Slimmer, Beter Sneller by Royal HaskoningDHV

Advies- en ingenieursbureau

dhv.nl DHV is een toonaangevend internationaal advies- en ingenieursbureau dat diensten

verleent en innovatieve oplossingen aan-

biedt op het gebied van mobiliteit, water, bouw & industrie, gebiedsontwikkeling en milieu & duurzaamheid. Onze dienst-

verlening richt zich op de totale projectcyclus en omvat management consultancy, adviesdiensten, ontwerp en engineering,

Meer doen met minder middelen

project-, contract- en assetmanagement.

Voor meer informatie zie www.dhv.nl

Meer doen met minder middelen. Dat gemeenten voor een complexe opgave staan, hoeft geen betoog. Veel interessanter is de vraag hoe zij hun ambities kunnen waarmaken terwijl de financiële ruimte en de budgetten afnemen. Het dwingt gemeenten keuzes te maken en om met minder middelen meer te presteren. Makkelijk gezegd, maar hoe bereik je dat? DHV heeft het antwoord op de vraag hoe gemeenten vitaal en gezond kunnen blijven - of worden - met een aantal innovatieve oplossingen. Onder de noemer ‘Sneller, Beter, Slimmer’ reiken we u een aantal instrumenten aan die u in kunt zetten bij uw opgaven en die naast winst in termen van geld, ook winst in kwaliteit, samenwerking en prestatie opleveren: • Sneller: snelheid stimuleert, levert geld op en is goede dienstverlening.Sneller • Beter: nieuwe duurzame concepten verbeteren het prestatieniveau en verlagen de kosten. Vernieuwen inspireert! • Slimmer: winst behalen door activiteiten anders - of misschien wel niet - uit te voeren, door ondernemerschap en door samenwerking. Wij laten u in deze nieuwsbrief een aantal concrete toepassingen in projecten zien van deze aanpak, en we bieden een aantal tools aan die behulpzaam kunnen zijn bij Sneller Beter een sneller, beter en slimmer aanpak van opgaven in uw gemeente.

1+1=3

Sneller

Beter

1+1=3

Beter

1+1=3

€

Slimmer

€

Slimmer

€

Slimmer

Info: wilko.huyink@dhv.com

CoCreatie: hechtere band tussen gemeente en burger Bewoners vragen nauwe betrokkenheid bij de totstandkoming van gemeentelijke plannen voor hun omgeving. Zij willen vroegtijdig in het proces betrokken worden en een fundamentele rol spelen in de totstandkoming ervan. En zeker geen ‘ja’ hoeven zeggen tegen voorgekookte voorstellen. DHV heeft een aanpak voor burgerparticipatie ontwikkeld, gebaseerd op de principes van CoCreatie. De aanpak stelt gemeenten in staat burgers op een volwaardige manier bij de planvorming te betrekken. Burgers en gemeenten vormen tijdens het proces gelijkwaardige gesprekpartners en werken samen op basis van ieders autonomie, vrij van positie en belang. Dit levert veel energie, inspiratie, betrokkenheid en draagvlak bij de deelnemers, met als resultaat kortere doorlooptijd en betere plannen. De gemeente Ermelo vroeg DHV om samen met de burgers een kadernota Centrumontwikkeling op te stellen. DHV koos daarbij voor de CoCreatie-aanpak. Het CoCreatie-proces is erop gericht om burgers

kennis te laten maken met verschillende brillen en perspectieven op de problematiek. Om ze realistische ideeën met inhoudelijke kwaliteit te laten bedenken. En om de relatie tussen burgers en gemeente te ontwikkelen en daarbij zoveel mogelijk interactie te genereren. Bij de aftrap waren zo’n 150 burgers bij het proces betrokken. Na een eerste positiebepaling werden de politiek en de ambtenaren actief bij het proces betrokken. Burgers kennen als geen ander alle ins en outs van het centrum. Dat maakte hen tot interessante gesprekspartners voor ambtenaren en politiek. Burgers op hun beurt kregen beter inzicht in de complexiteit van bestuurlijke beslissingen en de belangen die gepaard gaan met centrumontwikkeling. Samen maakten zij uiteindelijk scherpe keuzes. Het resultaat is een inhoudelijk sterk plan dat door de deelnemers gezamenlijk is opgesteld en omarmd door politiek, bestuur en ambtenarij. Bovendien is een krachtig netwerk aan nieuwe relaties ontstaan tussen burgers en politiek, een goede basis voor samenwerking in de toekomst! Info: harm.vandijk@dhv.com

Altijd een oplossing verder

Samenwerking gemeenten en waterschappen loont

Optimalisatiestudie afvalwatersysteem Om de kwaliteit van de Nederlandse oppervlaktewateren te verbeteren moeten gemeenten en waterschappen maatregelen treffen die voorkomen dat oppervlaktewater door afvalwater kan worden vervuild. Daarom besluiten steeds meer gemeenten en waterschappen om de werking van hun afvalwatersystemen te optimaliseren. DHV levert sinds 2007 een actieve bijdrage aan deze verbetering en onderzocht onder andere in Limburg de effectiviteit van de afvalwatersystemen van de rioolwaterzuiveringsinstallaties van Bosserveld, Wijlre, Simpelveld, Hoensbroek, Kaffeberg en Rimburg. Dankzij de adviezen die uit deze optimalisatiestudies van het afvalwatersysteem (OAS) voorvloeien slagen de gemeenten erin om zonder hoge maatschappelijke kosten te voldoen aan de kwaliteitdoelstellingen, de basisinspanning en de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). DHV Adviseur Stedelijk Waterbeheer en projectleider Monique Pakbier: “Elke gemeente en elk gebied beschikt over unieke eigen kenmerken waardoor de resultaten uit de optimalisatiestudies in de verschillende gemeenten uiteenlopen, maar er zijn ook overeenkomsten. Zo krijgen alle gemeenten te maken met toenemende regenval als gevolg van de klimaatveranderingen. Ook de intensiteit van de piekbuien neemt toe. Soms is nieuwe waterberging in de vorm van groene buffers nodig, maar vaak kunnen hoge investeringen worden voorkomen door een beter capaciteitsmanagement van het totale rioleringssysteem. Daarvoor is een goede samenwerking met de waterschappen en tussen aanpalende gemeenten onmisbaar. De optimalisatiestudies van DHV bieden inzicht in het daadwerkelijke functioneren van de rioleringsstelsels waardoor rioleringsmodellen beter kunnen worden gekoppeld en overcapaciteit optimaal kan worden benut. Zo resulteerden de optimalisatiestudies in het Zuid-Limburgse uiteindelijk in aanzienlijke kostenbesparingen tot soms wel vijftig procent. Dat samenwerken in rioleringsvraagstukken loont staat inmiddels als een paal boven water.” Info: monique.pakbier@dhv.com

3D-ontwerp toont de impact voor de leefomgeving De Kersenbaan in Amersfoort is een nieuwe verbinding tussen het centrum en de snelweg A28. De Kersenbaan is zeer krap omsloten door bestaande bebouwing, weginfra en spoor. De weg is nodig voor de stad en in samenspraak met de belanghebbenden wordt aan dit uitdagende en complexe project gewerkt. DHV is verantwoordelijk voor de projectcoördinatie van alle technische disciplines. De nieuwe weg wordt een van de belangrijke invalswegen van Amersfoort. De plannen hebben veel discussie in de stad en in de politiek opgeleverd. Des te beter is het dat door de nieuwe 3D-ontwerpmethode snel duidelijk is hoe de omgeving er uiteindelijk uit komt te zien. “Ook niet-technisch onderlegde mensen kunnen het

door de zeer realistische illustraties snel begrijpen. Wat mij betreft wordt het 3D-ontwerp een communicatiegereedschap richting bestuur en bewoners van Amersfoort” , vertelt John Vredenberg, projectleider bij de gemeente Amersfoort. Door het samenvoegen van de huidige omgeving – bestaande uit huizen, tuinen en andere beeldbepalende objecten – met het voorgenomen ontwerp, wordt door middel van 3D-visualisaties de toekomstige situatie nagebootst. De inzichtelijkheid van de ontwerpmethode voorkomt miscommunicatie, bespaart tijd en is dus uiteindelijk efficiënter. “Tijdens presentaties kunnen we aanpassingen in kleur, materiaal of afmetingen doorvoeren, zodat iedereen direct

het realistische gevolg daarvan op de omgeving ziet. Het zijn niet zomaar leuke plaatjes, maar het echte effect wordt realtime getoond omdat de basis voor het 3D-model het technische ontwerp is. Zo wordt de techniek vertaald in een beleving en vormt die niet langer een barrière”, vertelt Jeffrey Rampaart, DHV’s projectleider voor de Kersenbaan. Info: jeffrey.rampaart@dhv.com

Sportvoorzieningen: afstoten of hergroeperen? Peter Leferink: “DHV brengt besparingskansen in beeld” Nederlandse gemeenten worden steeds nadrukkelijker geconfronteerd met forse bezuinigingsmaatregelen. Daardoor is het voor veel gemeenten geen vanzelfsprekendheid meer om dure sportvoorzieningen te blijven onderhouden. Peter Leferink (DHV): “In het verleden heeft onder andere de verzuiling geleid tot een gefragmenteerde verenigingscultuur en relatief veel gesubsidieerde sportaccommodaties per inwoner. Nu gemeenteinkomsten dalen staat het sportaanbod onder druk, met alle sociale gevolgen van dien. Gelukkig is er meer mogelijk dan velen denken. De door DHV ontwikkelde sportscan geeft een helder beeld van mogelijke besparingsmaatregelen waarbij de kwaliteit van het sportaanbod kan worden behouden.”

Elke gemeente is uniek en vraagt om maatwerkoplossingen. Demografische en ruimtelijke ontwikkelingen zijn bepalend, maar ook de wijze waarop de meningen van bewoners en verenigingen worden geraadpleegd. Bijvoorbeeld: waar de ene gemeente kan volstaan met het afstoten van een aantal overbodige voetbalvelden, daar vraagt de situatie in een andere gemeente om ingrijpende maatregelen waarbij bestaande sportaccommodaties moeten worden samengevoegd tot multifunctionele sportparken. Leferink: “DHV beschikt over alle nodige expertise om schaal- en systeemvoordelen te realiseren die resulteren in besparingen van minimaal tien procent op de beheer- en exploitatiekosten. Gemeenten kunnen de besparingsmaatregelen

vervolgens zelf uitvoeren of delen daarvan door DHV laten realiseren. Vaak levert ook een combinatie van beheer- en onderhoudmaatregelen tussen sportvoorzieningen en andere gemeentelijke activa interessante kostenbesparingen op, zoals in de gemeente Nijmegen waar DHV de verantwoordelijkheid draagt voor het beheer en onderhoud van zeshonderd gemeentelijke gebouwen. Een ding is zeker: ook in uw gemeente liggen aanzienlijke besparingen binnen handbereik.” Info: peter.leferink@dhv.com

Krimpbarometer helpt bij lastige keuzes in krimpgebieden Steeds meer Nederlandse gemeenten krijgen te maken met vergrijzing, ontgroening en zelfs met afname van de bevolkingsomvang. DHV ontwikkelde de Krimpbarometer, een instrument dat de risico’s en kansen in beeld brengt en aanknopingspunten biedt voor oplossingen om krimpgebieden vitaal te houden. Bevolkingsgroei is niet langer vanzelfsprekend. Stabilisatie en afname spelen niet alleen in bekende krimpregio’s als Noordoost-Groningen en Zuid-Limburg, maar ook op lokaal niveau in kernen binnen stedelijke regio’s als bijvoorbeeld het Groene Hart van de Randstad. Omdat ons ruimtelijke beleidskader en het planologische instrumentarium grotendeels zijn gebaseerd op groei, vereist de nieuwe situatie een andere visie, sturing en uitvoeringskader. DHV heeft de ‘Krimpbarometer’ ontwikkeld, een instrument dat gemeenten en regio’s inzicht geeft in de mate en vorm waarin de problematiek zich gaat voordoen en de effecten daarvan voor vastgoed (woningen, winkels, enzovoort), maatschappelijke voorzieningen (zorg, onderwijs, openbaar vervoer) en economie (werkgelegenheid, inkomens, bestedingen). Inzicht in de effecten van krimp versterkt het proces van bewustwording en acceptatie van een veranderende en krimpende bevolking bij gemeenten en regio’s. Dat is nodig om plannen en beleid

regionaal te kunnen afstemmen. Bovendien levert inzicht aanknopingspunten op voor creatieve oplossingen. Met de Krimpbarometer ondersteunt DHV organisaties bij het opzetten van een krimpstrategie. DHV helpt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten bij een strategiebepaling ten aanzien van de krimpproblematiek en de communicatie daarover naar gemeenten. Daarnaast treden we in diverse gemeenten in Noord-Groningen en de Achterhoek op als strategisch adviseur. Voor de provincie Noord-Brabant, de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij en de SER stelt DHV een ‘Welvaartsagenda’ op vanuit een stevig inhoudelijk fundament: hoe de provincie ondanks een slinkende beroepsbevolking toch een sterke economische groei kan behouden. Maar ook voor groeigebieden als de Rijnmond brengt DHV in kaart wat effecten zijn van een krimpende beroepsbevolking in relatie tot economische groei ambities. De invalshoek van DHV bij deze projecten is het verplaatsen van de discussie van defensieve strategieën naar oplossingsgerichte samenwerking tussen regiopartners (buurgemeente, regio, provincie) en publiek en privaat. DHV werkt zo niet alleen mee aan verdieping van het debat op nationaal niveau, maar juist ook aan duurzame ontwikkelingsstrategieën voor krimpregio’s.

Groeiregio

Info: sjoerd.radersma@dhv.com, arjan.bakkeren@dhv.com

Primaire krimpregio

Problematische woningmarktregio Secundaire krimpregio

Altijd een oplossing verder

Renovatie DHV hoofdkantoor in Amersfoort

Meer comfort en minder energiebehoefte. Hoe komt een 40-jarig oud kantoorpand met energielabel G op het prestatieniveau van huidige nieuwbouw? Die uitdaging werd natuurlijk door eigen adviseurs opgepakt. Door een integrale projectaanpak - en dus gevels, dak en installaties met elkaar in verband te brengen - komen de duurzaamheidsmaatregelen optimaal tot hun recht. Bij oplevering van het gerenoveerde pand in feburari 2011 gaat het energielabel van G naar A en komt de energierekening 100.000 euro goedkoper uit. Info: loes.joosten@dhv.com

CO2 scan

CORTEX, beheersysteem voor de openbare ruimte

Afspraken op internationaal, Europees en nationaal niveau moeten leiden tot het beperken van CO2 uitstoot waardoor klimaatverandering binnen ‘veilige’ grenzen blijft. Ook gemeenten willen hun steentje bijdragen aan het verminderen van de CO2 emissies. Een belangrijke stap is om te onderzoeken wat het huidige energiegebruik en de daarmee gepaarde CO2 uitstoot van uw gemeente is, en de verdeling van die CO2 uitstoot over de verschillende sectoren. DHV heeft een rekentool ontwikkeld waarmee de CO2 uitstoot van een gemeente of provincie in kaart kan worden gebracht. De methode geeft antwoord op de volgende vragen:

De vraag “hoe gaat u het beheer van de openbare ruimte volgens de wet BGT vormgeven?” zal de komende maanden regelmatig aan u worden gesteld. De wet BGT treedt in 2012 in werking. Dat lijkt ver weg, maar er is waarschijnlijk nog veel te doen voordat uw organisatie er klaar voor is. BGT staat voor Basisregistratie Grootschalige Topografie en gaat deel uitmaken van het stelsel van basisregistraties. DHV biedt met het nieuwe geïntegreerde beheer- en informatiesysteem CORTEX de oplossing om uw beheergegevens en alle andere objecten in de openbare ruimte met de IMGeo modelregels, aan de BGT wetgeving te laten voldoen. Maar CORTEX kan veel meer. CORTEX verbindt uw complete infor-

• Wat is de lokale CO2 uitstoot en hoe is deze verdeeld over de verschillende doelgroepen? • Wat is effect van autonome ontwikkelingen op de CO2 uitstoot? • Wat is het effect van mogelijke CO2 reducerende maatregelen? • Halen wij onze klimaatdoelstelling voor bijvoorbeeld 2020?

matiestromen op het gebied van beheer op een gebruiksvriendelijke manier met elkaar in een innovatieve en gebruiksvriendelijke GIS omgeving. CORTEX sluit naadloos aan bij het concept van E-overheid. Met CORTEX kunt u de objecten van de openbare ruimte veel efficiënter beheren. Alle objecten zijn eenmalig op te slaan en meervoudig te gebruiken over de gehele breedte van uw organisatie, maar ook daarbuiten. Als gemeenten kunt u nu met het alles-in-één pakket CORTEX het beheer van onder meer riolering, groen, wegen, kunstwerken en verlichting nog beter afstemmen. Dat levert u kostenbesparing op. Info: andre.kwitowski@dhv.com

Info: alexander.gijsen@dhv.com

Klimaatscan

GeO Value staat voor Grond- en Opstalwaarde. Het is een rekenmodel dat gemeenten inzicht geeft in de financiële haalbaarheid van de ontwikkeling van gebieden én gebouwen en draagt zo bij aan een integrale haalbaarheidsanalyse van geplande gebiedsexploitaties. GeO Value is door vormgeving, opbouw en presentatie in een gebruiksvriendelijke Windows omgeving een effectief open communicatiemiddel, bijvoorbeeld bij on-

derhandelingen tussen gronduitgevende en ontwikkelende partijen. Met de bijgeleverde en naar eigen inzicht aan te passen datasets kunt u een project snel doorrekenen of aanpassen. GeO Value kent veel toepassingen waarbij tijdswinst, kwaliteit en flexibiliteit kernbegrippen zijn. Info: bart.louw@dhv.com

vertaald naar effecten voor de lokale situatie zoals watertekort, wateroverlast, hittestress of overstromingsrisico. Deze effecten worden vervolgens gekoppeld aan de functies in het gebied. Door de confrontatie van lokale klimaateffecten en functies komen de gebiedspecifieke klimaatopgaven voor de gemeente in beeld. Op basis hiervan kunnen maatregelen en bijbehorende strategieën worden verkend. Info: paulette.dicker@dhv.com

WD-11-01-023

Gebiedexploitatiemodel GeO Value

Het stedelijk gebied aanpassen aan de klimaatverandering is gebiedsgericht maatwerk. DHV heeft samen met Alterra en het KNMI een klimaatscan ontwikkeld waarmee per gebied ruimtelijk inzicht gegeven wordt in de belangrijkste klimaatopgaven en adaptatiemogelijkheden. Met de klimaatscan kan met behulp van een GIS-applicatie op eenvoudige wijze de klimaatrobuustheid van een gebied in beeld gebracht worden. Effecten als zeespiegelstijging, hogere temperaturen en veranderende neerslagpatronen worden