ucatieve uitgaven
De spannendste hobby ter wereld: lezen BIEB
Joke Guns
Kijker educatieve uitgaven
Verrekijker 6
7
De spannendste hobby ter wereld: lezen
1
Inleiding Verveling is een vreselijke kwaal! Iedereen krijgt er weleens mee te maken. De zon schijnt, je hebt niets te doen voor school, de wereld lacht je toe, en toch kun je niets leuks verzinnen. Belachelijk, vind je niet? Want een spannende hobby ligt zomaar voor het grijpen. Lees een boek! Misschien vraag je je nu af wat er dan zo spannend is aan een boek? Het antwoord is eenvoudig: ALLES!
2
1. Boeken waar je van gaat rillen In boeken is alles mogelijk! Je kunt het zo gek niet bedenken of het kan. Spanning in thrillers In thrillers vind je altijd een paar vaste elementen terug. Er is een
held, er is een schurk, er is een
bloedstollend avontuur. De held is soms een typische superheld, iemand als James Bond of Batman. Minstens even spannend is het als de held per ongeluk tot held gebombardeerd wordt. Hij of zij kan ook een toevallige voorbijganger zijn die door de omstandigheden gedwongen wordt om heldhaftig te zijn. Een heel normale moeder blijkt de enige te zijn die ervoor kan zorgen dat een bom niet ontploft. Een tienerjongen slaagt erin om een vliegtuig met tweehonderd passagiers veilig aan de grond te zetten. (Geef toe, van zoiets heb jij ook al eens gedroomd!)
3
Wanneer gewone mensen plots een heldenrol krijgen, doet dat ook iets met ons, de lezers. Wij kunnen helden zijn, dat is nu wel duidelijk! Als zij het kunnen, kunnen wij het ook. Door in een boek te duiken, kunnen we rennen, vliegen, ontsnappen aan de ergste gevaren én de wereld redden. Schurken zijn er in alle soorten en maten. De schurken die er het engste uitzien, zijn vaak niet degenen die voor de grootste spanning zorgen. Het zijn precies die heel gewone mensen, degenen die eruitzien als onze buurman, onze leerkracht, onze tante, die ons op het puntje van onze stoel laten zitten. Mensen die er aardig uitzien en toch vreselijke plannen smeden, dat zijn de engerds! Een spannend avontuur wordt nog spannender wanneer de schrijver goed gebruikt maakt van cliffhangers. Wanneer een hoofdstuk eindigt met een cliffhanger, is dat einde zo ontzettend spannend dat je als lezer geen keuze hebt: je moet verder lezen, en liefst zo snel mogelijk!
4
Spanning in griezelboeken Griezelboeken zijn vaak ook bloedstollend spannend. Het grote verschil met thrillers is de aanwezigheid van bovennatuurlijke en/of onmogelijke elementen. Uit de badkuip stijgt plots een geest op. De luiken voor de ramen klappen dicht terwijl niemand ze aanraakt. De stad wordt overspoeld door zombies. Bij griezelboeken is het vaak de bedoeling dat we gaan meeleven met de slachtoffers, dat we even bang worden als zij. Natuurlijk willen we ontdekken waarom de lichten voortdurend knipperen. En niemand wil gebeten worden door een vampier!
5
We kunnen in een boek verdwijnen, meeleven met de held, wegrennen met het slachtoffer, vechten tegen de schurk. En dan slaan we de laatste pagina om en is het boek uit. Na een gigantische portie spanning komt nu de ontspanning. Oef! De schurk is verslagen, de zombies zijn verdreven, de held is (hopelijk) weer veilig thuis. Spanning zorgt dus voor ontspanning. Van dat gevoel van verveling is niets meer te bekennen!
6
2. Boeken waarin je de wereld rondreist We voelen ons graag veilig. We weten precies wat we kunnen verwachten en wie we zullen ontmoeten. Dat is het makkelijkste wanneer we in een omgeving zijn die we goed kennen. Maar veilig is soms ook een heel klein beetje saai. Nieuwe plaatsen en mensen leren kennen, kan heel opwindend zijn. We hoeven daarvoor niet eens de deur uit te gaan.
7
Non-fictie, de wereld in onze broekzak Een non-fictieboek is een boek waarvan de inhoud, volgens de schrijver in elk geval, over de werkelijkheid gaat. Een woordenboek is non-fictie. Het geschiedenisboek dat je op school gebruikt is ook non-fictie. Maar er is nog zoveel meer te ontdekken! Droom je van verre reizen, dan kun je de prachtigste boeken over je favoriete bestemming ontdekken. Je kunt duiken op het Great Barrier Reef in Australië, je kunt meegaan op expeditie naar de Mount Everest, alleen al door een schitterend fotoboek of een reisgids open te slaan. Ben je nieuwsgierig naar het leven van de verschillende indianenstammen in Noord-Amerika? Ontdek hun geschiedenis en wat er van hen geworden is. Wist je dat de blanke Amerikanen de indianen aan het eind van de negentiende eeuw opsloten in reservaten1? De kinderen van de Indianen werden in internaten gestopt. Zo probeerde de overheid de indianencultuur uit te roeien. Gelukkig is dat niet gelukt.
8
9
Fictie, alles is mogelijk Wanneer we een boek lezen waarin dingen staan beschreven die verzonnen zijn, maar die ook echt zouden kunnen zijn, spreken we over realistische fictie. Heel veel kinderboeken gaan over echt gebeurde dingen. Ze gaan bijvoorbeeld over de Tweede Wereldoorlog, over de eerste landing op de maan, over ziek zijn, verliefdheid, afscheid, pesten enzovoort. De schrijver verzint wat de personages meemaken (fictie). Het is goed mogelijk dat iemand deze dingen zelf heeft meegemaakt of nog zal meemaken (realistisch). In 1873 schreef de Fransman Jules Verne het boek ‘De reis om de wereld in tachtig dagen’. De held van het verhaal, Phileas Fogg, gaat de weddenschap aan om in tachtig dagen de wereld rond te reizen. Het boek zit barstensvol spannende actie, adembenemende beschrijvingen, grappige voorvallen en informatie over heel wat landen en gebruiken. Tot op de dag van vandaag treden mensen in de voetsporen van Phileas Fogg. Realistischer dan dit bestaat niet! Wist je dat het boek nog steeds te koop is? Ook jouw eigen bibliotheek heeft vast een exemplaar op de plank staan.
10
In niet-realistische fictie ontdekken we werelden die de onze niet zijn. De toverwereld van Harry Potter is daar een goed voorbeeld van. De personages lopen onder andere rond in Londen, wat het verhaal dan wel weer een klein realistisch tintje geeft. Er bestaan zelfs rondleidingen waarbij je de verschillende plekken kunt bezoeken waar Harry en zijn vrienden ook geweest zijn. De toverelementen (niet-realistisch) moeten we er jammer genoeg zelf bij denken.
11
3. Spannende bibliotheken Hoe ziet jouw eigen boekenkast eruit? Vallen jouw vrienden van verbazing omver wanneer ze jouw boeken mogen bewonderen? Of staat jouw verzameling spannende boeken te verstoffen2 in een hoekje op je bureau? Op veel plaatsen in de wereld krijgen boeken de spannende plek die ze echt verdienen! • De New York Public Library heeft 87 verschillende afdelingen! Elke afdeling bevat een zee aan boeken. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is een boek over geschreven. De Rose Main Reading Room, een leeszaal in de hoofdbibliotheek, lijkt zo uit een boek te komen.
12
• In Zweden (Stockholm) weten ze precies hoe lezen een avontuur kan worden! De kinderbibliotheek ‘Rum för Barn’ (kamer voor kinderen) is prachtig, gezellig, spannend en leuk. Kinderen zijn hier koning(in). Ouders zijn welkom, maar dan moeten ze wel hun smartphones uitschakelen en mee genieten! Geen saaie stoelen, strakke boekenkasten en een boze bibliothecaris hier, maar uitdagend meubilair, heerlijke zitzakken, boekenkasten waar je mag inklimmen en nog veel meer. Er is ook ruimte om te tekenen, knutselen en zingen. Ben je tien, elf, twaalf of dertien? Dan is er in diezelfde bibliotheek speciaal voor jou TioTretton (10-13). In deze afdeling zijn volwassenen niet toegelaten! Jonge tieners kunnen hier urenlang ongestoord lezen, koken, liedjes opnemen of heerlijk nietsdoen. Tijdens de wintermaanden brengt iemand van het personeel, indien gewenst, de kinderen naar de metro, zodat ze niet alleen in het donker over straat moeten. Een boek mag razend spannend zijn, maar op weg naar huis beleef je liever geen te enge avonturen, toch? • Ga naar de bibliotheek in je eigen dorp of stad. Misschien heeft jouw school zelfs een schoolbibliotheek! Je vindt er spannende verhalen. Je vindt er andere lezers die, net als jij, op zoek zijn naar een heerlijk boek.
13
4. Spannende leesplekken Lezen kun je overal. De ene leesplek is al spannender, grappiger en gezelliger dan de andere. Misschien zit jij het liefst kaarsrecht op een harde stoel terwijl je leest. Lig je liever in bed of in de zetel op je zij, steunend op een elleboog, vergeet dan niet om je af en toe om te draaien, anders krijg je kramp! Trek erop uit met je boek. Lees een spannend avontuur in de schaduw van een majestueuze boom. De frisse lucht, de schaduw van de boomblaadjes op het wit van de pagina’s en het gefluit van vogels geven het verhaal een extra dimensie.
14
Lezen in de natuur is fantastisch. Zorg er wel voor dat je alle veiligheidsnormen in acht neemt! Lees bijvoorbeeld op een plek waar geen verkeer is. Moet je met je ouders mee op familiebezoek en heb je daar eigenlijk niet zo’n zin in? Neem je boek mee! Probeer, dwars door het gebabbel heen, vat te krijgen op je verhaal. Het vraagt wat concentratie, maar eens je door de spannende gebeurtenissen in je boek wordt beetgepakt, is het nog moeilijk om te stoppen met lezen!
15
Je kunt ook zelf een persoonlijke leesplek ontwerpen. Is er nog een plek onder de trap? Heeft iemand die oude rommel op dat zolderkamertje echt nodig? Ga aan de slag! Zorg voor een comfortabel zetel, zitzak of mat. Vraag je ouders een handje toe te steken met het installeren van geschikte verlichting. Anders mondt urenlang lezen enkel uit in hoofdpijn en slechte ogen. Wanneer je leesplek helemaal klaar is, kun je andere lezers uitnodigen voor een boekenfeestje. Laat iedereen zijn of haar favoriete boek meebrengen.
16
5. Film of boek? Wanneer iemand jou vraagt of je graag leest, antwoord je misschien weleens dat je liever naar spannende of grappige films kijkt. Wist je dat een heleboel van die films gebaseerd zijn op boeken? Filmmakers hebben dus eerst de boeken gelezen en ontdekt hoe fantastisch die zijn. Vervolgens hebben ze aan de hand van dat boek een scenario geschreven en een film gemaakt. Harry Potter werd beroemd dankzij de boeken van J.K. Rowling. Pas na het verschijnen van deel vier van de reeks werd het eerste deel, Harry Potter en de steen der wijzen, verfilmd. Jong en oud verslonden de fantasierijke boeken over de tovenaarsleerling. Zonder al die lezers en hun enthousiasme zou er waarschijnlijk nooit één enkele film over Harry Potter zijn gemaakt! Ook Narnia begon met een reeks van zeven boeken, ‘De Kronieken van Narnia’ geschreven door C.S. Lewis. De boeken werden in het begin van de jaren vijftig geschreven. Pas decennia later kwamen er verfilmingen. Heb je ooit de GVR van Roald Dahl gelezen? Het spannende verhaal over de grote vriendelijke reus en zijn ontmoeting met Sofie was in 2016 in de bioscoop te zien.
17
Van sommige auteurs zijn bijna alle boeken verfilmd. Astrid Lindgrens Pippi Langkous kennen we allemaal. Misschien kennen jullie haar Ronja, de roversdochter, ook wel, of Emil (Michiel) van de Hazelhoeve die steeds weer streken uithaalt. Veel kinderen denken dat ‘De hongerspelen’ alleen maar een reeks spannende films is. Niets is minder waar! De Amerikaanse schrijfster Suzanne Collins schreef eerst drie bloedstollend spannende dikke boeken die vervolgens door de filmmakers ontdekt werden. Een spannend boek is alleen maar het begin. Waar het eindigt, weet je nooit!
18
19
6. Lezen moet je leren! Sommige mensen zijn echte leesbeesten. Ze nemen stapels boeken mee op vakantie. Ze lezen tijdens het eten, ze lezen voor het slapengaan, ze lezen op de gekste plekken en op de vreemdste momenten. Andere mensen pakken nooit spontaan een boek beet. Wat missen ze een boel! Ben jij een leesbeest? Goed zo! Zorg ervoor dat je een knusse leesplek hebt. Vertel aan wie het maar wil horen hoe spannend, grappig, ontroerend dat boek was dat je net nog las.
20
Ben je een ‘ik-heb-geen-tijd-en-zin-om-te-lezen-mens?’ Test dan zeker de volgende tips uit! • Het kan leuk zijn om een leestip van een vriend(in) te krijgen. Maar vraag altijd eens waarom ze het boek aanraden: was het spannend, griezelig … Dan kun je nog altijd je eigen zin doen, want iedereen is anders. De ene is gek op fantasie, de andere wil enkel waargebeurde verhalen. Vraag je leerkracht, bibliothecaris of boekenverkoper om raad. Misschien ben je nog geen boekenmens omdat het juiste boek jou nog niet gevonden heeft!
21
• Verplicht jezelf niet om een boek in een ruk uit te lezen. Dat is te veel van het goede. Neem jezelf voor om elke dag een paar pagina’s te lezen. Houd dit minstens een week vol. • Merk je dat je na een paar dagen spontaan verder wil lezen, dan heb je vast een goed boek gekozen. Heb je daarentegen meer zin om drie uur wiskunde te studeren dan je boek open te slaan, dan is het een goed idee om een ander boek uit te zoeken. • Zorg voor een vast leesmoment. Dat kan voor het ontbijt zijn, in de middagpauze op school, of net voor het naar bed gaan. Door elke dag op hetzelfde moment naar je boek te grijpen, ontstaat er een leesgewoonte. Verveling is een vreselijke kwaal. Iedereen krijgt er weleens mee te maken. Iedereen behalve jij, want jij leest!
22
23
Woorduitleg 1 reservaat = beschermd natuurgebied 2 verstoffen = onder het stof raken
24
Verveling is een vreselijke kwaal! Iedereen krijgt er weleens mee te maken. Belachelijk, vind je niet? Want een spannende hobby ligt zomaar voor het grijpen. Lees een boek! Misschien vraag je je nu af wat er dan zo spannend is aan een boek? Het antwoord is eenvoudig: ALLES!
Dit boekje maakt deel uit van de Verrekijkerbieb 6. ISBN 978 90 486 2537 6 Bestelnummer 60 1021 597 KB D/2016/0147/106 NUR 191 Foto’s: Shutterstock Verantwoordelijke uitgever die Keure Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge RPR 0405 108 325 © Copyright die Keure, Brugge
9 789048 625376
Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form by print, microfilm or any other means without written permission from the publisher.