޅ ޭ ނޯކަރ ު‬ ‫ފުރ ަ‬

‫ސނުނ ްގ ެ‬ ‫އ ަދި ޙިކުމ ަތ ްތ ެރި މ ާއ ެކ ު ‪ ،‬ކ ުށ ްކުރ ެވުމ ަ ީކ އި ނ ް ާ‬

‫މީހ ާގ ެ އ ަތްމ ައްޗ ަށ ް އޭނ ާ ދޫނ ުކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް އޭނ ާގ ެ‬

‫ސނައި ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ކ ުށ ް ކުރ ެވި ދާނ ެ‬ ‫އާދ ައ ެއްކަނ ް އެމަންޖެއ ަށ ް ވި ް‬

‫އާދަތ ަކ ާއި ގ ޮތްތ ަށ ް ބ ައްޓަނ ްވ ެގެނ ް ދ ާނީ ނޯކަރުމީހ ާގ ެ‬

‫ކ ަމ ާއި‬

‫ތ ައ ުބ ާވާންޖެހޭކަނ ް‬

‫ސ‬ ‫ގޮތ ަށ ެވ ެ‪ .‬އޭނާއ ަށ ް ކަމ ެއ ް ދި މ ާވާހިނދ ު އޭނ ާގ ެ ބ ަ ް‬

‫އޭނާއ ަށ ް‬

‫ޝކ ުވާތ ައ ް އ ަޑުއ ަހ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ ވާހަކ ަ‬ ‫ަ‬ ‫އ ަޑުއ ަހ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސނައި ދީފި ނަމ ަ‪ ،‬އޭނާއ ަށ ް ތި ބ ާއ ާއި ދ ޭތެރޭ‬ ‫އޭމަންޖެއ ަށ ް ވި ް‬

‫ސނައި ދ ޭށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވި ް‬

‫އެމަންޖ ެގ ެ‬

‫އޮންނަ އި ތ ުބާރ ާއި ލ ޯ ިބ އި ތުރ ުވ ެ‪ ،‬ދ ޮގުހަދ ައި ގ ެ އެމަންޖ ެގ ެ‬

‫ތި ބ ާގ ެ‬

‫ތ ަޖ ުރި ބ ާގ ެ‬

‫ކ ުށ ް ފޮރ ުވ ުމ ުގ ެ އާދ ައި ނ ް އެމަންޖ ެ ސަ ލާމ ަތ ް ވ ެދާނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ަ ީލގ ައި ‪ ،‬އޭނ ާގ ެ ވަށ ައި ގެނ ްވ ާ ކަންތ ައްތ ަކ ުގ ެ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތުނ ް‬

‫ދ ޮގުހަދ ައި ގެނ ް ކ ުށްފޮރ ުވ ުމ ާއި ‪ ،‬އެމަންޖ ެގ ެ ހިތުގ ައި ވ ާ‬

‫ފުރާލ ަ ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ތި ބ ާގ ެ ލ ޯތ ްބ ާއި ކ ުލުނުނ ް އެމަންޖ ެގ ެ ހިތ ް‬

‫ސއްރ ުކުރ ުމ ުގ ެ އާދ ަ އެގ ޮތުގ ައި ކ ުރި އ ަށ ް ދި ޔުމ ަށ ް‬ ‫ކަންތ ައ ް ި‬

‫ފުރާލަދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬އެމަންޖ ެގ ެ ޢ ުމުރ ާއި ގުޅ ޭ ގ ޮތުނ ް އޭނާއ ަށ ް‬

‫ދޫކ ޮށ ްލ ެވި އްޖެނަމ ަ‪ ،‬ހިތާމ ަވ ެރި ކ ާރި ޘާއ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް‬

‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ދ ެމުނ ް ދ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ މަންޖެއ ަށ ްވުރ ެ ބޮޑ ަށ ް ތި ބ ާގ ެ‬

‫ޖ ެހުމ ަ ީކ ދުރުގ ައި ވާނ ެ ކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬

‫އޭނާއ ަށ ް‬

‫ތ ެދ ުކުރާކަނ ް‬ ‫ސކ ުނ ީޑ ގ ައި ވ ާ‬ ‫ި‬

‫ސތަންތަނ ް‪،‬‬ ‫ހު ް‬

‫ސ‬ ‫އ ެހެންނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސނައި‬ ‫ވި ް‬

‫އެކ ަމުނ ް‬ ‫ދ ޭށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ﷲ ސުބ ްޙާނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެންމެންނަށ ް‬ ‫ހެޔ ޮ ތ ައުފީޤ ް ދ ެއ ްވ ާށި ! އ ާ ީމނ ް‪.‬‬

‫މ ަޑ ުމ ައި ތި ރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬

‫ވާހަކ ަ ޤ ަބ ޫލ ު ކުރ ާނީ ފ ަހ ެ ކ ާކ ު ބާވ ައ ެވ ެ‪ .‬ދަންނ ާށ ެވ ެ!!!‬ ‫މާދ ަމ ާ‪ ،‬ޤި ޔާމ ަތ ްދުވ ަހުނ ް އެމަންޖ ެއ ާއި މ ެދ ު ﷲތ ަޢ ާލ ާ‬ ‫ތި ބ ާއ ާއި ސުވ ާލ ު ކުރައ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ލ ޮބ ުވ ެތި‬

‫އި ސްލ ާ ީމ މ ުޖުތަމ ަޢ ެއ ްގ ެ ިބންގ ަލ ެވ ެ‪ .‬އ ެ މ ުޖުތަމ ަޢ ުގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫އެންމ ެ އި ް‬

‫ތި ބ ާއ ާއި އެމަންޖ ެއ ާއި ދެމ ެދުގ ައި ހަރުދަނ ާ‬

‫މ ައި ންނޭވ ެ!‬

‫އަނ ްހެންދ ަރީ ންނަ ީކ‬

‫އުސްތާޛ ާއި ންނަ ީކ‬

‫ދ ަރީ ގ ެ ތަރުބިއްޔ ަތ ު ފ ެށ ެނީ‬

‫ތި ޔ ަ‬

‫މ ައި ންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ތި ޔ ަ އ ުނގުތ ަކުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ގ ުޅުމ ެއ ް ޤ ާއި މ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬ދެގ ޮތ ެއްނ ުވާފަދ ަ އި ތ ުބާރ ެއ ް‬

‫އަނ ްހެންދ ަރީ ންނަށ ް އ ެ ދ ަރީ ންނަށ ް ދޭންޖެހ ޭ ޙ ައ ްޤ ު ޤަދަރ ު‬

‫ސއްރ ުވ ެރި އ ަ ީކ ތި ބާކ ަމުގ ައި‬ ‫ިބނ ާކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އެމަންޖ ެގ ެ ި‬

‫ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬މި އ ުއްމ ަތ ް އަނ ްހެނ ް ދ ަރީ ންނަށ ް އ ެދި އެބ ަ ގޮވ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އެމަންޖ ެގ ެ އެންމ ެ ގ ާތ ް އ ެކ ުވ ެރި އ ަ ީކ ތި ބާކ ަމުގ ައި‬

‫އ ެ ީއ މި އ ުއްމަތ ަށ ް ބޭނުނ ްވާފަދ ަ އި ސްލ ާ ީމ ބަޠ ަލުންތ ަކ ެއ ް‬ ‫‪35‬‬

‫ކުކުޅު ިބ ިރ ާޔ ިނ‬ ‫ބޭނ ުންވާ ތަކެތި‪:‬‬ ‫•‪ 500‬ގުރ ާމ ް ބާސްމ ަ ީތ ހަނޑޫ‬ ‫•‪ 1‬ކުކުޅު )ކޮށ ާފައި(‬ ‫•‪ 5‬ކަރަންފޫ )ބ ޯނަގާފައި(‬ ‫•‪ 4‬ޓޮމާޓ ޯ )ހަތަރެސްކަނަށް ކޮށ ާފައި(‬ ‫•‪ 2‬ކެރ ެޓް )ކައްޗައް ފޮތިކޮށްފައި(‬ ‫•‪ 5‬ކާފޫރުތޮޅި )ދެކޮޅު ބުރިކޮށްފައި(‬ ‫ސ އިނގުރު ލޮނ ުމެދު އެއްކޮށް‬ ‫•‪ 2‬މ ޭޒުމ ަ ީތ ސަމ ު ާ‬ ‫) ިޗސްކޮށްފައިހުރި(‬ ‫•‪ 2‬ޕެކެޓް ހި ިކ މ ޭ ިބސްކަދުރު‬ ‫•‪ 400‬ގުރ ާމ ް ފިޔ ާ )ކޮށ ާފައި(‬ ‫•‪ 2‬އިން ިޗ ފޮނިތޮށިކޮޅެއް )‪ 3‬ބު ިރ ކޮށްފައި(‬ ‫•‪ 25‬ގުރ ާމ ް ކޮތަނ ިބރިފަތް‬

‫ތައްޔ ާރުކުރާނ ެގޮތް‪:‬‬

‫ސ މ ުގު ިރ ިދ ިރ‬ ‫•‪ 1‬މ ޭޒުމ ަ ީތ ސަމ ު ާ‬

‫ހަނޑޫކޮޅު ދޮވެފަ ިއ ‪ 2‬ކާފޫރުތޮޅި ‪ 2‬ކަރަންފޫ ‪ 1‬އިންޗީގެ ފޮނިތޮށިކޮޅާއި ލޮނ ުކޮޅެއް ލައިގެން ބަތްކައްކަން‬

‫•‪ 1‬ޖޯޑް ކެޖޫނަޓް‬ ‫ސ )ކޮށ ާފައި(‬ ‫•‪ 1‬ގިތެޔ ޮ މިރު ް‬ ‫ސ )ފަޅިފަޅިކޮށްފައި(‬ ‫•‪ 2‬ރޯމިރު ް‬

‫އުދާލާށ ެވެ‪ .‬ތަވައެއް އުނދުންމ ައްޗަށް އުދާލ ާފައި ބަޓަރުކޮޅު އަޅާލާށ ެވެ‪ި .‬ދޔާވީމާ ފިޔާ‪ ،‬މިރުސް‪ ،‬ހިކިމ ޭ ިބސްކަދުރު‪،‬‬

‫ސ‬ ‫ސމިރު ް‬ ‫ސ މ ުގު ިރ އަ ޭ‬ ‫ސއި ސަމ ު ާ‬ ‫•‪ަ 1‬‬

‫ސ‬ ‫ްސކަމް‪ ،‬ކެޖޫނަޓް‪ ،‬ފޮނިތޮށިކާފޫރުތޮޅި‪ ،‬ކެރ ެޓް‪ ،‬ކަރަންފޫ އެއްކޮށް އަޅާފައި ފިޔ ާކޮޅު މޯޅިވީމާ ކުކުޅުމ ަ ް‬ ‫ކެޕ ި‬

‫ސ ރީނދޫއޮރ ެންޖް ކުލަކޮޅެއް‬ ‫ސއި ސަމ ު ާ‬ ‫•‪ަ 1‬‬

‫ސމިރުސް‪ ،‬ލޮނު‪ ،‬ރީނދޫ އެއްކޮށްފައި މަސްމ ަޑުވަންދެން މަތިޖަހައިގެން ކައްކާށ ެވެ‪.‬‬ ‫އިނގުރުލޮނ ުމެދު‪ި ،‬ދރިއަ ޭ‬

‫•‪ 100‬ގުރ ާމ ް ބަޓަރުލޮނ ުކޮޅެއް‬

‫ސ ހިކޭނަމ ަ ފެންފޮދެއް އަޅާށ ެވެ‪ .‬ބަތްކޮޅު ދެބައިކުޅައެއްބަޔަށް ރޯފިލުމ ުން މަސް‪ ،‬ބަތްތަވާގެތެރ ެއަށް‬ ‫މ ަޑުނ ުވަ ީނ ް‬

‫ްސކަމ ް )ކަރުގ ަނޑު ނަގާ ވައްފޮއްޗަށް‬ ‫•‪ 4‬ކެޕ ި‬ ‫ކޮށ ާފައި(‬ ‫ސ ފިނިފެން‬ ‫•‪ 2‬މ ޭޒުމ ަ ީތ ސަމ ު ާ‬

‫އަޅާފައި ގިނިމ ަޑުކޮށްފައި މަތިޖަހާލާށ ެވެ‪ .‬ދެން ފެން ހިނދެން ފެށުމ ުން ފިނިފެން ފޮދެއްގައި ކުޑަ ކުލަކޮޅެއް‬ ‫ސ ބުރުވާލ ާފައި އެއްކޮށް ހިނދެންދެން‬ ‫ގިރުވާލ ާފައި ބަތްތަވާގެ މ ައްޗަށް ބުރުވާލ ާފައި ކޮތަނ ިބރިފަތްވެ ް‬ ‫ބަހައްޓާށ ެވެ‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫ނން‪:‬‬ ‫ފޮތުގ ެ ަ‬

‫އ ެސް ީފނާގ ެ ޙ ަ ީޤޤަތ ާ ިއ ފަރުވ ާ‬

‫ިލޔުނީ‪ :‬ޑރ‪ .‬އަބުލްމުން ިޛރް ޚ ަ ީލލް ިއބްނު ިއބްރާ ިހމ ް އަ ީމން‬ ‫ރއްޒާޤ ް ޢަ ީލ‬ ‫ަތރުޖަމ ާ‪ :‬ޢަބްދުއ ް ަ‬ ‫ނފ ްސާ ީނ ަބއްޔާއި‪ި ،‬މކަންކަމުގ ެ‬ ‫ސހުރާއި‪ ،‬އ ެސް ީފނާއާއި‪ަ ،‬‬ ‫ރފ ް‪ި :‬މ ފޮތުގަ ިއ ިޖން ިނއާއި‪ި ،‬ޖން ިނމ ޮ ަޔވުމާއި‪ި ،‬‬ ‫ަތޢ ާ ަ‬ ‫ްސލުކޮށް ަބޔާންކޮށްފަ ިއވެއެވ ެ‪.‬‬ ‫ފަރުވ ާ ަތފ ީ‬ ‫ނވާނީ‪ :‬ރާދަ ބުކ ްޝޮ ޕ ް ިއން‬ ‫ިލ ިބވަޑަ ިއ ގަން ަ‬

‫ނން‪ :‬އިސް ލާމ ް ީދނުގ ެ މ ަ ިތވ ެ ިރކަން‬ ‫ފޮތުގ ެ ަ‬ ‫ިލޔުނީ‪ :‬ޢަބްދ ުﷲ ފާރޫޤ ް ޙ ަސަ ން‬ ‫ރފ ް‪ި :‬މ ފޮތުގަ ިއ ިހމެނޭ ީނ އިސް ލާމ ް ީދނުގ ެ މ ަ ިތވ ެ ިރކަމުގ ެ ވާހަކަ ަތކެވ ެ‪.‬‬ ‫ަތޢ ާ ަ‬ ‫ނވާނީ‪ :‬ރާދަ ބުކ ްޝޮ ޕ ް ިއން‬ ‫ިލ ިބވަޑަ ިއ ގަން ަ‬

‫ނން‪ :‬އިސް ލާމ ް ީދނުގަ ިއ ވ ެ ިރކަމުގ ެ ިނޡާމ ު‬ ‫ފޮތުގ ެ ަ‬ ‫ނ ީޖބ ު‬ ‫ަޟ ަލތުއ ްޝަ ިއޚ ް ޢަ ީލ ަ‬ ‫ިލޔުނީ‪ :‬ފ ީ‬ ‫ސފަ ަތކ ާ ިއ‬ ‫ރފ ް‪ި :‬މފޮތުގަ ިއ ވ ެ ިރކަމެއްގަ ިއ ިހމެނޭ ‪ަ 3‬ބޔ ާ ިއ އިސް ލ ާ ީމ ދައ ު ަލ ަތކަށް ިލ ިބގެންވ ާ ޚާއ ްސަ ި‬ ‫ަތޢ ާ ަ‬ ‫ރން ީވ ގޮތ ާ ިއ އަ ިދވ ެސް‬ ‫މ ަޝް ވަރާ ކުރުމުގ ެ މ ު ިހއްމ ު ކަމަށާ ިއ މ ަޝް ވަރާ މ ަ ިޖލިސް އެކ ު ަލވ ާ ލުމުގަ ިއ ޢަމަލ ު ކ ު ަ‬ ‫ރށް ފ ު ިރހަމ ަ ަޔށް އަ ިލއަޅުވ ާ ވާހަކަ ދައްކާފަ ިއވެއެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޒަރުން ވަ ަ‬ ‫އ ެ ަތށް ކަމެއްގ ެ މައ ް ަޗއ ް އިސް ލ ާ ީމ ަ‬ ‫ރ ަތކުން‬ ‫ރ ިއންނާ ިއ ަބއެއ ް ފޮތ ް ިވއްކ ާ ިފހ ާ ަ‬ ‫ނވާނީ‪ :‬ގ ް ީރން ަލ ިއޓ ް ިފހ ާ ަ‬ ‫ިލ ިބވަޑަ ިއ ގަން ަ‬

‫‪33‬‬

‫ތ ީާރ ީޚ ނަ ޒަ ރަ ކުން‬

‫ބ ިޅ‬ ‫ނގ ެ ތުނ ު‬ ‫ދި ވެ ިހ ް‬ ‫އަ ީލ މަފާޒ ު‬

‫ތ ުބުޅީގ ެ ވާހަކައ ަ ީކ މި އ ަދ ު‬

‫ސ‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ތ ާރީ ޚުނ ް އެގ ޭ ގ ޮތުގ ައި ކ ުރީ ގ ައި ވ ެ ް‬

‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖޭގ ައި ބ ައ ެއ ް މީހުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި‬

‫ޢި ލ ްމ ުވ ެރި އ ެއ ްގ ެ ލަޤ ަބ ު ީމހަކ ަށ ް ލި ިބފ ައި ވާނަމ ަ‬

‫ވަރަށ ް ބާރ ުލ ާ ދ ައްކ ަމުނ ް އަންނަ ވާހަކ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ޭގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ގި ނަ ބޭކ ަލުނ ް ތި އ ްބ ެ ީވ ތ ުބ ު ިޅ‬

‫ޚ ާއ ްސަ ގ ޮތ ެއްގ ައި ރ ާއްޖ ޭގ ެ ގި ނަބަޔ ަކ ު ދީނީ‬

‫ބަހ ައްޓ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޢ ަ ީލ އ ެދުރ ު ތ ަކުރ ުފާނ ު ތ ުބ ު ިޅ‬

‫ތ ަޢުލީމ ް އ ުނގ ެނި ީދނ ުގ ެ ޢ ާއ ްމ ު ޙ ުކ ުމްތ ަކ ާއ ެކ ު‬

‫ބ ެހ ެއްޓ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ނައި ބ ު ތ ުއ ްތ ު ތ ުބ ުޅި ބ ެހ ެއްޓ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ތ ުބ ުޅި ބ ެހ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ ޙ ުކ ުމ ް އޮންނަގ ޮތ ް ސާފުކ ޮށ ް‬

‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ފުރަތަމ ަ ޑި ގ ްރީ ހ ޯލްޑ ަރ ކަމ ަށ ްވ ާ‬

‫ރަތ ްޔި ތުންނަށ ް ބ ަޔާނ ް ކ ޮށްދ ެއްވަނ ް ފ ެށްޓ ެވ ުމ ާއި އ ެކ ު‬

‫ްޝއި ޚ ް ޙ ާ ީޖ އ ަބ ްދ ުއްރަޙ ްމާނ ް ތ ުބ ުޅި ބ ެހ ެއްޓ ެ ީވ‬ ‫އ ައ ަ‬

‫ބ ައ ެއްމީހުނ ް ދި ޔ ަ ީއ ނުހަނ ު ބޮޑ ަށ ް ދީނީ‬

‫ދި ގ ުކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޖ ަލ ާލ ުއ ް ީދނ ް ތ ުބ ު ިޅ‬

‫ަޞޙ ަތ ް‬ ‫މި ފަދ ަ ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ންނަށ ާ އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ ނ ޭ‬

‫ޞލ ާޙ ުއ ް ީދނ ް‬ ‫ސނ ް ަ‬ ‫ބ ެހ ެއްޓ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޙ ު ެ‬

‫ސރަ‬ ‫ގ ަބ ޫލ ުކުރާމީހުންނަށ ް މ ަލ ާމާތ ައި ފުރައ ް ާ‬

‫ސވ ަނީ ތ ުބ ުޅި ބަހ ައްޓ ަވ ާފ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވެ ް‬

‫ކުރަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ޙ ުއްޖ ަތ ެއްކ ަމުގ ައި ބުނަމުންދ ަނީ‬

‫”‬

‫ައ ީލ އެދު ުރ ަތކު ުރފާ ުނ ުތ ުބ ިޅ‬ ‫ެބހެއް ެޓ ިވއެވެ‪ަ .‬ނ ިއ ުބ ުތއް ުތ ުތ ުބ ިޅ‬ ‫ެބހެއް ެޓ ިވއެވެ‪ާ .‬ރއްޖޭގ ެ ފ ު ަރ ަތ ަމ ިޑގ ް ީރ ހޯލްޑަރ‬ ‫ަކ ަމށްވާ ައއްޝަ ިއޚ ް ހާޖީ ައ ްބދުއް ަރޙ ް ާމ ްނގ ެ‬ ‫ުތ ުބ ިޅފުޅު ހ ު ްނ ެނވީ ިދގުކ ޮ ެށވެ‪ަ .‬އ ްބދުﷲ‬ ‫ަޖ ާލލުއް ީދ ްނ ުތ ުބ ިޅ ެބހެއް ެޓ ިވއެވެ‪ަ .‬އ ިދ‬ ‫ހ ުސެ ްނ ސަ ާލހުއް ީދ ްނ ވެސް ަވ ީނ ުތ ުބ ިޅ‬ ‫ަބ ަހއް ަޓފާއެވެ‪.‬‬

‫“‬

‫ކ ުރީ ގ ެ ދަންނަ ބޭކ ަލުނ ްގ ެ ވާހަކަތ ަކ ާ މި ހާރ ުގ ެ‬

‫މީގ ެ އި ތުރުނ ް ހިޖްރައި ނ ް ‪ 1097‬ވަނަ‬

‫ދަންނަބޭކ ަލުނ ްގ ެ ވާހަކަތ ަކ ާ ތ ަފ ާތ ުވ ާ ވާކަހ ައ ާ‪،‬‬

‫އަހަރ ުގ ެ ރަބީޢ ުލ ް އ ައްވ ަލ ް މ ަހ ުގ ެ ‪14‬ވަނަ ދުވ ަހ ު‬

‫ފ ަހ ުގ ެ ދަންނަބޭކ ަލުނ ް ީދނ ް ހ ަލ ާކ ު ކުރާނ ެ ވާހަކ ައ ާ‬

‫ރ ާއްޖ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި މ ަޝް ހޫރ ު ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ޔ ާ‬

‫އ ަދި މި ހާރ ުގ ެ ޢީލ ްމ ުވ ެރި ނ ް ދ ައްކ ަވ ާ ގި ނަވާހަކ ަ‬

‫ޝމ ްޝު އ ް ީދނ ް ރ ާއްޖޭގ ައި ދީނީ‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ަ‬

‫ނަރަވ ައި ތ ައ ް ކ ަޑ ާލ ުމ ާއި ތ ުބ ު ިޅ ދި ގ ުކުރުމ ަ ީކ‬

‫ތަކ ަ ީކ އަލ ަށ ް ހަދ ައި ގެނ ް ދ ައ ްކ ާ ވާހަކަތ ަކ ެއ ް‬

‫ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކަނ ް އި ތުރ ުކުރަންވަނ ް ފ ެއްޓ ެވ ުމ ާއި އ ެކ ު‬

‫ސންނަތްތ ަކުގ ައި ިހމެނޭ‬ ‫ހ ުކުރަށ ް ިހނަގ ަތ ުމ ުގ ެ ު‬

‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެކަންކަމ ަ ީކ ީދނުގ ައި އ ޮތ ް‬

‫ދި ވ ެ ިހ ދ ައުލ ަތ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ ރަތ ްޔި ތުނ ް‬

‫ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ޔ ަ ީޤނ ްކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް‬

‫ސ‬ ‫ކަންކަނ ް ކ ަމުގ ައި ވާނަމ ަ އި ހ ުގ ެ ދަންނަބޭކ ަލުނ ްވ ެ ް‬

‫ތ ުބ ުޅި ދި ގ ު ކުރުމ ަށ ް ޢ ަމުރ ު ކ ޮށްފ ައި ވާކަމ ަށ ް ދި ވ ެ ިހ‬

‫ޞފ ްޙ ާގ ެ ‪13‬ވަނަ‬ ‫ބ ޮޑ ުތަރުތީބ ުގ ެ ‪368‬ވަނަ ަ‬

‫އެކަންކ ަމ ުގ ެ ވާހަކ ަ ދ ައްކ ަވ ާ އެކަންކަމ ަށ ް އ ަމުރ ު‬

‫ތ ާރީ ޚ ް ފ ޮތ ުގ ެ ‪47‬ވަނަ ސަ ފ ްޙ ާގ ެ ‪7‬ވަނަ ފ ޮޅުވ ަތުގ ައި‬

‫ޞފ ްޙ ާ ބ ައްލ ަވާލ ައ ްވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞފ ްޙ ާ އ ާއި ‪14‬ވަނަ ަ‬ ‫ަ‬

‫ސ ހިތާމައަކީ‪ ،‬ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ކ ުރީ ް‬

‫ވަރަށ ް ސާފުކ ޮށ ް ވ ަނީ ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ދަންނަބޭކ ަލުނ ް‬ ‫އި ހ ު އ ުޅ ުއ ްވި ފުންނ ާބ ު އ ު ް‬ ‫ލި އ ުއ ްވި ފ ޮތްތ ަކުގ ައި މި ކަންކ ަމ ާގުޅޭގ ޮތުނ ް‬

‫ވީމ ާ ކާބަފ ައި ނ ް އުޅޭގ ޮތ ް އ ެ ީއ‬ ‫ހަމ ައ ެއ ާއި އ ެކ ު މ ަޝް ހޫރ ު ”ޒ ުހުރަލ ް‬

‫ރަގ ަޅ ު ގ ޮތ ް ކަމ ަށ ް ބަލ ައި ގެނ ް އ ުޅ ެމުނ ްދ ާ‬

‫ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ަނީ ީކކ ޭތ ޯއ ާ އ ަދި އެބޭކ ަލުނ ް‬

‫ކ ަމ ާލ ާތި ީފ އ ަޙ ްކ ާމި ލ ް ޢި ބ ާދ ާތ ު“ )ބ ޮޑ ު‬

‫ފަރ ާތްތ ަކުނ ްވެސް‪ ،‬ތ ާރީ ިޚ ފ ޮތްތ ަކުގ ައި ވ ާ މި ފަދ ަ‬

‫ޢަމ ަލ ުކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ ިކ ިހނ ެއ ްތ ޯ ބަލ ައި ލުމ ެއްނ ެތި‬

‫ސންނަތްތ ައ ް‬ ‫ތަރުތީބ ު(ގ ައި ހ ުކުރަށ ް ިހނައި ގ ަތ ުމ ުގ ެ ު‬

‫ޞފ ްހާތ ައ ް ބ ައްލ ަވ ާ އެބޭކ ަލުނ ް އ ުޅ ުއ ްވި ގ ޮތ ާ‪،‬‬ ‫ަ‬

‫ޖަދ ަލ ުކުރެވޭތަނ ް އ ައުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ްޝއި ޚ ް ޢ ަ ީލ އ ެދުރ ު‬ ‫ބ ަޔާނ ް ކުރައްވ ަމުނ ް އ ައ ަ‬

‫ަޞޙ ަތ ް‬ ‫ކަންކަނަ ކުރ ެއ ްވި ގ ޮތ ާ އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ ނ ޭ‬

‫ތ ަކުރ ުފާނ ު ިބނ ް މުޙ ައްމ ަދި ލ ް މަޙ ައްލީ)ރަ ިޙމ ަހ ުﷲ(‬

‫ދ ެއ ްވި ކަންކަމ ަ ީކ ކޮބ ައި ތ ޯ ބ ެއ ްލ ެވުމ ަ ީކ ވަރަށ ް‬

‫ސ ހ ެދ ުމ ާއި‬ ‫ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ މ ަތި މ ަ ް‬

‫މުހިއ ްމ ު ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ތ ުނބުޅީގ ެ މ ައ ްސަ ލައ ަށ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫‪32‬‬

‫ފ ޭސް ބުކ ް ”ފ ާރމ ް ިވލް“ ނުކުޅ ެ ިވގެން ‪3‬‬ ‫މަހުގ ެ ދަ ިރފުޅ ު މަރާ ަލ ިއ ިފ‬ ‫އައިޝާ މުނާ‬

‫ިނ ްނޖާ ިއ ަކށް ަވޅުގ ެ ބޮޑ ު ިނ ިދ‬ ‫ަތރުޖަމ ަ‪ :‬ޙ ާ ިތމ ް ޔ ޫސު ފ ް‬

‫އ ެއްފަހަރަކ ު އި މ ާމ ް ޣ ަޒ ާ ީލ )ރަ ިޙމ ަހ ުﷲ( އ ަށ ް ސުވ ާލ ު‬ ‫ދެންނ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ފޭސްބ ުކ ް ”ފ ާރމ ް ވި ލ ް“ ނ ުކ ުޅ ެވި ގެނ ް ‪ 3‬މ ަހ ުގ ެ ދ ަރި ފ ުޅ ު‬ ‫މަރާލ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެމ ެރި ކ ާގ ެ ފްލ ޮރި ޑ ާގ ެ އ ުމުރުނ ް ‪ 22‬އަހަރ ުގ ެ އ ެލ ެކުސްޑ ެންރ ާ‬ ‫އޭނ ާގ ެ ‪ 3‬މ ަހ ުގ ެ ދ ަރި ފ ުޅ ު މަރ ާ ީލ އެދ ަރި ފ ުޅ ު ރޯވަރުނ ް އޭނ ާ‬ ‫ސ އ ެޅ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ފޭސްބ ުކ ްއި ނ ް ފ ާމ ްވި ލ ާ ގ ޭމ ް ކ ުޅުމ ަށ ް ހުރަ ް‬ ‫އޭނ ާގ ެ މި ރަހ ުމ ް ކުޑ ަ އަމ ަލ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އޭނ ާގ ެ އ ުމުރ ުދުވަހ ަށ ް‬ ‫ޖަލ ަށ ް ލާނ ް ޖެހޭނެކަމ ަށ ް ބ ައ ެއ ް ފަރ ާތްތ ަކުނ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެލ ެކުސްޑ ެންރ ާ ވ ަނީ އޭނ ާ މި ކުށ ައ ް އި އ ުތި ރ ާފ ް ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާ‬ ‫ފ ުލ ުހުންނަށ ް ކިޔ ާދި ނ ް ގ ޮތުގ ައި އޭނ ާ ”ގ ޭމ ް ކ ުޅ ެމުނ ް ދި ޔ ައި ރުގ ައި‬ ‫ދ ަރި ފ ުޅ ު ހ ުއ ްޓާނ ުލ ާ ރ ުއި މ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ރ ުއި އ ައި ސްގެނ ް ދ ަރި ޅ ުފ ު‬ ‫ދެފަހަރަކ ަށ ް ވަރަށ ް ބާރަށ ް ތ ަޅުވ ައި ގ ަތ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ބ ޯ ތަނ ެއްގ ައި‬ ‫ޖ ެ ިހ އ ަނި ޔ ާވ ެގެނ ް މަރުވީ“ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ުލ ުހުނ ް ދ ަނީ މި މ ައ ްސަ ލ ަ އި ތުރަށ ް ތ ަޙްގީޤ ް ކުރަމުނ ް‬ ‫އ ަދި އ ެލ ެކްސްޑ ެންރާއ ަށ ް އ ުމުރަށ ް ޖަލ ަށ ް ލ ުމ ުގ ެ ޙ ުކ ުމ ް‬

‫”ކ ަށްވ ަޅުގ ައި ޢަޛ ާބ ު ދެވޭކ ަމާމ ެދ ު ބުނ ާ ީތ އ ަހުރެމެނ ް‬ ‫ސ ބ ައ ެއ ް ފަހަރަށ ް އ ަހުރެމެނ ް‬ ‫އަހ ަމ ު އ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ކ ަށްވ ަޅ ު ކޮނ ެ ބ ަލ ާއި ރ ު އ ެތ ާނގ ައި ޢަޛ ާބ ު ދެވޭކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސ ނި ޝާ ނ ެއ ް ވ ާ ީތ އ ަހުރެމެނ ް ނުދ ެކެމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ަލި ފާނ ެއ ް‪ ،‬ހަރުފ ައ ެއ ް ނުވަތ ަ ނަގުލަނ ްދ ާއްޓ ެއ ް ވ ެ ް‬ ‫އ ެތ ާކުނ ް އ ަހުރެމެނ ް ނުދ ެކެމ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ސނާލ ައްވަނ ް ހުންނ ެވުމ ަށްފ ަހ ު އި މ ާމ ް‬ ‫ކުޑ ަ ހިނދުކޮޅ ަކ ު ވި ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނަމ ާ ހިނގ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭނާއ ަށ ް‬ ‫”ނި ދާފ ައި އ ޮތ ް ީމހަކ ަށ ް ވި ް‬ ‫ނި ީދގ ައި އެބ ަ ިބރ ުވ ެރި ހުވ ަފެންތ ަކ ެއ ް ފެނ ެ އ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ‬ ‫ފަހ ަތުނ ް މީހުނ ް މަރ ާ ީމހ ަކ ު ދ ުވާތީއ ާއި ‪ ،‬ހަރުފަތ ައ ް އޭނ ާ‬ ‫ފ ަހ ާ ދ ުވާތީ‪ ،‬އ ަދި އ ަލި ފާނ ް އޭނ ާ ގ ައި ގ ައި ހިފ ާ ީތ އޭނާއ ަށ ް‬ ‫ޝއ ްކ ެއ ް‬ ‫ފެނ ެ އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ިކ ިހނ ެއ ް ވާނެކަމ ެއ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ަ‬ ‫ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ކ ަށްވ ަޅުގ ައި ކ ުރި މ ަތި ވ ާ ބ ޮޑ ު ނި ނ ްޖ ާ އ ަޅާބ ަލ ާއި ރ ު‬ ‫މި ނި ދ ާ ނި ދުމ ަ ީކ އ ޭގ ެ ކުޑ ަ މި ސާލ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކ ަށްވ ަޅުގ ައި‬ ‫ސ ވާނ ެ‬ ‫ސ ް‬ ‫ޢަޛ ާބ ު ޙ ައ ްޤ ު މީހާއ ަށ ް ތ ަދ ާއި ވޭނ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ަހުރެމެނ ްގ ެ ލ ޮލުނ ް އ ަހުރެމެނ ް އ ެ ނުދ ެކުނ ު‬ ‫ސމ ެ އ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވި ޔ ަ ް‬

‫އަންނާނެކ ަމުގ ައި ވަރަށ ް ޔ ަ ީޤނ ް ކުރެވޭކ ަމުގ ައި ތ ަޙްޤީޤ ު ކުރ ާ‬ ‫ފަރ ާތްތ ަކުނ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފޭސްބ ުކ ްއި ނ ް ކުޅ ޭ ފ ާމ ް ވި ލާއ ަ ީކ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫‪ 75‬މި ލި ޔަނ ް މީހުނ ް ކުޅ ޭ ގ ޭމ ްއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެލ ެކްސްޑ ެންރާއ ަ ީކ‬

‫ސ އެނ ްޑ ް ޖ ުވ ެލްސް‪ ،‬ޞ ‪(147‬‬ ‫)ޖ ެމ ް ް‬

‫މި ކަމ ަށ ް ދ ެވި ިހފ ައި ވ ާ މީހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫އަނ ިބ ީމހާ ައށް ައ ިނ ާޔކު ިރ ީމހާގ ެ ހުކުމ ް‪ :‬ޤ ު ުރ ާޢ ުނ ްނ ަބއެއް ިހ ުތ ްނ ދަސް ކު ަރ ަމށް!‬ ‫ހ ުކ ުމ ް އި އްވ ަމުނ ް‪ ،‬އ ަނ ިބމީހ ާގ ެ ހ ައ ްގުތ ައ ް‬

‫ޖ ެހުނ ު މ ައ ްސަ ލ ައ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހަމަނުޖ ެހ ުމ ުގ ެ‬

‫ފ ުރި ހަމައ ަށ ް އ ަދާކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ާއި ‪ ،‬ނަމ ާދުތަކ ަށ ް‬

‫ތެރޭ އ ަނ ިބމީހާއ ަށ ް އ ަނި ޔ ާކުރ ުމުނ ް‪ ،‬އޭނ ާގ ެ‬

‫ސ ނަމ ާދ ު ކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫ފަރ ުވ ާތ ެރި ވ ެ ބަރާބަރަށ ް ފ ަ ް‬

‫ނޭފަތ ަށ ާއި ‪ ،‬ކަރަށ ާއި ‪ ،‬ބ ޮލ ުގ ެ އި ތުރުނ ެ އަތ ަށ ާއި‬

‫ސ ޤ ާ ީޒ ނ ް ވ ަނީ އެމީހާއ ަށ ް‬ ‫ތ ައ ުބ ާވުމަސްވ ެ ް‬

‫ސ އ ެ ިކވަރ ުގ ެ ގ ެއ ްލުނ ް ލި ިބފ ައި ވާކަމ ަށ ް‬ ‫ފަޔ ަށ ްވ ެ ް‬

‫ނަސޭ ހ ަތ ްތ ެރި ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހ ުކ ުމ ާ އ ެއްގޮތ ަށ ް‬

‫ސ‬ ‫ސ ިޕޓ ަލުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޖި އ ްދާގ ައި ހުންނަ ިކނ ްގ ް ފ ަހ ުދ ު ހ ޮ ް‬

‫ސ ފ ަހުނ ް އޭނާއ ަށ ް‬ ‫އަމ ަލ ުކުރޭތ ޯ ބ ެލުމ ަށ ް ހަމ ަ ް‬

‫ވ ަނީ ހާމަކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ކ ޯޓުނ ް ވ ަނީ‬ ‫ސޓ ެއ ް ދޭނެކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ޓެ ް‬ ‫ހ ުސެ ިއން ސާ ިލމ ް‬ ‫އ ަނ ިބމީހާއ ަށ ް އ ަނި ޔ ާކ ުރި ސަ އުދީގ ެ‬

‫ހާމަކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ފި ރި މީހ ާ ިކޔަނ ް ޖެހ ޭ ތި ނ ް ފ ޮތ ުގ ެ ތެރޭ‬ ‫ިހމެނ ެނީ އ ަބ ްދ ުލ ް އަޒީޒ ް ިބނ ް ބ ާޒ ް)ﺭﺣﻤﻪ ﺍﷲ( ‪،‬‬

‫ކ ޯޓުނ ް އި ތުރަށ ް ހާމ ަކ ުރި ގ ޮތުގ ައި ‪،‬‬

‫އ ަޅުކަނ ްކުރ ުމ ުގ ެ އަދ ަބުތ ަކ ާ ބެހޭގ ޮތުނ ް ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ާ‬

‫މީހ ެއ ްގ ެ މ ަށްޗ ަށ ް‪ ،‬ކީރި ތި ޤުރ ުޢާނ ްގ ެ ‪ 5‬ފ ޮތ ާއި‬

‫އ ަނ ިބމީހާއ ަށ ް އޭނ ާ އ ަނި ޔާކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ ‪،‬‬

‫ފޮތ ަކ ާއި ‪ީ ،‬އމާނ ް ކ ަމ ުގ ެ ރ ުކުންތ ަކ ާ ބެހ ޭ ގ ޮތުނ ް‬

‫ސކ ޮށ ް‪ ،‬އި ސްލ ާ ީމ‬ ‫‪ 100‬ހަދީޘ ް ހިތުނ ް ދ ަ ް‬

‫އ ަނ ިބމީހ ާގ ެ ތި މ ާގ ެ މީހ ެއ ްގ ެ ގެޔ ަށ ް ޒި ޔާރަތ ް‬

‫ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ާ ފ ޮތ ެއ ްގ ެ އި ތުރުނ ް‪ ،‬އި ބްނ ުލ ް‬

‫ޝރީ އ ަތ ާބެހޭގ ޮތުނ ް ލި ޔެފ ައި ވ ާ ‪ 3‬ފ ޮތ ް ކިޔުމ ަށ ް‬ ‫ަ‬

‫ކުރުމ ަށ ް ފި ރި މީހ ާ ކ ުރި ނ ް އ ެއްބަސްވުމ ަށްފ ަހ ު‪،‬‬

‫ޤ ައ ްޔި މ ް )ﺭﺣﻤﻪ ﺍﷲ( ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ާ ދ ުޢ ާކުރ ުމ ާ‬

‫ޖި އ ްދ ާގ ެ ކޯޓ ަކުނ ް ހ ުކ ުމ ް ކ ޮށ ްފި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ފ ަހުނ ް އ ެހެނ ް އަމ ަލުނ ުކުރ ުމުނ ް ދެމީހުނ ް ދެމ ެދ ު‬

‫ބެހޭފ ޮތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ިނކޮލަސް ސަ ަރކޯ ީޒ ައށް ިރޔާސީ ިއ ްނ ިތހާ ުބގަ ިއ ާނ ާކ ިމ ާޔ ާބ ކު ިރ ަމ ިތވެއްޖެ‬ ‫ހ ުސެ ިއން ސާ ިލމ ް‬

‫ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫އި ތުރުނ ް‪ ،‬ވ ެރި ކ ަމުގ ައި ހުންނަވ ާ އ ަނ ިބކ ަނބ ަލުނ ް‬ ‫ެސލި އ ާ ވ ަރި ކުރައ ްވ ާ ތި ންވަނަ ކ ައި ވެންޏ ެއ ް‬ ‫ސ ީ‬

‫ސ ސަ ރަކ ޯ ީޒއ ަ ީކ ދެވަނަ ބ ޮޑ ު‬ ‫ނި ކޮލ ަ ް‬

‫ކުރ ެއ ްވުނ ް ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ ކަމ ަށ ް ދި ރާސާކުރ ާ‬

‫ސ ވި ލ ާތ ުގ ެ‬ ‫ހ ަނގުރާމައ ަށ ް ފ ަހ ު‪ ،‬ފަރަނ ްސޭ ި‬

‫ފަރ ާތްތ ަކުނ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މީގ ެ އި ތުރުނ ް‬

‫ސކަމ ަށ ް އި ނ ްތި ހ ާބ ުވި ‪ ،‬ދެވަނަ ބ ޮޑ ު‬ ‫ރަ ީއ ް‬

‫ސބ ަތ ް އި ނ ްތި ހާއ ަށ ް‬ ‫ވ ަ ީޒ ފ ާ ނ ެތ ް މީހުނ ްގ ެ ނި ް‬

‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ބަތ ަލ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެ ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬

‫ސ ސަ ރަކ ޯ ީޒއ ަށ ް އި ނތި ހ ާބުގ ައި‬ ‫އި ތުރ ުވުމަކީވ ެ ް‬

‫ސ ޑި ގ ައ ުލ ް އ ަށ ް‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ް ބ ަލ ާ ޖެނެރަލ ް ޗ ާލ ް ް‬

‫ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ާކ ުރި މ ަތި ވި އ ެއ ް ސަ ބ ަބ ު ކ ަމުގ ައި ބ ައ ެއ ް‬

‫ސކަމ ަށ ް‬ ‫ފ ަހ ު އެންމ ެ ބ ޮޑ ު ތ ާ ީއދ ަކ ާ އ ެކ ު ރަ ީއ ް‬

‫ފަރ ާތްތ ަކުނ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ އި ނ ްތި ހ ާބުނ ް‬ ‫އި ނތި ހ ާބ ުވި ކެނ ްޑި ޑޭޓ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ާކ ާމި ޔ ާބ ުވި އި ރ ު ސަ ރަކ ޯ ީޒއ ަށ ް އ ޮތ ް ތާއީދުވ ަނީ‬ ‫ސވި ލ ާތުގ ައި މި ހާރ ު ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫ފަރަނ ްސޭ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ނި ކޮލ ަ ް‬ ‫ދ ާ ވ ޯޓ ު ލ ުމ ުގ ެ ފ ަހ ުބުރުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސަ ރަކ ޯ ީޒއ ަށ ް ނ ާކ ާމި ޔާބީއ ާ ކ ުރި މ ަތި ވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޭޕ ްރީ ލ ް ‪ 22‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ކ ުރި ޔ ަށ ް‬ ‫ސ ސަ ރަކ ޯ ީޒ‬ ‫ދި ޔ ަ ފުރަތަމ ަ ބުރ ުގ ެ ވ ޯޓުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޯޝލި ސްޓ ް‬ ‫ވ ަނީ ‪ ،‬އޭނައ ާ ވާދ ަކުރ ެއ ްވި ސ ަ‬ ‫ސ ހ ޮލެނ ްޑ ާ ވާދ ަކުރައ ްވ ާ‬ ‫ކެނ ްޑި ޑ ޭޓ ް ފްރެންކ ޮއި ް‬ ‫‪30‬‬

‫ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ދ ަށ ްވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސަ ރަކ ޯ ީޒ ގ ެ ވ ެރި ކ ަމުގ ައި އޭނާވ ަނީ‬ ‫މުސްލި މުންނަށ ް ތ ަފ ާތ ު ގ ޮތ ް ގ ޮތުނ ް ދ ަތި ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް މުސްލި މ ު އ ުޚ ްތުނ ް މޫނ ުބުރ ުގ ާ‬

‫ސނ ްގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތ ސަ ރަކ ޯ ީޒއ ަށ ް‬ ‫ފަރަނ ްސޭ ީ‬

‫އަޅ ައި ގެނ ް ބޭރަށ ް ނި ކ ުތުނ ް މަނާކ ޮށ ް އ ެ ޤާނޫނަށ ް‬

‫އ ޮތ ް ތާއީދ ު ގ ެއ ްލެނ ް މ ެދ ުވ ެރި ީވ ކަންކަމ ަށ ް‬

‫ބޯނުލ ަނބާނަމ ަ އެކ ަނބ ަލުނ ް ޖ ޫރި މާނ ާކުރުންފަދ ަ‬

‫ބ ަލ ާއި ރ ު‪ ،‬ފުރަތަމ ަ ދ ައުރަށ ް އި ނ ްތި ހ ާބ ުވ ުމ ާއ ެކ ު‬

‫އި ސްލ ާމ ް ީދނ ާ ދެކ ޮޅ ު ހަރަކ ާތްތ ައ ް ވ ަނީ‬

‫ޕ ެރި ހުގ ައި ހުންނަ އ ަގުބ ޮޑ ު ރެސްޓޯރަންޓ ެއްގ ައި‬

‫ސފ ައ ެވ ެ‪ 6 .‬މި ލި އަނ ާ ގ ާތ ްކުރ ާ‬ ‫ކ ުރި އ ަށ ްގެންގ ޮ ް‬

‫ބ ޮޑ ެތި ވި ޔ ަފ ާރި ވ ެރި ންތަކ ަކ ާއ ެކ ު ކ ާމި ޔ ާބ ު‬

‫އަދަދ ެއ ްގ ެ މުސްލި މުނ ްގ ެ އ ާބ ާ ީދއ ަކ ާއ ެކ ު‬

‫ފ ާޅ ުކުރ ުމ ާއި ‪ ،‬އ ޭގ ެތެރ ެއި ނ ް ބިލި އަނަރ ެއ ްގ ެ‬

‫ސވި ލާތ ަ ީކ ޔޫރަޕުގ ައި މުސްލި މުނ ް އެންމ ެ‬ ‫ފަރަނ ްސޭ ި‬

‫ޔޮޓ ެއްގ ައި މ ަލ ްޓ ާގ ެ އ ައ ްސޭ ރި އ ަށ ް ދި ޔ ުމ ުގ ެ‬

‫ގި ނަ ޤ ައުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވަނަ އާޔ ަތުގ ައި މ ާތ ް ﷲ ވ ަ ީޙ ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކާންދީ‪ ،‬އަންނައުނ ު ހޯދ ައި ީދ ހަދ ައި ފި މީހ ާ‬

‫ﻭﻑ( މާނައަކީ‪ ” :‬އ ަދި ‪،‬‬ ‫)ﻭﹶ ﹶﻋ ﹺ‬ ‫ﺎﺷ ﹸﺮﻭ ﹸﻫ ﱠﻦ ﺑ ﹺ ﹾﺎﳌ ﹶ ﹾﻌ ﹸﺮ ﹺ‬ ‫ހެޔޮގ ޮތުގ ައި އެކ ަނބ ަލުންނ ާއ ެކ ު އުޅ ޭށ ެވ ެ!“‪ .‬ބަގަރ ާ‬

‫ދަންނ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ އެޢަމ ަލ ު ގި ޔާމ ަތ ް ދުވ ަހުނ ް‬ ‫ނަރަކ ައި ގ ެ ހުރަހަކ ަށ ް ވ ާހ ުއްޓ ެވ ެ“‪.‬‬

‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 228‬ވަނަ އާޔ ަތުގ ައި ވ ަ ީޙ ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ޫ‬

‫ިދއިސް ލާމ ް ިލބެން ހުންނާނ ެ ަތން ަތން‪...‬‬ ‫މ ާލ ެ؛‬

‫ބ ޮޑ ުދ ައި ތ ަ އ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް އ ަދި‬

‫‪ .1‬ޝޮ ޕ ް‪4‬މުސްލި މ ް‪.‬ކ ޮމ ް‬

‫)ފި ރި ންނަށ ް އ ަދ ާކުރުނ ް( އެކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬

‫ސ އި ސްލ ާމ ް ީދންވ ަނީ‬ ‫އ ުޚ ްތ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬

‫ވ ާޖި ބ ުވ ެގެނ ްވާފަދ ަ ކަންތ ައްތ ައ ް )ފި ރި ނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް(‬

‫އަނ ްހެނުނ ް މ ާތ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ރަޙިމ ްގ ެ ގ ުޅުނ ް‬

‫ސރަ ީފ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫‪ .2‬އ ަ ް‬

‫ސ ﺣﻖ ވ ެގެނ ް ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫އެކ ަނބ ަލުންނަށ ްވ ެ ް‬

‫ބ ޭއ ްވުމ ަށ ް އ ަމުރ ުކުރައ ްވ ާ ބާރ ު އ ެޅ ުއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬

‫އެކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ފި ރި ހެނުންނަށ ް ދަރަޖ ައ ެއ ް‬ ‫ލި ބިގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ﱠ‬ ‫ﺍﷲ އީ‪ ،‬ﻋﺰﻳﺰ ވަންތ ަ‪ ،‬ﺣﻜﻴﻢ‬

‫ރަޙިމ ްގ ެ ގ ުޅުނ ް ކ ަނޑ ާ ނ ުލުމ ަށ ާއި ‪ ،‬އެކ ަމ ުގ ެ ހ ުރި‬ ‫ނުބ ައި ކަނ ް އ ުއްމަތ ަށ ް ބ ަޔާންކ ޮށްދ ެއ ްވ ާ އި ންޛާރ ު‬

‫ސކ ަލ ާނގ ެއ ެވ ެ“‪.‬‬ ‫ވަންތ ަ ރަ ް‬

‫ުﷲ‪-‬ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ‬ ‫ަ‬ ‫ދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬ރަސޫލ‬

‫ބަސްފ ުޅ ުގ ެ މާނައަކީ‪ ” :‬އ ަދި ﺷﺮﻋﻰ ހަމ ައި ނ ް‬

‫ވ ަސަ އްލަމ ަ‪ -‬ޙަދީޘ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ުﷲ‪-‬ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ‬ ‫ަ‬ ‫ރަސޫލ‬ ‫)اﺳَﺘـْﻮ ُﺻﻮا‬ ‫ވ ަސަ އްލަމ ަ‪ -‬ޙަދީޘ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ْ .‬‬

‫ﱢﺴﺎ ِء َﺧًْﲑا( މާނައަކީ‪” :‬ތި ޔަބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ﺑِﺎﻟﻨ َ‬

‫ސތ ަކުންނޭވ ެ‪ .‬ތި ޔަބ ައި މީހުނ ް‬ ‫”އ ޭ ީމ ް‬ ‫އެކ ަކ ު އަނެކަކ ަށ ް ސަ ލ ާމްގ ޮވ ާ އުޅ ޭށ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަކ ު‬ ‫ސތ ަކުނ ް‬ ‫އަނެކަކ ަށ ް ކާނ ް ީދ ހ ަދ ާށ ެވ ެ‪ީ .‬މ ް‬

‫އ ަނ ިބންނ ާއި މ ެދުގ ައި ހެޔޮކ ޮށ ް ހިތުމ ަށ ް‬

‫ނި ދާފ ައި ތި އ ްބ ާ ރޭގ ަނޑ ު ނަމ ާދ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ޙަދީޘ ް‬ ‫ަޞއްޔ ަތ ް ކުރައްވަމ ެވ ެ“‪ ،‬އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ވ ި‬ ‫)ﺧﲑُﻛ ْﻢ َُْﺧﲑُﻛ ْﻢ ﻷَ ْﻫﻠِ ِﻪ َوأَﻧَﺎ َُْﺧﲑُﻛ ْﻢ‬ ‫ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪َُْ .‬‬

‫ސވަރ ުގ ެ އ ަށ ް‬ ‫އޭރުނ ް ސަ ލާމ ަތ ްތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ު‬ ‫ވަދެވޭނ ެއ ެވ ެ“‪.‬‬

‫ﻷَ ْﻫﻠِﻲ( މާނައަކީ‪” :‬ތި ޔަބ ައި މީހުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬

‫އެންމ ެ ހެޔ ޮ ީމހ ަ ީކ އ ަނ ީބންނަށ ް ހެޔ ޮ މީހ ާއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ގ ުދ ިްސއްޔ ަ ޙަދީޘ ެއްގ ައި ރަޙިމ ް އ ާއި‬

‫ތި މަންކަލ ޭގ ެފާނަ ީކ ތި މަންކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ އ ަނ ީބންނަށ ް‬ ‫އެންމ ެ ހެޔ ޮ މީހ ާ އ ެވ ެ“‪.‬‬

‫َﻄ َﻌ ِﻚ ﻗ َ‬ ‫َﻚ َو َﺻ ْﻠﺘُ​ُﻪ ‪َ ،‬وَﻣ ْﻦ ﻗ َ‬ ‫) َﻣ ْﻦ َو َﺻﻠ ِ‬ ‫َﻄ ْﻌﺘُ​ُﻪ( މާނައަކީ‪:‬‬ ‫”ރަޙިމ ްގ ެ ގ ުޅުނ ް ދަމަހ ައްޓ ައި ފި ީމހަކ ަށ ް ތި މަނ ް‬ ‫ﷲ ގ ުޅުނ ް ދަމަހ ައްޓ ަވާނަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ރަޙިމ ްގ ެ‬

‫މ ާތ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ް ހެޔޮގ ޮތުގ ައި‬

‫ގ ުޅުނ ް ކ ަނޑ ާލ ައި ފި ީމހ ަކ ާ ތި މަނ ް ﷲ ގ ުޅުނ ް‬

‫ތ ަރްބިއްޔ ަތ ު ކުރުމ ަށ ް ބާރުއ ަޅ ުއ ްވ ާ‪ ،‬އެކ ަމުގ ައި‬

‫ކ ަނޑ ުއ ްވ ާ ހ ު ީށމ ެވ ެ“‪.‬‬ ‫އަނ ްހެނ ެއ ްގ ެ ިކބ ައި ގ ައި މި ހ ުރި ހ ާ‬

‫ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪” .‬ދެއަނ ްހެނ ްކ ުދި ނ ް ބ ާލި ޣ ުވުމ ަށ ް‬

‫ޞފަތ ަކ ެއ ް އ ެއ ްވުމ ަ ީކ ގ ާތ ް ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާ އ ަ ީކ‬ ‫ި‬

‫ދާންދެނ ް ޚަރަދުކ ޮށ ް ބަލަހ ައްޓ ައި ފި މީހ ާ ގި ޔާމ ަތ ް‬

‫އަނ ްހެނ ް ކ ުއްޖ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދ ައްތ ަ އ ެކ ެވ ެ‪ .‬މަންމ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދުވ ަހުނ ް ވ ާހ ު ީށ ތި މަންކަލ ޭގ ެފާނ ާއި މި ހ ާ‬

‫ބ ޮޑ ުދ ައި ތ ަ އ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ުރި ހ ާ ޙ ައ ްޘި އްޔ ަތ ެއ ް‬

‫ިހސާބުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ް ޙަދީޘ ް ކުރައ ްވ ާ އެކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ‬

‫އ ެއ ްވ ުމުނ ް އަނ ްހެނ ާ އ ަށ ް ކޮންފަދ ަ ބ ޮޑ ު‬

‫އި ނގި ލި ފ ުޅުތ ައ ް ލަންބަވ ައި ލ ެއ ްވި އ ެވ ެ“‪.‬‬

‫ދަރަޖ ައ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟!‬

‫ަޟޔ ަﷲ ޢަނ ްހ ު‪-‬‬ ‫ޢ ުގ ްބ ާ ިބނ ް ޢ ާމި ރ ު‪ -‬ރ ި‬

‫އ ެހެންކ ަމުނ ް‪ ،‬އި ސްލ ާމ ް ީދނުގ ައި ވ ަނީ‬

‫ުﷲ‪-‬ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ‬ ‫ަ‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ރަސޫލ‬

‫އަނ ްހެނ ާގ ެ މ ަގ ާމ ާއި ދަރަޖ ަ އ ުފ ުއްލ ަވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ީވމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވ ަސަ އްލަމ ަ‪ -‬ޙަދީޘ ް ކުރައ ްވ ާ ީތ އ ެއ ް ެ‬

‫އ ަދި އަނ ްހެނުންނ ާއި ފި ރި ހެނުނ ް ގި ނަ‬

‫”ތި ނ ް އަނ ްހެންދ ަރި ނ ްލި ބި‪ ،‬އ ެކ ުދި ނ ްގ ެ‬ ‫ތ ަރްބިއްޔ ަތ ުގ ެ ކަންތ ަކުގ ައި ކ ެތ ްތ ެރި ވ ެ‪ ،‬އ ެކ ުދި ންނަށ ް‬

‫‪ .5‬މި ލި ޔަނ ް ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫‪ .6‬ރާދ ަ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫ސންޓ ަރ‬ ‫‪ .7‬ނޮލ ެޖ ް ބ ުކ ް ެ‬ ‫‪ .8‬ރައުނ ްޑ ްވަނ ް ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫ސޓ ައި ލ ް‬ ‫‪ .9‬ޕ ްލ ާޒ ާ ޓ ެކ ް ް‬ ‫‪ 70 .10‬ނަމްބަރ ު ފި ހާރަ‬ ‫‪ .11‬ރި ސާލ ާ ބ ުކ ްޝޮ ލ ް‬ ‫‪ .12‬ފޮނ ްޓާނ ާ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬

‫ކަންތ ައްތ ަކ ެއްގ ައި ހަމަހަމ ަ ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފި ރި ހެނުންނ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް‬

‫‪ .14‬ފ ްރީ ޒ ް ބްރޭނ ްޑ ް‬ ‫‪ .15‬ޖި ލ ްބ ާބ ް ސޭ ލ ް‬ ‫ސ އި ތުރ ު ތަންތަނ ް ިހމެނޭ!‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬

‫ަމ ަޖ ްއ ާލ ިވ ްއ ަކވަން‬ ‫ބޭނު ން ފު ުޅވާނަ ަމ‬

‫ބ ޮޑ ުވ ެގެނ ްވ ާ ދަރުމ ަ ލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬ރަސޫލ ުﷲ‪-‬‬ ‫ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލަމ ަ‪ -‬ޙަދީޘ ް‬ ‫ަ‬

‫‪ .4‬ޗާންދ ަލި ޔ ާ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬

‫‪ .13‬އ ަބ ާޔ ާ ފި ހާރަ‬ ‫ބެހ ޭ ގ ޮތުނ ް ﷲ ތ ަޢ ާލ ާ ވ ަ ީޙ ކުރައްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫އަނ ްހެނ ް ކ ުއްޖ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އޭނ ާ‬

‫‪ .3‬ނޮވ ެލ ް ީޓ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬

‫ުގ ުޅ ްއވާނީ !‬ ‫‪300 7527‬‬ ‫‪752 7527‬‬ ‫މަޖ ައ ްލ ާ ހ ޯމ ް ޑ ެލި ވ ަރީ ‪:‬‬ ‫ޝޮ ޕ ްފ ޯމުސްލި މ ް‪.‬ކ ޮމ ް‬ ‫ހ ޮޓ ްލ ައި ނ ް‪7848414 :‬‬

‫‪38‬‬ ‫‪29‬‬

‫އިސް ާލމ ް ީދ ުނގަ ިއ ައ ްނހ ެ ުނ ްނގ ެ ަމޤާމު‬ ‫) ފަހ ު ަބ ިއ (‬

‫އައ ްޝަ ިއޚ ް މުޙައްމަދ ު ިޢޔ ާޟު ޢަބްދުއ ް ަލ ީތފ ް‬

‫ކު ީރގ ެ ަޢ ަދ ާދ ިއ ގުޅ ޭ‪...‬‬

‫ުﷲ‪-‬ޞއްލ ަﷲ‬ ‫ަ‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ތި މަންނ ާ ރަސޫލ‬

‫ުﷲ‪-‬ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލަމ ަ‪ -‬ގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫”ރަސޫލ‬

‫ސ‬ ‫ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލަމ ަ‪ -‬ގ ެ އ ަރި ހ ަށ ް ގ ޮ ް‬

‫ސދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪” .‬ﷲ ގ ެ‬ ‫އ ަރި ހ ަށ ް ީމހ ަކ ު އ ައި ް‬

‫ނުހ ަދ ާށ ެވ ެ! އ ަދި މ ާތ ް ބަހ ަކުނ ް އ ެ ދެމީހުންނަށ ް‬

‫ދެންނ ެ ީވމ ެވ ެ‪ .‬ﷲ ގ ެ ވ ަޖ ްހ ުފުޅ ަށ ާއި އ ާ ިޚރަތ ުގ ެ‬

‫ސތ ަކުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ތި މަންނ ާ‬ ‫ރަސޫލ ާއ ެވ ެ‪ީ .‬މ ް‬

‫ބަސްބުނ ާށ ެވ ެ! އ ަދި އ ޯގ ާވ ެރި ވ ުމ ުގެގ ޮތުނ ް‪،‬‬

‫ބ ާއްޖ ެވ ެރި ކަމ ަށ ް އ ެދި ކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ އ ަރި ހުގ ައި‬

‫އެންމ ެ ހެޔޮކ ޮށ ް ިހތަނ ް ޖ ެހ ެނީ ކާކ ަށ ްތ ޯއ ެވ ެ“؟‬

‫ނި ކަމ ެތި ކ ަމ ުގ ެ ފި ޔ ަ‪ ،‬ތި ބ ާ އ ެ ދެމީހުންނަށްޓަކ ައި‬

‫ޖި ހާދ ަށ ް ނި ކ ުތުމ ަށ ް ގ ަޞް ދުކ ޮށ ް ީފމ ެވ ެ‪ .‬ޙަދީޘ ް‬

‫ޙަދީޘ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬ކަލ ޭގ ެ މަންމ ަ އ ަށ ެވ ެ“‪.‬‬

‫ތި ރި ކ ޮށ ްލ ާށ ެވ ެ! އ ަދި ބުނ ާށ ެވ ެ! އ ަޅ ުގ ެ‬

‫ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬ކަލ ޭގ ެ މަންމ ަ ދ ުނި ޔޭގ ައި އެބ ަހ ުރި‬

‫އޭނ ާ ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪” .‬ދެނ ް ކާކ ަށ ްތ ޯއ ެވ ެ“؟ ޙަދީޘ ް‬

‫ސކ ަލ ާކ ޯއ ެވ ެ! ކުޑ ަކ ުއްޖ ަކ ު ކ ަމުގ ައި‬ ‫ވ ެރި ރަ ް‬

‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟“‪ ،‬އަހަރެނ ް ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪” .‬އ ާއ ެކ ެވ ެ“‪.‬‬

‫ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬ކަލ ޭގ ެ މަންމ ަ އ ަށ ެވ ެ“‪ .‬އޭނ ާ‬

‫މި އ ަޅާވީދުވ ަހ ު‪ ،‬އެދެމީހުނ ް މި އ ަޅ ާ ބަލ ައި ބ ޮޑ ުކ ުރި‬

‫ސ މަންމ ަ އ ަށ ް‬ ‫ޙަދީޘ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬އ ެނބ ުރި ގ ޮ ް‬

‫ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪” .‬ދެނ ް ކާކ ަށ ްތ ޯއ ެވ ެ“؟ ޙަދީޘ ް‬

‫ފަދ ައި ނ ް‪ ،‬އ ެ ދެމީހުންނަށ ް ﺭﺣﻤﺔ‬

‫ހެޔޮކ ޮށ ް ހިތ ާށ ެވ ެ“‪ .‬ދެނ ް އ ެހެނ ް ފަރާތ ަކުނ ް ކީރި ތި‬

‫ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬ކަލ ޭގ ެ މަންމ ަ އ ަށ ެވ ެ“‪ .‬އޭނ ާ‬

‫ލ ައްވ ައި ފ ާނދ ޭވ ެ!“‪.‬‬

‫ާ‪-‬ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލަމ ަ‪ -‬ގ ެ‬ ‫ރަސޫލ ަ‬

‫ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪” .‬ދެނ ް ކާކ ަށ ްތ ޯއ ެވ ެ“؟ ޙަދީޘ ް‬

‫ސ ދެންނ ެ ީވމ ެވ ެ‪” .‬ﷲ‬ ‫ސ އަނ ެއ ްކ ާވ ެ ް‬ ‫އ ަރި ހ ަށ ް ގ ޮ ް‬

‫ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬ކަލ ޭގ ެ ބ ައްޕ ަ އ ަށ ެވ ެ“‪.‬‬

‫އ ަދި އ ެ ދެމީހުންނަށ ް‪ ،‬އ ަޑ ުލ ައި‬

‫ސނ ްލ ެއ ްވި މ ުޢ ާވި ޔ ާ‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ރ ުއ ް ު‬

‫ސލ ައ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް ޖި ހާދ ަށ ް ދާނ ް މި އ ުޅ ެނީ‬ ‫ގ ެ ރަ ޫ‬

‫ޞޙ ާ ީބއ ަކ ު‬ ‫ިބނ ް ޖ ާ ިހމ ަތި އ ްސަ ލ ަ ީމ އ ޭ ކިޔުނ ު ަ‬

‫ﷲ ގ ެ ވ ަޖ ްހ ުފުޅ ަށ ާއި އ ާ ިޚރަތ ުގ ެ ބ ާއްޖ ެވ ެރި ކަމ ަށ ް‬

‫މަންމ ަ އ ަށ ް ބޭނުނ ްވާނ ެ ޚަރަދުތ ަށ ް‬

‫އ ެދި ގެންނ ެވ ެ“‪ .‬ޙަދީޘ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪“.‬ކަލ ޭގ ެ‬

‫ބަލަހ ައްޓ ައި ދި ނުމ ަ ީކ ދ ަރި ފ ުޅ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ލ ާޒި މ ް‬

‫މަންމ ަ ދ ުނި ޔޭގ ައި އެބ ަހ ުރި ހ ެއްޔ ެވ ެ؟“‪ ،‬އަހަރެނ ް‬

‫ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް‪ ،‬މުސްކ ުޅި‬

‫ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪” .‬އ ާއ ެކ ެވ ެ“‪ .‬ޙަދީޘ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޢ ުމުރަށ ް ދި ޔ ުމުނ ް މަންމަމެނ ް ދޫކ ޮށ ް‪ ،‬ދ ަރި ފ ުޅ ު‬

‫ސ މަންމ ަ އ ަށ ް ހެޔޮކ ޮށ ް ހިތ ާށ ެވ ެ“‪.‬‬ ‫”އ ެނބ ުރި ގ ޮ ް‬

‫އ ެހެނ ްގެއަކ ަށ ް ބަދ ަލ ުވުނ ް‪ ،‬ނުވަތ ަ މުސްކ ުޅި ނ ް‬

‫ދެނ ް އެކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ ކ ުރި މ ަތި ފ ުޅުނ ް ބ ައްދ ަލުކ ޮށ ް‬

‫ސ‬ ‫ބަލަހ ައ ްޓ ާ މ ަރްކަޒަކ ަށ ް މަންމަމެނ ް ގެންގ ޮ ް‬

‫ސލ ައ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެނ ް‬ ‫ދެންނ ެ ީވމ ެވ ެ‪” .‬ﷲ ގ ެ ރަ ޫ‬

‫ބ ެހ ެއ ްޓުނ ް‪ ،‬ނުވަތ ަ އ ަމި އްލ ަ މ ަސަ އްކ ަތުނ ް‬

‫ޖި ހާދ ަށ ް ދާނ ް މި އ ުޅ ެނީ ﷲ ގ ެ ވ ަޖ ްހ ުފުޅ ަށ ާއި‬

‫އ ެމުސްކ ު ިޅ މަންމ ަ އ ާއި ބ ައްޕ ަ ކ ައި ބ ޮއި ހ ެދުމ ަ ީކ‬

‫އ ާ ިޚރަތ ުގ ެ ބ ާއްޖ ެވ ެރި ކަމ ަށ ް އ ެދި ގެންނ ެވ ެ“‪ .‬ޙަދީޘ ް‬

‫އި ސްލ ާމ ް ީދނ ް ގ ަބ ޫލ ު ކުރ ާ ކަންތ ަކ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪“.‬ކަލ ޭގ ެ މަންމ ަ ދ ުނި ޔޭގ ައި އެބ ަހ ުރި‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟“‪ ،‬އަހަރެނ ް ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪” .‬އ ާއ ެކ ެވ ެ“‪.‬‬

‫ސ‬ ‫އަނ ްބ ެއ ްގ ެ ޙ ައި ޘި އްޔ ަތުނ ް ވ ެ ް‬

‫ޙަދީޘ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬މަންމ ަގ ެ ފ ައި ކ ައި ރީ‬

‫އި ސްލ ާމ ް ީދންވ ަނީ އަނ ްހެނުނ ް މ ާތ ް ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސވަރ ުގ ެ ދެވޭނ ެއ ެވ ެ“‪.‬‬ ‫ހުންނ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް ު‬

‫އ ަނ ިބންނަށ ް ހެޔޮކ ޮށ ް ހިތުމ ަށ ް ފި ރި ނ ްގ ެ‬

‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪) .‬ﻓَﺎﻟَْﺰْﻣ َﻬﺎ‬ ‫އ ެހެނ ް ރި ވާޔ ަތ ެއްގ ައި އ ައި ް‬ ‫ﻓَﺈِ ﱠن َْ‬ ‫اﳉﻨﱠ َﺔ َْﲢ َﺖ ِر ْﺟﻠَْﻴـ َﻬﺎ( މާނައަކީ‪” :‬މަންމ ަ ގ ާތުގ ައި‬

‫ަޞއްޔ ަތ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫މ ައްޗ ަށ ް ވ ި‬

‫ސވަރ ުގ ެ ވ ަނީ މަންމ ަގ ެ ދެފ ައި‬ ‫ހުންނ ާށ ެވ ެ‪ު .‬‬

‫ދ ަށުގ ައ ެވ ެ“‪.‬‬

‫ރި ވ ެތި ވ ެގެނ ްވ ާ ހެޔ ޮ ދި ރި އ ުޅުމ ެއ ް އ ުޅުމ ަށ ް‬ ‫އ ަމުރ ުކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ފި ރި ނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ްވ ާ‬ ‫ސތ ަކުނ ްގ ެ‬ ‫އ ަނ ިބނ ްގ ެ ޙ ައ ްގުތ ަކ ެއ ް ލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ީ .‬މ ް‬ ‫ތެރ ެއި ނ ްވ ާ އެންމ ެ ހެޔ ޮ ީމހ ަ ީކ އ ަނ ިބންނަށ ް އެންމ ެ‬

‫ސނ ްލ ެއ ްވި އ ަބ ޫހުރައި ރ ާ‪-‬‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ރ ުއ ް ު‬

‫‪28‬‬

‫ހެޔ ޮ މީހ ާ ކ ަމުގ ައި ލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ‬

‫ަޟޔ ަﷲ ޢަނ ްހ ު‪ -‬ރި ވ ާ ކުރ ެއ ްވި ޙަދީޘ ެއ ްގ ެ‬ ‫ރ ި‬

‫ރ ުހުމ ަކ ާ ނުލ ައި އެކ ަނބ ަލުނ ްގ ެ މުދ ަލުނ ް ބޭނުނ ް‬

‫މާނާގ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސރަތ ުގ ެ ‪19‬‬ ‫ސ ޫ‬ ‫ނ ުކުރުމ ަށ ް އެނ ްގ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ނި ާ‬

‫އެއ ަށ ް ރައ ްދުދ ެއްވ ަމުނ ް ޝެ އި ޚ ް ވި ދ ާޅ ު ީވ މ ަޖ ާ ީޒ‬ ‫ގ ޮތ ެއްގ ައި އ ެހެނ ް ބުނާކ ަމުގ ައި ވާނަމ ަ‪ ،‬ދެންނ ެވެނ ް‬ ‫ސ ކ ުށ ެއ ް‬ ‫އ ޮ ީތ އ ެކުރ ެވ ުނީ މ ަޖ ާ ީޒ ގ ޮތުނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރުމަކީވެސް‪ ،‬މ ާތ ް ﷲގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ވ ަޖުހ ަފ ުޅ ު އަދ ައި ގެނ ް ކުރ ާ ކަމ ެއ ް ނަމ ަ އ ެ ީއ ވ ެ ް‬ ‫ސ އެކަނ ް‬ ‫އ ަޅުކަމަކ ަށ ް ވާނ ެ ކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫”ނޭޗ ަރ“ ނުވަތ ަ ޠ ަ ީބޢަތ ަށ ް ނި ޞް ބ ަތ ް ކ ޮށ ްގެނ ް‬ ‫ނ ުވާނެކަމ ަށ ް ތ ަކުރާރުކ ޮށ ް ޝެ އި ޚ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ޭ ަދ ުތ ުރވެ ިރ ާޔއ ޭ!!‬

‫ޝރީ ފ ް‬ ‫ސ ަ‬ ‫ީޢ ާ‬

‫ސނާއ ޭ‬ ‫އ ޭމި ިހރަ މަޖ ަލުގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ދ ަތުރ ުފ ެށި އި ނ ް ާ‬ ‫ހޭނ ުހުރ ެ ތި ޔަދެވ ޭ މަނ ްޒި ލ ްގ ެ ޚަބަރ ު ފ ަހ ެ ލި ިބފ ައި ވޭހ ޭ ؟‬

‫އި ސްލ ާމ ް ީދނުގ ައި ޙަރ ާމ ްކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ފާފަތ ައ ް ކަމ ަށ ްވ ާ ޒި ނޭކުރ ުމ ާއި ރ ާބ ުއި ނ ް‬ ‫ފަދަކަންކަނ ް ޙަރ ާމ ްކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ފަދ ައި ނ ް‬ ‫ސ ޙަރ ާމ ް‬ ‫އެކަމ ަށ ް މ ަގުފަހިވ ެދާނ ެ ކޮންމ ެ ކަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައި ވާކަމ ަށ ް ޝެ އި ޚ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ޝރ ުކ ު ކުރ ުމ ުގ ެ‬ ‫އެންމ ެ ބ ޮޑ ު ފާފަކަމ ަށ ްވ ާ ި‬ ‫ސ‬ ‫ސބ ަ ް‬ ‫ފާފައ ަށ ް މ ަގުފަހިވ ާ ފަދ ަ ކަންކ ަމ ާއި ބ ަ ް‬ ‫ބުނ ުމުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އި ތުރަށ ް ސަ މ ާލ ުވ ެ‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ވ ެގެނ ް ތި ބެނ ްވާނެކަމ ަށ ް ޝެ އި ޚ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނޭޗ ަރ ނުވަތ ަ ޠ ަ ީބޢަތ ަ ީކ އި ލ ާހ ެއްކަމ ަށ ް‬ ‫ސކިޔުލ ަރި ސްޓުނ ް )ޢ ަލ ްމ ާނީ ނ ް(‬ ‫ބުނަމުނ ް ދ ަނީ ެ‬ ‫ުޞބ ާތ ެއ ް އ ައި ސްފި ނަމ ަ އ ެ ީއ މަދ ަރ‬ ‫ކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬މ ީ‬ ‫ނޭޗ ަރ ރ ުޅި އ ައި ސްގެނ ް ީވ ކަމ ެއްކަމ ަށ ް އެމީހުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ބުނާކ ަށ ް ޝެ އި ޚ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ުޞބ ާތ ް އަންނަނީ މ ާތ ް ﷲ އ ަމުރ ުފުޅ ަށ ް‬ ‫މ ީ‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ އި ރާދ ަކުރ ެއ ްވ ުމުނ ް ކަމ ަށ ާއި އ ެ‬ ‫ސ އ ެއި ލ ާހ ު އި ރާދ ަކުރ ެއ ްވ ުމުނ ް‬ ‫ނޭޗ ަރވ ެ ް‬

‫ސ‬ ‫ބ ޮޑ ެތި ގ ަނޑ ުވަރ ު ިބނ ާކ ުރި މ ުއ ްސަ ނދި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ރި ވ ެތި މ ަޚުމ ަލ ުގ ެ ދާނުގ ައި ނި ދި މ ަހުޖަނުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސކޮޅ ަށ ް ކިރި ޔ ާ ފުދޭވަރ ު ިބންކ ޮޅ ެއްގ ައި‬ ‫އި ް‬ ‫ސނ ުލ ާ ހ ަނި ކ ައްވ ަޅ ެއްގ ައި‬ ‫ސއ ަތ ާ ހ ެލި ވ ެ ް‬ ‫ހު ް‬ ‫ސ އޮންނަނ ް އެޖ ެހ ެނީ ފި ތި ފައ ޭ!‬ ‫ގި ސްލި އ ަ ް‬ ‫ސނާއ ޭ‬ ‫އ ޭމި ިހރަ މަޖ ަލުގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ދ ަތުރ ުފ ެށި އި ނ ް ާ‬ ‫ހޭނ ުހުރ ެ ތި ޔަދެވ ޭ މަނ ްޒި ލ ްގ ެ ޚަބަރ ު ފ ަހ ެ ލި ިބފ ައި ވޭހ ޭ ؟‬ ‫ސ‬ ‫ދ ެކެފ ަ ވާނޭ ޖަނ ާޒ ާ ތި ޔ ަ ލ ޮލުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކޮނެފ ަ ކ ަށްވ ަޅ ު ވ ެދާނޭ ތި ޔ ަ އ ަތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސާފުކ ޮށ ް ދޮނ ްވ ެލި އ ަޅ ާ ސަ ހަރ ާތެރޭގ ައި‬ ‫ރީ ތި ކ ޮށ ް ދެއ ަތުނ ް ހ ަދާފަސްފ ުނި މ ަ ީތގ ައި‬ ‫ކ ުކ ުޅ ުހ ާ ފަސްބ ާޑި ޖަހ ަނީ ހ ެވި ފައ ޭ!‬ ‫ސނާއ ޭ‬ ‫އ ޭމި ިހރަ މަޖ ަލުގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ދ ަތުރ ުފ ެށި އި ނ ް ާ‬ ‫ހޭނ ުހުރ ެ ތި ޔަދެވ ޭ މަނ ްޒި ލ ްގ ެ ޚަބަރ ު ފ ަހ ެ ލި ިބފ ައި ވޭހ ޭ ؟‬

‫ހ ަލ ާކ ުވ ެގެނ ް ހިނގ ައި ދާނެކަމ ަށ ް ޝެ އި ޚ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދ ުނި ޔ ެ ކުރަނީ އުފަންއ ަދ ު ސަ އްތ ައި ންނޭ‬ ‫ސ ލ ައްކ ައި ންނޭ‬ ‫ސދ ަށ ު ލ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫މަރ ުވ ެ ފ ަ ް‬

‫ތ ަވްޙީދ ުގ ެ ހިދާޔ ަތ ް ލި ބުމ ަ ީކ މ ާތ ް‬ ‫ﷲ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދި ވ ެ ިހންނަށ ް ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ނި ޢުމ ަތ ެއްކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬އ ެނި ޢުމަތ ަށ ް ބުރ ުލ ެއ ް‬ ‫އަރާފަދ ަ ވާހަކ ައ ެއ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދ ައްކ ައި ގެނ ް‬ ‫ސ ކ ޮށ ްގެނ ް‬ ‫ނ ުވާނެކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬އެފަދ ަ ޢަމ ަލ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ނި ނ ްމާލ ައްވ ަމުނ ް‬ ‫ނ ުވާނެކަމ ަށ ް ޝެ އި ޚ ްގ ެ ދަރ ު ް‬

‫ސ ކުރ ާނީ‬ ‫ސލ ަހުނ ް ކ ައި ހ ު ް‬ ‫ފ ަނި ތަކ ޭ ތި ބ ެ ލ ަ ް‬ ‫ކ ަށި ތަކ ޭ ިހ ިކ މ ަޑ ުމ ަޑ ުނ ް ވ ެއްޔ ަށ ް ވ ެދ ާނީ‬ ‫ކަންހިނގ ާ މ ަގ ު ތި ޔ ަ ހުރ ެވ ެނީ އ ޮޅި ފައ ޭ!‬ ‫ސނާއ ޭ‬ ‫އ ޭމި ިހރަ މަޖ ަލުގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ދ ަތުރ ުފ ެށި އި ނ ް ާ‬ ‫ހޭނ ުހުރ ެ ތި ޔަދެވ ޭ މަނ ްޒި ލ ްގ ެ ޚަބަރ ު ފ ަހ ެ ލި ިބފ ައި ވޭހ ޭ ؟‬

‫ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪27‬‬

‫”މުޞީ ާބތް ައ ްނ ަނ ީނ ަމދަރ ނޭޗަރ ުރ ިޅ ައއިސް ގ ެ ެނއް ނޫން“‬ ‫ޝެ ިއޚ ް ނަޝީ ދު‬

‫ޙ ާތި މ ް ޔޫސުފ ް‬

‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫ުޞބ ާތ ް އަންނަނީ ”މަދ ަރ ނޭޗ ަރ“‬ ‫މ ީ‬ ‫ނުވަތ ަ ތ ަ ީބޢ ަތ ު ރ ުޅި އ ައި ސްގެނ ް‬ ‫ސ މ ާތ ް ﷲ ގ ެ‬ ‫ނޫންކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬ތ ަ ީބޢަތަކީވ ެ ް‬ ‫އ ަމުރ ުފުޅ ަށ ް ިކޔަމަނ ްވ ާ މ ަޚ ްލޫޤ ެއްކަމ ަށ ް‬ ‫ްޝއި ޚ ުލ ް އުސްތ ާޛ ް މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ަޟލ ަތ ުއ ަ‬ ‫ފ ީ‬ ‫ަޝދ ު އާދ ަމ ް ވި ދ ާޅ ުވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޝެ އި ޚ ް‬ ‫ނ ީ‬ ‫މި މޭރ ުމުނ ް ވާހަކަދ ައްކ ަވާފ ައި ވ ަނީ ކޮންމ ެ‬ ‫ސފ ަތި ދުވ ަހ ެއ ްގ ެ ރޭ ޢި ޝާ ނަމ ާދ ު‬ ‫ބުރ ާ ް‬ ‫ސކިތުގ ައި މުސްލި މުނ ްގ ެ‬ ‫ފ ަހުނ ް ބަނ ްޑ ާރަ މި ް‬ ‫ސ‬ ‫ގ ުޅ ުމ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް ބ ާއ ްވ ާ ދަރ ު ް‬ ‫ސ ދ ެއްވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސލ ިްސލ ާގ ެ ދަރ ު ް‬ ‫ި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްތ ެރި ނ ްގ ެ ބ ައި ނަލ ް‬ ‫ސ ފާހަގ ަކުރ ުމ ުގ ެ ނަމުގ ައި‬ ‫އ ަޤ ްވ ާ ީމ ދުވ ަ ް‬ ‫ނި މި ދި ޔ ަ އަނ ްގާރަ ދުވ ަހ ު މާލ ޭގ ެ‬ ‫މ ަގުތ ަކުގ ައި ބ ޭއ ްވި ހިނގ ާލުމ ެއްގ ައި‬ ‫ބޭނުންކ ޮށްފ ައި ވ ާ ބ ޯރޑ ެއްގ ައި ލި ޔެފ ައި ވ ާ‬ ‫ލި ޔުންކޮޅ ަކ ާ މ ެދ ު ޝެ އި ޚ ް ވ ަނީ ނުހަނ ު‬ ‫ބޮޑ ަށ ް އި ނ ްކާރ ު ކުރައ ްވ ާ ވާހަކ ަފ ުޅ ު‬ ‫ދ ައްކ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ބ ޯރޑ ްގ ައި ލި ޔެފ ައި ވ ާ‬ ‫ކަމ ަށ ް ޝެ އި ޚ ް ވި ދ ާޅ ުވ ާ ލި ޔުންކޮޅަކީ‪،‬‬ ‫”ލޭބ ަރ އި ޒ ް ދ ަ އޮނ ް ީލ ޕްރ ެއ ާރ ދ ެޓ ް‬ ‫ނޭޗ ަރ އާންސާރސް“ އ ެވ ެ‪ .‬ޝެ އި ޚ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވ ާ ގ ޮތުނ ް މި ލި ޔުންކޮޅ ަ ީކ ތ ަވްޙީދ ާ‬ ‫ފ ުށުއަރ ާ ލި ޔުންކ ޮޅ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫”މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ދުވ ަހ ެއ ް ފާހަގ ަކުރުމ ަކުނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ހިތުގ ައި އ ެއްޗ ެއ ް ނާރ ާ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫މ ެއ ެއ ް ނުކަރ ާ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ލަގ ޮނޑި އަކ ަށ ް‬ ‫ތަދ ެއ ް ނުވ ޭ‪ .‬އެކަމ ަކ ު އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ‬ ‫‪26‬‬

‫ލަގ ޮނޑި އ ަށ ާއި ‪ި ،‬ހތ ަށ ާއި ‪ ،‬މެއ ަށ ާ ދ ަތި ކ ޮށ ް‬ ‫ސ ފާހަގ ަކުރުމ ަށްޓ ަކ ާ ބަޔ ަކ ު‬ ‫އ ުނދ ަގ ޫކުރަނީ އ ެދުވ ަ ް‬ ‫މީހުނ ް މ ަގުމ ަ ީތގ ައި ހިނގ ަމުނ ް ދި ޔ ައި ރުގ ައި‬ ‫އ ެ ގެނ ްގ ުޅުނ ު ލި ޔުމ ެއ ް ގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް“ އ ަދި‬ ‫” ީމހ ަކ ު ގެނ ްގ ުޅުނ ު ލި ޔުމ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އ ެހ ާ‬ ‫ކަންބ ޮޑ ު ވާނ ް ީވ މި ީއ ތ ަވްޙީދ ުގ ެ ކ ަލި މ ައި ގ ެ‬ ‫ޝޢާރ ު އޮންނަ ރ ާއްޖ ެއ ެއ ް ކަމ ަށ ްވެފ ައި ‪ ،‬ތ ަވްޙީދ ާ‬ ‫ި‬ ‫ސ ކަމ ެއ ް މި ރ ާއްޖޭގ ައި ކުރ ެވި ގެނ ް‬ ‫ފ ުށުއަރ ާ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުވާނެތީ“ ކަމ ަށ ް ޝެ އި ޚ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަޅުކަމ ެއ ް‪ ،‬ﷲ ސުބ ުޙާނަހ ޫ‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސބ ަތްކ ޮށ ްގެނ ް‬ ‫ވަތ ަޢ ާލ ާ ނޫނ ް ފަރާތަކ ަށ ް ނި ް‬ ‫ނ ުވާނެކަމ ަށ ް ވި ދ ާޅުވ ަމުނ ް‪ ،‬ޝެ އި ޚ ް އި ތުރަށ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ު ީވ ﷲ ފި ޔ ަވ ާ ދ ުޢ ާ ޢި ޖާބ ަކުރައ ްވ ާ ފަރ ާތ ެއ ް‬ ‫ނ ުވާނެކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬އެފަދ ަ ކަމ ެއ ް ﷲ ނޫނ ް ފަރާތަކ ަށ ް‬ ‫ސ ނ ުވާނެކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަމ ާޒުކ ޮށ ްގެނ ްވ ެ ް‬ ‫އެގ ޮތުނ ް‪ ،‬ލޭބ ަރ ނުވަތ ަ މ ަސަ އްކަތ ަ ީކ‬ ‫”ނޭޗ ަރ“ އި ޖާބަދ ޭ ހަމ ައެކ ަނި ”ޕްރެއ ަރ“‬ ‫ޭސ ބ ަހުނ ް މ ަޖ ާ ީޒ ގ ޮތުނ ް‬ ‫އ ޭ މި އ ަދ ު އި ނގި ރ ި‬ ‫ސ ބުނާނަމ ަ‪ ،‬މާދ ަމ ާ ދި ވ ެ ިހ ބ ަހުނ ް‪،‬‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫”މ ަސަ އްކަތ ަ ީކ ޠ ަ ީބޢ ަތ ް އި ޖާބަދ ޭ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ދ ުޢ ާ އ ޭ ނުވަތ ަ އ ަޅުކަމ ޭ“ ބުނާނެކަމ ަށ ް ޝެ އި ޚ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޢަރަ ިބކަރައ ަށ ް ބ ުދ ު ީދނ ް‬ ‫ތ ަޢާރަފ ް ީވ ގ ޮތުނ ް ޝެ އި ޚ ް މި ސާލުދ ެއ ްކ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފަދ ައި ނ ް ބ ޯޑ ެއްގ ައި ލި ޔުމ ެއ ް ލި ޔ ެގެނ ް އ ެ ީއ އ ެހ ާ‬ ‫ކުޑ ަކުޑ ަ ކަމ ެއްކ ަމުގ ައި ބަލ ައި ގެނ ް ނ ުވާނެކަމ ަށ ާއި‬ ‫ސނ ާ މ ަގ ު ފުރައ ްދ ާލ ުމުގ ައި ކ ުދި‬ ‫ޝއި ޠާނ ާ އި ނ ް ާ‬ ‫ަ‬ ‫ކ ުދި ކަންކ ަމުންކަމ ަށ ް ޝެ އި ޚ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލި ޓި ރ ެ ީލ ގ ޮތުނ ް އ ެމާނަ ބޭނުނ ް ނ ުކުރާކަމ ަށ ާއި ‪،‬‬ ‫އ ެ ީއ ފި ގްރޭޓި ވ ް ނުވަތ ަ މ ަޖ ާ ީޒ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ބޭނުންކ ޮށްފ ައި ވ ާ ބ ަހ ެއްކަމ ަށ ް ބަޔ ަކ ު ބުނާނަމ ަ‪،‬‬

‫ަޢ ަލވީ ްނ ަބއްޝާ ުރގ ެ ފ ޮ ޯޓ ައށް ސަ ިޖ ަދ ަޖ ަހނީ‪...‬‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ބ ައ ްޝާ ރ ާއި އޭނަގ ެ އ ައ ުވާނުންނަށ ް‬ ‫ލ ަޢުނަތ ް ލ ައ ްވ ާށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ްޝާ ރ ާއި އޭނ ާގ ެ ޢަލ ަ ީވ އ ަޢ ުވާނުނ ްގ ެ‬ ‫މި އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކ ަމ ާއި ‪ ،‬އި ތްފ ަތ ްތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ފ ޭރި ގ ަތ ުމ ާއި ‪ ،‬ލ ާއި ންސާނީ ޢަމ ަލުތ ަކ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‪،‬‬ ‫ގި ނަބ ައ ެއ ްގ ެ ހިތްތ ަކުގ ައި ިބރ ުވ ެރި ކަންވ ަނީ‬ ‫އ ުފ ެދި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޔ ާ ﷲ‪ ،‬ބ ައ ްޝާ ރ ާއ ާއި އޭނަގ ެ‬ ‫އ ައ ުވާނުނ ް ހ ަލ ާކ ު ކުރައ ްވ ާ އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ހިތްތަކ ަށ ް ިބރ ުވ ެރި ކަންލ ައ ްވ ާ އެބ ައި މީހުނ ް‬ ‫ބ ައި ބ ައި ކުރައ ްވ ާށި ‪ .‬ﷲގ ެ މ ަގުގ ައި ޖި ހ ާދ ުކުރައ ްވ ާ‬ ‫ސބިތުކަނ ް ދ ެއ ްވ ާށި އ ަދި‬ ‫މ ުޖާހިދުންނަށ ް ާ‬ ‫ބ ައ ްޝާ ރ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ކ ާމި ޔާބ ައި ފަތަހ ަ މި ންވަރ ު‬ ‫ކުރައ ްވ ާށި ‪ .‬އ ާ ީމނ ް!!‬ ‫ިއބްރާ ިހމ ް މަބްރޫކ ް‬ ‫ުޞއި ރީ ންއ ަ ީކ‬ ‫ޢަލ ަ ީވންނަ ީކ ނުވަތ ަ ނ ަ‬ ‫ޝޔ ަ ީޢނ ްގ ެ‬ ‫ސރި އާގ ައި ދި ރި އުޅ ޭ ި‬ ‫ޢ ާއ ްމުކ ޮށ ް ީ‬ ‫ހ ައ ްދުފަހަނައ ަޅާފ ައި ވ ާ ނުބ ައި ޖާހިލ ު ފި ރ ުޤ ާއ ެއ ްގ ެ‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬މުސްލި މުންނަށ ް ނަފުރަތ ުކުރ ާ މި މީހުންނަ ީކ‬ ‫އި ލާހ ަ ީކ ޢ ަ ީލ )رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ( ކަމ ަށ ް ގ ަބ ޫލ ުކުރ ާ‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކުރުކ ޮށ ް ބުނަނީ ނަމ ަ މި ީއ އި ސްލ ާމ ް ީދނ ާއި ‪،‬‬ ‫ނ ާޞާ ރ ާ ީދނ ާ އ ަދި މ ުޝް ރި ކުނ ްގ ެ ޢަޤީދާތ ައ ް‬ ‫މަސްހ ުނި ވ ެގެނ ް އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ ހުރ ާ ީފ ނުބ ައި ނުލ ަފ ާ‬ ‫ޖ ައ ްބާރ ު ފި ރ ުޤ ާއ ެއ ް​ްގ ެ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޖާހިލުކ ަމ ާއި ނޭނގ ާނީ ކަނ ް އި ނ ްތި ހާއ ަށ ް‬ ‫ސރި ޔ ާގ ެ ޖާހިލ ު‬ ‫ސފ ައި ވ ާ މި މީހުނ ް ވ ަނީ ީ‬ ‫ގޮ ް‬ ‫ސ ބ ައ ްޝާ ރ ު އ ަސަ ދުއ ަށ ް‬ ‫އ ަދި ޖ ައ ްބާރ ު ރަ ީއ ް‬ ‫ސަ ޖި ދ ަ ޖ ަހާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ްޝާ ރަށ ް ވ ަނީ ކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ދަރަޖ ަ އެބ ައި މީހުނ ް ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬ސުބ ްޙާނަﷲ ‪،‬‬ ‫އ ެއްކ ައުވަންތ ަ ގަދ ަ ކީރި ތި ވަންތ ަ މ ާތ ްﷲ ފި ޔަވ ައި‬ ‫އ ެހެނ ް ފަރާތަކ ަށ ް ސަ ޖި ދ ަ ޖ ަހ ާނީ ޣ ާފި ލްކަނ ް‬ ‫ސ ހ ައ ްޤ ުގ ެ މ ަގުނ ް އ ެއްކިބ ާވ ެގެނ ް‬ ‫އި ނ ްތި ހާއ ަށްގ ޮ ް‬ ‫ދި ޔ ަ ީއ މ ަ ނޫނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬

‫މި ބ ައި މީހުނ ްގ ެ ނުބ ައި ކ ަމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬ ‫އަނ ްހެނުނ ްގ ެ އި އްފ ަތ ްތ ެރި ކަނ ް ގަދަކ ަމުނ ް‬ ‫ސރި ޔ ާގ ެ‬ ‫ފ ޭރި ގ ަތ ުމ ާއި އަނ ްހެނުނ ް އ ޮރި ޔާންކ ޮށ ް ީ‬ ‫މ ަގުމ ަ ީތގ ައި ިހނ ްގ ުވުނ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކިއ ެތ ް‬ ‫މަރ ުގ ެ ިބރުދ ައްކ ައި ގެނ ް ބ ައ ްޝާ ރ ުގ ެ ފ ޮޓޯއ ަށ ް‬ ‫ސޖި ދަޖ ެހުމ ަށ ް މުސްލި މުންނަށ ް މ ަޖ ުބޫރ ުކުރ ުމ ާއި‬ ‫ި‬ ‫ސކިތްތަކ ަށ ް އ ެ‬ ‫ހުރުމ ަތ ްތ ެރި ވ ެގެނ ްވ ާ މ ާތ ްﷲ މި ް‬ ‫ޢަލ ަ ީވނ ްގ ެ ޖާހިލުނ ް ހަމ ަލ ާދި ނ ުމ ާއި އ ަދި ޤުރ ުއާނަށ ް‬ ‫އ ެހާނ ެތި ކ ޮށ ް ހިތުނ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކުޑ ަކ ުއްޖ ެއ ް‪ ،‬މުސްކ ުޅ ުއ ެއ ް‪ ،‬ބ ަލި މީހ ެއ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ެއ ް ބ ެލުމ ެއްނ ެތި ވ ަލ ު ޖަނަވާރުންފަދ ައި ނ ް‬ ‫ބ ައ ްޝާ ރ ާއި އޭނަގ ެ ޢަލ ަ ީވ އ ައ ުވާނުންދ ަނީ ސުއ ްނީ‬ ‫މުސްލި މުނ ްގ ެ ލ ޭ އ ޮހުރުވ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ކޮންމ ެ ދުވަހ ަކ ު‬ ‫ކ ުށ ެއްނ ެތ ް އެތ ަށ ް މުސްލި މުންނ ެއ ް ރަހުމ ެތ ް ނ ެތ ް‬ ‫ޝހީދުކ ޮށ ްލ ެވ ެމުންދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދި ރި ދި ރި ހ ުއ ްޓ ާ‬ ‫ގޮތ ަށ ް ަ‬ ‫ސ ނަގ ައި ކަރ ު‬ ‫ވ ަޅ ު ލ ަމުންދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކަރަނ ްޓ ް ީކ ް‬ ‫ޝހީދުކ ޮށްލ ަމުނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެމީހުނ ްގ ެ‬ ‫ބ ުރި ކ ޮށްލ ައި ަ‬ ‫ކުށ ަ ީކ ހަމ ައެކ ަނި އ ަޅުކަނ ްކުރުނ ް ހ ައ ްޤ ުވ ެގެނ ް ވ ަނީ‬ ‫ޚ ާލި ޤުވަންތ ަ އ ެއްކ ައުވަންތ ަ މ ާތ ް ﷲ އ ޭ ބުނުނ ް‬ ‫‪25‬‬

24

‫ޢަލ ަ ީވނ ްގ ެ ވ ެރި ކަނ ް ސޫރި ޔާގ ައި ދެމ ެހ ެއ ްޓުމ ަށްޓަކ ައި ޙ ާފި ޡ ުލ ް އ ަސަ ދ ަށްފ ަހ ު‬

‫ސ އި ރ ު އަރައި ގެނ ް އަންނަނީ ސޫރި ޔ ާގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ނ ާއ ުއްމީދ ު ކުރުވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވެ ް‬

‫އޭނ ާގ ެ ފި ރި ހެނ ް ދ ަރި ކ ަލުނ ް‪ ،‬ޒ ުވާންބ ައ ްޝާ ރ ުލ ް އ ަސަ ދ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ތ ަޚ ުތ ާއި ކ ައި ރި‬ ‫ކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ގި ނަގުނަ ތ ައ ްޔ ާރީ ތ ަކ ެއ ް ކުރ ެވެނ ް ފ ެށުނ ެވ ެ‪ .‬ލ ޮލ ުގ ެ ޑ ަކްޓަރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬

‫ސޫރި ޔ ާގ ެ ލ ޮބ ުވ ެތި އ ަޚުންނ ާއި އ ުޚ ްތުނ ް ގުނަމުނ ް ދި ޔ ަ އި ނ ްތި ޒ ާރީ ގ ެ‬

‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ ބ ައ ްޝާ ރ ު ‪1994‬ގ ައި ފަސްޓ ް ލ ެފ ްޓި ނެންޓ ެއ ްގ ެ މ ަޤ ާމ ާއ ެކ ު‬

‫ސގްނަލ ް އަޅަނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬މ ުޅި ސޫރި ޔ ާގ ެ އެކިއ ެ ިކ‬ ‫ސ ކ ައި ރި ވ ެއްޖ ެ ކ ަމ ުގ ެ ރަތ ް ި‬ ‫ދުވ ަ ް‬

‫ޯޝނަކ ާއ ެކ ު ކ ޮމ ާޑ ެންޓަކ ަށ ް ބ ަދ ުލ ުވ ެ‬ ‫ސކ ަރި އ ްޔ ާއ ާ ގ ުޅުނ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ އެއަހަރ ު ލި ބ ު ޕްރ ޮމ ަ‬ ‫ޢަ ް‬

‫ރަށްރަށުގ ައި ބ ައ ްޝާ ރ ާއި އޭނ ާގ ެ ޢ ަ​ައ ުވާނުނ ްގ ެ އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކ ަމ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް އ ަޑ ުއ ުފ ުލެނ ް‬

‫ޖެހިގެނ ް އ ައި އަހަރ ު ވ ަ ީޒ ގ ެފ ާގ ެ އި ތުރ ު ކ ުރި އެރުމ ެއ ްލި ިބ މޭޖ ަރއަކ ަށ ް އި ސްކުރ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމުގ ައި ހިނގ ަމުނ ްދ ާ ކަންތ ައްތ ަށ ް އި ނ ްޞާ ފ ުގ ެ ސަ މ ުގ ާއި ނ ް ނ ެއ ްޓ ުމ ާއ ެކ ު‬

‫‪1997‬ގ ައި މޭޖ ަރއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ހުންނ ެވުމ ަށްފ ަހ ު އި ތުރ ު ކ ުރި އ ެރުމ ަކ ާއ ެކ ު ލ ެފ ްޓި ނ ެޓ ް‬

‫ރައ ްޔި ތުނ ް ކ ެ ިކ އަރަނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬ސޫރި ޔ ާގ ެ ކ ުދި ބ ޮޑ ު އެންމެނ ްގ ެ ޝު ޢޫރުތ ަކ ުގ ެ އ ަޑ ު އ ެ ިކ‬

‫‪1999‬ގ ައި ‪،‬ކާނަލ ެއ ް މ ަޤާމ ަށ ް އި ސްކުރ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސތ ަކ ާއި‬ ‫ދި މ ަދި މ ާލުނ ް ގ ުގުމަނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަޑ ުތ ަކ ުައި ެ އ ެކ ުލ ެވި ފ ައި ވ ާ ވޭނ ާ ކ ެކ ުޅ ުމ ާއި އ ުދ ާ ް‬

‫ސ‬ ‫ބ ައ ްޝާ ރ ުގ ެ މ ަޤ ާމުތަކ ަށ ް މި ހ ާކުޑ ަ މ ުއްދ ަތ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ލި ބުނ ު ކ ުރި އެރުންތަކ ަ ީކ ވ ެ ް‬

‫ސ ބ ައ ްޝާ ރ ާއި އޭނ ާގ ެ ޢ ައ ުވާނުނ ްގ ެ‬ ‫ފުންއ ަސަ ރުތ ަކ ާއ ެކ ު ގ ުގުމަނުނ ް ގ ުގުމަނުނ ް އ ައި ް‬

‫ޢަޖ ައި ބ ުވ ެ ޙ ައި ރާނ ް ކުރ ުވާފަދ ަ ކަންކަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ފ ައި ތި ލ ައި ގ ެ ދ ަށުނ ް ިބންގ ަޑ ު ގުޑ ަ ނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކާނަލ ްގ ެ މ ަޤާމ ަށ ް ޢ ައްޔަނ ްކުރ ެވި‬

‫ޙ ާފި ޡ ުލ ް އ ަސަ ދ ު އަވ ަހާރަ ވުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬ދުސްތޫރ ާ ޚިލާފ ަށ ް ބ ައ ްޝާ ރަށ ް ސޫރި ޔ ާގ ެ‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް ދި ނ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ޢަރަ ިބ ދ ައުލ ަތ ެއްގ ައި ޖ ުމ ްހ ޫރީ ވ ެރި ކަމ ެއ ް ވި ރ ާ ީޘ ގ ޮތ ެއ ްގ ެ މ ަތި ނ ް‬

‫ޟނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ޙ ައ ްދުފަހަނަޅާފ ައި ވ ާ މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ސ ހ ެ ިކދޭފަދ ައި ނ ް ރ ާފި ީ‬ ‫ތ ާރީ ޚ ުވ ެ ް‬

‫ާޞލ ްވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ސބ ަށ ް ބ ައ ްޝާ ރ ު ވ ި‬ ‫ވާރުތ ަ ވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ ފުރަތަމ ަ ފަހަރ ެވ ެ‪ .‬ވ ެރި ކ ަމ ާ ިހ ާ‬

‫ސ ހިތުގ ައި ކ ުލުނ ެއ ް ނޯންނ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހިތުގ ައި އި ސްލ ާ ީމ އ ުއްމ ަތާދ ޭތެރޭ ޛައްރ ެއ ްގ ެ މި ންވަރ ުވ ެ ް‬

‫އ ަމާންކ ަމ ާއި‬

‫ްޝރުވ ަނީ ޢަމ ަ ީލ ގ ޮތުނ ް ދ ައ ްކާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ުފ ުލި ގެނ ް ދި ޔ ަ ޝު ޢޫރުތަކ ަށ ް‬ ‫އެކަނ ް ބ ައ ަ‬

‫ސ ީދ‬ ‫ސކަނ ް ގެނ ެ ް‬ ‫ޞު ލްޙ ަ މ ަސަ ލ ަ ް‬

‫އޭނ ާދި ނީ ީބރ ު ކަންފ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ކ ެކ ުޅ ުމ ާއި އާދ ޭހ ާއ ެކ ު ލ ޮލުނ ް އޮހ ޮރި ގެނ ްދި ޔ ަ ކަރުނައި ގ ެ‬

‫މ ަޙްރ ޫމ ުވެފ ައި ވ ާ‬

‫ސ ީމ‬ ‫ބ ަދ ުލުގ ައި އ ެނި ކަމ ެތި ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ދި އްކ ޮށ ް ީލ ބަރ ު ހ ަތި ޔާރ ުގ ެ ޙަމ ަލާތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ރަ ް‬

‫މީހުންނަށ ް އ ެ ޙ ަޤުތ ަށ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް‬

‫ސބަތ ަކުނ ް ދ ައ ްކާގ ޮތުގ ައި މި ހާތަނަށ ް ‪ 13000‬އ ަށ ްވުރ ެ ގި ނަ މީހުންވ ަނީ އ ެ ިކ‬ ‫ސ ިހ ާ‬ ‫ތ ަފ ާ ް‬

‫ފޯރުކ ޮށްދޭނެކ ަމ ުގ ެ ޔ ަ ީޤކަނ ް އަރ ުވ ާ‬

‫ސ ބަޔ ަކުވ ަނީ‬ ‫ފަހަރުމ ަތި ނ ް ދ ެވުނ ު ޙަމ ަލާތ ަކުގ ައި މި ދ ުނި ޔ ެ ދޫކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެތ ަށ ް ހ ާ ް‬

‫ގ ޮތުނ ް‬

‫ގެދޮރ ު ގ ެއ ްލި ޙ ާލުގ ައި ޖ ެ ިހފ ައ ެވ ެ‪ .‬ސޫރި ޔ ާގ ެ ލ ޮބ ުވ ެތި މުސްލި މ ު ރައ ްޔި ތުނ ް ކުރަމުނ ްދ ާ‬

‫ރައ ްޔި ތުނ ް ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ހ ުވ ާ ކުރުމ ަށ ް‬

‫އާދ ޭހ ުގ ެ އ ަޑ ު އ ަހާނ ެ ބަޔ ަކ ު އެބ ަ ތި ބިބާވ ައ ެވ ެ! އ ެބުނ ާ އި ންސާނީ ޙ ައ ްޤުތަކ ަށ ް ދ ަޢ ުވ ާކުރ ާ‬

‫ފ ަހުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ގި ނަބަޔ ަކ ު އ ުއްމީދ ު ކ ޮށ ް‬

‫ޖ ަމ ްޢި އ ްޔާތ ަކ ާއި ޖ ަމާޢ ަތްތ ަށ ް ކޮބ ައި ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ނޭޓ ޯގ ެ ފ ައ ުޖ ު ކޮބ ައި ހ ެއްޔ ެވ ެ‪ .‬މުސްލި މުންނ ާ‬

‫އި ނ ްތި ޒ ާރ ު ކ ޮށ ްގެނ ް ތި ީބ ބ ައ ްޝާ ރަށ ް‬

‫ދި މ ާވ ާ މި ފަދ ަ ކޮންމ ެ ޙ ާލެތ ައްގ ައި މި ބ ައި މީހުނ ް އި ސްކުރަނީ އ ަމި އްލ ަ އ ެދުމ ެ​ެވ ެ‪ .‬ލި ބިޔ ާގ ެ‬

‫ވ ެރި ކަނ ް ލި ބ ުމުނ ް ސަ ރ ުކާރ ުތެރޭގ ައި‬

‫ސކ ަރީ ގ ޮތުނ ް ނޭޓ ޯއި ނ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް ވ ައ ްޓ ާލުމ ަށްޓަކ ައި ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ންނަށ ް ޢ ަ ް‬

‫ބާރ ު‬

‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނީ މުސްލި މުންނަށ ް ހެޔ ޮ އ ެދި ގެނ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކިއ ެއްތ ަ‪،‬އ ެ ީއ އެމީހުނ ްގ ެ‬

‫ސ ވަރަކ ަށ ް ީހނަރ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ކޮންމ ެވ ެ ް‬

‫އ ަމި އްލ ަ މ ަޞް ލ ަޙުތ ަކ ާއި ފ ައި ދާތ ަކ ެއ ް ހުރ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬ސޫރި ޔާގ ައި އެމީހުންނަށ ް ފ ައި ދ ާ‬

‫ދާނެކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ލ ޮލ ުގ ެ ޑ ަކްޓަރ ެއ ްގ ެ‬

‫ޞލ ާޙ ުއ ް ީދނ ުލ ް އ ައ ްޔ ޫ ީބ‬ ‫އ ޮ ީތ އެމީހުނ ްގ ެ އ ެކ ުވ ެރި ބ ައ ްޝާ ރ ު ވ ެރި ކ ަމުގ ައި ހުރ ެގެންނ ެވ ެ‪ަ .‬‬

‫މ ަސަ އްކ ަތ ް‬

‫ކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬

‫ފަދ ަ ބަޠ ަލުނ ް ޝާ މ ްގ ެ ބިމުނ ް ފ ާޅ ުވ ެ ދި މި ޝް ޤުގ ައި އ ޮތ ް އި ސްލ ާ ީމ ވ ެރި ކަނ ް އ ަލުނ ް‬

‫ބ ަލި‬

‫މީހުނ ްގ ެ‬

‫އ ަނބުރ ާ މުސްލި މުންނަށ ް ލި ބ ުމ ުގ ެ ވ ަޤ ުތ ު ކ ައި ރި ވ ަމުނ ް އަންނަ ކ ަމ ުގ ެ ކ ޮޅުމ ަތި ފެންނަނ ް‬

‫ލޯތަކ ަށ ް އަޅ ަލ ާ ރައ ްކ ާތ ެރި ވާފަދ ައި ނ ް‬

‫ޞހ ްޔ ޫނީ ންނ ާއި އެބ ައި މީހުންނަށ ް ވ ާގި ވ ެރި ވ ާ އެންމެނަށ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސ ް‬ ‫ފަށ ައި ފި ކ ަމ ުގ ެ އި ޙ ް ާ‬

‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް‬ ‫ޙ ައ ްޤުތ ަކުނ ް‬

‫އެކ ަމ ުގ ެ‬

‫ޙ ުއްޖ ަތ ެއ ްގ ެ‬

‫އ ޮތ ް ޢަލ ަ ީވނ ްގ ެ ނ ުފ ޫޒ ާއި‬

‫ގ ޮތުނ ް‬

‫ީމހަކ ަށ ްވެފ ައި ‪،‬‬

‫ކުރ ެވެނ ް ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ޞު ލްޙ ައި ގ ެ މ ަގ ު ޗ ާޓ ު އ ެކުލ ަވ ާލ ާ ކ ޯ ީފ އަނާނުމެނ ް‬

‫ޤ ައ ުމ ުގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ޙިމާޔ ަތްކ ޮށ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރާނެކަމ ަށ ް ދެކިގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކަންތ ަށ ް ވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ ީއ ގި ނަ ރައ ްޔި ތުނ ް އ ުއްމީދ ު ކ ުރި ގ ޮތ ާ‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬

‫ފަދ ަ މީހުނ ް ޚ ާއ ްސަ މަނ ްދ ޫބުނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ފޮނ ުވ ާ‪ ،‬އ ަލ ްޤ ާޢި ދ ާގ ެ ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ނ ް‬

‫ސކިއ ުރި ީޓ ސާވި ސްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އ ާރމީއ ާއި‬ ‫ސކިއ ުރި ީޓ ފޯސްއ ާއި ެ‬ ‫ޭޝނަލ ް ެ‬ ‫ޚިލާފ ަށ ެވ ެ‪ .‬ނ ަ‬

‫ސޫރި ޔާގ ައި ޙަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަމުނ ް އެބ ަ އާދެއ ޭ ިކޔ ައި ބަހަނާތ ަކ ާ ޢ ުޒ ުރ ު ދ ައްކ ަމުނ ް‪،‬‬

‫ސކ ޮށ ް‬ ‫ސކ ަރި އ ްޔ ާގ ެ ގި ނަމ ަޤާމަތަކ ަށ ް ޢަލ ަ ީވނ ް އި ް‬ ‫އެއ ަރފޯސްއ ާއި ނޭވީގ ެ އި ތުރުންޢ ަ ް‬

‫އ ެ ިކ ބ ައްދ ަލ ުވުންތ ަކ ާއި ޞު ލްޙ ައި ގ ެ މ ަޝް ވަރާތ ަކ ުގ ެ ނަމުގ ައި‬

‫އ ަޑި އ ަ ީޑ ނ ް ކުރެވ ޭ‬

‫ސކ ަރި އ ްޔ ާގ ެ އެންމ ެހ ާ ބާރުތ ަ ީކ ޢަލ ަ ީވނ ްގ ެ އ ަތްމ ަ ީތގ ައި އޮންނަންޖެހ ޭ އ ެއްޗ ެއ ް ކ ަމުގ ައި‬ ‫ޢަ ް‬

‫ސަ އ ްލާތ ަކުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މީހުންނަށ ް ހާމަކ ޮށްދޭނ ް ބޭނ ުނ ްވ ާ ޙ ަ ީޤގަތ ަ ީކ ފ ަހ ެ ކޮބ ައި ބާވ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހ ެދި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޙ ަ ީޤގަތ ަ ީކ އ ެ ީއ އ ޮޅ ުވ ާލެވޭނ ެ އ ެއްޗ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ބޮޑ ަށ ް‬ ‫ސމ ަޤ ާމުތަކ ަށ ް ކ ުރި އ ަށ ް ވުރެނ ްވ ެ ް‬ ‫ހަމ ަ އ ެއ ާކ ު ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ އި ް‬

‫ޢަލ ަ ީވނ ްގ ެ ނ ުފ ޫޒ ު ފޯރ ުމ ުގ ެ ނަތީޖާއަކ ަށ ް ވ ެގެނ ްދި ޔ ަ ީއ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ މ ެދުނ ް އި ންސާފ ާ‬ ‫ސދ ަ‬ ‫ހަމަހަމަކަނ ް ގ ެއ ްލި އ ަނި ޔ ާ ވ ެރި ކ ަމ ާއި ދެކ ޮޅ ުވ ެރި ކަނ ް އި ތުރ ުވ ެ ފި ތުނައ ާއި ފ ަ ާ‬ ‫ޢ ާއ ްމ ުވ ެގެނ ް ދި ޔުމ ެވ ެ‪ .‬އި ޤ ްތި ޞާ ީދ ގ ޮތުނ ް ބ ަލި ކ ަށި ވ ެ އި ޖ ްތ ާ ީޢ ޢ ަދާލ ަތ ު ނ ެތ ެމުނ ް‬ ‫ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬ވ ަ ީޒ ފ ާ ނ ުލި ބި‪ ،‬އެތ ަށ ް ޒ ުވާނުނ ް މ ަގުމ ަތި ވާނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކޮންމ ެ ދެވ ަހ ެއ ްގ ެ‬

‫‪Live Blog: www.dhiislam.com‬‬ ‫‪23‬‬

‫މ ާ ީޒ ވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ ޤަރުނ ުގ ެ ވި ހީގ ެ އަހަރުތ ަކުގ ައ ާއި ތި ރީ ޚ ުގ ެ އަހަރުތ ަކުގ ައި‬

‫ސ‬ ‫ޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔާކ ަމ ުގ ެ މ ަޤާމ ަށ ް އި ސްކުރ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬ވ ެރި ކަމ ަށ ް ވަޑ ައި ގެނ ް އެންމ ެ ފުރަތަމ ަވ ެ ް‬

‫ބަދ ަލުތ ަށ ް އަންނަމުނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެގ ޮތުނ ް‬

‫ސ މ ަޤ ާމްތަކ ަށ ް ޢަލ ަ ީވނ ް‬ ‫ސަ ރ ުކާރުރ ުގ ެ އި ް‬

‫ާސގ ޮތުނ ް ބ ޮޑ ެތި‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫މ ުޅިދ ުނި ޔެއ ަށ ް ި‬

‫ސކ ަރި އ ްޔ ާއ ާއި‬ ‫ޢަ ް‬

‫އި ންޓ ެލި ޖެންސްއ ާއި‬

‫ުޝނ ް އ ަށްފ ަހ ު ޔޫރަޕ ްގ ެ ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި‬ ‫ޫސވި ލާތ ަށ ް ކ ޮމި ޔ ުނި ސްޓުނ ް ގެނައި ރި ވ ޮލި އ ަ‬ ‫ރ ީ‬

‫ޢ ައްޔަންކ ޮށ ް ވ ެރި ކ ަމ ާއި ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ އެންމ ެހ ާ ބާރުތަކ ަ ީކ އ ަސަ ދ ާއި އޭނ ާގ ެ ޢ ާއި ލ ާއ ާއި‬

‫ޝޢާރުތ ަށ ް ފ ާޅ ުވާނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޯޝލި ޒ ަމ ް ގ ެ ި‬ ‫ަސ ފ ަލ ްސަ ފ ާ އ ެއްކ ަމުގ ައި ވ ާ ސ ަ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ި‬

‫އޭނ ާގ ެ ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ އ ަމި އްލ ަ މި ލ ްކ ު އ ެއްޗަކ ަށ ް ހ ެދި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢަލ ަ ީވނ ްގ ެ ލޭބ ަލ ް އ ަޅުވ ައި ގެނ ް ވ ެރި ކަނ ް އ ަތްދ ަށުލ ައި ގެނ ްތި ބީ‪ ،‬ނަ ީބކަމ ަށ ް‬

‫ސޫރި ޔ ާގ ެ ދ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ކަމ ަށ ްވ ާ‬

‫ަޝރި އ ްޔ ާގ ެ‬ ‫ޝޔ ަ ީޢނ ްގ ެ އި ޘްނާޢ ަ‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ި‬ ‫ުޞއި ރ ުއ ްނި މ ްރީ އ ަށ ް ނި ް‬ ‫ދ ަޢ ުވ ާކ ުރި ދ ައ ްޖ ާލުނ ު ަ‬

‫ަރސ ީޓ އ ަކުނ ް‬ ‫ސ ވި ލ ާތ ުގ ެ ޔ ުނި ވ ީ‬ ‫ޞލ ާޙ ުލ ް ބީޠާރ ު ފަރަނ ްސޭ ި‬ ‫ަ‬ ‫ޝއި ލްޢ ަފްލ ަޤ ް އ ަދި‬ ‫މި ަ‬

‫ފި ކުރ ުގ ެ ޖ ަމާޢ ަތ ެއްކަނ ް ފ ަހ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ެއްގ ައި އެންމ ެ ބޮޑ ަށ ް ހާމ ަވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ ީއމީލ ާ ީދނ ް‬

‫ޯޝލި ޒ ަމ ްގ ެ ފ ަލ ްސަ ފ ާ‬ ‫ސ ސ ަ‬ ‫ތ ަޢުލީމ ު ޙ ިާސލ ްކުރުމ ަށްފ ަހ ު އ ެނބ ުރި ޤ ައުމ ަށ ް އ ައި ް‬

‫‪ 1982‬ވަނަ އަހަރ ު މ ަޖްޒ ަރަތ ުލ ް ޙ ަމ ާތ ުގ ެ ނަމުނ ް މ ަޝް ހޫރ ުވި ޤ ަތ ުލ ު ޢާމ ަށ ް‬

‫އެޤ ައ ުމުގ ައި ކޮޅ ަށ ް ނ ެގި އ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ އ ެފި ކުރ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ”ޖ ަމާޢ ަތ ުލ ް‬

‫ފ ަހުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫މީލ ާ ީދނ ް‬

‫‪1932‬ވަނަ އަހަރ ު‬

‫އި ޙ ްޔ ާއ ުލ ް ޢަރަބީ“ މި ނަމުގ ައި ޕ ާޓި އ ެއ ް އުފ ައްދ ައި ‪1953‬ވަނަ އަހަރ ު އ ަކްރަމ ުލ ް ހޫރ ާނީ ގ ެ‬ ‫ޒ ަޢާމ ަތ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ހިނގ ަމުންއ ައި ”ޙިޒ ްބ ުލ ް ޢަރަ ީބ އ ަލ ް އި ޝް ތި ރާކީ“ އ ާއި ދ ެ ޕާޓީގ ެ‬

‫އި ޚ ުވާނ ުލ ް މުސްލި ީމނ ްގ ެ ތާއީދުއ ޮތ ް ީދނަށ ް ލޯބިކުރ ާ ގި ނަ ރައ ްޔި ތުނ ް ތ ަކ ެއ ް‬

‫ސނުމަކ ަށ ް ގެނެސް“ޙިޒ ްބ ުލ ް ބަޢ ަޘ ުލ ް ޢަރަ ީބ އ ަލ ް އި ޝް ތި ރާކީ“‬ ‫ސނުނ ް އ ެއ ް ވި ް‬ ‫ވި ް‬

‫ދި ރި އ ުޅ ެމުނ ްދި ޔ ަ ޙ ަމ ާތުގ ައި ިހނ ްގި ލ ޭ އ ޮހުރުވަމަކީ‪ ،‬ހިޖުރައި ނ ް ‪317‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ‬

‫މި ނަމ ުގ ެ ދ ަށުނ ް ޙަރަކާތ ަށ ް އ ަލުނ ް ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬ޕ ާޓި އ ަށ ް ގެނ ެވުނ ު ބ ޮޑ ެތި ބަދ ަލުތ ަކ ުގ ެ‬

‫ޟނ ްގ ެ ޙ ައ ްދުފަހަނަޅާފ ައި ވ ާ ޤަރ ާމި ޠ ާއި ނ ް މ ައ ްކ ާގ ެ ޙަރަމ ްފ ުޅ ުގ ެތެރޭގ ައި‬ ‫ޙ ައ ްޖުމ ަހ ު ރ ާފި ީ‬

‫ތި ބ ެގެނ ް ގެނައި ވަރުގަދ ަ އި ނ ްޤި ލާބ ަށ ް ފ ަހުސޫރި ޔ ާގ ެ ވ ެރި ކަނ ް ނި މުމަކ ަށ ް ގެނައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެގ ޮތ ުގ ެ މ ަތި ނ ް ގެނ ެވުނ ު ވ ެރި ކަނ ް މާކ ަގި ނަދުވަހ ަށ ް ޤ ާއި މ ުވ ެ ދ ެމި އ ޮވެވ ޭ‬ ‫ސ އި ނ ްޤި ލ ާބ ެއ ް ގެނައ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ު‬ ‫ސކ ަރި އ ްޔ ާގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އަނ ެއ ްކ ާވ ެ ް‬ ‫ގ ޮތ ެއްނ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ޢ ަ ް‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ ދެމީހުނ ް‬ ‫ސދެމ ަޤ ާމުގ ައި ތި ިބ ޢަލ ަ ީވންނަށ ް ނި ް‬ ‫ސކ ަރި އ ްޔ ާގ ެ އި ް‬ ‫އ ުފ ެދި އެވ ަޤ ުތުޢ ަ ް‬ ‫ޞލ ާޙ ް ޖަދީދ ްއ ާއި ޙ ާފި ޡ ުލ ް އ ަސަ ދ ުގ ެ ބ ައި ވ ެރި ވުނ ް ިހމ ެނި ގެނ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވ ާ ަ‬

‫‪1966‬ވ ަ‬

‫ސ ރި ޔ ާސަ ތުގ ައި އި ނ ްނި ވ ެ އ ަ ީމނ ުލ ް‬ ‫ސކ ަރީ އި ނ ްޤި ލ ާބ ެއ ް ގެނ ެ ް‬ ‫ނައަހަރ ުކ ުއ ްލި ގޮތަކ ަށ ް ޢ ަ ް‬ ‫ޙ ާފި ޡ ް ވ ެރި ކ ަމުނ ް ދުރަށ ް ޖ ެއ ިްސއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެއ ަށްފ ަހ ު‬

‫ބަޢ ަޘ ް‬

‫ޕާޓީގ ެ‬

‫ތެރ ެއި ނ ް‬

‫ނޫރައ ް ީދނ ް‬

‫ާސ‬ ‫އ ަތ ީ‬

‫ވ ެރި ކ ަމ ާ‬

‫ޙ ަވ ާލ ުވ ެ ޙ ާފި ޘ ުލ ް އ ަސަ ދ ު ޤ ައ ުމ ުގ ެ ދި ފ ާ ީޢ ވ ަ ީޒ ރުކ ަމ ުގ ެ މ ަޤާމ ަށ ް އި ސްކުރ ެވުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަތީޖާއަކ ަށ ްވ ެގެނ ްދި ޔ ަ ީއ‬

‫ސރ ެ‬ ‫ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬

‫ުޞއި ރީ ނ ްގ ެ‬ ‫ނ ަ‬

‫ިކބ ައި ގ ައި‬

‫އަށ ަގެންފ ައި ވ ާ‬

‫ސކ ަރި އ ްޔ ާގ ެ ތެރޭގ ައި ޖާގަދ ެވެނ ްފ ެށުމ ެވ ެ‪ .‬މި ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ސނ ުމ ާ ފި ކުރުތަކ ަށ ް ޢ ަ ް‬ ‫ހަރުކ ަށި ވި ް‬

‫”‬

‫ރަސް ީމ ަތފާސް ހިސާ ަބ ަތކު ްނ ަދއް ާކގ ޮ ުތގަ ިއ‬ ‫ިމހާ ަތ ަނށް ‪ަ 13000‬އށްވު ެރ ގި ަނ ީމހ ު ްނ ަވ ީނ އެ ިކ‬ ‫ފަ ަހ ުރ ަމ ިތ ްނ ދެވު ުނ ަޙ ަމ ާލ ަތކުގަ ިއ ިމދު ިނ ެޔ ދޫކޮށްފައެވެ‪ަ .‬އ ިދ‬ ‫އެ ަތށް ހާސް ަބ ަޔކު ަވ ީނ ގެދ ޮ ުރ ގެއް ިލ ހާލުގަ ިއ ޖެ ިހފައެވެ‪.‬‬ ‫ސޫ ިރ ާޔގ ެ ލ ޮ ުބވެ ިތ މުސް ިލމް ަރއް ިޔ ުތ ްނ ކު ަރމު ްނ ާދ ާއދެހުގ ެ‬ ‫ައޑ ު ައހާ ެނ ަބ ަޔކު އެ ަބ ިތ ިބ ާބ ! އެ ުބ ާނ ިއންސާ ީނ‬ ‫ަޙއްޤ ު ަތ ަކށް ަދޢުވާ ކު ާރ ަޖމް ިޢއް ާޔ ަތ ާކ ިއ ަޖ ާމ ަޢތް ަތށް ކ ޮ ަބ ިއ‬ ‫ހެއް ެޔވެ‪ .‬ނޭ ޯޓގ ެ ފައުޖު ކ ޮ ަބ ިއ ހެއް ެޔވެ‪.‬‬

‫”‬

‫ނަތީޖާއަކ ަށ ް ވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ ީއ ‪1961‬ގ ައި ”ޘ ައުރަތ ުލ ް ބަޢ ަޘ ް“ މި ނަމުގ ައި އ ެޕ ާ ީޓނ ް އި ސްވ ެ‬

‫ޞލ ާޙ ު ޖަދީދ ާޙ ާފި ޡ ުލ ް‬ ‫ަ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ބަޢ ަޘ ް ޕާޓީގ ެ ރ ޫޙުގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމުނ ްދި ޔ ަ‬ ‫އ ަސަ ދ ާއި ދެމ ެދ ު ވަރަށ ްގި ނަ ކަންތ ައްތ ަކުގ ައި ޚިޔ ާލުތ ަފ ާތ ުވުންތ ަކ ެއ ް އ ުފ ެދި އެޚިޔ ާލ ު‬ ‫ތ ަފ ާތ ުވުންތ ައ ް ބ ޮޑ ު ކ ޯޅުންގ ަނޑަކ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ެގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު ދެނ ް ފ ެނި ގެނ ްދި ޔ ަ‬

‫ޙ ައ ްޖ ުވ ެރި ނ ް ޠ ަވ ާފ ު ކުރ ުމ ާއި ސަ ޢ ުޔ ު ކުރ ުމ ާއި ނަމ ާދ ާއި ދ ުޢ ާކުރ ުމުގ ައި މ ަޝް ޣ ޫލ ުވ ެގެނ ް‬

‫ްސލ ު‬ ‫ސކ ަރި އ ްޔ ާ ދެގ ޮތްޕަކ ަށ ް ބ ައި ވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ މަންޒ ަރ ެވ ެ‪ .‬އ ެއްގ ޮފި ތ ަމ ީ‬ ‫މަންޒ ަރަ ީކ ޢ ަ ް‬

‫ސ ބަޔ ަކ ު ޤ ަތ ުލުކ ޮށ ްލ ާ އެހ ަށި ތ ަށ ް ޒ ަމްޒ ަމ ް‬ ‫ތި އ ްބ ާ ކ ުއ ްލި ގޮތަކ ަށ ް އަރައި ގެނ ެ އެތ ަށ ް ހ ާ ް‬

‫ްސލ ު‬ ‫ޞލ ާޙ ު ޖ ަ ީދދ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއ ް ގ ޮފި ތ ަމ ީ‬ ‫ސކ ަރި އ ްޔ ާގ ެ ރީ ޖަނ ް ސެކްރަޓ ަރީ ަ‬ ‫ކުރަނީ ޢ ަ ް‬

‫ފެންވަޅ ަށ ް އ ަޅ ާ ޙަޖަރ ުލ ް އ ަސަ ވަދ ަށ ް ގ ެއ ްލުނ ް ީދ ﷲގ ެ ޙަރަމ ްފ ުޅ ާއި މ ާތ ް ވ ެގެނ ްވ ާ‬

‫ކުރަނީ ދި ފ ާ ީޢ ވ ަ ީޒ ރ ު ޙ ާފި ޡ ުލ ް އ ަސަ ދ ެވ ެ‪ .‬ދެބ ައި މީހުނ ްގ ެ ދެމ ެދުގ ައި އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ‬

‫ސ މ ަ ީޒ ގ ެ ތެރ ެ​ެއި ނ ް އި ޢާދަކ ޮށ ް‬ ‫ކ ަޢ ުބ ާއ ާއި ބަލ ަދ ުލ ް ޙަރ ާމ ްގ ެ ޙުރުމ ަތ ް ކ ަނޑ ާލި ދުވ ަ ް‬

‫ހ ުޅުގ ަނޑ ު ނި މުމަކ ަށ ް ގެނައ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ”ޙަރަކ ަތ ުއ ް ތ ަޞް ީޙޙިއ ްޔ ާގ ެ ނަމުގ ައި “ ޙ ާފި ޡ ުލ ް‬

‫އެމަންޒ ަރުތ ަކ ުގ ެ ހ ަނދާނ ް އާކ ޮށ ްދި ނ ް ދުވަހަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ާސއ ާއި‬ ‫އ ަސަ ދ ު އ ަ ީޑ ގ ައި ހުރ ެގެނ ް ިހނ ްގި ޙަރ ާކ ާތ ެއްގ ައި ވ ެރި އަކ ަށ ް ހ ުރި ނޫރައ ް ީދނ ް އ ަތ ީ‬ ‫ޙ ާފި ޡ ުލ ް އ ަސަ ދ ުގ ެ ކ ޮށްކ ޮ ރި ފްޢ ަތ ު އ ަސަ ދ ުގ ެ ކ ޮމާންޑ ަ ރުކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި‬

‫ސ ސަ ރ ުކާރުގ ައ ބ ައ ެއ ް ބ ޮޑ ުނ ް ހ ައްޔަރުކ ޮށ ްވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ އެންމ ެހ ާ‬ ‫ޞލ ާޙ ު ޖަދީދ ުއ ާއި އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ބާރުތ ަށ ް އ ަތުލ ައި ގ ަތ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ އާރ ެއ ް ބާރ ެއ ް ނ ެތ ް ނި ކަމ ެތި ރައ ްޔި ތުނ ް ތ ަކ ެއ ް ދި ރި އ ުޅުމެނ ް ދި ޔ ަ އެރަށ ަށ ް ‪27‬‬ ‫އ ެވ ެ ް‬ ‫ސކ ަރީ ގ ޮތުނ ް ދ ެވުނ ު ވަރުގަދ ަ ޙަމ ަލާތ ަކުގ ައި ކ ުށ ެއ ް‬ ‫ސ ވަންދެނ ް މ ެދުނ ުކ ެނޑި ޢ ަ ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬

‫ސ ޢަލ ަ ީވނ ްގ ެ‬ ‫އެއަހަރ ުގ ެ ނޮވ ެމްބަރ ު މަހ ަ ީކ ސޫރި ޔ ާގ ެ މ ުޅި ތ ާރީ ޚުގ ައި ވ ެ ް‬

‫ނ ެތ ް ‪ 40,000‬މީހުނ ްމި ދ ުނި ޔ ެއ ާ ވަކިވ ެގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އެހިތާމ ެވ ެރި ހ ަނދާންތ ަކ ާއި‬

‫ީމހަކ ަށ ް ޤ ައ ުމ ުގ ެ ވ ެރި ކަނ ް ލި ބުނ ު ފުރަތަމަފަހަރ ެވ ެ‪ .‬ޤ ައ ުމ ުގ ެ ވ ެރި ކަނ ް ލި ބުނ ުތ ާ ‪2‬މ ަހ ުގ ެ‬

‫ސ އެރަށުގ ައި ވާނެކަނ ް‬ ‫އ ަސަ ރުތ ަށ ް ފި ލ ައި ގެނ ް ނ ުދާނޭ އެތ ަށ ް ދ ަރީ ންތ ަކ ެއ ް މި ހާރ ުވ ެ ް‬

‫ސ ީމގ ޮތ ެއްގ ައި ރަ ީއސުލ ް‬ ‫ތެރޭގ ައި ޙ ާފި ޡ ުލ ް އ ަސަ ދ ު ‪ 7‬އަހަރ ުގ ެ ދ ައުރަކ ަށ ް ހ ުވާކ ޮށ ް‪ ،‬ރަ ް‬

‫ކަށަވަރ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫ްސލ ުކުރ ާ ބަޔ ަ ީކ މުސްލި މުނ ްގ ެ‬ ‫ވަޒ ަނ ްވ ެރި ނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އެންމ ެ ގި ނަ ޢަދަދ ެއ ް ތ ަމ ީ‬

‫ބުނެވ ޭ ގ ޮތުގ ައި މި ބ ައި މީހުނ ްގ ެ ޢަޤީދާއ ަ ީކ ވަރަށ ް ގި ނަ ީދންތ ަކ ާއި މަސްހ ުނި ވ ެ‬

‫ސބ ަތ ްވ ާ މީހުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ސންނަތ ް ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ ޢަޤީދާއ ަށ ް ނި ް‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ު‬

‫އ ުފ ެދި ފ ައި ވ ާ ޢަޤީދ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް ބ ުދ ު ީދނ ުގ ެ ޢާދ ަ ތ ަކ ާއި ‪ ،‬ތ ަރި ތ ަކ ާއި ހ ަނދ ަށ ް‬

‫ސނ ްނީ މުސްލި މުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދަންނަވ ަނީ ނަމ ަ ު‬

‫ޫސންނ ާއި ނަޞާ ރ ާއި ންނ ާއި‬ ‫އ ަޅުކަނ ް ކުރާމީހުނ ްގ ެ އާދަތ ަކ ާއި ‪ ،‬ފ ަލ ްސަ ފ ާ ވ ެރި ންނ ާއި ‪،‬މ ަޖ ީ‬ ‫ސ ބ ައ ެއ ް‬ ‫ަޝރި އ ްޔ ާގ ެ ފި ކުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޝޔ ާ ީޢނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އި ޘްނާޢ ަ‬ ‫ހިނދޫނ ްގ ެ ޢާދަތ ަކ ާ ި‬

‫ޟނ ްގ ެ‬ ‫ޝޔ ަ ީޢނ ް ނުވަތ ަ ރ ާފި ީ‬ ‫ި‬ ‫ހިޖުރައި ނ ް ‪3‬ވަނަ ޤަރުނ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬

‫ވަދ ެގެނ ް އ ުފ ެދި ފ ައި އ ޮތ ް ފ ިާސދ ު ޖ ަމާޢ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ުޞއި ރީ ންނަ ީކ‬ ‫ުޞއި ރީ ނ ް“އ ޭ ކިޔުނ ު ބަޔ ަކ ު ފ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ނ ަ‬ ‫ޖ ަމާޢ ަތްތ ަކ ުގ ެތެރ ެއި ނ ް ”ނ ަ‬ ‫ޝޔ ަ ީޢނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ާ‪ ،‬ޢަޤީދ ާގ ެ ގ ޮތުނ ް އެންމެބޮޑ ަށްޙ ައ ްދުފަހަނަޅާފ ައި ވ ާ ޖ ަމާޢ ަތ ެވ ެ‪ .‬މި‬ ‫ި‬

‫ޝއި ޚ ުލ ް އި ސްލ ާމ ް އި ބ ްނި‬ ‫ަ‬

‫ތ ައި މި އ ްޔ ާ މި ބ ައި މީހުނ ްގ ެ ޢަޤީދ ާ ބ ަޔާނ ް‬

‫ުޞއި ރ ުއ ް ނި މ ްރީ “އ ޭ ކިޔުނ ު ީމހަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު‬ ‫ސބ ަތްވ ަނީ ”މުޙ ައްމ ަދ ު ިބނ ް ނ ަ‬ ‫ޖ ަމާޢ ަތ ް ނި ް‬

‫ުޞއި ރީ ންނޭ ކިޔުނ ު ޖ ަމާޢަތ ަ ީކ ބ ާޠި ނީ ނ ްގ ެ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކުރައްވ ަމުނ ް ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪” .‬ނ ަ‬

‫ސޫރި ޔާގ ައި ވ ެރި ކަނ ް ކުރަމުނ ްދ ާ ބ ައ ްޝާ ރ ާއި ބ ައ ްޝާ ރ ުގ ެ ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ އި ސްސަ ފުގ ައި‬

‫ސ ކ ުފުރުގ ައި އަރ ާ ތި ިބ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫އެބ ައި މީހުންނަ ީކ މ ުޝް ރި ކުންނަށ ް ވުރެނ ްވ ެ ް‬

‫ތި ިބ ގި ނަ މީހުންނަ ީކ މި ފ ިާސދުޢަޤީދ ާގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރި ންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ބ ޮޑ ެވ ެ‪ .‬އި ސްލ ާ ީމ އ ުއްމ ަތ ާއި‬ ‫ކިއ ެއްތ ަ‪ ،‬ޔ ަހ ޫ ީދންނ ާ ނަޞާ ރ ާއި ނ ްގ ެ ކ ުފްރަށ ް ވުރ ެވ ެ ް‬ ‫ސ އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ހ ަނގުރާމ ަ ކުރަމުނ ް އަންނަ ތ ަތާރުންނ ާއި އި ފްރަނ ްޖުންނަށ ް ވުރެނ ްވ ެ ް‬

‫ސފ ަކުރަނީ‬ ‫ސންނ ާ ވ ަލްޖ ަމ ާޢ ާގ ެ ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ނ ް މި ޖ ަމާޢ ަތ ުގ ެ މީހުނ ް ި‬ ‫އ ަހ ުލ ުއ ް ު‬

‫ސަ ބ ަބުނ ް މި އ ުއްމަތ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ާ ގ ެއ ްލުނ ް ބ ޮޑ ެވ ެ‪“.‬‬

‫ސވަރ ު‬ ‫ުޞއި ރީ “ މި ނަމ ަ ީކ އެމީހުނ ް ފ ާޅ ުވ ެގެނ ް އ ައި ދުވ ަ ް‬ ‫ބ ާޠި ނީ ނ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪” .‬ނ ަ‬ ‫ސ މި މީހުނ ް ތ ަބ ާ ވ ެގެނ ް ތި ިބ މ ަޛްހ ަބ ުގެޙ ަ ީޤޤ ަތ ް މީހުންނަށ ް‬ ‫ދ ެވި ފ ައި ވ ާ ނަމ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬

‫ސ އި ސްތި ޢ ުމ ާރީ ނ ްގ ެ‬ ‫މީލ ާ ީދނ ް ވި ިހވަނަ ޤަރުނަށ ް އ ެޅިގެނ ް އ ައި ރ ު ފަރަނ ްސޭ ި‬

‫އ ޮޅ ުވ ާލ ާ މި ބ ައި މީހުނ ްގ ެ ނަނ ް ބޭރ ުފުށ ަށ ް ރީ ތި ކ ޮށ ްލ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ”ޢަލަވީ“ މި ނަމ ަށ ް‬

‫ސަ ބ ަބުނ ް އ ެސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ެތި ނޭދެވ ޭ އ ަސަ ރުތ ަކ ެއްވ ަނީ ކ ޮށްފ ައ ެ​ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް‬

‫ބަދ ަލ ުކ ުރި އ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު މި ނަނ ް ނި ވާފ ަތްގަޑަކ ަށ ް ހަދ ައި ގެނ ް މި ބ ައި މީހުނ ްގ ެ ބ ާޠި ލ ް‬

‫ފާހަގަކ ޮށ ްލެވ ޭ އ ެއްކަމ ަ ީކ މ ުޖުތަމ ަޢ ު ތެރޭގ ައި ބ ައި ބ ައި ވުނ ް އ ުފ ެއ ްދ ުމ ުގ ެ ބޭނ ުމުގ ައި ޢ ަލ ްމ ާނީ‬

‫ޢަޤީދ ާ ފ ަތުރ ުމުނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ައި މީހުނ ް ފި ކުރ ާއި ޢަޤީދާއ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ޢަލީގ ެފާނަ ީކ‬

‫ފި ކުރުތ ަކ ާއި ޢަރަ ީބނ ްގ ެ ޤ ައ ު ީމ އ ަދި ވަޠ ަނީ ފި ކުރުތަކ ަށ ް ދ ެވުނ ު ޖާގަތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް‬

‫އި ލ ާހ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ޤ ަބ ޫލުކ ޮށ ް އ ުލޫހިއްޔ ަތ ުގ ެ ދަރަޖައ ަށ ް ގެންދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ބ ައި މީހުނ ް‬

‫ސނ ްގ ެ އި ސްތި ޢ ުމާރ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި ތި ިބ ދ ަޥްލ ަތ ް ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫‪1913‬ވަނަ އަހަރުގ ައި ފަރަނ ްސޭ ި‬

‫ޤ ަބ ޫލ ު ކުރާގ ޮތުގ ައި ޢަލީގ ެފާނ ު ދި ރި ދި ރި ވ ާޙ ާލ ު އ ުޑ ުގ ެ ވި ލާތ ަކުގ ައި ދި ރި އ ުޅ ުއްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫އި ސްވ ެރި ންނ ާއ ެކ ު ފްރާންސްގ ެ ވ ެރި ރަށ ް ޕ ެރި ހުގ ައި ބ ޭއ ްވުނ ު މ ަޝް ވަރ ާ ބ ައްދ ަލ ުވުމ ެއްގ ައި‬

‫އެގ ޮތުނ ް ވި ލާގ ަނޑ ެއ ް ފެނ ުމުނ ް ”ޙ ަސަ ނ ްގ ެ ބ ައްޕައ ަށ ް ސަ ލ ާމ ް“ މި ފަދ ައި ނ ް ގ ޮވ ާ ހަދ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ްސލ ުކުރ ާ ީލޑ ަ ރުންނަށ ް ކުޑ ަކުޑ ަ ހ ަނި ދ ޭތެރެއ ަކުނ ް ބޯހިއ ްލ ާލ ާ ބ ައި ނަލ ް‬ ‫ޢަލ ަ ީވނ ް ތ ަމ ީ‬

‫ސ ނަމ ާދުގ ައި‬ ‫ސވ ަޤ ުތ ު ނަމ ާދ ު އ ަދ ާ ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މި ބ ައި މީހުނ ް ރ ާ ހ ުއްދ ަކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ަ ް‬

‫ސނ ްގ ެ އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ުޞތުފަރަނ ްސޭ ި‬ ‫އ ަޤ ްވާމީދ ާއި ރ ާގ ެ ތެރެއ ަށ ް ނި ކ ުތ ުމ ުގ ެ ފުރ ަ‬

‫ސނަނ ް ދ ުލުނ ް ޛި ކުރުކ ޮށ ްލ ުމުނ ް‬ ‫ސކ ަލި މ ައ ެއ ް ިހމެނޭގޮތ ަށ ް ފ ަ ް‬ ‫ސަ ޖި ދ ައ ެއ ް ނ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ަ ް‬

‫އެތަނުގ ައި ހ ުޅ ުވި ގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެތާގ ައި ތ ަޢާރަފ ް ކުރ ެވުނ ު މީހުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އެކ ަ ީކ‬

‫ސވ ަޤ ުތ ު ނަމ ާދ ު އ ަދ ާ ކުރ ެވ ުނީ ކ ަމުގ ައި ދ ެކ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ޢަލީ‪ ،‬ޙ ުސަ އި ނ ް‪ ،‬ޙ ަސަ ނ ް‪،‬‬ ‫ފަ ް‬

‫ާސ ޙަރަކ ާތ ުގ ެ އެންމ ެ‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ސޒީއ ެވ ެ‪ީ .‬މނާއ ަ ީކ ބަޢ ަޘ ްގ ެ ގ ޮތުންމ ަޝް ހޫރ ުވެފ ައި ވ ާ ި‬ ‫ޒ ަ ީކ އ ަރ ް ޫ‬

‫ސ ކ ަލި މ ައ ެވ ެ‪ .‬ރަމ ަޟާ ނ ް މ ަހ ުގ ެ ރޯދ ައި ގ ައި މަނ ާވުނ ް‬ ‫ފ ާޠި މ ާ އ ަދި މ ުޙ ިުސނ ް މި ފ ަ ް‬

‫ސތ ަޤި އ ްލ ު‬ ‫ފުރަތަމ ަ މުއ ައ ިްސސެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް ީމލ ަ ީދނ ް ‪1920‬ވަނަ އަހަރ ު ޢަލ ަ ީވންނަ ީކ މ ު ް‬

‫ލ ާޒި މ ް ކުރަނީ ހަމ ައެކ ަނި އ ަނ ިބނ ްގ ެ ިކބ ައި އ ުފ ާ ޙ ިާސލ ުކުރުނ ް ކ ަމުގ ައި ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސނ ް‬ ‫ޞފަޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ ބ ައ ެއ ް ކަމ ަށ ް ހ ެދ ުމ ުގ ެ ބ ޮޑ ު މ ަޝް ރ ޫޢ ެއ ް ފްރާނ ް ު‬ ‫ދ ައުލ ަތ ެއ ްގ ެ ި‬

‫ކުރުގޮތަކ ަށ ް ބުނާކ ަމުގ ައި ވާނަމ ަ މި ބ ައި މީހުންނަ ީކ ީދނ ުގ ެ ވަރަށ ް ގި ނަ ޙ ުކ ުމްތަކ ަށ ް‬

‫ފ ެށި އ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަ ީމ މ ުޖުތަމ ަޢުގ ައި އ ޮތ ް އ ެއްބ ައި ވަންތަކަނ ް ނ ެތި ކ ޮށ ްލުމ ަށްޓަކ ައި އެންމ ެ‬

‫އި ނ ްކާރ ުކުރާބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ފުރަތަމ ަ ފޮނ ުވ ާލ ެވުނ ު ޙަމ ަލ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫އައ ްޝަ އިޚ ު ަޠއ ް ިޔބ ު ޢަބްދުލް ޙ ަ ީކމ ް‬ ‫ސ މ ައ ްސަ ލ ައ ެއްގ ޮތުގ ައި‬ ‫ސރި އ ަ ް‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މ ަޞް ރަޙުގ ައި މި ހާރ ު އެންމ ެ ީ‬

‫ސކަމ ަކ ުގ ެ މަޤ ައްރ ެއ ް ކ ަމުގ ައި‬ ‫ރަ ް‬

‫ކ ަނޑައ ަޅާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެތެރޭގ ައި‬

‫އި ޣ ްރީ ޤުނ ާއި‬

‫ބ ެލ ެވި ފ ައި ވ ާ އ ެއްމ ައ ްސަ ލައ ަ ީކ ސޫރި ޔ ާގ ެ މ ައ ްސަ ލ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެންމ ެ އ ަޑ ުހަރުކ ޮށ ް‬

‫ފީނީ ޤުންނ ާއި‬

‫ދ ެކެވ ޭ ވާހަކައ ަ ީކ ސޫރީ ޔާގ ައި ހިނގ ަމުނ ްދ ާ ހިތާމ ަވ ެރި ޙ ާދި ޘާތ ަކ ާއި ބ ޮޑ ެތި ލ ާއި ންސާނީ‬

‫އެމީހުންދ ެކުނ ު ރަނ ް ޒ ަމާނުގ ައި އ ެސަ ރަޙ ައްދ ަށ ް އ ަތްގަދަކ ޮށ ް ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ބާރުތ ަށ ް‬

‫ޖ ަރީ މާތ ަކ ުގ ެ ވާހަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އެޤ ައ ުމުގ ައި ވ ާ އ ަމާންކަންވ ަނީ ނ ާމާންކަމ ަށ ް ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫އެތަނުގ ައި ރ ުކުރ ުވ ާލާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ުފ ާވ ެރި ކަންވ ަނީ‬

‫ހިތާމައ ަށ ް ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހިތްހަމަޖ ެހުންވ ަނީ‬

‫ރޯމަނުނ ް އ ަދި‬

‫ފަރ ާޢި ނ ާއި ންނ ާއި‬

‫ޢ ާޝޫ ރީ ނ ް އ ަދި‬

‫ސންވ ަނީ‬ ‫ފ ާރި ީ‬

‫ސކަމ ަށ ް‬ ‫ނުތަނަވ ަ ް‬

‫ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬ކުޑ ަކުޑ ަ ކ ު ީދނ ް މ ަގުތ ައްމ ަ ީތގ ައި މަރ ާލ ެވި އ ެއްލ ަލ ެވި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬އ ެ ތ ުއ ްތ ު‬

‫ސވަރ ު‬ ‫އ ަ ީމރ ުލ ް މ ުއުމީނީ ނ ް‪ ،‬ޚަލީފ ާ ޢުމަރ ު އި ބްނ ުލ ް ޚ ައ ްޠ ާބ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬

‫މ ަޢ ުޞޫ މ ު ކ ުދި ނ ް މަރ ާލ ެވ ުނީ ކޮނ ްކުށ ަކާލ ައި ގެނ ްތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އަނ ްހެނުނ ްގ ެ ޢި އްފ ަތ ް ތ ެރި ކަމ ަށ ް‬

‫ރޯމަނުންވ ަނީ‬

‫އަރައި ގަނ ެ ގަދަކ ަމުނ ް ބ ަދުއ ަޚ ްލ ާ ީޤ ޢަމ ަލ ު ހިނގުމ ަށްފ ަހުގ ައި ހ ަށި ގ ަނޑ ުނ ް ފުރާނަ އެބ ަ‬

‫ސކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬ރޯމަނުނ ްގ ެ ޒ ަމާނ ް ީވ ދި ގ ު‬ ‫އ ަހ ުލ ުވ ެރި ނ ް އ ަޅ ުވ ެތި ކ ޮށ ް އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކަނ ް އި ް‬

‫ވަކިކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީހުނ ް ދި ރި ދި ރި ތި އ ްބާވ ަޅުލ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ފ ަހ ުގ ެ ތ ާރީ ޚ ެއްގ ައި ބަޔ ަކ ު މީހުނ ް‬

‫ޙ ަޟާ ރަތ ުގ ެ ނި މުނ ް އ ައ ުމ ުގ ެ ވ ަޤ ުތ ު ކ ައި ރި ވ ެއްޖެކ ަމ ުގ ެ ޚަބަރ ު މ ާތ ް ނަބިއ ްޔ ާ މުޙ ައްމ ަދުނ ް‬

‫ސ ނ ުވާފަދ ަ އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ އި ނ ްތި ހ ާ ދަރަޖ ަ ހާމ ަވ ާ ކަންކަމ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ްޝާ ރަށ ް‬ ‫ދ ެކެފ ައި ވ ެ ް‬

‫ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހވ ައ ްސަ ލަމަވ ަނީ އެކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ ޙ ަޔ ާތ ްޕ ުޅުގ ައި ދ ެއ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އާދ ެ!‬ ‫ަ‬

‫ސ އި ދި ކ ޮޅ ު ހަދ ައި ފި ީމހަކ ަށ ް އެޤ ައ ުމުގ ައި އ ަމާންކަމ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ވ ަލުޖަނާރުންނ ާ‬ ‫ކިރި ޔ ާވ ެ ް‬

‫ހިޖުރައި ނ ް ‪15‬ވަނަ އަހަރުގ ައި މުސްލި މުނ ްގ ެ ވަރުގަދ ަ ލ ަޝް ކަރ ެއ ް ތ ައ ްޔާރުކ ޮށ ް ޚ ާލި ދ ު‬

‫ސނުންނ ާ ދ ޭތެރޭ ޢަމ ަލ ު‬ ‫ދ ޭތެރޭ ޢަމ ަލ ުކުރެވ ޭ ވަރަށ ް ވުރެނ ްވެސްއި ހާނަތި ގ ޮތ ެއްގ ައި އި ނ ް ާ‬

‫އި ބްނ ުލ ް ވަލީދ ުގ ެ ޤި ޔާދ ަތުކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުގ ައި ރޯމަނުންނ ާ ކ ުރި މ ަތި ީލ ވަރަށ ް ވަރުގަދ ަ ޢ ަޒ ުމ ަކ ާ‬

‫ކުރ ެވ ެމުނ ްދ ާ ީތ ީމ ީއ ކީއ ްވ ެގެނ ް ހިނގ ާ ކަމ ެއްކ ަމުގ ައި ބ ަލ ާ މި ކ ަމ ުގ ެ ޙ ަ ީޤޤ ަތ ް ހ ޯދުމ ަށްޓަކ ައި‬

‫ހިއްވަރަކ ާ އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬ޔ ަރ ްމ ޫކުގ ައި ‪ 6‬ދުވަސްވާންދެނ ް މ ެދުނ ުކ ެނޑި ކ ުރި އ ަށ ް ދި ޔ ަ‬

‫އ ެ ިކ ދި މ ަދި މާލ ަށ ް ފި ކުރ ު ހިނގާލަނ ް އެބަޖ ެއ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި ރޯމަނުނ ްގ ެ ިބޔ ަ ބ ޮޑ ު ލ ަޝް ކަރ ު އެބިމުނ ް ފ ައްސާލ ެވި އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬

‫ޝާ މްކަރައ ާއި‬

‫އ ެތ ާގ ެ ވަށ ައި ގެނ ްވ ާ ރަށްތަކ ަށ ް އ ަތްގަދަކ ޮށ ް އ ެތ ާގ ެ‬

‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި ކ ަމުނ ް މ ުޅި ޝާ މ ާއި ޝާ މ ު ޙިއްސާވ ާ އެންމ ެހ ާ ރަށްތ ަ ސަ ލާމ ަތްކ ޮށްއ ަނި ޔ ާވ ެރި ކ ަ‬ ‫އ ަލި އ ަޅ ުވ ާލާނަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ ް ފ ޮހެލ ައި ނި ޔ ާއ ާއި އ ަލި ކ ަމ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް އެރަށްތ ަކ ުގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރި ނ ް ވަނ ެވ ެ‪ .‬އެރަށްތ ަކ ުގ ެ‬

‫ތ ާރީ ޚ ުގ ެ‬

‫ސަ ފ ްޙާތ ަކ ުގ ެ‬

‫ތެރ ެއި ނ ް‬

‫ޞފ ްޙާއަކ ަށ ް‬ ‫ަ‬

‫ސކ ޮށ ްހ ެދި ފ ައި ވ ާ ޝާ މްކަރައި ގ ެ ިބންތ ަކުގ ައި‬ ‫މ ެޑި ޓެރޭނި އަނ ް ކ ަނޑ ުގ ެ އ ައ ްސޭ ރި ފ ަށުގ ައި އ ު ް‬

‫ސ ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް ޙިމ ްޞާ އި ‪ ،‬ބ ަޢްލަބ ަކ ް‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ތެރޭގ ައި ސޫރި ޔ ާގ ެ ސަ ރަޙ ައ ްދ ުވ ެ ް‬

‫ސކަންދ ަރޯނާގ ައި‬ ‫ތެރޭގ ައި ޖި ބ ާލ ުއ ްލ ިާޒ ޤި އ ްޔ ާ ޙ ުމ ާތ ް އ ަދި ޙިމ ްޞާ އި ލި ވ ާއ ުލ ް އި ް‬

‫ސ‬ ‫ބ ުލ ްޤ ާ ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ”ޝާ މްކަރައި ގ ެ ހިތ ުގ ެ ނަމުނ ް މ ަޝް ހޫރ ުވެފ ައި ވ ާ ދި މި ޝް ޤ ުވ ެ ް‬

‫ދ ަނޑ ުވ ެރި ކަނ ް ކުރ ުމ ާއި ބަކ ަރި ހ ުއި ހ ެއ ްޕުންފަދ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ދި ގ ު ޒ ަމާނ ް‬

‫މުސްލި މުނ ްގ ެ ބާރ ުގ ެ ދަށ ަށ ް އ ައ ެވ ެ‪ .‬ދި މި ޝް ޤ ަ ީކ މުސްލި މުނ ްގ ެ ދި ގ ުތ ާރީ ޚ ެއ ް އ ެތާގައ ޮތ ް‬

‫ުޞއި ރީ ނ ް“އ ޭ ކިޔުނ ު‬ ‫ތ ަކ ެއްވަންދެނ ް ”ޢަލ ަ ީވނ ް“ އ ެހެނ ް ގޮތަކ ަށ ް ދަންނަވ ަނީ ނަމ ަ ”ނ ަ‬

‫ިބމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ދި މި ޝް ޤ ު އ ާބ ާދުކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ އި ބްރާހީމ ް ޢަލ ައި ހިއ ްލ ާމ ް‬

‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސޫރި ޔާގ ައި މި ހާރ ު‬ ‫ޖ ަމާޢ ަތ ެއ ްގ ެ ބަޔ ަކ ު ވަޒ ަނ ްވ ެރި ވ ެ ދި ރި އ ުޅ ެމުނ ް ގ ޮ ް‬

‫ކ ަމުގ ައި ބުނ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހިނގ ަމުނ ްދ ާ ހަމަނުޖ ެހ ުމ ާއި މި ޢަލ ަ ީވންނ ާއި ދެމ ެދ ުހ ުރި ގ ުޅުނ ް ކިޔުނ ް ތ ެރި ންނަށ ް‬ ‫ރގ ައި ިހމަނ ާލ ެވި ފ ައި ވ ާ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ުގ ެ އ ަ ީލގ ައި ކ ަޝް ފުވ ަމުނ ް ދާނެކަމ ަށ ް އ ުއްމީދ ު‬ ‫ތި ިީ‬ ‫ކުރަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސވަރ ު ޝާ މުކަރަ ފަތަޙަކ ޮށ ް އ ެތ ާގ ެ ިބނ ް މުސްލި މުނ ްގ ެ‬ ‫ޢުމަރ ުގ ެ ފާނ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ބާރ ުގ ެ‬

‫ދަށ ަށ ް‬

‫އ ައުމ ަށްފ ަހ ުއުމ ަ ީވ‬

‫ޚިލާފ ަތުގ ައި‬

‫ބިލ ާދ ުއ ްޝާ މުގ ައި‬

‫މުސްލި މުނ ްގ ެ‬

‫ޞ ީލ ީބންނ ާއި ދެކޮޅ ަށ ް ކުރ ެވުނ ެ އ ެ ިކ‬ ‫ަ‬ ‫ވ ެރި ކަނ ް އި ސްތި ޤްރާރ ުވ ެގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސވަރުގ ައި ޝާ މުކަރައ ާ‬ ‫އ ުފ ެދުނ ު އ ެ ިކ ބާރުތ ަކުނ ް އ ެ ިކ ދުވ ަ ް‬

‫ްޝމ ަ ީކ މުސްލި މުނ ްގ ެ މ ައި މަރުކ ަޒ ު ކ ަމުގ ައި ވ ަނީ ބ ެލ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ަނގުރާމަތ ަކުގ ައި ބިލ ާދ ުއ ަ‬

‫ދ ުނި ޔޭގ ައި‬

‫އ ެ ިހސާބ ު ވަށ ައި ގެނ ްވ ާ ސަ ރަޙ ަދުތ ަކުގ ައި އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ ވ ެރި ކަނ ް ޤ ާއި މްކ ޮށ ްއެތަނަ ީކ‬

‫އެބިމުގ ައި އި ސްލ ާމ ް ީދނ ް ފ ާޅ ުވ ެގެނ ް އ ައި ދުވ ަހުނ ް ފ ެށި ގެނ ް މި އ ަދާހަމައ ަށ ް ބިލ ާދ ުޝާ މ ްގ ެ‬

‫‪20‬‬

19

‫ޙ ުސަ ިއން ަޘ ީޤފ ް ިއޙ ްސާ ން‬

‫ދެކެވޭ ީނ‬

‫ގެލަކްސއެސްތް ީރ‬ ‫ީ‬ ‫އަށްވުރ ެ ‪ 65‬ޕަސެންޓް ހަލުވި ކުރިއެރުމެކެވެ‪.‬‬

‫ސ ‪ 3‬ގެ ވާހަކައެވެ‪ .‬ސަބަބު ތަކެއް‬ ‫ްސ އެ ް‬ ‫ގެލެސ ީ‬

‫ސއިޒަކަށް ވަ ީނ ބަހާލ ާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ީ 16‬ޖބީ‪ީ 32 ،‬ޖބީއަ ިދ ‪ީ 64‬ޖ ީބތިން ަ‬

‫ނެތިއެއް ނޫނ ެވެ‪ .‬މިފޯނ ުގެ ހިތްގައިމ ު ީފޗ ާތަކާއި ޗ ާލުކަމ ުންނ ެވެ‪.‬‬

‫ސ އިން ‪ީ 50‬ޖބީގެ ކްލައުޑް‬ ‫މ ައްސަލައެއްނ ެތެވެ‪ .‬ޑްރ ޮޕްބ ޮކް ް‬

‫ސާފެވެ‪.‬‬

‫ސ އަ ީކ އެންޑްރޮއިޑް‬ ‫ސްޓޯރ ޭޖްއެއް ހިލޭވަ ީނ ދީފައެވެ‪ .‬ފޯނ ުގެ އޯއެ ް‬

‫ސްމާރޓް‬

‫ފޯނ ެއްގެ‬

‫މިފޯނ ުގަތުމ ައް މީހުން‬

‫ދައްކާނަމ ަ‬

‫ވާހަކަ‬

‫ކެތްމ ަދުވެފައިވާވަރު‬

‫ވަރަށް‬

‫ފޯނ ުދައްކާލުމާއި އެކު ‪ 9‬މިލިޔަން ޕ ް ީރ އޯރޑަރ ިލބިފައިވާކަމ ަށް‬

‫އައިސްކުރީމ ް ސޭންޑްވިޗް )އެންޑްރޮއިޑް ‪ (4.0.4‬އެވެ‪.‬‬

‫ސމީކޮން‬ ‫ކޮރެޔ ާ އެކޮނޮމިކް ޑެއި ީލއިން ހާމ ަކޮއްފައިވެއެވެ‪.‬މިފޯނ ު ރަ ް‬ ‫ގެލެކްސ‬ ‫ީ‬ ‫ސ ‪ 2‬އާއި އަޅާ ބަލާއިރު‬ ‫ގެލެކްސ އެ ް‬ ‫ީ‬

‫ބ ާޒާރައްނެރ ޭ ީނ މ ޭމ ަހުގެ ‪ 28‬ގައެވެ‪.‬‬

‫ސ ‪ 3‬ގައި ވަ ީނ ވަރަށް ގިނަޙިދުމ ަތްތަކެއް ތަރައްޤީކޮށްފައެވެ‪.‬‬ ‫އެ ް‬ ‫‪4.8‬‬

‫ސ‬ ‫ސ ޗ ާޖަރ ެއްވެ ް‬ ‫މިފޯނާއިއެކު ސަމްސަންގ ް އިންވަ ީނ ވަޔ ާލެ ް‬

‫އިންޗިއެވެ‪ .‬އަތަށްހެޔ ޮވަރުގެ ފަސޭހަ ލުއި ފޯނ ެކެވެ‪1280 * 720 .‬‬

‫ޗ ާޖުވުން‬

‫ސަމްސަންގ ް‬

‫ގެލެކްސ‬ ‫ީ‬

‫ސ‬ ‫އެ ް‬

‫‪3‬‬

‫ގެ‬

‫ސއިޒަ ީކ‬ ‫ަ‬

‫ޕިކްސެލްގެ‪ .‬ސުޕަ އެމޯލެޑް ިޑސްޕ ްލޭކޯރނިންގ ް ގޮރިއްލ ާ ގްލާސް‪ 2‬އިން‬

‫އުފައްދާފައެވެ‪.‬‬

‫ފުލްޗ ާރޖް‬

‫ވުމ ުން‬

‫އަމިއްލައަށް‬

‫ހުއްޓޭނ ެއެވެ‪ .‬މިޗ ާޖަރު ވުޖޫދައްނެރ ޭ ީނ މިއަހަރުގެ ފަހުކޮޅުއެވެ‪.‬‬

‫ވަ ީނ ރައްކާތެރިކުރެވިފައެވެ‪ .‬ބަރުދަނ ުގައި ‪ 133‬ގްރ ާމ ްއެވެ‪ .‬ފަހަތުގައި‬ ‫ނގެުޯ‬ ‫ފމި‬

‫ސ ‪ 2‬ގެ ‪ 20‬މިލިޔަން ފޯނ ު‬ ‫ގެލެކްސ އެ ް‬ ‫ީ‬

‫ސސަރ‬ ‫އެތެރ ޭގައި ވަ ީނ މިހާތަނަނަށް ފޯނ ެއްގައި ނ ުވާވަރުގެ ވަރުގަދަ ހަލުވި ޕްރ ޮ ެ‬

‫ސ ގެ‬ ‫ގެލެކްސ އެ ް‬ ‫ީ‬ ‫ސަމްސަންގްއިން ވަ ީނ ވިއްކާފައެވެ‪.‬‬

‫ސސާއެއް ހިމަނ ާފައިވާއިރު‬ ‫ސ ‪ 4‬ކްއަޑްޕްރ ޮ ެ‬ ‫އެކެވެ‪ 1.4 .‬ގިގަހާޓްޒްކްއަޑްކޯއެކް ީޒނޮ ް‬

‫ާސލުން‬ ‫ސ ސުޕަ ހިޓަކަށް ވާނ ޭކަމ ަށް މ ުރ ި‬ ‫ތިންވަނަ ބ ޮޅަކީވެ ް‬

‫ސ ‪2‬‬ ‫ހަމ ަ ކްއަޑްކ ޯ ީޖޕީއޫއެއް ވެއެވެ‪ .‬ރ ޭމ ް އަ ީކ ‪ީ 1‬ޖބީއެވެ‪ .‬މިކުރިއެރުމ ަ ީކ އެ ް‬

‫ލަފާކުރ ެއެވެ‪.‬‬

‫‪8.0‬މެގަޕިކްސެލްކެމެރ ާއެއް ވާއިރު ކުރީގައި ‪ 1.9‬މެގަޕިކްސެލްއެވެ‪.‬‬

‫‪ -‬ޓުވިޓާއިން ޓުވީޓްޑެކް ގަނ ެފައިވަ ީނ ‪ 50‬މިލިޔަން ޑޮލަރަށް ކަމ ަށް ބުނ ެއެވެ‪.‬‬

‫ޓުވީޓްޑެކް‬

‫އަ ީކ‬

‫ފޭސްބުކާއި‬

‫ޓުވިޓާ‬

‫ޑޭޝްބ ޯރޑް‬

‫ސ ގެ‬ ‫މިއެޕްލިކޭޝަން ވިންޑޯރސް‪ ،‬މެކް‪،‬ލިނަކް ް‬

‫އެޕްލިކޭޝަންއެކެވެ‪ .‬ޑައިރ ެކްޓް މެސެޖާއި މެންޝަންކޮއްފައިވާ‬

‫ސ ބޭނ ުން ކުރ ެވެއެވެ‪ .‬ކޮރ ޯމ ް‬ ‫ސ އަށްވެ ް‬ ‫އިތުރުން ކޮރ ޯމ ް އޯއެ ް‬

‫ޓްވީޓްތައް ވަކިވަކިން ބަލ ާލެވެން ހުންނައިރު ހޯމ ް އިން‬

‫ވެބް ސްޓޯރއިން ”ޓުވީޓްޑެކް“ ކޮރ ޯމ ްއަށް އަޅާލެވިދާނ ެއެވެ‪.‬‬

‫އެކައުންޓްތަކަށް‬

‫ތައްޔ ާރުކޮއްފައިވާ‬

‫ސ ވަގުތުން‬ ‫ފޮލ ޯ ކުރ ާ އެންމެންގެ ޓްވީޓް އަ ިދ ސްޓޭޓަ ް‬

‫ނ ޫ ީނ ‪ www.tweetdeck.com‬އިން ހިލޭ ޑައުންލ ޯޑް‬

‫އަޕ ްޑޭޓްވެ ހުރ ެއެވެ‪ .‬ކޮލަމ ްތަކަށް ވަކިވަކިން ބަހާލ ާފައި‬

‫ކުރެވިދާނ ެއެވެ‪ .‬އައިފޯނާއި އައިޕެޑްގެ އިތުރުން އެންޑްރޮއިޑް‬

‫ހުރުމ ުން ވާނ ުވާ ވަރަށް ފަސޭހައިން ރޯފިލައެވެ‪ .‬ޓްވީޓްޑެކް‬

‫ސ ބޭނ ުން ކުރ ެވެއެ‪.‬‬ ‫އާލ ާތް ތަކަށްވެ ް‬

‫ސޑިއުލް ކުރ ެވޭތީއެވެ‪.‬‬ ‫ސޅި ކަމ ަ ީކ ޓްވީޓް ެ‬ ‫ގެ އެންމެ ަ‬

‫‪18‬‬

‫ޝޑިއުލް‬ ‫ބޭނ ުން ދުވަހަކަށް ބޭނ ުން ވަގުތަކަށް ޓްވީޓްއެއް ެ‬

‫ޓުވީޓްޑެކް މިހާރު ވަ ީނ ޓުވިޓާރ އިން އަމިއްލަ‬

‫ޝޑިއުލް ކުރުމ ަށްފަހު އެޕްލިކޭޝަން‬ ‫އެއްކުރެވިދާނ ެއެވެ‪ެ .‬‬

‫ކޮށްފައެވެ‪ .‬ޓުވިޓާއިން ޓުވީޓްޑެކް ގަނ ެފައިވަ ީނ ‪ 50‬މިލިޔަން‬

‫ސ އެގަޑިޔަކަށް ޓުވީޓް ކުރާނ ެއެވެ‪.‬‬ ‫ނިއްވާލިޔަ ް‬

‫ޑޮލަރަށް ކަމ ަށް ބުނ ެއެވެ‪.‬‬

ު ‫ އަބްދ ުﷲ ޝަ ީފޢ‬:ީ‫ަތއްޔާރުކުރ‬

soap

.eveaenWvcnwncnodctwa iawguhwf iaWycawgIruk egumuaek csevudwbwa Inwrukurumwa cSwncnemerwhwa cnId egcnemerwhwa egukwt umIsWrwj ikea utWfwt Iaea .eveSwmuv urihWtufWs cnukwmulcaeg Whemcnea enWdibil cSwtwhcais cniaWaIrwz iaWycawgIruk egumuaek evcnehea .eveSwmubit cnegeviretWkcawr .evekemwkiretcnunEb unwhun Ikwmuvod ctwa iawguhwf

?eveycaeh itea cawtik Inwncnef cSwncnidukwyit cnuzEm WviawgItwm

17

‫އައ ްޝަ ިއޚ ް ޢަބްދ ުﷲ ިބން މުޙައްމަދ ު ިއބްރާ ީޙމ ް‬

‫ަތހ ު ީޛ ާބއި‪ާ ،‬ނ ަތހ ު ީޛ ުބ‬ ‫ތ ަހ ުޛީ ބ ޭ ބުނ ުމުނ ް ތ ަފ ާތ ު މީހުންނަށ ް އ ެ‬ ‫ސނ ާނީ ތ ަފ ާތ ު މާނައި ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ަލި މ ައި ގ ެ މާނަ ވި ް‬ ‫ސނ ުމުގ ައި ގި ނަފަހަރަށ ް‬ ‫ކ ަލި މ ައ ެއ ްގ ެ މާނަ ވި ް‬ ‫މ ުޖްތަމ ަޢ ުއ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ނަމ ަ؛ އެތަނ ެއްގ ައި‬ ‫ސ ބޭނުނ ް ކުރ ުމުނ ް ފުރަތަމ ައި ނުނ ް‬ ‫އެބ ަ ް‬ ‫ސ ހ ުއްޓ ޭ މާނަ ނުވަތ ަ މ ަފ ްހޫމ ަ ީކ‬ ‫ސނުނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫އ ެ ީއ ބ ަހ ުގ ެ މި ންގ ަނޑުކ ަމުގ ައި ބ ެލ ެވި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ަހ ެއ ްގ ެ އި ސްތި ޢ ުމ ާ ީލ މާނަ )ތަނ ެއްގ ައި ނުވަތ ަ‬ ‫ބ ައ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ބޭނުނ ްކުރެވޭގ ޮތ ް( އ ާއި‬ ‫ބ ަހ ުގ ެ އ ަޞް ލ ު މާނަ ތ ަފ ާތ ުވ ެގެނ ް ދި އ ު ީމ އ ެ ީއ‬ ‫ަސޔާރ ު‬ ‫ނ ާދި ރުކަމަކ ަށްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެ ީއ ނުކ ި‬ ‫ސ ނުމ ެ ނޫންމ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކިއ ެއްތ ަ‬ ‫ކަމ ެއ ްވ ެ ް‬

‫”‬

‫ބޭނުނ ްކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ިތ ާމގ ެ ޕާ ީޓގަ ިއ ހ ު ްނ ަނ ިއ ުރ ރަނގަޅު ީމހާ އެހ ެ ްނ‬ ‫ޕާ ީޓ ައ ަކށް ިދއުމު ްނ ުނ ަބ ިއ ީމ ަހ ަކށް ހެދު ީމ‬ ‫ަތހ ު ީޛ ީބ ވިސް ުނ ްނ ހެއ ް ެޔވެ؟ ިކ ަޔ ަވ ިއގ ެ ްނ ހ ު ިރ‬ ‫ީމ ަހ ަކށްވު ެރ ުނ ިކ ަޔ ަވ ިއ ހ ު ުރ ްނ ަތހ ު ީޛ ުބ ވާ ެނ ހެއް ެޔވެ؟‬ ‫ާމތް ﷲ ާބ ަވ ިއ ަލއްވާފަ ިއވާ ޤުރް ާއ ުނގ ެ ޙުކުމް ަތ ާކ‬ ‫ދެކ ޮ ަޅށް ސި ޔާސީ ީލ ަޑ ެރއްގ ެ ބަސް ަތހ ު ީޛ ުބވާ ެނ‬ ‫ހެއ ް ެޔވެ؟ ނޫ ެނކެވެ‪ .‬އެ ީއ ަހ ަމ ާނ ަތހ ު ީޛ ެބވެ‬ ‫‪ .‬ނޫ ްނ ަނ ަމ ނާ! ަތހ ު ީޛ ެބވެ!‬

‫“‬

‫ބަޔ ަކ ު މީހުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ަ ިކ މާނައ ެއްގ ައި ބ ަހ ެއ ް‬

‫އޭނ ާގ ެ އ ެކ ުވ ެރި ޔ ާ އެކަނ ް ޤ ަބ ޫލ ު ނ ުކުރަނީ އޭނ ާ‬

‫ސ ބަލ ައި ގަންނަ‬ ‫ސ އ ެ ީއ އެންމެނ ްވ ެ ް‬ ‫ޢ ާއ ްމ ުވެގ ޮ ް‬

‫ސ ނ ުވާކަމ ަށ ާއި އޭނ ާ މި ވ ެނި ހެނ ް‬ ‫އެގޮތ ަށ ް އ ެއްބ ަ ް‬

‫ސ ވަދ ެގެނ ް‬ ‫މާނަކ ަމުގ ައި ވ ެއްޖެނަމ ަ ދެނ ް އެބ ަ ް‬

‫ބ ުނީ އަނ ެކ ާ އ ެވި ސްނި މާނައި ގ ާ ނޫންކަމ ަށ ް ބުނ ެ‬

‫ިހމ ެނި ގެނ ްދ ާނީ އެބ ައ ެއ ްގ ެ ބ ަހ ުގ ެ މ ުޙާވަރ ާގ ެ‬

‫ސނައި ީލމ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހިނގ ަމުނ ްދ ާ މ ައ ްސަ ލަތ ަކާމ ެދ ު ވި ް‬

‫ތެރެއ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫މި ހެނ ް މި ދި މާވ ަނީ ދެމީހުނ ްގ ެ ބ ަހުރުވ ައި ގ ެ‬ ‫ކ ަލި މަތ ަކުނ ް މުރ ާދ ާއި މާނަ ކުރ ުމުގ ައި ތ ަފ ާތުކަމ ެއ ް‬ ‫ސ ސަ މ ާލ ުވާންޖެހ ޭ ނ ުޤ ުޠ ާ‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬

‫ހުރ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ ޤ ަޞް ދ ު ތ ަފ ާތ ުވ ުމުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ަ ީކ މި ގ ޮތުނ ް މާނަ ބަދ ަލ ުވ ާ ބ ަހ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬

‫އ ެހެންކ ަމުނ ް ކ ަލި މަތ ަކުނ ް ޤ ަޞް ދ ުކުރެވ ޭ ޙ ަ ީޤ ީޤ‬

‫ޝރ ު ީޢ ކ ަލި މ ަ ތ ަކ ާއި ‪ ،‬އ ެހ ެނި ހެނ ް ފަންނ ު‬ ‫ަ‬

‫ސ މ ުޖްތަމ ަޢ ުއ ެއްގ ައި ދި ރި އުޅ ޭ‬ ‫މާނަ ފުރ ޮޅި ގެންގ ޮ ް‬

‫ފަންނ ު ގ ެ ކ ަލި މަތ ައ ް ހުރ ުމުނ ް މި ކ ަލި މަތ ަށ ް‬

‫ގި ނަމީހުންނަށ ް އ ެ ކ ަލި މ ައި ގ ެ ޙ ަ ީޤ ީޤ މާނަ އޮޅި‪،‬‬

‫ވ ަ ިކބަޔ ަކ ު ވ ަ ިކ މާނައ ެއްގ ައި ބޭނުނ ްކުރ ާއި ރ ު‬

‫އ ަޞް ލ ު ގ ެއްލޭގޮތ ަށ ް ކ ަލި މ ަ ބޭނުނ ް ކުރުމ ަ ީކ‬

‫އަނ ެއްބަޔ ަކ ު އ ެހެނ ްމާނައ ެއްގ ައި ބޭނުނ ް ކުރ ުމުނ ް‬

‫ތ ަހ ުޛީ ބ ާ ީބރައްޓެހިވ ެގެނ ް ހިނގ ައި ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެގ ޮތުނ ް‬

‫އ ެއ ްމ ާހ ާއ ުލ ެއްގ ައި އ ުފ ެދި ގެނ ްދާނ ެ ފ ުށ ުއެރުންތ ަކ ާއި‬

‫ބ ަލ ާއި ރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ު ދަންނަވ ާނީ ”ތ ަހ ުޛީ ބ ު“‬

‫ދި މާނ ުވުންތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އ ެއްގޮތ ަކުންބ ަލ ާއި ރ ު‬

‫ސ މި ހާރ ު މީހުނ ް ބޭނުނ ްކުރާގ ޮތ ް‬ ‫މި ކ ަލި މައަކީވ ެ ް‬

‫އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ ގ ޮތުނ ް ވަރަށ ް ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬

‫ކ ަލި މ ައި ގ ެ އ ަޞް ލ ު ބ ޭއ ްވުނ ު ގ ޮތ ާއި ވަރަށ ް‬

‫ސ‬ ‫ޙާލ ަތ ެއ ް މ ެދ ުވ ެރި ވ ެރި ކުރުވ ައި ދާނ ެ ކަމެކ ޭވ ެ ް‬

‫ތ ަފ ާތ ުވެފ ައި ވ ާ ބ ަހ ެއ ް ކަމ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ީވރ ު ތ ަހ ުޛީ ބ ަ ީކ‬

‫ބުނ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކަނ ް ހާމ ަވ ެގެނ ްދ ާނީ ދ ެ‬

‫ކޮބ ައި ބާވ ައ ެވ ެ؟ ތ ަހ ުޛީ ބ ު ނ ެގި ފ ައި ވ ަނީ ޢަރަ ިބ‬

‫ރައްޓ ެ ިހނ ް ދެމ ެދުގ ައި ިހންގ ޭ މ ުޢާމ ަލ ާތ ެއްގ ައި‬

‫ބ ަހުނ ް ކ ަމުނ ް ޢަރަ ިބބ ަހުގ ައި އ ެ ީއ ޢ ައި ބުތ ަކުނ ް‬

‫ކަމަކ ަށ ް އ ެއްބަސްވުމ ަށްފ ަހ ު އެކ ަކ ު އ ެއ ެއްބަސްވ ުމ ާ‬

‫އ ެއްކިބ ާވ ެގެނ ް ފ ުރި ހަމ ަކުރ ެވި ފ ައި ވުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަޚ ްލ ާ ީޤ‬

‫ޚިލ ާފ ުވ ެއްޖެކަމ ަށ ް އަނެކ ަކ ު ނި ނ ްމ ާ ނި ނ ްމ ުމުގ ައި‬

‫ގ ޮތުނ ް މ ާތ ްވ ެ ލާމަޘީލ ުވުމ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ސ މި މާނަ‬ ‫ޢި ލ ްމ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ިކޔަމަނ ްތ ެރި ވުމ ަށ ް ވ ެ ް‬

‫‪16‬‬

‫އާދ ެ! ޢި ލްމ ަ ީކ އ ެއްޗ ެއ ްގ ެ ޙ ަ ީޤޤ ަތ ް‬ ‫ވަށ ައި ޖެހޭގޮތ ަށ ް އ ޭގ ެ ފުނ ްމި ނ ާ ހަމ ައި ނ ް ރަނގަޅ ަށ ް‬ ‫ދެނެގ ަތުމ ަށ ް ކިޔ ާ ނަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ހެންވީއި ރ ު ކަމ ެއ ް‬ ‫އ ޮތްގ ޮތ ާއި ޚިލާފ ަށ ް ޢަމ ަލ ުކުރުމ ަ ީކ ތ ަހ ުޛީ ބަކ ަށ ް‬ ‫ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެނގ ޭ އ ެއްޗަކ ަށ ް ޢަމ ަލ ުކުރާނަމ ަ އ ެ ީއ‬ ‫ތ ަހ ުޛީ ބ ު ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ާ ޚިލާފ ަ ީކ ނާތ ަހ ުޛީ ބުކަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކިޔ ޫ‬ ‫ކިޔ ޫއ ެއްގ ައި ބަޔ ަކ ު ތި އ ްބ ާ އަންނަގޮތ ަށްއ ައި ް‬ ‫ފ ަޅާލ ައި ގެނ ް ތި މ ާގ ެ މ ަޞް ލަޙ ަތ ު ހޯދ ައި ގ ަތުމ ަ ީކ‬ ‫ތ ަހ ުޛީ ބުކ ަމުގ ައި ނ ުވ ާތ ާނގ ައި އެޢަމ ަލުގ ައި‬ ‫ސނ ްޓ ު ކަމ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ޢަމ ަލ ު‬ ‫ވ ަނީ ކޮނ ް ީޑ ެ‬ ‫ިހނ ްގ ާ މީހ ެއ ްގ ެ ފޭރާނ ް ިކތަންމ ެ ރީ ތި ވެފ ައި ‪،‬‬ ‫ސ ޢި މާރ ާތ ް‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތ ަހ ުޛީ ބ ަ ީކ އ ު ް‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަވި އ ަ ް‬ ‫ސ ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކިއ ެއްތ ަ ބޭނުނ ް‬ ‫ތ ަކ ެއ ްގ ެ ނަމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ގޮތަކ ަށ ް އ ުޅ ުމ ުގ ެ މި ނި ވަންކަނ ް އ ޮތްކަމ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ދ ެ ިކ އަނ ެކުނ ްގ ެ މި ނި ވަންކަމ ަށ ް އަރައި ގ ަތުމ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އެއ ަށ ް ނާތ ަހ ުޛީ ބ ެވ ެ‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނަ ް‬ ‫ކިޔި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގި ރޭޓ ް ބ ުއި މ ަ ީކ‬ ‫މީހ ެއ ްގ ެ ވ ައި މަތީހުރ ެ ި‬ ‫ްސއ ެއ ްގ ެ ދޮރ ު‬ ‫ސ ހަމ ަ ތ ަހ ުޛީ ބ ުހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ޓ ެކ ީ‬ ‫ވެ ް‬ ‫ހ ުޅ ުވ ާލުމ ަށްފ ަހ ު ީމހ ަކ ު ނި ކ ުތުމ ަށ ް ނަގ ާ ވ ަގ ުތުކ ޮޅ ު‬ ‫ސ‬ ‫ދި ގ ުވ ެގެނ ް ފަހ ަތުނ ް ބަރުގޮނ ު އަޅ ަމުނ ް ދި އުމީވ ެ ް‬ ‫ހަމ ަ ތ ަހ ުޛީ ބ ު ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ތި މ ާގ ެ ޕ ާ ީޓގ ައި ހުންނަ‬ ‫އި ރ ު ރަނގ ަޅުމީހ ާ އ ެހެނ ް ޕ ާ ީޓއަކ ަށ ް ދި އ ުމުނ ް‬ ‫ސނުނ ް‬ ‫ނުބ ައި ީމހަކ ަށ ް ހ ެދ ު ީމ ތ ަހ ުޛީ ީބ ވި ް‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ިކޔަވ ައި ގެނ ް ހ ުރި ީމހަކ ަށ ްވުރ ެ ނ ު ިކޔަވ ައި‬ ‫ހުރުނ ް ތ ަހ ުޛީ ބ ު ވާނ ެ ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ މ ާތ ް ﷲ‬ ‫ބާވ ައި ލ ައ ްވާފ ައި ވ ާ ޤ ުރ ްއާނ ުގ ެ ޙ ުކ ުމްތ ަކ ާ ދެކޮޅ ަށ ް‬ ‫ސ ތ ަހ ުޛީ ބ ުވާނ ެ ހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ާސ ީލޑ ަ ރ ެއ ްގ ެ ބ ަ ް‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ި‬ ‫ނޫނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ހަމ ަ ނާތ ަހ ުޛީ ބ ެވ ެ‪ .‬ނޫންނަމ ަ‬ ‫ނ ާ!ތ ަހ ުޛީ ބ ެވ ެ!‬

‫އައ ްޝަ ިއޚ ް އާދަމ ް ޝަ ީމމ ް ިބން ިއބްރާ ީހމ ް‬

‫ަމ ާލ ިއ ަކ ުތ ްނ ިބމުގައި!‬ ‫މ ާތ ް‪ ،‬މުޤ ައްރަބ ު މ ަލ ާއި ކ ަތުންނަ ީކ‬ ‫ކީރި ތި ވަންތ ަ މ ާތ ް ﷲ ގ ެ އ ަމުރ ުފުޅ ަށ ް އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ހ ަވ ާލ ު ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ކަންތ ައްތަކ ައި ގެނ ް ިބމ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސނުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ފ ައި ބ ައި ވަޑ ައި ގެނ ް އި ނ ް ާ‬ ‫އ ުޅ ުއ ްވ ާ ބ ައ ެއްކަނ ް ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނ ާއި މ ޫރި ތި‬ ‫ސންނަތުނ ް އ ެނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރީ ގ ެ އުންމ ަތްތ ަކުގ ައި‬ ‫ު‬

‫ދުޝްމަނ ުން ިތ ިބ ދިމާލުން ހިނގާފައި ނ ުކުތް ބީރައްޓެހި މީހަކު‪ ،‬އަޑަކަށް ވަޒަނަކަށް ނ ުބަލައި އެ ބ ޮޑު ޒުވާނާ އެތްއަތުން‪،‬‬

‫ސ މި ކަނ ް މި ހެނ ް ހިނގާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ަތި ވ ެރި‬ ‫ވެ ް‬

‫ސ އެ ޒުވާނ ާގެ އަހުލުންނާއި ޙ ަވާލު ކުރަނީ‪.‬‬ ‫ސ ބުރައަކާއި ބަރު ކަމ ަކާއި ނ ުލައި އުފުލ ާލައިގެން ގެންގޮ ް‬ ‫އެއްވެ ް‬

‫އ ަޞް ޙ ާބ ު ބ ެއި ކ ަލުނ ްގ ެ ލ ޮލުނ ް އ ެ މ ާތ ް މަލ ަކުނ ް‬ ‫ދ ެކެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ މ ާތ ްﷲގ ެ އި ޛްނަފުޅ ަށ ް‬

‫ސމ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ަދުރ ު‬ ‫ފި ތުނަވ ެރި ކުރ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި ވ ެ ް‬

‫އ ޭގ ެ ފ ަހ ުގ ެ ހ ުރި ހ ައި ޒ ަމާނ ެއްގ ައި މ ުއ ުމި ނުންނ ާއި‬

‫ސރައި ގ ައި‬ ‫ސނުނ ްގ ެ ޫ‬ ‫އެބޭކ ަލުނ ް އި ނ ް ާ‬

‫ހ ަނގުރާމ ައި ގ ައި މ ުޝް ރި ކުނ ްގ ެ ޢަދ ަދ ު ތި ނ ް‬

‫ކާފަރުންނ ާއި ދެމ ެދުގ ައި ކުރެވ ޭ ހ ަނގުރާމ ަ ތ ަކުގ ައި‬

‫ާޟރ ު ވ ުމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނުނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް ޙ ި‬ ‫އި ނ ް ާ‬

‫ގުނައ ަށ ް އި ތުރ ުވ ުމ ާއި އ ެކުގ ައި މ ައ ްކ ާއި ނ ް އެބ ައި‬

‫މަލ ަކުނ ް ފ ައި ބ ައި ވަޑ ައި ގެނ ް މ ުއ ުމި ނުންނަށ ް މަދ ަދ ު‬

‫ސނުންނަށ ް ފެނުމ ަށ ް ކުޅ ަދާނަ ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ނުވަތ ަ އި ނ ް ާ‬

‫މީހުނަށ ް އެހީގ ެ ގ ޮތުގ ައި އި ތުރ ު ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ނ ް‬

‫ސބިތ ުވާކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ެއ ްވާކ ަ ީމ ތ ަވ ާތުރުކ ޮށ ް ާ‬

‫ފ ާޅ ުވ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް ކީރި ތި މ ާތ ް ރަސޫލ ާގ ެ‬

‫އަންނަ ޚަބަރ ު ލި ިބ އ ަޞް ޙ ާބުނ ް ކަންބ ޮޑ ުވ ެ‬

‫އ ަރި ހ ަށ ް ﺟﱪﻳﻞ ‪-‬ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‪ -‬ޢ ުރ ްވ ާ ިބނ ް މަސްޢ ޫދ ު‬

‫ވަޑ ައި ގެންނ ެވ ުމުނ ް މ ުއ ުމި ނުންނަށ ް އ ުފ ާވ ެރި ޚަބަރ ު‬

‫ސރައި ގ ައި ވަޑ ައި ގަންނަވާކ ަމުގ ައި‬ ‫رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪގ ެ ޫ‬

‫ދ ެއ ްވުމ ަށ ް އަންގަވ ައި މ ާތ ްﷲ އެކ ަލ ާނގ ެ ނަބިއ ްޔ ާ‬ ‫ވަޙީކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪}} .‬أَﻟ َْﻦ ﻳَ ْﻜﻔِﻴَ ُﻜ ْﻢ أَ ْن ُﳝﱠِﺪُﻛ ْﻢ َرﺑ ُ‬ ‫ﱡﻜ ْﻢ‬

‫ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ މ ުއ ުމި ނުނ ް ޙ ައި ރާނ ްވ ާ ކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ަފ ްޣ ާނި ސްތާނުގ ައި ސޯވި އ ެޓުންނ ާ‬ ‫އި ދި ކޮޅ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު ޖި ހ ާދުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ެ‬ ‫ވަޑ ައި ގަންނަވާފ ައި ވ ާ މ ުޖާހިދުންނަށ ް މަލ ަކުނ ްގ ެ‬

‫ِﻦ اﻟ َْﻤﻼﺋ َ‬ ‫ﺑِﺜَﻼﺛَ ِﺔ ٍ‬ ‫ﲔ{{ ‪ .124‬މާނައަކީ‪:‬‬ ‫ِﻜ ِﺔ ُﻣْﻨـَﺰﻟِ َ‬ ‫آﻻف ﻣ َ‬ ‫“ ތި ޔަބ ައި މީހުނ ްގ ެ ރައ ްބ ު ތި ޔަބ ައި މީހުނަށ ް‬

‫މަންޒ ަރ ު ދ ެކެފ ައި ވާކަމ ަށ ް ބ ައ ެއ ް ކ ޮމާންޑ ަ ރުނ ް‬

‫ތި ނ ް ސަ ތޭކ ަ މ ަލ ާއި ކ ަތުނ ްގ ެ މަދ ަދ ު ފޮނ ުއ ްވުނ ް‬

‫ސ‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި އ ަޑ ު އ ަޅުގ ަނޑ ު އ ެ ީހމ ެވ ެ‪ .‬ބުނެދޭނ ް ވ ެ ް‬

‫ތި ޔަބ ައި މީހުނަށ ް ނ ުފުދ ޭހ ެއްޔ ެވ ެ‪ .‬އެބޭކ ަލުނ ް‬

‫ނޭންގޭހ ައި ބ ޮޑ ެތި އ ަނި ޔ ާ މި އ ަދ ު މުސްލި މުންނަށ ް‬

‫ްޞކ ޮށ ް އ ަނި ޔ ާ‬ ‫ާޟރ ުވެވަޑ ައި ގަންނަވ ައ ެވ ެ‪ .‬ޚ ާއ ަ‬ ‫ޙ ި‬

‫ފ ައި ބ ައި ވަޑ ައި ގެނ ް ތި ޔަބ ައި މީހުނ ާއ ެކުގ ައި‬

‫ލި ބ ެމުނ ްދ ާ ގި ނަ ތަންތަނ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އ ެއްތަނަ ީކ‬

‫ލި ބ ޭ މުސްލި މުންނަށ ް މަދ ަދ ު ދ ެއ ްވުމ ަށ ާއި‬

‫ހ ަނގުރާމ ަ ކުރައ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ “.‬އެމ ަލ ާއި ކ ަތުނ ް‬

‫ސޫރި ޔ ާއ ެވ ެ‪ .‬ޒ ަމ ާނީ ލ ުއި އ ަދި ބަރ ު ހ ަތި ޔާރ ު‬

‫މ ުޖާހިދުނ ްގ ެ ސަ ފުތ ަކުގ ައި ޖި ހ ާދ ު ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫މ ާތ ްﷲގ ެ ވ ަޢ ުދ ުފ ުޅ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް ވަޑ ައި ގެނ ް‬

‫އަޅ ައި ގެނ ްވ ާ ބ ައ ްޝާ ރ ުގ ެ އ ަނި ޔ ާވ ެރި މީހުނ ް‬

‫އ ެ ީއ އެކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް މ ުއ ުމި ނުނ ްގ ެ ީއމާންކަނ ް‬

‫މ ުއ ުމި ނުނ ްގ ެ ސަ ފުގ ައި ހ ަނގުރާމ ަ ކުރ ެއ ްވި‬

‫ސ‬ ‫އެގ ައ ުމުނ ް މުސްލި މުނ ް ފ ޮހ ެލުމ ަށްޓަކ ައި އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫އި ތުރ ު ކުރައްވ ައި ‪ ،‬މ ާތ ްﷲ އެބ ައި މީހުންނަށ ް‬

‫ސ‬ ‫މަންޒ ަރ ު މ ުއ ުމި ނުންނ ާއި މ ައ ްކ ާގ ެ މ ުޝް ރި ކުނ ްވ ެ ް‬

‫ރަޙުމ ެއ ް ނ ެތި ގ ަތ ުލ ު ޢާނ ްމ ު ިހންގ ަމުނ ް ގެނ ްދ ާތ ާ‬

‫ވ ަޢ ުދ ުވ ެ ވ ޮޑި ގަންނަވާފ ައި ވ ަ ވ ަޢ ުދ ުގ ެ ތ ެދުކަނ ް‬

‫ދ ެކެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ަދުރ ު ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ އި ތުރުނ ް‬

‫ސތ ަކ ެއ ް ވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެނި ކަމ ެ ީތންނަށ ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬

‫ކަށަވަރ ު ކ ޮށްދ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކާފަރުނ ްގ ެ‬

‫ސ ކީރި ތި މ ާތ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ހ ަނގުރާމ ަ ތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬

‫އެކަށީގެނ ްވ ާ އެހީތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ އ ަތ ެއ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް‬

‫ހިތްތަކ ަށ ް ިބރ ުވ ެރި ކަނ ް ވ ައްދަވ ައި އެބ ައި މީހުނ ް‬

‫ރަސޫލ ާއ ާއި އެކަލ ޭގ ެފާނުނ ްގ ެ އ ަޞް ޙ ާބުނ ް އ ަދި‬

‫ދ ުނި ޔެވ ަނީ ޣ ާފި ލ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ އެނޫނ ް މީހުނ ް ފ ަސޭ ހ ައި ނ ް ދ ޮގުކ ޮށ ްފާނ ެ‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ވާހަކ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަލ ާއި ކ ަތުނ ް މ ުއ ުމި ނުނ ްގ ެ ޚިދުމ ަތުގ ައި‬

‫މަދ ަދ ު ލި ިބފ ައި ވ ާ ކ ަމ ާއި އެމީހުނ ްގ ެ ލ ޮލުނ ް އ ެ‬

‫‪36‬‬ ‫‪15‬‬

‫ޙ ާ ިތމ ް ޔ ޫސު ފ ް‬

‫ގޯލްޑ ް ފިޝް ައށް ހަނ ާދ ްނ ަވ ީނ‬ ‫އެ ްނމެ ‪ 3‬ސި ކު ްނ ުތ ަވ ްނދެ ްނތަ؟‬

‫ގި ނަ ބަޔ ަކ ު ޤ ަބ ޫލ ުކުރ ާ ގ ޮތުގ ައި ގ ޯލ ްޑ ް‬

‫ރ ަތމ ަ ީކ ިރ ިތ‬ ‫އެންމ ެ ފ ު ަ‬ ‫ޤުރުއާން އެއްކޮށް ިދވ ެ ިހ ަބހަށް‬ ‫ަތރުޖަމާކުރެއ ް ީވ ކޮން ބޭކަލެއ ް؟‬

‫ސއްރު ަތއ ް‪:‬‬ ‫ލޯގ ޯ ގަ ިއވ ާ ި‬

‫ޓޮބްލެރޯން‪:‬‬

‫ޓ ޮބ ްލ ެރޯނ ް މި‬

‫ސކުނ ްތ ުގ ެ ފޮރ ުވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ފި ޝް އ ެއ ްގ ެ ހ ަނދާނަ ީކ އެންމ ެ ‪ި 3‬‬

‫ޗ ޮކ ްލ ެޓ ްގ ެ ލ ޯގ ޯ ގ ައި‬

‫ސއްރ ެއ ްވާކަނ ް‬ ‫ި‬

‫ގި ނަ‬

‫ޤުރ ުއާނ ް‬

‫އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ކީރި ތި‬

‫ބަޔަކ ަށ ް އ ެއްކ ޮށ ް ދި ވ ެ ިހ ބަހ ަށ ް ތަރުޖ ަމ ާ ކުރ ެއ ްވި ކ ަމ ުގ ެ‬

‫ސތ ައ ް ބުނ ާ ގ ޮތުނ ް މި ީއ އަޅ ައި ގަނެފ ައި ނުވ ަނީ ޗ ޮކ ްލ ެޓ ްގ ެ މަސްތ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫ސ ދި ރ ާ ާ‬ ‫ދި ގ ުމި ނ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ްޝއި ޚ ް މ ަލި ންގ ޭ ޙ ުސަ އި ނ ް‬ ‫ޝރަފ ް ލި ބ ެނީ އ ައ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ކަމ ަށ ް ވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދ ޮގ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޓ ޮބ ްލ ެރޯނ ްގ ެ ލ ޯގޯއ ަށ ް އ ަދި‬

‫އ ެއ ް ފަހަރ ު ބަލ ައި ލަބ ަލ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ދޭހ ަ ކ ޮށްދ ެނީ‬ ‫ސ‬ ‫ގ ޯލ ްޑ ް ފި ޝް އ ެއ ް ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ‪ 3‬މ ަ ް‬

‫ފަރުބަދ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ޓ ޮބ ްލ ެރޯނ ް ފުރަތަމ ަ އ ުފ ެދި ގެންއ ައި‬

‫ސ ވަންދެނ ް އ ެއްޗ ެ ިހ ހ ަނދާނ ް ބަހ ައްޓ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދުވ ަ ް‬

‫ސްވި ޒ ަރލޭނ ްޑ ްގ ެ ބ ާރނ ް ގ ެ ރަށ ުގ ެ ރަމްޒ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ‬

‫އ ަދި‬

‫ކުލ ައ ާއި‬

‫ރަހ ައ ާއި‬

‫އ ަޑ ު އ ަދި‬

‫ބ ައްޓ ަމ ުގ ެ ރަށ ުގ ެ ނަމ ުގ ެ މާނައ ަ ީކ ”ސާރި ދ ޯޅ ުގ ެ ރަށ ް“ ކަމ ަށ ް‬

‫ސފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް އ ެ ފަރުބަދައ ަށ ް އ ަދި‬ ‫ތ ަފ ާތުތ ައ ް ދެނެގަނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ގ ޯލ ްޑ ް ފި ޝް އ ަށ ް ”ޕ ްޒި ޓި ވ ް ިކޔ ެމުނ ް އ ައި ް‬ ‫ސރަ‬ ‫ސމެނ ްޓ ް“ ދީގެނ ް ތ ަފ ާތ ު ”ޓ ްރި ކ ް“ތ ައ ް އ ެއ ް ފަހަރ ު ބަލ ައި ލ ަ ބ ަލ ާށ ެވ ެ‪ .‬ސާރި ދ ޯޅ ެއ ްގ ެ ޫ‬ ‫ރ ެއި ނ ްފ ޯރ ް‬ ‫ސކ ޮށްދ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދަ ް‬ ‫ވެ ް‬

‫ފެންނާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޤަ ީދ ީމ މިސް ިކތެއްކަމަށްވ ާ ބޮޑ ު ގަލ ު މިސް ިކތ ް ހ ު ީރ‬

‫ކޮންތާކ ު؟ <‬

‫ީދ ީދ އ ަ ީކ ‪ 20‬ވަނަ ޤަރުނ ުގ ެ ތެރޭގ ައި އ ުޅ ުއ ްވި‬ ‫ޢި ލ ްމ ުވ ެރި‬

‫ބޭކ ަލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކީރި ތި‬

‫ޤުރ ުއާނަށ ް‬

‫ޞއްޙ ަ‬ ‫ފ ަހ ު މި ދ ުނި ޔ ެ މ ަ ީތގ ައި ވ ާ އެންމ ެ ަ‬ ‫‪ 2‬ފ ޮތްކަމ ަށ ްވ ާ ސަ ޙީޙ ް ބ ުޚ ާރީ އ ާއި ސަ ޙީޙ ް‬ ‫މުސްލި މ ް‬

‫ސ‬ ‫ވެ ް‬

‫އ ެއްކ ޮޅުނ ް‬

‫އަނ ެއްކޮޅ ަށ ް‬

‫ޝއި ޚ ް‬ ‫އެބ ޭފ ުޅ ާ ވ ަނީ ތަރުޖ ަމ ާކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫މ ަލި ންގ ޭ ޙ ުސަ އި ނ ް ީދ ީދ އ ަ ީކ ޚުރ ާފ ާތްތ ަކ ާއި‬ ‫ބިދުޢަތ ަކ ާ‬

‫ދެކޮޅ ަށ ް‬

‫ނުހަނ ު‬

‫ގި ނަ‬

‫ގުނަ‬

‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ޚިދުމ ަތ ްތ ެރި ދި ވ ެ ިހ‬

‫ނމުން މ ަޝް ހޫރުވެފަ ިއވ ާ މިސް ިކތ ް ކ ު ީރ ޒަމާނުގަ ިއ ހ ު ީރ ޗާންދަ ީނ‬ ‫މައ ް ަޗންގ ޮ ީޅ ބޮޑުގަލ ު މިސް ިކތުގ ެ ަ‬

‫ޝއި ޚ ް މ ަލި ންގ ޭ ޙ ުސަ އި ނ ް ީދ ީދ‬ ‫ޢި ލ ްމ ުވ ެރި އ ެވ ެ‪ަ .‬‬

‫މަގުގ ެ ިއރުމ ަ ީތ ފަރާތުގަ ިއ މ ަ ީޖ ީދ މަގުން އުތުރުގައެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ިމހާރު އިސް ކަންދަރު ސް ކޫލް ހ ު ިރ‬

‫ސ‬ ‫ސވަރުގ ޭގ ެ ދ ާއި ީމ ނި ޢުމ ަތ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަށ ް ު‬

‫ާޞރުގ ެ ވ ެ ިރކަމުގަ ިއ‬ ‫ހިސާ ބެވ ެ‪ި .‬މމިސް ިކތ ާ ިއ ިމމިސް ިކތ ާ ިއންވެގެން އޮތ ް ބޮޑ ު ޤަބުރުސް ތާން ަތޅ ާ ީލ ނ ި‬

‫ިހސާބ ެއ ް ނ ެތި ދ ެއވ ާށި އ ެވ ެ! އ ާ ީމނ ް!‬

‫އެތ ާނގަ ިއ މޮންޓ ްސޫ ީރ ސް ކޫލް ިބނާކުރުމަށެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ފަހުން އިސް ކަންދަރު ސް ކޫލެވ ެ‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫ީދ ީދ )ރަ ިޙމ ަހ ުﷲ( އ ަށ ެވ ެ‪ .‬މ ަލި ންގ ޭ ޙ ުސަ އި ނ ް‬

‫ނން!‬ ‫ށ ލިބި ފަ ިއވާ ޙައްޤެއް ޫ‬ ‫ެސ ީމހަކަ ް‬ ‫ވ ް‬ ‫ِﻦ َرﺑ ُ‬ ‫َﻤ ِﻦ ا ْﻋﺘَ َﺪى َﺑـ ْﻌ َﺪ َذﻟ َ‬ ‫ِﻚ َﻓـﻠَ ُﻪ‬ ‫َْﲣﻔ ٌ‬ ‫ﱢﻜ ْﻢ َ​َورْ َ‬ ‫ِﻴﻒ ﻣ ْ‬ ‫ﲪ ٌﺔ ﻓ َ‬ ‫ِﻴﻢ )‪َ (178‬وﻟ ُ‬ ‫وﱄ‬ ‫ِﺼ ِ‬ ‫ﺎص َﺣﻴَﺎ ٌة ﻳَﺎ أُ ِ‬ ‫َﻋﺬ ٌ‬ ‫َﻜ ْﻢ ِﰲ اﻟْﻘ َ‬ ‫َاب أَﻟ ٌ‬ ‫ﱠ‬ ‫اﻷَْﻟْﺒَ ِ‬ ‫ﺎب ﻟ َ​َﻌﻠ ُﻜ ْﻢ َﺗـﱠﺘـﻘُﻮ َن )‪) (179‬އ ަލްބަޤަރ ާ( މާނަ ީއ‬ ‫ސތ ަކުންނޭވ ެ! ﻗﺘﻞކުރެވ ޭ‬ ‫”އ ޭ ﺇﳝﺎﻥވ ެއްޖ ެ ީމ ް‬ ‫މީހުންނާމ ެދ ު ﻗﺼﺎصހިފުނ ް ތި ޔަބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬ ‫މ ައްޗ ަށ ް ﻓﺮض ކުރައްވ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬މި ނި ވަނަކ ަށ ް‬ ‫މި ނި ވަނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަޅަކ ަށ ް އ ަޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަނ ްހެނަކ ަށ ް‬ ‫އަނ ްހެނ ެކ ެވ ެ‪ .‬ފ ަހ ެ‪ ،‬އެމީހ ާގ ެ )މަރ ުވި ( ﺃﺥއ ާގ ެ‬ ‫ފަރ ާތުނ ް ﻗﺼﺎصގ ެ ބ ައ ެއ ް މ ާފ ުކުރ ެވުނ ު މީހ ާ‬ ‫)ދަންނ ާށ ެވ ެ!( ފ ަހ ެ‪ ،‬އެމީހ ާގ ެ ިކބ ައި ނ ް ހެޔޮގ ޮތުގ ައި‬ ‫މަރ ުގ ެ ދި ޔައ ަށ ް )ވާރުތ ަވ ެރި ޔ ާ( އ ެދުނ ް ހ ުށްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި إﺣﺴﺎنތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު މ ާފ ުކ ުރި ފަރާތ ަށ ް‬ ‫)މ ާފ ުކުރ ެވުނުމީހ ާ( އ ެދި ޔ ަ އ ަދ ާކުރުނ ް ހ ުށްޓ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ ﺣﻀﺮة‬ ‫އ ެ ީއ ތި ޔަބ ައި މީހުނ ްގ ެ ވ ެރި ރަ ް‬ ‫ނ ް )ތި ޔަބ ައި މީހުންނަށ ް( ދ ެއ ްވި ލުޔ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫رﲪﺔއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬ދެކ ޮޅ ުވ ެރި ވ ެ ﻋﺪﺍﻭﺓތ ެރި ވ ެއްޖ ެ‬ ‫މީހ ާ )ދަންނ ާށ ެވ ެ!( ފ ަހ ެ‪ ،‬އެމީހާއ ަށ ް ވޭންދ ެނި ވި‬ ‫ﻋﺬﺍﺏ ހ ުށްޓ ެވ ެ‪(178).‬‬ ‫އ ަދި ﻗﺼﺎص ހިފ ުމުގ ައ ިތި ޔަބ ައި މީހުންނަށ ް)ވަރަށ ް‬ ‫ބ ޮޑ ު(ދި ރުމ ެއ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭ ބ ުއްދީގ ެ ﺃﻫﻞވ ެރި ންނޭވ ެ!‬ ‫)އެއީ( ތި ޔަބ ައި މީހުނ ް ﺗﻘﻮﻯވ ެރި ވުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪1).‬‬ ‫‪(79‬‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައި އެވ ަނީ‬ ‫ޤި ޞާ ޞް ހިފުނ ް އ ެ ީއ އ ަހުރެމެނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫މ ާތ ްﷲ ފަރ ުޟު ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ކަމ ެއްކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‬ ‫ޝރ ު ީޢގ ޮތުނ ް މ ަޢ ާފުރ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްޤ ު މ ާތ ް‬ ‫އެކަނ ް ަ‬ ‫ﷲ ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ ފަރ ާތްކ ަމުގ ައި ވ ާ މަރ ުވި މީހ ާގ ެ‬ ‫ސ ީމހަކ ަށ ް އ ެޙ ުކ ުމ ް‬ ‫ވާރުތ ަވ ެރި ނ ް ފި ޔ ަވ ާ އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ލ ުއި ކުރ ުމ ުގ ެ ޙ ައ ްޤ ު ލި ބިގެނ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޖެހިދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ފަރ ުޟު ގ ެ މާނަ އަހަރުމެނ ްގ ެ ކޮންމ ެ‬ ‫ސ ވަރަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް އ ެނގ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ީމހަކ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫ސ ފަރ ުޟެ ކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަމާދ ަ ީކ ފަރ ުޟެ ކ ެވ ެ‪ .‬ރޯދައަކީވ ެ ް‬ ‫ނަމ ާދ ުކުރަނ ް ޖެހ ޭތ ޯ ނުވަތ ަ ނުޖެހ ޭތ ޯ ރައ ްޔި ތުނ ް‬ ‫މ ަޖި ލީހުގ ައި މ ަޝް ވަރ ާ ނ ުކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ސ އ ޭގ ެ‬ ‫ފަރ ުޟެ ކ ެވ ެ‪ .‬ޤި ޞާ ޞް ހިފުމަކީވ ެ ް‬ ‫ޝރ ުޠުތ ައ ް ހަމ ަވާނަމ ަ ފަރ ުޟެ ކ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ނަމ ާދ ުގ ެ ކުރަނ ް ޖެހ ޭތ ޯ ނުޖެހ ޭތ ޯ މ ަޝް ވަރ ާކުރުނ ް‬ ‫ހ ުއްދ ަ ނ ުވ ާ ފަދ ައި ނ ް ޤި ޞާ ޞް ހިފ ާނީ ތ ޯ ނުވަތ ަ‬ ‫ސ ހ ުއްދ ަވ ެގެނ ް‬ ‫ނުހިފ ާނީ ތ ޯ މ ަޝް ވަރ ާކުރުނ ް ވ ެ ް‬ ‫ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޝރ ުޢ ު ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ޤި ޞާ ޞް ަ‬ ‫ސތ ަކުނ ްގ ެ ފުރާނަތ ައ ް ޙިމާޔ ަތ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ީމ ް‬ ‫ސ އި ސްވ ެ ދި ޔ ަ ވ ަ ީޙބަސްފ ުޅުނ ް‬ ‫ކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކުނ ްގ ެ ފުރާނަތ ައ ް ޙިމާޔ ަތ ް‬ ‫އ ެނގި ފ ާޅ ުވ ެއ ެވ ެ‪ީ .‬މ ް‬ ‫ކުރުމ ަށ ް އެއ ަށ ްވުރ ެ މ ޮޅުގ ޮތ ެއ ް އ ޮތ ް ނަމ ަ މ ާތ ް‬ ‫ސކަނ ް ކަށަވަރ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ﷲ އެގ ޮތ ް ބ ަޔާނ ް ކުރ ެއ ް ީވ ް‬ ‫ސތ ައ ް ޙިމާޔ ަތ ް ކުރެވ ޭނީ ޤި ޞާ ޞް‬ ‫ވީމ ާ ނަފ ް ު‬ ‫ިހފ ައި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ މ ަޖްލީހ ުގ ެ ޢި ތްޒ ަތ ްތ ެރި މ ެމްބަރުންނަށ ް‬ ‫ދަންވަމ ެވ ެ‪ .‬ޤި ޞާ ޞު ގ ެ ޙ ުކ ުމ ް ތަނ ް ީފޛ ުކުރަނ ް‬ ‫ނ ުފެންނަކަމ ަށ ް ވ ޯޓ ުދ ެއ ްވ ާ ކޮންމ ެ ބ ޭފުޅ ަކ ު‬ ‫އ ެވ ޯޓ ުދ ެއްވ ަނީ މ ާތ ް ﷲ ގ ެޙ ުކ ުމ ްފުޅ ަކ ާ ދެކޮޅ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ނި ޔ ާކުރައ ްވާފ ައި ގ ޮތ ް އ ެނގި ހުރ ެ އެގ ޮތ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ު ނޫންކަމ ަށ ް ދ ެ ިކ ނުވަތ ަ އެއ ަށ ްވުރ ެ އ ެހެނ ް‬ ‫ގ ޮތ ެއ ް ރަނގ ަޅުކަމ ަށ ް ދ ެ ިކ ވ ޯޓ ުދޭމީހ ާ އި ސްލ ާމ ް‬ ‫ޝއ ްކ ެއ ް‬ ‫ސ ަ‬ ‫ީދނުނ ް ބޭރ ުވާނެކ ަމާމ ެދ ު އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬ ‫ކަނ ް މި ހެނ ް ހ ުރި ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ަޖި ލީހުގ ައި މި ކ ަމ ާ އެބ ަ މ ަޝް ވަރ ާކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވީމ ާ މި އ ަދ ު މ ަޖުލީހ ުގ ެ ޢި އްޒ ަތ ްތ ެރި އެންމ ެހ ާ‬ ‫މެންބަރުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ވ ާޖި ބ ުވ ެގެނ ް ވ ަނީ މ ާތ ް‬ ‫ﷲ ގ ެޙ ުކ ުމ ްފ ުޅ ު ތަންފީޒ ުކުރަނ ް ބާރ ު އ ެޅ ުއ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ގ ޮތުނ ް އ ެ ކަމ ަށ ް ވ ޯޓ ުދ ެއ ްވުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަމި އްލ ަ‬ ‫ޕާޓީއި ނ ް ހުށައ ަޅާފ ައި ވ ާ ކަމ ެއ ް ފާސްކުރ ެއ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ސކަނ ް‬ ‫މ ަޖ ު ީލހ ަށ ް ހ ާޒި ރ ުވެވަޑ ައި ގ ަތުމ ަށ ް އި ް‬ ‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް‬ ‫ދ ެއ ްވުމ ަށ ްވުރ ެ މ ާތ ް ﷲ ގ ެ ަ‬ ‫ސފ ައވ ާ ކަމަކ ަށ ް ބާރ ުއ ެޅ ުއ ްވުމ ަށ ް ޓަކ ައި‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ސ‬ ‫ާޟރ ުވެވަޑ ައި ގ ަތުމ ަށ ް މާބޮޑ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫މ ަޖ ު ީލހ ަށ ް ޙ ި‬ ‫ސކަނ ް ދ ެއްވަނ ް ޖ ެ ިހވަޑ ައި ގަންނަވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫އި ް‬ ‫މި ފަދ ަ މ ު ިހނ ްމ ު ކަމ ެއްގ ައި ތި މ ާއ ާށ ް ބާރ ު ދ ެވެނ ް‬ ‫ހ ުއްޓ ައި ތި ބ ާގ ެ ވ ޯޓ ު ނ ުލި ބ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އެކަނ ް‬ ‫ނ ުވާގޮތ ަށ ް ވ ެއްޖެނަމ ަ އެކ ަމ ުގ ެ ފާފ ައ ާ ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް‬

‫ސ‬ ‫ވީމ ާ ހ ުރި ހ ާ ޢި ތްޒ ަތ ްތ ެރި މ ެމްބަރުނ ްވ ެ ް‬ ‫މ ާތ ް ﷲ އ ަށ ް ިބރ ުވ ެތި ވ ެ ތ ަޤ ުވ ާވ ެރި ވުމ ަށ ް‬ ‫ަޞއްޔ ަތ ް ކުރަމ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދ ުޢާއ ަ ީކ‬ ‫ވ ި‬ ‫ސނުނ ް ދ ެއ ްވ ާ‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ތި ޔަބ ޭފ ުޅުންނަށ ް ހެޔ ޮވި ް‬ ‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ ދި ފ ާޢުގ ައި‬ ‫ތި ޔަބ ޭފ ުޅުންނަ ީކ އި ސްލ ާ ީމ ަ‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރައ ްވ ާ ބަޔ ަކުކ ަމުގ ައި މ ާތ ް ﷲ‬ ‫ލ ެއ ްވުމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެކ ަމ ުގ ެ ދަރުމ ައ ާއި ޘ ަވ ާބ ު‬ ‫މި ންވަރުކ ޮށ ް ދ ެއ ްވުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ދއް ުކމަ ީކ އެއްވ‬ ‫ށ ވާހަކަ ެ‬ ‫ޝ ީރޢަތާ ިޚލާފަ ް‬ ‫ަ‬ ‫ަޟ ަލތުއ ްޝަ ިއޚ ް އަޙްމަދ ު ސަ ީމރު ިއބްރާ ީހމ ް‬ ‫ފ ީ‬ ‫ސއްރ ާއި‬ ‫ޝރީ ޢަތ ަ ީކ ި‬ ‫އި ސްލ ާ ީމ ަ‬ ‫ފ ާޅ ު މޮޅ ަށ ް ދެނެވ ޮޑި ގެނ ްވ ާ ޙިކުމ ަތްވަންތ ަ މ ާތ ް‬ ‫ﷲ ބާވ ައި ލ ެއ ް ފ ުރި ހަމ ަ ނި ޒ ާމަކ ަށ ް ީވހިނދ ު އ ެ‬ ‫ޝރީ ޢ ަރީ ޢ ަތުގ ައި ވ ަ ިކގޮތަކ ަށ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ަ‬ ‫ސ‬ ‫ސ ކަމ ަކ ާ ޚިލާފ ަށ ް ގ ޮތްކިޔުމ ަ ީކ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ީމހަކ ަށ ް ހ ުއްދ ަވ ެގެނ ްވ ާ ކަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ކިއ ެއްތ ަ ކ ަނޑ ައ ެޅި ފ ައި ވ ާ ގޮތ ަށ ް ކުރ ާނީ ތ ޯ ނުވަތ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ނ ުކުރ ާނީ ތ ޯ ބަލަނ ް މ ަޝް ވަރ ާ ކުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސންނަތުގ ައި‬ ‫ހ ުއްދ ަވ ެގެނ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޤ ުރ ްއާނ ާއި ު‬ ‫ވ ަ ިކގޮތަކ ަށ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި ފ ައި ވ ާ ކަމ ެއ ް އެނޫނ ް‬ ‫ގޮތަކ ަށ ް ގެނ ްދި ޔުމ ަށ ް މ ަޝް ވަރ ާ ކުރުމ ަ ީކ އި ސްލ ާމ ް‬ ‫ާސއ ާ‬ ‫ީދނ ާއި ދި ވ ެ ިހ ޖ ުމ ުހ ޫރި އ ްޔ ާގ ެ ޤާނޫނ ު އަސ ީ‬ ‫މ ުޅި ނ ް ފ ުށުއަރ ާ ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ޙ ައ ްދ ު ތ ަކ ާއި‬

‫‪12‬‬

‫ޤި ޞާ ޞް ގ ެ މ ައ ްސަ ލަތ ައ ް ތަނ ް ީފޛ ު ކުރ ާނީ ތ ޯ‬ ‫ނުވަތ ަ ނ ުކުރ ާނީ ތ ޯ ބ ެލުމ ަށ ް ވާހަކަދ ެއ ްކުމ ަ ީކ‬ ‫ާސއ ާ‬ ‫ޝރީ ޢ ަތ ާއި ޤާނޫނ ު އަސ ީ‬ ‫އި ސްލ ާ ީމ ަ‬ ‫ފ ުށުއަރާކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ވަޙީކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪َ .‬وَﻣﺎ‬ ‫َﻀﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ​َور ُﺳﻮﻟُ​ُﻪ أَ ْﻣًﺮا أَ ْن ﻳَ ُﻜﻮ َن ﳍَُ ُﻢ‬ ‫َﻛﺎ َن ﻟ ُِﻤْﺆﻣ ٍ‬ ‫ِﻦ َوَﻻ ُﻣْﺆِﻣﻨَ ٍﺔ إِذَا ﻗ َ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﺺ اﻟﻠ َﻪ َ​َور ُﺳﻮﻟَُﻪ َﻓـ َﻘ ْﺪ َﺿﻞ َﺿ َﻼ ًﻻ ُﻣﺒِﻴﻨًﺎ‬ ‫ِﻢ َوَﻣ ْﻦ َﻳـ ْﻌ ِ‬ ‫ْاﳋَ​َِﲑُة ﻣ ْ‬ ‫ِﻦ أَ ْﻣِﺮﻫ ْ‬ ‫ﱠ‬ ‫) އ ަޙ ްޒ ާބ ު‪ (36:‬މާނަ ީއ ”އ ަދި ﺍﷲއ ާއި ‪ ،‬އެކ ަލ ާނގ ެ‬

‫رﺳﻮلއާކަމަކ ަށ ް ނި ޔ ާކުރައްވ ައި ފި ހިނދ ު‪ ،‬ﻣﺆﻣﻦ‬ ‫ފި ރި ހެނަކ ަށ ްވެސް‪ ،‬އ ަދި ﻣﺆﻣﻦ އަނ ްހެނަކ ަށ ްވެސް‪،‬‬ ‫އ ެއުރެނ ްގ ެ އެކ ަމުގ ައި އ ެއުރެންނަށ ް اﺧﺘﻴﺎر‬ ‫އ ޮތުމ ަ ީކ ނ ެތްކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ﱠ‬ ‫ﺍﷲއ ަށ ާއި ‪ ،‬އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫رﺳﻮلއާއ ަށ ް އުރ ެދި އްޖ ެ މީހ ާ )ދަންނ ާށ ެވ ެ!(‬ ‫ފ ަހ ެ‪ ،‬ފ ާޅ ުވ ެގެނ ްވ ާ މ ަގ ުފުރ ެދުމ ަކުނ ް އ ެ ީމހ ަކ ު‬ ‫ފުރ ެދި އްޖެކަނ ް ކަށަވަރ ެވ ެ‪“.‬‬

‫ޤި ޞާ ސްގ ެ ޙ ުކުމ ަ ީކ ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނުނ ް ވަރަށ ް‬ ‫ސާފުކ ޮށ ް ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ޙ ުކުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް މި ޙ ުކުމ ަ ީކ އުންމ ަތ ުގ ެ ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ނ ް‬ ‫އި ޖ ުމ ާޢ ުވ ާ ޙ ުކުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޤި ޞާ ޞް ގ ެ‬ ‫ޝރީ ޢ ަތުގ ައި‬ ‫އަދ ަބ ު ލ ުއި ކުރުމ ަ ީކ އި ސްލ ާ ީމ ަ‬ ‫ޙ ާ ިކމ ަށ ް ދ ެވި ފ ައި ވ ާ ބާރ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އި ސްލ ާ‬ ‫ޝރީ ޢ ަތުގ ައި އ ެބާރ ު ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ަނީ މަރ ުވި މީހ ާގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫ވާރުތ ަވ ެރި ންނަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވާރުތ ަވ ެރި ނ ް އ ެ ޙ ުކ ުމ ް ތަނ ް ީފޛ ު ކުރަނ ް‬ ‫ާޟ ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ޙ ުކ ުމ ް ތަނ ް ީފޛ ު‬ ‫ތި ބިހ ާ ހިނދ ަކ ު ޤ ީ‬ ‫ޝރީ ޢ ަތުނ ް‬ ‫ކުރުނ ް ޙާކިމ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް އި ސްލ ާ ީމ ަ‬ ‫ލ ާޒި މ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް ﷲ ވަޙީކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬ﻳَﺎ‬ ‫ﺎص ِﰲ اﻟْ َﻘْﺘـﻠَﻰ ُْ‬ ‫اﳊ ﱡﺮ‬ ‫ِﺐ َﻋﻠَﻴْ ُﻜ ُﻢ اﻟْﻘ َ‬ ‫ِﺼ ُ‬ ‫أَﱡﻳـ َﻬﺎ اﻟﱠﺬ َ‬ ‫ِﻳﻦ آ َﻣﻨُﻮا ُﻛﺘ َ‬ ‫ﺑ ُْ‬ ‫ِﻦ‬ ‫ِﻲ ﻟَُﻪ ﻣ ْ‬ ‫ِﺎﳊ ﱢﺮ َواﻟ َْﻌﺒْ ُﺪ ﺑِﺎﻟ َْﻌﺒْ ِﺪ َواﻷُْْﻧـﺜَﻰ ﺑِﺎﻷُْْﻧـﺜَﻰ ﻓ َ‬ ‫َﻤ ْﻦ ُﻋﻔ َ‬ ‫َ‬ ‫ِﺣ َﺴﺎ ٍن َذﻟ َ‬ ‫أَ ِﺧﻴ ِﻪ َﺷ ْﻲ ٌء ﻓَﺎﱢﺗـﺒَ ٌﺎع ﺑِﺎﻟ َْﻤ ْﻌُﺮ ِ‬ ‫ِﻚ‬ ‫وف َوأ َد ٌاء إِﻟَﻴْ ِﻪ ﺑِﺈ ْ‬

‫‪www.mvislamqa.com‬‬

‫‪www.raajjeislam.com/qa‬‬

‫ދަސް ކު ާރ ަތކެ ިތ ަހ ްނ ާދ ްނގާ ަހ ުރ ާލ ެނ ދު ާއއެއ ް ުބ ެނ ީދ ަބލަ؟‬ ‫ޖ ަވ ާބ ު‪:‬‬

‫އ ެއުރެންނަށ ް ވި ސްނި ‪ ،‬އ ެނގުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ“‪.‬‬

‫اﳊﻤﺪ ﷲ‪ ،‬واﻟﺼﻼة واﻟﺴﻼم ﻋﻠﻰ ﻧﺒﻴﻨﺎ ﳏﻤﺪ وﻋﻠﻰ آﻟﻪ وﺻﺤﺒﻪ‬ ‫وﺳﻠﻢ وﺑﻌﺪ‪:‬‬

‫ސ ޢަލ ައި ހިއ ްސަ ލ ާމ ް‬ ‫މި ީއ މ ޫ ާ‬ ‫ރަސޫލުކަމ ައި ގެނ ް ފޮނ ުއ ްވ ުމުނ ް އެކަލ ޭގ ެފާނ ު‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ދ ުޢާތ ަކ ެއ ްގ ެ އ ެއްބަޔ ެވ ެ‪ .‬މި ދ ުޢ ާ ތ ައ ް‬

‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 25‬އި ނ ް ‪28‬‬ ‫ޠ ާޙ ާ ޫ‬ ‫އ ަށ ް މ ާތ ް ﷲ ވ ަ ީޙ ކުރައްވ ައ ެވ ެ‪ ” .‬ﻗ َ‬ ‫َﺎل َر ﱢب‬ ‫َْاﺷﺮْح ِﱄ َﺻ ْﺪِري ﴿‪َ ﴾٢٥‬وﻳَ ﱢﺴ ْﺮ ِﱄ أَ ْﻣِﺮي ﴿‪﴾٢٦‬‬ ‫َو ْاﺣﻠ ْ‬ ‫ُﻞ ُﻋ ْﻘ َﺪ ًة ﻣﱢﻦ ﻟﱢ َﺴ ِﺎﱐ ﴿‪َ ﴾٢٧‬ﻳـ ْﻔ َﻘ ُﻬﻮا َﻗـْﻮِﱄ﴿‪”﴾٢٨‬‬ ‫މާނައަކީ‪ ” :‬އެކަލ ޭގ ެފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅ ުގ ެ‬ ‫ސކ ަލ ާކ ޯއ ެވ ެ! މި އ ަޅާއ ަށްޓަކ ައި މި އ ަޅ ާގ ެ ހިތ ް‬ ‫ވ ެރި ރަ ް‬ ‫ސކ ޮށްދ ެއ ްވ ާނދ ޭވ ެ! އ ަދި މި އ ަޅ ާގ ެ ކަންތ ައ ް‬ ‫ތަނަވ ަ ް‬ ‫މި އ ަޅާއ ަށ ް ފ ަސޭ ހަކ ޮށްދ ެއ ްވ ާނދ ޭވ ެ! އ ަދި މި އ ަޅ ާގ ެ‬ ‫ދ ުލ ުގ ެ ގ ޮށ ް މ ޮއ ްސަ ވ ައި ލ ައ ްވ ާނދ ޭވ ެ! )އެބަހީ‪:‬‬ ‫ދ ުލުގ ައި ހ ުރި ދ ަތި ގ ޮތ ް ފި ލ ުއްވ ައި ދ ެއްވ ައި ‪ ،‬ދޫފ ަސޭ‬ ‫ސ‬ ‫ހަކ ޮށްދ ެއ ްވ ާނދ ޭވ ެ!( އ ެ ީއ ތި މަންކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ ބ ަ ް‬

‫ހިތ ް އ ަލި ކ ޮށްދ ެއ ްވުނ ް އ ެދި ކިޔުނ ް ރަގ ަޅ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ދ ުޢ ާ އެމީހ ެއ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ ބ ަހުނ ް‬ ‫އ ަދި މި ނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫ހިތްއ ަލި ކ ޮށްދ ެއ ްވުނ ް އ ެދި ކުރ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ުޢ ާ‬ ‫ކުރ ުމުގ ައި ޢަރަ ިބ ބ ަހުނ ް ކުރުނ ް ލ ާޒި މ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އެންމ ެ ރަގ ަޅ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ބ ަހުނ ް ކ ުރި ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ޝއި ޠާނ ާގ ެ‬ ‫ﷲ މޮޅ ަށ ް ދެނެވ ޮޑި ގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‪ަ ،‬‬ ‫ސތ ަކުނ ް ސަ ލާމ ަތ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށ ާއި ‪،‬‬ ‫ވަސްވ ާ ް‬ ‫ސ ތި މ ާ‬ ‫ހިތްއ ަލި ކ ޮށްދ ެއ ްވުނ ް އ ެދި ‪ ،‬އ ަދި އެނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ ކަންތަކ ަށ ް އ ެދި ދ ުޢ ާ ކުރަންވީއ ެވ ެ‪ .‬واﷲ‬ ‫أﻋﻠﻢ‬

‫ޖ ަވ ާބ ު ދ ެއްވީ‪:‬‬ ‫ްޝއި ޚ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޢި ޔ ާޟު ޢ ަބ ްދ ުއްލަތީފ ް‬ ‫އ ައ ަ‬

‫ަވ ީޒފާގ ެ ގ ޮ ުތ ްނ ތުނ ުބ ިޅ ބޭލު ަމ ީކ ކ ޮ ްނ ަކ ަހ ަލ ަކމެއްތޯ؟‬ ‫ސުވ ާލ ު‪:‬‬ ‫ސފ ައި ންނ ާއި ޕ ޮލި ހުގ ައި އުޅ ޭ ފި ރި ހެނ ް ކ ުދި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ހުންނަނީ ތ ުނބ ުޅި ބ ާލާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ ކ ުދި ންނަށ ް‬ ‫ސފ ައި ންނަ ީކ‬ ‫ަޞޙަތ ަ ީކ ކޮބ ައި ތ ޯ؟ ި‬ ‫ދޭނ ް އ ޮތ ް ނ ޭ‬ ‫ީދނ ާއި ޤ ައ ުމ ު ޙިމާޔ ަތ ްކުރަނ ް ތި ބ ޭ ބަޔަކ ަށ ް ވ ާ ީތ‬ ‫ސފ ައި ނ ްގ ެ ގާނޫނުތަކ ަށ ް‬ ‫އެފަދ ަ ޙާލ ަތ ެއްގ ައި ި‬ ‫ިކޔަމަނ ްވ ެވި ދާނ ެތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އެބ ޭފ ުޅުންނަށ ް ތ ުނބ ުޅި‬ ‫ސ ހ ުއްދ ައ ެއ ް ނ ޯވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ‬ ‫ބ ެހ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ޙާލ ަތުގ ައި ކަނ ްކުރ ާނީ ިކ ިހނ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ޖ ަވ ާބ ު‪:‬‬ ‫اﳊﻤﺪ ﷲ واﻟﺼﻼة واﻟﺴﻼم ﻋﻠﻰ رﺳﻮل اﷲ وﻋﻠﻰ آﻟﻪ وﺻﺤﺒﻪ‪،‬‬ ‫أﻣﺎ ﺑﻌـﺪ‪:‬‬ ‫ވ ަ ީޒ ފ ާ އ ަދ ާކުރުމ ަ ީކ ކޮންމ ެހެނ ް‬ ‫ބޭނުންކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ޙ ަޔ ާތ ް އާރާސްތ ުކުރ ުމ ުގ ެ‬

‫ސ ދ ުނި ޔ ެ ީވ ޙ ަޔ ާތ ް‬ ‫ބޭނ ުމުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންނަމ ަވ ެ ް‬ ‫އާރާސްތ ު ކުރ ުމުގ ައި ‪ ،‬އ ުޚުރަ ީވޙ ަޔ ާތ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މި ވ ަގ ު ީތ ޙ ަޔ ާތ ް އި ސްކުރުނ ް އ ެ ީއ‬ ‫އ ަބ ާއްޖ ަވ ެރި ވ ުމ ުގ ެ ފ ެށުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ﷲއ ަށ ް ިބރ ުވ ެތި ވ ާ‬ ‫ސކ ޮށ ް‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް އެކ ަލ ާނގ ެ މ ަގުތ ައ ް ތަނަވ ަ ް‬ ‫ހ ުޅ ުއްވަވ ައި ދ ެއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލ ާނގ ެ ވ ަ ީޙ‬ ‫))وَﻣ ْﻦ َﻳـﺘ ِ‬ ‫ﱠﻖ اﻟﻠﱠ َﻪ َْﳚ َﻌ ْﻞ ﻟَُﻪ َ​َْﳐﺮًﺟﺎ‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪َ .‬‬ ‫ِﻦ َﺣﻴْ ُﺚ َﻻ َْﳛﺘَ ِﺴ ُﺐ ))= ﺳﻮرة اﻟﻄﻼق‬ ‫‪َ ،‬وَﻳـُْﺮزْﻗ ُﻪ ﻣ ْ‬ ‫‪ ((=2،3‬މާނައަކީ؛ ” މ ާތ ް ﷲގ ެ ިކބ ަފުޅ ަށ ް‬ ‫ތ ަޤުވ ަވ ެރި ވާމީހާއ ަށ ް ދި ންނ ެވ ުމ ުގ ެ މ ަގ ެއ ް އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ލ ައ ްވާނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ީހނ ުކުރާފަދ ަ ގ ޮތްގ ޮތުނ ް‬ ‫އެމީހާއ ަށ ް ރި ޒ ުޤ ު ދ ެއ ްވާނ ެތ ެވ ެ‪ “.‬ތި ޔ ަ ޙާލ ަތުގ ައި‬ ‫ސ ދި ގ ުކުރުނ ް‬ ‫ތ ުނބުޅީގ ެ ބަދ ަލުގ ައި މ ަތި މ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ހ ުއްދ ަވ ެގެނ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސަ ބަބ ަ ީކ މ ަތި މ ަ ް‬ ‫ޞއްލ ަﷲ‬ ‫ކުރުކ ޮށ ް ތ ުނބ ުޅި ދި ގ ުކުރުމ ަށ ް ނަބިއ ްޔ ާ ަ‬ ‫ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލ ަމ ް ވ ަނީ އ ަމުރ ުކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޙަދީޘ ުކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪)) .‬ﺧﺎﻟﻔﻮا اﳌﺸﺮﻛﲔ‪ ،‬أﺣﻔﻮا‬ ‫اﻟﺸﻮارب و أوﻓﻮا اﻟﻠﺤﻰ((= أﺧﺮﺟﻪ اﻟﺒﺨﺎري= މާނައަކީ؛‬ ‫”ތި ޔަބ ައި މީހުނ ް މ ުޝް ރި ކުންނ ާ ޚިލ ާފ ުވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކުރ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ތ ުނބ ު ިޅ‬ ‫މ ަތި މ ަ ް‬ ‫ދި ގ ުކުރ ާށ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ޔ ުނީ ފ ޯމ ުގ ެ ގ ޮތުގ ައި ބާލަނ ް މ ަޖ ްބޫރ ު ކުރ ުވ ާ‬ ‫ކަމ ަށ ް ވ ަނީ ނަމ ަ އެތަނ ެއ ްގ ެ ވ ެރި ންނ ާ ބ ައްދ ަލުކ ޮށ ް‬ ‫ވާހަކަދ ައްކ ައި ގެނ ް އެކަންތ ައ ް ޙ ައ ްލ ުކުރެވ ޭތ ޯ‬ ‫ސ ކ ާމި ޔ ާބ ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުވ ެއްޖެނަމ ަ ރައ ްކ ާތ ެރި އ ެހެންވ ަ ީޒ ފ ާއ ެއ ް‬ ‫އި ޚ ްތި ޔާރ ުކުރ ެއ ްވުނ ް ރަނގ ަޅ ެވ ެ‪ .‬ﻭﺍﷲ ﺃﻋﻠﻢ‬ ‫ޖ ަވ ާބ ު ދ ެއްވީ‪:‬‬ ‫ްޝއި ޚ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޢި ޔ ާޟު ޢ ަބ ްދ ުއްލަތީފ ް‬ ‫އ ައ ަ‬ ‫‪11‬‬

‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ވ ަނީ ވަރަށ ް މ ަދ ު ފަހަރަކ ު އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ގ ެ ނުރައ ްކ ާތ ެރި ވ ައްތަރަ ީކ‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހެމޮރޭޖި ކ ް ހުނ ް ނުވަތ ަ ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް‬ ‫ޖ ެހ ުމުނ ް ލޭނާރ ު ފަޅ ައި ގެނ ްދ ާ ވ ައްތަރ ު ނުވަތ ަ‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޖ ެހ ުމުނ ް ލ ޭފ ާއ ްދ ާ ވ ައްތަރ ު އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހެނ ް ގޮތަކ ަށ ް ބުނާނަމ ަ މި ީއ ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް‬ ‫ސ ހ ަށި ގ ަނޑ ުގ ެ‬ ‫ޖ ެހ ުމުނ ް ލޭނާރުތ ައ ް ފަޅ ައި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ބ ައި ތ ަކުނ ް ލޭއަންނަ ވ ައްތަރ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ަ ީލގ ައި‬ ‫ލޭއ ައ ުމ ާއި ‪ ،‬ޝޮ ކްޖ ެހުނ ް މ ެދ ުވ ެރި ވާނ ެ އ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ފުރާނަ އ ަށ ް ނުރައ ްކ ާތ ެރި ބ ައްޔ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެންމ ެ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރީ ކުޑ ަކ ުދި ންނަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑެން ީގ ވަ ިއރަސް ‪:‬‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ވ ައި ރަސް)‪(Dengue virus‬‬ ‫އ ަ ީކ ފ ްލ ެވި ވި ރި ޑ ޭ)‪ (Flavviridae‬ޢ ާއި ލ ާ އ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސބ ަތ ްވ ާ އ ާރ ް‪.‬އެނ ް‪.‬އ ޭ ވ ައި ރަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޖަޕ ަނީ ް‬ ‫ނި ް‬ ‫އެނ ްކެފަލ ައި ޓި ސް‪ ،‬ހުޅ ަނގ ު ނީ ލ ަކޯރ ު ހުނ ް‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ސ‬ ‫ސ މި އ ާއި ލ ާގ ެ ވ ައި ރަ ް‬ ‫ރީ ނދ ޫ ހުނ ް އ ަ ީކ ވ ެ ް‬ ‫ތ ަކުނ ް ޖެހ ޭ ބ ަލި ތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ވ ައި ރަސްގ ެ‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޖ ައ ް ާ‬ ‫‪ 4‬ބާވ ަތ ެއ ް މި ހާތަނަށ ް ވ ަނީ ފ ެނި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެ ީއ ޑ ެނ ް‪ 1،2،3،4‬މި އ ެވ ެ‪ .‬މި ވ ައި ރަހ ުގ ެ‬ ‫ކޮންމ ެ ބާވަތ ަކުނ ް ީމހަކ ަށ ް ބ ަލި ޖ ެހ ެނީ އ ެއ ް‬ ‫ފަހަރ ު އ ެވ ެ‪ .‬ވ ައި ރަހ ުގ ެ އ ެއ ްބާވ ަތުނ ް ހުނ ް‬ ‫ސ ވ ައި ރަހ ުގ ެ ދެވަނަ ބާވަތ ަކުނ ް‬ ‫ޖ ެހުނުކަމ ަށ ް ވި ޔ ަ ް‬ ‫ރައ ްކ ާތ ެރި ކ ޮށ ެއ ް ނުދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފުރަތަމ ަ ފަހަރަށ ް‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޖ ެހ ުމުނ ް ިކޔ ަނީ ’‘ޕްރައި މ ަރީ‬ ‫ްޝނ ް‘‘)‪Primary den-‬‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ އި ނ ްފ ެކ ަ‬ ‫‪ (gue infection‬އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދެވަނަ‬ ‫ސކަންޑ ަރީ ޑ ެނ ް ީގ‬ ‫ފަހަރަށ ް ޖ ެހ ުމުނ ް ިކޔ ަނީ ’‘ ެ‬ ‫ްޝނ ް‘‘)‪Secondary dengue infec-‬‬ ‫އި ނ ްފ ެކ ަ‬ ‫‪ (tion‬އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ‪ 4‬ވ ައި ރަހުނ ްކުރ ެ‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ޖ ައ ް ާ‬ ‫ކޮންމ ެ ވ ައި ރަހ ަކުންމ ެ‪ ،‬ހ ުމ ުގ ެ ނުރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫ބާވ ަތްކަމ ަށ ްވ ާ ޑ ެނ ް ީގ ހެމޮރޭޖި ކ ް ހުނ ް‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ސނ ްޑ ްރ ޯމ ް ޖެހިދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދެވަނަ‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ޝޮ ކ ް ި‬ ‫ާޞލ ްވ ާ ‪ 16‬އަހަރުނ ް ދ ަށ ުގ ެ‬ ‫ސ ވ ި‬ ‫ފަހަރަށ ް ވ ައި ރަ ް‬ ‫ކ ުދި ންނަށ ް ގ ާ ީތ ޑ ެނ ް ީގ ހެމޮރޭޖި ކ ް ހުނ ް ޖ ެހުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ފުރަތަމ ަ ފަހަރަށ ް ޑ ެނ ް ީގ ޖެހ ޭ ‪1‬‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫އަހަރުނ ް ދ ަށ ުގ ެ ކ ުދި ންނ ާއި ‪ ،‬ޑ ެނ ް ީގ ވ ައި ރަ ް‬ ‫‪ 1‬އ ަދި ‪ 3‬ފުރަތަމ ަ ފަހަރަށ ް ޖެހ ޭ ކ ުދި ންނަށ ް‬ ‫‪10‬‬

‫ޑ ެނ ް ީގ ހެމޮރޭޖި ކ ް ހުނ ް)‪Dengue Haem-‬‬ ‫‪ ، (orrhagic fever‬އ ަދި ޑ ެނ ް ީގ ޝޮ ކ ް‬ ‫ސނ ްޑ ްރ ޯމ ް)‪(Dengue Shock syndrome‬‬ ‫ި‬ ‫ޖެހިދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ މ ަދި ރި އާނ ްމުކ ޮށ ް ގ ައި ގ ައި ހަފ ަނީ ފ ަތި ހ ާއި‬ ‫ޖ ައ ް ާ‬ ‫މެނ ްދުރ ު ފ ަހ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޑެން ީގ މ ަ ިދ ިރ އުޅ ޭ ަތން‪ :‬ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް‬ ‫ސލ ައި މ ަޑުކ ޮށްލ ައި ގެނ ް ތި ބ ެނީ‬ ‫ސ މ ަދި ރި ޖ ައ ް ާ‬ ‫ޖ ައ ް ާ‬ ‫ގޭގ ޭގ ެ ތެރޭގ ައ ާއި ‪ ،‬ހިޔާވ ަ ިހ ކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުގ ަޔ ާއި ‪،‬‬ ‫ސ ހ ަށި ގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ވ ައި ރަ ް‬ ‫އަލ ަމ ާރި ފަދ ަ އ ަދި ރި ތަނ ްތާގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ފަދ ަ‬ ‫ާޞލ ްވ ުމުނ ް އ ެ ީމހަކ ަށ ް ޖެހ ޭނީ ޑ ެންގީގ ެ ކޮނ ް‬ ‫ވ ި‬ ‫ބާވ ަތ ެއ ް ކަމ ެއ ް އ ަދި ދެނެގަނެވޭނ ެ ގ ޮތ ެއ ް ހ ޯދި ފ ައ ެއ ް ތަންތަނ ް ނޫނ ް ތަންތަނުގ ައި މ ަޑުކ ޮށްލ ައި ގެނ ް‬ ‫ތި ބ ެނީ އެތަންތަނަ ީކ ހިޔ ާލި ބ ޭ ފި ނި ތަންތަނ ް‬ ‫ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އާދ ައި ގ ެ ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޑ ެނ ް ީގ ިހމޮރޭޖި ކ ް‬ ‫ސއ ަޅ ާނީ‬ ‫ކަމ ަށ ްވާނަމ ަ އ ެވ ެ‪ .‬އަނ ްހެނ ް މ ަދި ރި ިބ ް‬ ‫ހުނ ް އ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ެގެނ ް ނ ުދާނެކަމ ަށ ް ޑ ެންގީގ ެ‬ ‫ފެނ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ެވ ެ‪ .‬ގ ޭގ ެ އ ެ ިކ ތަންތަނުގ ައި ހުންނަ‬ ‫ސ ޑ ެނ ް ީގ‬ ‫ބ ައ ެއ ް ތ ަޖ ުރި ބ ާކާރުނ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ އަޅ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފެންފޮދ ަށ ާއި ‪ ،‬ފެނ ް ތ ާނ ީގ ތަކ ަށ ް ިބ ް‬ ‫ިހމޮރޭޖި ކ ް ހުމ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ ފަރ ުވ ާ ނ ުލި ބިއްޖެނަމ ަ‬ ‫އ ަދި މީހުނ ް ދި ރި އުޅ ޭ ިހސާބުތ ަކުގ ައި ފެނ ް ހަރ ުލ ާ‬ ‫ސނ ްޑ ްރ ޯމ ް އ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ޝޮ ކ ް ި‬ ‫ގޮތ ަށ ް ހުންނަ އ ެއްޗ ެ ީތގ ައި ހުންނަ ފެންފޮދ ަށ ް‬ ‫ިހގ ައި ދާނ ެ ކަމ ަށ ް ބުނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އަޅ ައ ެވ ެ‪ .‬މ ަދި ރި ފ ަނި ވި ހ ަނީ މ ަދި ރި‬ ‫ސ ިބ ް‬ ‫ވެ ް‬ ‫ބިހުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ފ ަނި ތ ައ ް ފެނުގ ައި އުޅ ޭނީ ހ ަފ ްތ ާއ ެއ ް‬ ‫ޑެން ީގ ފެތުރޭގޮތް‪:‬‬ ‫ހ ާ ދުވ ަހ ުއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ފ ަހުނ ް ވ ަށްކ ޮށ ް އޮންނަ‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ފ ެތުރެނ ް ދި މާވ ަނީ މި ބ ަލި‬ ‫ސފަޔ ަށ ް ބަދ ަލ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ފ ަހުނ ް‬ ‫ކ ޮމ ާއ ެއ ްގ ެ ި‬ ‫ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ މީހ ެއ ްގ ެ ގ ައި ގ ައި ހ ަފާފ ައި ވ ާ އަނ ްހެނ ް‬ ‫ދ ެދުވ ަހ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި މ ަދި ރި އަކ ަށ ްވ ެ އ ުދ ު ިހދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞއްޙ ަތ ު ސަ ލާމ ަތުނ ް ހ ުރި މީހ ެއ ްގ ެ‬ ‫މ ަދި ރި އ ެއ ް ި‬ ‫އ ެއި ރ ު ހުންނ ާނީ މީހުނ ްގ ެ ގ ައި ގ ައި ހ ަފާވަރަށ ް‬ ‫ގ ައި ގ ައި ހ ެފ ުމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި ގޮތ ަށ ް އެކ ަކ ު ގ ައި ނ ް‬ ‫މ ަދި ރި ބ ޮޑ ުވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަނެކ ަކ ު ގަޔ ަށ ް ބ ަލި ޖ ައ ްސަ މުނ ް ގެންދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަދި ރި އ ަށ ް ބ ަލ ާލާފ ައި އެމ ަދި ރި އ ަ ީކ‬ ‫ސ ހ ުރި މ ަދި ރި އ ެއްކަނ ް‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހ ުމ ުގ ެ ވ ައި ރަ ް‬ ‫ސ ބޮޑަކ ަށ ް‬ ‫އ ެނގޭގ ޮތ ެއ ް ނ ޯވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއ ެކ ު ވީހ ާވ ެ ް‬ ‫ބަލަނ ް ީވ މ ަދި ރި ނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ވ ެގެނ ް އ ުޅެވ ޭތ ޯ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހެނ ް ހ ެދ ުމުނ ް އ ެސަ ލާމ ަތ ް ވ ެވ ެނީ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ބ ައްޔ ަކުންނޫނ ެވ ެ‪ .‬މެލ ޭރި ޔ ާ‪ ،‬ފ ައި ފަލ ަ‬ ‫ބ ަލި ‪ ،‬ރީ ނދ ޫ ހުނ ް‪ ،‬އ ަދި ރި ފ ްޓ ް ވ ެ ީލ ހުނ ް ފަދ ަ‬ ‫ސ ރައ ްކ ާތ ެރި‬ ‫މ ަދި ރި ނ ް ފ ެތުރޭ ބ ަލި ތ ަކުނ ް ވ ެ ް‬ ‫ވެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑެން ީގ ހުން ފަތުރާ މ ަ ިދ ިރ‬ ‫ސ މ ަދި ރި އ ަށ ް ިކޔ ަނީ‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޖ ައ ް ާ‬ ‫ސ އި ޖި ޕްޓ ައި )‪ (Aedes egypti‬އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ީއ ީޑ ް‬ ‫މި ީއ ވަރަށ ް ކުޑ ަކުޑ ަ ކ ަޅ ުކުލ ައި ގ ެ މ ަދި ރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީގ ެ ފ ައި ތ ަކ ާއި ބުރަކ ަށި މ ަ ީތގ ައި ހ ުދ ުކުލ ައި ގ ެ‬ ‫ރ ޮނގުތ ަކ ެއ ް ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޑ ެނ ް ީގ ހ ުމ ުގ ެ ފ ަނި ނުވަތ ަ‬ ‫ސ ހ ުރި މ ަދި ރި އ ެއ ް މީހ ެއ ްގ ެ ގ ައި ގ ައި‬ ‫ވ ައި ރަ ް‬ ‫ހަފ ައި ފި ނަމ ަ ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޖ ެހ ުނީ އ ެވ ެ‪ .‬މި މ ަދި ރީ ގ ެ‬ ‫ސަ އި ޒ ަ ީކ ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ‪ 5‬މި ލި ީމޓަރ ު އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑެން ީގ މ ަ ިދ ިރ ހެފުން‪ :‬ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް‬

‫ޑ ެނ ް ީގ މ ަދި ރި އ ާލ ާވުނ ް‪ :‬ފެނ ް ހަރ ުލާފ ައި‬ ‫ސ އ ަދި ކޮންމ ެ‬ ‫ހުންނަ ކޮންމ ެ އ ެއްޗ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ ޑ ެނ ް ީގ މ ަދި ރި އ ާލ ާވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތަނ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ ފެނ ްއ ެޅި‬ ‫ިހޔ ަލުގ ައި ހ ުއްޓަސް‪ ،‬އ ަ ީވގ ައި ހ ުއްޓ ަ ް‬ ‫ހަރ ުލާފ ައި ހުންނަ އ ެއ ްޗި އ ްސަ ީކ މ ަދި ރި އ ާލ ާވާނ ެ‬ ‫އ ެއ ްޗި އްސެވ ެ‪ .‬ޑ ެނ ް ީގ މ ަދި ރި އ ާލ ާވާނ ް އެންމ ެ‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ާ ތަންތަނަ ީކ ‪ ،‬ފެނ ްއ ެ ިޅފ ައި ހުންނަ‬ ‫ފީފ ާ‪ ،‬ދ ަޅ ު‪ ،‬ފ ު ިޅ‪ ،‬ތ ެލި ‪ ،‬އ ަދި ހަރ ުލާފ ައި‬ ‫ހުންނަ ނ ާށި ‪ ،‬އ ުނބ ު‪ ،‬އ ަދި ފެންއ ަޅާފ ައި ހުންނަ‬ ‫ތ ާނގީއ ާއި ‪ ،‬ފެނ ް ހަރ ުލާފ ައި ހުންނަ ދި ޔ ަ ދ ޮތ ްވ ާއި ‪،‬‬ ‫ސގ ަހ ާއި ‪ ،‬ގަސްމ ުށ ްޓ ާއި ‪ ،‬ވ ަޅ ުބ ުރި އ ާއި ‪ ،‬ފެނ ް‬ ‫ގަ ް‬ ‫ނުހިނގ ާ ނަރުދ ަމ ާ ތ ަކ ާއި ‪ ،‬ފެނ ް ހަރ ުލާފ ައި‬ ‫ސގ ަހ ާއި ‪ ،‬ފެނ ް ހަރ ުލާފ ައި‬ ‫ހުންނަ ފ ަތްފ ަތ ާއި ‪ ،‬ގ ަ ް‬ ‫ސ މި ފަދ ަ‬ ‫ހުންނަ ތަންތަނުގ ައ ާއި ‪ ،‬މި ނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ތަނ ެއްގ ައ ެވ ެ‪ .‬ބޭނުންނުކ ޮށ ް ދޫކ ޮށްފ ައި‬ ‫ސ ޑ ެނ ް ީގ މ ަދި ރި އ ާލ ާވާނ ެ‬ ‫ހުންނަ ވ ަޅުވަޅ ަ ީކ ވ ެ ް‬ ‫ތަންތަނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ައ ްނ ަނ ަޢ ަދދުގައި‪:‬‬ ‫”ޑެ ްނގީ ިއ ްނ ސަ ާލ ަމތްވު ްނ ުނ ަވ ަތ‬ ‫ަރއް ާކ ެތ ިރވުން“‬

‫ޞއ ް ީޙ މަޢުލޫމާތުގ ެ ވެށި‪:‬‬ ‫ި‬

‫ޞއ ް ީޙ ިއރުޝާ ދ ާ ިއ މަޢުލޫމާތ ު‬ ‫ރގަޅ ު ި‬ ‫ދުޅަހެޔޮ ިދ ިރއުޅުމަކަށް ‪ަ -‬‬

‫ެޑ ްނ ީގ ހު ްނ‬ ‫ޑރ‪ .‬އަބްދުލް ޢަ ީޒޒ ް ޙ ަ ީމދ ު )އެމ ް ީބ ީބއ ެސް (‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް)‪ (Dengue fever‬އ ަ ީކ‬ ‫މ ަދި ރީ ގ ެ ޒ ަރީ ޢ ާއި ނ ް ފ ެތުރޭ ވ ައި ރަލ ް ހުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ނުވަތ ަ ޑ ެނ ް ީގ‬ ‫ސ ވ ައި ރަ ް‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޖ ައ ް ާ‬ ‫ސ ގ ެ ހަތަރ ު ވ ައްތަރ ެއ ް މި ހާތަނަށްވ ަނީ‬ ‫ވ ައި ރަ ް‬ ‫ފ ެނި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ވ ައި ރަހ ުގ ެ ކޮންމ ެ ބާވަތ ަކުނ ް‬ ‫ީމހަކ ަށ ް ބ ަލި ޖ ެހ ެނީ އ ެއްފަހަރ ު އ ެވ ެ‪ީ .‬އޑީޒ ް‬ ‫އި ޖި ޕްޓ ައި )‪ ،(Aedes egypti‬އ ަދި ީއޑީޒ ް‬ ‫އ ަލ ްބޯޕިކްޓަސް)‪ (Aedes albopictus‬މ ަދި ރި ނ ް‬ ‫ސނ ާގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ަށ ް‬ ‫ސ އި ނ ް ާ‬ ‫އ ުފ ުލ ާ މި ވ ައި ރަ ް‬ ‫ާސމ ް އަށ ަގެންފ ައި ވ ާ މ ަދި ރި‬ ‫ާޞލްވ ަނީ ޖަރ ީ‬ ‫ވ ި‬ ‫ސނ ާ ގ ައި ގ ައި ހ ަފ ާ ވ ަގ ުތ ު އ ެވ ެ‪ .‬ޑ ެނ ް ީގ‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ހުމ ަ ީކ މ ަދި ރި ހ ެފުމ ަކ ާއި ނުލ ައި އެކ ަކ ު ގ ައި ނ ް‬ ‫އަނެކ ަކ ުގ ެ ގަޔ ަށ ް އަރ ާ ބ ައްޔ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހ ުމ ާއި ޑ ެނ ް ީގ ހ ުމ ުގ ެ‬ ‫ނުރައ ްކ ާތ ެރި ބާވ ަތ ް ކަމ ަށ ްވ ާ ޑ ެނ ް ީގ ހެމޮރޭޖި ކ ް‬ ‫ހުނ ް)‪ (Dengue haemorrhagic fever‬އ ަ ީކ‬ ‫ޭޝޔ ާ‪ ،‬ލ ެޓި ނ ް އެމ ެރި ކ ާ އ ަދި ހުޅ ަގ ު‬ ‫ދ ެކުނ ު އ ި‬ ‫ޕ ިެސފި ކ ް ގ ެ ގ ައ ުމުތ ަކުނ ް ފެންނަ ބ ައްޔ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬ ‫ސ ޖެހ ޭ ރ ޯގ ާ‬ ‫ކުޑ ަކ ުދި ންނ ާއި ބ ޮޑ ެތި މީހުންނަށ ް ވ ެ ް‬ ‫އ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ެއި ނ ް ފުރަތަމ ަ ފަހަރަށ ް ޑ ެނ ްގ ޫ‬ ‫ހުނ ް ފ ެނި ފ ައި ވ ަނީ ‪ 1980‬ގ ެ އަހަރުތ ަކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހާތަނަށ ް ގި ނަ އަދަދ ެއ ްގ ެ މީހުންނަށ ް މި ހުނ ް‬

‫ޖ ެ ިހފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ބ ަލި ފ ެތުރ ެމުނ ްދ ާ މި ންވަރ ު‬ ‫އ ެއްއަހަރުނ ް އަނ ެއ ް އަހަރަށ ް އި ތުރުވ ަމުނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ޒ ަމ ާނީ ފަރ ުވ ާގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް މި ބ ަ ީލގ ައި‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މަރ ުވ ާ މީހުނ ްގ ެ އަދ ަދ ު ވ ަނީ މ ަދ ުކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް އ ަދި ޑ ެނ ް ީގ ހެމޮރޭޖި ކ ް‬ ‫ހުނ ް ދެނެގަންނާނޭ ގ ޮތ ާއި ‪ ،‬ދޭނ ް ީވ ފަރ ުވ ާ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ތ ަޢާރަފ ްކ ުރީ ތ ައި ލޭނ ްޑ ްގ ައި ހުންނަ ޑ ަބ ްލި ޔ ޫ‬ ‫ސންޓަރ ެއ ް ކަމ ަށ ްވ ާ‬ ‫އ ެޗ ްއ ޯގ ެ ކ ޮލެބޮރޭޓި ނ ްގ ެ‬ ‫ޭޝނަލ ް އި ންސްޓި ޓި އ ުޓ ް ފ ޮރ‬ ‫ސރި ކިޓ ް ނ ަ‬ ‫ކ ް ީއނ ް ި‬ ‫ސ ޑ ޮކްޓަރ ެއްކަމ ަށ ްވ ާ ޑ ޮކްޓ ަރ‬ ‫ޗ ައި ލ ްޑ ް ހ ެލ ްތ ުގ ެ އި ް‬ ‫ސްޗި ތުރ ާ ނި މ ަނި ޓްޔ ަ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުމ ަ ީކ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ހޫނ ު‬ ‫ގ ައ ުމުތ ަކުގ ައި އުޅ ޭ ބ ައްޔ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ަލި ފ ަތުރ ާ‬ ‫ސ އ ުޅ ެނީ އެފަދ ަ ހޫނ ު ިހސާބުތ ަކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަދި ރި ވ ެ ް‬ ‫ކޮންމ ެ އަހަރަކ ު އެތ ައ ް މި ލި ޔަނ ް ބަޔަކ ަށ ް މި ހުނ ް‬ ‫ސ ިހސާބ ު ތ ަކުނ ް ދ ައްކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޖެހޭކަމ ަށ ް ތ ަފ ާ ް‬ ‫ސ ބަޔ ަކ ު މަރ ުވެދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ައ ެއ ް ފަހަރ ު އެތ ައ ް ހ ާ ް‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް މި ހާރ ު ވެފ ައި ވ ަނީ މ ަދި ރީ ގ ެ ޒ ަރީ ޢ ާއި ނ ް‬ ‫ފ ެތުރޭ އެންމ ެ ނުރައ ްކ ާތ ެރި އ ެއްބ ަލި ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޖެހ ޭ މި ންވަރ ު‪ ،‬މީހ ާގ ެ ޢާނ ްމ ު‬ ‫ޞއްޙ ަތ ު ހުންނަ މި ންވަރ ާއި ‪ ،‬އ ަދި އ ުމުރ ާ‬ ‫ި‬ ‫ގ ުޅ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ބަލީގ ެ ޢ ަލ ާމ ާތްތ ައ ް ފެންނަ މި ންވަރ ު‬ ‫ޞއްޙ ަތ ާ ޢ ުމުރ ުގ ެ‬ ‫ިބނ ާވެފ ައި އޮންނަނީ އެމީހ ެއ ްގ ެ ި‬

‫މ ައްޗ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ބަލީގ ެ ޢ ަލ ާމ ާތްތ ައ ް ފެންނަނީ‬ ‫މި ދެކަންތ ަކ ާ ގުޅިގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ުއ ްތ ު ކ ުދި ންނ ާއި ކުޑ ަކ ުދި ންނަށ ް މި ހުނ ް‬ ‫ޖ ެހ ުމ ާއ ެކ ު ިހމ ަ ިބ ިހ ކަހަލ ަ ިބ ިހތ ަކ ެއ ް ގ ައި ނ ް‬ ‫ނަގ ާފާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ިހމ ަ ިބ ިހ ނޫންކަމ ެއ ް‪ ،‬ރ ޯގ ާހުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނޫންކަމ ެއ ް‪ ،‬ނުވަތ ަ މެލ ޭރި ޔ ާ ނޫންކަމ ެއ ް ވ ެ ް‬ ‫ޔ ަ ީގނ ްކުރުނ ް ދ ަތި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ީއ ގ ައި ނ ް ގަޔ ަށ ް‬ ‫އަރ ާ ޒ ާތ ުގ ެ ފުރަމ ޭ ދުޅ ަވުނ ް ކަނ ް ނުވަތ ަ ހ ުމ ާއ ެކ ު‬ ‫ޖެހ ޭ އެފަދ ަ އ ެހެނ ް ބ ައްޔ ެއްކަނ ް ދެނެގ ަތުނ ް‬ ‫އުދ ަގ ޫވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކުޑ ަކ ުދި ންނ ާއި ބ ޮޑ ެތި މީހުންނަށ ް‬ ‫ސ މި ބ ަލި ޖ ެހ ުމުނ ް ދ ާދި އ ެއްވ ައްތަރ ުގ ެ‬ ‫ވެ ް‬ ‫ޢ ަލ ާމ ާތްތ ަކ ެއ ް ފެންނަށ ް ފަށ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އާދ ައި ގ ެ‬ ‫އ ަލ ާމ ާތްތ ަކުނ ް ފެށ ޭ މި ބ ަލި ނުރައ ްކ ާތ ެރި ބ ައްޔަކ ަށ ް‬ ‫ސ ބަދ ަލ ުވ ެދާނ ެ އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވެ ް‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ގ ެ ދެވ ައްތަރ ެއ ް ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫އާދ ައި ގ ެ ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް އ ަދި ޑ ެނ ް ީގ ހެމޮރޭޖި ކ ް ހުނ ް‬ ‫ނުވަތ ަ ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް ޖ ެހ ުމުނ ް ލޭނާރ ު ފަޅ ައި ގެނ ްދ ާ‬ ‫ވ ައްތަރ ު ނުވަތ ަ ލ ޭފ ާއ ްދ ާ ވ ައްތަރ ު އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޑ ެނ ް ީގ ހުނ ް އ ަ ީކ ވަރުގަދ ަ ހުމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ީއ ގ ައި ގ ާ ރި އްސާފ ާ އަންނަ ހުމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ހުނ ް‬ ‫ސ ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުދި ންނ ާއި ބ ޮޑ ެތި މީހުންނަށ ް ވ ެ ް‬ ‫މި ވ ައްތަރ ުގ ެ ހުނ ް ޖ ެހ ުމުނ ް ފުރާނަ އ ަށ ް‬ ‫‪9‬‬

������������������������������������ ������������������������������������ ��������������� ���������������������������������������� ������������������������������������ ��������������� ������������������������������������ ��������������� ���������������������������������������� ��������������� ���������������������������������������� ��������������������������������������� ����������������������������������������

������������� �������������� ������������� �������������� ������� ������� ������� �������

��������������������������������������� ��������������������������������������� ��������������������������������������� ��������������������������������������� ��������������������������������������� ��������������������������������������� ������������������������������������� ��������������������������������������� ������������������������������������� ������������������������������������� ����������������������������������� ������������������������������������� ����������������������������������� ����������������������������������� ������������������������������������� ����������������������������������� ������������������������������������� ������������������������������������� ��������������������������������������� ��������������������������������������� ������������������������������������� ��������������������������������������� �������������������������������������������� �������������������������������������������� ��������������������������������������� �������������������������������������������� ��������������� ��������������� �������������������������������������������� ��������������� ���������������

8

7

‫ށތަކުން‪....‬‬ ‫ތާ ީރޚުގ ެ ފަތްފު ް‬

‫ނމ ް ަބރު ގަ ިއ ޝާ ިއއުކޮށްފަ ިއވ ާ ިލޔުމެކެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ަ‬ ‫ިމ ީއ ”ސަ ރުކާރު ޚ ަ ަބރު“ގ ެ ‪ 118‬ވަ ަ‬

‫ރވެ‪.‬‬ ‫ގ ދީ ލ ަ ިތ ހުކުމްއަކީ‪ ،‬މަރަށް‪ ،‬މ ަ ެ‬ ‫ނ ެ‬ ‫ިސލާމ ް ދީ ް‬ ‫އ ް‬ ‫އ ަ ީމނ ް‬

‫ީމހ ަކ ު މަރ ުވާނޭފަދ ަ ޒ ަހަރ ެއްކަނ ް‪ ،‬ދެނ ެހުރ ެގެންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހުވ ަދ ޫ އަތޮޅ ަށ ް ވަޑ ައި ގ ަތ ް ވަޑ ައި ގ ަތ ުމުގ ައި ‪ ،‬ކުރ ެއ ްވި‬

‫އ ަދި‬

‫އ ެ ިހކ ައި ގ ައި ލި ޔުނ ު ފަނ ްޑި ތައަކީ‪ ،‬އެފަނ ްޑި ތ ައ ެއ ް‬

‫ތ ަޚްޤީގުތ ަކުނ ް‪ ........ ،‬އާދ ެ! އ ެ އަތ ޮޅ ު ނި ލަނ ްދ ޫ ހަކީމ ް‬

‫ލި ޔ ެގެނ ް އ ެއްޗ ެއ ް ކ ައި ފ ައި ‪ ،‬އ ެއ ެއްޗ ެއ ް ކ ެއްކިފެނ ް‪،‬‬

‫ސޙިބ ުލ ް ފ ަޙ ާމ ާ‬ ‫‪ 4-‬ދ ައުލ ަތ ް ިހނ ްގ ެވުމ ަށ ް އި ސްވ ެހުންނ ެވި ‪ާ ،‬‬

‫ީދ ީދއަކީ‪ ،‬ވި ލި ގި ލީ‪ ،‬ދޮނ ް އ ަހުމ ަދ ުގ ެ އ ަ ީލ ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ‪،‬‬

‫ީމހަކ ަށ ް ބޯންދީފި ނަމ ަ‪ ،‬އ ެ ީމހ ަކ ު މަރ ުވ ެދާނެކ ަމ ުގ ެ ފ ުރި ހަމ ަ‬

‫މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަ ީމނ ް ދ ުނި ޔ ެއި ނ ް ވ ަ ިކކ ޮށ ްލ ުމ ުގ ެ ނި ޔާގ ައި‬

‫ޝތ ުގ ެފާނ ާއި ‪ ،‬ދޮނ ްދި ޔ ަގ ެ އ ަ ީލ ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ‪ ،‬ކުޅ ަ‪،‬‬ ‫އ ާއި ަ‬

‫ީއމާންކ ަމ ުގ ެ މ ަ ީތގ ައި ހުރ ެގެންކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސރައ ެއ ް ހަދ ައި ގެނ ް‪ ،‬ދޮންއ ަޙްމ ަދ ު ޢ ަ ީލ‬ ‫ގޮދަނ ް ފ ުށުނ ް ޫ‬

‫ސނ ްޕާކަންތ ައ ް ތ ަކ ުގ ެ ވާހަކ ަ މި ނ ޫހ ުގ ެ އ ެހެނ ް‬ ‫ު‬ ‫ނުބ ައި‬

‫ފ ަޑި ޔާރ ު މ ަނި ކ ުފާނ ު ކަޑ ައ ެޅ ުއްވީ‪ ،‬އި ސްލ ާމ ް ީދނުގ ައި‬

‫ސރަ ކާނ ް އ ުޅ ެ ނ ުކ ެވުނުކ ަމުގ ައި ވެސް‪،‬‬ ‫ތ ަކުރ ުފާނ ް‪ ،‬އ ެ ޫ‬

‫ޞފ ްޙ ާ އ ެއްގ ައި ‪ ،‬ވަރަށ ް ސާފުކ ޮށ ް ބ ަޔާނ ްކުރ ެވި ފ ައި‬ ‫ަ‬

‫ކަޑ ައ ެޅިގެނ ްވ ާ ގ ޮތ ުގ ެ މ ަ ީތނ ް‪ ،‬މި ނުލ ަފ ާ މ ުޖ ުރި މ ުގ ެ މަރ ު‬

‫ސއ ަށ ް‬ ‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ މ ަޖި ލި ް‬ ‫އޭނ ާގ ެ އ ަމި އްލ ަ އި ޢ ުތި ރ ާފުނ ް‪ަ ،‬‬

‫ހިފުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސބިތުވީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާ‬

‫ޞާ ޙިބ ުއ ް‬

‫ވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދ ައ ުލ ާ‬

‫އ ެހެންކ ަމުނ ް‬

‫އި ބާރާތ ަކ ެއ ް‬

‫މުޙ ައްމ ަދ ު‬

‫އެކަންތ ައްތ ަކ ާއި މ ެދ ު‪،‬‬

‫އެކަށ ައ ެޅުމަކީ‪،‬‬

‫އި ތުރ ު‬

‫ބޭނުންކަމ ެއްކަމ ަށ ް‬ ‫‪ި 2-‬ހކަލ ައި ގެނ ް ކ ެއ ް ިކ ސަ އި ކުރ ާ ކ ައްކ ަދި ނ ް‪ ،‬އ ަދި‬

‫‪ި 5-‬ހކ ައ ެއްލ ައި ގެނ ް‪ ،‬އ ަނީ ސްގ ެ ގ ައި ގ ައި ‪ ،‬ފެނ ްކުރައ ެއ ް‬

‫ބ ައި ވ ެރި ވި ކަނ ް‬

‫ކ ައްކ ައި ގެނ ް‪ ،‬އ ެފެނުނ ް ސަ އި ތ ައްޓ ެއ ް ހަދ ައި ގެނ ް ީވރ ު ޢ ަ ީލ‬

‫އެނުލ ަފ ާ މ ުޖ ްރި މުންނަށ ް މ ާލެއ ަށ ް އ ައުދ ެވ ުނީ ‪،‬‬

‫އ ަމި އްލ ަ އި ޢ ުތި ރ ާފުނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުޅ ަ‪ ،‬ވި ލި ގި ީލ ދޮންއ ަހުމ ަދ ުގ ެ‬

‫ސބިތުވީ‪،‬‬ ‫ީދ ީދ އ ަށ ް އެރ ުވި ކަނ ް‪ ،‬އޭނ ާ އ ަމި އްލ ަ އި ޢ ުތި ރ ާފުނ ް ާ‬

‫ދުވ ަހ ުއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޢ ާއި ޝާ ފާނ ާއި މ ެދ ު‪ ،‬ފ ަޑި ޔާރ ު މ ަނި ކ ުފާނ ު‪ ،‬ނި ޔާކަޑ ައ ެޅ ުއްވީ‪،‬‬

‫ވި ލި ގި ީލ އ ަލްމަރ ުހ ޫމ ު އ ަނީ ސުގ ެ އަނ ްހެނުންނ ާއި މ ެދ ު‪،‬‬

‫ްޝރީ އ ަތ ުގ ެ‬ ‫މ ަހުކަމ ަތ ުއ ަ‬

‫އ ަމުރ ު‬

‫ފ ަނޑި ޔާރ ު މ ަނި ކ ުފާނ ު ކ ަނޑ ައ ެޅ ުއ ް ީވ ‪ 29‬އ ެތި ފަހަރުނ ް‬

‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ނުދ ެކ ެމ ުއ ެވ ެ‪.‬‬

‫އެކ ަމުގ ައި ‪،‬‬ ‫މި ހުސްވި‬

‫ރަޖ ަބ ު‬

‫އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ‬

‫މ ަހ ުގ ެ‬

‫‪21‬‬

‫ޝރީ އ ަތ ް‪،‬‬ ‫ަ‬

‫ވަނަ‬

‫ްޝއި ހ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ަޟލ ަތ ުއ ަ‬ ‫ްޞ ޖ ަލްސާއ ެއްގ ައި ‪ ،‬ފ ީ‬ ‫ޚ ާއ ަ‬

‫‪39‬‬

‫ސ‬ ‫އެނޫނ ްވ ެ ް‬

‫އ ެތި ފަހަރުނ ް‬

‫ގ ޮތްގ ޮތުގ ައި‬

‫ތ ަޢ ު ީޒ ރ ުކުރުމ ަށްފ ަހ ު‪،‬‬

‫ނި މި އްޖ ައުމ ަށ ްދާންދެނ ް‪ ،‬ހ ައްޔަރުކ ޮށްފ ައި ބ ޭއ ްވުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޖ ަލ ާލ ުއ ް ީދނ ް‪ ،‬އ ުއްތަމަފ ަޑި ޔާރުމ ަނި ކ ުފާނ ު‪ ،‬ކުރ ެއ ް ީވ ‪22‬‬

‫ތ ައ ު ީޒ ރ ުކުރުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫)އާދޭހ ޭވ ެ!‬

‫މި ފ ާޠި މ ާ ީދ ީދ‬

‫އި ނީ‬

‫ބ ަލި ވެކ ަމުނ ް އޭނ ާ އޭނ ާ ވި ހ ައި ގަދ ަ ވުމ ަށްފ ަހުގ ައ ެވ ެ‪(.‬‬

‫ރަޖ ަބ ު މި ދުވ ަހ ު‪ ،‬ނ ާ ީދ އ ައްތަމ ައ ްދުންގ ައ ެވ ެ‪ .‬ވަރަށ ް ގި ނ ް‬

‫‪3-‬‬

‫ާޞރުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މީހުންތ ަކ ެއ ްގ ެ ހ ި‬

‫ވ ަޅ ުލާފ ައި ތި ިބ ކ ުށ ެއްނ ުކުރ ާ ޠ ާ ިހރ ު ކުޑ ަކުޑ ަ ދ ެކ ު ީދނ ްގ ެ‬

‫އި ންސާފ ު‬

‫ވަޑ ައި ގެނ ްފި ކ ަމުގ ައި ‪ ،‬ނި ޔާކ ަނޑައ ަޅ ުއްވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވި ލި ގި ީލ‬

‫ސކިތ ުގ ެ‬ ‫މި ް‬

‫ތެރޭގ ައި ‪،‬‬

‫މަރ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ފ ަނޑި ޔާރ ު‬

‫މ ަނި ކ ުފާނ ު‪،‬‬

‫ކ ަނޑ ައ ެޅ ުއ ްވި ‪،‬‬

‫ސގ ޮތ ެއްގ ައި‬ ‫ވަރަށ ް ީދލ ަތި ‪ ،‬އ ެހާމ ެ ތަނަވ ަ ް‬

‫މ ަހާނަ ކޮނ ެގެނ ް‪ ،‬އ ެކ ު ީދންނަގ ައި ‪ ،‬ބ ަޑ ު ފަޅ ައި ލ ައި ގެނ ް‪،‬‬

‫ޙ ުކ ުމ ާއި އ ެއްގ ޮތ ްވ ާ ގ ޮތ ުގެމ ަ ީތނ ް‪ ،‬އ ަދި އެމ ަނި ކ ުފާނ ާއި ‪،‬‬

‫ފ ަޑި ޔާރުމ ަނި ކ ުފާނަށ ާއި ‪،‬‬

‫އ ެތެޔޮގ ައި ގ ައި ލ ައި ‪،‬‬

‫ވ ަ ީޒ ރ ުލްއ ަ ީމނ ްޢ ާއ ްމ ުގ ެ‬

‫ކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު‪،‬‬

‫ތެޔ ޮހާނައި ‪،‬‬

‫މޭގ ަޑ ުގ ައި‬ ‫އ ެތެޔޮހ ޭނި ކ ުޑި ތ ައ ް‪،‬‬

‫ނި ލަނ ްދ ޫ‬

‫ޝރީ ޢ ާގ ެ ވ ެރި އ ްޔ ާ ޤ ާއި މްމ ަޤ ާމ ު‬ ‫ވަކީލ ާއި ‪ ،‬މ ަޙްކަމ ަތ ުއ ް ަ‬

‫ހަކީމ ް ީދދީއ ާއި ‪ ،‬ދޮނ ް އ ަހްމ ަދ ުގ ެ އ ަ ީލ ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ‪،‬‬

‫ްޝއި ޚ ް‬ ‫ްޝއި ޚ ް ޢި ބްރާހިމ ް ރ ުޝް ދީއ ާއި ‪ ،‬ފ ަ ީލލ ަތ ުއ ަ‬ ‫އ ައ ަ‬

‫ާޟލ ް‬ ‫‪ 1-‬ހުވ ަދ ު އަތ ޮޅ ު އަތ ޮޅ ުވ ެރި ކ ަމުގ ައި ހުންނ ެވި ‪ ،‬އ ަލ ްފ ި‬

‫ދޮނ ްދި ޔ ަގ ެ އ ަ ީލ ތ ަކުރ ުފާނ ާއި ‪ ،‬މި ތި ންމީހުނ ްކުރ ެ‪ ،‬ދ ެ އ ަ ީލ‬

‫ާޟރުގ ައި ‪ ،‬ޙަކީމ ު ީދދީގ ެ‬ ‫ސ ކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ ޙ ި‬ ‫މ ަލި މ ު މ ޫ ާ‬

‫ީވރ ު އ ަ ީލ ީދދީ‪ ،‬ދ ުނި ޔ ެއި ނ ް ވ ަ ިކކ ޮށްލ ައި ދި ނުމ ަށ ް‪ ،‬މަރ ުހ ޫމ ް‬

‫ތ ަކުރ ުފާނ ާއި މ ެދ ު‪ ،‬ފ ަޑި ޔާރުމ ަނި ކ ުފާނ ު‪ ،‬ނި ޔާކަޑ ައ ެޅ ުއްވީ‪،‬‬

‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ ކ ުރީ ދުވ ަހ ު ‪ 3:30‬ވީއި ރ ު‬ ‫ގަޔ ަށ ް މަރައި ލ ެވ ުނީ ަ‬

‫ސ އ ެދުނ ު އ ެދުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ހުވ ަދ ޫ އަތ ޮޅ ު ވި ލި ގި ީލ އ ަނީ ް‬

‫‪ 39‬އ ެތި ފަހަރ ު ތ ަޢ ް ީޒ ރ ު ކުރުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬އ ުމުރަށ ް ހ ައްޔަރ ު‬

‫ހ ުޅުލޭގ ައ ެވ ެ‪ .‬ބ ަޑި ޖ ެހ ުމ ުގ ެ ކ ުރީ ގ ައި ‪ ،‬ވ ަ ީޒ ރ ުލްއަމީޢ ާއ ްމ ުގ ެ‬

‫މ ަތި ނ ް‪ ،‬ވަރަށ ް ވި ހަގަދ ަ ިހކ ައ ެއްގ ައި ‪ ،‬ވަރަށ ް ނުބ ައި‬

‫ކުރުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ާއި‬

‫ސ‬ ‫އ ެދި ވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ުގެމ ަ ީތނ ް‪ ،‬އޭނ ާ ކުރަނ ް އެދ ޭ އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ސ އ ާއި ‪،‬‬ ‫ސހުރ ެއ ް ލި ޔ ެގެނ ް‪ ،‬ވި ލި ގި ީލ މަރ ުހ ޫމ ް އ ަނީ ް‬ ‫ި‬

‫ޞރީ ޙ ް ޢި ބާރ ާތުނ ް‬ ‫ަ‬ ‫ދޮނ ް އ ަހްމ ަދ ުގ ެ އ ަ ީލ ތ ަކުރ ުފާނ ް‪،‬‬

‫ހެޔޮކަމ ެއ ް އެބައ ޮތ ްތ ޯ‪ ،‬ނުވަތ ަ އޭނ ާގ ެ ކ ު ީދންނ ާއި މ ެދ ު‬

‫ނި ލަނ ްދ ޫ ހަކީމ ް ީދދީ‪ ،‬އ ެ ިހކަލ ައި ގެނ ް ފެންކ ައ ްކާފ ައި ‪،‬‬

‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ‬ ‫އި ޢ ްތި ރ ާފ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬ދޮނ ްދި ޔ ަގ ެ އ ަ ީލ ތ ަކުރ ުފާނ ް ަ‬

‫ަޞއްޔ ަތ ެއ ް‪ ،‬ދަންނަވާނޭ އާދ ޭހ ެއ ްއެބައ ޮތ ްތ ޯ‪،‬‬ ‫ކުރާނޭ ވ ި‬

‫ާޟލ ް ީވރ ު އ ަ ީލ‬ ‫އ ަލ ްފ ި‬

‫ސ އޭނ ާއ ާއި މ ެދ ު‬ ‫ސގ ައި ކ ުރީ އި ނ ްކާރ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ަޖި ލި ް‬

‫ފ ަނޑި ޔާރުމ ަނި ކ ުފާނ ު ސުވ ާލ ު ކުރ ެއ ްވ ުމުނ ް‪ ،‬އެނުލ ަފ ާ‬

‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ މ ަޖި ީލހ ަށ ް‬ ‫ީދ ީދއ ަށ ް ބޯނ ްދި ނ ް ކަމ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ް ަ‬

‫ފ ަނ ީޑ ޔާރ ު މ ަނި ކ ުފާނ ު މި ޙ ުކ ުމ ް ކ ަނޑ ައ ެޅ ުއ ް ީވ ވ ަ ީޒ ރ ު‬

‫މ ުޖ ުރި މ ު ޖ ަވ ާބ ު ދި ނީ ނ ެތ ް ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސބިތުވީ‪ ،‬އ ޮޅުމ ެއްނ ެތ ް އި ބަރާތ ަކުނ ް‪ ،‬ފ ަށްފ ަށުނ ް ހަކީމ ް‬ ‫ާ‬

‫ދާޚިލި އ ްޔ ާއ ާއި ‪ ،‬އެއަތ ޮޅ ުގ ެ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު ދ ެ ނައި ބުންނ ާއި ‪،‬‬

‫ީދ ީދ ީވ އި ޢ ުތި ރ ާފުންނ ެވ ެ‪ .‬އާދ ޭހ ެވ ެ! ޖެހިލުމ ެއްނ ެތި ހަކީމ ް‬

‫އ ަދި‬

‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ގ ެއި ނ ް ތި ނ ް ހަތަރ ު މެންބަރ ުގ ެ‬

‫ސ އަމ ަލުކ ޮށ ް‬ ‫ފ ަޑި ޔާރުމ ަނި ކ ުފާނ ު‪ ،‬ކަޑ ައ ެޅ ުއ ްވި ނި ޔާއ ަށ ްވ ެ ް‬

‫ެސހުރުތ ައ ް‬ ‫ސހުރުތ ަކ ާއި ‪ ،‬އ ި‬ ‫ީދ ީދ އި ޢ ުތި ރ ާފްވީ‪ ،‬އެނުބ ައި ި‬

‫ާޞރުގ ައި ހަވަރ ު ތި ނަދޫގ ައި ޢ ަ ީލ ތ ަކުރ ުފާނ ް‪ ،‬އެކަނ ް އޭނ ާ‬ ‫ޙ ި‬

‫ސކ ަލ ާގ ެ ިކބ ަފ ުޅުނ ް‬ ‫ޢަމ ަލުކ ޮށ ް ނި މި އްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް ރަ ް‬

‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކުޅ ައ ުމުގ ައި ‪ ،‬ސޮ އި ކ ޮށްފ ައި ވ ާ ލި ޔުމ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ބުރަވ ެ‬

‫އ ަޅުގ ަޑ ުމެނ ް އެދ ެނީ ‪ ،‬މި ފަދ ަ ނުލ ަފ ާ މީހުނ ްގ ެ ިކބ ައި ނ ް‪،‬‬

‫އެކަނ ް އޭނ ާކުޅައީ‪ ،‬އެފަދ ަ ވި ހަގަދ ަ ިހކ ައ ެއ ް‪ ،‬ފެނުގ ައި‬

‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ މ ަޖި ލި ސްގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ‪ ،‬އޭނ ާ‬ ‫ހުންނަވ ައ ެވ ެ‪ަ .‬‬

‫ދި ވ ެ ިހ ޤ ައ ުމ ު ސަ ލާމ ަތ ް ކުރ ެއ ްވުމ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ މީހުނ ް‪،‬‬

‫ކ ެއ ްކ ުމ ުގ ެ ނަތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް‪ ،‬އ ުފެދޭނ ެ‪ ،‬ޒ ަހަރަކީ‪،‬‬

‫ސބިތ ުވ ެ‬ ‫އެހަދ ަނީ ދ ޮގުކަނ ް އ ެއްގޮތ ައ ްވުރ ެ ގި ނަ ގ ޮތުނ ް ާ‬

‫މި ޤ ައ ުމުގ ައި ނ ުއ ުފ ެއްދ ެވުމ ެވ ެ‪ .‬އ ާ ީމނ ް!‬

‫ސބިތުވީ‪-:‬‬ ‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ މ ަޖި ީލހ ަށ ް ާ‬ ‫ަ‬

‫އ ެފެނުގ ައި‬

‫ސަ އި ހަދ ައި ފ ައި ‪،‬‬

‫ހ ަދާނެގ ޮތ ް ‪.....‬‬

‫‪6‬‬

‫ގ ާތ ު ބުނ ެދި ނީ ‪،‬‬

‫އޭނ ާ‬

‫ކޭކ ަމުގ ައި‬

‫މި ކަނ ް ކުޅަކ ަމުގ ައި‬

‫ސބިތ ުވި ‪،‬‬ ‫ާ‬

‫ވ ަ ީޒ ރ ުލްއ ަ ީމނ ްޢ ާއ ްމ ުއ ާއި ‪،‬‬

‫ހަކީމ ް ީދ ީދ‬

‫އ ެހެނ ް‪،‬‬

‫މ ުޖ ުރި މުންނ ާއި‬

‫މ ެދ ު‪،‬‬

‫”‬

‫ޤުރް ާއ ުނ ްނ ައ ަހ ުރމެ ްނ ަނށް ބޮ ަޑށް އެނގ ެ ީނ އެފ ޮ ުތގ ެ ދެ ިލގަނޑެވެ‪.‬‬ ‫ދަސް ވެފަ ިއ ަވ ީނ ާއ ަޔތް ަތކުގ ެ ިލ ުޔމެވެ‪ި .‬ކ ަޔ ަވ ިއ ާއ ަޔތް ަތކުގ ެ ާމ ަނ ައ ީކ‬ ‫ައ ަހ ުރމެ ްނގ ެ ސަ ާމލު ަކ ްނދ ޭ ްނވީ އެއް ަޗ ަކ ަމށް ހީވެފައެއް ުނވެއެވެ‪ަ .‬އ ަހ ެރމެ ްނ‬ ‫ަދ ިރ ްނ ަނށް ދަސް ކޮށްދެ ްނ ބޭ ުނ ްނ ަވ ީނވެސް ީކ ިރ ިތ ޤުރް ާއ ްނ ރާނގ ު ާރގަށް‬ ‫ިކ ެޔވުމެވެ‪ަ .‬ހ ަމއެ ަކ ިނ ަޢ ަރ ިބ ައކު ުރގ ެ ައޑ ު ަމޚ ް ަރ ަޖ ާއ ިއ ާއ ަޔތް ަތކުގ ެ‬ ‫ިމޔުސި ީކ ަބ ްނ ަޓ ްނ ަތކެވެ‪ި .‬މ ައށްވު ެރ ިއ ުތ ުރ އެއް ެޗއް އުނގަ ްނ ަނ ިއ ިދ ުނ ަމ ަކށް‬ ‫ޤުރް ާއ ްނ ކުލާސް ަތށް ިހ ްނގާ ީމހ ު ްނ ވިސް ާނ ެނ ަނ ަމ ކ ޮ ްނފަ ަދހެއް ެޔވެ؟‬

‫“‬

‫ސ ވ ަގ ުތުދޭނ ް ީވ ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނ ުގ ެ‬ ‫ޅ ައ ުމުރުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސނ ާގ ެ‬ ‫މި ބ ައި ތ ައ ް ދެނެގ ަތުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އި ނ ް ާ‬ ‫އަދ ަބ ާއި ބ ުއ ްދި ިބނާކ ޮށްދ ޭނީ އ ެވާހަކަތ ަކުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ްޞއްޔ ަތ ެއ ް އ ުފެދ ޭނީ އ ޭގ ެ‬ ‫ޝޚ ި‬ ‫ޞާ ލި ޙ ު ަ‬ ‫ތަރުބިއްޔ ަތުންނ ެވ ެ‪ .‬މީހ ާ ީމހަކ ަށ ް ހަދ ައި ދ ޭނީ‬ ‫ފި ޤ ު ީހ ޙ ުކ ުމްތަކ ަށ ް ޢަމ ަލ ުކުރ ުމުގ ައި ދ ެމި ހުރ ުގ ެ‬ ‫ޤާބިލުކަނ ް އުފ ައްދ ައި ދ ޭނީ އ ޭގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ޭގ ެ‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ޙ ަޟާ ރަތ ެއ ްގ ެ ިބނ ާވުންވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ުރ ްއާނުނ ް އަހަރުމެންނަށ ް ބޮޑ ަށ ް‬ ‫އ ެނގ ެނީ އެފ ޮތ ުގ ެ ދ ެލި ގ ަނޑ ެވ ެ‪ .‬ދަސްވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫އާޔ ަތްތ ަކ ުގ ެ ލި ޔުމ ެވ ެ‪ި .‬ކޔަވ ައި އާޔ ަތްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫މާނައ ަ ީކ އަހަރުމެނ ްގ ެ ސަ މ ާލުކަންދޭނ ް ީވ‬ ‫އ ެއްޗަކަމ ަށ ް ހީވެފ ައ ެއްނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެމެނ ް‬ ‫ސ ކީރި ތި‬ ‫ސކ ޮށްދޭނ ް ބޭނުންވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ދ ަރި ންނަށ ް ދ ަ ް‬ ‫ޤ ުރ ްއާނ ް ރ ާނގުރާގ ަށ ް ިކޔ ެވުމ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ޢަރަ ިބ އ ަކުރ ުގ ެ އ ަޑ ުމ ަޚްރަޖ ައ ާއި އާޔ ަތްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫މި ޔ ުޒި ީކ ބަންޓަންތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މި އ ަށ ްވުރ ެ އި ތުރ ު އ ެއްޗ ެއ ް‬ ‫ސތ ައ ް‬ ‫އ ުނގަންނައި ދި ނުމަކ ަށ ް ޤ ުރ ްއާނ ް ކ ުލ ާ ް‬

‫ސނާނެނަމ ަ ކޮންފަދ ަހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ިހނ ްގާމީހުނ ް ވި ް‬ ‫ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނ ުގ ެ ފ ައި ދ ާ‬ ‫ލި ިބގ ަތުމ ަށްޓަކ ައި އ ޮ ީތ އެފ ޮތ ް ދެނެގ ަތުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަހަރުމެނ ްގ ެ ދި ރި އ ުޅ ުމުގ ައި ކުރާކަންތ ައ ް އެފ ޮތ ުގ ެ‬ ‫އ ަ ީލގ ައި ކުރުމ ެވ ެ‪ .‬އެފ ޮތްދ ައ ްކ ާ މ ަގުނ ް ހިނގ ާ‬ ‫ޢަމ ަލ ުކުރުމ ެވ ެ‪ .‬އެފ ޮތްދ ައްކ ައި ދ ޭނީ އެންމ ެ ހެޔ ޮ‬ ‫ކ ުރި އެރުމ ެވ ެ‪ .‬އެންމ ެ ރަނގ ަޅުމ ަގ ެވ ެ‪ .‬ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ރަށ ްވ ެ ިހކ ަމ ާއި ޙ ަޟާ ރަތ ެވ ެ‪ .‬އަހަރުމެންވ ަނީ ﷲގ ެ‬ ‫ﱠﹸ‬ ‫ﺳﺨﱠ ﺮﹶ ﻟﹶ ﹸﻜ ﹸﻢ‬ ‫މި ބަސްފ ުޅ ު ިކޔ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ﺍﷲ ﺍﻟﱠ ﹺﺬﻱ ﹶ‬ ‫ﻀﻠﹺ ﹺﻪ‬ ‫ﺍﻟﹾ ﹶﺒ ﹾﺤﺮﹶ ﻟﹺﺘ ﹾﹶﺠﺮﹺ ﹶﻱ ﺍﻟﹾ ﹸﻔﻠﹾ ﹸﻚ ﹺﻓﻴ ﹺﻪ ﺑﹺﺄ ﹶ ﹾﻣﺮﹺ ﹺﻩ ﻭﹶﻟﹺ ﹶﺘ ﹾﺒﺘ ﹸﹶﻐﻮﺍ ﹺﻣﻦ ﹶﻓ ﹾ‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި ތ ަޖ ް ީވދ ަށ ް ކިޔ ާލުމަކ ަށ ް މި އާޔ ަތ ުގ ެ ރ ޫޙ ެއ ް‬ ‫އަހަރުމެންނަކ ަށ ް ނ ުލި ބ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޙ ަޟާ ރީ ކ ުރި އެރުމ ެއ ް‬ ‫ނާދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެއާޔ ަތ ުގ ެ މާނައ ަ ީކ އުޅ ަނދުފަހަރ ާ‬ ‫ދ ޯނި ފަހަރ ު އ ެތ ާނގ ައި ދ ުށ ްވުމ ަށްޓަކ ައި ކ ަނޑ ު‬ ‫ތި ޔަބ ައި މީހުންނަށްޓަކ ައި ިކޔަމަނ ްކުރ ެއ ްވި ފަރާތ ަ ީކ‬ ‫ﷲއ ެވ ެ‪ .‬އެއީ‪ ،‬ތ ަފ ާތ ު މ ަސަ އްކ ަތ ުގ ެ ޛަރީ ޢ ާއި ނ ް‪،‬‬ ‫އި ތުރ ު ދ ެއ ްވުންތ ަކ ާއި ފ ަޟު ލުވަންތ ަވ ެރި ކަމ ަށ ް‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ ޙ ަޟް ރަތުނ ް ތި ޔަބ ައި މީހުނ ް‬ ‫އ ެދުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ބަސްފ ުޅ ު ތ ަޖްވީދ ުގ ެ މ ަގުނ ް‬

‫ރ ާގުރާގ ަށ ް ިކޔަވަނ ްއ ެނގުމ ަކުނ ް ކ ަނޑ ު ިކޔަމަނ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވ ުމުނ ް ލި ބެނ ް ީވ ފ ައި ދ ާ އަހަރުމެންނަށ ް‬ ‫ލި ބިގެނ ް ދާނ ެހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އެމ ަތި ވ ެރި އި ލ ާ ީޙ ވަޙީގ ެ‬ ‫މާނަ ދެނެގަނ ެ އ ޭގ ެ ފ ައި ދ ާ ލި ިބގ ަތުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ނ ުކުރާނަމ ަ ޤ ުރ ްއާނ ުގ ެ ހެޔ ޮ އ ަސަ ރުތ ައ ް‬ ‫ދި ރި އ ުޅ ުމުނ ް ފ ެނި ގެނ ްދ ާނީ ިކ ިހނ ެއ ްހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫އުޅ ަނދުފަހަރ ު ބަދ ެ ކ ަޑ ުގ ައި ދ ަތުރުފ ަތުރުކ ޮށ ް‬ ‫ސ‬ ‫މަސްވ ެރި ކ ަމ ާއި ކ ަނޑ ުގ ައި ލ ައ ްވާފ ައި ވ ާ އ ެހެނ ްވ ެ ް‬ ‫ޚ ަޒ ާނާތ ައ ް ލި ިބގ ަތުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރުމ ަ ީކ‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ އަހަރުމެންނަށ ް ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫މި ނި ވަންކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަމ ުގ ެ މަގ ަ ީކ ޢި ލްމ ެވ ެ‪ .‬ޢި ލ ްމ ުގ ެ‬ ‫ސނުނ ް ބ ޮޑ ެތި ކ ުރި އެރުންތ ައ ް‬ ‫ޛަރީ ޢ ާއި ނ ް އި ނ ް ާ‬ ‫ހ ޯދާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހޯދ ަމުންދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކ ަނޑ ުގ ެ އ ަ ީޑ ގ ައި‬ ‫ލ ައ ްވާފ ައި ވ ާ ޚ ައި ރ ާތްތ ައ ް ލި ިބގަންނަމުންދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް އަހަރެމެނ ްގ ެ ޙާލ ަތ ު ރަނގ ަޅ ު ކުރަނ ް‬ ‫އެދޭނަމ ަ ޤ ުރ ްއާނަށ ް ރ ުޖޫޢ ަވ ެ ހެޔޮގ ޮތުގ ައި ޤ ުރ ްއާނ ާ‬ ‫މ ުޢާމ ަލ ާތ ްކުރަމ ާ ހިނގ ާށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް ޤ ުރ ްއާނ ުގ ެ‬ ‫ކ ަރި ޝް މ ާ އަހަރެމެނ ްގ ެ ކ ުރި މ ަތި ނ ް ފ ަސޭ ހަކ ަމ ާއ ެކ ު‬ ‫ފ ެނި ގެނ ްދާނ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫އަ ަހ ުރމެ ްނ ަނ ްށ‬ ‫ުޤ ްރއާނު ްނ ަފ ިއ ާދ‬ ‫ނު ުކ ަރ ީނ ީކއްވެ؟‬ ‫ްޝއި ޚ ް ޢ ަ ީލ ރި ޟާ އ ަޙްމ ަދ ު‬ ‫އ ައ ަ‬

‫ސ ޤ ުރ ްއާނާމ ެދ ު‬ ‫މި ހާރަކ ަށްއ ައި ް‬ ‫ސނުމ ަ ީކ ޤ ުރ ްއާނަ ީކ ބަރަކ ާތ ްތ ެރި‬ ‫ޢ ާއ ްމ ުވެފ ައި ވ ާ ވި ް‬ ‫ފ ޮތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ތެދ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ްވ ެ އެފ ޮތ ުގ ެ‬ ‫ބަރަކ ާތ ްލި ިބގ ަތުމ ަށްޓަކ ައި ބ ައ ެއ ް އާޔ ަތްތ ައ ް‬ ‫ސޓި ންރ ޫމުގ ައި އ ަދި‬ ‫ކޮޓ ަރީ ގ ެފާރުގ ައި ނ ޫނީ ި‬ ‫ހޮޓ ަލ ުގ ެ ފާރުގ ައި އ ަދި މ ަސަ އްކ ަތ ާ ގ ުޅި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ތަންތަނުގ ައި ފުރޭމ ްކުރ ެވި ފ ައި ބަހ ަށ ްޓ ާފ ައި ހުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ާސންފ ޮތ ް‬ ‫ހަމ ައ ެހެންމ ެ ދ ަރި ފ ުޅ ު ނި ންދ ަވ ާއި ރ ު ޔ ީ‬ ‫ދ ަށި ފ ުޅ ުގ ެ ބޯދ ަށުގ ައި ނުވަތ ަ ބ ޮލ ުގ ެ ކ ައި ރީ ގ ައި‬ ‫ބ ާއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬ކާރުގ ައި ގ ުރ ްއާނ ުގ ެ އާޔ ަތްތ ައ ް‬ ‫ބަހ ަށްޓ ައ ެވ ެ‪ީ .‬މހ ަކ ު މަރ ުވ ެއްޖެނަމ ަ އޭނ ާގ ެ‬ ‫ކ ައި ރީ ގ ައި ޤ ުރްއަނ ް ިކޔ ަވާނ ެވ ެ‪ .‬ފ ޮތްފ ޮށި ިކޔ ަވާނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޙުރ ުގ ެ އުދ ަގ ުލ ެއ ް‬ ‫ޖި ނ ްނި އަވަލ ައި ގެނ ް ނ ޫނީ ި‬ ‫ވާހިނދ ު ޤ ުރ ްއާނ ުގ ެ މ ަ ީތނ ް ހ ަދާނ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނަ ީކ ހަމ ައެކ ަނި ބަރަކ ާތ ް‬ ‫ާޞލ ުކުރުމ ަށ ް އ ޮތްފ ޮތ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ﷲގ ެ‬ ‫ޙ ި‬ ‫ޛ ާތ ުފ ުޅ ު އަންގ ައި ދ ޭ ފ ޮތ ެވ ެ‪ .‬ހިދާޔ ަތ ުގ ެ އ ަލި މ ަގ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަދ ަބ ާއި ސުލ ޫކ ްގ ެ ނަމޫނ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދުސްތޫރ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ްޞއްޔ ަތ ްތ ާއި‬ ‫ޝޚ ި‬ ‫ޢި ލ ްމ ާއި ޙ ަޟާ ރަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހެޔ ޮ ަ‬ ‫ްޞއްޔ ަތ ު ވ ަ ިކކ ޮށްދ ޭ ލޯގ ަޑ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝޚ ި‬ ‫ހެޔޮނޫނ ް ަ‬ ‫ދަރުމ ައ ާއި ސަ ވ ާބ ުލި ިބގ ަތ ުމ ުގ ެ ލ ުއި މ ަގ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސފ ަ ވަރަށ ް ކުރުކ ޮށ ް‬ ‫ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނ ްގ ެ ި‬ ‫ބ ަޔާނ ްކުރާނަމ ަ ބުނެވ ޭނީ އ ެ ީއ ހެޔ ޮ އ ަދި‬ ‫ބ ާއްޖ ަވ ެރި ދި ރި އ ުޅ ުމ ުގ ެ ފި ޤ ުހ ު އަންގ ައި ދ ޭ‬ ‫ސނ ެއ ްގ ެ ދި ރި އ ުޅުމ ަށ ް‬ ‫ފ ޮތ ެއްކަމ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ް ާ‬ ‫ބޭނުނ ްވާނޭ ހ ުރި ހާކަމަކ ަށ ް އެފ ޮތުނ ް އ ަލި ކަނ ް‬ ‫ލި ބ ެއ ެވ ެ‪ .‬ރަށ ްވ ެ ިހކ ަމ ާއި ޙ ަޟާ ރަތ ް އ ޭގ ެ‬ ‫އެންމ ެ ފ ުޅ ާމާނައި ގ ައި އެފ ޮތުނ ް އަންގ ައި ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހެންކ ަމުނ ް ޤ ުރ ްއާނުނ ް ފ ައި ދ ާލި ބެނ ް ީވ އެންމ ެ‬ ‫ހެޔޮގ ޮތުގ ައި އަހަރުމެންނަށ ް ފ ައި ދ ާ ލި ބިގެންނުދ ަނީ‬ ‫އެފ ޮތ ުގ ެ ބޭނުނ ް ހިފާގ ޮތުގ ައި ހ ުރި އ ުނި ކަމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ުޞދ ު‬ ‫ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬ނ ޫނީ އެފ ޮތ ުގ ެ އ ަޞް ލ ު މ ަޤ ަ‬ ‫ާޞލުނ ުވާފަދަގޮތަކ ަށ ް މ ުޢާމ ަލ ާކުރެވޭތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙ ި‬ ‫ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނ ް އަހަރުމެނ ްގ ެ‬ ‫ދި ރި އ ުޅ ުމުނ ް އެކަހ ަރި ކ ޮށ ް އަހަރުމެންވ ަނީ އެފޮތ ަށ ް‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޤ ުރ ްއާނަކ ަށ ް އަހަރުމެނ ް‬ ‫ޢަމ ަލ ެއްނ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެފޮތަކ ަށ ް ރަނގަޅަކ ަށ ް‬

‫އި މާނ ެއްނ ުވ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އަހަރުމެނ ްގ ެ ދި ރި އ ުޅ ުމުނ ް‬ ‫ފެންނަނީ އެފ ޮތުގ ައި ލި ިބނުގ ަތުމ ަށ ް އަންގ ަވާފ ައި‬ ‫ސފަތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ދުރ ުހ ެލި ވުމ ަށ ް އ ަމުރުކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ި‬ ‫މ ުޢާމ ަލ ާތްތ ަކ ާއި ކަންތ ައްތ ަކ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެފ ޮތުގ ައި ވ ާ‬ ‫ދުސްތޫރަ ީކ އަހަރުމެނ ްގ ެ ދި ރި އ ުޅ ުމުގ ައި‬ ‫ިހންގަންއ ޮތ ް އ ެއްޗ ެއްކ ަމުގ ައ ެއ ް ނުދ ެކ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަހަރެމެނ ްގ ެ ބ ަހ ާއި އ ަޚ ްލ ާޤ ު އ ަދި މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫އެފ ޮތ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ިބނައ ެއްނ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެފ ޮތ ުގ ެ‬ ‫ޙ ުކ ުމްތަކ ަ ީކ ހަމ ައެކ ަނި ިކޔަވ ައި ދޭނ ް އޮންނަ‬ ‫ޢި ލްމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއްކ ޮޅުނ ް މ ަދުނޫނ ް ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ހީވެފ ައި ވ ަނީ ޤ ުރ ްއާނަ ީކ އެފ ޮތުގ ައި ވ ާ ޢަމ ަ ީލ‬ ‫ތ ަކ ް ީލ ީފ ޙ ުކ ުމްތ ަކ ުގ ެ ފި ޤ ްހުކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް އެފ ޮތުގ ައި ވ ާ ޤ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ ވާހަކަތ ަކ ާއި‬ ‫ޙ ަޟާ ރަތްތ ަކ ުގ ެ ކ ުރި އެރ ުމ ާއި ވ ެއ ްޓ ުމ ާއި‬ ‫ާސ މާޙ ައ ުލުގ ައި ވ ަގ ުތ ު ދޭނ ްވި‬ ‫ބެހ ޭވާހަކަތަކ ަ ީކ ދި ރ ީ‬ ‫ސނ ާއި ރ ު‬ ‫ސ ރަނގަޅ ަށ ް ވި ް‬ ‫އ ެއްޗ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ހާމަވ ަނީ ޙ ުކ ުމްތ ައ ް ބ ަޔ ާކުރ ާ އާޔ ަތްތަކ ަށ ްވުރ ެ ގި ނަ ީއ‬ ‫އި ންސާނީ ދި ރި އ ުޅ ުމ ާއި ގ ު ިޅފ ައި ވ ާ ވާހަކަތ ަކ ާއި‬ ‫ސފ ައި ވ ާ‬ ‫ﷲގ ެ ޛ ާތ ުގ ެފ ުޅ ުގ ެ ތ ަޢާރ ުފުގ ައި އ ައި ް‬ ‫އާޔ ަތްތ ައްކަމ ެވ ެ‪ .‬ކަނ ްމި ހެނ ްހ ުރި އި ރ ު އެންމ ެ‬

‫ނ ޢަދަދުގަ ިއ‬ ‫ިދއިސް ލާމ ް މަޖައްލ ާ؛ ‪ 12‬ވަ ަ‬

‫އ ެ ިޑޓ ޯ ިރއަލް‬ ‫މަސްއ ޫލ ުވ ެރި ޔ ާ‪:‬‬

‫ލި ޔުނ ްތ ެރި ނ ް‪:‬‬

‫މުޙ ައްމ ަދ ު ނަޡީފ ު‬

‫ްޝއި ޚ ު ޠ ައ ްޔި ބ ު ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޙަކީމ ް‬ ‫އ ައ ަ‬

‫އ ެޑި ޓ ަރ‪:‬‬

‫ްޝއި ޚ ް ޢ ަ ީލ ރި ޟާ އ ަޙްމ ަދ ު‬ ‫އ ައ ަ‬

‫އ ަޙްމ ަދ ު ޚަލީލ ު‬ ‫އ ެގ ްޒ ެކ ްޓި ވ ް އ ެޑި ޓ ަރ‪:‬‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޢ ަ ީލ އ ަޙ ްސަ ނ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫މެނޭޖި ނ ްގ އ ެޑި ޓ ަރ‪:‬‬ ‫ޢި ސްމ ާޢި ލ ް އ ަފްރ ާޙ ް‬ ‫ގްރ ެފި ކްސް‪:‬‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޝފީޢ ު އި ޙ ް ާ‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުﷲ ަ‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޢ ަ ީލ އ ަޙ ްސަ ނ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫ފ ޮޓ ޯގްރ ާފ ާރ‪:‬‬ ‫ސނ ް‬ ‫އި ބްރާހިމ ް އ ަޝް ވ ާގ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫ަސމ ް‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ވ ީ‬

‫ޢި ދާރ ާ‪:‬‬ ‫ގ‪ .‬ފި ނި ކ ަނޑ ު )ގްރައުނ ްޑ ް ފ ްލ ޯ(‬ ‫ނައި ލޫފަރ ު މ ަގ ު​ު‪ ،‬މ ާލ ެ‬ ‫ފޯނ ް‪3007527 :‬‬ ‫ފ ެކްސް‪3007527 :‬‬ ‫ހ ޮޓ ްލ ައި ނ ް‪7527527 :‬‬

‫‪w‬‬

‫ސހުރުވ ެ ިރން ދެނެގަންނާނ ެ ގޮތް!‬ ‫< ި‬ ‫< ދ ޫ ިނ ރޯގ ާ‬ ‫ނމ ަ‪...‬‬ ‫< ﷲ އަށް ޓަކަ ިއ ވ ާ ަ‬ ‫< އަ ަބދުވ ެސް ިއވ ެ ީނ ިއޖ ު ިތމ ާ ީޢ ފޭރާން ީވދެމުންދ ާ ވާހަކައެވ ެ!‬ ‫< ރިޝް ވަތ ު ދ ޭ ީމހާއ ާ ިއ ރިޝް ވަތ ު ިހފ ާ ީމހ ާ‬ ‫ްސރު‬ ‫< ހަ ީގ ީގ ކ ާ ިމޔ ާ ަބ ީކ ކޮބ ާ؟ < ބަސް މަލާގ ެ ަތފ ީ‬ ‫< ”އަ ިދ ިފރެހެން ކުއްޖަކ ު އަންހެން ކުއްޖަކ ާ‪“...‬‬

‫ްޝއި ޚ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޢި ޔ ާޟު ޢ ަބ ްދ ުއްލަތީފ ް‬ ‫އ ައ ަ‬ ‫ޝމީމ ް ިބނ ް އި ބްރާހީމ ް‬ ‫ްޝއި ޚ ް އާދ ަމ ް ަ‬ ‫އ ައ ަ‬ ‫ްޝއި ޚ ް ޢ ަބ ްދ ުﷲ ިބނ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްރާޙީމ ް‬ ‫އ ައ ަ‬ ‫ްޝއި ޚ ް އ ަޙްމ ަދ ު ސަ ީމރ ު އި ބްރާހީމ ް‬ ‫ަޟލ ަތ ުއ ަ‬ ‫ފ ީ‬ ‫ޑރ‪ .‬އ ަބ ްދ ުލ ް ޢަޒީޒ ް ޙަމީދ ު )އ ެމ ް ީބބީއެސް(‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޝޤީފ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫ޙުސެއި ނ ް ަ‬ ‫ސނ ް‬ ‫ސނ ާ އި ޙ ް ާ‬ ‫އ ައި މި ނަތ ު އި ޙ ް ާ‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުއްރަޙީމ ް އި ބުނ ު ޢ ަބ ްދ ުއްރަޙ ުމާނ ު ޅ ޮ ީހ‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޝފީޢ ު އި ހ ް ާ‬ ‫އ ަބ ްދ ުﷲ ަ‬ ‫އި ބްރާހިމ ް މ ަބްރ ޫކ ް‬ ‫ހ ަސަ ނ ް ޒ ާ ިހރ ު‬ ‫ހުސެއި ނ ް ސާލި މ ް‬ ‫ޙ ާތި މ ް ޔޫސުފ ް‬ ‫އ ަ ީލ މ ަފ ާޒ ު‬

‫މަޖައްލ ާ ‪12#‬‬ ‫އޮން ަލ ިއންކޮށް ިވދާޅުވ ޭ!‬

‫އެތެރޭގައި‪:‬‬

‫‪4‬‬

‫ނށް ޤުރްއާނުން ފަ ިއދ ާ‬ ‫އަހަރުމެން ަ‬

‫ރ ީނ ީކއްވ ެ؟‬ ‫ނުކ ު ަ‬

‫‪6‬‬

‫އިސް ލާމ ް ީދންގ ެ ީދ ަލ ިތ ހުކުމްއަކީ‪،‬‬

‫ރށް‪ ،‬މަރެވ ެ‪.‬‬ ‫މަ ަ‬

‫‪12‬‬

‫ޝަ ީރޢަތ ާ ިޚލާފަށް ވާހަކަ ދެއްކުމ ަ ީކ‬

‫އެއްވ ެސް ީމހަކަށް ިލ ިބފަ ިއވ ާ ޙައްޤެއ ް ނޫން!‬

‫‪15‬‬ ‫‪ 25‬ޢަ ަލ ީވން ަބއ ްޝާ ރުގ ެ ފޮޓޯއަށް‬ ‫މަލ ާ ިއކަތުން ިބމުގައި!‬

‫މުޙ ައްމ ަދ ު އ ަނީ ލ ް‬

‫ސަ ިޖދަ ޖަހަނީ‪...‬‬

‫މަޖ ައ ްލ ާ ހ ޯމ ް ޑ ެލި ވ ަރީ ‪:‬‬

‫‪32‬‬

‫ޝޮ ޕ ްފ ޯމުސްލި މ ް‪.‬ކ ޮމ ް‬ ‫ހ ޮޓ ްލ ައި ނ ް‪7848414 :‬‬ ‫އި ތުރ ު މ ައ ުލ ޫމ ާތ ު‪7527527 :‬‬ ‫ޕ ްރި ނ ްޓ ް ކ ުރީ ‪:‬‬ ‫ސ‬ ‫ލ ޯމ ާފާނ ު ޕ ްރި ނ ްޓ ް ް‬

‫ރކުން ިދވ ެ ިހންގ ެ‬ ‫ނޒަ ަ‬ ‫ތ ާ ީރޚީ ަ‬

‫ތ ުނބ ު ިޅ‬

‫‪37‬‬

‫ނ ިއރު ދ ޭ މ ެސެ ޖ ް‬ ‫ރ ަތމ ަ ފެން ަ‬ ‫ފު ަ‬

‫‪www.dhiislam.com | info@dhiislam.com | facebook.com/dhiislam | twitter.com/dhiislamdaily‬‬

‫‪3‬‬

2

‫‪1‬‬

‫ރއ ްއ ްކ ާކ ާތ ެތ ެ ިރ ިރވ ެވ ެ ަލ ަލއ ްއ ްވވާ!ާ!‬ ‫ރަ‬ ‫ިމ ިމފޮފޮތ ުތ ުގަގަ ިއ ިއ ީކ ީކ ިރ ިރ ިތ ިތ ޤ ުޤ ުރުރުއ ާއ ާނުނުގ ެގ ެ ަބ ަބއ ެއ ެއ ްއ ް އ ާއ ާ ަޔ ަޔތ ްތ ް ަތ ަތކ ާކ ާ ިއ ިއ ޙ ަޙ ަ ީދ ީދޘ ްޘ ް ިހ ިހމ ެމ ެ ިނ ިނފަފަ ިއ ިއވ ާވ ާ ީތ ީތ ިމ ިމފޮފޮ ަތ ަތށްށް ަ‬