TEKSTVERWERKING MODULE 1
OPMAAK IN LAAGJES
34
OPMAAK IN LAAGJES
MEDIAWIJSHEID
Auteursrecht Een persoonlijk verhaal vertellen Je krijgt veel opdrachten om teksten of presentaties te maken voor verschillende schoolvakken. Waar ga je op zoek naar informatie? Zoeken via Google? Je mag niet zomaar teksten, afbeeldingen, audioen filmfragmenten gebruiken die je op het internet vindt. Ook op socialenetwerksites zoals Facebook, Instagram of Pinterest kun je veel materiaal vinden, maar het is niet altijd duidelijk of je dit mag gebruiken. Controleer bij elke tekst, afbeelding of video of je die mag gebruiken. De maker of auteur van een werk heeft het recht op de bescherming van zijn werk en bepaalt wat anderen wel en niet mogen doen. Je moet toestemming vragen aan de auteur. En als je die gekregen hebt, bekijk dan hoe je het werk van de auteur mag gebruiken.
Je mag je eigen werk gebruiken als je alles zelf hebt gemaakt.
Gebruik je je eigen werk?
Gebruik je een werk van een ander en behoort dit werk tot het publiek domein of is het werk rechtenvrij?
Werken die behoren tot publiek domein of rechtenvrij zijn, bevatten geen auteursrechten.
70 jaar na het overlijden van een auteur is het werk niet langer beschermd en valt het binnen het publieke domein. Je mag het werk dan gebruiken: kopiëren en aanpassen zonder toestemming. Sommige auteurs maken hun materiaal vrij van rechten waardoor je hun werk ook mag gebruiken.
MEDIAWIJSHEID
Je mag het werk gebruiken met vermelding van de auteur. Voeg ook altijd de bronvermelding toe. Dit leer je in module 2 van tekstverwerking.
Het werk van een ander gebruiken in het onderwijs is een uitzondering op het auteursrecht. Je mag het werk van een ander gebruiken voor een schooltaak die je indient via het digitaal leerplatform of voor een schoolopdracht zoals het maken van een presentatie met tekst, afbeeldingen, audio of video. Maar je mag het werk van een ander niet gebruiken op openbare plaatsen of evenementen zoals een school feest waar ook ouders aanwezig zijn, een affiche in de schoolgang of de website van de school. Ook het werk van een ander delen op sociale media zoals Facebook, Instagram, YouTube … mag niet. Je mag het werk gebruiken met vermelding van de auteur. Houd je wel aan de voorwaarden dat je het werk enkel verspreidt binnen een gesloten netwerk zoals de klas of het digitaal leerplatform.
Heeft de auteur je toestemming gegeven?
Je hebt toestemming nodig om het werk van een ander te gebruiken.
Je mag dit werk niet gebruiken. Je moet eerst toestemming van de auteur vragen.
35
36
OPMAAK IN LAAGJES
Je hebt gemerkt dat je niet zomaar het werk van een ander mag gebruiken. Je hebt hiervoor toestemming nodig. Hoe weet je of je een afbeelding mag gebruiken? Via Google kun je rechtenvrije afbeeldingen zoeken. Afbeeldingen die gelabeld zijn voor hergebruik mag je gebruiken. Volg de instructies: 1
de zoekterm. 2 1
5
Afbeeldingen 3 2
Tools 4
Gebruiksrechten
4
3
Gelabeld voor hergebruik
Je krijgt nu alle rechtenvrije afbeeldingen van computers die je mag gebruiken.
5
MEDIAWIJSHEID
Enkele voorbeelden van websites die publiek domein of rechtenvrije werken verzamelen en aanbieden: https://www.pexels.com/nl-nl/
© Pexels
http://www.flickr.com/commons
© Flickr
https://classic.europeana.eu/portal/nl
© Europeana Collections
https://www.rijksmuseum.nl/nl/rijksstudio
© Rijksmuseum
Op de volgende sites kun je ook gratis rechtenvrije afbeeldingen downloaden: https://pixabay.com/
https://unsplash.com/
© Pixabay
© Unsplash
37