Topos 2 - KathOndVla by die Keure

1. Landschappelijke verkenning van Europa

wat voorafging … • Je kent reliëf, klimaat en vegetatie van Europa. • Je herkent een horizontale foto, schuine luchtfoto en verticale luchtfoto. • Je kent de topografie van België en Europa.

INHOUD

Landschappelijke verkenning van Europa

Oriëntatie .................................................... 6

Bijlage 1 Soorten landschappen en toerisme

1. Verschillende landschappen in Europa..................................................... 8

Taak 1 Een landschappelijke verkenning door Europa Taak 2 Europa anders bekeken

2. Typische landschappen, typische kenmerken............................................ 10

BEGRIPPENLIJST..................................... 21

MINDMAP.................................................... 22

2.1 De natuurlandschappen ................... 10 2.2 De cultuurlandschappen .................. 11

3. Soorten landschappen op kaart 12 Surf ook naar www.topos.diekeure.be voor extra materiaal.

deze symbolen worden gebruikt Deze tekst of dat begrip moet je uit het hoofd leren. Deze oefening los je op met een atlas. Noteer onder dit symbool ook de kaartpagina.

Gebruik bijlage 1 als hulpmiddel.

Uitbreiding

Verdiepende leerstof De tekst in die kadertjes moet je met je eigen woorden kunnen omschrijven en kunnen toepassen.

1. Landschappelijke verkenning van Europa .................................................................................................................. DIT

HEB JE NA DEZE MODULE GELEERD.

− Je kunt uit luchtfoto’s en satellietbeelden een onderscheid maken tussen natuur- en cultuurlandschappen. − Je kunt uit landschapsfoto’s typische landschapskenmerken en landschappen beschrijven, herkennen en benoemen. − Je kunt de waargenomen landschappen op de referentiekaart van Europa situeren. − Je kent de begrippen natuurlandschap, cultuurlandschap, toeristische landschappen, industrielandschappen en landbouwlandschappen.

Oriëntatie Rondreis door Europa

De heer en mevrouw Vanreisene plannen een trip door Europa. Ze starten helemaal in het noorden. Na enkele tussenstops eindigt hun reis in de Alpen. Geniet even mee van de verschillende bestemmingen. Lapland Zoals jullie weten is Lapland geen land, maar een streek die zich uitstrekt van Noorwegen tot Finland. • Welk soort vegetatietype komt op de foto voor?

. .............................................................................................................................

• Waarom kunnen er hier geen bomen groeien?

. .............................................................................................................................

• Welk klimaat heerst er in Lapland?

Londen In Lapland nemen ze het vliegtuig naar Londen. Londen heeft een totaal ander uitzicht dan Lapland. • Geef drie landschapselementen die op een foto van Lapland niet voorkomen.

. ..............................................................................................................................................................

• Kun je drie natuurlijke landschapselementen geven op de foto’s van Londen?

. ..............................................................................................................................................................

Zeebrugge Vanuit Dover gaat het naar Zeebrugge. Voor de heer en mevrouw Vanreisene een korte tussenstop in hun vertrouwde Belgenlandje. • Bepaal aan de hand van de breukschaal hoeveel kilometer Londen van Zeebrugge verwijderd ligt.

. ..............................................................................................................................................................

Landschappelijke verkenning van Europa

Het platteland van Oekra ne Vanuit Brussel nemen ze het vliegtuig naar Kiev, de hoofdstad van Oekra ne. Ze huren een auto en verkennen het platteland van Oekra ne. • In welke windrichting vliegen de heer en mevrouw Vanreisene als ze van Brussel naar Kiev vliegen?

• Aan welke rivier ligt Kiev? ..................................................................................................................................................................

Kusten van Kroatië De reis gaat verder naar het zuiden. Ze houden even halt in Kroatië. Eerder gingen de heer en mevrouw Vanreisene al eens naar Costa Brava in Spanje. • Geef een opmerkelijk verschil tussen de kust van Kroatië en de Spaanse kust.

. .....................................................................................................

kust van Kroat ië

Alpen

Spaanse kust

Voor de heer en mevrouw Vanreisene naar België terugkeren, lassen ze nog een tussenstop in. Geef twee natuurlijke landschapselementen die je in de Alpen kunt aantreffen.

...........................................................................................................................................................

Welke bestemming spreekt jou het meest aan? ............................................................................................................................. Waarom koos je voor die bestemming? .............................................................................................................................................. ...............................................................................................................................................................................................................................

Welke bestemming lijkt het meest op jouw leefomgeving? . ......................................................................................................

Landschappelijke verkenning van Europa

Verschillende landschappen in Europa 3

5 6 8

Landschappelijke verkenning van Europa

Aan de vele foto’s uit Europa zie je dat het werelddeel waar wij wonen heel gevarieerd is. In deze module krijg je een beeld van de verschillen en overeenkomsten in landschappen in Europa. Schrijf de fotonummers die volgens jou bij elkaar horen in eenzelfde kleur. ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................

Hoe heb je de foto’s ingedeeld? ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................

Landschappen waar de mens grondige veranderingen heeft gedaan, noemen we een cultuurlandschap. In zo’n landschap komen dus veel menselijke landschapselementen voor. Noteer het nummer van alle foto’s waar op een cultuurlandschap afgebeeld staat. ................................................................................................................................................................................................................................

We kunnen de cultuurlandschappen nog verder indelen volgens de activiteit die er beoefend wordt. Wat herken je op volgende foto’s? • foto 1: . .......................................................................................................................................................................................................... • foto 4: . .......................................................................................................................................................................................................... • foto 7: . .......................................................................................................................................................................................................... • foto 9: . .......................................................................................................................................................................................................... Landschappen waar de natuur nog altijd de overhand heeft, noemen we een natuurlandschap. In zo’n landschap komen veel natuurlijke landschapselementen voor. Noteer het nummer van alle foto’s waar een natuurlandschap op afgebeeld staat. ................................................................................................................................................................................................................................

Wat herken je op volgende foto’s? • foto 2: . .......................................................................................................................................................................................................... • foto 6: . .......................................................................................................................................................................................................... • foto 8: . ..........................................................................................................................................................................................................

Landschappelijke verkenning van Europa

Typische landschappen, typische kenmerken 2.1 De natuurlandschappen Ondertussen weten we al dat in een natuurlandschap de mens maar heel weinig heeft veranderd. We herkennen in Europa verschillende natuurlandschappen. Beschrijf de twee fotoâ&#x20AC;&#x2122;s naar hun uitzicht.

Kustlandschap in Spanje

Foto kustlandschap: ..................................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

Foto berglandschap: .....................................................................................

Berglandschap in Slovakije

................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

Beschrijf de twee fotoâ&#x20AC;&#x2122;s naar hun uitzicht. Foto toendralandschap: ..............................................................................

Toendralandschap in de Alpen

Foto boslandschap: .......................................................................................

Boslandschap in Polen

Wat stellen we vast? Natuurlandschappen komen in Europa niet veel voor.

De overwegend-natuurlandschappen kunnen we indelen in toendra-, bos-, kusten berglandschappen.

Landschappelijke verkenning van Europa

2.2 De cultuurlandschappen De meeste landschappen in Europa zijn grondig veranderd door de mens. Deze cultuurlandschappen hebben elk hun typische uitzicht. Beschrijf de twee foto’s naar hun uitzicht.

Landbouwlandschap in Nederland

Foto landbouwlandschap: .......................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

Toeristisch landschap in Rome

Foto toeristisch landschap: ....................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

Welk cultuurlandschap heb je vorig jaar al bestudeerd? ................................................................................................................................

Industrielandschap in Tsjechië

Beschrijf de twee foto’s naar hun uitzicht. Foto industrielandschap: ............................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

Havenlandschap in Rotterdam ................................................................................................................................

Foto havenlandschap: .................................................................................. ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

Wat stellen we vast? Cultuurlandschappen komen in Europa veel voor. We kunnen ze onderverdelen in industrie- en havenlandschappen, landbouw- en toeristische landschappen en stedelijke landschappen.

Landschappelijke verkenning van Europa

landgrens

hoofdstad

rivier

schaal

500 km

3 Soorten landschappen op kaart

Landschappelijke verkenning van Europa

Vul de legende bij de kaart verder aan. . ............................................................................................................................................................................................................. . ............................................................................................................................................................................................................. . .............................................................................................................................................................................................................

P…

Welke soorten landschappen komen in oppervlakte het meest voor in Europa? ................................................................................................................................................................................................................................

Waar komen ze in Europa het meest voor? ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................

Noem vier industrie- en verstedelijkte gebieden: ................................................................................................................................................................................................................................

P…

Waar situeren we de natuurlandschappen in Europa? ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................

Plaats de verschillende foto’s in de cirkeltjes op de kaart.

P…

Landschappelijke verkenning van Europa

Ook op een satellietbeeld van Europa kunnen we verschillende soorten landschappen herkennen.

Hoe herken je verstedelijkte en industrielandschappen op een satellietbeeld? ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................

Hoe herken je een natuurlandschap op een satellietbeeld? ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................

Bijlage 1: Soorten landschappen en toerisme

Niet alleen natuurlandschappen, maar ook cultuurlandschappen trekken mensen aan. Enkele voorbeelden. IJSLAND Uitgestrekte toendravlaktes, warmwaterbronnen en geisers zijn nog maar een drietal natuurfenomenen uit het hele gamma dat IJsland te bieden heeft. Veel mensen trekken naar IJsland voor de ongerepte natuur.

PARIJS Parijs, de hoofdstad van Frankrijk. Dit landschap is volledig bepaald door de mens. Het enige natuurlijke landschapselement is de Seine, ook al heeft ze niet meer haar natuurlijke oevers als die kronkelend haar weg door de hoofdstad zoekt. Ondanks het cultuurlandschap worden mensen aangetrokken tot grootsteden. Niet alleen als toerist, maar zeker ook om er te wonen en te werken. Meer nog ... we vinden er tientallen verschillende culturen terug.

DE AANTREKKINGSKRACHT VAN KUSTEN De zee en het strand kunnen heel wat mensen bekoren. Toch zijn niet alle kusten gelijk. Sommige toeristen vallen voor een enorm zandstrand waar ze uren kunnen genieten van de zon. Dat kun je merken aan alle voorzieningen die het typische vakantiegevoel mee bepalen: hotels, zwembaden, terrassen ... Deze skyline is duidelijk het werk van de mens. De rotskusten in Frankrijk zijn een heel stuk ongerepter. Hier vinden we nauwelijks hotels. Op de keien tegen de rotsen wandelen hier en daar wat mensen. Nooit ver weg van de trap, want het gevaar om ingesloten te geraken bij vloed is groot. De Waddenzee heeft iets bijzonders en is nog ongerept. Hier krioelt het van planten en dieren. Bij eb komen bepaalde zandplaten droog te liggen. Bij vloed wordt het zoute water van de Noordzee tussen de Waddeneilanden opgestuwd.

ALPEN: EEN MAGNEET IN DE ZOMER EN WINTER Op de website van de NMBS (www.b-rail.be) lezen we: ‘Wie één keer op wintersportvakantie is geweest, is verkocht voor het leven. Het is misschien een cliché, maar het is ook een waarheid als een koe. U hoeft niet per se een overtuigd skiër of snowboarder te zijn om verknocht te geraken aan de imposante berglandschappen, de gezonde berglucht en het ongelofelijke licht dat u tijdens de Belgische winters meestal zo hard moet missen ...’ Ook tijdens de zomer trekken heel wat mensen naar de Alpen. Ze verblijven in een charmant hotelletje of trekken van berghut naar berghut. Bergflanken, toppen, kronkelende riviertjes en watervallen zorgen voor adembenemende wandelingen. Daarnaast kun je er ook raften, klimmen of parachutespringen.

Landschappelijke verkenning van Europa

Taak 1: Een landschappelijke verkenning door Europa Naam: .......................................................................................................................................

Klas: ..................................................

heel goed - goed - voldoende - onvoldoende

Benodigdheden: rood en groen kleurpotlood Opdrachten: 1 Kleur de cirkel groen als het een natuurlandschap is en rood als het een cultuurlandschap is.

Benoem het landschap onder elke foto. Kies uit: landbouwlandschap, toeristisch landschap,

industrielandschap, havenlandschap, berglandschap, toendralandschap, boslandschap en

kustlandschap.

Wenen, Oostenrijk .................................................................................

IJsland .................................................................................

Frankrijk .................................................................................

Ierland .................................................................................

Kreta .................................................................................

Lissabon, Portugal .................................................................................

Landschappelijke verkenning van Europa

2 Landschappen in Europa op kaart a Vul de legende aan.

...........................................................................................................................................

b Plaats het cijfer van de fotoâ&#x20AC;&#x2122;s op pagina 17 op onderstaande kaart.

rivier hoofdstad landgrens

3 Wist je dat de meeste Europese natuurlandschappen eigenlijk halfnatuurlijk zijn? Op welke manier grijpt de mens in op de fotoâ&#x20AC;&#x2122;s hiernaast?

. .......................................................................................................................................

schaal 0

500 km

Landschappelijke verkenning van Europa

Taak 2: Europa anders bekeken Naam: .......................................................................................................................................

Klas: ..................................................

heel goed - goed - voldoende - onvoldoende

Benodigdheden: Opdrachten: 1 Los de volgende vragen op door het juiste antwoord aan te duiden en ontdek hoeveel je al over Europa weet.

a Wat hoort niet in het rijtje thuis?

❏ Oeral

❏ Kaukasus

❏ Alpen

b Kruis de hoogste bergtop van Europa aan.

❏ Elbroes

❏ Mont Blanc

❏ Mount Everest

c Welk(e) land(en) behoren tot het Iberisch Schiereiland?

❏ Italië

❏ Griekenland

❏ Portugal en Spanje

d Welke sector valt in oppervlakte het grootst uit in Europa?

❏ Landbouw

❏ Toerisme

❏ Verstedelijkt gebied en industrie.

e Duid aan welke foto in Londen genomen kan zijn?

Landschappelijke verkenning van Europa

2 Kaarten linken met fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: landschappen in BelgiĂŤ. a Noteer onder elke foto het type landschap. b Verbind elk kaartuittreksel met een foto.

.................................................................................... Fragment uit de topografische kaart nr. 13 met toelating A2450 van het Nationaal Geografisch Instituut - www.ngi.be

....................................................................................

Fragment uit de topografische kaart nr. 4 met toelating A2450 van het Nationaal Geografisch Instituut - www.ngi.be

....................................................................................

Fragment uit de topografische kaart nr. 25 met toelating A2450 van het Nationaal Geografisch Instituut - www.ngi.be

....................................................................................

Landschappelijke verkenning van Europa

Begrippenlijst Cultuurlandschap:

een landschap met overwegend menselijke landschapsÂ elementen.

Industrielandschappen:

een landschap waar er veel industrie is.

Landbouwlandschappen:

een landschap waar er veel landbouw is.

Natuurlandschap:

een landschap waar natuurlijke landschapselementen overheersen.

Toeristische landschappen:

een landschap waar er zich veel toeristische trekpleisters bevinden.

22 havenlandschap

landbouwlandschap

industrielandschap

toendralandschap

boslandschap

Deze mindmap kun je gebruiken om te studeren. Vul de mindmap zelf aan met kleur en tekeningen. Terwijl je dit doet, ben je al volop aan het studeren. Je kunt de mindmap dan gebruiken als samenvatting voor een toets of examen. Stuur je mindmap op naar topos@diekeure.be. De mooiste worden op de website www.topos.diekeure.be geplaatst.

berglandschap

natuurlandschappen

Verscheidenheid aan landschappen in Europa

kustlandschap

toeristisch landschap

cultuurlandschappen

stedelijk landschap

Landschappelijke verkenning van Europa

Mindmap