22 minute read
COVID-19 ANALYSIS
analysis COVID-19
Advertisement
Έναν χρόνο και κάτι μετά την εξάπλωση της πανδημίας του COVID-19 και τον εντοπισμό του πρώτου κρούσματος και στην Κύπρο, οι επιπτώσεις στον οικονομικό, επιχειρηματικό και τραπεζικό τομέα είναι κάτι περισσότερο από ορατές, με το αίσθημα της αβεβαιότητας να κυριαρχεί, αφού ο ιός βρίσκεται ακόμα εντός της κοινότητας και η φάση των εμβολιασμών δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη μέρα, στελέχη του Δ.Σ. του CFA Society Cyprus παρουσιάζουν, μέσα από μια σειρά από ενδιαφέροντα άρθρα, τις κυριότερες εξελίξεις που σημειώθηκαν στον οικονομικό, επιχειρηματικό και τραπεζικό τομέα. Σκιαγραφούν τα δεδομένα με τα όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα και εστιάζουν σε μείζονα θέματα, όπως: Γιατί η πανδημία θα αλλάξει τον τραπεζικό τομέα, ποιες ήταν οι επιπτώσεις της κρίσης του κορωνοϊού στην πραγματική οικονομία, ποιες ήταν οι επιπτώσεις στις χρηματαγορές, ποιες θα είναι οι απαιτήσεις χρέους, πώς οι παράγοντες ESG θα διαμορφώσουν τη μετά κορωνοϊό εποχή και πώς η μετά COVID-19 εποχή θα αναδείξει τα θέματα βιωσιμότητας στον τομέα των επενδύσεων.
ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ Προέδρου CFA Society Cyprus
Ακόμη και πριν από την κρίση του COVID19, είχαμε δει σαφή σημάδια αλλαγής στον τραπεζικό κλάδο. ο τραπεζικός τομέας, έχοντας εστιάσει τις ενέργειές του στην προσπάθεια εξόδου από την κρίση των δανείων subprime, έμεινε πίσω στην καμπύλη της ψηφιακής επανάστασης και βρέθηκε να απειλείται από τις εταιρείες fintech και τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας. H άνευ προηγουμένου κρίση που προκλήθηκε στην πραγματική οικονομία από την πανδημία θα επηρεάσει την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων στους ισολογισμούς των τραπεζών. αυτό θα γίνει εμφανές μετά το τέλος των διαφόρων προγραμμάτων αναστολής αποπληρωμής δανείων που έχουν εκπονηθεί από τις κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο. αυτό, σε συνδυασμό με τη μείωση της λειτουργικής κερδοφορίας από κλασικές εμπορικές τραπεζικές συναλλαγές και τις μειωμένες προοπτικές ανάπτυξης των δανειακών χαρτοφυλακίων, θα οδηγήσει σε ένα κύμα τραπεζικών συγχωνεύσεων και θα διευρύνει το χάσμα μεταξύ των διαφοροποιημένων πολύ μεγάλων τραπεζών (megabanks) και του υπόλοιπου τραπεζικού κλάδου. Είναί πολύ πίθανο Ενα σημαντίκο ποσοστο των δανΕίων, ύψούσ €12 δίσ., πού ηταν κατω απο το μορατορίούμ αποπληρωμησ δοσΕων κατα το τΕλοσ τού 2020, να καταστούν μη ΕξύπηρΕτούμΕνα το 2021
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΗΠΑ
αν πάρουμε ως παράδειγμα τον τραπεζικό τομέα των ηπα, η κερδοφορία των τεσσάρων αμερικανικών megabanks (JPMorgan Chase, Bank of America, Citigroup και Wells Fargo) έχει ξεπεράσει τις εκτιμήσεις των αναλυτών, ενώ οι περιφερειακές και κοινοτικές τράπεζες δείχνουν να επηρεάζονται πολύ περισσότερο από την πανδημία. οι τέσσερις πολύ μεγάλες τράπεζες μπόρεσαν να ξεπεράσουν τις προβλέψεις λόγω της ισχυρής ποιότητας των περιουσιακών τους στοιχείων, των συνετών προβλέψεων για επισφαλή δάνεια και των μεγάλων αποθεματικών που κατάφεραν να συσσωρεύσουν στα πρώτα στάδια της πανδημίας. ωστόσο, ακόμη και γι’ αυτές τις μεγάλες τράπεζες, η υπεραπόδοση προήλθε από έσοδα από επενδυτικές εργασίες, έσοδα τα οποία δεν είναι διαθέσιμα σε τράπεζες που εστιάζουν κυρίως σε εμπορικές τραπεζικές δραστηριότητες. στην άλλη πλευρά του ατλαντικού, ο τραπεζικός τομέας φαίνεται λιγότερο προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης του COVID-19. οι τράπεζες της Ευρωζώνης δεν είχαν την ευκαιρία να ανακάμψουν πλήρως από την τραπεζική κρίση και, ως εκ τούτου, δεν είχαν την ικανότητα να συσσωρεύσουν αποθεματικά και να κάνουν προβλέψεις για επισφαλή δάνεια στον βαθμό που έκαναν οι τράπεζες των ηπα. στην πραγματικότητα, υπήρξαν περιπτώσεις όπου τράπεζες προέβησαν σε μείωση των προβλέψεών τους για επισφαλή δάνεια, για να αποφύγουν άμεσες κεφαλαιακές ανάγκες. ως αποτέλεσμα, λίγο πριν από το τέλος του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κυκλοφόρησε ένα σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την πανδημία.
ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΑ NPL
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, η στρατηγική NPL έχει τέσσερις βασικούς στόχους: 1. Περαιτέρω ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για προβληματικά περιουσιακά στοιχεία, που θα επιτρέψουν στις τράπεζες να απομακρύνουν τα NPL από τους ισολογισμούς τους, διασφαλίζοντας παράλληλα την περαιτέρω ενίσχυση της προστασίας των δανειοληπτών. 2. Μεταρρύθμιση της νομοθεσίας της Ε.Ε. περί αφερεγγυότητας και ανάκτησης χρεών, η οποία θα συμβάλει στη σύγκλιση των διαφόρων πλαισίων αφερεγγυότητας σε ολόκληρη την Ε.Ε., διατηρώντας παράλληλα υψηλά πρότυπα προστασίας καταναλωτών. 3. Υποστήριξη της δημιουργίας και της συνεργασίας Εθνικών Εταιρειών Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (AMC) σε επίπεδο Ε.Ε. 4. Εφαρμογή προληπτικών μέτρων δημόσιας στήριξης, όπου απαιτείται, για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, σύμφωνα με την οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών της Ε.Ε. και τα πλαίσια κρατικών ενισχύσεων. Ως επακόλουθο των πιο πάνω, είναι φυσικό να επηρεαστεί και ο κυπριακός τραπεζικός τομέας, ειδικά εάν λάβουμε υπόψη ότι η Κύπρος έχει καταγράψει το υψηλότερο με διαφορά ποσοστό παγοποίησης αποπληρωμής δανείων στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (περίπου το 55% των δανείων του ιδιωτικού τομέα στο τέλος Σεπτεμβρίου 2020), και το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να περιμένουμε ότι ένας σημαντικός αριθμός προβληματικών δανείων θα μετακινηθεί από τους ισολογισμούς των τραπεζών σε διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, όπως έγινε για παράδειγμα με την πρόσφατη πώληση του χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων «Helix 2 Portfolio B» από την Τράπεζα Κύπρου σε ένα ταμείο συνδεδεμένο με την PIMCO. Επιπλέον, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα καταστεί αναγκαία η σύσταση μιας εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων για τη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων που ενδέχεται να προκύψουν ως άμεσο αποτέλεσμα της πανδημίας. Είναι πολύ πιθανό ένα σημαντικό ποσοστό των δανείων, ύψους 12 δισ. ευρώ, που ήταν κάτω από το μορατόριουμ αποπληρωμής δόσεων κατά το τέλος του 2020, να καταστούν μη εξυπηρετούμενα το 2021.
ΑΓΝΟΗΣΑΝ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΙΝΑΝΟΥ Μέλους Δ.Σ. CFA Society Cyprus
Αρχίζοντας με τον ιατρικό ορισμό του κορωνοϊού και το χρονικό της εξάπλωσής του ανά το παγκόσμιο, γνωρίζουμε τα εξής: Ο COVID-19 είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική ασθένεια που προκαλεί λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος και μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως θανατηφόρα. άπό αυτά που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, ο ιός μεταδόθηκε από ζώα και η πρώτη περίπτωση καταγράφηκε στη Wuhan της κίνας τον Δεκέμβριο του 2019. παρόλο που τον ιανουάριο του 2020 είχαν γίνει αναφορές για επέκταση του ιού και εκτός της Wuhan, λίγοι ανέμεναν την ταχεία εξάπλωση της νόσου παγκοσμίως και την κήρυξή της σε πανδημία από τον παγκόσμιο Οργανισμό υγείας (στις 11 μαρτίου 2020).
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΧΡΗΜΑΤΑΓΟΡΕΣ
λέγοντας τα πιο πάνω, ας επιχειρήσουμε να δώσουμε μια εικόνα για τις επιπτώσεις της πανδημίας στις χρηματαγορές, οι οποίες θα λέγαμε ότι αρχικά ήταν ήπιες, αφού όλοι υποτίμησαν τις συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία, καθώς οι επενδυτές αποτιμούσαν την ομαλοποίηση της εμπορικής σχέσης των ηπά με την κίνα. κατά την περίοδο εκείνη, ο δείκτης S&P 500 μειώθηκε κατά 3,8% στα τέλη ιανουαρίου 2020, πριν από τη γρήγορη αποκατάσταση των ζημιών του τον Φεβρουάριο, και επιπλέον τα 10ετή T-Notes, ενεργώντας ως «ασφαλές καταφύγιο», υποχώρησαν από σχεδόν 2% στα τέλη Δεκεμβρίου σε 1,5% την ίδια περίοδο. και ενώ η πανδημία εξαπλωνόταν, όταν οι επενδυτές άρχισαν να συνειδητοποιούν τη σοβαρότητα του ιού τον Φεβρουάριο του 2020, ο πανικός αντικατέστησε τον εφησυχασμό. Ο S&P 500 κατέγραψε απώλειες πέραν του 35% σε λιγότερο από έναν μήνα (μέχρι τα μέσα μαρτίου), εν μέσω υψηλής μεταβλητότητας. Οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως προέβησαν σε μειώσεις επιτοκίων και ενίσχυση ρευστότητας, μέσω ποσοτικής χαλάρωσης μεγάλης κλίμακας, για να μετριάσουν τον αντίκτυπο. χαρακτηριστικά, η Federal Reserve (Ομοσπονδιακή τράπεζα των ηπά) ενήργησε αποφασιστικά τον μάρτιο του 2020 προχωρώντας σε μείωση των αμερικανικών επιτοκίων από 1,75% σε 0% και επεκτείνοντας την εργαλειοθήκη της ποσοτικής χαλάρωσης με την αγορά κρατικών και εταιρικών ομολόγων. μετά από αυτή την κίνηση από την κεντρική τράπεζα των ηπά, οι αποδόσεις των χρεογράφων κατέρρευσαν, με τα 10ετή κρατικά ομόλογα να αποδίδουν μέχρι και 0,31%, ενώ οι χρηματιστηριακές αγορές έφτασαν εν τέλει στο κατώτατό τους επίπεδο.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΤΗΣ ΘΑΛΕΙΑΣ ΚΟυνΟυνΗ Γραμματέως Δ.Σ. CFA Society Cyprus
Ηπανδημία είχε σημαντικό αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία, ως συνέπεια των επιβεβλημένων μέτρων από τις κυβερνήσεις σε μια προσπάθεια περιορισμού του ιού, αλλά και στις αλλαγές συμπεριφοράς των καταναλωτών, ως επακόλουθο της επανεκτίμησης του τρόπου λειτουργίας της καθημερινότητάς μας. Όπως με κάθε σοκ, ορισμένοι τομείς της οικονομίας επωφελούνται, άλλοι επηρεάζονται αρνητικά και προκύπτουν νέες ευκαιρίες.
Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Η επεκτασΗ του διαδικτυακου λιανικου εμποριου φερνει μια πολλα οποίος δίνει ώθηση στην περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα υποσχομενΗ των μεταφορών και σε βελτιώσεις στους αυτοματισμούς προοπτικΗ της αλυσίδας εφοδιασμού. ο περιορισμός των ταξιδιών μεταξύ των περισσότερων χωστον τομεα τΗσ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ρών, αλλά και η διστακτικότητα των ατόμων να ταξιδέψουν εφοδιαστικΗσ ΤΟΜΕΑΣ ΑΚΙΝήΤωΝ λόγω ανησυχιών για την υγεία τους, έχουν εξουθενώσει τόσο αν και ο κατασκευαστικός τομέας και ο τομέας των ακινήτων τον αεροπορικό κλάδο όσο και αυτόν της φιλοξενίας. Για την κύπρο, άνθησαν τα τελευταία χρόνια, τόσο η πανδημία όσο και η διακοπή του προόπου ο τουρισμός συμβάλλει περίπου σε ποσοστό 23% του αεπ, η γράμματος πολιτογράφησης προκάλεσαν σημαντική αναταραχή και στους δύο παγκόσμια επιδημία είχε σημαντικό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία. τομείς. Η ζήτηση έχει μετατοπιστεί από τις πολυτελείς μονάδες υψηλής αξίας με μια μείωση των τουριστικών αφίξεων κατά τους καλοκαιρινούς σε μεσαίες κατοικίες, με έμφαση στην ολοκλήρωση των υπό ανάπτυξη έργων. μήνες μεγαλύτερη του 90%, ένας σημαντικός αριθμός ξενοδοχείων Η επιδείνωση των ποσοστών ανεργίας και οι μειωμένες ευκαιρίες χρηματοδόστην κύπρο παρέμειναν κλειστά κατά τη συνήθως πιο πολυσύχναστη τησης είναι πιθανό να επηρεάσουν τον κλάδο γενικότερα, με συγκεκριμένους περίοδο. αυτό είχε επιπτώσεις επίσης σε εστιατόρια και μπαρ, τόσο τύπους ακινήτων να αποδεικνύονται πιο ανθεκτικοί από άλλους. οι κατοικίες λόγω περιορισμών στη λειτουργία τους όσο και λόγω περιορισμένης είναι πιθανό να αποδειχθούν πιο ανθεκτικές από τα εμπορικά ακίνητα, τόσο για ζήτησης. οι επιπτώσεις στον τουρισμό είναι πιθανό να παραμείνουν ιδιοκατοίκηση όσο και ως ελκυστική επένδυση. μεσοπρόθεσμα ως μέρος τριών κύριων αβεβαιοτήτων: (α) διαθέσιμες αεροπορικές εταιρείες στη χώρα μετά από σημαντικές ΟΙ ΝΕΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥξήΣ αλλαγές στη δομή της αγοράς, (β) επιτυχία της διάθεσης εμβολιασμού κάθε σοκ στην αγορά δημιουργεί και νέες ευκαιρίες. καθώς όλοι οι τομείς και αποτελεσματικότητα των εμβολίων σε νέες παραλλαγές του ιού και αναγκάστηκαν να βρουν νέους τρόπους να λειτουργήσουν για να επιβιώσουν (γ) καταναλωτικές αλλαγές και προτιμήσεις για τον τοπικό τουρισμό. εντός των περιορισμών των πανδημικών μέτρων, ο τομέας της τεχνολογίας έχει σημειώσει σημαντικές εξελίξεις, όπως η τηλεδιάσκεψη, το cloud computing, οι ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ψηφιακές υπογραφές και η τεχνητή νοημοσύνη, εξελίξεις οι οποίες κάνουν την Η πανδημία είχε ιδιαίτερο αντίκτυπο στο λιανικό εμπόριο, τόσο μεταξύ ασφάλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας για κάθε επιχείρηση. Η επέκταση όσο και εντός υποτομέων. Ως συνέπεια της ανησυχίας για την επάρκεια του διαδικτυακού λιανικού εμπορίου φέρνει επίσης μια πολλά υποσχόμενη αποθεμάτων και των προβλημάτων υγείας, αλλά και λόγω του γεγονότος προοπτική στον τομέα της εφοδιαστικής. ότι οι άνθρωποι ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, τα τμήματα τροφίμων, ποτών και προϊόντων υγείας ευνοήθηκαν σημαντικά, ενώ ή ΑΝΑγΚή γΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ τα ηλεκτρονικά και τα έπιπλα είχαν επίσης θετικό αντίκτυπο. καθώς ΜΟΝΤΕΛΟ τα εμπορικά κέντρα παρέμειναν κλειστά για το μεγαλύτερο μέρος του αν και το επιχειρηματικό μοντέλο μιας χώρας πρέπει συχνά να αξιολογείται και 2020, οι καταναλωτές στράφηκαν σε πιο μικρά εμπορικά καταστήματα. να βελτιώνεται, η πανδημία έχει καταστήσει την ανάγκη επανεξέτασης του οικοτα καταστήματα, ανεξαρτήτως μεγέθους, κινήθηκαν προς διαδικτυακές νομικού μοντέλου για την κυπριακή οικονομία ακόμη πιο έντονη. οι βελτιώσεις πωλήσεις, σε μια προσπάθεια να κινηθούν ευέλικτα και να διατηρήσουν στο νομικό πλαίσιο και η λειτουργική αποτελεσματικότητα θα μπορούσαν να κάποια έσοδα. μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αναμένουμε μια ενισχύσουν περαιτέρω τομείς που συμβάλλουν σημαντικά στο αεπ της χώρας, αλλαγή στο λιανικό εμπόριο, καθώς οι καταναλωτές αναπτύσσουν μια ενώ ταυτόχρονα μπορεί να υπάρξει στήριξη σε άλλους, πολλά υποσχόμενους προτίμηση για έναν συνδυασμό μεταξύ φυσικών και online αγορών, ο κλάδους, όπως ο τομέας της τεχνολογίας, η ιατρική και η εφοδιαστική.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΧΡΕΟΥΣ
ΤΟΥ ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΠΟΥΛΛΗ Ταμία Δ.Σ. CFA Society Cyprus
Ηπανδημία του κορωνοϊού αποδιοργάνωσε τόσο την οικονομική δραστηριότητα όσο και τα δημόσια οικονομικά στην κύπρο. τα προληπτικά μέτρα και τα μέτρα περιορισμού (lockdown) που τέθηκαν σε ισχύ ως εργαλεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας επηρέασαν την οικονομία. λόγω της πανδημίας, ο ρυθμός ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας προβλέπεται να μειωθεί κατά 5,5% το 2020. ωστόσο, η οικονομία προβλέπεται να έχει θετικό ρυθμό ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να είναι 4,5% για το 2021 και μεσοπρόθεσμα στο 2,8% το 2023. για να καταπολεμήσει τον αντίκτυπο της πανδημίας, η κυβέρνηση στράφηκε προς τις διεθνείς αγορές για να αντλήσει κεφάλαια. ο κύριος στόχος της κυπριακής κυβέρνησης ήταν να ελαχιστοποιήσει τον αντίκτυπο που θα είχε η πανδημία στην οικονομική ανάπτυξη, να συγκρατήσει την ανεργία και να διαφυλάξει τη μακροοικονομική σταθερότητα. οι ανάγκες χρηματοδότησης θα κυμαίνονται μεταξύ 6% και 11% του αεπ κατά την τριετία. Σύμφωνα με το ύπουργείο οικονομικών, οι ακαθάριστες χρηματοοικονομικές ανάγκες προβλέπεται να είναι 2,3 δισ. ευρώ το 2021, 2,1 δισ. ευρώ το 2022 και 1,4 δισ. ευρώ το 2023. η κύρια πηγή δανεισμού για τις χρηματοδοτικές ανάγκες θα συνεχίσουν να είναι τα ευρωπαϊκά μεσοπρόθεσμα ομόλογα (EMTN). μέσω του EMTN, η κυβέρνηση είναι σε θέση να προσελκύσει διεθνείς επενδυτές. οι επενδυτές της εγχώριας αγοράς θα αποτελέσουν επίσης πηγή χρηματοδότησης της δημοκρατίας. επίσης, στο οπλοστάσιο της κυβέρνησης ως πρόσθετα εργαλεία είναι τα ομόλογα που εκδίδονται σε ιδιώτες επενδυτές, τα βραχυπρόθεσμα γραμμάτια δημοσίου και δάνεια από διεθνείς τράπεζες για χρηματοδότηση έργων.
Δείκτης χρεους προς το Αεπ
ο δείκτης χρέους προς το αεπ αυξήθηκε ουσιαστικά το 2020 ένεκα του χρέους που εξέδωσε η κυβέρνηση. Συνεπώς, ο εν λόγω δείκτης εκτιμάται ότι θα αυξηθεί στο 119% από 94% το 2019. αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση έχει συσσωρεύσει σημαντικά αποθεματικά μετρητών για να αντιμετωπίσει τον αναμενόμενο αρνητικό αντίκτυπο της πανδημίας στην οικονομία. παρά την αύξηση του δείκτη χρέους προς το αεπ, οι ευνοϊκές συνθήκες χαμηλών επιτοκίων και το κλίμα επιθυμίας για επιπρόσθετο πιστωτικό κίνδυνο από τους συμμετέχοντες στην αγορά συνέβαλαν στη μείωση του κόστους χρηματοδότησης για την κύπρο. το μέσο σταθμικό κόστος του δημόσιου χρέους μειώθηκε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, στο 1,8% (κατά προσέγγιση) το 2020. το ύπουργείο οικονομικών προβλέπει επί του παρόντος ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού για το 2021 θα κυμανθεί μεταξύ 2,7% και 3%. για τον δείκτη χρέους προς αεπ το 2021 αναμένεται μείωση σε επίπεδα μεταξύ 111% και 113%. το κόστος του χρέους αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, καθώς η κυβέρνηση θα αναχρηματοδοτεί και θα αντικαθιστά το χρέος με σχετικά λιγότερο ακριβό χρέος, λόγω των ευνοϊκών συνθηκών της αγοράς.
πίςτοληπτίκη ίκΑνοτητΑ
το 2020 η μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα χρέους διατηρήθηκε από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. η βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας για την κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με τη διατήρηση του επενδυτικού βαθμού από τους κύριους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, είναι καλοί παράγοντες για πρόσβαση στις διεθνείς αγορές. μέχρι τον φεβρουάριο του 2020, το πιστωτικό περιθώριο (credit margin spread) του 10ετούς ομολόγου συνέχισε την πτωτική του τάση. ωστόσο, η αύξηση του δείκτη χρέους προς το αεπ που αναφέρθηκε παραπάνω, οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι τράπεζες με πιθανή αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι μειωμένες αναμενόμενες αφίξεις τουριστών και η γενική οικονομική επιδείνωση μεσοπρόθεσμα ασκούν μεγαλύτερη πίεση στα στοιχεία αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας. απομένει να δούμε πώς θα αντιδράσει η κυπριακή οικονομία τον επόμενο χρόνο, καθώς η οικονομική ανθεκτικότητα της κύπρου θα δοκιμαστεί.
Πηγές:
• Μεσοπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης δημόσιου χρέους 2021-2023 που εκδόθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών, Οκτώβριος 2020. • Ανακοίνωση σχετικά με την αγορά από το Γραφείο Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους τον Οκτώβριο του 2020.
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑ COVID-19 ΕΠΟΧΗ
ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Μέλους Δ.Σ. CFA Society Cyprus και Προέδρου της Επιτροπής Research Challenge and University Relations
Ακραία φαινόμενα, όπως η πρόσφατη πανδημία, μας υπενθυμίζουν γιατί η σύσταση του χαρτοφυλακίου μας πρέπει να βασίζεται σε θεμελιώδεις επενδυτικές αρχές, αλλά και πόσο σημαντικό είναι να ευθυγραμμίζεται με τους επενδυτικούς μας στόχους. η κρίση που διανύουμε ανέδειξε, για ακόμα μια φορά, την ικανότητα της ανθρώπινης εφευρετικότητας να καινοτομεί, αλλά και νέες ενδιαφέρουσες θεματικές επενδύσεις. αυτές αναμένεται να δημιουργήσουν νέες αγορές και να μεταμορφώσουν τις υπάρχουσες, έχοντας σημαντικό και μακροχρόνιο αντίκτυπο στη ζωή ανάγκη για εύρεση λύσεων όσον αφορά τις οικονομικές και υγειονομικές μας. η προσήλωση, λοιπόν, σε βασικά θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και η προκλήσεις που παρουσιάζονται. οι άνθρωποι όχι μόνο ζουν περισσότερο, αποφυγή μη βιώσιμων τάσεων μπορούν να προσφέρουν στους επενδυτές αλλά επίσης επιδιώκουν έναν υγιέστερο και εξυπνότερο τρόπο ζωής, τον την ευκαιρία για σημαντικές αποδόσεις στο μέλλον. οποίο οι εταιρείες καλούνται να αξιοποιήσουν. οι κεντρικές τράπεζες στις ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν προβεί, τα τελευταία χρόνια, σε σημαντικές μειώσεις στα επιτόκια, κρατώντας τα ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. ςυνεχίζουν, επίσης, να διατηρούν μια πολύ η αειφορία ή βιώσιμη ανάπτυξη θα είναι ένα από τα καθοριστικά κινήδιευκολυντική στάση με τεράστιες ενέσεις ρευστότητας, ματα της δεκαετίας, καθώς κυβερνήσεις και εταιρείες ανά το που στοχεύουν στον περιορισμό της αρνητικής επίδρασης παγκόσμιο επιδιώκουν την υλοποίηση της ατζέντας 2030 της πανδημίας στις αγορές. αυτό αναμένεται να συνεχιστεί του οργανισμού ηνωμένων εθνών (οηε) για τη Βιώσιμη καθώς προχωράμε στο 2021, παρέχοντας υποστήριξη ανάπτυξη. οι εταιρείες που επιλέγουν να ακολουθήσουν ένα και ελκυστικές προοπτικές απόδοσης για τις μετοχές. Ένα Καθώς ο νέο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, βασισμένο σε μια κυκλική σοβαρό εμπόδιο για την ανάπτυξη θα ήταν η επιστροφή παγΚοςμιος οικονομία, ή που καινοτομούν για να μειώσουν το οικολογικό του πληθωρισμού στις αγορές, κάτι το οποίο ίσως είναι λίγο νωρίς να παρατηρηθεί προς το παρόν. πληθυςμος ςυνεχιζει να τους αποτύπωμα, οδεύουν προς την κατεύθυνση των ρυθμιστικών και καταναλωτικών τάσεων. ο κόσμος αλλάζει γρηγορότερα από ποτέ και έχουν προκύψει κάποιες ισχυρές τάσεις που πιθανότατα να γηραςΚει με ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ διαμορφώσουν το μέλλον μας: η κλιματική αλλαγή, ο αυξητιΚους η ψηφιακή οικονομία ευδοκιμεί και η καινοτομία σε τομείς όπως αυξανόμενος πληθυσμός, η τεχνολογία και η ψηφιακή μετάβαση, η καινοτομία στην υγειονομική περίθαλψη. η πανδημία, αν μη τι άλλο, είναι πιθανό να επιταχύνει αυτές ρυθμους, αναμενονται η υγειονομική περίθαλψη μπορεί να παρέχει θεμιτές λύσεις σε μελλοντικές προκλήσεις. η ανάπτυξη νέων εφαρμογών και η χρηστικότητα της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και του Big Data τις τάσεις σε όλο τον κόσμο. ςημαντιΚες (ή αλλιώς «μεγάλα δεδομένα») σε διάφορους τομείς θα είναι διαρθρώτιΚες καθοριστικοί παράγοντες για την αύξηση εσόδων. νέες τεχνολοΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός συνεχίζει να γηράσκει με αυξητικούς ρυθμούς, αναμένονται σημαντικές διαρθρωαλλαγες ςτην παγΚοςμια γίες, όπως το 5G, ανοίγουν τον δρόμο για ακόμα περισσότερη ανάπτυξη σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της εξ αποστάσεως χειρουργικής, της επαυξημένης πραγματικότητας τικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία. υπάρχει σαφής οιΚονομια (augmented reality) και της αυτόνομης οδήγησης.
POST-COVID ESG ERA
Του Ζήνωνα ΠαΠαφιλιΠΠου Μέλους Δ.Σ. CFA Society Cyprus και Προέδρου της Επιτροπής CFA Cyprus Advocacy
Στις αρχές του 2021, η αισιοδοξία φιλοδοξεί να υπερνικήσει τη χειρότερη οικονομική κρίση και τη χειρότερη παγκόσμια κρίση υγείας που βιώνει ο πληθυσμός τα τελευταία 80 και 100 χρόνια αντίστοιχα. Το ΔΝΤ εκτιμά μια παγκόσμια συρρίκνωση 4,4% για το 2020, αλλά και αύξηση 5,2% για αυτό το έτος. Η τρέχουσα κατάσταση της πανδημίας παρουσιάζει ένα τεράστιο δεύτερο κύμα του ιού στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, ενώ τα εμβόλια (με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα) έχουν τεθεί για μαζική διανομή έως το πρώτο εξάμηνο του έτους. Ωστόσο, σε πραγματικούς οικονομικούς όρους, η περιορισμένη κινητικότητα και η χαμηλή οικονομική δραστηριότητα δείχνουν μια περαιτέρω συρρίκνωση για το τρέχον τρίμηνο, ενώ η ελπίδα για βελτίωση μετατοπίζεται προς τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Υπό αυτή την έννοια, οι επενδυτικές ευκαιρίες για τις κατηγορίες υψηλού κινδύνου σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα περιορίζονται, ενώ η προθυμία και η «όρεξη» των επενδυτών για βιώσιμη και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη αποτελούν μείζονος σημασίας ζήτημα. Το «βιώσιμο» έχει πλέον γίνει συνώνυμο των επενδυτικών κριτηρίων Περιβαλλοντικών, Κοινωνικών και Διακυβέρνησης («ESG»). Ο ρυθμός αύξησης επενδύσεων στον τομέα ESG έχει επιταχυνθεί υπό εκθετική μορφή τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζοντας 10ετή αύξηση σχεδόν 300% σε κεφάλαια έναντι 130% στη συνολική αύξηση κεφαλαίων της αγοράς (η τρέχουσα κεφαλαιουχική αξία ESG επενδύσεων ανέρχεται διεθνώς στα $40,5 τρισ.). Οι διαχειριστές επενδύσεων ανά το παγκόσμιο, «συνυπολογίζοντας» τα επακόλουθα στην COVID-19 εποχή, βρίσκονται ήδη στη διαδικασία ολοκλήρωσης και υιοθέτησης κριτηρίων και παραμέτρων ESG στις επενδυτικές τους στρατηγικές, επιδιώκοντας να καλύψουν τις ανάγκες των επενδυτών τους. Σε επίπεδο κανονιστικού και νομοθετικού πλαισίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως επακόλουθο της πανδημίας, ενισχύει την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» (για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050), με απώτερο στόχο την εισροή κεφαλαίων σε βιώσιμα έργα, δημιουργώντας το «EU Taxonomy», ένα κοινό σύστημα ταξινόμησης βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων το οποίο περιλαμβάνει παραμέτρους ESG. Το CFA Institute βρίσκεται επίσης στη διαδικασία δημιουργίας «προτύπων παραμέτρων ESG» για επενδυτικά προϊόντα. Το επενδυτικό κοινό αναγνωρίζει χωρίς αμφιβολία ότι οι παράγοντες ESG θα διαμορφώσουν τον μετά κορωνοϊό κόσμο και θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανασυγκρότησή του. Η κοινωνική αλληλεγγύη και η ποιοτική εταιρική διακυβέρνηση είναι απαραίτητα εργαλεία για την ανάκαμψη μετά την κρίση. Μελετώντας το πανδημικό «stress-test» στις μέρες μας σε κρατικό επίπεδο, οι χώρες με λιγότερο αποτελεσματικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, μικρή διαφοροποίηση, λιγότερο ανεπτυγμένες υποδομές και με υψηλά επίπεδα χρέους και εξωτερική οικονομική εξάρτηση, έχουν υποστεί μεγαλύτερη ζημιά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αντίθετα, οι περισσότερο διαφοροποιημένες χώρες, με ισχυρότερα και βιωσιμότερα οικονομικά δεδομένα, έχουν αντεπεξέλθει. Το ξεκάθαρο μήνυμα για τον Σύνδεσμό μας είναι ότι το ESG είναι πλέον πιο επίκαιρο από ποτέ. Ο κάθε οργανισμός και εταιρεία διεθνώς, ανεξαρτήτως κλάδου και βιομηχανίας, θα πρέπει να υιοθετήσει αυτούς τους παράγοντες και να χαράξει μια ενεργή και γρήγορη-ευέλικτη προσέγγιση στη στρατηγική και το μοντέλο του, εάν θέλει να παραμείνει ανταγωνιστικός, να συμμορφωθεί με τους αναδυόμενους κανονισμούς και να διατηρήσει τη φερεγγυότητά του, με στόχο τη βιωσιμότητα και κερδοφορία στον μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Του EvgEny Tarakanov Αντιπροέδρου CFa Society Cyprus
ΩΣ CFA SoCIety ΚύΠρΟύ,
ΟΚυπριακός Σύνδεσμος Χρηματοοικονομικών ΕφΑρμΟζΟύμΕ • Η καλή διαχείριση και τα υψηλά ηθικά πρότυπα είναι Αναλυτών (CFA Society Cyprus) ιδρύθηκε το 2003, κατά τα πρώτα χρόνια της παγκόμΕ ΕΠΙΤύΧΙΑ απαραίτητα για την εξασφάλιση της εμπιστοσύνης και για την εξυπηρέτηση της κοινωνίας. Οι χρηματοοικονομικές σμιας επέκτασης του Ινστιτούτου CFA. ΤΙΣ ΚΟρύφΑΙΕΣ αγορές πρέπει να παρέχουν σε κάθε επενδυτή την ευκαιρία Ο Σύνδεσμος στην Κύπρο αριθμεί σήμερα ΠΑΓΚΟΣμΙΕΣ να κερδίσει μια δίκαιη απόδοση. 187 μέλη και εκατοντάδες υποψήφιους για απόκτηση του ΠρΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟύ CFA • Οι χρηματοοικονομικές αγορές είναι πιο αποτελεσματικές τίτλου CFA. Ο αριθμός είναι σχεδόν διπλάσιος από ό,τι πριν από 5 InStItUte με γνώστες, διαφορετικούς συμμετέχοντες. • Οι υψηλές ηθικές αρχές και τα επαγγελματικά πρότυπα χρόνια, σηματοδοτώντας μια ολοένα αυξανόμενη ζήτηση για τον τίτλο CFA. είναι απαραίτητα για τα θετικά αποτελέσματα. Οι κανόνες και οι κανονισμοί, Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 327 υποψήφιοι εγγεγραμμένοι για να δώσουν ενώ είναι απαραίτητοι, δεν αρκούν από μόνοι τους. εξετάσεις CFA το 2021, ενώ 30 από αυτούς προσπαθούν να δώσουν την Εκτός από τα άμεσα οφέλη για τους πελάτες τους, το έργο των επαγγελματελική τους εξέταση CFA. Δεδομένου ότι το μέσο ποσοστό επιτυχίας για την τιών διαχείρισης επενδύσεων και ο αντίκτυπος της βιομηχανίας διαχείρισης τελική εξέταση ανέρχεται στο 50%, ανυπομονούμε να φτάσουμε το όριο επενδύσεων ωφελούν επίσης την κοινωνία μέσω των βελτιωμένων αποτετων 200 μελών της Charterholder Society. λεσμάτων των επενδυτών και της επακόλουθης αποτελεσματικής κατανομής Το ίδιο το CFA Institute είναι η μεγαλύτερη παγκόσμια ένωση επαγγελματιών κεφαλαίων που οδηγεί στην οικονομική ανάπτυξη. επενδυτών. Δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και επεκτά- Αυτές είναι οι πολιτιστικές μας αξίες, οι οποίες ορίζουν ποιοι είμαστε, τι θηκε πέρα από τη Βόρεια Αμερική τη δεκαετία του 1980, αντανακλώντας υποστηρίζουμε και τι φιλοδοξούμε να είμαστε. την παγκοσμιοποίηση της διαχείρισης των επενδύσεων. Το Ινστιτούτο CFA επί του παρόντος μετρά 162 CFA κοινότητες σε όλο τον κόσμο, οι οποίες ΑΛΛΕΣ ΤΡΕΙΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ λειτουργούν ως μία, εξυπηρετώντας την αποστολή μας, η οποία είναι να ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ηγηθούμε του επενδυτικού επαγγέλματος παγκοσμίως, προωθώντας τα Ως CFA Society Κύπρου, εφαρμόζουμε με επιτυχία τις κορυφαίες παγκόσμιες υψηλότερα πρότυπα δεοντολογίας, εκπαίδευσης και επαγγελματικής αριστείας πρακτικές του CFA Institute. Η πρόσφατη αύξηση των μελών μας μάς επέτρεψε για το τελικό όφελος της κοινωνίας. ήδη, εκτός από το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας, να δημιουργήσουμε Αυτή η αποστολή εξυπηρετείται με τη δημιουργία αξίας για τους βασικούς τρεις εξειδικευμένες επιτροπές, που λειτουργούν συνεχώς και οι οποίες επαγγελματίες διαχείρισης επενδύσεων και τη συνεργασία με τον βασικό αντικατοπτρίζουν την τρέχουσα εστίαση: κλάδο διαχείρισης επενδύσεων για την προώθηση της ηθικής, της ακεραι- • Για την καταπολέμηση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού – Επιτροπή ότητας της αγοράς και των επαγγελματικών προτύπων πρακτικής, τα οποία Χρηματοοικονομικού Γραμματισμού, συμβάλλουν συλλογικά στην κοινωνία. Ως μέρος ενός παγκόσμιου, ανεξάρ- • Για την ανάπτυξη επαγγελματιών υψηλού επιπέδου και ηθικής επένδυσης τητου οργανισμού, διαδραματίζουμε ρόλο στο να είμαστε διαχειριστής και - Research Challenge & University Relations Committee και πρωταθλητής της βιομηχανίας διαχείρισης επενδύσεων. • Για την προώθηση της ακεραιότητας και του επαγγελματισμού στην τοπική χρηματοοικονομική βιομηχανία – Advocacy Committee. ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ Οι επιτροπές αυτές μας επιτρέπουν να αξιοποιούμε την εμπειρία πολλών ΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ από τα μέλη μας προς όφελος της τοπικής επενδυτικής βιομηχανίας και της Πιστεύουμε ότι οι χρηματοοικονομικές αγορές και υπηρεσίες πρέπει να ευημερίας της κοινωνίας στην Κύπρο. λειτουργούν με τους ακόλουθους τρόπους: • Οι επαγγελματίες επενδύσεων συμβάλλουν στο τελικό όφελος της κοινωνίας «Οι επιτυχημένοι επαγγελματίες επενδύσεων είναι πειθαρχημένοι και συνεπείς μέσω της βιώσιμης αξίας που δημιουργείται από αποτελεσματικές χρηματο- και σκέφτονται πολύ για το τι κάνουν και πώς το κάνουν», πιστωτικές αγορές και από αποτελεσματικά επενδυτικά ιδρύματα. Benjamin Graham, The Intelligent Investor (1949).
