REKENBLAD via informatica OpenOffice / LibreOffice
CALC
Ook verkrijgbaar in de reeks
inter(net)werken via informatica
Ook verkrijgbaar in de reeks
Hardware, gegevensbeheer, netwerken, internet
WINDOWS 7 INTERNET EXPLORER in de reeks Ook verkrijgbaar
(versie 4.O en hoger)
ALGORITMISCH DENKEN via informatica
SCRATCH
versie 2.O
TEKSTVERWERKING via informatica OpenOffice / LibreOffice
Ook verkrijgbaar in de reeks
Herdruk: 2015/040 ISBN: 978 90 4862 037 1 KB: D/2015/0147/045 Bestelnr: 90 809 0054
WRITER
versie 4.O
Die Keure wil het milieu beschermen. Daarom kiezen wij bewust voor papier dat afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. Dit boek is dan ook gedrukt op papier dat het FSC®-label draagt. Dat is het keurmerk van de Forest Stewardship Council.
Copyright bij die Keure Brugge Verantwoordelijke Uitgever: die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge, België RPR 0405 108 325
9 789048 620371
Niets uit deze uitgave mag verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, foto kopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher.
Fiche 1
Wie en waar ben ik In deze ďŹ che leer je ¡ Calc opstarten ¡ hoe je een nieuwe werkmap aanmaakt of een bestaande opent
¡ de belangrijkste structuurelementen van een rekenblad kennen ¡ hoe je een werkmap bewaart
¡ hoe je een werkblad invoegt en een naam geeft Ç ]SV[ LU LMÄJPwU[ ZLSLJ[LYLU
Probleemstelling We leven in een wereld vol cijfers. Vroeger moest rekenen met cijfers uit het hoofd gebeuren, later met de rekenmachine. Nu zijn er rekenbladprogramma’s zoals Calc, Excel, Numbers ... Vroeger schreven we alles op een blad papier, nu noteren we het in een rekenblad met Calc. Een rekenblad is wonderbaarlijk voor: „ DE SPORTER DIE ZIJN TRAININGSSCHEMA WIL BIJHOUDEN
„ HET GEZIN OF DE VERENIGING DIE ZIJN BUDGET ONDER CONTROLE WIL HOUDEN
„ DE WETENSCHAPPER DIE ZIJN ONDERZOEKSRESULTATEN WIL VERWERKEN
„ DE BEGINNENDE CHAUFFEUR DIE WIL WETEN HOEVEEL ZIJN AUTO EFFECTIEF KOST VERBRUIK BELASTING VERZEKERING ¨
„ DE BEDRIJFSLEIDER DIE ZIJN VERKOOPSRESULTATEN OVERZICHTELIJK WIL PRESENTEREN Calc biedt alle mogelijkheden om deze berekeningen vlot, foutloos en gemakkelijk te laten verlopen. Hieronder zie je een aantal toepassingen die in dit boek uitgewerkt worden.
Calc
2
Calc biedt hulpmiddelen aan om efďŹ ciĂŤnt berekeningen te maken en resultaten graďŹ sch weer te geven. „ *E KUNT EENVOUDIG GETALLEN EN FORMULES INVOEREN „ *E BESCHIKT OVER EEN BIBLIOTHEEK VAN INGEBOUWDE FUNCTIES „ *E BOUWT SNEL EEN HELDERE GRA½EK OP „ *E ZIET ONMIDDELLIJK JE RESULTATEN DANKZIJ DE OPMAAK „ ¨
Probleemanalyse Alvorens te starten met onze eerste berekening, moeten we de basisonderdelen van Calc kennen en kunnen hanteren.
Werkmappen en werkbladen Werkmappen en werkbladen
Als je Calc start, open je een bestand dat een werkmap wordt genoemd. Elke nieuwe werkmap bevat minstens ĂŠĂŠn werkblad, zoals een pagina in een document. *E KUNT EENVOUDIG werkbladen toevoegen. In een werkblad kun je gegevens invoeren.
Werkmap opslaan
Uiteraard wil je je werk niet kwijtspelen. Regelmatig opslaan is de boodschap.
FICH E 1
Kolommen, rijen, cellen en bereik Wat zijn kolommen, rijen, cellen en bereik?
Een werkblad is een tabel met cellen, onderverdeeld in rijen en kolommen. Meerdere cellen samen, vormen een bereik.
Kolommen, rijen, cellen en bereik selecteren
Een basisvaardigheid is het selecteren van kolommen, rijen, cellen en werkbladen.
Cursor verplaatsen
Bewegen doorheen je werkblad kan op meerdere manieren.
Helpfunctie
De helpfunctie biedt een goede ondersteuning bij het leren werken met Calc.
3
Fiche 1
4
Wie en waar ben ik
FICH FIC HE 1
1 2 3 4
Titelbalk Werkbalk Standaard Statusbalk Menubalk
5 6 7 8
Werkbalk Opmaak Werkmap Werkblad(en) Actieve cel
5
Fiche 1
Wie en waar ben ik
Werkmappen en werkbladen Als je Calc start, open je een bestand dat een werkmap wordt genoemd. Elke nieuwe WERKMAP BEVAT MINSTENS mmN WERKBLAD ZOALS EEN PAGINA IN EEN DOCUMENT *E KUNT eenvoudig werkbladen toevoegen. In een werkblad kun je gegevens invoeren.
Visueel kun je dit als volgt voorstellen: Werkmap
Werkblad 1
Werkblad 2
Uitgaven.ods
of Werkblad 3
*ANUARI
Februari
...
December
Werken met werkbladen Links onderaan het venster van elk werkblad vind je een bladtab van het werkblad.
+LIK OP DE LEGE RUIMTE VAN HET LAATSTE WERKBLAD /PEN/F½CE OF OP HET PLUSTEKEN ,IBRE/F½CE OM EEN WERKBLAD TOE TE VOEGEN Als je op een bladtab klikt, maak je het werkblad actief.
Dubbelklik op de naam in een bladtab om het werkblad een andere naam te geven.
Wat zijn kolommen, rijen, cellen en bereik? Een werkblad is een tabel met cellen, onderverdeeld in rijen en kolommen. Meerdere cellen samen, vormen een bereik.
6
kolom
Is een verticale onderverdeling van het werkblad. Die wordt aangeduid met een letter. "V ! " ¨ !! !" ¨ TOT !-*
rij
Is een horizontale onderverdeling van het werkblad. Die wordt aangeduid met een cijfer. "V ¨ ¨ TOT
cel
Dit is het vakje op de kruising van een rij en een kolom, aangeduid door een celadres. Dat celadres is opgebouwd uit de kolomletter en het rijnummer van de kolom en de rij waarin de cel staat. "V ! " "9 ¨
actieve cel
Cel waarop de cursor staat. Typ je iets in, dan verschijnt dit in de actieve cel. Het celadres van de actieve cel zie je links in de formulebalk in het naamvak.
bereik
Een bereik of range is een verzameling van aaneensluitende cellen die een rechthoekig blok vormen. Het wordt aangeduid door celadres linkerbovenhoek:celadres rechterbenedenhoek. "V ! # $ ' ¨
1
Waarvoor dient een rekenblad ? Voor verschillende vakken krijg je een huistaak. Afhankelijk van de opdracht gebruik je een ander programma om deze taak uit te werken. Gegeven: een aantal mogelijke opdrachten. Gevraagd: kruis de opdrachten aan die je gaat uitwerken in een rekenblad. Zet de oorlogen in de Middeleeuwen op een tijdslijn. Maak een aflossingstabel voor een hypothecaire lening.
FICH E 1
Maak een grafiek van de temperatuur en de neerslag in februari. Maak een schematische tekening van de verschillende lagen in de bodem. Maak de grafiek van een functie. Zoek de uitkomst van een stelsel vergelijkingen.
2
Kolommen, rijen, cellen of bereik Heb je ooit Zeeslag gespeeld? Dat spel bestaat uit twee velden die onderverdeeld zijn in vakjes. Elke speler beschikt over een aantal boten die hij op het speelveld plaatst. Het doel is de boten van de tegenspeler met bommen te doen zinken. Dat doe je door de kolomletter en het rijnummer te noemen van het vakje waar je de bom wilt laten vallen. Een Calcwerkblad is ook onderverdeeld in vakjes. Deze vakjes worden ook met een kolomletter en rijnummer aangeduid.
opgNaamgeving Gegeven: een werkmap met een aantal in te vullen cellen. Gevraagd: geef de juiste naam van de aangeduide gebieden. Vul de naam hieronder op de afbeelding in.
...............................
...............................
...............................
3
...............................
Celadressen In een rekenblad werk je voortdurend met cellen. Het is belangrijk om het celadres correct te noteren. Gevraagd: noteer de rij, de kolom en het celadres dat bij volgende omschrijvingen hoort. Omschrijving
Kolomletter
Rijnummer
Celadres
De vijfde kolom en de vijfde rij. De dertigste kolom en de tiende rij. De vierde kolom en de tweede rij.
7
Fiche 1
Wie en waar ben ik
De werkmap opslaan Uiteraard wil je je werk niet kwijtspelen. Regelmatig opslaan is de boodschap.
Kolommen, rijen, cellen en bereik selecteren /M MET EEN REKENBLAD TE WERKEN MOET JE VLOT KOLOMMEN RIJEN CELLEN EN WERKBLADEN kunnen selecteren.
Alvorens bewerkingen uit te voeren, moet je duidelijk maken op welke cellen je de opdracht wilt uitvoeren. *E GAAT DIE CELLEN EERST SELECTEREN Voorbeeld
Wat selecteer je?
Hoe ga je te werk?
cel
Klik in de cel.
kolom
Klik op de kolomletter.
meerdere kolommen
Sleep met de muis over de kolomletters van de kolommen die je wilt selecteren.
rij
Klik op het rijnummer.
meerdere rijen
Sleep over de rijnummers van de rijen die je wilt selecteren.
een werkblad
Klik op de knop alles selecteren boven de rijnummers en links van de kolomletters.
bereik
Twee manieren: „ 3TART IN EEN CEL OP EEN HOEK VAN HET BEREIK EN SLEEP NAAR de tegenoverliggende hoek. Het geselecteerde bereik krijgt een kleurtje. De omkaderde cel is de actieve cel. „ +LIK OP EEN HOEK VAN HET BEREIK (OUD DE 3HIFT ingedrukt en klik op de tegenoverliggende hoek van het bereik.
meerdere bereiken
Selecteer een bereik en houd de selecteren van de andere bereiken.
ingedrukt bij het
De koppen van de rijen en kolommen waarin een cel is geselecteerd, zijn blauw gekleurd.
8
4
De kracht van een rekenbladprogramma
opgFactuur Een rekenbladprogramma is, mits correct gebruik, zeer efďŹ ciĂŤnt. Een kleine oefening om dit te ervaren. Gegeven: een rekenblad met een factuur.
FICH E 1
Gevraagd: voer de onderstaande taken uit en beantwoord de vragen. Taken en vragen a Waarvoor gebruik je hier een rekenblad? Kruis het juiste antwoord aan. berekeningen maken graďŹ eken maken gegevensbeheer b De prijs van de champagne is fout. Het moet â‚Ź ZIJN Wijzig dit. Het â‚Ź-teken moet je niet intypen. c Wat gebeurt met het totaal voor champagne? ..................................................................................... d Klik op de cel waar het totaal voor champagne in staat. Kijk in de formulebalk. Wat zie je daar staan? Kruis het juiste antwoord aan. getallen een combinatie van letters en cijfers
5
Selecteren is een kunst! Als je goed kunt selecteren, kun je mooie effecten verkrijgen. Gevraagd: maak een aantal van onderstaande selecties. Kruis elke oefening aan die je hebt uitgevoerd.
9
Fiche 1
Wie en waar ben ik
Cursor verplaatsen $E GEKENDE VERPLAATSINGEN VAN DE CURSOR ZIJN HIER OPNIEUW VAN TOEPASSING *E KUNT UITERAARD OOK de schuifbalken gebruiken.
+
naar een naburige cel
naar de eerste cel in de rij
pagina omhoog
pagina omlaag
naar de cel A1
+
naar de laatste cel met gegevens
*E KUNT UITERAARD OOK DE SCHUIFBALKEN GEBRUIKEN
Als je het adres kent van de cel waar je naartoe wilt, dan kun je ook gebruikmaken van het naamvak. Typ in het naamvak een celadres. Druk op . Deze cel wordt actief. Helpfunctie De helpfunctie biedt een goede ondersteuning bij het leren werken met Calc.
2 1 3
De helpfunctie of van Calc zet je op weg. *E VINDT ZE IN DE WERKBALK Standaard. *E KUNT INFORMATIE ZOEKEN 1 via de inhoudstafel, 2 via de index, 3 door een zoekterm in te geven.
10
6
Bereik In Calc werk je vaak met bereiken. Het is belangrijk om het bereikadres correct te noteren. Gevraagd: noteer het adres van deze genummerde bereiken. Nummer
Bereik
1
FICH E 1
2 3
7
Kruiswoordraadsel Even testen of je alle termen kent. Gevraagd: vul het onderstaande kruiswoordraadsel in. Horizontaal A1 E3 # !
De visuele voorstelling van gegevens. De kruising van een kolom en een rij. (ET BESTAND WAARIN JE ALLES BEWAART WAT JE AANGEMAAKT HEBT IN #ALC /P DIT ONDERDEEL VOER JE DE GEGEVENS IN WERK JE DE BEREKENING UIT OF PLAATS JE een graďŹ ek.
Verticaal B1 Wordt in Calc aangeduid met een nummer. ' 7ORDT IN #ALC AANGEDUID MET EEN LETTER $ 6ERZAMELING VAN AANEENSLUITENDE CELLEN DIE EEN RECHTHOEKIG BLOK VORMEN
11