DHVTimes 2010 1 NL

2010 / 1

Eco-steden

Chinese stad breekt met oude plantradities

Nederlands erfgoed in Nanjing

Het beheer van de levensader van Portugal

op locatie info Zuid-Korea dhv kantoren

Beweegbare dam bedwingt Nakdong rivier

De Koreaanse Busan wordt in het regenseizoen bedreigd door overstromingen van de Nakdong rivier. Door klimaatverandering en het dichtslibben van toevoerkanalen is de bestaande waterkering niet meer voldoende. In opdracht van de Koreaanse overheid heeft DHV een nieuwe waterkering ontworpen met beweegbare sluizen. De beweegbare dam is vergelijkbaar met de Nederlandse Haringvlietdam en verdubbelt de spuicapaciteit van de rivier en beschermt stad, landbouw en natuur. DHV was meer dan 20 jaar geleden ook betrokken bij de bouw van de huidige waterkering, die bestaat uit een vaste dam in de ene rivierarm en een beweegbare dam in de ander arm.

De nieuwe waterkering vervangt de huidige vaste dam en wordt ruim 300 meter lang.

De dam heeft vijf verticale schuiven, waarvan de middelste 100 meter lang is. Over de dam komt een brug te liggen. De bouw start dit jaar en eindigt in 2012. DHV werkt nauw samen met Samsung Engineering & Construction en ingenieursbureau Yooshin.

•

foto: dhv

info Wim Klomp | telefoon (033) 468 33 17 | e-mail wim.klomp@dhv.com

voorwoord

inhoud

4

coverstory

Chinese stad breekt met oude plantradities.

7 bericht

Randweg Eindhoven gereed.

Water kent geen grenzen.

8

Bertrand van Ee, bestuursvoorzitter DHV Groep

2|3

DHVtimes 2010 / 1

Watertekort en overstromingen

op locatie

Nederlands erfgoed in Nanjing.

9 interview

Lenie Dwarshuis - van de Beek.

10 op locatie Sanitatie in Indonesië.

11 dhv groep nieuws 15 op locatie Megabadkuip.

16 interview Mike Muller, lid van de Zuid Afrikaanse National Planning Commission.

19 project Hoe werkt het?

20 bericht Klimaat besturen.

Bedrijven langs de meetlat.

21

interview

Manuel Lacerda.

22 visie Nederlands waterbeheer in gevaar.

23

colofon

tips en service

Regelmatig horen we van overstromingen en tegelijkertijd is er toenemend gebrek aan schoon water. Het is een schijnbare tegenspraak maar het komt vaak voor. Bijvoorbeeld in Azië waar in de snelgroeiende miljoenensteden de behoefte aan goed drinkwater, natuur- en hoogwaterbescherming met elkaar strijden om voorrang. Hoe zorg je ervoor dat de stad voldoende schoon water krijgt, dat afvalwater wordt hergebruikt en tegelijkertijd wordt beschermd tegen overstromingen? In China worden steden gebouwd die een antwoord bieden op deze vraag, de zogeheten eco-steden. DHV is daar nauw bij betrokken. In dit nummer kunt u er meer over lezen.

Het thema verdroging en overstroming is urgent op veel plaatsen in de wereld. In het waterrijke Indonesië en zelfs in Nederland treedt in sommige regio’s een zoetwatertekort op. Dit roept vragen op als: hoeveel water gebruiken we (onze zogeheten water footprint) en hoe kunnen we die footprint zo klein mogelijk maken? Een sterker bewustzijn en het beheersen van onze water footprint is essentieel. Met internationale samenwerking kunnen we grote stappen zetten om beter met de resources van onze planeet om te gaan. De DHV Groep is op veel fronten actief met concrete waterprojecten die bijdragen aan een duurzame samenleving. Zo voeren we Waterfootprint assessments uit (p. 20) en adviseren we overheden over de effecten van klimaatverandering binnen hun grenzen (p. 20).

Steeds meer mensen, bedrijven en overheden worden zich bewust van de noodzaak om verantwoord om te gaan met onze natuurlijke bronnen. Wij kunnen ze daar bij helpen en we kunnen het goede voorbeeld geven. Uiteindelijk is dat in ons aller belang en in het belang van komende generaties.

Foto omslag: Artist impression van de nieuwe Chinese eco-stad Caofeidian.

Bertrand van Ee Voorzitter Raad van Bestuur

Eco-steden

foto: dhv

coverstory

4|5

DHVtimes 2010 / 1

Chinese stad breekt met oude plantradities drie chinese ecosteden

De Chinese economie is booming. Met z’n immer groeiende werkgelegenheid is de kust een magneet voor Chinezen uit het binnenland. Om al deze mensen te herbergen, breidt de Chinese overheid bestaande steden sterk uit of worden er compleet nieuwe steden uit de grond gestampt. Daarbij wint het eco-cityprincipe steeds meer terrein: een gezonde stad die in evenwicht is met de bestaande natuurlijke voorraden water, energie en grondstoffen. De provincies Hebei en Tianjin aan de Bohai Zee zijn met de uitbreidingen van Cangzhou, Caofeidian en Tianjin trendsettend. De Chinese overheid heeft de kennis van DHV ingeschakeld om te breken met oude, ruimteverslindende plantradities.

Voor de kust van Caofeidian, nu nog een kleine stad aan de Bohai Zee, liggen grote moddervlaktes. Het is moeilijk voor te stellen dat hier over een aantal jaar een miljoen Chinezen wonen en dat de stad met een enorme haven en industrie een nieuwe motor is voor de economische ontwikkeling in Noord-China. Die motor wordt er echter wel een van de nieuwe ge-

neratie: compact, aangepast aan de bestaande natuurlijke omstandigheden, met een laag energieverbruik, een lage uitstoot van CO2 en gericht op het opvangen en hergebruik van zoet water.

“Voor Chinese begrippen is de opzet revolutionair”, vertelt projectleider Dick Kevelam. Hij

DHV is betrokken bij de uitbreiding van drie Chinese steden: Cangzhou, Caofeidian en Tianjin. In alle drie de steden staat de vraag centraal hoe de uitbreidingen zijn te combineren met een tekort aan zoet water, overstromingsrisico’s en natuurbehoud.

Bij deze projecten werkt DHV samen met gerenommeerde partners als het Chinese planningsinstituut Qinghua, het Engelse bureau Arup, het Nederlandse kennisinstituut Alterra en het Nederlandse architectenbureau Architecten Cie.

werkt samen business developer Tiffany Tsui aan de planvorming. “De bestaande steden zijn allemaal ontwikkeld volgens het Amerikaanse model, wijds opgezet met lange, brede asfaltwegen. Zonder auto kom je nergens.

Dat veroorzaakt vervuiling en een groot energieverbruik. In het toekomstige Caofeidian zit alles dichter bij elkaar, worden metro’s en lightrailverbindingen aangelegd en is veel aandacht voor wind- en zonne-energie.”

noodzaak

“De Chinese overheid heeft vooral uit noodzaak gekozen voor de duurzame opzet van Caofeidian”, zegt Kevelam. “Er is in dit dichtbevolkte deel van China te weinig ruimte om steden uit te breiden. De bestaande landbouwgrond is nodig om alle monden te voeden. Landaanwinning in zee is dan een aantrekkelijke optie. Ook de schaarste aan >>

Eco-steden

foto: hollandse hoogte

coverstory

Landaanwinning in zee is een aantrekkelijke optie voor stadsuitbreidingen.

Toch is het niet alleen de noodzaak die deze duurzame ontwikkeling drijft. Volgens David Ji, directeur van DHV in China, neemt het milieubewustzijn in China sterk toe. “Duurzame ontwikkeling staat hoog op de nationale beleidsagenda en er is veel aandacht voor nieuwe manieren van ruimtelijke planning. Dat moet ook wel met de huidige groei van de economie en bevolking. In dit land is het ecocityprincipe de enige uitweg om deze groei op te vangen.”

nature driven design

Naast Caofeidian ontwerpt DHV ook vergelijkbare uitbreidingen van de steden Cangzhou en Tianjin. Ook daar draait het om de combinatie van stadsplanning met behoud van ecologisch evenwicht en het vasthouden van regenwater.

De drie plannen zijn gebaseerd op de DHVfilosofie Nature Driven Design, het gebruik van natuurlijke krachten om daarmee duurzame oplossingen voor watervraagstukken te realiseren. “In onze plannen gaan we uit van de omstandigheden die de natuur heeft bepaald, zoals oude rivierbeddingen en de bestaande lagune-eilanden”, legt Kevelam uit. “Waarom zou je nieuwe dingen aanleggen als je ook de natuur kunt inzetten? Dat bespaart veel tijd, geld en moeite. Bovendien versterk je daarmee de ecologische waarden. Oude, in onbruik geraakte, rivierbeddingen zijn heel geschikt als wateropslag en op opgehoogde eilanden voor de kust kun je goed bouwen zonder de lagunestructuur te vernietigen. Het is in principe niet moeilijk te bedenken, maar je moet de mogelijkheden die de natuur biedt wel kunnen en willen zien.”

Tiffany Tsui: “Onze kracht is dat we beschikken over multidisciplinaire kennis en we kunnen daarmee oplossingen aandragen die de afzon-

“Duurzame ontwikkeling staat hoog op de nationale beleidsagenda”

foto: dhv

zoetwater dwingt tot een duurzame opzet.

Voldoende zoet water is dé sleutelfactor voor de nieuwe stad.”

De planning van DHV is vooral gericht op het opvangen en vasthouden van het zoete regenwater. Kevelam: “In twee maanden valt hier de totale jaarlijkse hoeveelheid. Tot nu toe werd het overtollige water zo snel mogelijk naar zee afgevoerd, met als gevolg verdroging van het land en een tekort aan drinkwater in de rest van het jaar. Wij hebben voorgesteld om dat water niet af te voeren maar het op te slaan in de bodem zodat je het later kunt oppompen.

Bovendien moet afvalwater zoveel mogelijk worden hergebruikt, zodat het beschikbare water efficiënt wordt gebruikt.”

derlijke specialisten niet bedenken. Onze Chinese opdrachtgevers waarderen dat.” Ze relativeert het begrip eco-city als medicijn voor alle groeiproblemen: “Je moet er geen wonderen van verwachten want er is geen gemakkelijke oplossing voor het opvangen van de verstedelijking. Elke situatie is anders en kent andere uitdagingen. Die benaderen we praktisch, met beide benen op de grond. Het uitgangspunt, de balans vinden tussen ecologie, economie, landbouw en de stad, blijft wel staan. Dat kun je overal op de wereld toepassen.”

•

info Dick Kevelam telefoon (033) 468 33 53 e-mail dick.kevelam@dhv.com

Mobiliteit

Water

6|7

DHVtimes 2010 / 1

foto: hollandse hoogte

bericht

foto: dhv

bericht

De nieuwe Randweg rond Eindhoven is klaar.

Maputo is afhankelijk van de rivieren Incomati en Maputo.

Verkeerskundig advies Randweg Eindhoven

Water kent geen grenzen

De nieuwe Randweg rond Eindhoven is klaar. Begin juni opende verkeersminister Eurlings officieel de snelweg die een einde maakt aan de dagelijkse files rond de Brabantse stad. De verkeerskundigen van DHV zijn er vanaf het begin tot en met de realisatie bij betrokken geweest met verkeerskundig advies aan onder andere Rijkswaterstaat, het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven, omliggende gemeenten en Philips.

Een grensoverschrijdende rivier is vaak moeilijk te beheren door tegengestelde belangen van de aangrenzende landen. Daarom sloten Zuid-Afrika, Mozambique en Swaziland in 2002 het IIMAverdrag (Interim Incomati Maputo Agreement) voor het duurzaam beheer van de grensoverschrijdende stroomgebieden van de rivieren Incomati en Maputo. Een ‘Tripartite Permanent Technical Committee (TPTC)’ coördineert de voorbereiding voor het definitieve verdrag dat naar verwachting volgend jaar zal worden getekend.

DHV, SSI en SEED ondersteunen deze voorbereiding door de coördinatie van tien internationale waterprojecten. De Nederlandse regering financiert de uitvoering.

Voor de gemeente Eindhoven heeft DHV in de voorbereiding de te verwachten verkeersstromen berekend en geadviseerd over de vorm van de weg en de aansluitingen op het gemeentelijke wegennet. In het kader van het samenwerkingsproject Beter Bereikbaar Zuidoost Brabant is de doorstroming verbeterd met bijvoorbeeld groene golven in verkeerslichten en turborotondes, zodat die wegen een goed alternatief konden zijn voor het verkeer tijdens de bouwwerkzaamheden.

Voor Philips High Tech Campus heeft DHV geadviseerd en ervoor gezorgd dat het verkeer van en naar de campus via een eigen aansluiting de randweg kan bereiken. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden heeft DHV de Rijkswaterstaat verkeerscentrale bijgestaan en er zo voor gezorgd dat het verkeer tijdens de verbredingswerkzaamheden gewoon door kon rijden. Ook was DHV projectleider van de speciale website ‘haalmeeruitdeweg.nl’ waarop de weggebruiker kan zien waar en wanneer er werkzaamheden aan de weg worden uitgevoerd.

Het consortium adviseert de drie landen over een gezamenlijke toekomstvisie voor duurzaam beheer van de twee rivieren. Het consortium verzorgt tevens de voorbereiding en uitvoering van tien specifieke waterprojecten, die tot de ondertekening van het definitieve verdrag in 2011 moeten leiden. Deze projecten behelzen uitwisselen van informatie, voorkoming van overstromingen of droogte, integraal waterbeheer en waterkwaliteitsbeheer.

Een belangrijk project betreft een studie naar de waterbehoefte van de benedenstroomse hoofdstad Maputo. De studie moet uitwijzen hoeveel water de stad nodig heeft en hoeveel water kan worden gebruikt voor onder andere landbouw. Het project river basin disaster management omvat het gezamenlijk voorkomen en bestrijden van calamiteiten, zoals overstromingen of ernstige vervuiling.

info Martin Wouters

info Jeroen Kool

telefoon (040) 259 36 55

telefoon (033) 468 25 74

e-mail martin.wouters@dhv.com

e-mail jeroen.kool@dhv.com

•

•

op locatie

China

Nederlands erfgoed in Nanjing

In het Friendship Park in de Chinese stad Nanjing is onlangs het hoogste punt bereikt van een kopie van een Nederlandse windmolen. De molen is een geschenk van de Nederlandse gemeente Eindhoven ter ere van het 20-jarig vriendschapsverband tussen de twee steden. Naast de molen wordt ook kopieĂŤn gebouwd van een watermolen, een boerderij en een kapel. De originelen staan in de provincie Brabant. In opdracht van de gemeente Eindhoven heeft DHV het ontwerp gemaakt van de vier gebouwen en doet DHV het projectmanagement. De bouw moet in september van dit jaar gereed zijn.

•

e-mail hans.vanooijen@dhv.com

foto: frans schellekens

info Hans van Ooijen | telefoon (040) 250 92 57

interview

8|9

Lenie Dwarshuis - van de Beek

DHVtimes 2010 / 1

foto: dhv

Eerherstel voor Zuid-Hollandse kust In het Chinese Sjanghai vond in juni de Holland Waterweek plaats. Nederlandse waterdeskundigen lieten daar de wereld zien welke kennis ze in huis hebben als het gaat om watermanagement, waterzuivering en drinkwater.

De provincie Zuid-Holland is de trekker van dit evenement, met gedeputeerde Lenie Dwarshuis – van de Beek als bevlogen ambassadeur van de Nederlandse watersector in China.

De provincie Zuid-Holland staat aan de vooravond van een waterbouwkundige primeur.

Aan het einde van dit jaar begint namelijk de aanleg van de zogeheten Zandmotor in de Noordzee bij het kustdorp Ter Heijde. Voor het eerst wordt de kracht van de zee ingezet bij de versterking van de kust. (zie kader). Gedeputeerde Dwarshuis is trots op dit project.

“Het is een volstrekt nieuwe benadering van kustversterking gecombineerd met zeewaartse kustuitbreiding als innovatieve aanpak. We hebben er vijf jaar over gepraat maar ik ben blij dat we weer iets durven te ondernemen.

Als de Zandmotor doet wat-ie moet doen, dan hebben we er een enorm mooi exportproduct bij.” Omgaan met water en het exporteren van de Nederlandse waterkennis zijn onderwerpen die Dwarshuis na aan het hart liggen. Al jaren promoot zij actief de Nederlandse provincie en de daar aanwezige bedrijven en kennisinstituten in de Chinese provincies Hebei en Sjanghai.

De Holland Waterweek in het Nederlandse World Expo-paviljoen past daarom helemaal haar strategie om de banden tussen Nederland en China te versterken.

“In 2003 hebben we besloten de bestaande band met Hebei nauwer aan te halen en ons daarbij vooral te richten op water, milieu en

havenontwikkelingen. Dat bleek te voorzien in een grote Chinese behoefte. Ze zoeken oplossingen voor specifieke problemen als natte winters en extreem droge zomers en het ontwerpen en plannen van grote nieuwe havens.

In Rotterdam hebben we natuurlijk een uitstekend voorbeeld.”

kustprogramma

Zuid-Holland heeft ook specifieke waterproblemen, die door de klimaatveranderingen steeds groter worden. Doordat een groot deel van de provincie onder de zeespiegel ligt, is een sterke kustbescherming van levensbelang.

Vandaar dat de provincie met een kustprogramma werkt aan een veilige, maar ook aantrekkelijke kust. Dwarshuis: “Tot nu toe hebben we de kust verwaarloosd en vaak tot aan de duinvoet gebouwd. Daardoor hebben we het contact met duinen en strand een beetje verloren. We weten dat de zee er is, maar we hebben er weinig zicht op. Daardoor is het gebied niet zo aantrekkelijk voor natuur en recreatie.

De kust moet onze voortuin worden.”

Zuid-Holland heeft ook te maken met een toenemende schaarste aan zoet water voor landbouw en industrie. Terwijl veel water nodig is voor landbouw en industrie, gaan er grote hoe-

Lenie Dwarshuis - Van de Beek.

nature driven design

De Zandmotor is een goed voorbeeld van Nature Driven Design, DHV’s visie op het gebruik van natuurlijke krachten om duurzame oplossingen voor watervraagstukken te realiseren. De Zandmotor is een grote hoeveelheid zand die voor de kust in zee wordt neergelegd. Wind, golven en getijdenwerking verspreiden het zand vervolgens langs de kust. Het resultaat is langdurige veiligheid en meer ruimte voor natuur en recreatie. De Zandmotor is een initiatief van de provincie Zuid-Holland in samenwerking met het ministerie van Verkeer en Waterstaat en DHV.

veelheden rivierwater verloren als natuurlijke buffer tegen het binnendringende zeewater.

“Op korte termijn willen we het zoetwaterniveau houden op het huidige niveau. Op lange termijn weet ik niet of dat zonder meer mogelijk is en daarom moeten we nadenken over andere manieren om dat zoute water buiten de deur te houden en om ook voldoende zoet water te blijven houden.

•

info Jasper Fiselier telefoon (033) 468 22 12 e-mail jasper.fiselier@dhv.com

op locatie

Indonesië

Sanitatie hoog op Indonesische agenda

Slechts één procent van de 230 miljoen Indonesiërs woont in een huis dat is aangesloten op het riool en twintig procent gebruikt geen toilet. De Indonesische overheid wil deze situatie binnen vijf jaar in 330 steden structureel verbeteren en daarmee een grote stap zetten naar het halen van de millenniumdoelstelling.

Basis voor de verbeteringsplannen is de methodiek die is ontwikkeld door DHV en haar Indonesische partner PT MLD. Bij deze methode, die al met succes is toegepast in twaalf pilot-steden, maken de steden zelf hun programma en voeren ze die ook zelf uit. Als dat nodig is adviseert een team van consultants zowel de steden als de regering bij het opstellen en de uitvoering van de plannen. Projectleider Jan Oomen: “Tot nu toe stond sanitatie niet hoog op de agenda. Men vond het niet gepast om over ‘poep en pies’ te praten. Nu winnen politici juist stemmen als ze zich hard maken voor goede sanitatie. Dat is een goede ontwikkeling.”

•

info Jan Oomen | telefoon (033) 468 25 22

foto: dhv

e-mail jan.oomen@dhv.com

DHVtimes 2010 / 1

foto: dhv

10 | 11

Artist impression van de nieuwe Yongam barrier in Zuid-Korea.

van de Deltacommissie 2008, de commissie voor de bescherming van de Nederlandse kust en het achterland op de lange termijn. In de periode 2002-2007 was hij Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

waterkering voor zuid-korea

info Wim Klomp telefoon (033) 468 33 17 e-mail wim.klomp@dhv.com

•

•

info Suzette Schreuder telefoon (033) 468 20 26 e-mail suzette.schreuder@dhv.com

•

info Nicollete Mhlanga telefoon +27 11 798 60 00

foto: dhv

DHV ontwerpt een belangrijke waterkering in de Yongam rivier in Zuid-Korea. Het winnende ontwerp is een beweegbare kering van 330 meter lang en vormt een uitbreiding van de al bestaande waterkering. Het bouwwerk zorgt ervoor dat bij hoge rivierafvoeren het water de zee in kan stromen.

Ook beschermt de kering tegen hoog water vanuit zee. De huidige dam kon geen water naar zee afvoeren, waardoor er vaker overstromingen voorkwamen in de benedenloop van de rivier. De Yongam-kering is gekoppeld aan het 4 Major Rivers-programma van de Zuid-Koreaanse overheid. Dit programma moet de vier belangrijkste rivieren van het land revitaliseren en het zoete water vasthouden.

De opdrachtgever is de Korean Rural Community Corporation. DHV werkt samen met het Koreaanse Hanyang, KDb architecten uit Doetinchem en Bosch Rexroth uit Boxtel. De bouw begint dit jaar.

ses die Zuid Afrika in de toekomst te wachten staan. De waterafdeling van SSI toont hiermee eens te meer aan dat zij een leidende rol inneemt als aanbieder van innovatieve oplossingen op het gebied van hydrologie, waterinfrastructuur, waterbeheer en het analyseren van waterbeleid.

Prof. dr. C.P. Veerman.

cees veerman dhv-commissaris Prof. dr. C.P. Veerman is benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen van de DHV Groep.

Momenteel is de heer Veerman (61) hoogleraar duurzame plattelandsontwikkeling vanuit Europees perspectief aan de Univer-siteit van Tilburg en de Wageningen Universiteit en CEO van investeringsmaatschappij Bracamonte. Veerman is onder andere lid van de Raad van Toezicht van Deltares en van Kennis voor Klimaat. Hiervoor was hij voorzitter

waterwinningsstrategie Samen met SSRM Consulting, Hlathi Development, Water Geosciences Consultants en Gabsie’s Business Solutions – en nog een aantal gerenommeerde onderaannemers – werkt SSI aan een herziening van de Zuid Afrikaanse waterwinningsstrategie NWRS (National Water Resources Strategy). De NWRS is de officiële blauwdruk waarop de Zuid Afrikaanse regering haar benadering voor waterbeheer baseert, en omvat het beschermen, gebruiken, ontwikkelen, conserveren, beheren en controleren van de waterbronnen in het land. Het beleidsdocument is opgesteld om het hoofd te bieden aan de mogelijke watercri-

e-mail nicolletem@ssi.co.za

toezicht op saneringswerk Op basis van positieve ervaringen met eerdere projecten in het stroomgebied van de Morava heeft de Tsjechische regering DHV CZ in de arm genomen om toezicht te houden op alle saneringswerkzaamheden in de eerste sector van het zogeheten CHOPAVgebied bij de grens met Oostenrijk en Slowakije. CHOPAV is een Tsjechische afkorting die staat voor een natuurlijk grondwateropvanggebied. Het CHOPAV-gebied, dat een bijzondere landschapswaarde heeft, meet 90 vierkante kilometer en is onderverdeeld in vijf sectoren. De werkzaamheden

foto: dhv

De Mekong Rivier moet dieper en breder.

•

info Ivo Stanek telefoon +420 545 425 231 e-mail ivo.stanek@dhv.com

ontwikkelingsplan voor rajasthan In een consortium met Kuiper Compagnons, Ecorys en Cushman & Wakefield werkt DHV vanuit haar kantoren in Nederland en India aan een duurzaam economisch ontwikkelingsplan voor de Indiase staat Rajasthan.

Het project maakt onderdeel uit van plan voor een 1400 kilometer lange investeringszone Khushkhera – Bhiwadi – Neemrana. De bureaus maken de komende zes maanden een integraal master-

plan om een aantrekkelijk investeringsklimaat te creëren voor Indiase en internationale bedrijven. Bescherming van de landbouwgebieden, ontwikkeling van duurzame energiebronnen spelen in de planvorming een belangrijke rol. Maar cruciaal is vooral ook een effectief beheer van de zeer schaarse watervoorraden. Vanuit deze intenties ontwerpt het consortium een nieuwe stad met een omvang van 40 tot 50 km2. Deze stad zal zich kenmerken door veel groen, duurzame bedrijven en een zo laag mogelijke CO2-uitstoot.

2005 is ze zich gaan specialiseren in Finance en M&A. Voor Leaf was De Bakker management consultant bij achtereenvolgens Arthur D. Little en The Boston Consulting Group. Met haar achtergrond en ervaring brengt mevrouw De Bakker een nieuwe dimensie voor DHV mee, die aansluit bij de ambities van klantgerichtheid, verbetering van de winstgevendheid en duurzaamheid. Deze benoeming draagt bij aan de diversiteit bin-

nen het Bestuur. Mevrouw De Bakker studeerde econometrie aan de Universiteit van Amsterdam. De Raad van Bestuur van de DHV Groep is met deze benoeming voltallig en bestaat uit Bertrand M. van Ee (voorzitter), Piet W. Besselink (vice-voorzitter) en Jaska M. de Bakker (CFO).

•

info Suzette Schreuder telefoon (033) 468 20 26 e-mail suzette.schreuder@dhv.com

•

info Frank Sutmuller telefoon (033) 468 25 65 e-mail frank.sutmuller @dhv.com

cfo voor dhv groep Mevrouw drs. Jaska M. de Bakker MBA (39) is op 1 juni als Chief Financial Officer toegetreden tot de Raad van Bestuur van de DHV Groep. Jaska de Bakker komt van zoetwarenfabrikant Leaf waar ze in 2003 begon als director business development en als lid van het divisie management team. Vanaf

foto: dhv

richten zich in alle vijf sectoren op het saneren van de ecologische risico’s die zijn ontstaan door vroegere activiteiten op het gebied van olie en aardgaswinning. De Tsjechische regering steunt de sanering met een investering van 260 miljoen euro in de komende 15 jaar. De uitbesteding van het toezicht voor de andere CHOPAV sectoren vindt op dit moment plaats.

De Raad van Bestuur van de DHV Groep: V.l.n.r. ir. Piet W. Besselink, drs. Jaska M. de Bakker en ir. Bertrand M. van Ee.

12 | 13

foto: dhv

foto: museum het valkhof

2010 / 1

Hydroprojekt is begonnen met het renoveren van de schutsluizen in de Oder.

Artist impression van de nieuwe vrachtterminal op Indira Gandhi Airport.

vrachtterminal voor luchthaven delhi NACO gaat de nieuwe Air Cargo Terminal ontwerpen op Indira Gandhi International Airport bij Delhi in India. De opdracht is verstrekt door CSC (Cargo Service Center), dat samen met DIAL (Delhi International Airport Limited) een joint venture heeft opgericht die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en exploitatie van de nieuwe terminal. NACO zal daarbij samenwerken met partners LSCG en Districon, twee Nederlandse adviesbureaus op het gebied van vrachtlogistiek. LSCG zal gaan adviseren over de systeem- en apparatuurspecifica-

ties, terwijl Districon zich gaat richten op de planning van het zogeheten ‘Cargo Village’. DHV India zal het project lokaal ondersteunen.

Officiële opening van de Vrede van Nijmegenzaal door Jean François Blarel, Franse ambassadeur en Don Juan Prat y Coll, Spaans ambassadeur in Nederland. Burgemeester Thom de Graaf kijkt toe.

vooien aan van binnenvaartschepen tot 600 ton. DHV werkt in het project samen met twee lokale onderaannemers. Een daarvan concentreert zich op de bruggen, waarvan twee enkele honderden meters lang zijn. De tweede onderaannemer richt zich op het uitbaggeren van de rivier. Opdrachtgever is PMU-Waterways in Vietnam, het lokale ministerie van Verkeer en Waterstaat. De Wereldbank financiert het project.

Het project zal naar verwachting begin 2014 klaar zijn.

•

info Ben Reeskamp

e-mail joeri.aulman@naco.dhv.com

mekong rivier dieper en breder DHV is gestart met de verbetering van de bevaarbaarheid van 250 kilometer van de Mekongrivier in Vietnam. De rivier wordt verbreed en verdiept, 18 bruggen worden vernieuwd en er wordt een nieuwe sluis gebouwd. Na afronding van het project kan de rivier kon-

•

info René Jansen telefoon (070) 336 74 00 e-mail rene.jansen@dhv.com

telefoon (033) 468 33 67 e-mail ben.reeskamp@dhv.com

info Joeri Aulman telefoon (070) 344 64 50

werd ingepast in het bestaande museum en werd gebouwd tijdens openingstijden. Om aan de zeer strenge klimaateisen te kunnen voldoen is een volledig nieuwe luchtbehandelinginstallatie ontworpen voor de zaal én de toekomstige uitbreidingen in het souterrain. De nieuwe installatie is voorzien van warmterugwinning en is geschikt gemaakt voor hergebruik van restwarmte uit de koelinstallatie.

nieuwe zaal voor kunstmuseum De burgemeester van Nijmegen en de ambassadeurs van Frankrijk en Spanje hebben onlangs de nieuwe Vrede van Nijmegenzaal van het Nijmeegse museum Het Valkhof officieel geopend. DHV tekende voor het installatietechnisch ontwerp, de akoestiek, de brandveiligheid en de uitvoeringsbegeleiding. De nieuwe zaal

sluizen in de oder Afgelopen maand is Hydroprojekt begonnen met het renoveren van de schutsluizen in het deel van de Oder dat wordt beheerd door de regionale waterinstantie in het Poolse Gliwice. De opdracht betreft vier schutsluizen en omvat tevens het uitwerken van technische documentatie.

•

info Chris Engelsman telefoon +48 22 606 28 02 e-mail chris.engelsman@dhv.com

foto: dhv

De Nereda®-technologie is de afgelopen jaren snel doorontwikkeld, mede door pilots en demonstratie-installaties als deze in Zuid-Afrika.

hankelijk geworden en door meerdere gecertificeerde partijen uit te voeren.

afvalwaterzuivering voor epe

•

info Vincent Weijermars telefoon (033) 468 37 75 e-mail vincent.weijermars@dhv.com

info Herman Timmermans telefoon (033) 468 27 20 e-mail herman.timmermans@dhv.com

foto: dhv

Waterschap Veluwe en DHV hebben een contract getekend voor de vervanging van de bestaande rioolwaterzuivering Epe door een zuivering met Nereda®-technologie. Het waterschap heeft hiermee de primeur en is de eerste waterbeheerder die deze innovatieve en duurzame technologie op volledige schaal toepast. De Nereda®-technologie is de afgelopen jaren snel doorontwikkeld, mede door pilots en demonstratieinstallaties in Zuid-Afrika en Portugal. De zuivering met Nereda®technologie is buitengewoon duurzaam en kosteneffectief. De nieuwe rioolwaterzuivering zal naar verwachting medio 2011 in bedrijf worden genomen. De kracht van de nieuwe technologie zit in speciale organismen die niet zoals gebruikelijk in vlokvorm groeien, maar in geconcentreerde, compacte korrels. Hierdoor is aanzienlijk minder energie, chemicaliën en ruimte nodig.

•

Loek Hermans (links) ontvangt van DHV-adviseur Herman Timmermans de vijftigste kwaliteitsscan bedrijventerreinen.

vijftigste kwaliteitsscan bedrijventerreinen Loek Hermans, voorzitter van MKB-Nederland, heeft onlangs de vijftigste door DHV uitgevoerde kwaliteitsscan van een bedrijventerrein in ontvangst genomen.

Hermans: “Met deze scan kunnen we verloedering van bestaande bedrijventerreinen voorkomen.

Het is een prachtig instrument om te laten zien hoe een bedrijventerrein ervoor staat.” Revitalisering van bestaande bedrijventerreinen is minstens zo belangrijk voor het midden- en klein-

bedrijf als de aanleg van nieuwe, aldus Hermans. De Kwaliteitsscan Bedrijventerreinen wordt in de vorm van een nulmeting uitgevoerd. Een bedrijventerrein kan 0-5 sterren scoren, vergelijkbaar met de hotelsterren. Deze systematiek maakt meteen inzichtelijk wat het kwaliteitsniveau is van het bedrijventerrein en wat ondernemers er kunnen en mogen verwachten. De afgelopen drie jaar scande DHV tientallen bedrijventerreinen in Nederland, vooral in Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. In 2009 omarmde de Stichting Keurmerk Bedrijventerreinen dit sterrensysteem van DHV. Daarmee is de scan onaf-

verffabriek in negen maanden gereed De internationale verfproducent Hempel heeft een nieuwe productiefaciliteit geopend in het Poolse Buk. Het project is in slechts negen maanden uitgevoerd. Jakon was hoofdaannemer; DHV Polska trad op als hoofdadviseur. De fabriek voldoet volledig aan alle arbo en milieuregelgeving van de EU. Verschillende systemen zijn geïnstalleerd om de werkomgeving gezond te houden. De fabriek belast het milieu zo min mogelijk.

Er komt geen (industrieel) afvalwater vrij, en dankzij een speciale reinigingseenheid in het ventilatiesysteem worden er nauwelijks gassen uitgestoten.

•

info Zuzanna Sulkowska telefoon +48 22 606 28 22 e-mail zuzanna.sulkowska@dhv.com

op locatie

14 | 15

Nederland

DHVtimes 2010 / 1

Megabadkuip

In de Nederlandse Zuidwestelijke Delta liggen het Volkerak en het Zoommeer. Twee meren die als een soort megabadkuip overtollig rivierwater moeten opvangen als dat door zware storm niet kan worden afgevoerd naar de Noordzee. Door klimaatveranderingen zal deze situatie zich steeds vaker voordoen.

DHV heeft berekend of de dijken en sluizen al dat water kunnen opvangen en wat de effecten zijn op het milieu. Ook zijn alle noodzakelijke dijkverbeteringen op een rij gezet. Het projectbureau Ruimte voor de Rivier heeft DHV nu gevraagd om de voorgestelde verbeteringen te ontwerpen, een milieueffectrapportage uit te voeren, de vergunningen aan te vragen en een Rijksinpassingsplan op te stellen. In 2015 moet het Volkerak-Zoommeer alle stormen kunnen doorstaan. foto: hollandse hoogte

•

info Martijn Karelse | telefoon (033) 468 33 94 e-mail martijn.karelse@dhv.com

Mike Muller

foto: mike mullerw

interview

16 | 17

DHVtimes 2010 / 1

Mike Muller, lid van de Zuid-Afrikaanse National Planning Commission:

“Waterzekerheid is een belangrijk aandachtspunt voor het NPC” mike muller

De Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma benoemde in april 25 experts tot lid van de eerste National Planning Commission (NPC). Deze nationale plancommissie heeft de opdracht gekregen om voor de lange termijn een nationaal ontwikkelingsplan voor Zuid Afrika op te stellen. Waterexpert Mike Muller is een van de commissieleden.

De komende vijf jaar zal hij advies gaan geven met betrekking tot belangrijke kwesties als waterzekerheid, energie en gezondheid: cruciale factoren in de ontwikkeling van Zuid-Afrika.

foto: hollandse hoogte

Wat is het NPC en waarom is het zo belangrijk voor Zuid-Afrika?

Het NPC is een nieuw instituut dat is gericht op het opstellen van een nationale visie en een strategisch plan voor de lange termijn met betrekking tot de ontwikkeling van ZuidAfrika. Daarnaast levert de commissie empirische input voor het beleidsproces met betrekking tot een scala aan samenhangende kwesties die op de lange termijn implicaties hebben voor de ontwikkeling van het land.

Als eerste zal de commissie Vision 2025 uitbrengen, naast een strategisch plan voor de lange termijn. Vision 2025 moet een beeld schetsen van het soort maatschappij dat

Mike Muller is een ingenieur die al meer dan 30 jaar werkzaam is op het gebied van water en ontwikkeling. Sinds 2006 is hij tijdelijk gasthoogleraar aan de Graduate School of Public and Development Management van de Wits University in Johannesburg. Onlangs was hij medevoorzitter van het WWAP (World Water Assessment Programme) van UN-Water, en hij is lid van de technische adviescommissie van het GWP (Global Water Partnership). Tussen 1997 en 2005 was hij directeur-generaal van het Zuid-Afrikaanse ministerie van waterzaken en bosbouw. Van 1979 tot 1988 beheerde hij waterprogramma’s in dienst van de Mozambiquaanse regering.

alle Zuid-Afrikanen over zo’n 15 jaar graag voor zich zouden zien. In dit visiedocument worden de Zuid-Afrikaanse ambities geformuleerd op het gebied van sociale, economische en politieke ontwikkeling.

Deze visie moet realiteit worden door middel van het strategisch plan voor de lange termijn. In dat plan zal worden geprobeerd om de weg uit te stippelen om de specifieke doelstellingen te behalen die in het visiedocument worden genoemd, door problemen te benoemen, voor- en nadelen af te wegen en een coherent plan op te stellen om onze ambities te realiseren.

Wat is uw rol in het NPC?

Het NPC is pas net opgericht, en er zijn op dit moment nog geen specifieke taken toegewezen aan de commissieleden.

We werken parttime en we zullen voornamelijk advies geven. Belangrijke kwesties die al zijn benoemd, zijn onder meer voedselzekerheid, waterzekerheid, energiekeuzes, economische ontwikkeling, armoede en ongelijkheid, structuur van de economie, ontwikkeling van arbeidspotentieel, >

interview

Esther Blom

foto: hollandse hoogte

NPC

De National Planning Commission is een instantie van de Zuid-Afrikaanse regering die verantwoordelijk is voor de strategische planning van Zuid-Afrika. Het is de taak van het NPC om rapporten op te stellen over kwesties als klimaatverandering, waterzekerheid, voedselzekerheid, energiezekerheid, infrastructurele planning, ontwikkeling van arbeidspotentieel, defensie en veiligheid, structuur van de economie, ruimtelijke ordening en demografische trends. De leden van de commissie zijn afkomstig uit verschillende vakgebieden en vertegenwoordigen uiteenlopende ervaringen en perspectieven.

foto: mike muller

Zuid-Afrika is altijd al internationaal toonaangevend op het gebied van waterbeheer.

sociale cohesie, gezondheid, defensieve capaciteit en wetenschappelijke vooruitgang. De commissieleden krijgen ook de mogelijkheid om onderzoek te initiëren naar cruciale trends voor de lange termijn, met technische ondersteuning van een secretariaat en in samenwerking met relevante andere partijen.

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen op het gebied van water die Zuid-Afrika in de 21ste eeuw staan te wachten?

Zuid-Afrika is op weg naar een situatie waarin het grootste deel van zijn watervoorzieningen volledig wordt benut, en waarbij het economisch gezien moeilijk is om de resterende voorzieningen te exploiteren. De uitdaging is dus om te leven naar onze middelen, zelfs wanneer de Zuid-Afrikaanse economie groeit en de levenskwaliteit van veel mensen erop vooruitgaat.

Op welke manier kunnen de grootste problemen op watergebied in Zuid-Afrika worden opgelost?

De standaard aanbeveling in situaties zoals die van ZuidAfrika is om het waterbeheer te intensiveren. Dat is niet alleen een technische kwestie. Dit moet op een manier gebeuren die garandeert dat alle betrokkenen – van huishoudens en boeren, mijnbedrijven en gemeentemanagers tot aan politici – begrijpen welke consequenties de (beperkte) beschikbaarheid van water heeft voor de samenleving. In samenhang daarmee is het belangrijk om de kwaliteit van het beschikbare water te beschermen. We kunnen het ons niet veroorloven om onvervangbare watervoorzieningen te vervuilen waar mensen van afhankelijk zijn. Om die redenen is het hoopgevend dat waterzekerheid is aangewezen als belangrijk aandachtspunt voor het NPC.

Kan Zuid-Afrika zijn problemen op het gebied van water zelf oplossen?

Om praktisch noodzakelijke redenen is Zuid-Afrika altijd al internationaal toonaangevend geweest op het gebied van waterbeheer. Om die positie veilig te stellen, heeft het ook instituties als de Water Research Commission opgericht.

Het gegeven dat de voorraden behoorlijk zijn gegarandeerd en dat er over het algemeen tijdig is geïnvesteerd om tekorten te voorkomen, getuigt hiervan. Het zal echter nog een hele uitdaging worden om tegemoet te komen aan de nieuwe eisen die op watergebied worden gesteld, hoewel die veelal meer betrekking hebben op operationeel beheer dan op nieuwe kennis.

Wat kunnen andere landen doen met het oog op de toekomst?

In de wereld van vandaag vloeien kennis en expertise van het ene land naar het andere, waarbij beide partijen meestal profiteren. Zuid-Afrika heeft veel profijt gehad van internationale ervaring bij het ontwikkelen van zijn waterbeleid.

Omgekeerd hebben de resultaten daarvan weer veel landen geïnspireerd, met name de Zuid-Afrikaanse benadering bij de aanpak van menselijke basisbehoeften en milieubescherming. Ook is er erkenning voor significante prestaties in de praktijk, zoals de grootschalige verplaatsing van water tussen reservoirs en ons baanbrekende werk op het gebied van landbeheer om de impact van bebossing en uitheemse vegetatie op de beschikbaarheid van water te beheersen. Ik ben ervan overtuigd dat een dergelijke uitwisseling ook in de toekomst zal blijven plaatsvinden.

•

info Robin Hayes telefoon +27 11 798 6000 e-mail robinh@ssi.co.za

project

18 | 19

Hoe werkt het?

DHVtimes 2010 / 1

Afvalwater bron voor voedsel en energie afvalwater

gezuiverd afvalwater

stikstof & fosfaatrijk rejectiewater fluïdebedkristalisator

duurzaam fosfaat

stikstof- en fosfaatarm effluent

droge kristallen naar ontledingsreactor

retour magnesiumwaterstoffosfaat (MgHP04) voor stikstofbinding

illustratie: schwandt infographics

magnesiumzout

circulatie

restwarmte voor ontleding

duurzame electriciteit

Met het idee om fosfaat en ammoniak uit afvalwater te filteren en daarmee energie op te wekken heeft DHV de Vernufteling 2010 gewonnen, de prijs voor het meest innovatieve en aansprekende project van de Nederlandse ingenieursbranche. Volgens de jury past het sluiten van ketens en hergebruik van grondstoffen bij wat verwacht mag worden van modern technisch vernuft. De vinding sluit naadloos aan op het gangbare zuiveringsproces van afvalwater en is op grote schaal toepasbaar.

Het nieuwe principe levert niet alleen schoner water, het bespaart energie, het voorkomt uitstoot van CO2 en het wint fosfaat terug uit de afvalstroom. Bovendien is dit nieuwe proces

ontledingsreactor

beduidend kosteneffectiever dan de bestaande wijze van stikstofverwijdering. De innovatie is ontwikkeld in samenwerking met partners en mede-inzenders Waterschap Hunze en Aa’s, Stichting Toegepast onderzoek waterbeheer (Stowa), Technische Universiteit Delft, adviesbureau HITC, kennisinstelling LeAF, Waterschap Noorderzijlvest en magnesiumproducent Nedmag.

het proces

Water in een afvalwaterzuiveringsinstallatie is rijk aan stikstof en fosfaat. Door in het water de pH-waarde een beetje te verhogen en er in een fluïdebedkristallisator magnesium aan toe

ammoniak

brandstofcel

te voegen, ontstaan zuivere MgHP04-kristallen. In de ontledingsreactor worden deze kristallen ontleed in fosfaat en ammoniak. Het fosfaat kan worden hergebruikt in de fosfaatverwerkende industrie als milieuvriendelijk alternatief voor gedolven fosfaaterts of als kunstmest. De ammoniak is heel zuiver en uitermate geschikt voor de opwekking van groene elektriciteit door een brandstofcel.

Het gezuiverde afvalwater stroomt terug in de afvalwaterzuiveringsinstallatie. info Peter Luimes telefoon (033) 468 22 87 e-mail peter.luimes@dhv.com

Ruimte en milieu

bericht

Water, natuur en ruimte

foto: hollandse hoogte

foto: hollandse hoogte

bericht

Is een gebied bestand tegen toenemende droogte?

De productie van een katoenen shirt vraagt 2.700 liter water.

Regeren is het klimaat bestuderen

Bedrijven langs de watermeetlat

Regeren is vooruitzien. Door het veranderende klimaat is dit oude adagium meer dan ooit geldig. Want is het wel verstandig nu te investeren in een nieuwe woonwijk of in een natuurgebied als je niet zeker weet of dat gebied bestand is tegen toegenomen droogte of dat het gevaar loopt te overstromen door zware regenbuien? En welke maatregelen moet je nu nemen om bestaande woongebieden in de toekomst veilig te houden? De klimaatscan van DHV helpt Nederlandse bestuurders deze beslissingen te nemen op basis van uitgebreide klimaatscenario’s. Hierin staan de meest waarschijnlijke weersveranderingen op de langere termijn.

Je staat er niet bij stil, maar wist u dat er 15.500 liter water nodig is om een kilo rundvlees te produceren? Om een appel te laten groeien is 70 liter nodig en voor een snee wit brood 40 liter. De productie van een katoenen shirt vraagt 2.700 liter water.

De klimaatscan is ontwikkeld in samenwerking met onderzoeksinstituut Alterra en het KNMI. Inmiddels gebruiken alle Nederlandse provincies de klimaatscans om beslissingen over ruimtelijk beleid te onderbouwen.

De resultaten van de klimaatscans zijn verzameld in de klimaateffectatlas. De atlas is een interactieve website: het Geoportaal Klimaateffecten. Hierop staat ruimtelijke informatie over de effecten van klimaatverandering. De website wordt voortdurend aangevuld met nieuwe actuele informatie zodat het dé bron wordt voor wetenschappelijke, toepasbare achtergrondinformatie over de gevolgen van klimaatverandering.

De atlas is te vinden op http://klimaateffectatlas.wur.nl.

•

info Monique de Groot telefoon (0570) 63 93 48 e-mail monique.degroot@dhv.com

De hoeveelheden water die we samen gebruiken, de zogeheten watervoetafdruk, zijn enorm. En dat terwijl water steeds schaarser wordt. Wat zijn de effecten van de productie op het milieu en de maatschappij? En hoe kunnen we er voor zorgen dat de productie van bijvoorbeeld voedingsmiddelen en kleding efficiënter en duurzamer wordt? Om hier achter te komen voert DHV Water Footprint Assessments uit. De methode laat niet alleen zien hoeveel liter in de productieketen wordt gebruikt, hij laat ook zien wat de impact is van die productie op de omgeving en wat er gedaan kan worden om een positieve bijdrage te leveren aan die omgeving en het productieproces.

Een internationale producent van levensmiddelen heeft DHV opdracht gegeven voor een analyse van de watervoetafdruk van twee van zijn producten. De resultaten zullen onder andere worden gebruikt voor de verdere ontwikkeling van een internationale norm voor het meten van de watervoetafdruk.

•

info Maarten Verkerk telefoon (033) 468 34 69 e-mail maarten.verkerk@dhv.com

interview

20 | 21

Manuel Lacerda

DHVtimes 2010 / 1

foto: dhv

Het beheer van de levensader van Portugal Manuel Lacerda.

De Taag (Portugees: Tejo) is de langste rivier op het Iberisch schiereiland. In Portugal vormt de Taag de levensader voor eenderde van de bevolking, de belangrijkste landbouwgebieden en verschillende industrieën. In het stroomgebied bevinden zich ook tientallen waterkrachtcentrales. Manuel Lacerda, voorzitter van ARH do Tejo (de instantie die verantwoordelijk is voor het stroomgebied van de Taag), vertelt DHV Times over de rivier en over de maatregelen die genomen moeten worden om de Taag te beschermen tegen vervuiling en overstromingen.

Sinds 2008 beschermt en versterkt ARH do Tejo – een openbaar orgaan – de watervoorziening in het stroomgebied van de Taag. Lacerda is de eerste voorzitter: “We beschikken voor het beheer van de rivier over een ploeg van meer dan 100 mensen. Daarnaast nemen we externe partijen, zoals DHV, in de arm voor specifieke taken, zoals het opstellen van plannen voor waterbeheer en het ontwikkelen van plannen voor de riviermond en de kustlijn. Bovendien werken we samen met verschillende gemeenten en overige publieke en private organisaties om het beheer efficiënter te maken.

En aangezien de rivier ook door Spanje loopt, werken beide landen nauw samen om deze watervoorziening en zijn bijbehorende ecosystemen te beschermen.”

De Taag, 1038 kilometer lang, is gezegend met een grote ecologische diversiteit en stroomt voor een belangrijk deel door prachtig landschappen. De rivier vormt de leefomgeving van veel (beschermde) planten- en diersoorten en is een rust- en foerageergebied voor trekvogels. In het stroomgebied bevinden zich twee grote natuurreservaten: De monding van de Taag is een van de grootste in Europa en is een

belangrijk havengebied. Als zodanig is de monding een belangrijk knooppunt voor vracht- en personenvervoer.

Lacerda: “Onze grootste zorgen zijn vervuiling, verzilting van grote delen van de rivier, het herstel van een grote delen van de rivierdijken, en overstromingsbeheer. Bij het aanpakken van deze problemen moeten we beleid blijven volgen dat al is ingezet, zoals het herzien van de huidige lozingsvergunningen voor afvalwater. Om het verziltingsprobleem tegen te gaan en om de ontwikkeling van bepaalde activiteiten op het gebied van scheepvaartnavigatie te stimuleren, zou het ook nodig kunnen zijn om de rivier uit te diepen.” Het beheerplan voor het stroomgebied vormt een belangrijk instrument bij het beschermen en versterken van de omgeving van de Taag. Dit plan omvat de belangrijkste kwesties met betrekking tot de omgeving van de Taag en de beschermings maatregelen. De plannen zijn opgesteld onder de Kaderrichtlijn Water van de EuropeseUnie.

DHV is aangetrokken om het plan voor de Taag uit te werken. “In de nieuwe beheerplannen voor het stroomgebied worden de doelstellingen geformuleerd waaraan voor elke waterloop moet worden voldaan, inclusief kwaliteits-

kaderrichtlijn water

Het beschermen van de kwaliteit van de watervoorzieningen in Europa heeft een hoge prioriteit voor de EU. De Kaderrichtlijn Water vormt een wettelijk kader om in heel Europa schoon water te beschermen en te herstellen, en om het langdurig en duurzaam gebruik ervan te garanderen.

De Kaderrichtlijn formuleert een innovatieve benadering van waterbeheer op basis van stroomgebieden, en stelt specifieke deadlines voor lidstaten om ambitieuze milieudoelstellingen voor waterecosystemen te behalen. Om aan de EU-richtlijn te voldoen, heeft het gemeentelijk waterbedrijf voor Lissabon DHV opgedragen om uitgebreid onderzoek te doen naar stroomgebiedbeheer voor de Taag. DHV is eveneens verantwoordelijk voor een stroomgebiedonderzoek van de Douro, de andere grote rivier in Portugal.

normen en criteria voor het toewijzen van watervoorzieningen aan verschillende gebruikers. In deze plannen worden eveneens de maatregelen benoemd die nodig zijn om deze doelen te bereiken. Onze aanpak bestaat uit het ontwikkelen van een instrumentarium ter ondersteuning van het beheer en de besluitvorming dat zal worden getest in een select aantal secundaire stroomgebieden”, aldus Lacerda.

•

info Joao Almeida telefoon +351 21 412 74 18 e-mail joao.almeida@dhv.com

visie

Jos Peters, DHV

foto: dhv

Nederland leefde met water curriculum vitae

Welnu, dat Holland van Marsman is op drift.

De bodem van onze schatkist is zorgelijk zichtbaar en dus komt alles ter discussie. Ook het middenbestuur (provincies, waterschappen) als makkelijk slachtoffer ligt onder vuur. Kan het efficiënter? Moet het effectiever? In sommige beleidsvarianten verdwijnen provincies en waterschappen en gaan hun taken naar rijk en gemeenten. Alle partijen samen voeren weliswaar nog een publiekscampagne met als motto: ‘Nederland leeft met water’. Maar hoe lang nog? En wat vinden wij van de discussie?

in het landschap en positief bijgedragen aan ruimtelijke kwaliteit. Ze zijn gelegitimeerd en bij uitstek geschikt om waterbelangen op de ruimtelijke agenda te zetten. Door een apart belastingregime is het daarvoor noodzakelijke geld relatief zeker en dat geldt ook voor de aandacht voor waterveiligheid. De waterschappen vullen een rolmodel in voor het waterbeheer elders op deze opwarmende planeet waar water zorgt voor rampspoed en ellende.

Ze helpen zo bij het exporteren en vermarkten van echt Nederlandse kennis en kunde.

Waterbeheer was vroeger een taak van het lokale bestuur. Schout en schepenen kwamen echter al snel tot het besef dat werken met water een echt vak was. Polderdistricten en hoogheemraadschappen splitsten zich af en vormden een aparte ‘functionele bestuurslaag’ voor het beheren van het watersysteem: het zichtbare water om ons heen. Eerbiedwaardige waterschappen waren een feit. Meer dan 700 jaar later richtten ze zich óók op het zuiveren van afvalwater in de keten: het onzichtbare water in riool of buis. Uitvoering van deze relatief jonge waterketentaken zou aanzienlijk doelmatiger kunnen, zo valt te lezen in een recent ‘Feitenrapport’ dat echter de watersysteemtaken niet belicht. Waterschappen hebben onuitwisbare vingerafdrukken nagelaten

Waarom discussiëren over structuren en over het voortbestaan van organisaties? Gooien we niet veel te gemakkelijk alles te grabbel: tradities, erfgoed en ervaring opgebouwd in een land dat eens leefde met water? Verder opschalen, prima. Bedrijfsmatig uitvoeren van taken, altijd doen. Maar wispelturige politici die de waterschappen met het badwater weggooien? Dat is geen goed plan. Ons oneindig laagland slaapt rustiger als het waterbeheer in handen blijft van mensen die hun vak verstaan en die de stem van het water met zijn eeuwige rampen vrezen en horen.

•

info Jos Peters telefoon (033) 468 24 93 e-mail jos.peters@dhv.com

Jos Peters is leading professional voor strategische watervraagstukken. Jos adviseert partijen in de watersector, onder meer over samenwerking, watermanagement en veiligstelling van de bronnen voor drinkwater.

foto: hollandse hoogte

‘Denkend aan Holland, zie ik brede rivieren, traag door oneindig laagland gaan’. Wie kent niet deze eerste strofe uit ‘Herinnering aan Holland’, een gedicht van de Nederlandse dichter Hendrik Marsman? Het werd nog maar een decennium geleden gekozen tot gedicht van de eeuw.

22 | 23

tips en service

De DHV Groep levert wereldwijd advies- en ingenieursdiensten in de markten mobiliteit (incl. luchthavens), water, bouw en industrie, ruimtelijke inrichting en milieu.

Wij komen tegemoet aan de behoeften van onze klanten door te opereren vanuit het concept Local delivery of world-class solutions: de toonaangevende kennis van de Groep wordt beschikbaar gesteld via een hecht netwerk van kantoren in Europa, Azië, Afrika en Noord-Amerika. Ons netwerk van bedrijven en allianties is verbonden door onze gezamenlijke missie, waarden en projecten, gericht op de ontwikkeling van innovatieve concepten en oplossingen voor een duurzame ontwikkeling van onze leefomgeving.

nieuwe dhv-websites

De DHV Groep heeft haar websites grondig vernieuwd. Het gaat om dhvgroup.com en dhv.nl. De nieuwe sites zijn moderne, aantrekkelijker en gebruiksvriendelijker. Surf naar dhvgroup.com en breng een bezoek aan de vier groepsmerken: DHV, Delcan, SSI, en NACO. Lees ook de groepsbrede informatie over onze services, expertises en markten. www.dhv.nl heeft dezelfde opzet maar bevat vooral informatie over DHV in Nederland.

•

international conference deltas in times of climate change

redactieraad Machteld Blokhuis, Mariken Broekhoven, Andrea Conrad, Robin Hayes, Cheryl-Marie Hansberger, Tim Jeanné, Anke Mastenbroek, Anneke ter Mors, Gea Peek, M.S. Prakash (India), Andreia Reis (Portugal), Mirjam Soeterbroek. Gastredacteur: André Verberne. redactieteam Mirjam Soeterbroek (hoofdredactie), Peter Vlugt (eindredactie), Suzanne van der Werf (projectleiding).

Redactie-adres: Postbus 1132, 3800 BC Amersfoort.

Telefoon (033) 468 20 15, e-mail dhvtimes@dhv.com.

Artikelen mogen alleen worden overgenomen met toestemming van het redactieteam en met bronvermelding.

foto: hollandse hoogte

DHVTimes verschijnt tweemaal per jaar. Een abonnement kan kosteloos worden aangevraagd bij de redactie. Kijk op www.dhvgroup.com/dhvtimes of bel (033) 468 20 15.

•

expo 2010 sjanghai china

Sjanghai staat tot 31oktober in het teken van de Expo 2010.

Thema is “Better city, Better life”. Het thema staat voor een wens die de hele mensheid koestert: een toekomst met betere leefomstandigheden in stedelijke gebieden. Meer dan 180 landen nemen deel aan de wereldtentoonstelling.

De meeste hebben een eigen paviljoen, maar sommige landen en organisaties, waaronder de Europese Unie, zijn ondergebracht in een (regionaal) paviljoen. Daarnaast zijn er ook vijf zogeheten 'themapaviljoenen', die diverse aspecten van de verstedelijking belichten. De organisatie verwacht 70 miljoen toeschouwers. Zie ook: www.expo2010.cn.

•

dhv mvo jaarverslag

Advies- en ingen

ieursbureau

lay-out DHV, Shared Service Center Communications, Bert van Rootselaar.

Conferentie over de nieuwste wetenschappelijke kennis over onderwerpen als hoogwaterbescherming, verzilting en beleid. Panels van deskundigen uit politiek en bedrijfsleven bespreken de mogelijkheden van internationale samenwerking en financiering van adaptatie.

De conferentie vindt plaats van 29 september tot en met 2 oktober in Rotterdam.

Verschillende DHV’ers zullen een inhoudelijke bijdrage leveren. Prof. Cees Veerman, lid van de Raad van Commissarissen van de DHV Groep, sluit de conferentie af.

Zie ook: www.climateconference.org.

foto: hollandse hoogte

colofon

DHVtimes 2010 / 1

dhvgroup.com

Verantwoord

Samenvatting

Ondernemen

2009

druk Drukkerij Van Amerongen, Amersfoort.

De DHV Groep doet elk jaar uitgebreid verslag van haar activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en haar inspanningen om duurzaamheid te vergroten.

Lees het verslag en zie wat er gebeurt voor People, Planet en Profit. Download het verslag op www.dhvgroup.com.

•

Altijd een oplo

ssing verder

dhvgroup.com

Altijd een oplossing verder