UNPLUGGED leerlingenboekje
2e graad
Projectdagen over drugs
Beste leerlingen,
Vandaag niet de gewone lessen. Nee, vandaag een dag rond tabak, alcohol en drugs. We hopen dat het voor jou een boeiende en leerrijke dag wordt. Aan informatie en activiteiten zal het zeker niet ontbreken. De bedoeling van deze dag is voor je school duidelijk: jou objectieve informatie geven over drugs en alcohol en alles wat daarmee samengaat. Aarzel vandaag zeker niet om vragen te stellen, je mening te formuleren en te luisteren naar je medeleerlingen, je leerkracht, de deskundige.
Veel plezier!
Mijn mening over alcohol en drugs
Je wandelt met je vrienden op een zaterdagvoormiddag in een drukke winkelstraat. Het is best gezellig. Opeens staat er een cameraploeg voor je neus en de reporter vraagt je: ‘Wat is jouw mening over alcohol en drugs?’ Zonder veel nadenken formuleer je je antwoord …
Naam en school:
2
Inhoud 2 Inleiding 3 A-Z Brein-Storm 4 Redenen 5 Websites -Boeken -Films 6 Welke drugs zijn er? 7 Klas Poll 8 Mijn vriend gebruikt cannabis 10 Reflectie 11 Streetwise 12 Wat drink jij? 13 8 maanden clean 14 Stellingen over drugs 15 Kennistest
A-Z Brein-Storm Je werkt per twee (of per drie of vier). Welke woorden komen bij je op als je denkt aan alcohol en drugs? Om de beurt zeg je een woord en iedereen schrijft dat woord op. Zoek zo vlug mogelijk bij alle letters een woord. Let op: je hoeft niet alfabetisch te werken! Je krijgt één woord cadeau. Als je veel alcohol drinkt, word je …
A
N
B
O
C
P
D
Q
E
R
F
S
G
T
H
U
I
V
J
W
K
X
L
Y
M
Z 3
Verzin een slogan bij dit icoon.
Redenen Om
niet te roken
Om alcohol te drinken
Om
GEEN alcohol te drinken
Om andere drugs te gebruiken
Om
GEEN andere drugs te gebruiken
Om te gamen
Om
niet te gamen
Om te roken
Verzin een slogan bij dit icoon.
4
Voor een taak of eindwerk koos je ‘drugs’, ‘verslaving’, en/of ‘hulpverlening’. Of misschien wil je gewoon zelf meer weten. Op de volgende vind je objectieve en betrouwbare informatie.
Websites Boeken-Films
websites
www.desleutel.be www.druglijn.be www.jellinek.nl www.drugsinfoteam.nl www.watdrinkjij.nl www.teens.drugabuse.gov
FILMS
Thirteen Afblijven Trainspotting Blow
BOEKEN
Junk Melvin Burgess 1997 Labyrint Herman Van Campenhout 2008 Bad trip Luc Descamps 2010 Het oog van de naald Ludo Enckels 2006 De nalatenschap Helena Hanstede 2008 Party girl Brigitte Blobel 2010 Afblijven Carry Slee 1998
De Sleutel
tie De Sleutel is de grootste organisa en org gsz lavin in Vlaanderen voor vers ring met het bestaat al sinds 1974. Onze erva is onze drijfveer om vern afde rsla sve behandelen van drug en. We willen bijdragen slavingen in de toekomst te voorkom l gebruik van legale en ovo risic het van aan een vermindering Want zoals iedereen weet: illegale drugs in de samenleving. n. eze gen voorkomen is beter dan tel? www.desleutel.be Wil je meer weten over De Sleu esleutel.be Heb je nog vragen? preventie@d
5
Welke drugs zijn er? Drugs zijn alle stoffen die, nadat je ze hebt ingenomen, een invloed hebben op je geest. Alle drugs (of de afbraakstoffen van de drug) komen in de hersenen terecht. Daar veroorzaken ze het effect: verdovend, opwekkend of hallucinogeen.
Verdovende middelen: drugs waar je kalm en relaxed van wordt, waarmee pijn en andere prikkels worden verdoofd. Heroïne, opium, alcohol, slaappillen, pijnstillers … zitten in die categorie.
Opwekkende middelen: drugs waar je wakker en alert van wordt en waarvan je bloed sneller gaat stromen, zoals cocaïne, amfetamines, nicotine, cafeïne … Hallucinerende of tripmiddelen: drugs waar je hallucinaties van krijgt, waardoor je de dingen anders ziet en voelt, zoals cannabis (tegelijk ook verdovend), paddo’s, LSD, ecstasy (dat laatste is tegelijk ook opwekkend) … Verbind elke drug met één of meerdere stellingen. Maak daarna een tekening bij elke drug.
o
Tabak o
mag je gebruiken vanaf 18 jaar.
Maak een tekening
o
mag je gebruiken vanaf 16 jaar.
o
o
mag je altijd gebruiken.
is illegaal en mag je nooit gebruiken.
o
zal ik wel eens gebruiken.
Alcohol o Maak een tekening
o
zorgt voor een ontspannen gevoel.
o
is niet schadelijk voor je gezondheid.
o
geeft na gebruik energie.
o
abis o
Cakneenn tekening Maa
is niet schadelijk als je niet overdrijft met gebruik.
o
o
is een hallucinogeen product.
is een verdovend product.
o
6
is een stimulerend product.
is schadelijk voor je gezondheid.
Verzin een slogan bij dit icoon.
o
Klas Poll 1 Verslaving is een ziekte.
7 Ik vind alcohol geen drug.
Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
2 Jongeren onder de 16 jaar moeten een boete krijgen als ze alcohol drinken.
8 Cannabis is een natuurlijk product en dus niet (of nauwelijks) schadelijk.
Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
3 Een politiecontrole op onze school op het bezit van drugs is nuttig.
9 Ik vind gamen ontspannend.
Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
4 Ik vind het normaal dat jongeren experimenteren met drugs. Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
5 Straffen op het rijden onder invloed mogen nog strenger. Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
6 Roken in het openbaar moet verboden worden. Akkoord Niet akkoord Resultaat: ......... stemmen akkoord ......... stemmen niet akkoord
Verzin een slogan bij dit icoon.
7
1
Bekijk aandachtig de affiche. Geef een antwoord op volgende vragen:
• Wat zie je? .................................................................................................................................................................................................................................................. .....................................................................................................................................................................................................................................................................................
• Wat herken je? ......................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
• Wat voel je? ..............................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
• Wat denk je? ............................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
• Wat zeg je? ................................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
• Wat doe je? ................................................................................................................................................................................................................................................
8
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
Mijn vriend gebruikt cannabis
2
Bespreek je antwoorden met je buurman.
3
Zoek samen met je buurman naar een goede strategie om met je vriend(in) te praten over zijn/haar gebruik. Heb je geen idee hoe je zoiets aanpakt, surf dan naar www.druglijn.be. Klik op ‘omgaan met drugs’, kies het menu-item ‘vrienden’ en klik dan op ‘Wat zeg je?’.
4
Na het klasgesprek schrijf je hieronder 7 stappen van hoe een goed gesprek kan verlopen. Wat zeg je?
1. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 7. ......................................................................................................................................................................................................................................................................................
Verzin een slogan bij deze iconen.
9
Bespreking van een toneelstuk, film, interview, getuigenis, boek ...
Reflectie
Op een projectdag over drugs kijk je naar een film of je gaat naar een toneelstuk. Misschien komt er iemand vertellen over wat hij zelf beleefde toen hij verslaafd was. In de aanvulzinnen hieronder staat er vier keer X. Dat is het hoofdpersonage uit het verhaal of degene die over zichzelf verteld heeft. 1 Ik herinner me nog de volgende drugs uit het verhaal / de film / het toneelstuk:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
2 Iets dat ik goed heb onthouden: .......................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
3 Ik kon me goed vereenzelvigen met .................................................................... omdat ...................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
4 Een situatie die ik herken en die eigenlijk niets met drugs te maken heeft is: ..................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
5 Een situatie die ik herken en die wel met drugs te maken heeft is: ................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
6 Wat ik anders zou doen als ik X was: .....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
7 Wat ik zou doen als ik de vriend(in) van X was: ...................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................................................................................
8 Ik zou aan X vertellen dat .................................................................................................................................................................................................. 9 Wat mijn ouders anders zouden aanpakken dan die van X: ........................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
10 Ik heb nog de volgende vragen: ...................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
Een antwoord op je vragen vind je op: www.desleutel.be of www.druglijn.be Je mag je vragen ook doormailen naar preventie@desleutel.be
Verzin een slogan bij deze iconen.
10
Verzin een slogan bij dit icoon.
Streetwise In films ziet het er cool uit: gevaren trotseren, tot het uiterste gaan, op het randje balanceren, snel bewegen in druk verkeer. Maar in het echte leven moet je risico’s van tevoren inschatten. Zo is het met het leven op straat, maar ook met het nadenken over drank en andere drugs. Streetwise: Engels voor straatslim. Geef elke persoon een risicoscore van 1 tot 6. Wie 1 krijgt loopt volgens jou het minste risico, wie 6 krijgt loopt het meeste risico op problemen. Let op! Je mag elk cijfer maar één keer gebruiken.
1
thomas is twintig en rookt elke dag een half pakje sigaretten. Hij let erop dat hij niet
2
Julie heeft met een paar vrienden haar vijftiende verjaardag goed gevierd.
meer dan een half pakje per dag rookt. Hij doet dit al vanaf zijn veertiende.
Eén wodka-orange, twee Bacardi breezers, een pintje en twee wijntjes. Ze herinnert zich niets meer van de laatste uren, ze weet niet hoe ze thuis is geraakt.
3 Simon is zeventien en een beetje schuchter. Vooral op feestjes heeft hij het moeilijk om uit
de hoek te komen. Maar sinds een paar weken heeft hij iets ontdekt en gaat het veel beter. In de dancing waar hij naartoe gaat kan hij XTC-pillen kopen. Daarmee leeft hij zich zonder faalangst uit. Lekker dansen en gek doen tot ‘s morgens vroeg en dan met de bus naar huis.
4 Charlotte is vijftien en heeft allerlei problemen met mensen om haar heen, thuis en op school. Om tot rust te komen neemt ze elke avond een half valiumpilletje. 5 Jens rookt samen met zijn vriend elke avond na de lessen een joint. Ze zijn beiden net achttien. 6 Milan, 14 jaar, zit elke dag op de computer. Als hij thuiskomt van school start hij zijn laptop en speelt Call of Duty (Black Ops 2). Hij is algauw drie uur bezig. Hij heeft vaak ruzie met zijn ouders omdat hij regelmatig het avondmaal overslaat.
Mijn keuze
Na overleg met je klasgeno(o)t(en)
thomas
julie
simon
charlotte
jens
milan
11
Wat drink jij? Mag ik al alcohol drinken? Drink ik veel? Drink ik te veel? Waarom drink ik? Via de zelftest over je alcoholgebruik krijg je zicht op de risico’s die je loopt. Surf naar www.watdrinkjij.nl en vul zo eerlijk mogelijk de test in. Het eerste deel gaat over jouw alcoholgebruik. DOOR-DE-WEEKSE-DAGEN zijn maandag, dinsdag, woensdag en donderdag. WEEKEND-DAGEN zijn vrijdag, zaterdag en zondag. Na een reeks vragen krijg je een resultaat. Lees aandachtig je resultaat en schrijf een antwoord. Ik ga akkoord/ik ga niet akkoord met het commentaar. Schrijf een motivatie. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................
Daarna volgen 12 vragen over waarom je drinkt. Klik de antwoorden aan die voor jou van toepassing zijn en lees nadien het commentaar. Ik ga akkoord/ik ga niet akkoord met het commentaar. Schrijf een korte uitleg. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................
Voor jongeren die op te jonge leeftijd drinken vraagt de test door naar de extra risico’s die je loopt. Vul deze vragen eerlijk in en lees opnieuw het resultaat. Ik ga akkoord/ik ga niet akkoord met het commentaar. Geef uitleg bij je antwoord. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................
En als laatste volgt nog een advies. Is dit duidelijk voor jou? Schrijf de essentie van dit advies op. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................
Het jongste wetenschappelijk onderzoek is duidelijk: je drinkt best niet voor je 16e verjaardag. En tussen je 16 en 18 is weinig drinken de boodschap.
Als je risico's neemt, moet je de gevolgen ook onder ogen durven zien. Denk kritisch na en praat met anderen over wat je leest, hoort, denkt en voelt. Dat is de beste manier om problemen te voorkomen.
12
8 maanden clean
Verzin een slogan bij dit icoon.
Lees de tekst ‘8 maanden clean’. Ga per twee of per drie zitten en schrijf op: ... in welke omstandigheden je ook zoiets zou kunnen meemaken ... wat je dan zou denken ... met wie je erover zou proberen te praten ... wat je zou zeggen ... wat je zou doen
Kim * is 21 jaar oud en kreeg onlangs een enkelband. Hij volgt momenteel een programma in een afdeling van De Sleutel in Gent. Tot een dik jaar geleden zat hij nog in een negatieve spiraal van druggebruik en diefstal. Hij belandde meermaals in de gevangenis. Telkens Kim vrijkwam, herviel hij en werd hij terug opgepakt. Tot hij de kans kreeg om in dit drugsproject te stappen. Vandaag is Kim 8 maanden clean. Kim begon op zijn 14 jaar met drugs te experimenteren. Eerst met weed en op zijn 16e ook met speed. Een jaar - en een stukgelopen relatie - later, was hij verslaafd aan heroïne. Om zijn druggebruik te betalen pleegde hij diefstallen, meestal in winkels. Zijn oog viel vooral op dure spullen zoals smartphones. Met de regelmaat van de klok liep hij tegen de lamp ... ‘In totaal zat ik vier keer in de gevangenis. Telkens ik vrijkwam liep ik al snel mijn oude vrienden tegen het lijf en begon meteen opnieuw drugs te gebruiken. Om dat gebruik te kunnen betalen ging ik stelen. In de gevangenis hielpen ze mij wel om van de drugs af te komen. Zo volgde ik wel 5 keer een ontwenningskuur, maar helaas zonder succes. Op straat begon ik meteen terug te gebruiken en ook het stelen kon ik niet laten.' Tot Kim in de gevangenis de kans kreeg om in een drugsproject te stappen. Met nog een lange gevangenisstraf voor de boeg mocht hij deelnemen aan een afkickprogramma. ‘En inderdaad, anderhalve week later zat ik in een afkickcentrum in de buurt van Gent. Ik had er genoeg van en wilde mijn leven terug op de rails krijgen. Ik
'Ik besef nu dat ik geen ech vrienden had.' te
sukkelde met mijn gezondheid, was 15 kg vermagerd en zag er verschrikkelijk uit ... Ik had ook echt nood aan een nieuwe omgeving en een doel in mijn leven. Vooraf had ik zeker niet gedacht dat ik het 8 weken in dat afkickcentrum zou volhouden.’ Na de periode in het afkickcentrum besloot Kim een langdurig programma te volgen in een afdeling van De Sleutel in Gent. Na twee maanden in het centrum moest hij door eerdere veroordelingen terug naar de gevangenis ... ‘In de gevangenis werd ik verleid om opnieuw drugs te gebruiken, maar ik ben niet gezwicht. Ik wou het programma in De Sleutel absoluut voortzetten. Gelukkig kreeg ik veel steun van begeleiders en medebewoners van De Sleutel.’ Na enkele weken kwam Kim terug vrij onder voorwaarden en kreeg hij een enkelband. ‘Achteraf bekeken ben ik echt supergelukkig dat ik in dit project kon stappen. Ik ben bijna 8 maanden clean en had nooit gedacht dat ik zonder drugs zou kunnen leven. Nu besef ik dat mijn maten van vroeger geen ‘echte vrienden’ waren.’ En de toekomst? ‘Eerst wil ik dit programma goed afwerken. Daarna wil ik het contact met mijn familie verbeteren en een opleiding volgen. Vroeger volgde ik de richting Kantoor, en daar wil ik graag in verdergaan.’ * We kozen een fictieve naam.
13
2 1 Druggebruik heeft invloed op de Alleen schoolresultaten. slappelingen worden verslaafd. 4 Sommige drugs kun je gebruiken zonder dat je in de problemen geraakt.
3 Iedereen gebruikt drugs.
Op een feestje enkele sigaretten roken is onschadelijk.
14
Het tabak-, alcohol- en drugbeleid van onze school is te streng.
8 Alcohol brengt een leuke sfeer in de groep.
9 Elke minuut die je aan Facebook besteedt, is 12 een verloren minuut. Computerspelletjes verhogen het geweld in onze maatschappij.
11 Mensen grijpen te vlug naar medicatie.
Verzin een slogan bij deze iconen.
5
6 Ik vind het rookverbod in cafĂŠs overdreven.
7
10 Als je alcohol nodig hebt om je te amuseren, ben je een loser.
Stellingen over drugs
Kennistest
Verzin een slogan bij dit icoon.
Juist Fout Alcohol 1. Alcohol is een giftige stof. 2. Van alcohol heb je steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken. 3. Dronken zijn en alcoholisme is hetzelfde. 4. Zolang je je niet dronken voelt, blijft je reactievermogen gelijk. 5. Als je dronken bent, ontnuchter je snel door zwarte koffie te drinken. Juist Fout Tabak 1. Nicotine gaat in een paar seconden naar je hersenen. 2. Als je minder dan 5 sigaretten per dag rookt, berokkent dat geen schade aan je gezondheid. 3. Tabaksgebruik is de grootste doodsoorzaak in Vlaanderen. 4. Een waterpijp gebruiken om te roken is minder schadelijk dan gewone sigaretten roken. 5. Jongeren zijn de belangrijkste doelgroep van de tabaksreclame. Juist Fout Cannabis 1. Aan hasj of marihuana kun je niet verslaafd raken. 2. Een joint is natuurlijk en dus gezonder dan een sigaret. 3. Cannabisrokers zijn meer ontspannen. 4. Met de waterpijp verzacht je de effecten van cannabis. 5. Na verloop van tijd zijn cannabisgebruikers minder gemotiveerd om te studeren. Juist Fout Gamen 1. Af en toe een beperkte duur gamen is goed voor de ontwikkeling van de hersenen. 2. Gamen maakt jongeren gewelddadiger. 3. De gemiddelde leeftijd van een gamer is 19 jaar. 4. Er gamen evenveel jongens als meisjes. 5. Net als bij films staat er een minimumleeftijd op de hoezen van games. Probeer in een drietal zinnen op te schrijven wat je vandaag geleerd hebt. Heb je nog tijd over? Stel ĂŠĂŠn vraag over de inhoud van deze dag die je leerkracht zou kunnen gebruiken bij een toets.
Wat heb ik geleerd?
1
2
3
VRAAG
15
Onze boodschap voor de wereld
Na alle info en discussie ligt de bal alweer in jullie kamp. Maak met een groepje een preventieve boodschap voor de wereld. Hoe staan jullie tegenover tabak, alcohol en illegale roesmiddelen? Spreek met je groepje een boodschap af, schrijf een kort scenario, verdeel de rollen en film alles in één doorlopende opname met je gsm of fototoestel. Lukt het niet meteen, wis dan alles en probeer het nog eens. Daarna plaats je het filmpje op de computer en kun je het uploaden via je YouTube-account. Een account kun je makkelijk aanmaken op Youtube.com. Stuur daarna de link van het filmpje door naar unpluggeddesleutel@gmail.com. Daar verzamelen we de filmpjes van de verschillende scholen.
Johan Van de Walle Yannick Weyts Joke De kimpe Bestelnummer: 90 115 0200 • NUR: 130 ISBN: 978 90 4861 814 9 • K.B.: D/2013/0147/266 Herdruk: 2014
9 789048 618149 Bij dit leerlingenboekje behoort ook een handleiding, bestelnummer: 90 115 0201
Jozef Guislainstraat 43 a, 9000 Gent, 09 231 57 48, www.desleutel.be, preventie@desleutel.be © De Sleutel, team Preventie – Gent