DIMENSION 32 - NL by dimension magazine

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

JAARGANG 8 APR-MEI-JUN 2014 - N32

DIMENSION Belgian Building Award - JDS Architecten - The Iceberg - foto © Mikkel Frost

ARCHITECT@HOME LUC BINST - CREPAIN BINST ARCHITECTURE • STAD IN DE KIJKER ANTWERPEN • EVENT BELGIAN BUILDING AWARDS 2014 • DOSSIER WERKEN IN BOUWTEAM • KANTOORGEBOUW VAN LEEFMILIEU BRUSSEL ZET NIEUWE STANDAARD

Afgiftekantoor 1099 Brussel X - P602602 - Driemaandelijks tijdschrift - Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

Beton wordt plaatselijk in BelgiĂŤ geproduceerd, dit maakt het mogelijk om te bouwen tegen een betaalbare prijs. Dankzij zijn natuurlijke luchtdichtheid en zijn vermogen om warmte op te slaan in de winter en koude vast te houden in de zomer, is beton de ideale bondgenoot voor wie duurzaam wil bouwen en energie wil besparen. Dus, twijfel niet langer! Bouwen met beton, is toekomstgericht bouwen.

www.holcim.be

Sinds jaren neemt Holcim zijn verantwoordelijkheid op. Op het vlak van milieu maar ook als werkgever en belangrijke economische speler voor de regioâ&#x20AC;&#x2122;s waar het bedrijf actief is. ACT for the future

by Holcim

Kracht. Prestatie. Passie.

DIMENSION Onafhankelijkheidsstrijd? HELPDESK

ARCHITECT@HOME Luc Binst - Crepain Binst Architecture

REPORTAGES Aluminium geeft AZ Jan Palfijn dynamiek Onzichtbaar lichtsferen creëren in strakke, open loft Van garage tot passiefkantoor voor architecten Bouwen aan een duurzaam Scheppersinstituut Vezelcementleien geven renovatie rijwoning verfijnde toets Kraanwerk herleid tot de essentie Lijnafwatering voor kantoorgebouw Leefmilieu Brussel “Er is nood aan intelligente samenwerking” Domotica à la carte voor luxe-appartementen Intelligente oplossing voor grote behoefte aan verwarming en SWW

12 14 22 31

STAD IN DE KIJKER: ANTWERPEN

BELGIAN BUILDING AWARDS 2014

32 34 39 45 46 49

DOSSIER Werken in bouwteam 27 Kantoorgebouw van Leefmilieu Brussel zet nieuwe standaard 36

ACTUA

MEDIA

BEURS

PRODUCTSPOTS Uw nieuwe partner op de verwarmingsmarkt Als het snel en design moet zijn ...

55 56

NEW

Een onafhankelijke architect blijft de beste garantie voor een geslaagd bouwtraject en een eindresultaat dat beantwoordt aan de wensen van de bouwheer. Zo kunnen we het architectengedeelte uit de enquête van Test-Aankoop bij 1.330 bouwheren samenvatten. Van de opdrachtgevers die vrij hun architect kozen, was gemiddeld 50% ‘zeer tevreden’. Een zeer goede score, als je bedenkt hoeveel partijen er bij bouwen aan te pas komen en welke complexe technische, administratieve en psychologische uitdagingen zij het hoofd moeten bieden. Uit de enquête bleek ook dat 28% van de ondervraagden werkte met een architect die was opgelegd door de aannemer. Dat is nochtans in strijd met de wettelijk verplichte onafhankelijkheid van de architect ten overstaan van de aannemer. Maar de bouwheer gaat daarin mee uit louter opportunistische overwegingen: het kost hem minder. De enige die daar op het eerste gezicht bekaaid vanaf komt, is de architect. Van hem wordt verwacht dat hij gedurende tien jaar de volle aansprakelijkheid draagt, ook al wordt hij er nauwelijks voor betaald. Maar in feite is dit in ieders nadeel. Bij de groep bouwheren die werkte met een door de aannemer aangestelde architect, daalde het percentage ‘zeer tevreden’ naar 16%. Uit het enquêtegedeelte over de aannemers blijkt dat bouwheren minder tevreden zijn over algemene aannemers inzake de esthetische en technische aspecten. Voor de bouwheer die denkt te besparen door de aannemer de architect te laten aanbrengen, is goedkoop dus duurkoop. De conclusies? Als Test-Aankoop echt de belangen van de consument voor ogen heeft, zou de organisatie haar leden het best inlichten over de noodzaak van een onafhankelijke architect. Aannemers die streven naar klantentevredenheid, werken beter samen met een onafhankelijke architect. De architecten zijn trouwens al langer vragende partij voor goede afspraken met bouwers van sleutelklare woningen, met respect voor elk zijn rol. Tot slot moeten alle spelers binnen de architectuur (Orde, beroepsverenigingen, culturele organisaties) waar mogelijk de positieve impact van de architect blijven benadrukken. Want wij zijn het waard. Architecte Kati Lamens, Nationaal voorzitter NAV

VOORWOORD

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

DIMENSION

HELPDESK

01 Kan een minderheidsaandeelhouder

(architect) in een vennootschap ook bouwaanvragen ondertekenen?

De hoedanigheid van vennoot staat los van de vraag of hij bouwaanvragen kan ondertekenen en hoe zijn werkzaamheden vergoed worden. Voor de ondertekening van bouwaanvragen in naam en voor rekening van de vennootschap moet de persoon over de nodige vertegenwoordigingsbevoegdheid beschikken, hetzij organiek (als zaakvoerder in (bijvoorbeeld) een BVBA), hetzij als volmachthouder. Bart Goossens, GSJ advocaten

Periodiciteit: Driemaandelijks Hoofdredactie: FCOmedia - Tilly Baekelandt T +32 (0)56 33 42 72 - tilly.baekelandt@fcomedia.be Redactie: Staf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq, Bart Vancauwenberghe, Rudy Gunst Reclame - advies FCOmedia - Katja Wijffels Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies +32 (0)473 86 59 70 - F +32 (0)56 77 13 11 katja.wijffels@fcomedia.be Vormgeving: marieke.veys@fcomedia.be Verantwoordelijk uitgever FCOmedia - Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies In samenwerking met Communicatiecoördinator Pieter De Groote - T 02 212 26 99 de associatie van interieurarchitecten association des architectes d’intérieur

de associatie van interieurarchitecten

Dimension wordt ook verstuurd naar interieurarchitecten - AINB

Version française sur simple demande association des architectes d’intérieur

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

02 Ik ben stagiair-architect en loop sinds

enkele maanden stage. Ik vatte mijn stage aan als niet-BTW-plichtige. Twee weken geleden besloot ik echter een BTW-nummer aan te vragen. Ondertussen heb ik dat ook gekregen. Heeft dit effect op de facturen die ik al opgemaakt heb?

Architecten-stagiairs worden niet beschouwd als BTW-belastingplichtigen voor de diensten die zij als stagiair voor de architect-stagemeester verrichten, op voorwaarde dat zij naast de stage-activiteiten geen zogenaamde “belastbare handelingen” verrichten. De architect-stagiair die enkel stage loopt en zich niet wenst te beroepen op deze administratieve tolerantie, kan zijn registratie als belastingsplichtige vragen. Ook is het zo dat de architect-stagiair die, naast zijn stage-activiteit, eveneens zelfstandig belastbare handelingen stelt, voor zijn gehele werkzaamheid als belastingsplichtige wordt beschouwd. Indien de architect-stagiair zich wenst te registreren voor BTW-doeleinden, dan kan hij dus een BTW-nummer aanvragen. Vanaf het ogenblik dat het BTW-nummer wordt toegekend én geactiveerd door de BTW-administratie, wordt hij dus beschouwd als BTW-plichtige, met alle gevolgen vandien (indienen BTW-aangifte, opmaak facturen, BTW afdragen aan de Staat…).

gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

DIMENSION

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Het moment van activatie van het BTW-nummer staat normaal gezien op de brief die men ontvangt van de BTW-controle naar aanleiding van het toekennen van het BTW-nummer. Alle dienstprestaties die voor deze datum van toekenning van het BTW-nummer hebben plaatsgevonden, zijn “verleden tijd”. Daar moet dan ook niet op worden teruggekomen in de BTW-aangifte, noch moet er BTW op worden geteld. Voor

HELPDESK

Leslie Rottiers, SBB Accountants & Adviseurs

03 Het architectenbureau waar ik jarenlang op

zelfstandige basis voor heb gewerkt, verbiedt mij om projecten die ikzelf ontworpen en begeleid heb op te nemen op mijn website. Ook wanneer ik hun naam zou vermelden, zijn zij niet akkoord. Kan dit zomaar?

Aan de gestelde vraag zitten twee aspecten. Vooreerst is er een aspect auteursrecht. In dat kader wijs ik vooral op het moreel recht op vaderschap voor de auteur. Dit moreel recht houdt de mogelijkheid in om zich als auteur van de betrokken werken, in dit geval dus de plannen en ontwerpen, te manifesteren. Een heel concrete uiting daarvan is net de mogelijkheid om een portfolio te kunnen opbouwen en voorleggen. Dit moreel recht op vaderschap is onvervreemdbaar en dus blijft dit, ook als er wel een overeenkomst zou zijn, bij de effectieve auteur. De enige eventuele moeilijkheid die kan bestaan, bestaat er dan ook in dat het bewijs geleverd moet kunnen worden dat men effectief de auteur van de betrokken werken is. Een ander aspect heeft betrekking op de eerlijke handelspraktijken. Voorafgaand wijs ik op het volgende. De Wet van 6 april 2010 betreffende de marktpraktijken en consumentenbescherming hield de beoefenaars van vrije beroepen buiten het toepassingsgebied van deze wet. Maar het Grondwettelijk Hof heeft die bepalingen bij arrest van 9 juli 2013 vernietigd. Gelet op deze vernietiging, is voormelde wet dus wél toepasselijk. In dat kader wijs ik op het verbod op misleidende reclame. Concreet betekent dit dat de weergave van de portfolio op een dergelijke manier moet gebeuren dat hierdoor geen indruk mag gecreëerd worden dat de nieuwe onderneming zich kan beroepen op referenties van klanten die haar niet toebehoren. In die zin is een begeleidende tekst aangewezen waarin duidelijk wordt gesteld dat (een aantal van) de weergegeven projecten werden gerealiseerd in het kader van een samenwerking tussen architect X en een ander bureau/eerdere opdrachtgever. Of daarbij de naam van de eerdere opdrachtgever vermeld moet/kan worden, is bediscussieerbaar. Indien de relatie gespannen is, zou ik dat niet doen behoudens andersluidende vraag. Geert Philipsen, GSJ advocaten

04 Ik heb een klant die tevreden is over zijn

verbouwing, maar niet meer als referentie wil dienen. Hij vraagt daarom om de foto’s van zijn project - die ik genomen heb - van mijn website te verwijderen. Kan een klant dit eisen?

De enige reden die ik zie voor een klant om zich tegen de publicatie van projectfoto’s te verzetten, is diens recht op privacy. Indien het niet gaat om foto’s waarbij de naam van de klant of diens juist adres vermeld worden, lijkt mij dat het begrip privacy al behoorlijk ruim moet uitgerekt worden, om de klant hierin gelijk te geven. In dat geval kan de link immers enkel gelegd worden door mensen die de situatie (het huis) voorafgaand reeds kennen en kan er geen inbreuk op de privacy zijn. Ik leid af uit de vraag dat de klant eerder wel akkoord was met de publicatie. Dat is mijns inziens een argument te meer om te stellen dat er geen inbreuk op enig aspect van privacy kan zijn. Ik zie geen andere gronden waarop de klant zich zou kunnen beroepen om een publicatie tegen te gaan. Anderzijds, wanneer het ontwerp voldoet aan de vereiste van originaliteit om auteursrechtelijk beschermd te zijn, heeft de auteur sowieso het onvervreemdbaar recht om zich als auteur kenbaar te maken. Dit houdt onder meer de mogelijkheid in om het project in een portfolio of als referentie op te nemen. In die omstandigheden meen ik dan ook dat een vraag van de klant om niet als referentie te fungeren, enkel om commerciële redenen mogelijk ingewilligd wordt, zonder mogelijkheid voor de klant om een inwilliging af te dwingen in rechte. Geert Philipsen, GSJ advocaten

De NAV helpdesk heeft als doel eerstelijnsvragen van zijn leden op te lossen binnen een redelijke termijn van enkele dagen. NAV doet in dit kader een beroep op een netwerk van adviseurs en specialisten: architecten, UNIZO/ Federatie Vrije Beroepen, SBB Accountants & Adviseurs en het advocatenkantoor GSJ Advocaten en het adviesbureau VEKMO. NAV en de beantwoorders zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud en interpretatie van de antwoorden. DIMENSION

de BTW die “opeisbaar “ wordt vanaf het toekennen van het BTW-nummer zullen wel facturen met BTW moeten worden opgemaakt.

@HOME

Luc Binst - Crepain Binst Architecture

DIMENSION

“Architecten moeten een visionair manifest uitdragen”

@HOME

Experience meets innovation. Met die woorden omschrijft Luc Binst met zijn gebruikelijke flair voor marketing en communicatie zijn bureau. Een historiek van veertig jaar en ruim 400 gerealiseerde projecten gaan bij CBA hand in hand met een uitstekende uitgangspositie voor de sprong naar een tweede jeugd. De fundamentals zijn Binsts eigen ABC, de kwaliteitsbewaking van a tot z. De A van architecture is ondergebracht op de +1 van het voormalige koffiemagazijn in Antwerpen, waar een bende jonge wolven onder leiding van Binst met een “kwaliteitsvolle snelheid” ontwerpen schetst. “In een week maken wij kwaliteitsvolle haalbaarheidsstudies die beantwoorden aan de financiële doelstellingen. Daarvoor maken we gebruik van een eigen draaiboek over hoe je uitstraling en architectuur combineert met budgetvriendelijke oplossingen. Want als je achteraf een ontwerp moet bijsturen op financiële gronden en een nieuwe bouwaanvraag moet indienen, betekent dat voor iedereen tijd- en geldverlies.” De B van building staat voor de bouwaanvraag en de aanbesteding, de C van construction voor de opvolging tijdens de werffase. Voor dit deel van het alfabet wordt Binst ondersteund door de anciens Dirk Engelen – zijn interne rechterhand -, Jan Geerts en Philippe Vincke. “Met deze organisatie en aanpak en een uitstekend team van 35 medewerkers kunnen we een brede range aan opdrachten aan, van groepswoningbouw over grote masterplannen en utiliteitsbouw tot reconversie”, aldus Luc Binst. “Maar evengoed spelen we onze creativiteit multidisciplinair uit op andere terreinen en schalen: product design, restaurantinrichting, expositiepaviljoenen. Voor deze combinatie wil ik mij de komende vijf tot tien jaar 100% inzetten. Ik wil kwaliteitsvolle dingen bouwen en fun beleven aan mijn bureau. Over pakweg twee jaar, als CBA tien jaar bestaat, wil ik een

interne denktank creëren voor theoretisch onderzoek dat nadien maximaal kan worden geïmplementeerd in de ontwerpaanpak van concrete dossiers. Die aanpak konden wij ons de afgelopen jaren niet veroorloven.”

De vechter De voorbije jaren waren inderdaad geen walk in the park. In 2006 richtten Jo Crepain zaliger en Luc Binst het bureau Crepain Binst Architecture op. Binst verwierf een participatie van 20% en zou geleidelijk alle aandelen overnemen. Hij fungeerde backstage als de creatieve motor, Jo promootte frontstage het fusiebureau. “Eerst brak in Nederland, waar wij 60% van onze opdrachten en driekwart van onze winst genereerden, de vastgoedcrisis uit. Van de ene dag op de andere viel alles daar nagenoeg stil. Eind 2008 werd Jo terminaal ziek en overleed hij, waarmee wij onze pater familias verloren. Ik heb toen besloten het bureau alleen verder te zetten, wat enorme risico’s inhield. Iedereen fronste de wenkbrauwen, was kritisch, soms speelde afgunst mee. De jaren 2008, 2009 en in mindere mate 2010 waren loodzwaar, maar vooral dankzij het vertrouwen van nagenoeg al onze klanten hebben we het gehaald. Met ons team, hard werken en mijn zakelijke aanpak als dirigent, gaan we CBA weer volop op de kaart zetten.” Op de vraag hoe zwaar de psychologische, financiële en fysieke belasting is geweest, reageert Luc Binst met een schouderophalen. Hij kijkt liever vooruit. Hij is ook een vechter van nature. “Op mijn veertiende kreeg ik een zwaar ongeval, waardoor ik maanden moest revalideren. Plots was mijn jeugd voorbij. Ik heb toen de balans opgemaakt en besloot, gezien mijn creatieve inslag, over te stappen van Latijn - wiskunde naar de kunsthumaniora in Brussel. Mijn vader, een zakenman die internationaal actief was, begreep dat niet, evenmin als mijn besluit later om architectuur te gaan studeren. Dat onbegrip is jaren blijven sluimeren, wat mij heel zwaar viel.” “In de architectuuropleiding was ik een primus in de praktijkvakken, maar de wetenschappelijke vakken gaf ik te weinig aandacht. In het derde jaar ben ik gestrand op twee achten, hoewel ik voor alle praktijkvakken gemiddeld 18 scoorde. Ontgoocheld heb ik me toen voorgenomen om me keihard in te zetten en het derde en vierde jaar te bundelen. De discipline die ik dat jaar heb opgebouwd, heeft mijn verdere carrière bepaald. Ik leerde een strakke planning en timing hanteren en drie keer harder na te denken in plaats van drie keer te hard te werken. Ik volgde alleen de voor mij moeilijke vakken en in mijn presentaties ging ik regelrecht naar de essentie om geen grote maquettes en plannen te hoeven maken. In de eerste zittijd legde ik met succes de examens van mijn derde » jaar af, in de tweede die van het vierde jaar.” DIMENSION

Luc Binst heeft er zin in. CBA is weer een vaste waarde in de Belgische architectuur, gesteund op een stabiele organisatie en klaar voor een brede waaier aan opdrachten. Zopas nam het bureau een strategisch gelegen kantoor in Brussel in gebruik als vergaderplek en pr-adres. Er is een structuur in volle ontwikkeling om met ontwerpers, fabrikanten en andere geïnteresseerden de vleugels uit te slaan richting Maleisië, Indonesië en Singapore. Een concept voor betaalbare modulaire paviljoenwoningen van hoge innovatieve en architecturale kwaliteit nadert de voltooiing.

@HOME

Betaalbaar breken met conventies “Aanvankelijk wou ik naar New York om vier seizoenen in een gerenommeerd bureau te werken, maar ik kreeg hier mooie aanbiedingen die ik niet kon weigeren. Ik ben eerst een jaar naar Coussée en Goris gegaan. In 2000 las ik een artikel over de nieuwe thuishaven van Crepain. De manier waarop zijn bureau en gebouw georganiseerd waren, sprak me erg aan. Hij van zijn kant was gecharmeerd door mijn eerste project, de eigenzinnige inrichting van een loft in Brussel.” De samenwerking liep meteen gesmeerd. Luc Binst superviseerde enkele wedstrijden en haalde er zijn eerste jaar meteen drie binnen. Intussen bouwde hij via zijn eigen bureau faam op met zijn particuliere woningen. “Mijn vader zag in die periode dat er waardering was voor wat ik deed. De woning die ik recht tegenover zijn deur voor mijn zus had ontworpen, trok op een opendeurweekend twee keer vijfhonderd bezoekers. Sindsdien is hij een van mijn trouwste ambassadeurs.”

DIMENSION

Een scharnierpunt was zijn eigen woning in Humbeek, die in 2006 werd onderscheiden met de prestigieuze Nederlandse Lensvelt de Architect prijs en die 240 keer internationaal werd gepubliceerd.“Voor mijn eigen praktijk was 2005 een wonderjaar. Het was dan ook even slikken toen enkele maanden later Crepain Binst Architecture boven de doopvont werd gehouden en Jo zei: nu is het gedaan met woningen, je moet je concentreren op de grote Nederlandse dossiers. De eerste drie maanden moest ik met pijn in het hart een zeventigtal woningopdrachten afzeggen. Die draad wil ik weer oppikken, want een woningontwerp is onder andere een laboratorium voor nieuwe materialen en detailleringen en vormt een uitstekende educatieve schaal om onze jonge mensen een goede opleiding te geven.”

“Veel mensen willen innovatieve architectuur, maar beschikken niet over een toereikend bouwbudget. Uit die vaststelling is de idee van ‘betaalbaar breken met conventies’ ontstaan, woningen in een expressieve architectuurtaal die haalbaar zijn voor een budget van 250.000 tot 300.000 euro. We hebben een modulair samengestelde woning van één bouwlaag ontwikkeld waarin het binnenplan breekt met alle conventies. De structuur bestaat uit een laagenergetisch houtskelet, af te werken met lichte materialen: hout, gethermoformeerd hout, geperforeerde platen, glas, Trespa. Omdat alles op voorhand in het atelier wordt vervaardigd, is de bouwtijd beperkt en hebben we als architect minder werk. Een dergelijk concept is ook beter af te stemmen op de energetische vereisten en verkleint het risico op technische problemen. Toch krijgen de mensen een artisanaal product dat ver af staat van de negatieve connotaties waarmee het begrip prefab is behept.”

Voortaan overal thuis Waarom de nieuwe antenne in Brussel? “In het verleden hebben we belangrijke referenties gerealiseerd in Brussel. Recent hebben we nog een wedstrijd gewonnen voor de reconversie van een kantoorgebouw aan de voet van het Jubelpark tot passieve appartementen. Toch hebben we, gezien onze staat van dienst, te weinig projecten in de hoofdstad. Dat moet veranderen. We beginnen bescheiden, met de bedoeling over enkele jaren te oogsten. Het kantoor op de Keizerslaan is tegelijkertijd een plaats om af te spreken met ontwikkelaars, een showroom waar we CBA zichtbaar maken en een stek waar we ons kunnen terugtrekken, bijvoorbeeld voor wedstrijden.” Steden hebben Luc Binst altijd gepassioneerd. “Ik kick op hoogbouw en op de dynamiek van wereldsteden. In mijn jeugd heb ik er een hele rist bezocht en mijn eindwerk ging over de kracht van densiteit. Ik heb op elke hoogbouw in Brussel gestaan om foto’s te nemen. Een stedenbouw-

@HOME

01. Aan de Kouterdreef in Gent verrijst dit project van Matexi met retail, kantoren en appartementen. Architecten: Crepain Binst Architecture nv + 360 architecten bvba + BURO II & ARCHI+I. 3D visualisaties: Animotions. 02. Op de kop van het Eilandje in Antwerpen wordt het appartementencomplex Melopee gebouwd, een project van ontwikkelaar Gands met 32 appartementen, commerciële ruimtes en een ondergrondse parkeergarage.

03. Zopas werd het woonproject WAM - Wonen Aan het MAS opgeleverd, een luxeproject met uitzicht op het Museum aan de Stroom in Antwerpen. Opdrachtgever: L.I.F.E. nv. 02

04. In opbouw: de nieuwe General Aviation Terminal op Antwerp Airport.

“We maken gebruik van een eigen draaiboek over hoe je uitstraling en architectuur combineert met budgetvriendelijke oplossingen. Want als je achteraf een ontwerp moet bijsturen op financiële gronden en een nieuwe bouwaanvraag moet indienen, betekent dat voor iedereen tijd- en geldverlies.” kundig mooi opgebouwde stad is ronduit fantastisch om zien. Singapore heb ik gespot van op het zwembaddak van het Marina Bay Sands Hotel, bovenop die drie torens. Ook Tokio is uniek met al die torens die voldoende ver van elkaar zijn ingeplant omwille van het risico op aardbevingen. In ons land is er nog veel werk aan de winkel …”

“Samen met de studiebureaus Ney en Boydens en AAVO Architects hebben we BDNA opgericht, dat onlangs op de Brusselse vastgoedbeurs Realty officieel werd aangekondigd. BDNA staat voor Belgian DNA en verwijst ook naar de begrippen design, nature en architecture. We hebben een budget vastgelegd om de komende drie tot vijf jaar de internationale mogelijkheden te verkennen. In eerste instantie hebben wij een heleboel relevante informatie verzameld over de doellan- »

04 DIMENSION

Dat voert ons linea recta naar zijn internationale plannen. Met Archimundo, een samenwerking tussen fabrikanten van bouwmaterialen en -producten, trok hij twee jaar geleden naar Azië. “Daaruit is het plan ontstaan om een overkoepelend businessplan te maken voor Maleisië, Indonesië en Singapore. In die landen leeft een grote belangstelling voor West-Europese architectenbureaus, is de markt gemakkelijker toegankelijk dan bijvoorbeeld in China en kun je vlotter juridisch sluitende afspraken maken.”

@HOME

den. Welke zijn de interessante architectenbureaus? Welke opdrachten zijn er? Wie zijn de belangrijke opdrachtgevers? Parallel aan BDNA hebben we het Belgian House in het leven geroepen, een organisatie voor fabrikanten die geïnteresseerd zijn in die informatie. Voor mij gaat het om een dubbel leerproces. Aan de ene kant willen we kansen detecteren voor Belgische ontwerpen studiebureaus en fabrikanten. Anderzijds willen we fungeren als spons, leren uit wat we daar zien en nagaan in hoeverre we dat bij ons kunnen implementeren. Op termijn kan het Belgian House uitgroeien tot een businessclub die open staat voor andere sectoren. Misschien zijn er Belgische ontwikkelaars geïnteresseerd en kunnen wij voor fabrikanten concepten op maat van die markten bedenken.”

“In plaats van te klagen, zouden we beter een overkoepelende visie ontwikkelen en professionele lobbyisten de opdracht geven daarmee de politiek onder druk te zetten. Hoe kunnen we onze steden op een goede manier densifiëren? Hoe pakken we complexe knooppunten van verkeersinfrastructuur aan? Hoe wordt een bouwmeester aangesteld en geëvalueerd en wat zijn diens opdracht en bevoegdheden?”

Gezocht: nationale visie

reflectie. Ik wou uitzoeken hoe ik verder wou met het bureau. Vandaar die confrontatie met kunstenaars, met de bedoeling de disciplines af te tasten en een eigen plaats te definiëren.” En waar staat de architect? Een nijpende vraag, beaamt Luc Binst. “We moeten komaf maken met ons traditionele isolationisme en echt durven samenwerken. Vandaag vegen ze de vloer aan met de architecten, worden we schaamteloos tegen elkaar uitgespeeld en moeten we technisch, juridisch en com-

DIMENSION

De crisismanager van de voorbije jaren is duidelijk verpopt tot een visionair. Dat hij ook op artistiek gebied veel meer inhoud heeft dan het bureau enkele jaren geleden uitstraalde, lag aan de basis van een ander initiatief: het boek ‘X’ uit 2010. “Is dat ontstaan vanuit het gevoel dat ik miskend werd? Misschien wel, maar toch vooral vanuit een nood aan

PROFE SSIONALS

P RO T E C T IN G

05. Het project Jordaenskaai omvat de nieuwbouw van 6000 m² luxeappartementen, 1200 m² kantoren op het gelijkvloers en een ondergrondse parkeergarage in het historische hart van de stad. Opdrachtgever: Immpact. 06. In Deurne wordt momenteel het project Drakenhof gerealiseerd. Dat

PROTECT : PROTECTING PROFESSIONALS

omvat vijf parkpaviljoenen met 32 appartementen en de renovatie van de

Als onafhankelijke Belgische nicheverzekeraar werken we bij Protect sinds 1990 maatwerk-

bestaande kasteelvilla. 3D visualisaties: HOOOX.

polissen uit die de beroepsaansprakelijkheid dekken van vrije, intellectuele en dienstverlenende

07. Inrichting van het nieuwe restaurant ‘Te KooK’ op de Vrijdagmarkt in Antwerpen voor topchef Johan Segers. Opmerkelijk is de uitnodigende bar in zonnig gele Corian.

beroepen. We hebben een bijzondere affiniteit voor bouwgerelateerde en technische verzekeringen. Maar ook in de milieu-, energie- en vastgoedsector zijn we helemaal thuis.

Protect staat voor doelgerichte verzekeringsoplossingen. Gesteund op een grondige kennis

mercieel supermensen zijn. In plaats van te klagen, zouden we beter een overkoepelende visie ontwikkelen en professionele lobbyisten de opdracht geven daarmee de politiek onder druk te zetten. Hoe kunnen we onze steden op een goede manier densifiëren? Hoe pakken we complexe knooppunten van verkeersinfrastructuur aan? Hoe wordt een bouwmeester aangesteld en geëvalueerd en wat zijn diens opdracht en bevoegdheden? We moeten niet wachten tot elke stad haar eigen bouwmeester heeft, maar nu al ageren zodat we daar inspraak in hebben. Alleen zo kunnen we ons beroep haalbaar, werkbaar en voldoende exploiteerbaar maken. De vele uitdagingen liggen voor het rapen in ons land. Verzamel een budget, laat dertig visionaire architecten brainstormen over de hete kwesties en bezorg de besluiten van die denktank aan de architectuurscholen waar jonge creatieven ze in vorm kunnen gieten. Maak een visionair manifest over ons beroep als statement, scharniermoment en educatieve hefboom, zodat we vervolgens vanuit een veel breder draagvlak de overheid kunnen benaderen.”

van de sectoren waarin we actief zijn en met een aantal extra unieke diensten voor verzekerden en makelaars. Maar bovenal gedreven door een sterke persoonlijke benadering.

Protect polissen PROTECT: polissen beroepsaansprakelijkheid

PROTECT: technische polissen

Ontwerpers: -

Alle bouwplaats risico-verzekeringen

Architecten Ingenieurs-studiebureau’s Landmeters-experten Veiligheidscoördinatoren Energiedeskundigen Milieudeskundigen ...

Decennale

Vastgoedmakelaars, syndici

- België - Frankrijk

Garantieverzekering

10 Verzekeringsmakelaars

www.crepainbinst.be

- Projectpolissen (gevelrenovatie) - Abonnementspolissen

Alle risico’s machinebreuk

Redactie: Colette Demil & Staf Bellens

Protect diensten Juridische adviezen Technische studiedienst Seminaries Protect bulletin, e nieuwsflashes Kennisbibliotheek

PROTECT PROTECTING PROFESSIONALS

Tel. (+32) 2 411 41 14 • www.protect.be

Verzekeringsonderneming toegelaten onder codenummer 1.009

REPORTAGE

Limeparts

Aluminium geeft AZ Jan Palfijn dynamiek Het Gentse AZ Jan Palfijn wordt grondig verbouwd en uitgebreid naar een ontwerp van de architecten van Arch & Teco, Bontinck Architecture & Engineering, en Boeckx Architecture & Engineering. Limeparts mat het ziekenhuis een isolatieschil met een gevarieerde aluminium gevelbekleding aan. De typische betonarchitectuur uit de jaren 70 gaf het AZ Jan Palfijn een vrij bombastische aanblik. De gevels van geprefabriceerde zelfdragende panelen toonden inmiddels sterke tekenen van verwering. Ook waterdichtheid was een probleem. Een renovatieproject drong zich op. De hoofdcoördinatie lag bij Arch & Teco, de gevelbekleding was een ontwerp van Bontinck Architecture & Engineering. Het gebouw werd als het ware ingepakt door een isolatieschil met aluminium gevelbekleding. Dit zorgt voor lichtheid boven de klassieke blauwe hardstenen sokkel, die op vraag van bouwheer OCMW Gent werd behouden. Het materiaalgebruik en de vloeiende lijn van het inpakken bezorgen dit gebouw een dynamiek die nog versterkt wordt door de zonnewerende luifels en uitkragende sierdorpels. Geert Michels van Limeparts: “Voor ons cassettesysteem vormde dit project een uitdaging op technisch vlak, maar ook naar de –strakke- uitvoeringstermijn. Ook al betreft het een 100 procent uitgebalanceerd en ATG-gekeurd concept. Hier werd namelijk om en bij de 17.000 m² aluminium gevelbekleding – in vier varianten - verwerkt. Alle elementen werden in onze ateliers geprefabriceerd, montageklaar naar de werf vervoerd en gemonteerd. Om de gevelcassettes optimaal te bevestigen diende een speciale verankering, 13 cm diep in het beton, te worden ontwikkeld.”

4 varianten aluminium afwerking

DIMENSION

Geert Michels: “Er worden vier aluminium-afwerkingen gecombineerd: strak, gebogen, geperforeerd en met geïntegreerde dorpel. Onderaan de gevels werd - omwille van esthetische redenen - het strakke karakter doorbroken, en geopteerd voor een geperforeerde uitvoering. Deze uitvoering werd doorgetrokken naar de kopse gevels. Tussen de ramen en de verdiepingen werd de strakke gevelcassette uitvoering

toegepast. Op bepaalde plaatsen werd deze geïntegreerd met een dorpel. Op de vleugels van de gebouwen werd voor een uitvoering met gebogen cassettes gekozen. Limeparts denkt mee met de architect over de juiste materiaalkeuze maar legt de uiteindelijke keuze van de gevelbekleding altijd bij de bouwheer. Die opteerde voor typerende ziekenhuiskleuren: een combinatie van wit met diverse schakeringen grijs.”

Hoeken dichtlassen, niet plooien “Een punt waar wij geen toegevingen op doen, is het dichtlassen – en niet dichtplooien - van de hoeken van onze gevelcassette”, aldus Geert Michels. “Dit oogt niet enkel esthetischer maar geeft ook meer stevigheid.” Nieuwe ontwikkelingen in aluminium gevelbekleding zijn onder meer scherpkantige cassettes in combinatie met led-verlichting. De plaatsing van de gevelcassettes gebeurt volledig in eigen beheer. Limeparts combineert korte termijn projecten met meerjaren projecten zoals AZ Jan Palfijn en het NATO-project. (PD) www.limeparts.be

W EU NI

DucoBox Focus

Stille, slimme & energiezuinige afvoerbox

Conform Conform Conform

30 30 dB dB eis eis 30 dB eis

Slim Slim Slim

Energiezuinig Energiezuinig Energiezuinig

De geïntegreerde én gepatenteerde regelkleppen, op basis van CO2- en vochtsturing, garanderen een slimme en efficiënte afvoer, enkel waar en wanneer nodig én in de juiste hoeveelheid!

Ontdek de 10 unieke voordelen van de nieuwe DucoBox op www.ducobox.be

We inspire at www.duco.eu

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

HOME OF OXYGEN

De compleet nieuwe afvoerventilator DucoBox Focus is de stilste in de markt.

REPORTAGE

De loft werd casco opgeleverd. Alleen de scheidingswanden met de andere lofts en de voordeur stonden er. Vanuit de structuur werden de esthetische en technische voorwaarden uitgetekend. Gebouw, ontwerp, interieurafwerking en technieken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De bouwheer en zijn persoonlijkheid staan centraal. Van daaruit vertrekt het ontwerp.

Open ontwerp

Niko

Onzichtbaar lichtsferen creëren in strakke, open loft In de Voorhaven, een beschermd Gents stadsgezicht, is Loods 22 een architecturaal pareltje, met de typische spanten van de Franse ingenieur Polonceau die het houten dak ondersteunen. Met 17 kantoren en 20 lofts kreeg de loods een nieuwe bestemming. Eén van de lofts is een ontwerp van architect Ralf Van der Donck en interieurspecialiste Carmen Cattoir van Arch-iv. Ze kozen voor Niko Home Control in combinatie met Niko Mysterious en Niko Pure.

Het ontwerp en de inrichting van de loft draaien rond het centrale Polonceauspant. Op het gelijkvloers scheidt het spant de keuken van de eetzone en de zitzone van de trap. Het deelt de eerste verdieping in twee gedeeltes in. Door de rechtlijnige vorm van de loft en het energieaspect kozen Arch-iv en bouwheer voor Niko. Ralf Van der Donck: “De esthetische keuzes en energiekeuzes, brachten ons automatisch bij Niko Mysterious en Niko Home Control. We wilden de schakelaars en stopcontacten op het gelijkvloers niet óp, maar ín de kolommen wegwerken. Enkel de resultaten van de technieken zien, niet de technieken zelf. En als lichtsturing een centrale installatie die eenvoudig te personaliseren en uit te breiden is.” Voor de eigenaar was de betaalbaarheid van een Belgisch product van belang. “Schakelaars en stopcontacten horen thuis op vanzelfsprekende plaatsen. Voor mij een reden om te zeggen: je moet ze niet zien. En Niko Home Control nodigt ook uit om bewuster te leven.”

Onzichtbare details De interieurspecialiste koos Niko Mysterious specifiek voor zijn afwezige karakter. “Volledig vlakke muren mogen niet door details onderbroken worden. Daarom verfden we schakelaars en stopcontacten in dezelfde kleur als muren en spanten. Niko Mysterious kan men volledig wegwerken of net laten opvallen. En het ronde en onzichtbare ontwerp correspondeert met de ronde gaten waarin de verlichtingsarmaturen weggewerkt zijn.” Op de bovenverdieping koos ze voor Niko Pure.

Sfeerzones creëren Arch-iv koos voor gebruiksgemak en energiebesparing. Toch was de keuze voor Niko Home Control niet evident, want - op het moment van de uitvoering van het project - nog maar net op de markt. “Het liet ons wel toe om veel technieken in één toestel te bundelen.” Van der Donck: “Alle ruimtes in de loft lopen in elkaar over. Zo creëerden we zones in plaats van kamers. Omdat we de zones wilden afbakenen, was Niko Home Control dé oplossing. Elke zone heeft een andere lichtsfeer – bepaald bij de opmaak van het lichtplan -, waardoor je het verschil echt wel ziet.” Voor de bouwheer waren ook het gebruiksgemak en de energiemonitoring belangrijk. “De bediening via het touchscreen is gemakkelijk, want heel logisch opgebouwd.” (PD)

DIMENSION

www.niko.be

Creativiteit, ge誰nspireerd door Reynaers Aluminium Wat mooi is mag gezien worden. Dat geldt ook voor architectuur. Daarom bieden aluminium raam- en deurprofielen van Reynaers Aluminium steeds de juiste esthetische en functionele oplossing. Creatief passen ze door hun veelzijdigheid in design en kleur bij elk ontwerp: modern of klassiek, nieuwbouw of renovatie. Bovendien geven ze uw klanten ook nog jaren extra woonplezier door het beperkte onderhoud, de goede isolatie en het sterk duurzame materiaal. Geef toe: aluminium profielen van Reynaers zijn echt Whow ! www.reynaers.be

Wie verder kijkt, kiest Reynaers Aluminium

STAD IN DE KIJKER

Antwerps schepen Rob Van de Veldei

DIMENSION

“Ja, ik wil invloed hebben”

STAD IN DE KIJKER

Voor alle duidelijkheid somt de Antwerpse schepen zijn vier beleidsprioriteiten nog even op. “Een: in plaats van de mobiliteit de stadsontwikkeling te laten volgen, willen we eerst een goede mobiliteitsstructuur opzetten en daarop verder bouwen met de stadsontwikkeling. Antwerpen is waarschijnlijk de enige grote West-Europese stad zonder een degelijk werkend systeem van parkeergeleiding. Daardoor parkeren wij nog altijd te veel op straat. Tegelijkertijd heeft men de mobiliteit beknot door een aantal straten te versmallen en het verkeer naar de stad moeilijk te maken. Daardoor werden een aantal buurten de facto afgesloten.” “Twee: wij gaan de stadsontwikkeling versnellen en versoepelen. Deze legislatuur gaat een aantal grote projecten van start, zoals de heraanleg van de Scheldekaaien en de ontwikkeling van de gemengde wijk Nieuw-Zuid. Aansluitend bestuderen we mogelijke kansen, bijvoorbeeld een woonkwartier op de plek van het huidige arresthuis alias ‘de Begijnenstraat’, een heraanleg van de omgeving rond de gekende Oudaantoren die een nieuwe bestemming moet krijgen als de politie daar binnenkort vertrekt, en de creatie van een gezellig verblijfsplein op de Gedempte Zuiderdokken, waar zich nu een gecontesteerde parking bevindt. Door middel van studies en peilingen bij de inwoners verkennen we de mogelijkheden tot

verdichting. We maken of herbekijken de nodige instrumenten zoals de hoogbouwnota, de bouwcode en het ruimtelijk structuurplan.” “Drie: wat erfgoed betreft, willen we het advieskader versoepelen om ons prachtige patrimonium vanuit een evolutieve aanpak een functioneel volwaardige plek te geven binnen het huidige maatschappelijke en economische leven, zonder afbreuk te doen aan de historische eigenheid en waarde. Vandaag is het kader zo strikt dat niemand nog bereid is om te investeren, zodat een aantal gebouwen begint te verkommeren.” “Vier: wij geven in totaal 73 ha een bestemming of heraanleg als groenruimte. Ik denk onder andere aan het Droogdokkenpark, de aanleg van de parkzone Nieuw-Zuid, een groenzone aan Middelheim en de Middenvijver op Linkeroever die van woonuitbreidingsgebied wordt herbestemd tot groenzone met ruimte voor festivals.“

Minder bemoeizucht Na het voortijdige vertrek van Kristiaan Borret komt er ook een nieuwe stadsbouwmeester. Nochtans was er unaniem lof voor Borret. Rob Van de Velde: “Kristiaan heeft schitterend werk geleverd. De objectieve wedstrijdformule met geselecteerde architectenpools die hij in het leven heeft geroepen, zullen we zeker behouden. Maar onze visies verschilden fundamenteel. Voor ons is mobiliteit een belangrijke onderlegger voor de toekomstige stadsontwikkeling, wat maakt dat we die problematiek eerst moeten oplossen. Ook willen wij de kwaliteitscontrole en de integrale kwaliteitszorg inzake stadsplanning en -ontwikkeling integreren in onze stedelijke organisatie, en niet langer overlaten aan een beperkte cel. Een belangrijk streven is verder dat wij onze stad internationaal op de kaart willen zetten. Daarom zoeken wij een bouwmeester met een internationaal profiel die ons verrijkt met zijn ervaring uit het buitenland. Uiteraard mag dat een Vlaams architect zijn, bij voorkeur zelfs. In ieder geval willen wij van Antwerpen een merk maken waar internationaal naar wordt opgekeken.”

De hervorming van het team stadsbouwmeester en AG STAN leverde u het verwijt op dat u de weg vrijmaakt voor onderonsjes tussen politiek en projectontwikkelaars. Rob Van de Velde: “Dat is de politiek geïnspireerde karikatuur die van onze visie wordt gemaakt. Uiteraard ga ik niet werken op maat van de ontwikkelaars. Wij hebben alleen de ruimtelijke planning verbreed en de uitvoering van gebiedsgerichte projecten daarin ondergebracht. Die verbreding is noodzakelijk, want we moeten onze ruimtelijke uitvoeringsplannen goed timen en een fikse versnelling meegeven als we het hoofd willen bieden aan de verwachte bevolkingsaangroei met 100.000 inwoners de komende vijftien jaar, nog eens te » DIMENSION

Het ontslag van de Antwerpse stadsbouwmeester Kristiaan Borret en het opdoeken van het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsplanning Antwerpen (AG STAN) zorgden enkele maanden geleden voor een bitsig debat in de Vlaamse kranten. Schepen van ruimtelijke ordening, stadsontwikkeling, groen en erfgoed Rob Van de Velde (N-VA) zet zich schrap: “Bepaalde architectenmiddens reageerden zonder mijn beleidsplan te hebben gelezen. Ik wil de stadsbouwmeester niet afschaffen, integendeel. En de diverse diensten voor mobiliteit, ruimtelijke planning en uitvoering van stadsprojecten worden gestroomlijnd tot sterkere organisaties.” Een gesprek met een schepen die de confrontatie niet schuwt. “Als je verandering belooft, moet je de zaken waaraan je twijfelt daadwerkelijk in vraag durven stellen, je niet verschuilen achter de administratie en op tijd en stond knopen doorhakken.”

STAD REPORTAGE IN DE KIJKER

vermeerderen met alle daarmee samenhangende voorzieningen inzake onderwijs, zorg, kinderopvang, recreatie en andere infrastructuur.” “Ik vind dat verwijt ook een blaam voor onze uiterst performante dienst stadsontwikkeling, 600 mensen die mooi werk leveren en in het verleden meermaals in de prijzen vielen. Jaarlijks reikt de stad circa 3.000 vergunningen uit. De 60 daarvoor bevoegde stadsmedewerkers zijn elk op hun terrein een beetje stadsbouwmeester. Ook onze vastgoeddochter AG Vespa haalt jaar na jaar telkens opnieuw de beoogde resultaten. Stadsvernieuwing reduceren tot een persoon of tot een beperkte club van een vijftigtal mensen, is ronduit kortzichtig.”

voor niet langer een microscoop maar een loep. Wij kiezen bewust voor minder bemoeizucht. De weerbaarheid en aanpasbaarheid van Antwerpen valt onder andere af te lezen van onze pakhuizen, die in de loop der eeuwen diverse bestemmingen aankonden. Maar dat is alleen mogelijk als je een kader creëert dat zo’n flexibele invulling toelaat. Wij willen toezien op de structuren en minder op de individuele invulling. Voor dat laatste beschikken wij trouwens altijd nog over onze verordenende kaders, zoals de stedelijke bouwcode, het nog aan te passen advieskader erfgoed of de hoogbouwnota.”

DIMENSION

Rob Van de Velde: “Eerlijk gezegd denk ik dat wij de hele discussie rond kwaliteit - wat trouwens nog te dikwijls samenvalt met smaak - en duurzaamheid grotendeels achter de rug hebben. Bedrijven uit alle sectoren zijn zich vandaag bewust van de noodzaak van maatschappelijke duurzaamheid. Uiteraard zijn er hier en daar nog beunhazen actief, maar onze dienst stadsontwikkeling mag niet gebaseerd zijn op een beperkt aantal inferieure of malafide spelers. De dienst moet zich richten op de noden van de stad en op de toekomstige ontwikkelingen. Mijn taak is dan te bewaken dat bij een herontwikkeling alle belangen op een evenwichtige manier aan bod komen: duurzaamheid, kwaliteit, stedenbouw, omgeving, economie. Als er een disproportie voelbaar is in een project, moet je durven ingrijpen, ook als het gaat om economische belangen. Dat laatste aspect werd in het verleden op zijn minst stiefmoederlijk behandeld. Laat me dit illustreren met een recent voorbeeld. Een bedrijf besluit om maatschappelijke redenen te verhuizen uit de stad en prefinanciert de aankoop van een nieuw gebouw, in afwachting van de verkoop van het stadspand dat zij verlaten. Als wij die verkoop blokkeren door, op basis van al bij al beperkte bezwaren, een bepaalde herbestemming onmogelijk te maken, dreigt dat bedrijf failliet te gaan. Wij hebben opnieuw ruimte gecreëerd om dat soort discussies aan te gaan. Ieder heeft zijn taak. De administratie moet er strikt op toezien dat de regels worden nageleefd. Politici moeten belangen afwegen en knopen doorhakken. Ik ben niet vies van beslissingen. Als politiek verkozen mandataris is het mijn plicht en verantwoordelijkheid invloed te hebben en een beleid te voeren. Daarbij wil ik mij niet wegstoppen achter technocraten of het denken overlaten aan anderen. Uiteindelijk word alleen ik over vijf jaar afgerekend op het gevoerde beleid.” “Om terug te komen op uw vraag: wij gaan er in eerste instantie van uit dat architecten en ontwikkelaars echt zelf wel oog hebben voor architectuur en kwaliteitsbewaking. Dat betekent uiteraard niet dat morgen alles toegelaten is. Wij blijven toekijken op wat er in de stad gebeurt, maar gebruiken daar-

Dreigt de kwaliteitsbewaking toch niet onder te sneeuwen?

STAD IN REPORTAGE DE KIJKER

De bouwcode is vernieuwd. Welke wijzigingen zijn er doorgevoerd? Rob Van de Velde: “Wij hebben gestreefd naar een sterk vereenvoudigd en handhaafbaar instrument dat minder weg heeft van een architectuurcatalogus. Daarvoor hebben we een hele reeks kleinigheden gewoon afgeschaft. Voor de harmonieregel die bepaalt dat wijzigingen aan een gebouw moeten worden getoetst aan de omgeving als referentiebeeld, hanteren we een meer coulante aanpak. We kijken met name naar de daadwerkelijke evolutie en niet naar hoe het ooit was en had moeten zijn. Voor kleinere werkzaamheden vervangen we de vergunningsplicht door een mildere meldingsplicht. Er komen een parkeernorm voor nieuwe gebouwen en duidelijke en handhaafbare regels voor parkeren in voortuintjes. We leggen vast welke opdrachten via wedstrijden moeten worden toegewezen. We timmeren het preadvies bij, dat in vier dossiers op vijf wordt gehanteerd en dat architecten sterk appreciëren. Zo geven we duidelijker aan welke dossiers aan de Welstandscommissie moeten worden voorgelegd en wanneer dat dan precies zal gebeuren.”

Wat moet er gebeuren met de Scheldekaaien? U toonde zich niet meteen enthousiast over de geplande ‘dode wandelzone’ in het masterplan dat onder meer komaf wil maken met de autostroom die stad en stroom scheidt. Rob Van de Velde: “Voor alle duidelijkheid: ik trek het bestaande masterplan niet in twijfel. Wel vraag ik mij af of de Antwerpenaar zit te wachten op een grote stenen vlakte. Voor mij mag daar gerust wat ruimte worden ingenomen door groen en diverse activiteiten. Kaaizones vol leven en gezelligheid zoals je die bijvoorbeeld in Keulen ziet, hebben voor mij een stapje voor. Maar wij zullen daar nog over communiceren met de buurtbewoners. Een ander element is de geplande ondergrondse parking. Omdat de offertevraag slecht was geformuleerd, blijkt die parking niet haalbaar. Daarom staat dit thema opnieuw op de agenda en bekijken we meteen

mogelijke alternatieven, eventueel in samenwerking met een privépartner en dichter bij het centrum gesitueerd. Zoals ik al zei: als bepaalde elementen voor verbetering vatbaar zijn, kaart ik die ook aan. Hier is dat des te belangrijker omdat de Scheldekaaien een bovenlokaal gegeven zijn dat de komende decennia sterk het imago van de stad zal bepalen.”

Iets aankaarten is een zaak, ruimte laten voor inspraak een andere. Aan dat laatste ontbreekt het u wel eens, luidt de kritiek. Rob Van de Velde: “Sommigen mogen dat misschien beweren, maar de meeste Antwerpenaars zijn al dat getreuzel beu. Elk project waar ik mijn handen aan gestoken heb, is er tot nu toe beter uitgekomen. Kijk naar het Moorkensplein in Borgerhout, waar een duur nieuw administratief centrum was gepland. De studies die wij hebben laten uitvoeren suggereren een behoud van het oude districtshuis als administratief centrum (Antwerpen bestaat uit negen districten die elk beschikken over een aantal eigen bevoegdheden en adviesmogelijkheden, n.v.d.r.), een extra school en kinderopvang, »

01. Dit in opbouw zijnde Cadiz-project van Polo Architects in samenwerking met Meta Architecten Bureau herbergt een grote variatie aan functies en woontypologieën: appartementen, studio’s, luxueuze duplexwoningen, sociale woningen met gaanderijen. 02. De Limastraat wordt uitgebreid en omgevormd tot een grotendeels autovrij evenementenplein. Bedoeling is een nieuw stedelijk plein met zicht op het water en de haven te creëren en van de buurt een culturele trekpleister te maken. 03. Het gebied Nieuw Zuid wordt stilaan verder ontwikkeld. Twee eerder gerealiseerde projecten, namelijk het nieuwe Justitiepaleis en dit voormalige goederenstation van Antwerpen-Zuid dat door RDBM Conix architecten werd verbouwd tot kantoor van de Bank J. Van Breda & Co, gaven de site al een nieuwe impuls. 04. ’t Groen Kwartier, op de terreinen van het voormalige Militair Hospitaal, wordt een gemengde woonwijk met 400 woongelegenheden, winkels, horeca en kantoren. Voor de ontwikkeling van de 7,5 ha grote site wordt gezocht naar een evenwicht tussen heringerichte historische gebouwen, woningen en een 2 ha grote publieke ruimte met veel groen. DIMENSION

Dode wandelzone

STAD REPORTAGE IN DE KIJKER

groen en parkeermogelijkheid voor de buurt. Alles samen besparen we, afhankelijk van de gemaakte keuzes, tussen 2 en 3 miljoen euro, vergeleken met de oorspronkelijke plannen. Nochtans bestaat het districtsbestuur daar uit een groenlinkse meerderheid.”

Zoals vele steden wil Antwerpen ook inzetten op een stadsregionale werking. Hoe haalbaar is dat? Rob Van de Velde: “We hebben zopas een deelname in de kosten toegezegd voor een sportcentrum in Edegem, buiten Antwerpen dus, dat zal worden gebruikt door een club in Wilrijk. De Vlaamse overheid heeft ons een budget toegekend voor een onderzoek naar de mogelijkheden tot verdichting in de zuidrand. Maar er wordt inderdaad nog veel te territoriaal gedacht. Als een gemeente naast Antwerpen een voetbalveld nodig heeft, zal ze niet automatisch bij de Antwerpse buurgemeente polsen naar eventuele mogelijkheden. Nochtans moeten we er dringend mee stoppen elkaars gronden op te eten, en kijken hoe we kunnen samenwerken in mobiliteit, ruimtetoewijzing en -beleving. Dat moet stap voor stap gebeuren. Onze buren moeten inzien dat wij hun autonomie niet willen ondergraven, maar dat we samen sterk staan. Uiteraard vergt dat ook deugdelijke financiële afspraken als een project wordt bekostigd door partij X en centen genereert voor partij Y. Daar moet je open en fair kunnen over praten. Een mooi voorbeeld is het beschermde gebouw van Loodswezen, dat door de eigenaar, de Vlaamse overheid, is vrijgegeven, zodat wij als eigenaar van de omringende gronden aan ontwikkeling kunnen doen. Gezien de ligging aan de Scheldeboorden is dat gebouw een uitstekende opportuniteit voor een transformatie tot het mooiste hotel van de stad.”

Hoe bereidt Antwerpen zich voor op de komst van 20% extra inwoners de komende jaren?

DIMENSION

Rob Van de Velde: “Naast een goede planning en verdichting hebben we nood aan een aanpasbare architectuur. Het is aan de architecten om flexibel herinrichtbare gebouwen te ontwerpen, zeg maar onze pakhuizen van morgen. Momenteel schrijft de trend bijvoorbeeld kleinere woonunits voor, maar indien nodig moeten die later een andere schaal kunnen krijgen. Belangrijk is ook dat we de historische rol van de stad als een oord waar je in alle veiligheid creatieve en economische activiteiten kunt ontplooien, intact houden. Daarvoor heb je een werkende middenklasse nodig. Om die aan te trekken, moeten we een ruime waaier aan diensten en voorde-

05. Een van de meest prestigieuze projecten is Blue Gate Antwerp, een brownfield op het vroegere Petroleum Zuid. De zwaar vervuilde gronden worden grondig gesaneerd en omgevormd tot een bedrijvenzone voor vooral duurzame en innovatieve bedrijven en een 14,5 ha grote groene corridor.

len kunnen aanbieden. Dat heeft natuurlijk een invloed op de woningprijzen. Kwaliteitsvol wonen in een stad die floreert, mag gerust wat duurder zijn, zolang je de andere groepen niet uit het oog verliest. Om het eigenaarschap te bevorderen, bekijken we samen met AG Vespa in hoeverre alternatieve woonvormen tot beter betaalbare oplossingen kunnen leiden. We hebben een budget van 4 miljoen euro uitgetrokken voor de verkenning en begeleiding van andere woonvormen zoals clusterwoningen, co-housing en kangoeroewonen. Begeleiding is belangrijk, want de geesten moeten gemasseerd worden indien je de vertrouwde opvattingen over wonen wil inruilen voor meer gemeenschappelijke oplossingen. Samen met de privésector mikken we op instapwoningen vanaf 100 000 euro. Daarnaast blijven we inzetten op ons relatief hoge aanbod aan sociale woningen en, opnieuw samen met de private sector, op betaalbare huurwoningen. Tegelijkertijd gaan we de strijd aan met de huisjesmelkers.”

Er liggen nog heel wat ambitieuze plannen op het schap. Is het niet frustrerend dat u, conform de afspraken, halfweg de legislatuur uw bevoegdheden zal overdragen aan een verkozene van Open VLD? Rob Van de Velde: “Er zijn inderdaad nog volop plannen. Gezien het huidige capaciteitsprobleem staat bijvoorbeeld een studie naar de beurshallen Antwerp Expo op het programma. Kunnen de hallen blijven waar ze zich nu bevinden of moeten we op zoek gaan naar een nieuwe locatie? Een project waar ik aan hecht is ook de overkapping van de Ring tot een groene Singel, zeg maar zoals in Hamburg is gebeurd. Ik tracht momenteel zoveel mogelijk zaadjes te planten en zet mij voor 200% in, altijd in samenspraak met de coalitiepartners. De continuïteit zit immers in het beleid, niet in de persoon. Ik ga er van uit dat al na drie jaar de eerste resultaten van dat beleid zichtbaar zullen worden. Wat er daarna voor mij is weggelegd, weet ik op dit ogenblik niet. Ik pin mij ook niet vast op bepaalde thema’s of bevoegdheden, maar voeg mij in het streven naar een sterker, leefbaarder en ondernemender Vlaanderen.” Redactie: Colette Demil & Staf Bellens

Maak het verschil met

SmartZone!

• Ventileren waar de bewoner zich bevindt dankzij de Healthbox ® Smartzone • Uitgerust met 8 aansluitpunten met sensor • Intelligente vocht- en CO 2-gestuurde afvoer van vervuilde lucht • Volautomatische inregeling, foutloos in gemiddeld 12 min. • Combineerbaar met het nieuwe flexibele luchtkanaalsysteem Easyflex ®

tot

-24 E-punten! E VO I I

Wenst u meer informatie ? www.renson.be

dimension_HDC_NL_0414_205x132.indd 1

9/04/14 07:52

Nieuwe generatie Besam automatische draaideuren

180° open

De nieuwste generatie Besam automatische draaideuren kent geen grenzen. Ze bieden oplossingen in de meest complexe deursituaties en blijven tegelijkertijd comfortabel stil en betrouwbaar. 180o open 7cm slank design Ook inbouw mogelijk Extreem zware deuren tot 320 kg Geeft tegendruk bij windbelasting

ASSA ABLOY Entrance Systems www.assaabloyentrance.be

adv-ASSA-ABLOY-SW-205x132-dimension-BEVL.indd 1

The global leader in door opening solutions

08-04-14 14:49

REPORTAGE

Isover

Van garage tot passiefkantoor voor architecten Naar een ontwerp van architect François de Montlivault werd in Waver een oude garage omgebouwd tot een modern architecten- en ingenieursbureau, conform de normen voor passiefbouw. Voor het hellend dak wordt gebruikgemaakt van Suspente Integra2 van Isover, een meerlaags ophangsysteem voor de plaatsing van isolatie met gegarandeerde luchtdichting.

DIMENSION

De garage heeft een oppervlakte van 100 m² en een traditionele structuur. Het gebouw omvat een grote ruimte met 8 werkposten en een vergaderhoek, een keuken met aansluitend een sanitair blok, en verder een technische ruimte en een opbergruimte. Achteraan het gebouw zijn er drie blinde gemeenschappelijke muren. De architect wou het ‘garage’karakter van het gebouw behouden door het grote, centrale volume te flankeren door 2 technische binnenruimtes, en hierbij gebruik maken van eenvoudige materialen zoals hout en betondallen. De bekleding van de gevels werd uitgevoerd in witte crepi, in harmonie met de voorgevel van het gebouw. Inmiddels heeft bouwheer GMT Project Architectes et Ingénieurs zijn intrek genomen in het gerenoveerde pand.

onder de grond enerzijds; en 24 cm glaswol (lambda 0,032 W/m²K), bevestigd door middel van een ophangsysteem met luchtdichte doppen anderzijds. Deze laatste werden gekozen omwille van het feit dat ze zeer weinig gewicht aan de dakstructuur toevoegen en luchtdichtheid garanderen. Deze isolatie is bovendien vlot doorprikbaar.

Licht en meerlaags isolatiesysteem Als dakisolatie opteerde de architect voor Suspente Integra2 van Isover, een meerlaags ophangsysteem bestaande uit gewapend composiet, dat toelaat om glaswolpanelen, Isoconfort 35/32, samen het vochtregulerend dampscherm, Vario KM Duplex, onder een hellend dak te fixeren. “Dit heeft voor gevolg dat er tussen de gordingen geen extra houten structuur meer nodig is om dikkere isolatieplaten in 2 lagen aan te brengen. De luchtdichtheid van het systeem wordt gegarandeerd door het vergrendelen van het ophangsysteem met de Integra2 doppen. Het ophangsysteem is speciaal ontworpen voor een gemakkelijke en snelle plaatsing van Isoconfort 35/32 en de Vario KM Duplex in een gordingendak of spantendak. Met deze oplossing worden koudebruggen beperkt tot de doppen.”

Op termijn energie onafhankelijk

Zeer weinig extra gewicht voor dakstructuur

De vensters bestaan uit een gemengd chassis van hout, PUR en aluminium, met driedubbele beglazing. De thermische massa wordt verder aangevuld met betondallen met een dikte van 10 cm. De vergaderhoek wordt verlicht via twee houten, dubbel beglaasde dakvensters. De ventilatie wordt verzekerd door een balansventilatiesysteem met warmteterugwinning. Bedoeling is het dak op termijn uit te rusten met een installatie die fotovoltaïsche elektriciteit produceert, om het gebouw op die manier energie onafhankelijk te maken. (PD)

Omwille van constructietechnische beperkingen werd het gebouw aan de binnenzijde ononderbroken geïsoleerd, door middel van 20 cm polyurethaan tegen de wanden en 14 cm

www.isover.be www.gmt.be

Geberit inbouwspoelreservoirs

Vaste waarden.

In 1964 opteerde enkel een pionier voor een Geberit inbouwspoelreservoir. 50 jaar en 60 miljoen installaties later blijft Geberit een vaste waarde. Een slimme investering voor de volgende 50 jaar. â&#x2020;&#x2019; www.geberit.be

EVENT

Belgian Building Awards 2014

JDS © FELIX LUONG

JDS © Mikkel Frost

De 21ste editie van de Belgian Building Awards, traditiegetrouw uitgereikt op Batibouw, pakte uit met enkele verrassingen. Zo duidde de jury geen winnaar aan in de categorie Residentieel gebouw van het jaar, terwijl ze twee winnaars bekendmaakte in de categorie Niet-residentieel gebouw van het jaar. De Safe4Zero Award werd dan weer voor de eerste keer uitgereikt. De Belgian Building Awards 2014, een organisatie van Batibouw in samenwerking met de Confederatie Bouw, de Orde van Architecten, Trends Top Bouw en Ik ga Bouwen & Renoveren, bekronen realisaties van architecten, bouwheren, studiebureaus en aannemingsbedrijven. De uitreiking vond plaats op 26 februari in Auditorium 2000 van Brussels Expo en werd gepresenteerd door Wim De Vilder (VRT) en Armelle Gysen (RTBf). Kalligraaf Brody Neuenschwander toonde op het podium zijn grafisch talent.

Design Award Jean-Marc Luypaert (Voorzitter Orde van Architecten) benadrukte dat de winnaar binnen deze categorie een evenwichtig antwoord moet bieden op de vier aspecten van design: ontwerp, vormgeving, functionaliteit en esthetiek. De juryleden (vertegenwoordigers van de Orde van Architecten en AiNB) besloten dat Hansgrohe met de “LampShower” “Axor Nendo” op Batibouw de nieuwigheid met het meest vooruitstrevende design op de markt bracht. Jean-Marc Luypaert: “Het speelse design van de douchelamp combineert water en licht op een grensverleggende manier en is een schitterend voorbeeld van out of the box denken.” (Ook Comelit (“ONE” bedieningspaneel), Scardino (“Orienta”) en Geberit (“Sigma 70 Bath Design”)werden genomineerd.)

International Award - Winnaar: Julien De Smedt (JDS Architects) Bekende, gevarieerde en bijzondere projecten zoals de skischans Holmenkollen in Oslo, de VM Houses in Kopenhagen (02) of het woonproject de Ijsberg in Aarhus (01 + cover)

roepen tot Onderneming van het jaar en voert innovatie hoog in het vaandel. De CEO waarschuwde dat innovatie broodnodig is: “Wie niet volgt en innoveert zal geen aanbestedingen meer winnen.” Bouwonderneming Marc Ceelen haalde het van Geo-Green en Sto. Het bedrijf herdacht het ruwbouwprocédé binnen het kader van bijna-energieneutraal en betaalbaar bouwen. Een doordachte isolatie en het wegwerken van koudebruggen staan daarbij centraal. De luchtdichtheid bijvoorbeeld moet van bij de start worden aangepakt. Marc Ceelen maakt daarvoor gebruik van een speciale dorpel die de koudebrug wegwerkt of raamkaders die onmiddellijk in de binnenmuur worden gemetseld. De toepasbaarheid op de bouwplaats staat hierbij altijd voorop. Veiligheid moet in de bouwsector een topprioriteit zijn. De Safe4Zero Award werd binnen dat kader uitgereikt door de Confederatie Bouw in samenwerking met NAVB-CNAC Constructiv. Winnaar CFE gaf mee dat veiligheid voor het bedrijf geen kost is, maar een investering.

Innovation & Safe4Zero Award

DIMENSION

Robert de Mûelenaere (Gedelegeerd Bestuurder Confederatie Bouw) en Johan Willemen (Voorzitter Conf. Bouw) beklemtoonden het belang van innovatie voor de toekomst van de bouwsector. De bouwgroep van Willemen werd in 2013 uitge-

Twee Niet-residentieel gebouwen van het jaar Dit jaar werden binnen de Architectuur Awards 167 projecten ingediend. Ik ga Bouwen & Renoveren verkoos het Gebouw van het jaar, waarbij 79 residentiële en 88 niet-residentiële

projecten werden ingestuurd door de bouwheren (een stijging van 16% in vergelijking met vorig jaar). De jury, bestaande uit Wim Goes (Wim Goes Architectuur), Nikolaas Deboutte (META architectuurbureau), Cédric Frank (Urban Platform) en Michael Bianchi (L’Escaut Architecture) selecteerde vijf projecten: Basisschool ‘t Alberreke (Collectief Noord Architecten) Herbestemming WDT-loods (Verdickt & Verdickt Architecten) Gemeentehuis Maldegem (Lens°ass) Gemeenschapshuis Westvleteren (Atelier Tom Vanhee) De Strandloper (De Smet-Vermeulen Architecten). De jury kon geen keuze maken tussen de twee laatstgenoemde en bekroonde zowel het Gemeenschaphuis Westvleteren als het kinderdagverblijf De Strandloper als winnaar. Beide projecten werden geloofd omwille van het intelligent architecturaal antwoord op de context en omgeving.

EVENT

Niet-residentieel gebouw van het jaar – Winnaar: De Strandloper (De Smet-Vermeulen Architecten) – Door patio’s als buitenruimtes aan te leggen en er dezelfde materialen en kleuren als binnen te gebruiken, vervaagt de grens tussen binnen en buiten.

BouwGazellen Er werden twee BouwGazellen uitgereikt: die voor de snelst groeiende gevestigde waarde die minstens vijf jaar bestaat (Jan De Nul) en het snelst groeiende jonge bedrijf dat maximum drie jaar geleden werd opgericht (Liquidfloors). Dirk De Nul droeg de overwinning op aan het hele team en verwees opmerkelijk naar het artikel in P-magazine, waarin het bedrijf onder vuur lag voor de ontginning van zand in de Filipijnen: “We kenden de laatste 20 à 30 jaar een grote evolutie en worden veel meer geconfronteerd met verwijten vanuit diverse hoeken. Als wij het echter niet uitvoeren, zal iemand anders het wel doen.” Beste Starter Miguel Garcia, CEO van LiquidFloors, zei dat de bouwsector zeker en vast innovatief is: “Onze vloeren zijn met hun alternatieve afwerkingstechnieken een voorbeeld van out of the box denken.”

International Award De International Award was voor de Belgisch-Deense architect Julien De Smedt (JDS Architects) die met onder andere kantoren in Brussel, Kopenhagen en Shanghai) wereldfaam

Niet-residentieel gebouw van het jaar - Winnaar: Gemeenschapshuis Westvleteren (Atelier Tom Vanhee) - De architect bouwde nieuwe volumes op oude en creëerde zo een compromisloos “patchwork” waarbij de gedurfde keuze voor baksteen het project een extra sterk karakter verleent.

vergaarde met projecten in het buitenland en diverse internationale prijzen in de wacht sleepte. Denk maar aan de skischans Holmenkollen in Oslo, de VM Houses in Kopenhagen of het woonproject de Ijsberg in Aarhus. De Smedt combineert in zijn werk verschillende domeinen, van architectuur tot interieurinrichting en design. Niettegenstaande de wereldklasse van JDS Architects en het kantoor in Brussel blijven de opdrachten in de hoofdstad voorlopig uit. Blijkbaar is het water tussen de Brusselse opdrachtgevers en de ambitieuze Julien De Smedt nog te diep. Minister-President Rudy Vervoort liet in elk geval verstaan dat Brussel geen gemakkelijke relatie heeft met architectuur, maar ambities heeft: “Brussel verdient architecturale hoogstandjes. Er is nood aan nieuwe gebouwen. We moeten durven.” Redactie: Tilly Baekelandt DIMENSION

Binnen deze categorie werden vier projecten genomineerd: Gestapelde stad (Cuypers & Q architecten) Huis voor Patrick (LOW architecten) Reconversie van loods tot woning met praktijkruimte (Architectuuratelier 9a) Sociale woning Pijpelheide (Collectief Noord Architecten) Dat er geen winnaar werd aangeduid mag voor de genomineerden geen ontgoocheling zijn, aldus Eric Cloes (Ik ga Bouwen & Renoveren)in naam van de jury: “De projecten maakten een sterk statement of toonden een vakkundige en geslaagde architecturale expressie, maar combineerden beide factoren te weinig om als winnaar te worden aangeduid. Niettemin zijn de nominaties een erkenning voor de grote kwaliteit binnen deze categorie.”

Geen Residentieel gebouw van het jaar

Innovatief Design Hyperisolerend Gecertificeerd

ventà • • • • • • •

Technische goedkeuring en attesten door WTCB - CSTC Vlak en strak design aan binnen- en buitenkant Verdoken scharnieren Gelijkliggend waterkapje Hyperisolerend 16 patenten Prijsbewust

De voordelen van b-Quick: - Uf-waarde vanaf 0,89 W/m²K - ABS isolatietechnologie - Glasdikte: tot 75mm - Waterdichtheid: E1500A ZONDER middendichting!

the fastest way to create a window ALL-IN-ONE aluminium profile

b-Quick kwam tot stand in samenwerking met gerenommeerde internationale bedrijven. (ABS technologie door Bayer)

blyweert aluminium NV Zwaarveld 44 - 9220 Hamme Tel: 052/48 48 48 www.blyweertaluminium.com

ISOTEC® LINEA is een speciaal ontworpen paneel dat dienst doet als geïsoleerde draagstructuur voor metalen bekledingen op gevel en dak. Uniek aan ISOTEC® LINEA is de geïntegreerde metalen lat met speciale schroefuitsparing waardoor de panelen zonder voorboren kunnen worden vastgeschroefd. De metalen bekleding kan vervolgens meteen op het isolatiepaneel worden aangebracht. ISOTEC® LINEA maakt zo de isolatie van gevels en daken efficiënter en goedkoper.

- Weerstand tegen wind: C4 - Strak vlak design - 50% minder productietijd

DOSSIER

Werken in bouwteam

“Ik ben een fervent voorstander, maar ...” Arch. Luc Vanhout

Vanaf 1 maart 2014 is NAV gestart met het project ‘Werken in bouwteam, een innovatief bouwproces’. Ook op het tweede Architectencongres van NAV is deze formule van geïntegreerd samenwerken één van de twee thema’s. Bij het werken in bouwteam worden de sleutelfiguren (bouwheer, architect, ingenieurs, sleutelaannemers) van bij de start in het projectconcept betrokken. Hierdoor krijgt de ontwerpfase van het project meer nadruk, wat moet leiden tot een beter voorbereide uitvoering, een daling van de faalkosten en een betere garantie op het gewenste resultaat. Op het Architectencongres spreekt onder andere architect Luc Vanhout van het Turnhoutse bureau Architects in Motion over dit thema. Als voorproefje geeft hij hier alvast zijn visie op werken in bouwteam.

Luc Vanhout: “Gezien de onmiskenbare voordelen op het vlak van snelheid en integratie ben ik een fervent voorstander van werken in bouwteam. Maar de formule kent ook nadelen en kampt vooral met te veel onduidelijkheden.” “Een vast stramien of een goed afgelijnde werkwijze om tot een bouwteam te komen, bestaan niet vandaag. Iedereen interpreteert de regels op zijn manier. Een duidelijke omschrijving van de methodiek en de verantwoordelijkheden dringt zich op, evenals een aanpassing van de wetgeving.” “De hopeloos achterhaalde wet op de overheidsopdrachten kent het concept ‘bouwteam’ als dusdanig niet. Als de overheid bewust streeft naar een bouwteam, kan dat enkel tot stand komen op basis van een offerteaanvraag. Maar op het ogenblik dat de raamovereenkomst wordt ondertekend, bestaan er nog te veel onduidelijkheden. Het eigenlijke studiewerk en de prijszetting volgen pas later. Daardoor kunnen er zich tijdens het traject omstandigheden voordoen die een negatief effect hebben op de kostprijs. Daarvoor draait dan de promotor/aannemer of de opdrachtgever op, of moet de architect toegevingen doen op het vlak van de architectuur. Dat de regelgeving dringend aan herziening toe is, blijkt ook uit het feit dat de overheid zelf zoekt naar manieren om de

wet op de overheidsopdrachten te omzeilen. Een voorbeeld daarvan zijn de CBO-projecten (Constructieve Benadering van Overheidsopdrachten) van de VMSW.”

PPS en DBFM “Vandaag worden we steeds meer in een bouwteamaanpak gedirigeerd via oproepen voor PPS of DBFM-opdrachten. In dergelijke gevallen zit het inleidend dossier over het algemeen nog vol vraagtekens. In dat dossier ontbreken tal van zaken, zoals een grondig onderzoek van het programma van eisen, een landopmeting, grondsonderingen, bodemonderzoeken, sluitende afspraken met onroerend erfgoed of, in geval van een verbouwing, plannen van de bestaande toestand. Er worden te veel risico’s in de mand van de promotoren/ aannemers en architecten gedropt. Ieder moet zelf maar het nodige studiewerk uitvoeren om de gewenste antwoorden te krijgen. Uiteraard heeft dit gevolgen voor de kostprijs van het project.”

No cure no pay “Een aanleunend probleem is dat wij elkaar met z’n allen aannemers, architecten, studiebureaus – beconcurreren voor dezelfde opdrachten. Ieder zet zijn beste beentje voor om een » DIMENSION

Duidelijke spelregels voor private en overheidsopdrachten

DOSSIER

mooi afgewerkt dossier te kunnen voorleggen. Maar omdat dikwijls het no cure, no pay principe wordt gehanteerd, verliezen degenen die niet worden weerhouden twee keer. Ze lopen de opdracht mis en worden niet vergoed voor de geleverde inspanningen. Het geld dat daardoor verloren gaat, kunnen ze niet meer gebruiken om hun bureau of bedrijf verder uit te bouwen. Op termijn is dat nefast voor een onderneming, om het even of het gaat om een promotor, aannemer, architect of studiebureau.” “Nodig is meer aandacht voor de selectieronde, een fase die geen zware investeringen vergt van de kandidaten. De samenstelling van een ‘ideaal team’ moet de eerste opgave zijn. Die selectie moet uitmonden in de keuze van een beperkt aantal teams die dan in ruil voor een vergoeding een voorstel kunnen formuleren.”

Laagste bieder eerst “Een ander euvel is dat de opdracht nog te dikwijls wordt toegewezen aan de laagste bieder. Dat is niet altijd de beste keuze en voor architecten ronduit funest. Door de impact van de erelonen worden zij meegezogen in een neerwaartse spiraal, want er is altijd wel iemand zo wanhopig dat hij nog een procentpunt lager wil duiken. Met de beperkte vergoeding kunnen zij niet investeren in bekwame medewerkers en de opbouw van knowhow. Zo wordt het beroep van architect stelselmatig uitgehold en gemarginaliseerd en belanden wij in een vicieuze cirkel. Als architecten niet meer in staat zijn om competenties op te bouwen en te investeren in research en human resources, wordt op zeker ogenblik hun rol en nut onvermijdelijk in vraag gesteld. De beroepsverenigingen hebben dit al proberen te counteren met het Convenant voor architectuurwedstrijden. Maar de overheid laat maar betijen, terwijl ze anderzijds de mond vol heeft over de noodzaak van een kwaliteitsvolle architectuur.”

Tegengestelde belangen “Werken in bouwteam kent ook beperkingen. Het belangrijkste struikelpunt is dat de bouwteampartners niet dezelfde belangen hebben. De opdrachtgever wil een functioneel, mooi

en betaalbaar gebouw. De architect streeft naar een maximale architectuur. De ontwikkelaar of aannemer mikt eerst en vooral op rendement of soms op overleven. Die belangen kunnen op zeker ogenblik botsen, zoals heel wat fout gelopen projecten bewijzen. Denk maar aan het Entrepot, het Havenhuis en het Justitiepaleis in Antwerpen, of aan de Nato in Brussel.”

“De hopeloos achterhaalde wet op de overheidsopdrachten kent het concept ‘bouwteam’ als dusdanig niet” “De klassieke driehoek opdrachtgever – architect/studiebureau – aannemer waarin iedereen zijn verantwoordelijkheid kan nemen, is fundamenteel. Maar wat zien we? Studiebureaus en architecten zitten de ene dag aan de kant van de opdrachtgevers en besturen, en de volgende aan de kant van de promotoren/aannemers. Dat leidt tot schizofrene situaties die het proces niet ten goede komen, tenzij de bereidwilligheid en het inzicht in de deontologie onrealistisch groot zouden zijn. Als een architect rechtstreeks voor een promotor of aannemer werkt, wordt hij soms gezien als een noodzakelijk kwaad. Een mogelijke uitweg is dat er dan twee architecten worden aangesteld. De ene adviseert dan de opdrachtgeverinitiatiefnemer, de andere staat de promotor/aannemer ter zijde. Waarom zou dat niet kunnen? De notarissen doen het toch ook zo?” Redactie: Staf Bellens

Bouwteams op het tweede Architectencongres Op het tweede Architectencongres dat NAV op 5 juni organiseert in de Gentse Stadsschouwburg, vormt geïntegreerd samenwerken een van de twee hoofdthema’s. Meer informatie over het programma, de sprekers en de inschrijvingsmodaliteiten vindt u op www.architectencongres.be.

Werken in bouwteam, een innovatief bouwproces

DIMENSION

Vanaf 1 maart 2014 is NAV gestart met het project ‘Werken in bouwteam, een innovatief bouwproces’. Met de steun van het agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT) en in samenwerking met Bouwunie, de Vlaamse Confederatie Bouw en de brancheorganisatie van advies- en ingenieursbureaus in België (ORI), zullen bouwprofessionals die actief zijn in een bouwteam ondersteund worden. Wie vragen heeft over de mogelijke samenwerkingsvormen, de juridische of praktische aspecten, kan contact nemen met NAV. Wie interesse heeft in dit project en meer informatie wil ontvangen, kan een mail sturen naar pdg@nav.be.

Fall in love with Daikin Emura.*

* Verliefd op Daikin Emura.

Daikin Emura is geraffineerd aan de buitenkant en intelligent aan de binnenkant. Ge誰ntegreerde intelligentie en innovatieve eigenschappen staan garant voor een laag energieverbruik. De slimme sensoren zorgen voor een optimaal comfort in huis, het hele jaar door. Bovendien kunt u het systeem altijd regelen, waar u ook bent, dankzij de gebruiksvriendelijke afstandsbediening en de smartphone app met de intu誰tieve interface. Dus... Daikin Emura staat garant voor een sublieme ervaring.

Meer info op www.daikinemura.be

Bellus keramische lei: Superlichtgewicht Supermooi Superfijn.

Er bestaat geen lichtere of dunnere keramische lei dan de Bellus van Wienerberger. Ideaal dus om oude leien of pannen te vervangen. Maar ook voor een nieuwbouw zijn deze keramische leien uiterst geschikt. Want dankzij hun slanke, hedendaagse lijn oogt uw dak heel strak.

Ontdek Bellus in onze showrooms in Londerzeel of Kortrijk. Of vraag uw brochure aan via info@koramic.com.

www.koramic.com

REPORTAGE

Recticel Insulation

Bouwen aan een duurzaam Scheppersinstituut Met de uitbreiding van het Scheppersinstituut in Wetteren bouwden Betonfabriek Coeck en Recticel Insulation mee aan een voorbeeldproject als school voor de toekomst. Dankzij de kwalitatieve betonblokken van Coeck en ultradunne, efficiënte Eurowall spouwisolatie van Recticel Insulation werd een duurzaam schoolgebouw gerealiseerd, met focus op thermisch comfort, akoestiek, een interessante prijs/kwaliteitverhouding en veiligheid.

Aangenaam en rustig in de klas Een aangename en constante temperatuur in de schoolgebouwen is een must voor een optimale leeromgeving. Door de thermische inertie vangt het beton de warmte op en buffert deze. Geleidelijk aan komt deze weer vrij en ontstaat een aangenaam binnenklimaat. Ook hier vormt Coeck de perfecte tandem met Recticel Insulation. De dunne Eurowall-platen – met blijvende isolatiewaarde van λD 0,023 W/mK - versterken dit binnenklimaat. Betonblokken bieden leerlingen een rustige studieomgeving. Dankzij hun hoge massa verzwakken deze het luchtgeluid waardoor er geen lawaaihinder is tussen twee klassen of met de gang. Door hun akoestische werking zijn de SONUS betonblokken voor zichtwerk van Coeck geschikt voor ruimtes met risico op nagalm en slechte

spraakverstaanbaarheid. Een voordeel van de hoge drukweerstand en draagkracht van een betonblok is de ontwerpvrijheid, om bijvoorbeeld met grote raampartijen te werken. Ook de dunne isolatieplaten van Recticel Insulation stimuleren de architect in zijn ontwerpvrijheid.

Blijven innoveren Het plaatsen van Eurowall-spouwisolatie doet besparen op energie, tijd en geld. Het tand-engroefkliksysteem aan de vier zijden biedt een doorlopend isolatieschild, een betere winddichtheid, en energie- en tijdswinst. Eurowallisolatie bestaat aan één zijde uit reflecterende bekleding - in de richting van de luchtspouw aangebracht - voor een betere isolatie. Een rasterpatroon vereenvoudigt het bepalen van de plaats voor spouwankers. De andere zijde, met matte bekleding, beschermt tegen mogelijke aantasting door cement. De nieuwe Eurowall 21-spouwisolatie van Recticel Insulation, gelanceerd op Batibouw, behaalt een nog 10 % betere isolatiewaarde, goed voor 0,021 W/mK.

Praktijkles Dat bouwen teamwork is, bewezen ook de leerlingen bouw, renovatie, sanitair,… van het Scheppersinstituut. Geen mooiere praktijkles dan zelf mee een stuk school bouwen. Het opleidingsaspect maakt het duurzame karakter van het gebouw compleet. (PD) www.recticelinsulation.be DIMENSION

Het gebruik van betonblokken in scholenbouw is actueler dan ooit, nu de vraag naar milieuvriendelijke en duurzame materialen hoog scoort. Betonblokken zijn vervaardigd uit natuurlijke grondstoffen zoals zand, granulaten, cement en water, en garanderen een product met een lange levensduur. Ook het gebruik van Eurowall spouwisolatie van Recticel Insulation zorgt voor duurzaamheid en een levenslange garantie op de isolatiewaarde. Deze isolatieplaten zijn waterafstotend, vormvast en krimpbestendig. Eurowall isolatie creëert een doorlopend isolatieschild en zorgt voor een perfect geïsoleerd gebouw.

REPORTAGE

Eternit

Vezelcementleien geven renovatie rijwoning verfijnde toets In een zeer smalle Leuvense rijwoning kon architect Gregory Nijs van Klaarchitectuur bvba uit Heers toch een gevoel van ruimtelijkheid creëren en ervoor zorgen dat de gesloten rijwoning van een natuurlijke lichtinval geniet. Klein formaat vezelcementleien van Eternit in steenstripverband geplaatst, zorgen voor een mooi contrast met het homogene oppervlak van het glasvolume. Ondanks de erg geringe gevelbreedte van slechts vier meter moest er in het woonhuis een gevoel van ruimte gecreëerd worden. Na de renovatiewerkzaamheden is de bewoonbare oppervlakte met ongeveer 85m² toegenomen. Dit lijkt niet zo veel maar door het gebruik van vides is de ruimtelijkheid van de woning wel aanzienlijk toegenomen waardoor er een andere beleving gecreëerd werd. Grote glaspartijen aan de achterzijde, en zelfs centraal in de woning, garanderen een maximale lichtinval. Gelijkvloers werden bergruimte, douche en toilet ondergebracht in een centrale doos die de nodige privacy verzekert, en zo inkijk van op straat vermijdt. Een grote uitstekende erker als blikvanger aan de voorzijde omvat ter hoogte van de zitkamer een leesbank, en op slaapkamerniveau een bibliotheek.

Stadswoning met twee gezichten

DIMENSION

Architect Gregory Nijs schetst de historiek van de renovatie van de woning. “Deze rijwoning uit de jaren 60 had nood aan een totaalrenovatie. In dit geval was er niets om te bewaren van de oude toestand. De uitdaging bestond er in om een hedendaagse stadswoning te creëren die toch geïntegreerd was in de omgeving. Toen ik het gebouw voor de eerste maal zag, viel me meteen op dat de inkom zich meer dan één meter boven het straatniveau bevond. Voor mij bood dit een uitgelezen kans om een stadswoning met twee gezichten te creëren. Eén zicht op de tuin, door de kelder half te seponeren, en een ander zicht

op de stad door de zitkamer boven de inkom in contact te plaatsen met de keuken/eetkamer - achteraan via een open vide. Beide zichten zijn even belangrijk in ons architecturaal concept. Ook het tekort aan natuurlijk licht viel me onmiddellijk op.”

Gevelbrede glaspartijen Hoe zag het architecturaal concept voor de renovatie van deze woning eruit? Architect Gregory Nijs: “De kelder werd half geseponeerd. Dit bood de mogelijkheid om het gelijkvloers op het niveau van de achtertuin te brengen. Keuken en eetkamer zijn voorzien van gevelbrede ramen op de tuin. Een centrale vrijstaande koker met wc en bergruimte, zorgt voor de nodige privacy ten opzichte van de straat. Ook daar werd een gevelbrede raampartij met inkomdeur aangebracht. Transparantie en openheid vormen de opzet van dit architecturaal concept, zodat binnen en buiten naadloos in elkaar overlopen.” Via een glazen erker geeft de - boven de inkom voorziene zitruimte uit op de straatzijde, zodat het wonen zowel vooraan als achteraan, in contact staat met de buitenomgeving. Via een glazen erker, zwevend boven de straat, wordt het zicht in de straat maximaal geopend. Zelfs het nabijgelegen plein met historische kapel wordt mee in dit zicht opgenomen: als je in de erker zit, wordt deze als een zitbank in de straat ervaren. De open vide met dito trap achter de zithoek zorgt voor rechtstreeks contact met de leefruimte achteraan.

REPORTAGE

Eternit: ‘Best of Renovations with Slates’ Na de publicatie van ‘Best of Slates’ Volumes 1, 2 en 3 kon ‘Best of Renovations with Slates’ niet uitblijven. Dit Eternit-boek bevat voorbeelden van geslaagde verbouwingen, renovaties en uitbreidingen van constructies uit diverse bouwperiodes. Verschillende typologieën komen aan bod – van een- en meergezinswoningen over handelspanden tot gemeentelijke centra – uit België, Nederland en Duitsland. Alle gebouwen hebben gemeen dat hun nieuwe gevels en/of daken met vezelcementleien werden bekleed. Qua textuur, mogelijke plaatsingspatronen en kleuren gaan deze meestal goed samen met de bouwmaterialen van de bestaande gebouwen – bv. met de bakstenen van oude panden. Voorgeplaatste vezelcementleien laten tevens, door hun geringe dikte, ruimte voor het aanbrengen van thermische isolatie. En omdat er langs buiten geïsoleerd wordt, kan de gevel meestal gerenoveerd worden, zonder dat de bewoners het huis hoeven te verlaten. De voorbeelden in dit boek kunnen als inspiratiebron dienen. Architecten kunnen een gratis exemplaar van Eternit Best of Renovations with Slates aanvragen via Dimension: info@dimension.be

Een extra raampartij zorgt voor een boost van natuurlijk licht centraal in de rijwoning.

Open bordestrap Via een open bordestrap bereikt men de masterbedroom met dressingkasten in één doorlopende lijn van slaapkamer naar badkamer. Ook in de slaapkamer is de glazen erker nadrukkelijk aanwezig. De laatste verdieping, eveneens via een verderzetting van de bordestrap bereikbaar, biedt de mogelijkheid tot het inrichten van twee slaapkamers en een polyvalente kamer.

Dak wordt gevel Voor de gevelbekleding werd er gebruikgemaakt van vezelcementleien van Eternit. Architect Gregory Nijs verduidelijkt waarom: “De materiaalkeuze voor de buitengevel was zeer belangrijk. Het materiaal moest waterdicht zijn, onderliggend geïsoleerd kunnen worden, en tevens de texturele uitstraling hebben van een steens verband, gezien het stedelijke kader waarin de woning zich bevindt. Vezelcementleien waren voor ons het meest geschikte materiaal bij dit project. Hierdoor kon ook een dialoog worden aangegaan met de historische kapel op het nabijgelegen plein. We kozen voor Alterna zwarte leien van Eternit geplaatst in steenstripverband. Deze klein formaat vezelcementleien in halfsteensverband zorgen voor een mooi contrast met het homogene oppervlak van het glasvolume. Vezelcementleien vormen tevens de ideale manier om gevels en daken doorlopend te bekleden, een veel gebruikte techniek in de hedendaagse architectuur. Op die manier wordt het dak meteen een belangrijke gevel van een gebouw.” (PD)

DIMENSION

www.eternit.be www.klaarchitectuur.be

REPORTAGE

VOLA staat voor een brede waaier aan functioneel Deens design kraanwerk dat tijdloos oogt, en steeds uitgaat van het principe ‘herleid tot de essentie’. Ontwerper Arne Jacobsen was… architect.

Vola

Kraanwerk herleid tot de essentie VOLA was destijds pionier van het grijs gelakte, in beton geïntegreerde, kraanwerk, een afwerking die we nu ook - net als de RVS-lijn - vaak bij andere fabrikanten terugvinden. VOLA laat toe alle kraanwerk voor keuken of badkamer in losse componenten samen te stellen. “Vroeger was het niet evident om bouwheren te overtuigen van de zin van moderne, tijdloze vormgeving, nu ligt het accent sowieso meer op het interieur en de afwerking van de woning. Bouwheren hebben uit zichzelf meer aandacht voor kraanwerk en hebben vragen rond technische ondersteuning. Ecovriendelijkheid is eveneens een voornaam punt geworden. Bij VOLA-kranen wordt het debiet van elk tappunt gekozen in functie van de toepassing van het gewenste comfortniveau”, aldus Luc Janssens van VOLA. “Kleuren die het zeer goed doen, zijn onder meer wit, roodkoper en zwart. Recent werd in Spiere een kasteel gerenoveerd en volledig voorzien van zwart VOLA-kraanwerk. Belgen kiezen doorgaans vrij brave kleuren, maar in de Japanse architectuur bv. vinden we soms frivool design kraanwerk terug. Aan de voorschrijvers bieden we specifiek metaalkleur aan, omwille van de hogere afwerkingsgraad.” Met de ronde hoofddouche ‘060’ won VOLA recent de German Design Award 2014. Deze volgt de proporties en het design van het oorspronkelijke ontwerp van de eerste VOLA kranen van Arne Jacobsen.

Zomergem en Olmen

DIMENSION

Recent realiseerde architect Pascal François uit Aalst enkele opmerkelijke projecten met VOLA kraanwerk. In de keuken van een nieuwbouw in Zomergem werd een handdouche mooi in natuursteen geïntegreerd. In de badkamer zijn

de kranen van de wastafels weggewerkt in het voorliggende meubel achter de spiegels, en werden deze voor bad, handdouche en toilet naast mekaar geplaatst op de houten badomkasting. En naar analogie met de houten ramen, afgewerkt met een 3 mm dikke, koperkleurige plaat, van een nieuwbouwwoning in Olmen, werd voor koperkleurig kraanwerk van VOLA geopteerd.

Tijdloos sober Wat technische afwerking betreft, biedt VOLA een meerwaarde in maatwerk. Zo kunnen bepaalde kranen indien nodig langer gemaakt worden, bv. met het oog op een specifieke wastafeltoepassing. Al is het bestaande assortiment aan VOLA-oplossingen reeds zeer breed. Luc Janssens: “VOLA heeft een traditie van 45 jaar, een erfenis die we koesteren. Ook al is ons kraanwerk tijdloos, toch evolueert het mee met de technische ontwikkelingen. Zo werden vrijstaande elementen, afvalemmers en zeepverdelers aan het VOLA-assortiment toegevoegd. Het aanbod wordt verder verbreed en uitgediept. Bovendien heeft VOLA nog wisselstukken van kraanwerk van 30 jaar geleden beschikbaar, waar dit bij bepaalde producenten vaak na 10 jaar reeds een probleem vormt. Maar net zoals de klassieke meubels uit de jaren 20 zal het VOLA-concept nog decennia stand houden. VOLA biedt tegelijkertijd soberheid in architectuur en een oplossing die de tand des tijds doorstaat.” In Brussel beschikt VOLA sinds 2 jaar over een showroom, waar architecten en bouwheren terecht kunnen voor deskundig advies. (PD) www.vola.be www.pascalfrancois.be

nano en r2 nano 7000 m² meubeldes ign O R A P R O NO B IS PAL L U C O PAO L A L E NT I PAS T O E P OR R O P O L IF O R M P O LT R O NA F R AU K NOLL P R ANDINA K R IS TALIA P R O ME MO R IA K VADR AT Q U INZE & MIL AN LAB E L R E X IT E LAG O LANGE PR ODUCTION R IMADE S IO R IVA 1920 LA PALMA R O L F B E NZ LE OLUX R O NAL D S C HMIT T LIB E C O S . HE S S L E IN LIG NE R OS E T S C HÖ NB U C H LINTE LOO S E R R AL U NG A LIVING DIVANI S IL E NT G L IS S LUC E P LAN S IMO N LUMINA S UR & P LUS LUXAF LE X S P E C T R UM M.V. S E VE R E N S W IS S F L E X MAG IS T E C NO MAXALTO T O NE L L I M. G R AS S I T HO NE T MDF ITALIA T R IANG O L O ME TAF OR M U NIF O R MINOTTI VAN B E S O U W MIS S ONI VAN R O S S U M MOB LE S 114 V E R AR DO MOLINAR I V IT R A MOLTE NI WALT E R K NO L L MONTIS W IT T MANN MOOOI XO MOR OS O ZANOT TA NE G G E R S OLUC E ZE U S

De iDeale oplossing bij kouDebruggen!

7000 M² ME UB E L DE S IG N

AC E R B IS ALIAS AMAT ANTA AR C O AR K E TIP O

MA S T E R

AR P E R AR TE K AR TE MIDE AR TIF OR T AUP ING BE KA B E LUX B & B ITALIA B ONALDO B ONTE MP I C AP P E LINI C AR P E T S IG N

MAG A ZINE :

C AS ALIS C AS AMILANO C AS IMIR C AS S INA C LAS S IC ON C LE I C OR DANS K INA DE PADOVA DE S E DE DE S ALTO DR AE NE R T DR IADE DUR LE T E DR A E MME B I E MME MOB ILI E XTR E MIS

A B ONNE E R

FATB OY FS M F E LIC E R OS S I F IAM F LE XF OR M F LOS F ONTANA AR TE F OS C AR INI F R ITZ HANS E N G AL. & R ADIC E G E LDE R LAND G E NIO G E R VAS ONI G IOR G E TTI G LAS S G UF R AM HAY H. MILLE R INDE R A ING O MAUR E R INTE R LUB K E J OR I K AR TE LL K AS THALL K INNAS AND

V IA

WWW.MA S T E R ME UB E L .B E

S TE E NWE G OP DIE S T 111 • TUR NHOUT • OP E N VAN 11 TOT 18U • ZON. OP E N • VR IJ. G E S L. W W W. MAS T E R ME U B E L . B E

•

conn insulaetcting ions

MAS T E R @ MAS T E R ME U B E L . B E

LED Light by LEDLite1. A bright choice for the future.

Beste λ -waarde, hoogste druksterkte en waterdicht! Marmox THErMOBLOCK® r2 nano/100 is bij uitstek geschikt om warmte verliezen aan de muurvoet van een gevel te vermijden. Vermits de vloer en spouwmuurisolatie niet rechtstreeks op elkaar aansluiten biedt tussen voeging van Marmox THErMOBLOCK® r2 nano/100 de perfecte oplossing voor deze bouwknoop. Het combineert immers alle noodzakelijke eigenschappen: • Thermische isolatie met λ’ = 0,047 W/m²K • Druksterkte = 10 N/mm² • Nominale dikte = 10 cm waardoor de overgang MT® metselwerk zich steeds onder en niet boven het latere vloerniveau bevindt, wat mogelijke scheurvorming (bij de overgang van 2 verschillende materialen) in het pleisterwerk vermijdt. • Uitstekend gedrag bij excentrische belastingen • Waterdicht • Voldoet, bij gebruik in de muurvoet in Optie B Basisregel 2, steeds aan én de λwaardeeis, én de rwaardeeis, én de Contactlengteeis.

(nano)polymeer cementmortel dubbel glasvezelnet (nano)polymeerbeton geëxtrudeerd polystyreenschuim dubbel glasvezelnet (nano)polymeer cementmortel

visit our site for more information

www.LEDLite1.com

LEDLite1 Distribution | Antwerpsestraat 480 | 2850 Boom Professional Led Lighting Solutions www.albintra.be www.marmoxthermoblock.be

DOSSIER

Kantoorgebouw van Leefmilieu Brussel zet nieuwe standaard Eind 2014 neemt Leefmilieu Brussel haar nieuwe hoofdzetel op Thurn & Taxis in gebruik. Het project, gerealiseerd in opdracht van ontwikkelaar Project T&T en ontworpen door een team onder leiding van het architectenbureau cepezed uit Delft (NL), wordt met 16.250 m² het grootste passiefkantoor van België. Met het oog op de algemene verplichting tot passiefbouw die ingaat vanaf volgend jaar, geeft Leefmilieu Brussel dus het goede voorbeeld. Bovendien kreeg het gebouw het BREEAM Excellent duurzaamheidscertificaat toegekend en zet het ook op heel wat andere terreinen een nieuwe standaard.

DIMENSION

Het Nederlandse architectenbureau cepezed werd aangezocht om een voorstel te formuleren, dat in goede aarde viel en haalbaar bleek. Het kreeg dan ook de opdracht toevertrouwd en nam het volledige ruimtelijke concept en ontwerp voor zijn rekening, die uiteraard werden afgestemd met de ingenieurs die instonden voor de stabiliteit, de installaties en de bouwfysica. Voor de toetsing aan de wet- en regelgeving, de besprekingen met de lokale overheden, het bestek en de werfopvolging tekende Samyn & Partners. Specifiek maar niet echt uitzonderlijk was het gegeven dat opdrachtgever en gebruiker niet eenzelfde organisatie waren. Wel had gebruiker Leefmilieu Brussel zijn eisen en wensen vooraf duidelijk geëxpliciteerd aan de eigenlijke opdrachtgever, Project T&T. Aan cepezed de opdracht om de niet altijd even mooi overlappende wensen en belangen samen te brengen tot een geheel waarin alle partijen zich konden terugvinden. Bij het ontwerpen maakte het team gebruik van diverse instrumenten die deels voortvloeiden uit het lastenboek en die volgens de architecten zuiver architectonisch weinig of geen invloed hadden. Het eerste is Breeam, waarvoor het gebouw minimaal een Excellent-certificaat moest krijgen. Breeam is een open systeem om de duurzaamheid te bepalen, waarin de keuze voor een mindere score op het ene vlak bijvoorbeeld goed kan worden gemaakt met een hogere score op een ander vlak. Om tot de gewenste passiefbouw te komen, werden de principes van Passivbau gehanteerd. Dat gaat uit van zuiver getalsmatige, eenvoudig te controleren aspecten als luchtdichtheid, isolatiewaarden en andere. Deze keuze

had wel een invloed op het glasoppervlak in de zijgevels, dat tijdens het proces werd teruggeschroefd van meer dan 50 naar circa 40 procent. Voor de materialenkeuze werd de NIBE materialenlijst gehanteerd. Die geeft rangordelijke richtlijnen betreffende de duurzaamheid van materialen en bouwcomponenten.

Low tech Het compacte gebouw telt acht bouwlagen onder een gebogen en grotendeels beglaasd dak dat overloopt in de gevel en een groot atrium overkoepelt. De publiek toegankelijke ruimtes zitten allemaal op de gelijkvloerse en eerste verdieping: onthaal, grote tentoonstellingsruimte, auditorium, boeteloket, mediatheek, vergaderruimte. Die indeling vergemakkelijkte

DOSSIER

meteen de realisatie van een flexibel aanpasbaar gebouw. De belangrijkste speciale vereisten konden zo immers worden gebundeld: vluchtwegen, een grote luchtverversingscapaciteit, keukeninstallaties. Voor de ondergrondse parking en het atrium werd een RWA-installatie geplaatst. De kantoorverdiepingen zijn dankzij de structuur van stalen kolommen en balken met voorgespannen welfsels, gecombineerd met twee buitengevels in ter plaatse gestort beton, volledig vrij in te delen, te gebruiken en eventueel gedeeltelijk te ontsluiten. Mee op vraag van de gebruiker werd gekozen voor een lowtech gebouw met technisch relatief eenvoudige en basale oplossingen en materialen. Zo is als zonwering in het atrium een eenvoudig kassendoek toegepast, dat bij opwarming automatisch wordt neergelaten. In hetzelfde register zitten de warmterecuperatie via een warmtewisselaar, en de stralingswarmte en -koeling van de KWO-installatie, die via een watervoerend netwerk in de druklagen van de betonvloeren (BKA) in het gebouw worden gedistribueerd. In de winter is een individuele naregeling via convectors mogelijk. Alle systemen zijn goed bereikbaar en eenvoudig te bedienen. Met het oog op een optimale natuurlijke ventilatie zijn er te openen raamdelen opgenomen. De trap is zo uitnodigend gepositioneerd dat het liftgebruik tot een minimum wordt herleid, waardoor meteen minder liftonderhoud nodig is.

Het kantoorgebouw vormt een onderdeel van Thurn & Taxis, het grootste stadsrenovatieproject in de hoofdstad met woningen, handelszaken, kantoren en een grote groene long.

Alleen het beperkte gedeelte van het dak boven de technische installaties is afgewerkt met EPDM. Boeiende details in de schil zijn de aansluitprofielen van de geveldelen en de geleiding van de buitenzonwering. Heel wat elementen werden zichtbaar gelaten, zoals de staalconstructie en veel beton. De keuze voor een basale afwerking versterkt de duurzaamheid en de beleving van het gebouw. Een ruwe afwerking stond overigens uitdrukkelijk op het eisenprogramma van de huurder, omdat daarvoor minder materialen nodig zijn en de wel gebruikte materialen later gemakkelijker weer te hergebruiken zijn. Leefmilieu Brussel karakteriseert het gebouw met het epitheton ‘4E’, wat staat voor ecogebouw, ecocentrum, ecowijk en eco-organisatie. Het geringe energieverbruik en het hogere comfort inzake akoestiek, temperatuur en verlichting wegen op tegen de wat hogere huurprijs. Het publiek en occasionele gebruikers zijn welkom op de twee verdiepingen die zijn » DIMENSION

Hoge scores in de Breeam-doorlichting waren er met name voor het duurzame materiaalgebruik, het inzetten van hernieuwbare energiebronnen, de energiezuinige verlichting, de uitstekend geïsoleerde gevels en de prima daglichttoetreding. De gevel en het grootste deel van het dak bestaan uit een vliesgevelstructuur met overwegend drievoudige beglazing in extra geïsoleerde profielen, aluminium panelen en ingewerkte zonnepalen. Het gekromde atriumdak is uitgevoerd in koud gebogen glas, met integratie van een groot oppervlak aan architectonisch toegepaste pv-cellen in de gekromde dakgevel.

DOSSIER

De keuze voor een basale afwerking versterkt de duurzaamheid en de beleving van het gebouw. gewijd aan dienstverlening. Het kantoorgebouw vormt een onderdeel van het grootste stadsrenovatieproject in de hoofdstad met woningen, handelszaken, kantoren en een grote groene long. Het nieuwe werken wordt ingevoerd, het restaurant gaat de duurzame toer op en een belangrijke plaats is gereserveerd voor de fiets en op langere termijn ook voor het openbare vervoer, want er staat een eigen tramhalte op de agenda.

Werken met uitzicht De kantoorverdiepingen omvatten een oostelijke en een westelijke kantoorbeuk met een U-vormig plan, die het op het zuiden georiënteerd atrium omarmen. Alle kantoorzones kijken uit op dit atrium, dat met zijn passerelles fungeert als centrale ontmoetingsplek en een belangrijke rol speelt in het installatieconcept van het gebouw, doordat de ingevangen warmte kan worden gebruikt. Door het grotendeels glazen dak draagt het tevens in belangrijke mate bij tot de transparantie. Een zone met de liften en het verticale transport van de gebouwinstallaties verbindt de twee kantoordelen aan de noordzijde. Aan de oostelijke kantoorvleugel vormen de terugspringende vloerplaten galerijen die in open verbinding met het atrium staan. De verschillende galerijen zijn over zes bouwlagen heen verbonden door een lange, doorgaande cascadetrap met bordessen in uitkraging. De stalen trapconstructie heeft als treden U-vormige profielen, volgestort met beton. Ventilatiestijlen maken luchtcirculatie tussen de verdiepingen en het atrium mogelijk. Want licht, lucht en uitzicht vormen mee de pijlers van echte duurzaamheid. Redactie: Colette Demil & Staf Bellens © Foto’s: Algemene Aannemingen Van Laere nv, Zwijndrecht en Artitec FoDIMENSION

tografie bvba, Zele. © Tekeningen: Architectenbureau cepezed, Delft (NL).

Het internationale ontwerpteam

• Architecten: Architectenbureau cepezed (NL) en Samyn and Partners Architects & Engineers (B) • Duurzaamheid en bouwfysica: DGMR, adviseurs voor bouw, industrie, verkeer, milieu 10m en software (NL) 5m • Stabiliteit: Ingenieursbureau SmitWesterman (NL) en Ingenieursbureau Meijer (B) • Installatieadviseur: Flow Transfer International (B)

REPORTAGE

De naam ‘Thurn & Taxis’ is al decennialang een begrip in de Belgische economie. De naam komt van de familie Von Thurn und Tassis, die destijds de Post oprichtte en tot in de achttiende eeuw verantwoordelijk was voor de postverdeling vanuit Brussel. Toen België op het eind van de negentiende eeuw uitgroeide tot de vijfde economische macht in Europa, was er nood aan een nieuwe haven in Brussel. De site van Thurn & Taxis, gelegen langs het kanaal en aan de ‘poort’ van Brussel, leende zich daartoe perfect. Dankzij de aanleg van haveninstallaties en spoorwegen ontwikkelde de site zich tot een cruciaal centrum voor opslag en overslag van goederen. Het in 1910 geopende complex beleefde zijn glorieperiode in de jaren zestig, maar verloor zijn bestaansreden door de oprichting van de Europese douane. Omwille van de hoge historische waarde en de merkwaardige architectuur werd het gerestaureerd. Sindsdien is het een toplocatie voor de organisatie van kunstevenementen, commerciële beurzen, festivals en exclusieve party’s.

Klemtoon op duurzaamheid Bij het nieuw passief kantoorcomplex draait alles rond duurzaamheid (zie artikel “Kantoorgebouw van Leefmilieu Brussel zet nieuwe standaard” in dit nummer).

Esthetische match met lijnafwatering Bij dit prestigeproject wordt veel aandacht geschonken aan de esthetische en strakke uitstraling. Ook de lijnafwatering moet perfect in dat plaatje passen. Uitvoerder Van Loo Projects koos er daarom voor om voor dit onderdeel samen te

Stradus Aqua

verzorgt lijnafwatering kantoorgebouw Leefmilieu Brussel Er is gekozen voor een verholen goot van het type 300 F, met een rubberprofiel als verbinding. In totaal werd circa 200 meter verholen goot gelegd, met vier vaste hoeken op maat geproduceerd.

werken met afwateringsspecialist Stradus Aqua. Onder meer door de belangrijkheid van de esthetische waarde, werd beslist om een verholen goot van het type Forte 300 F (met een rubberprofiel als verbinding) te integreren. Het gaat om een goot zonder tussenbruggen in de sleufopening. Dit zorgt voor een strakke lijn, zonder onderbrekingen, wat perfect harmonieert met de stijl van het gebouw. Aangezien er af en toe wel een vuilniswagen of weegmachine passeert, werd geopteerd voor deze goot van een zwaardere klasse. In totaal werd circa 200 meter van deze verholen goot gelegd. Daarnaast maakte Stradus Aqua ook vier vaste hoeken en een tweetal afvoerputten op maat.

Correcte levering Bij uitvoerder Van Loo Projects tonen ze zich erg tevreden over de samenwerking met Stradus Aqua. Men apprecieert dat de afspraken over de levertijd perfect werden gerespecteerd en dat ook de kwaliteit van het beton prima is. Omwille van de esthetische match met het kantoorgebouw, werd even overwogen om te kiezen voor zwarte goten, maar uiteindelijk bleef men toch bij de eerste keuze. Het project bij Thurn & Taxis is nog niet volledig opgeleverd, maar de lijnafwatering is wel al helemaal klaar. (BV) www.stradusaqua.be DIMENSION

Duurzaamheid en leefmilieu zijn thema’s die perfect hand in hand gaan. Net daarom koos Leefmilieu Brussel er vorig jaar voor om haar kantoren onder te brengen in een nieuw passiefgebouw op de site van Thurn & Taxis. Het gaat om een prestigieus project, want het passief kantoorgebouw is met een oppervlakte van 16.250 m² meteen het grootste in België en het tweede grootste in Europa. Ook Stradus Aqua leverde een belangrijke bijdrage: de onderneming stond in voor de lijnafwatering rond het gebouw en slaagde er in om alle gemaakte afspraken te respecteren.

REPORTAGE ACTUA

Werken in bouwteam, een innovatief bouwproces

Vanaf 1 maart 2014 is NAV gestart met het project ‘Werken in bouwteam, een innovatief bouwproces’. Met de steun van IWT en in samenwerking met Bouwunie, de Vlaamse Confederatie Bouw en ORI zullen bouwprofessionals die actief zijn in een bouwteam ondersteund worden. Werken in een bouwteam beoogt een optimalisering van het bouwproces. De sleutelfiguren worden van bij de start in het projectconcept betrokken. Hierdoor krijgt de ontwerpfase van het project meer nadruk. Dit biedt naast een daling van de faalkosten, een betere garantie op het gewenste resultaat. Dit project wil de drempelvrees verlagen en de bouwteamformule aanbieden aan de direct betrokken bouwprofessionals. Hoe kan u dit realiseren? Wat wordt er van elke partner verwacht? Welke rol kan u als architect opnemen? Waar kan het misgaan? Hoe wordt een bouwteam juridisch opgezet? Wie interesse heeft in dit project en meer informatie wil ontvangen, kan een mail sturen naar pdg@nav.be.

eisen

Grote belangstelling voor NAVinfoavond rond strengere EPB-

DIMENSION

Sinds 1 januari zijn de EPB-eisen opnieuw strenger. Een volgende stap op het verstrengingspad naar 2021. Voor stedenbouwkundige vergunningsaanvragen of meldingen moet elke nieuwe woning, kantoor en school in Vlaanderen een minimumhoeveelheid energie halen uit hernieuwbare bronnen. In het licht van deze nieuwe EPB-regelgeving trapte NAV 2014 af met de infosessie ‘Hoe integreert u de verplichte regelgeving Hernieuwbare Energie in uw ontwerp?’. Onder meer de kwalitatieve en kwantitatieve eisen van de verschillende systemen kwamen aan bod. Deelnemers vernamen ook hoe ze deze systemen kunnen integreren in hun ontwerp. Geïnteresseerde architecten konden de infosessie volgen in Kortrijk, Edegem, Nazareth of Heusden-Zolder. En dat deden ze volop. NAV verwelkomde 800 aanwezigen.

RenoFase zoekt case study’s rond Energetische Renovatie

Het IWT-project RenoFase (www.renofase.be) werkt aan een ontwerpgids voor doordachte, doorgedreven energetische renovatie van woningen. Deze gids gaat onder meer in op de afweging ‘renovatie of sloop+nieuwbouw’ en koppelt dit aan een rekentool voor energie- en investeringskosten. Om deze tools te toetsen aan de praktijk, zijn we op zoek naar interessante case study’s van eengezinswoningen: - projecten waarin de afweging ‘slopen of renoveren’ centraal staat (in ontwerp- of uitvoeringsfase, of al opgeleverd). - projecten waarin het ontwerp van een goed ‘masterplan voor energetische renovatie’ voorzien wordt (in ontwerp- of uitvoeringsfase, of al opgeleverd). Idealiter is er al veel informatie (plannen, energie-berekeningen, kosten,…) beschikbaar van het project. Er kan een (beperkt) werkingsbudget voor de architect voorzien worden vanuit het project om de nodige informatie te genereren. Wie interesse heeft kan contact nemen met Jeroen Vrijders van het WTCB op 02 655 77 11 of jeroen.vrijders@bbri.be.

800 architecten dagen op voor infosessie ‘De akoestische norm in de praktijk’ De akoestische norm (NBN S01-400-1) voor woongebouwen bestaat al sinds 2008 maar wordt dikwijls vergeten. Daarom zorgde NAV in maart voor een opfrissing met de infoavond ‘De akoestische norm in de praktijk’. Tijdens deze opleiding gaf dr. ir. Marcelo Blasco een overzicht van de basisregels, praktische richtwaarden en detailleringen. Vervolgens lichtte ir.-arch. Koen Willem concrete akoestische oplossingen van fabrikanten toe. De infosessie ging door in Waregem, Sint-Niklaas, Edegem en Heusden-Zolder. Met in totaal 800 geïnteresseerden blikt NAV » tevreden terug.

EDITIE

het archi tecten 2 congres integraal ruimte scheppen

5 JUNI 2014 HANDELSBEURS GENT

W W W.ARCHITECTENCONGRES.BE

Kristiaan Borret GASTPROFESSOR UNIVERSITEIT GENT/ VOORMALIG STADSBOUWMEESTER ANTWERPEN

” Liever vernieuwing dan verdichting ”

arch. Bart Verheyen STRAMIEN CVBA

” Bouwteam: Vertrouwen = winst ”

Bart Somers BURGEMEESTER MECHELEN

” Steden maken het verschil ”

www.merkenmarketeers.be

MAIN PARTNER

thema 1.

thema 2.

Lagere budgetten vs. hogere

Meer mensen, minder

eisen: is het bouwteam

ruimte: dé hefboom voor

de toverformule?

stadsverdichting?

PARTNERS

ir.-arch. Bart Cobbaert DENC!-STUDIO

” TEAM = Tijd Engagement Ambitie Modereren ”

EEN ORGANISATIE VAN

www.cea-belgium.be

www.euromaf.be

www.gyproc.be

www.sgs.be www.grondwijzer.be

www.renson.be

www.reynaers.be

www.derbigum.be

www.gira.be

www.velux.be

www.koramic.com

www.saint-gobain-glass.com

www.rockfon.be

www.xella.be

www.kubusinfo.be

www.riello.be

www.protect.be

www.ar-co.be

www.holcim.com

veelzijdige ideeĂŤn verenigde belangen partners 2014

www.nav.be www.meeroverepb.be www.zoekeenarchitect.be

REPORTAGE ACTUA

VerKHEn

Nieuwe woningen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd vanaf 2014 moeten een minimaal aandeel aan hernieuwbare energie produceren. Bovendien moeten woningen vanaf dan ook een E-peil halen van maximaal 60. De volgende jaren zal er een verstrengingstraject gevolgd worden tot op het niveau van een BEN- of BijnaEnergie-Neutrale woning. Architecten, aannemers en installateurs staan dan ook voor de uitdaging om meerdere toepassingen van hernieuwbare energie in één woningbouwproject te kunnen combineren, te kunnen integreren en dat op een betaalbare manier. NAV en Bouwunie kunnen u met het IWT-project VerKHEn ondersteunen bij de uitwerking van projecten waar u een combinatie wil van hernieuwbare energietoepassingen. Naast de informatie die u zal vinden in artikels, cursussen en werfbezoeken, kan u ook gebruik maken van de helpdesk. Voor meer informatie kan u terecht op 050 47 46 71 of av@nav.be.

Infosessie ‘De nieuwe verordening hemelwater’ brengt 1.000 architecten op de been De infosessie ‘De nieuwe verordening hemelwater’ van NAV, in samenwerking met het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid (LNE), mocht op flink wat belangstelling rekenen. Ruim 1.000 ontwerpers kwamen zich in februari en maart informeren over de nieuwe gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwater. Alle vergunningsaanvragen die vanaf 1 januari 2014 worden ingediend, moeten voldoen aan deze nieuwe regelgeving. En die is aanzienlijk strenger geworden. Ook de interpretatie van de verordening blijkt niet altijd eenvoudig. Met een infosessie rond deze nieuwe wetgeving bracht NAV soelaas. Naast een overzicht van de voornaamste aandachtspunten, focusten specialisten op de toepassing van infiltratievoorzieningen. Tot slot paste de NAV-waterconsulent Julie

Alboort de nieuwe verordening hemelwater stap voor stap toe op een case. De sessies vonden plaats in Roeselare, Gent, Antwerpen, Leuven en Hasselt. Dit bericht verschijnt in het kader van het project ‘Consulent Waterbewust Bouwen’, dat wordt gesubsidieerd door het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid.

Referenties zoekeenarchitect.be nu ook op InDomo-app

NAV heeft samen met goudengids.be de InDomo-app gelanceerd. Wie bouw- of verbouwplannen koestert, scrolt met deze gratis app door een selectie van foto’s om zo een ideeënboek samen te stellen. Voor de referenties van architecten doet InDomo een beroep op zoekeenarchitect.be. Goed nieuws dus voor architecten die willen uitpakken met hun referenties. Eind maart waren de foto’s op de app in totaal al 1.6 miljoen keer bekeken, en de app was toen al meer dan 6.500 keer gedownload. NAV-architecten kunnen te allen tijde hun aanwezigheid op de InDomo-app activeren of annuleren door in te loggen met het paswoord op www.zoekeenarchitect.be. NAV-leden krijgen de kans om één jaar lang gratis te genieten van de GO PRO module die voor anderen betalend is. Na een jaar krijgt u als lid dan de mogelijkheid om uw aanwezigheid op de InDomo-app verder te zetten door: - Verder betalend gebruik te maken van de GO PRO module (met een reductietarief van 25% voor NAV-leden). - Of gratis aanwezig te blijven via de FREE module.

Voor alle actuele NAV initiatieven, bekijk de kalender op www.nav.be Voor Vitruviuscursussen kun je terecht op www.vitruviusacademy.be DIMENSION

Haal voordeel uit de combinatie van hernieuwbareenergietoepassingen

R IJKE MO G

Y DIG REC

KLI

VO LLE

EE CL

SPEEL

NN MAAT

E OT

REATIEF OOS C

EL NZ

T EI

L TA

akoestische plafonds, oneindig creatief Combineer nu de zachte golven van de Gyptone BIG Curve met een omvangrijk, geperforeerd, grenzeloos oppervlak om uw architectuur te vervolmaken. Golvende naadloze oplossingen met modulaire patronen. Rust en harmonie worden gecreëerd om de perfectie na te streven met Gyptone BIG Curve.

DE VOORDELEN

HET RESULTAAT

• Duurzaam en makkelijk toe te passen in elk ontwerp • Eenvoudig te verwerken: droog te buigen • Makkelijk te hanteren dankzij het lichte gewicht, slechts 6.5 mm dikte • Esthetische mogelijkheden: integratie van verlichting, keuze uit 3 verschillende perforatiepatronen en naadloze aansluitingen met volle plaat

• Op een verrassende en speelse manier realiseert u een akoestische verbetering • Gyptone BIG Curve biedt een veelzijdige oplossing: een ononderbroken zacht golvend plafond zonder zichtbare voegen én een aanzienlijke verbetering van de nagalmtijd

www.gyproc.be

DUURZAAM

Gyptone BIG Curve

REPORTAGE

Xella

“Er is nood aan intelligente samenwerking” Xella zette recent een aantal bouwexperten uit België en Nederland rond de tafel om te debatteren over “Energiezuinig renoveren: een hype of de toekomst?” Feit is dat renovatie alsmaar belangrijker wordt en bovendien een complex gegeven is. Volgens Nicole Wuyts (Marketing Manager Xella België) dringt een doeltreffend overheidsbeleid en een intelligente samenwerking tussen de verschillende actoren in het bouwproces zich op.

In België worden jaarlijks zo’n 30.000 nieuwe woningen gebouwd. Daar tegenover staan meer dan 3 miljoen particuliere woningen, waarvan 90% ouder is dan 10 jaar. Nicole Wuyts: “Er is dus een enorm potentieel. Bovendien wordt renovatie alsmaar belangrijker, niet in het minst door de strenger wordende regelgeving voor nieuwbouw, de economische omstandigheden en de vergrijzende maatschappij. Iedereen wil zo lang mogelijk in zijn of haar eigen woning blijven en weinigen zijn bereid om vanaf nul opnieuw te beginnen bouwen. Daar moet een oplossing voor worden gezocht. Renovatie is dus niet zomaar een hype, maar wint steeds meer aan belang.”

“Nog veel onduidelijkheid” Om volgens de EU-richtlijn tegen 2020 de energieprestaties van het bestaande gebouwenarsenaal te verlagen, staat de bouwsector voor een enorme uitdaging. Sinds 1 januari 2014 verplicht de EU om jaarlijks ten minste 3% van de totale vloeroppervlakte van de bestaande overheidsgebouwen te renoveren. Daarnaast worden ook de normen voor renovatie van bestaande particuliere woningen steeds strenger. Nicole Wuyts: “Er is in België, in tegenstelling tot Nederland, nog heel veel onduidelijkheid. De bestaande woningen kunnen omwille van het privébezit niet grootschalig worden aangepakt. Er is weinig regelgeving voor renovatieprojecten, in tegenstelling tot de alsmaar strenger wordende regels voor nieuwbouw. De particulieren moeten gestimuleerd worden op het vlak van regelgeving, zodat ze dit meenemen in hun besluitvorming. Bovendien bestaat er nog heel wat tegenstrijdige regelgeving op diverse niveaus. Ik denk bijvoorbeeld aan woningen die beschermd zijn. Er zijn ook veel projecten die

in feite niet renoveerbaar zijn. Veel architecten komen dan ook tot de conclusie dat we de EU-richtlijn niet zullen halen. De overheid moet hierin duidelijkheid scheppen en een leidinggevende rol spelen om tot een concreet renovatiebeleid te komen.”

“Meer engagement nodig” Nicole Wuyts pleit voor een intelligente samenwerking tussen de verschillende partijen in het bouwproces, vanaf het begin: “Nieuwbouw is de gemakkelijkste keuze. Renovatie daarentegen is heel complex en vraagt enorm veel kennis en inspanningen van de architect en andere bouwpartners om een betaalbare oplossing aan te bieden. De overheid moet bijvoorbeeld de complexiteit van de administratie voor architecten aanpakken. Er is een intelligente samenwerking nodig, waarbij het bouwteam centraal staat en kennis deelt. De opdrachtgever en gebruiker moeten eveneens betrokken worden. Er dient meer overlegd te worden. We hebben nood aan meer engagement van zowel de toeleveranciers als de aannemers, bijvoorbeeld als er een nieuw product op de markt wordt gebracht.” Tijdens het rondetafelgesprek gingen stemmen op om de functie van renovatiespecialist in het leven te roepen, een expert die per project wordt aangesteld om tot de ideale oplossing te komen. Nicole Wuyts: “Er mag niet worden verwacht van de architect dat hij altijd een pasklaar antwoord kan bieden. Per project dient er gekeken te worden wie de functie van renovatie-expert op zich kan nemen.” (TB) www.xella.be DIMENSION

Groeiend belang van renovatie

REPORTAGE

Bticino

Domotica à la carte voor luxe-appartementen Aan de oevers van een idyllisch meer in Waals-Brabant werd een grote villa laatst gebruikt als tentoonstellingsruimte - omgebouwd tot vier ruime, luxueuze appartementen. Het vernieuwde en uitgebreide gebouw is uitgerust met het MyHOME domoticasysteem en de design Livinglight schakelaars van Bticino. Het gebouw werd grondig gerenoveerd en zowel thermisch als akoestisch optimaal geïsoleerd. De ruime appartementen tellen 2 verdiepingen en hebben elk een oppervlakte van om en bij de 250 m². Ze beschikken over een ruim terras en een tuin. De bouwheer opteerde voor het MyHOME domoticasysteem van Bticino dat werd geïnstalleerd door elektro-installatiebedrijf Jean-Marc Jadoul uit Wavre. De appartementen zijn inmiddels afgewerkt en worden te koop aangeboden.

Multifunctioneel domoticaplatform

DIMENSION

MyHOME is opgebouwd op basis van een tweedraadsbus, die heel wat basismogelijkheden biedt. Naar functionaliteit van het domoticasysteem wou de bouwheer zoveel mogelijk opties open laten. Op het MyHOME systeem werden onder meer de vloerverwarming, de verlichting en de videofonie aangesloten. “De display aan de inkom bevat niet enkel drukknoppen voor standaard gebruik, maar ook voor het uitwerken van bepaalde scenario’s”, aldus Laurent Dupan, Application Engineer Home Automation bij Legrand Group Belgium. “Dankzij een multifunctioneel domoticaplatform in de leefruimte kunnen de temperatuur en de verlichting in de verschillende ruimtes worden bediend. De nieuwe eigenaars kunnen straks ook rechtstreeks toegang hebben tot deze applicaties via hun smartphone of gsm door toevoeging van een extra module in het. In één van de appartementen kan de thermostatische verwarming van elke zone rechtstreeks via de touchscreen in de leefruimte worden geregeld. Op de verdieping bevindt zich

een klein display met LCD-scherm. Hiermee kan, naast de basisverwarming, ook de gewenste sfeer in de desbetreffende ruimte worden gekozen.”

Makkelijk uitbreidbaar Alle voorzieningen werden reeds getroffen om - ook in de badkamers en de slaapkamers - videofonie toe te voegen aan MyHOME. Niet enkel de appartementen, ook de gemeenschappelijke delen van het gebouw werden gekoppeld aan het domoticasysteem. “MyHOME is makkelijk uitbreidbaar. Daarvoor dient enkel wat extra vrije ruimte in het verdeelbord beschikbaar te zijn”, aldus Jean-Marc Jadoul. Vermits de bodem omwille van het nabijgelegen meer zeer zompig is, werden ondergronds twee grote waterpompen geïnstalleerd. Eventuele problemen met deze systemen kunnen worden gesignaleerd door het domoticasysteem.

LivingLight, designschakelaars van Bticino Voor wat betreft de schakelaars en de inbouwdozen ging de voorkeur van de bouwheer eveneens uit naar Bticino-oplossingen. Er werd geopteerd voor de Tech schakelaars van het gamma Livinglight, omwille van de harmonie met de andere gebruikte materialen. Het aansturen en dimmen van LED’s vormt geen probleem en de bewoners bepalen zelf welke kleur LED ze willen. (PD) www.bticino.be

INTERNATIONAL

PASSIONATE ABOUT AIR COMFORT

Toonaangevende partner voor HVAC Het Belgische bedrijf Grada International met productie in Lokeren is één van de belangrijkste spelers om voor een gezond binnenklimaat in alle ruimtes te zorgen. Grada is wereldwijd partner in grote bouwprojecten omwille van de meerwaarde die als fabrikant kan aangeboden worden.

GRADA VENTILEERT HET GERECHTSHOF IN HASSELT

Dit betekent niet alleen dat Grada de producten op en top beheerst en kan terugvallen op de resultaten van hun testlabo’s die voor een gegarandeerd eindresultaat zorgen, maar door de eigen productie biedt Grada ook andere voordelen. Onder andere een hoogkwalitatieve afwerking, competitieve levertermijnen en door een doelgerichte expertise klant-specifieke aanpassingen van bestaande producten tot oplossingen en systemen op maat.

W230 / ROND WERVELROOSTER MET VERLOOPSTUK Het wervelrooster type WR230 is geschikt voor de toevoer van gekoelde en verwarmde lucht in kantoren, winkels, scholen,… Het rooster bestaat uit vaste lamellen in een ronde frontplaat. Het uitstekende werveleffect zorgt voor een snelle afbouw van de temperatuur en de stromingssnelheid en creëert een hoge inductie. Hierdoor is het rooster uiterst geschikt voor VAV toepassingen van 100 % tot 25 %. GRADA INTERNATIONAL NV

T: +32 9 340 40 40

Toekomstlaan 18

F: +32 9 340 40 50

B-9160 Lokeren, Belgium

info@grada.be / www.grada.com

GRADA_AD_205x132_02.indd 1

16/04/14 16:05

We make your sectional door invisible

Architect F. Hautekeete

L-DOOR Group Denderstraat 29 B-1770 Liedekerke T 0032 (0)53 64 44 00 F 0032 (0)53 66 94 02 info@l-door.be www.l-door.be

2 voor A architecten - I. Vandorpe

Wees gerust veeleisend

THE LEADING SOLUTION PROVIDER OF A SAFER FUTURE

www.gunnebo.be

+32 2 464 19 11 - info.be@Gunnebo.com

REPORTAGE

Riello

Intelligente oplossing voor grote behoefte aan verwarming en SWW Het Gentse zorginitiatief Gandae Home is gegroeid uit een dubbele werking. Naast haar beschutte werkplaats-activiteiten nam deze vzw in Gentbrugge ook een nieuw gezinsvervangend tehuis voor 35 personen met een beperking in gebruik. Het nieuwe gebouw aan de Evrardlaan bestaat uit een hoofdgebouw en vier afzonderlijke huisjes. In totaal verblijven er 35 personen met een beperking. In het hoofdgebouw wonen mensen die nood hebben aan veiligheid en structuur, en 7 dagen op 7 begeleid worden. In de huisjes ernaast wonen telkens 5 à 6 personen die zelfstandiger kunnen leven en meer behoefte aan zelfontplooiing hebben. Het wonen in grotere leefgroepen heeft plaats gemaakt voor kleinschaliger wonen met de klemtoon op zelfredzaamheid. Het gebouw is een ontwerp van STOOP Architecten uit Gent, later doorgegeven aan A-ID Architecten uit Merelbeke. De technieken waren in handen van Witas Ingenieursbureau uit Lokeren. Willy Tas van Witas: “Er zijn 35 individuele douchecabines, wat betekent dat er permanente behoefte is aan SWW en dat er restwarmte beschikbaar is. De huidige stand van de techniek, het beschikbare budget en de wil van de bouwheer maakten een gecombineerde oplossing mogelijk. Er werd een micro-wkk in de opstelling voorzien. Naar energieverbruik is er wel een

verschil met het vroegere, niet-geventileerde, gezinsvervangend huis van Gandae Home aan het Rabot.

Buffervatsysteem met gelaagde temperaturen Hoofdaannemer Vandenbussche deed voor verwarming en ventilatie beroep op de firma Deloof uit Aalter, die vooral in de tertiaire sector actief is, en hier - naast een ventilatiesysteem D - ook de verwarming installeerde. Sammy Deloof: “Er werd voor een combi van een WKK met zonne-energie, parallel gekoppeld aan 2 grote buffervaten van Riello, geopteerd. Naverwarming gebeurt via 2 Riello Condexa pro system gaswandketels in cascade opgesteld.” Steve De Schuyteneer, verantwoordelijke projecten collectief en industrie bij Riello, vult aan: “Elke gaswandketel bestaat uit 2 modules van 50 kW. In feite gaat het dus over 4 ketels van 50 kW, die elk kunnen moduleren tussen 12 en 50 kW, en samen tussen 12 en 200 kW. Dit zorgt voor bedrijfszekerheid en garandeert continuïteit. Het zijn vooral de buffervaten met stratificatiebuizen tussenin, die de warmte gelijkmatig verdelen. De 2 onderste lagen zijn koud, de 2 tussenlagen hebben een gemiddelde temperatuur en de 2 bovenste zijn warm. De koudere lagen zijn nodig voor een goede warmte-uitwisseling met de WKK en de zonnepanelen. Beide technologieën werken op basis van het buffervatsysteem.” (PD) www.riello.be

Vlnr Sammy Deloof van de firma Deloof, Steve De Schuyteneer van Riello, en Willy Tas van Witas Ingenieursbureau. Installatie: Riello condenserende gaswandketels, cascadesysteem Condexa Pro System 115M. 20 Riello collectoren CS25R, gecombineerd met 2 zonneboilers

DIMENSION

met dubbele warmtewisselaar.

MEDIA

Material Revolution 2 Voorschrijvers en ontwerpers spelen een grotere rol in de ‘groene economie’ dan ze beseffen. Daarom zouden ze zich bewuster moeten zijn van de gevolgen en de impact van hun materiaalkeuzes op onder meer de duurzaamheid van een gebouw of een product, de life cycle cost, het energieverbruik, de ecologische voetafdruk. Dat is de mening van auteur Sascha Peters, oprichter van Haute Innovation, een agentschap voor materialen en technologie, in Berlijn. Wetenschappers zoeken intensief naar alternatieven voor grondstoffen en energiebronnen. De economie die draait op schaarser wordende fossiele grondstoffen evolueert geleidelijk naar een biobased economy, gebaseerd op hernieuwbare groene grondstoffen of biomassa en met een gesloten kringloop. Daarbij fungeert het afval van het ene productieproces als grondstof voor een ander product. Heel wat innovatieve materialen en producten blijven onbekend terrein of stuiten bij voorschrijvers op scepticisme, wat de kloof tussen industrie en ontwerpers vergroot. Vooral het gebrek aan objectieve informatie over de eigenschappen, toepassingsmogelijkheden, behandeling, verwerking, gedrag en ‘evolutie’ van het materiaal creëert een drempel voor het gebruik ervan.

‘Material Revolution 2’ wil met de informatie als pijler, een brug slaan tussen de industrie enerzijds en de (interieur) architect en designers anderzijds. Het boek biedt een overzicht van de nieuwe generatie innovatieve en duurzame materialen en productietechnieken. Afhankelijk van de grondstof, functie en toepassingsmogelijkheden worden ze ingedeeld in acht categorieën waaronder bioplastics, natuurlijke grondstoffen en organische afvalmaterialen, lichtgevende materialen, lichtgewichtmaterialen, multifunctionele materialen, energetische materialen, … Een steekkaart met informatie over materiaalconcept, grondstoffen, (multifunctionele) eigenschappen, productie, toepassingen, technologische mogelijkheden, biologische afbreekbaarheid, energiebesparing en eventuele aandachtspunten vergemakkelijkt de vergelijking en de keuze van materialen in functie van bepaalde parameters. Al snel wordt duidelijk welk materiaal voldoende potentieel bezit en aan de vooropgestelde eisen voldoet voor de verwerking in een bepaald project of ontwerp.

van visschubben, antibacteriële vezels op basis van melkeiwitten, kleefstoffen van soja, bouwmaterialen op basis van hennep, isolatie van zeegras, akoestische lampen met geluidsabsorberende eigenschappen,… Zoveel is duidelijk, de nieuwe generatie materialen en technologieën dwingt voorschrijvers en ontwerpers om zich te bezinnen over een nieuwe ontwerpaanpak.

Los van het didactische aspect, is ‘Material Revolution 2’ dat verschijnt in het Duits en in het Engels, ook gewoon interessant om lezen. De ontdekkingsreis leidt langs fietsframes van bamboe, kunststoffen

‘Material Revolution 2 - New sustainable and Multi-purpose Materials for Design and Architecture’ - Sascha Peters - 220 pagina’s – Uitgeverij Birkhauser - ISBN 978-3-03821-476-2.

EUROPA

Buitengewoon Belgisch Bouwen 2

‘EUROPA’ brengt het verhaal van een van de grootste lopende bouwwerven in Brussel: de nieuwe zetel voor de Europese Raad. Een overvloed aan beelden en schetsen illustreert het ontwerp en alle facetten van de opbouw en realisatie van project.

‘Buitengewoon Belgisch Bouwen 2’ toont 50 hedendaagse inspirerende woningen, zowel nieuwbouw als renovatie. Elk project wordt toegelicht via een interview met de architect en een beknopte technische fiche.

‘Buitengewoon Belgisch Bouwen 2 - Puur Architectuur’ - 480 pagina’s - Uitgeverij Lannoo en At Home Publishers - ISBN 9 789401 415163. Redactie: Colette Demil

DIMENSION

‘EUROPA - Europese Raad en Raad van de Europese Unie’ architect en ingenieur Philippe Samyn en Jean Attali - 256 pagina’s - Uitgeverij Lannoo + CIVA - ISBN 9 789401 414470.

AiNB wordt ondersteund www.argentalu.be door:

www.dedon.be

www.giroflex.be

www.silestone.com

www.desso.be www.glazz.eu

een solide een solide bescherming EEN SOLIDE EENbescherming SOLIDE voor een voor een BESCHERMING BESCHERMING een solide stevig stevig beroep beroep VOOR EEN VOOR EEN bescherming EEN SOLIDE BEROEP STEVIGSTEVIG BEROEP voor een BESCHERMING stevig beroep VOOR EEN

Ainb wordt ondersteund door:

www.vescom.be

www.vola.be

www.bosspaints.be

www.gira.be

www.interfaceflor.be www.aquaconcept.be

www.lambrechts.eu www.aro.be

the future of Glass since 1665 www.saint-gobain-glass.com www.giroflex.be

www.deltalight.be

Ainb wordt ondersteund door:

STEVIG BEROEP

www.sigma.be www.giroflex.be www.argentalu.be www.giroflex.be AiNB wordt ondersteund AiNB www.argentalu.be wordt door: ondersteund www.argentalu.be door:

Ainb wordt ondersteund door:

AiNB wordt ondersteund door: www.dedon.be www.dedon.be

een solide bescherming EEN SOLIDE voor een BESCHERMING stevig beroep VOOR EEN www.desso.be www.silestone.com www.argentalu.be www.formica.be www.glazz.euondersteundwww.silestone.com www.abet.be AiNBwww.silestone.com wordt door:

www.dedon.be www.desso.be www.desso.be www.silentgliss.be www.glazz.eu www.glazz.eu

www.giroflex.be www.sv.be www.giorgetti.eu

www.ainb.be

partnerpagina ainb.indd 1

www.vescom.be www.vescom.be

www.dedon.be www.bosspaints.be www.vola.be www.bosspaints.be

www.desso.be www.bosspaints.be www.glazz.eu

www.silestone.com

www.vescom.be

www.vola.be www.lambrechts.eu www.aro.be www.giroflex.be

www.bosspaints.be

STEVIG BEROEP

www.vescom.be www.vola.be www.vola.be

27/02/12 09:51

Ainb wordt ondersteund door:

www.gira.be www.gira.be

www.interfaceflor.be www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu www.aro.be www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu www.aro.be www.aquaconcept.be www.gira.be www.giroflex.be www.argentalu.be AiNBwww.aquaconcept.be wordt ondersteundwww.aquaconcept.be door:

www.sigma.be www.sigma.be

the the future future of of Glass Glass since since 1665 1665 www.sigma.be www.dedon.be www.saint-gobain-glass.com www.saint-gobain-glass.com www.argentalu.be

the future of Glass since 1665 www.gira.be www.saint-gobain-glass.com www.desso.be www.deltalight.be www.glazz.eu www.deltalight.be

www.interfaceflor.be www.aquaconcept.be www.deltalight.be www.silestone.com

www.lambrechts.eu www.aro.be

www.formica.be www.formica.be

www.formica.be www.vescom.be www.abet.be www.abet.be www.vescom.be

www.sigma.be www.sv.be www.abet.be www.vola.be www.sv.be www.giorgetti.eu www.giorgetti.eu www.sigma.be

the future of Glass since 1665 www.saint-gobain-glass.com www.sv.be www.bosspaints.be www.giorgetti.eu

www.deltalight.be

partnerpagina partnerpagina ainb.indd ainb.indd 11

www.ainb.be www.ainb.be

partnerpagina ainb.indd 1

27/02/12 27/02/12 09:51 09:51

www.ainb.be

27/02/12 09:51

DELTA LIGHT

BEURS

Trends op Light+Building 2014

“De beste energie is ongebruikte energie.” Onder dit motto vond ’s werelds grootste vakbeurs voor verlichting, elektrotechniek en gebouwenautomatisering Light+Building van 30 maart tot 4 april plaats. De drukte en positieve reacties die we bij de standhouders opvingen bevestigen de cijfers: een recordaantal bezoekers (211.500) trok dit jaar naar de Messe Frankfurt, die zes dagen in het teken stond van energie-efficiëntie. Een greep uit de trends.

voor de noodverlichtingswereld. Niettemin heeft de OLED nog een hele weg af te leggen qua optimalisatie van de technologie en niet in het minst op het vlak van betaalbaarheid. We kijken op dat vlak uit naar de editie 2016, die wellicht zal uitwijzen of de OLED volwassen geworden is.

Maatwerk Strakke, minimalistische concepten en armaturen die inspelen op de voordelen van LED en op maat kunnen worden samengesteld, voorzien van diverse accessoires, zetten duidelijk de trend op de beursvloer. Functionaliteit en design gaan hierbij alsmaar vaker hand in hand. We zagen concepten die toelaten om meerdere lichtscenario’s te maken met één en hetzelfde type toestel. Architecten en designers kunnen zo een project invullen met verschillende lichtsterktes, bundels, effecten en filters, zonder te moeten variëren van toesteltype. (02)

LED is de standaard, OLED moet zich nog bewijzen Voor wie er tijdens de vorige editie in 2012 nog niet van overtuigd was: LED is anno 2014 de standaard, zo werd haast unaniem bevestigd door de standhouders. Door de stijging aan zowel de zijde van de standhouders als bezoekers werd de expositieruimte uitgebreid met hal 6.2. De focus is echter verschoven. Daar waar het twee jaar geleden vooral over Lumen ging, gaat het nu over de kwaliteit en kleurconsistentie. We merken dat er op dat vlak grote verschillen zijn, maar niettemin zien we dat alsmaar meer het beste van de twee werelden LED en halogeen wordt gecombineerd, zoals LEDoplossingen die beschikbaar zijn in CRI 97. Op die manier kan LED meer en meer nichemarkten bedienen. De prijs is bovendien aan het zakken, waardoor de investering zich op een alsmaar kortere termijn terugverdient. (01)

Metaalkleuren Voorts zijn metaalkleuren duidelijk in, met brons op kop. Metalen afwerkingen en kleurintegratie zorgen voor de nodige afwisseling in het interieur. Zeer trendy zijn bewerkte metaalkleuren en texturen. Op die manier komen producenten tot een nieuw arsenaal van kleurschakeringen, van zwart chroom tot verweerd staal. Die trend duikt anno 2014 onder andere op bij lichtschakelaars en de verlichting zelf. (03)

Kleur op komst Sober is nog altijd in als het om architecturale verlichting gaat, maar er is kleur op komst in de verlichting. Vooral de pastelkleuren laten zich zien.

Effect van licht op de gezondheid

DIMENSION

Daar waar de OLED, de organische variant van de LED, in 2012 reeds goed vertegenwoordigd was op de beursvloer, merken we dat de veelbelovende technologie zich op vandaag verderzet. Zo zagen we onder meer een nieuwe signalisatiereeks die gebruikmaakt van OLED-technologie, een primeur

“Mensen en licht” was dit jaar een van de hoofdtopics. Meer en meer worden intelligente lichtmanagementsystemen ingezet in kantoren, met het oog op het positief beïnvloeden van het bioritme en energiebesparing. Via geavanceerde lichttechnologie kan bijvoorbeeld het daglicht worden gesimu-

BEURS

leerd. Ook in de alsmaar belangrijker wordende zorgsector worden steeds vaker eisen gesteld aan verlichting: geen risico’s, strenge hygiënische voorschriften, geen neveneffecten en overal precies het licht dat patiënten, personeelsleden en beheerders wensen. (04)

Behoefte aan standaard protocollen

Het gebouw in de smart grid De trend naar intelligent energiebeheer voor gedecentraliseerde energie-aanvoer zet zich verder. Denk bijvoorbeeld aan ontwikkelingen zoals de smart grid, smart metering, systeemnetwerken en integratie van intelligente controlesystem. Ook Building Information Management (BIM) treedt alsmaar meer op de voorgrond.

www.light-building.messefrankfurt.com

TRILUX

Redactie: Tilly Baekelandt

WEVER&DUCRE

Of het nu over een eengezinswoning of een kantorencomplex gaat, de vraag naar comfort en flexibiliteit voor het beheer van luchtbehandeling, belichting en toegangscontrole neemt toe. Vooral binnen huisautomatisatie is er een sterke behoefte aan een standaard protocol. We zien dat fabrikanten hieromtrent vaker samenwerken. Ook hier kunnen design en gebruiksvriendelijkheid hand in hand gaan, waarbij bijvoorbeeld alle domotica functies in een

kamer op een zeer gebruiksvriendelijke manier te bedienen zijn en dit binnen dezelfde afmetingen van een standaard schakelaar. (05)

BASALTE

211.500 bezoekers (2012: 195.582) uit 161 landen Bijna 1 op de 2 bezoekers kwam uit het buitenland Best vertegenwoordigde landen: Duitsland, Italië, Nederland, Frankrijk, China, Oostenrijk Stijging bezoekersaantal vanuit Rusland, Zuid-Afrika, Mexico, Turkije en Indonesië Opmerkelijk: terugkeer van bezoekers uit Zuid-Europa (Spanje, Portugal, Griekenland) 2.458 standhouders (2012: 2.302) 910 Duitse standhouders (2012: 903) Beursoppervlakte: 245.000 m² (2012: 235.OOO m²) DIMENSION

MODULAR

Light+Building 2014 in cijfers

NIEUW!

Sleufgoot met een inox opzetstuk als standaard, dat is ongezien in de markt! Euroline

Discreet

Inox

zien

voortaan als dĂŠ standaard sleufgoot voor tuin, terras en oprit. Het modern en trendy materiaal houden we voor jou

betaalbaar

dankzij

uitgekiende

productieprocessen.

De buitenverharding onderhouden in stijl Afvoergoten voor tuin, terrAs en oprit

* voorwaarden op de website

Crawford OH1042 De volgende generatie Sectionale overheadpoorten Modern, robuust en flexibel: de nieuwe Crawford OH1042 van ASSA ABLOY Entrance Systems is speciaal ontwikkeld om uw bedrijf in beweging te houden â&#x20AC;&#x201C; voor alle taken en elk soort weer. Met talloze vernieuwingen en een formidabele isolatie biedt deze oersterke, attractieve sectionale overheadpoort een enorm aantal opties en de laagst mogelijke bedrijfskosten. Dit alles ondersteund door optimale service. Ontdek waarom de Crawford OH1042 de perfecte match is voor uw industrie.

visit us @ www.crawfordsolutions.be and win a citytrip*

260514_NL_Crawford_230x142_Dimension.indd 1

13/03/14 10:52

PRODUCTSPOT

Daikin

Uw nieuwe partner op de verwarmingsmarkt De afgelopen jaren is Daikin geëvolueerd van een airconditioning provider naar een ware total solution provider in de HVAC-wereld. Dit zal in 2014 weer overduidelijk worden als de specialist zijn oplossingen voor verwarming, luchtbehandeling en koeltechnieken in residentiële en commerciële toepassingen, industriële applicaties en retailoplossingen verder uitbreidt. De nieuwe toestellen vallen op door vier gemeenschappelijke kenmerken: comfort, energie-efficiëntie, milieuvriendelijkheid en innovatie.

Daikin Altherma Hybride warmtepomp De Daikin Altherma Hybride warmtepomp is een gloednieuw intelligent systeem dat het beste uit twee bestaande technologieën samenbrengt door de combinatie van een hoge rendementsketel (33 of 27kW) en een invertergestuurde lucht-wa-

ter warmtepomp (5 of 8 kW). Omdat de gascondensatieketel enkel als bijverwarming dient wanneer warm water tegen zeer hoge temperaturen geleverd moet worden, kan tot 35% bespaard worden op de energiekosten. Op ecologisch vlak zorgt dit dankzij het hoge rendement voor een sterk verminderde CO2-uitstoot.

Ururu Sarara Deze laureaat van de prestigieuze Red Dot Award voor productdesign in 2013 kan niet alleen koelen en verwarmen, maar zorgt ook voor bevochtiging, ontvochtiging, luchtzuivering en ventilatie, en is daardoor een totaaloplossing voor het binnenklimaat in residentiële toepassingen. Dankzij het koelmiddel R32 behalen de systemen een SEER tot 9,54 (A+++) en een SCOP tot 5,9 (A+++). Hiermee zijn ze de meest energiezuinige units in hun soort op de markt.

Emura II De nieuwe Emura II vormt de perfecte match tussen design & technologie, volledig ontwikkeld bij Daikin Europe. Naast de stijlvolle gewelfde vorm, het hoogkwalitatieve materiaal en de uitzonderlijke afwerking kan de Emura II bogen op een ongeëvenaard rendementsniveau met een SEER tot A+++. Het uiterst intelligent systeem met innovatieve eigenschappen laat het energiegebruik in vergelijking met traditionele airconditioners drastisch dalen. De compressortechnologie optimaliseert vooral in deellast het rendement, en dit in combinatie met een uiterst laag geluidsniveau tot 19dB(A). (RG) www.daikin.be DIMENSION

“Dat Daikin leidinggevend innovator is op de markt, is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen Daikin Europe, Daikin Belgium en de installateurs”, vertelt Mark Oosterlynck. “Zo zullen we verder inspelen op de wensen van de renovatiemarkt door in te zetten op polyvalentie en multi-toepasbaarheid. Men kan nu ook bij kleinere verbouwingen onze zuinige en milieuvriendelijke technologie in huis halen zonder grote breekwerken te moeten uitvoeren. Er zijn momenteel systemen beschikbaar om eenvoudig bestaande verwarmingssystemen te vervangen of te optimaliseren, ongeacht of het hierbij gaat om stookoliesystemen, gasketels, elektrische boilers of elektrische verwarming. Daikin Belgium wil blijven groeien, maar binnen de koelmarkt stoten we al te vaak op het tekort aan gekwalificeerd personeel dat een rem zet op de uitbreiding van koeltechnische bedrijven. Focussen op de verwarmingsmarkt – die in ons land 7 à 8 keer groter is dan de koelmarkt (airco, DX, enz.) – is quasi een must om marktleider te blijven. Maar onze trouwe klanten moeten zich geen zorgen maken, want aandacht geven aan de behoudsgezinde verwarmingsmarkt zal niet ten koste gaan van de koeltechnische markt, die zich onderscheidt door dynamisme en interesse voor de nieuwe technieken.” We focussen op enkele nieuwe toestellen die doorheen het jaar op de markt worden gebracht.

PRODUCTSPOT

Gunnebo

Als het snel en design moet zijn ... Wereldwijd zijn tal van architecturale parels van gebouwen, ontworpen door vermaarde architectenbureaus, uitgerust met de ‘SpeedStile’ zeer snelle design toegangspoortjes van Gunnebo. De inkom en liftfaciliteiten van heel wat tophotels en hoofdzetels van banken worden met de oplossingen van dit Zweedse, innovatiegedreven security bedrijf uitgerust.

DIMENSION

De historiek van Gunnebo, dat inmiddels filialen telt over de ganse wereld verspreid, gaat meer dan 2 eeuwen terug. Gunnebo Belgium ontstond een tiental jaar geleden uit de overname van Chubb Safes, Fichet-Bauche en Securibel. De Zweedse innovator lanceert de SpeedStile toegangspoortjes - vervaardigd uit kunststof, uitgerust met geruisloze motoren en modulair - nu ook op de Europese markt. Ze kunnen bekleed worden met diverse materialen (trespa, corian,..) en afgewerkt in alle mogelijke RAL-kleuren van 3M. Aldus sieren ze de inkom en liftfaciliteiten van architecturaal hoogstaande gebouwen zoals hotels, hoofdzetels van banken, Europese instellingen en dergelijke meer. Patrick Beke (Director Sales Gunnebo Belgium): “Aan de productontwikkeling ging een bevraging van een 1000-tal architecten uit de UK en Frankrijk vooraf. Dit om alle eventuele fouten inzake materiaalgebruik of bouwtechnische aspecten uit te sluiten. Dit mondde uit in een architectuurwedstrijd, waarbij een architectenbureau werd geselecteerd dat – samen met de R&D-afdeling van Gunnebo – de SpeedStile ontwikkelde.”

Snel, slank en gesofistikeerd design Naast een slank en gesofistikeerd design heeft de SpeedStile toegangspoort een intuïtieve gebruikersinterface. Ze is flexibel te integreren en te connecteren, beschikt over schaalbare bewegingsdetectie, kan veelzijdig ingezet worden en heeft een helder lichteffect. Het SpeedStile-assortiment telt diverse ranges, waaronder de SpeedStile BP ‘sliding wings’. Dit laatste model bestaat in 2 uitvoeringen: SpeedStile BA DS en SpeedStile BP DS. Deze laatste is een design uitvoering, uitgerust met led-verlichting.

Basistekst voor lastenboek Innoveren is voor Gunnebo op zoek gaan naar partnerships. Patrick Beke: “We werken samen met architecten, maar ook met gebruikers of tussenkanalen die (on)rechtstreeks met onze producten in aanraking komen.” Als enig Gunnebo-filiaal ter wereld plaatst Gunnebo Belgium de SpeedStile toegangspoortjes zelf, indien het high risk administratieve gebouwen en tophotels betreft. Voor toepassingen in onder meer musea en dierenparken wordt samengewerkt met het Ieperse Syx Automations, een installatiespecialist in de recreatiewereld. Voor toepassingen op KMO-schaal is er een samenwerking met EMS Service & Security uit Brussel.” Binnenkort zal op onderstaande website een basistekst rond SpeedStile beschikbaar zijn, die architecten in lastenboeken kunnen opnemen. (PD) www.gunnebo.be www.speedstile.com

VELUX modulaire lichtstraten Ontworpen in samenwerking met Foster + Partners

Heruitvinding van het lichtstraatconcept:

geprefabriceerde “ Het lichtstraatsysteem zorgt voor

een eenvoudig installatieproces en een snelle dichting van de bouwschil.

“

Brent Møller Architect MAA, Industrieel Design VELUX Dit nieuw modulair lichtstratenconcept voor commerciële gebouwen introduceert een volledig geprefabriceerd lichtstratensysteem, dat alle voordelen van modulariteit combineert met een slank en geïntegreerd design en uitstekende energieprestaties. Meer info op: velux.be/modulairelichtstraten

Verwezenlijk uw visie met onze technologie

Innovatieve gevelsystemen Laat u niet in uw ontwerp beperken en ontdek de vele creatieve mogelijkheden van ROCKWOOL gevelsystemen. Bekijk onze innovatieve buitengevelisolatiesystemen en geventileerde gevelsystemen op www.rockwool.be

REPORTAGE NEW

ASSA ABLOY • Crawford OH1042 sectionale overhead poort ASSA ABLOY lanceert de nieuwste generatie sectionale overhead poorten: de Crawford OH1042. Dit robuuste, aantrekkelijke en flexibele poortsysteem is de jongste telg in het Crawford gamma van industriële poorten. Het systeem werd ontwikkeld met specifieke aandacht voor esthetiek en lange levensduur. Daarvoor werd onder andere gewerkt aan: een betere gewichtsverdeling, versterkte windbestendige panelen en een Klasse 3 certificering voor waterdichtheid, windbelasting en luchtdoorlaatbaarheid. De poort is verkrijgbaar in een ruim gamma aan afmetingen, panelen, kleuren, raamconfiguraties, sloten, hendels en loopdeuren.

Bulex Nieuwe vivAIR-reeks airconditioning Bulex stelde op Batibouw onder de noemer vivAIR een nieuw gamma airconditioning voor met een modern design en gemakkelijk in gebruik. De reeks bestaat uit monosplit toestellen van 2,5 kW tot 5 kW en 2x1, 3x1 en 4x1 multisplit toestellen met een vermogen van 2,2 tot 11 kW. Ze kunnen eenvoudig geïnstalleerd worden in privéwoningen, kleine bedrijven en kantoren. Met dit nieuw gamma breidt Bulex haar aanbod van toestellen voor verwarming, warmwaterproductie en koeling verder uit. www.bulex.be

www.assaabloyentrance.com

Duco BIM-klaar

Ledlite1 Belgium biedt een uitgebreid gamma LEDverlichting. “Onze LED-verlichting is duurzaam, bedrijfszeker, energiezuinig en conform de strengste technische eisen. Het betreft algemene LED-verlichting, office, industry & shoplighting, lampen & spots, en architecturale LED-verlichting. LED-verlichting evolueert snel. Knowhow, een goed prijsniveau, kwaliteit en een slimme stock zijn bepalend”, aldus zaakvoerder François Verlinden. Merken die het bedrijf verdeelt, zijn o.m. Kapego, Artecta, Toshiba, Baiyiled, AlphaLED en PSM-LIghting. LEDLite1 lanceert o.m in de Benelux de modulaire LED Buislamp ‘Connecto’.

Duco Ventilation & Sun Control heeft samen met twee gespecialiseerde partijen invulling gegeven aan de ontwikkeling van een BIM-bibliotheek van haar producten, conform de Revit Standards. Deze bibliotheek, terug te vinden onder downloads bij de rubriek ‘BIM’ op www.duco.eu, omvat alle producten uit het gamma raamventilatie, geluiddempende ventilatie, ventilatie en zonwering & de Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatiesystemen. Deze producten zijn voortaan beschikbaar in zowel Autodesk Revit MEP 2013- als 2014-formaat. Duco biedt ook een generieke productbibliotheek aan en de producten zijn beschikbaar in 3D dwg, bruikbaar voor alle versies van AutoCad.

www.ledlite1.com

www.duco.eu

DIMENSION

Ledlite1 Belgium Duurzame, bedrijfszekere LED-verlichting

REPORTAGE NEW

Geberit • Omega inbouwspoelreservoir In 2014 is het 50 jaar geleden dat Geberit het inbouwspoelreservoir lanceerde. Naar aanleiding van dit jubileumjaar wordt het Geberit Omega inbouwspoelreservoir 12 cm voorgesteld. De installatie-elementen met dit spoelreservoir zijn beschikbaar in drie installatiehoogten. De bedieningsplaat kan, afhankelijk van de installatiehoogte, op het tablet (bovenbediening) of de voorzijde (frontbediening) worden gemonteerd. Dit reservoir kan onder een venster worden geïnstalleerd. Die bedieningsplaat is beduidend kleiner, wat tot extra creatieve vrijheid leidt. www.geberit.be

RENSON® stelt sinds 2007 elk jaar een referentieboek samen. Deze verzameling van projecten biedt architecten, gevelbouwers, zonvakkers, raamconstructeurs en andere verwerkers inspiratie voor huidige en toekomstige projecten. Ook de zevende uitgave van dit referentiewerk voor 2013 bevat heel wat referentieprojecten in binnen- en buitenland. En deze zijn dit jaar ook te bekijken op Ipad via een gratis app. www.renson.be

CMY

HUNTER DOUGLAS • Innovatieve akoestische aluminium XL-plafondpanelen

RENSON® Referentieboek 2013

Kingspan Insulation Uitbreiding assortiment renovatie

HUNTER DOUGLAS lanceert innovatieve akoestische aluminium XL-plafondpanelen met een maximale lengte van 2,5m. Ondanks hun uitzonderlijk grote overspanning buigen de panelen niet door onder hun eigen gewicht dankzij de dubbele laag aluminium, gescheiden door een honingraatvulling. Met een lichtreflectie van 82% en een geluidsabsorptiewaarde van αw0,75 realiseren deze plafondpanelen een hoge akoestische performantie en lichtweerkaatsing. Dit maakt de panelen zeer geschikt voor ondergrondse publieke ruimten, waar extra verlichting door het gebrek aan natuurlijk daglicht en het dempen van geluid nodig is.

De isolatieproducten van Kingspan Insulation zijn geschikt voor renovatie, in eender welke toepassing. Voor het thermisch (na)isoleren van wanden en daken heeft Kingspan Insulation het Kooltherm K17 Binnenisolatie Element in haar assortiment. Vanwege de hoge thermische isolatiewaarde kan een extra slanke bouwconstructie worden gerealiseerd. Voor het thermisch na-isoleren van (zolder)vloeren is er het Therma™ TP13 Vloerisolatie Element, een PIR hardschuim isolatieplaat, tweezijdig voorzien van een alu meerlagen complex.

www.hunterdouglas.be

www.kingspaninsulation.be

De weber.floor-oplossingen zitten als gegoten ! Ontdek nu het weber.floor gamma met ondermeer een volledig assortiment designvloeren (cementgebonden of epoxy). Voor alle technische informatie, bestekteksten of professionele uitvoerders, contacteer ons op 02 254 78 54, designfloor@weber-belgium.be of surf naar www.weber-belgium.be

www.weber-belgium.be

19 juni 2014 doorlopend toegang van 17u tot 23u

www.IAmArchitect.be I Am Architect is een topevenement voor architecten, studiebureaus en

I Am Architect goes Practical

cases licht op de hedendaagse uitda-

I Am Architect 2014 legt de focus op inspiratie en op inzicht. Praktijkgerichte en actuele voorbeeldcases tonen grensverleggende realisaties op verschillende domeinen die de architect aanbelangen. Onderwerpen als comfortabele scholen, energiezuinige renovaties, luchtdichtheid, duurzame projectbouw, 3D meten, ontwerpen en printing worden aan de hand van concrete projecten geïllustreerd.

gingen waarmee architecten gecon-

Wat staat er zoal op het menu?

fronteerd worden. Laat u inspireren!

Reconversie van een loods te Brugge Robin Van Beveren, architectuuratelier 9a De PIT: “walk the talk” Bart Cobbaert, architecten- en studiebureau denc!-studio Eco-Life projecten in Kortrijk Herman Jult BURO II & ARCHI+I Duurzaamheid van gebouwen: EPD als basis voor berekeningen van de milieu-impact Anita Ory BMP Gestapelde stad Gert Cuypers en Ilze Quaeyhaegens cuypers & Q architecten Renovatie van een woontoren. Ieder Zijn Huis van Willy Van Der Meeren Jan de Moffarts Origin Duurzame renovatie van een bestaand herenhuis (kantoorfunctie) Karel Lowette en Sunita Singh Architectuurbureau Lowette Energiebesparing met daglichtregeling in Vlaamse scholen: feit of fictie? Delvaeye Ruben KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven Energiezuinig eiland in de wijk Luc Thienpondt Plan a architecten Brutopia Stefanie Cornut en Serge Fraas Stekke + Fraas Architecten 3 D Meten, ontwerpen en printen in de praktijk XatraX, 3E Solutions en Goedhart Repro Strategieën voor vernieuwing Johan De Wachter Johan De Wachter Architecten / 2DVW Architecten “Duurzaam omgaan met na-oorlogs modernistisch erfgoed” Dieter De Clercq Abscis Architecten Uitreiking fotografiewedstrijd Archifocus (www.archifocus.be) Uitreiking van de award ‘Buitengewoon Belgisch Bouwen’ door At Home Publishers

voorschrijvers. Het werpt aan de hand van aansprekende praktijk-

■ 3E Solutions ■ Belga Clima ■ Deceuninck ■ Decotrap ■ Foamglas ■ Goethart Repro ■ Groen Licht Vlaanderen ■ Isover ■ Izen ■ Oventrop ■ Prefa ■ Recticel Insulation ■ Renson Ventilation

En zoveel meer … Rondleiding in Laboratorium van Lichttechnologie & leslokalen gebouwd volgens de passiefhuisstandaard als bio-ecologisch testgebouw

■ SIKA

I Am Architect is een GRATIS evenement. De ideale plek om je te laten inspireren, te netwerken

■ Soprema

en te proeven van live cooking op topniveau. Ontmoet topbedrijven uit de sector! Vanaf 25 april kunnen architecten, voorschrijvers en studiebureaus zich inschrijven op www.iamarchitect.be.

■ Soudal ■ Sylvania ■ Velux ■ XatraX ■ Xella

Praktisch Plaats Technologiecampus Gent, Gebroeders De Smetstraat 1 9000 Gent Datum Donderdag 19 juni van 17u tot 23u Deelname Doorlopende vrije toegang mits voorinschrijving via www.cedubo.be/go/inschrijven vanaf 25 april Website www.iamarchitect.be

BLIJF OP DE HOOGTE VIA: www.iamarchitect.be/facebook www.iamarchitect.be/twitter

www.iamarchitect.be/linkedin

REPORTAGE NEW

Rinvisible • Onzichtbare ramen Ringo Cruysberghs uit Koersel-Beringen brengt met het zelf ontwikkelde Rinvisible het ‘invisible window’ op de markt. Architecten breken vaak het hoofd over hoe ze voor hun moderne woningen grote glaspartijen en glazen schuifdeuren kunnen creëren zonder zichtbare profielen. Rinvisble biedt een oplossing. Niet het minste stukje profiel blijft zichtbaar door het raamprofiel dat verwerkt wordt achter de buitenmuur en onder de vloer. www.rinvisible.com

ROCKWOOL® • Nieuwe inspirerende gevelsystemen De nieuwe gevelisolatiesystemen van ROCKWOOL bieden behalve uitstekende isolerende eigenschappen, uitgebreide esthetische mogelijkheden voor het ontwerp of de renovatie van een fraaie gevel. Hierdoor kunnen opdrachtgevers en architecten de energieprestaties van het gebouw verbeteren en tegelijk hun esthetische visie verwezenlijken. Het assortiment biedt oplossingen voor zowel geventileerde (REDAirTM) als niet-geventileerde gevels (REDArtTM).

Vandersanden Group • Nieuwe baksteentrend

Zehnder • ComfoAir Compact

Wasserstrich is een aparte vormtechniek waarbij de stenen hun structuur krijgen met behulp van water. Het effect van deze techniek is dat de steen relatief glad is en niet veel nerven heeft. Vandersanden bedekt de kleibollen met zand. Door toepassing van de Wasserstrich techniek wordt een groot gedeelte van die bezanding weliswaar afgeschraapt. Het resultaat na bakken? Een unieke steen met meer kleur en diepgang, niettemin met de typische textuur van een Wasserstrich. Engobes zijn vloeibare kleurstoffen die grotendeels uit kleimineralen bestaan. Het engoberen maakt speciale kleureffecten mogelijk.

De kleine maar ingenieuze ComfoAir Compact unit is een budgetvriendelijk en zeer compact balansventilatiesysteem, geschikt voor appartementen, studenten- en service flats (Compact = minimale impact op beschikbare ruimte, beschikbaar in wanden plafondmodel, universeel model (Links/rechts), wizard voor snelle en foutloze indienststelling, vraaggestuurde ventilatie d.m.v. ingebouwde vochtsensor, EPB-conform). Het systeem werkt volledig automatisch op basis van vochtsturing. Een intelligente timer houdt het energieverbruik tijdens de boost-stand onder controle.

www.vandersandengroup.be

www.zehnder.be

DIMENSION

www.rockwool.be

REPORTAGE NEW

VELUX Intuïtieve online tools voor architecten

Anyway Doors • Nieuwe centraal en excentrisch pivoterende deuren en glazen wanden Met de nieuwe innovatieve pivot scharnieren kan eenvoudig een design statement in het interieur worden gecreëerd. De nieuwe pivot scharnieren beschikken standaard over een ingebouwde hightech comfortsluiting, die actief in beide draairichtingen werkt. De scharnieren maken het mogelijk om een tot 150kg zware deur vederlicht te bedienen. De Anyway filosofie laat eveneens toe de deur in alle mogelijke richtingen te laten draaien. Bij een centrale pivot opstelling kan de deur dus oneindig ronddraaien.

VELUX ontwikkelde de «Daylight Visualizer» en de «Energy and Indoor Climate Visualizer». Deze twee intuïtieve online tools zorgen ervoor dat de architect snel de kwaliteit van het binnenklimaat van de woning kan evalueren. Daarnaast kan dankzij deze tools eveneens een betrouwbare evaluatie van het thermisch comfort, de natuurlijke lichtinval en de luchtkwaliteit van de woning aan de klant aangeboden worden. www.velux.be

www.anywaydoors.be

Wienerberger/Koramic Bellus keramische lei Met de Bellus introduceerde Wienerberger op Batibouw de lichtste en dunste keramische lei die momenteel op de markt te vinden is, ideaal om oude leien en dakpannen te vervangen. Ook voor een nieuwbouw hebben deze keramische leien een meerwaarde. Dankzij hun slanke, hedendaagse lijn en de bijhorende hulpstukken oogt een dak met Bellus keramische leien uiterst strak en hedendaags. De Bellus voldoet aan de strenge eisen van het milieulabel natureplus.

DIMENSION

www.koramic.com

BerryAlloc Nieuwe High-Tech laminaatvloeren Grand Avenue is een duurzame High-Tech laminaatvloer van lang formaat. De planken zijn 2m40 lang en 24cm breed. Niet alleen grote ruimtes varen wel bij deze grote maat, lange planken zijn immers een handig trucje om een kleine ruimte optisch groter te laten lijken. De Grand Avenue reeks, geproduceerd in Lyngdal (Noorwegen), is beschikbaar in acht verschillende kleuren. www.berryalloc.com/be

“Duurzame, energiezuinige en

innovatieve ledverlichting” •

Hoogste lumen per watt

•

DALI (bi-directionele aansturing)

•

Verblindingsvrij (lage UGR)

•

5 jaar garantie

•

Resistent tegen water én stof (IP66)

•

Slagvast en schokbestendig (IK 10+)

•

Zeer snel te installeren

•

Bestand tegen zeer lage temperaturen

•

Bekabeling geïntegreerd

•

Traploos dimbaar www.technospecials.be

BB-Ledlightpipes, een nieuw ledverlichtingssysteem

voor ondergrondse bouwwerken zoals parkeergarages, voetgangers- en verkeerstunnels, metro- en treinstations, ....

Deze onderhoudsvrije ledverlichting is uiterst zuinig

in verbruik. BB-Ledlightpipes garanderen meer dan 100.000 branduren, is een bijzonder duurzame oplossing en cradle to cradle vervaardigd.

REPORTAGE NEW

Vaillant • Energiezuinig wonen in Brussel Voor een nulenergiewoningcomplex in Evere (35 woningen), een project van Bostoen, werd geopteerd voor Vaillant als installateur van de verwarming en warmwaterproductie. Om de woning energieneutraal te maken, werd het dak voorzien van thermische zonnepanelen om het buffervat op te warmen en fotovoltaïsche panelen die instaan voor de elektriciteitsproductie. Daarnaast werd voor de verwarming en warmwaterproductie gekozen voor een Vaillant-systeem bestaande uit een bodem/water-warmtepomp geoTHERM VWS 104 van 10kW met ingebouwde passieve koeling. Voor een zuinige warmwaterproductie wordt de geoTHERM gecombineerd met het buffervat allSTOR exclusiv van 1.500 liter dat naast het bufferen van de warmte ook voor de sanitaire warmwaterproductie zorgt. www.vaillant.be

Riello-Giacomini Infoavond Europese energiedoelstellingen La Chaufferie in Etterbeek vormde recent het decor voor een infoavond rond de Europese energiedoelstellingen. Gastheren waren de Belgische vertegenwoordigers van de Italiaanse fabrikanten Riello en Giacomini. Professionelen (voornamelijk studiebureaus) kregen na de voorstelling van beide bedrijven een uiteenzetting van professor Marc Frère (Université de Mons) en Dr. Ir. Véronique Feldheim van de Faculté Polytechnique de Mons over de ontwikkeling van de EPB-eisen. Daarna volgden lezingen van de heren De Neyer (Riello) en Wolfs (Giacomini) over de voordelen van centrale stookplaatsen in combinatie met decentrale modules voor SWW.

DIMENSION

www.riello.be - www.giacomini.be

Niko • Innovaties in ledverlichting Niko breidt zijn assortiment ledproducten uit met ledstrips in wit, regelbaar wit, RGB en RGBW, vijf verschillende profielen met zeven bijbehorende covers, een eenvoudige draadloze wandbediening en een bediening via tablet of smartphone. Met de nieuwe wandbediening biedt Niko de gebruiker als eerste in de markt een RGB(W)-bediening die helemaal past bij het bestaande schakelmateriaal. www.niko.be

Cosentino • “The Moon Exception” In het kader van het evenement “Interni, feeding new ideas for the city”, dat doorging in de Universiteit van Milaan, kon men “The Moon Exception” bewonderen, ontwikkeld door Italo Rota met het nieuwe ultracompacte oppervlak Dekton® by Cosentino dat de charme van een maanlandschap uitbeeldt. Dekton® by Cosentino kan met zijn uitstekende technische en mechanische rendement en de vervaardiging in platen met groot formaat zowel binnen als buiten worden toegepast. www.cosentinogroup.net

VOLA Bvba Tour & Taxis Havenlaan 86c 1000 Bruxelles Tel: +32 2 465 96 00 sales@vola.be www.vola.be

Inspirerende renovaties met leien in vezelcement

S I T A GR iet a r i p ins ek bo

72 paginaâ&#x20AC;&#x2122;s 29 originele ontwerpen De succesvolle serie Best of Slates krijgt er een broertje bij: Best of Renovation. Hier worden enkel renovatieprojecten behandeld, waarbij vezelcementleien voor het dak, op de gevel of voor de volledige buitenschil werden gebruikt. Met haast geen enkel ander bouwmateriaal kunnen daken en gevels scherper worden gevormd dan met vezelcementleien. De kleinformaat leien passen zich dan ook perfect aan kanten en bogen, daken oversteken en insprongen aan. Tevens kunnen daken traditioneel of modern worden uitgevoerd, zonder dakoversteken en met ingewerkte dakgoten en afvoerpijpen. Verschillende voorbeelden in dit boek zijn eveneens voorzien van een detailtekening op schaal 1:10. Vraag uw gratis exemplaar aan via info@eternit.be.

Eternit NV-SA

Kuiermansstraat 1 B-1880 Kapelle-op-den-Bos

Tel. +32 (0)15 71 71 71 Fax +32 (0)15 71 71 79

RPR Brussel-RPM Bruxelles BTW BE 0466 059 066 TVA

KBC 482-9098061-09 info@eternit.be