ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΕΣ ΡΗΤΡΕΣ: Ασπίδα προστασίας

από καταχρηστικές ρήτρες

Ολοκληρώθηκε από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εμπορίου η συζήτηση για το πολυνομοσχέδιο περί προστασίας του καταναλωτή, το οποίο θεωρείται ως ένα σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των καταχρηστικών ρητρών σε καταναλωτικές συμβάσεις, περιλαμβανομένων των τραπεζικών συμβάσεων. Το νομοσχέδιο οδηγείται στην τελευταία Ολομέλεια, πριν από τη διάλυση της Βουλής λόγω των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών. Στις συνεδριάσεις έλαβαν μέρος οι βουλευτές που είναι μέλη της Επιτροπής, η Νομική Υπηρεσία και η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του αρμόδιου Υπουργείου, οι οποίοι και κατέληξαν στο τελικό κείμενο, μετά από εξέταση των υπομνημάτων που κατέθεσαν στην Επιτροπή όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς.

Το προτεινόμενο πολυνομοσχέδιο κατατέθηκε στη Bουλή τον περασμένο Νοέμβριο και ενοποιεί επτά νομοθεσίες που αφορούν την προστασία του καταναλωτή, μεταξύ των οποίων και ο νόμος περί καταχρηστικών ρητρών. Πρόκειται για τις νομοθεσίες περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές, περί ελέγχου παραπλανητικών και συγκριτικών διαφημίσεων, περί δικαιωμάτων των καταναλωτών, περί ορισμένων πτυχών της πώλησης καταναλωτικών αγαθών και των συναφών εγγυήσεων, περί αναγραφής της τιμής πώλησης και της μοναδιαίας τιμής προϊόντων που προσφέρονται στους καταναλωτές, περί καταχρηστικών ρητρών και περί προϋποθέσεων πώλησης εμπορευμάτων σε τιμές εκπτώσεων.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ

Στο νομοσχέδιο προβλέπονται, μεταξύ άλλων, πρόνοιες αναφορικά με τις αρμοδιότητες και τις εξουσίες της αρμόδιας αρχής, δηλαδή της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων της επιβολής διοικητικών προστίμων και της δυνατότητας καταχώρησης αιτήσεων στο δικαστήριο για έκδοση απαγορευτικών διαταγμάτων. Τα διοικητικά πρόστιμα, ανάλογα με τη φύση, τη βαρύτητα και τη διάρκεια της παράβασης, ανέρχονται μέχρι το 5% του κύκλου εργασιών του παραβάτη, κατά το προηγούμενο έτος της παράβασης, ή μέχρι τις €500.000. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει τη δυνατότητα καταναλωτών να εγείρουν αγωγή ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου για αποκατάσταση ή/και καταβολή αποζημίωσης.

ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Στο πλαίσιο πάντως των υποθέσεων που προώθησε στο δικαστήριο η Νομική Υπηρεσία, κατόπιν αποφάσεων της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή, στις 25 Φεβρουαρίου, εκδόθηκε η πρώτη απόφαση δικαστηρίου για καταχρηστικές ρήτρες των τραπεζών. Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Φρόσω Σωτηρίου, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Επιτροπής Εμπορίου στις 2 Φεβρουαρίου, ανέφερε ότι ενώπιον δικαστηρίου έχουν καταχωρηθεί τρεις αιτήσεις στη βάση του περί καταχρηστικών ρητρών νόμου, για συμβάσεις τραπεζών, με τις δύο υποθέσεις να εκκρεμούν. Με βάση την απόφαση, εκδόθηκε διάταγμα με το οποίο αναγνωρίζονται ρήτρες ως καταχρηστικές. Αφορούν χρεώσεις και αδιαφάνεια ως προς τις χρεώσεις, με την κ. Σωτηρίου να επισημαίνει πως με την απόφαση του δικαστηρίου διατάσσεται άμεση παύση και μη συνέχιση της χρήσης των ρητρών στις συμβάσεις της τράπεζας. Η Νομική Υπηρεσία δεν έχει λάβει μέχρι στιγμής ενημέρωση για πρόθεση άσκησης έφεσης έναντι της απόφασης, δικαίωμα το οποίο παρέχεται για ορισμένο διάστημα. «Πρόκειται για σημαντική απόφαση. Πέραν των αρχικών υποθέσεων που έτυχαν χειρισμού ως πιλοτικές υποθέσεις, η Νομική Υπηρεσία προχωρά και στις υπόλοιπες υποθέσεις», σημείωσε η κ. Σωτηρίου. Πάντως, εκ μέρους της Νομικής Υπηρεσίας διευκρινίστηκε ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση απόσυρσης υποθέσεων και τονίστηκε ότι οι υποθέσεις θα προωθηθούν κανονικά στα δικαστήρια.

ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΝΑ ΕΓΕΙΡΟΥΝ ΑΓΩΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ή/ΚΑΙ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ

ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εμπορίου, στη συζήτηση κατ’ άρθρον του πολυνομοσχεδίου, κατέληξε σε λύση η οποία θα παρέχει τη δυνατότητα αντιμετώπισης καταχρηστικών ρητρών και σε υφιστάμενες εμπορικές και τραπεζικές συμβάσεις. Υπενθυμίζεται πως το πολυνομοσχέδιο στην αρχική του μορφή προέβλεπε ότι οι πρόνοιές του θα ισχύουν για συμβάσεις που συνάπτονται μετά την έναρξη ισχύος του νόμου. Ωστόσο, κατόπιν συζητήσεων στην Επιτροπή και αιτήματος των μελών της, το Υπουργείο Εμπορίου, και ειδικότερα η αρμόδια Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, προχώρησε σε διαφοροποίηση, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η αναδρομικότητα της νομοθεσίας και η ισχύς του νέου πλαισίου σε υφιστάμενες συμβάσεις που συνάφθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου. Εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, μιλώντας ενώπιον της αρμόδιας Επιτροπής, δήλωσε πως η καταχρηστικότητα για τις συγκριμένες περιπτώσεις θα εξετάζεται στη βάση άλλων μερών της νομοθεσίας που αφορούν τις καταχρηστικές ρήτρες. Ενώ, από πλευράς της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή, λέχθηκε πως πρόκειται για μεταφορά ευρωπαϊκής οδηγίας στο εθνικό δίκαιο.

ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΩΝ ΡΗΤΡΩΝ

ΕΠΙΖΗΜΙΑ Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ

Υπό την πίεση ευρωπαϊκών κυρώσεων, λόγω της μη εναρμόνισης της Κύπρου με τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, ο Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης, κάλεσε τη Βουλή, μέσω επιστολής που έστειλε στον Πρόεδρο του σώματος, Αδάμο Αδάμου, να μην προχωρήσει σε αλλαγές στο πολυνομοσχέδιο περί προστασίας του καταναλωτή, με το οποίο προστατεύονται τα φυσικά πρόσωπα, και όχι οι μικρές επιχειρήσεις, από τις καταχρηστικές ρήτρες που βάζουν οι τράπεζες σε δανειακές συμβάσεις. Την αναγκαιότητα να προχωρήσει αρχικά η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου για τον καταναλωτή επισήμανε επίσης και ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, Παύλος Ιωάννου.

ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΒΟΥΛΗ

Ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εμπορίου τέθηκε και το προσχέδιο του νομοσχεδίου για προστασία των πολύ μικρών επιχειρήσεων κατά τη σύναψη επιχειρηματικών συμβάσεων από τη χρήση καταχρηστικών ρητρών σε αυτές, το οποίο ετοίμασε το Γραφείο του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου. Το νομοσχέδιο συζητήθηκε στο πλαίσιο της κατ’ άρθρον συζήτησης του εναρμονιστικού πολυνομοσχεδίου που αφορά την προστασία του καταναλωτή και στο οποίο συμπεριλήφθηκαν επτά προηγούμενοι νόμοι. Μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής, η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, ανέφερε ότι δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για να τεθεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο ενώπιον της Βουλής πριν από τη διάλυσή της για τις βουλευτικές εκλογές και πως για αρχή πρέπει να περάσει το πολυνομοσχέδιο για τον καταναλωτή. Σημείωσε ωστόσο ότι το ξεχωριστό νομοσχέδιο είναι μέσα στις πρώτες προτεραιότητες του Υπουργείου της, αφού υπάρχει και η δέσμευση του Γενικού Εισαγγελέα ότι θα το εξετάσει. Στο υπόμνημά του, το οποίο συνοδεύει το νομοσχέδιο για τις καταχρηστικές ρήτρες, ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος επαναλαμβάνει την εισήγησή του προς την Επιτροπή όπως προχωρήσει στην άμεση ψήφιση του εναρμονιστικού νομοσχεδίου «Ο περί Προστασίας του Καταναλωτή Νόμος του 2020», χωρίς οποιαδήποτε παρέμβαση στο πεδίο εφαρμογής του και χωρίς οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση. Ταυτόχρονα, εισηγείται όπως η Βουλή προχωρήσει στην κατάθεση του συναπτόμενου νομοσχεδίου, αφού προηγουμένως αυτό τύχει επαρκούς νομοτεχνικού ελέγχου, ώστε να απαλλαχθεί από στοιχεία αντισυνταγματικότητας και να καταστεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό συναφές με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Γι’ αυτόν τον λόγο και η Υπουργός Εμπορίου επισήμανε την ανάγκη σωστής διαβούλευσης, διότι, σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά, οι τράπεζες, ή οποιοσδήποτε άλλος, θα έρθουν και θα αμφισβητήσουν την ισχύ του νόμου.