Duurzaam Bouwen met DHV
Altijd een oplossing verder
Visie op duurzaam bouwen en oplossingen in projecten
Duurzaam Bouwen met DHV “Duurzame ontwikkeling voorziet in de hedendaagse behoeften zonder de belangen van toekomstige generaties in gevaar te brengen.” – Gro Harlem Brundtland, 1987
Duurzaam bouwen draagt bij aan een positieve invloed van gebouwen op mens en milieu, nu en in de toekomst.
DHV brengt duurzaam bouwen in de praktijk. Daarbij staan zowel de eindgebruikers als de opdrachtgevers centraal. Voor elke fase in de levenscyclus van een gebouw adviseert DHV bij het maken van duurzaam verantwoorde keuzes. Of het nu gaat om het initiatief of het ontwerp, om de bouw, het beheer, om renovatie of sloop: DHV verschaft helderheid over de uiteenlopende duurzaamheidaspecten. Vanuit een integrale visie over duurzaamheid dragen de professionals van DHV effectieve praktische oplossingen aan die winst opleveren. Winst voor de opdrachtgever, winst voor de gebruikers en winst voor het milieu. Daar profiteert uiteindelijk iedereen van.
Met de duurzame, hoogwaardige en innovatieve adviezen en concepten van DHV geeft u vorm aan een duurzame toekomst. Bij de vormgeving en inrichting van onze leefomgeving neemt DHV als advies- en ingenieursbureau een centrale positie in. Dat resulteert in innovatieve oplossingen die bijdragen aan een duurzame samenleving. Want duurzaamheid zit bij DHVprofessionals in de genen en duurzaamheid is wat wij in de praktijk uitdragen: binnen de kaders van elk project en - dankzij ons hoogwaardige netwerk - in elke besluitvormingsfase. Samen met de opdrachtgevers en alle betrokken partijen werkt DHV op een integrale en multidisciplinaire wijze op basis van Total Design Management aan nieuwe standaarden voor duurzaam bouwen.
Altijd een oplossing verder De maatschappelijke urgentie is groot. Dat vraagt om een duurzame manier van werken. Maar al te vaak veronderstelt men dat duurzaam bouwen ‘duur’ is, terwijl in de praktijk blijkt dat duurzame oplossingen juist substantiële financiële voordelen bieden voor eigenaren en gebruikers. De juiste mix van maatregelen, in de juiste context toegepast, zorgt voor een goede balans tussen de initiële investering en de opbrengst tijdens gebruik. Directe financieel economische winst dus, bijvoorbeeld in de vorm van lagere exploitatie- en onderhoudslasten. Daarnaast is er indirecte winst te behalen. Zo kan het ziekteverzuim aanzienlijk worden teruggedrongen met een beter binnenklimaat. Daarvoor bedenken de professionals van DHV slimme oplossingen in de toepassing van energie, water en materiaal waarmee de omgeving en het binnenklimaat actief wordt bevorderd én waarbij voldoende rendement wordt gegenereerd. Het doel: waarde voor de investeerder, voor de gebruiker en voor onze toekomstige generaties.
Energie
Energiebesparing vormt de basis voor duurzaam bouwen. Maar ook creatieve oplossingen waarbij de efficiency van de energieopwekking wordt verhoogd, en de toepassing van duurzame / hernieuwbare energievormen, zijn doeltreffend.
Water
Bij watergebruik valt veel te winnen. Nog steeds wordt onnodig veel schoon drinkwater gebruikt, terwijl er tal van oplossingen zijn die het drinkwatergebruik aanzienlijk kunnen reduceren of zelfs elimineren, zonder in te leveren op functionaliteit.
Materiaalgebruik
Hoe meer mogelijkheden een gebouw bezit om het aan veranderende eisen aan te kunnen passen, hoe langer het gebouw zal meegaan. Daarnaast maakt flexibel en demontabel bouwen een eenvoudig hergebruik van materialen mogelijk. Een belangrijk uitgangspunt hierin is de filosofie Cradle to Cradle™, waarin het sluiten van kringlopen centraal staat. Daarbinnen worden materialen toegepast die biologisch afbreekbaar zijn, die weinig transport nodig hebben, die vriendelijk zijn voor mens en dier en die bij voorkeur al eerder gerecycled of hergebruikt zijn.
Omgeving
Duurzaamheid staat bij DHV ook voor de impact van een gebouw op de omgeving. Denk daarbij aan grondgebruik, invloed op ecologie, overlast naar de omgeving en de transportbewegingen van de gebruikers.
Binnenklimaat
De gebruikers van het gebouw staan altijd centraal. Een hoog (individueel) comfortniveau en een gezond binnenklimaat dragen bij aan welzijn en gezondheid, aan een hogere arbeidsproductiviteit, aan een hogere betrokkenheid van de werknemers en aan lagere verzuimcijfers. Een situatie waar iedereen baat bij heeft.
Altijd een oplossing verder
Total Design Management: optimaal samenspel van proces en inhoud Het ontwerpen, bouwen en beheren van een hoogwaardig, functioneel en duurzaam gebouw vraagt om een gedegen expertise op het gebied van uiteenlopende technische disciplines. Middels een effectieve integratie van de verschillende technische en bedrijfseconomische disciplines levert DHV een uitgebalanceerde prestatie waarin recht wordt gedaan aan elk van de uitgangspunten (People, Planet, Profit). Bij DHV is het ontwerpproces in handen van één partij, die werkt met op elkaar ingespeelde multidisciplinaire projectteams. Daardoor worden belangrijke voordelen behaald op de gebieden kwaliteit, tijd en geld. Total Design Management (TDM) is gericht op situaties waarin een geïntegreerde samenwerking mede het succes van een project bepaalt. Deze projectaanpak is daarom bij uitstek de geschikte methode om duurzame gebouwen te realiseren. Een maximale onderlinge procesmatige afstemming van de disciplines is cruciaal voor het uiteindelijke resultaat. Total Design Management levert een belangrijke meerwaarde voor de ontwikkeling van de duurzaam gebouwde omgeving. Maar ook als uw project een volledige TDM-aanpak niet toelaat, kan toch onze TDM-ervaring worden ingezet om in een duurzaam project een optimaal resultaat te bereiken. Omdat onze deskundigen en projectmanagers gewend zijn om vanuit een multidisciplinaire aanpak te werken, functioneren DHV-ers eveneens uitstekend in multidisciplinaire projectteams die zijn samengesteld vanuit verschillende partijen. De uitgebreide procesmatige en specialistische technische kennis die DHV in huis heeft, zorgt er voor dat ook bij een meer traditionele projectaanpak, (dus met meerdere gecontracteerde partijen) een duidelijke meerwaarde wordt geboden bij de realisatie van duurzame gebouwen.
Voordelen Total Design Management • Risico- en kostenverlaging Optimale afstemming van de disciplines resulteert in: minder ontwerpfouten, reductie van meerwerk en vermindering van de faalkosten.
• Kwalitatief de beste resultaten De ervaring van onze technici (hun vermogen om over de grenzen van hun eigen vakgebied heen te kijken en de continue onderlinge afstemming) staat garant voor een maximale kwaliteit van het eindresultaat.
• Verkorting van de doorlooptijd Total Design Management creëert de organisatorische condities om de doorlooptijd van een project flink te kunnen verkorten zonder concessies te doen aan de beheersbaarheid.
• Maximale invloed van de opdrachtgever Opdrachtgevers krijgen goed inzicht in het proces en hebben veel invloed tijdens de gehele ontwikkeling van het project. Veranderingen in het eisenpakket, die vaak alsnog optreden in een latere projectfase, kunnen op een flexibele en efficiënte wijze in het project worden ingepast.
Duurzaamheidcertificering LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) is dé standaard voor duurzaamheidtoepassingen in Amerika, Azië en het Midden-Oosten. LEED kent punten toe aan prestaties op het gebied van energie, water, materiaal, omgeving en binnenklimaat. Middels dit systeem worden de duurzaamheidoplossingen ontworpen en bewaakt. De professionals van DHV zijn opgeleid in LEEDcertificering en begeleiden het bouwteam bij de verwezenlijking van de ‘Gold’ ambitie van DSM. Oplossingen zijn onder meer een optimale oriëntatie van de gebouwen, zonnepanelen voor energieopwekking, en daglichtsensoren voor de binnenverlichting. Er wordt zoveel mogelijk lokaal, hernieuwbaar en gerecycled materiaal gebruikt. Ook belangrijk zijn de groene daken die fungeren als waterbuffer en zorgen voor een aangenaam binnenklimaat. De duurzaamheidtoepassingen resulteren in een drinkwaterbesparing van 70% en een energiebesparing van 30%.
DSM R&D Campus en hoofdkantoor Shanghai, China In lijn met DSM’s corporate missie wordt deze campus bijzonder duurzaam van opzet. DSM zorgt voor een gezonde en stimulerende werkomgeving die de medewerkers in staat stelt om het beste uit zichzelf te halen, innovatief te zijn en goed te communiceren. Door het toepassen van Total Design Management kan DHV alle aspecten op het gebied van ontwerp, engineering, bouw en functionaliteit optimaal integreren. Het streven is om met dit gebouw het LEED-certificaat ‘Gold’ te behalen.
Warmte-koude opslag Een optimaal binnenklimaat wordt gewaarborgd door in de zomer verse buitenlucht te koelen met water uit de koude bron. Als de koelcapaciteit van deze koude lucht onvoldoende is wordt nagekoeld met inductie-units, eveneens aangesloten op de koude bron. In de winter wordt het water dat in de zomer door de koeling is opgewarmd, uit de warme bron weer opgepompt om het gebouw te verwarmen. Met de bronpompen wordt jaarlijks 150.000 m3 water van de ene bron naar de andere bron gepompt. Door het toepassen van deze slimme WKO- installatie in combinatie met een warmtepomp wordt de CO2-uitstoot met circa 50% (150 ton) per jaar gereduceerd.
Philips Medical Systems Best Op de bedrijfslocatie van Philips Medical Systems te Best is een nieuw en duurzaam kantoorgebouw verrezen. Het betreft 2 gebouwen van elk 3 bouwlagen (bruto vloeroppervlak van 15.000 m2) waarin hoofdzakelijk kantooractiviteiten ondergebracht zijn. Voor het integrale gebouwontwerp koos DHV voor Total Design Management waarmee tijdwinst en een risicoverlaging kon worden behaald bij het realiseren van een optimaal geĂŻntegreerd, energie-efficiĂŤnt systeem van thermische opslag van warmte en koude in de bodem. Daarnaast werd daglichtregeling en aanwezigheidsdetectie voor de verlichting en de klimaatinstallatie toegepast, om onnodig energiegebruik te voorkomen.
Cradle to Cradle™ De relatief grote ramen van het kantoor zorgen voor zoveel mogelijk daglicht in het gebouw. Daarnaast is gebruik gemaakt van thermische opslag van warmte en koude in de bodem, waarmee een energiebesparing van 35% is bereikt. Verder is FSC-gekeurd hardhout toegepast en kreeg het centrale gebouw een vegetatiedak. Het centrale gebouw is zo ontworpen dat het op termijn zowel kantoren als appartementen kan herbergen. Voor het doorspoelen van de toiletten zijn alle gebouwen voorzien van een grijswatercircuit. Extra aandacht is besteed aan de verbinding tussen binnen en buiten; het landschap loopt over in het gebouw, er is een groen plein dat dient als ontmoetingsplaats voor de werknemers en elk kantoor beschikt over een eigen thematuin.
Nike Europees Hoofdkantoor Hilversum Op de voormalige Hilversumse draf- en renbaan verrees een mens- en milieuvriendelijk Europees hoofdkantoor voor sportgigant Nike. Als adviseur duurzaamheid heeft DHV vanaf de visievorming tot en met de realisatie bijgedragen aan dit eerste gebouw in Nederland dat volgens de Cradle to cradle™ -gedachte is ontworpen. De architectuur was dan ook in handen van William McDonough, grondlegger van Cradle to cradle™. Het gerealiseerde complex waarin circa 1.750 werknemers gehuisvest zijn, bestaat uit vijf gebouwen met ondergrondse parkeerfaciliteiten; vier kantoorgebouwen van vier verdiepingen en een vijfde gebouw met de centrale voorzieningen. Het totale oppervlak bedraagt circa 35.000 m2. Senter Novem heeft dit project aangewezen als voorbeeldproject Duurzaam en Energiezuinig bouwen.
Energieneutraal Het brughuis is ontworpen volgens de theorie van Trias Energetica: door de energie zo efficiĂŤnt mogelijk te benutten wordt het energieverbruik beperkt, waardoor het duurzame brughuis volledig kan worden gevoed met ter plekke opgewekte energie. In deze situatie wordt de Trias Energetica als volgt toegepast: Buitenzonwering en zomernachtventilatie zorgen voor een beperkte koellast en een comfortabel binnenklimaat. Door gebruik te maken van rivierwater heeft het aanwezige koelsysteem een zeer laag energieverbruik. Het op het Zuiden georiĂŤnteerde hellende dak van het brughuis is voorzien van PV panelen om ter plaatse te voldoen aan de resterende elektriciteitsvraag. De EPC van het brughuis is 0.
Energienul Brughuis Bij het vervangen van de Ramspolbrug in de N50 tussen Kampen en Ens over het Zwartemeer heeft DHV een brughuis ontworpen volgens het passiefhuisconcept. Het energieverbruik is geminimaliseerd door een optimale oriĂŤntatie, een compacte vormgeving, een extreme isolatie en warmterugwinning uit ventilatie. Ter plekke opgewekte zonne-energie voorziet in de resterende energiebehoefte van het brughuis. Het brughuis is hierdoor volledig energieneutraal.
Hergebruik van bestaand vastgoed De combinatie van effectiever (her)gebruik van de bestaande constructie met lichte bouwmaterialen voor de nieuwbouw maakt dit project niet alleen duurzaam, maar ook economisch haalbaar. Het gebruik van lichte materialen voor de nieuwbouw scheelt een factor 5 in grondstof- en transportkosten ten opzichte van traditionele bouw.
Linea Nova Rotterdam Het oude woonwarenhuis Ter Meulen wordt door de gemeente Rotterdam beschouwd als jong monument. DHV heeft het 60 jaar oude pand, met inachtneming van de historisch culturele waarde, via een constructieve list opgewaardeerd tot een fundament voor een nieuw woongebouw. Daardoor is stedelijke verdichting te realiseren zonder de noodzaak voor sloop en het daaraan gerelateerde afval en overlast. Deze verdichting leidt tot grotere diversiteit, meer levendigheid en meer sociale veiligheid in het stadscentrum van Rotterdam.
Passiefhuis Meer isolatie, ventilatie met warmteterugwinning en natuurlijke zomernachtventilatie zorgen voor een revolutionair laag energieverbruik. Dat pakt zowel goed uit voor het milieu als voor de portemonnee, want met de jaarlijkse energiebesparing die het Passiefhuis oplevert wordt de eenmalige investering in energiezuinige materialen, de goede thermische isolatie, de ventilatie en de zonwering binnen enkele jaren terugverdiend. DHV monitort het daadwerkelijke energieverbruik waarbij de effectiviteitgegevens van dit duurzame ontwerp waardevolle kennis en inzicht opleveren die nog veelvuldig gebruikt zal worden. Theorie wordt dus werkelijkheid in De Kroeven in Roosendaal.
Arc
hit
ect
:H
an
van
Passiefhuis De Kroeven Roosendaal Zw ie
ten
Arc
hit
ect
en
bn
a
Een Passiefhuis heeft een zeer laag energiegebruik en biedt met een minimum aan installaties toch 365 dagen per jaar een aangenaam en gezond binnenklimaat. DHV experts hebben met PHPP (Passive House Planning Package) vastgesteld dat de maximale warmtevraag van deze passiefhuizen slechts 15 kWh/m2 bedraagt, tegen zo’n 45 kWh/m2 voor een traditionele woning. In woonwijk de Kroeven in Roosendaal staan drie passiefhuizen; een primeur in Nederland.
Warmtenet Omnizorg wordt installatietechnisch gekoppeld aan het stadhuis van Apeldoorn. Dit gebouw heeft een warmte/koude opslagsysteem met overcapaciteit. Warmte die in het stadhuis ‘over’ is, wordt via het warmtenet gebruikt om Omnizorg te verwarmen. Om het water op de juiste temperatuur te brengen wordt gebruik gemaakt van warmtepompen, die als restproduct ‘koude’ leveren. Deze koude gaat weer terug naar het stadhuis en wordt daar gebruikt voor koeling van de computerruimte. Zo ontstaat een duurzaam energetisch netwerk van twee gebouwen.
Omnizorg Apeldoorn Omnizorg in Apeldoorn biedt 24 uur per dag zowel opvang-, als woon- en werkvoorzieningen aan daklozen, verslaafden en GGZ-cliĂŤnten. Dit alles gebeurt in een binnenstedelijke omgeving waarbij grote zorg wordt besteed aan de sociale omgeving en de veiligheid. Op basis van het uitgangspunt van sociale veiligheid voert DHV tevens het projectmanagement over het ontwerp van dit multifunctionele gebouw dat vijf bouwlagen telt en een bebouwd oppervlak van 4500 m2. Omnizorg is een duurzaam gebouw met toepassing van natuurlijke ventilatie en natuurlijke materialen, een groenscherm als zonwering en gebruik van hemelwater om de planten te bevloeien. Het nieuwe pand is experimenteel en bijzonder vanwege een innovatief netwerk voor uitwisseling van warmte en koude.
Warmte-Koude opslag Tussen alle gebouwen van de OV-terminal vindt uitwisseling van warmte en/of koude plaats. De opslag wordt op twee manieren gerealiseerd: bronnen in de bodem kunnen, al naar gelang het seizoen, warmte of koude opslaan en het parkeerdek wordt gebruikt om aanvullend koude of warmte op te slaan. Bijkomend voordeel is dat het parkeerdek in de winter vorstvrij blijft. Ten opzichte van de traditionele manier van koude- en warmteopwekking (met koelmachines en gasgestookte ketels) zal het WKO-concept in Breda op jaarbasis 60% primaire energie besparen, wat overeenkomt met een CO2-uitstootreductie van 560 ton.
OV terminal Breda De nieuwe OV-terminal in Breda is een van de ‘Nieuwe Sleutelprojecten’ van het Ministerie van VROM. Deze stedelijke projecten worden op of rond de nieuwe HSL-stations ontwikkeld. DHV verzorgt de total engineering van een trein- en een busterminal, gecombineerd met woningen, kantoren, stadspleinen, commerciële voorzieningen en een parkeerdak. DHV onderzoekt de haalbaarheid van een omvangrijk warmte/koudeopslagsysteem (WKO) voor dit gehele stationsgebied.
Commissioning De duurzaamheid in het proces wordt gewaarborgd door het toepassen van commissioning. Commissioning zorgt ervoor dat installaties en gebouwelementen optimaal en zo efficiĂŤnt mogelijk worden ontworpen, geĂŻnstalleerd en ingeregeld, exact volgens de wensen van de gebouwgebruikers. Elke stap in het ontwerp- en bouwproces worden hieraan getoetst waardoor een geoptimaliseerd energiegebruik wordt gegarandeerd en energieverspilling wordt voorkomen. Commissioning als vast onderdeel van het (bouw)proces leidt dus tot goede prestaties op het gebied van energie, water efficiency en kwaliteit van het binnenklimaat, en vormt een belangrijke basis voor het proces van duurzaam bouwen.
Shell EPiCentre Rijswijk Voor de huisvesting van het nieuwe Shell EPiCentre in Rijswijk zijn hoge kwalitatieve eisen gesteld. Het internationale research- en trainingscentrum van Shell beschikt over een hoog afwerkingsniveau en over vele luxe voorzieningen voor medewerkers over de hele wereld. Shell brengt de business, research en opleidingen voor Exploration & Production (EP) dicht bij elkaar in een omgeving die interactie, eenheid en openheid uitstraalt en bevordert. DHV ontwierp het 30.000 m2 tellende complex op een integrale en multidisciplinaire wijze. Het duurzame karakter van dit project schuilt in het toepassen van commissioning in het ontwerp- en bouwproces.
Hergebruik van bestaand vastgoed Het schip van de St. Josephkerk krijgt twee verdiepingsvloeren, opgebouwd met een lichte staalconstructie. Hier komen kantooren vergaderfuncties. De kerkdienst kan doorgang vinden in het hart van het gebouw. De mogelijkheid om het pand weer terug te brengen naar de oorspronkelijke staat blijft bestaan, want de inbouw kan weer verwijderd worden.
St. Josephkerk Alkmaar Het Bisdom van Haarlem vroeg DHV om een analyse van het ruimtegebruik in en rond de St. Josephkerk. Met een afnemende groep kerkgangers, maar een toenemende behoefte aan kleinere ruimten voor bijeenkomsten, werd DHV aanvankelijk gevraagd om een aantal bijgebouwen te realiseren. DHV zag daarentegen juist potentie in het grote, monumentale kerkgebouw en adviseerde om de nieuwe functies binnen de kerkmuren onder te brengen. Op deze manier werd materiaal en geld voor nieuwbouw bespaard en zowel de kerkelijke functie als het karakter van het monumentale gebouw bewaard.
Binnenklimaat Naast het gebruik van veel natuurlijke materialen en een hoge mate van flexibiliteit in de indeling van het gebouw, bieden de semiklimaatgevels nog meer voordelen. De silver screen zonwering kan aan de binnenzijde van de ramen gesloten worden. De warmte van de zon blijft hierdoor geconcentreerd in de gevels en kan zo eenvoudig worden afgevoerd. In de zomer een aangename koeling en in de winter een effectief hergebruik van warmte. Zo simpel kan duurzaamheid zijn.
Simed Health Care Group Utrecht Op de meest centrale nieuwbouwlocatie van Nederland, Leidsche Rijn in Utrecht, deelgebied De Wetering Zuid, staat het nieuwe hoofdkantoor van Simed Health Care Group. Dankzij de multidisciplinaire ontwerpopdracht kon DHV achter de architectonische gevels van het nieuwe hoofdkantoor verrassend veel duurzame functionaliteit opnemen. Zo is het 7.500 m2 tellende kantoor- en bedrijfsgebouw flexibel van opzet en zorgen de semi-klimaatgevels voor een comfortabel binnenklimaat en een beduidend lager energieverbruik.
DHV Larixplein 1 5616 VB Eindhoven Postbus 80007 5600 JZ Eindhoven t (040)250 92 50 f (040) 250 92 51 www.dhv.com/sustainablebuilding