Verrekijker 4 Kijker 2
Halloween is een een griezelfeest … In dit boek kom je te weten hoe het feest ontstaan is. Samen met Paddy steek je het grote water over, naar Amerika, op de nacht van Halloween. Het is alsof de geesten en spoken van Ierland meereizen op het schip … Tegelijk is ‘De overtocht van Paddy’ een toneelstuk dat je met de hele klas kunt naspelen!
De overtocht van Paddy Noëlla Elpers
BIEB
De overtocht van Paddy
Dit boekje maakt deel uit van de Verrekijkerbieb 4. ISBN 978 90 486 2283 2 Bestelnummer 60 1021 397 KB D/2015/0147/339 NUR 191 Illustraties: Hanne Holvoet Verantwoordelijke uitgever die Keure Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge RPR 0405 108 325 © Copyright die Keure, Brugge
9 789048 622832
Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form by print, microfilm or any other means without written permission from the publisher.
06 DK_VK4_BIEB_K2_N2_Overtocht van Paddy_HARDCOVER_32p_cs6.indd 1
Kijker educatieve uitgaven
educatieve uitgaven
Verrekijker 4
2
6/07/15 14:12
De overtocht van Paddy
1
Voor het begint ‘De overtocht van Paddy’ is een toneelstuk. Je kunt het met de hele klas naspelen als je wilt! Als je gaat toneelspelen, heb je niet alleen acteurs nodig. Iemand moet het decor1 bouwen. Er zijn mensen die voor het licht en de muziek zorgen. En je hebt ook een regisseur2 nodig. Hij of zij doet niet mee, maar zegt hoe alles moet gebeuren. Tips voor de acteurs en de regisseur zijn schuin gedrukt en schrijf ik tussen haakjes. Die tips moet je niet hardop zeggen. Je moet ze stilletjes lezen. Voor ik aan het toneelstuk begin, zal ik vertellen hoe Halloween ontstaan is. De acteurs en de regisseur moeten immers weten waarover het stuk gaat. Zelfs de licht- of klankman moet het weten! Hij of zij moet voor de juiste sfeer zorgen. Halloween is de dag waarop de kinderen in Amerika zich als monsters verkleden. Zo gaan ze zingend van deur tot deur. De kinderen spelen trick-or-treat. Dat wil zeggen: als ze geen snoepje krijgen, halen ze kattenkwaad uit. In Amerika is Halloween een griezelfeest. Toch is dat spookachtige pompoenfeest niet afkomstig uit Amerika, maar uit Ierland.
2
Komt het feest van Allerheiligen3? Of is het een overblijfsel van het Keltische Nieuwjaar dat op 31 oktober gevierd werd? Halloween heeft iets van die twee feesten. Op 31 oktober staken de Kelten vreugdevuren aan om Nieuwjaar te vieren. De druĂŻden4 brachten op die avond hun brandoffers5. Het wegjagen van de geesten is dan weer een overblijfsel van Allerheiligen. In Ierland holde men op 31 oktober knolrapen uit. De Ieren zetten er een kaars in en zo werd de knolraap een lampion. Het gebruik6 om Halloween te vieren werd door de Ieren meegenomen naar Amerika rond 1840. Daar ontdekten ze de fantastische pompoenen. Die gebruiken ze sinsdien in plaats van knolrapen.
3
De traditie om knolrapen of pompoenen uit te hollen vindt zijn oorsprong in de legende van Jack de Vrek of Lantaarn-Jack. Voor het toneelstuk begint, zal ik het verhaal van Jack de Vrek vertellen. Het komt niet voor in het stuk, maar het is goed om te weten. Het gebeurde op de avond van 31 oktober … Een kleine duivel klopte op de deur van Jack de Vrek. Jack deed open. Het duiveltje stond op zijn bokkenpootjes te dansen. Hij lachte zijn scherpe tanden bloot. Er kwam rook uit zijn neusgaten. ‘Jouw tijd is gekomen, Jack!’ kraaide het duiveltje. ‘Ik kom je halen. Er is plaats voor jou in de hel …’ Maar Jack de Vrek had geen tijd om te sterven. Hij had zijn geld nog niet geteld en opgepoetst. Jack de Vrek verzon een list7. Hij wees naar de glimmende appels aan de appelboom in zijn tuin. ‘Oh,’ zuchtte Jack, ‘ik had nog zo graag eens een appeltje geproefd voor ik met u meega. Maar ik ben te oud om in de boom te klimmen en er een te plukken.’ Het duiveltje was lang de kwaadste niet. ‘Ik klim wel in de boom,’ zei hij. ‘Ik zou ook wel een appel lusten onderweg.’ Het duiveltje klom in de boom. Maar Jack was nog verbazend kwiek voor zijn leeftijd. Hij pakte een krijtje en tekende snel een kruisteken op de stam.
4
5
Duivels zijn immers heel bang van het kruisteken. Dus als je ooit een duiveltje tegenkomt, moet je vlug een kruisteken slaan. Het duiveltje durfde niet naar beneden te komen. Het drukte zijn bokkenpoten tegen zijn rode ogen en jammerde: ‘Jack – o – Jack, veeg dat teken weg!’ ‘Laat me nog tien jaar leven, dan doe ik dat!’ ‘Tien jaar?’ zei de duivel. ‘Tien jaar betekent niks in de hel. Mijn baas Lucifer zal het mij wel vergeven.’ Jack de Vrek veegde het kruisteken weg en het duiveltje ging lopen. Tien jaar later stond Jack voor de brandende hellepoort. De kleine duivel deed dienst als poortwachter. Hij sprong op en neer van opwinding toen hij Jack herkende. ‘Jij mag de hel niet in van mijn baas Lucifer,’ schreeuwde hij. ‘Jij hebt de duivel zelf bedrogen!’ Jack de Vrek ging dan maar op weg naar de hemelpoort. Sint-Pieter wreef over zijn lange baard. Hij schudde het hoofd. ‘Jij mag de hemel niet in, Jack,’ bromde hij. ‘Je bent een akelige, gierige man.’ Voor Jack zat er niets anders op dan terug te gaan naar de hel. De kleine duivel zag hem al van ver. Toen Jack bij de hellepoort aankwam, gooide het duiveltje hem een gloeiend houtje toe. ‘Hier vind je de weg mee in de duisternis,’ zei hij.
6
Jack zette het houtje in een uitgeholde knolraap om het langer te laten branden. En als het houtje niet is uitgegaan, brandt het nu nog ... Aan Jack de Vrek hebben we dus de lichtgevende knolraap te danken en later de pompoen. Hoe de knolraap van Ierland naar Amerika verhuisde, lees je in dit toneelstuk! In dit toneelstuk komen Ierse spookfiguren voor: de Grijze Man, het dwaallicht en de Pooka. In de tekst wordt duidelijk wat ze doen en hoe ze eruitzien.
7