DIMENSION 34 - NL by dimension magazine

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

JAARGANG 9 OKT-NOV-DEC 2014 - N34

DIMENSION Speelpleinstraat in Merksem © 51N4E

ARCHITECT@HOME FREEK PERSYN - 51N4E • STAD IN DE KIJKER BERGEN • PROJECT HET BOUWMATERIALENDORP • TECHNIEK HOE SCHRIJF IK ALS ARCHITECT DE AUTOMATISATIE VAN ZONWERING VOOR IN HET LASTENBOEK? Afgiftekantoor 1099 Brussel X - P602602 - Driemaandelijks tijdschrift - Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

Geberit Monolith Plus

Lumineus. Elektronische activering van de spoeling

ComfortLight verlichting, keuze uit 7 kleuren

Keramische honingraatfilter voor het neutraliseren van geuren

In-/uitschakeling met sensor

Stille ventilator voor geurextractie

De Geberit Monolith Plus sanitaire module omhult het spoelreservoir en heeft twee elektronische spoeltoetsen. Geurextractie en verlichting maken het geheel helemaal af. De glazen frontplaat is leverbaar in de kleuren umbra, wit en zwart. â&#x2020;&#x2019; www.geberit.be

DIMENSION Mogen we a.u.b. samenwerken? HELPDESK

ARCHITECT@HOME Freek Persyn - 51N4E

REPORTAGES Natuurlijke look van hout in een strakke voorgevel 12 Integratie architecturale zonwering in eerste 14 CO2-neutrale woonwijk Koraalrode golfplaten geven school vrolijke, speelse toets 22 Architecturale garagepoort is volwaardig designelement 24 Waterdichte en licht te verwerken isolerende bouwblokken 28 Astro®System sterrenhemelplafond voor Claridge Events 34 Nieuwe zeilclub VVW Blankenberge weerspiegelt veelzijdigheid beton 37 Nieuwe technieken voor Oud Gemeentehuis Zwijnaarde 44

STAD IN DE KIJKER: BERGEN

PROJECT Het bouwmaterialendorp: duurzame stadslogistiek die het gebouw overstijgt

ACTUA

TECHNIEK Hoe schrijf ik als architect de automatisatie van zonwering voor in het lastenboek?

OPINIE Waar blijft de verplichte verzekering beroepsaansprakelijkheid voor alle bouwpartners?

MEDIA

PRODUCTSPOTS NEW

48 & 51 52

Als architect staan we voor heel wat uitdagingen. Een van die hete aardappels zijn de PPS-projecten en DBFM-formules. Dat de architect en zijn werk in dergelijke projecten dikwijls een penibele rol krijgen toegeschoven, mochten vele collega’s al aan den lijve ondervinden. Het Vlaamse DBFM-project Scholen van Morgen is daar een schoolvoorbeeld van. De aannemers moeten het studiewerk van de architecten en ingenieursbureaus nog eens overdoen, maar krijgen daarvoor een veel te kleine vergoeding. Alleen grote onderhoudsfirma’s kunnen de gevraagde dertigjarige garantie leveren, wat de prijsconcurrentie ondermijnt. Die loodzware, op wantrouwen gefundeerde administratieve aanpak doet veel geld naar banken, juristen, verzekeringspolissen en andere stromen. Geld dat dus niet langer beschikbaar is voor het project en ergens onderweg moet worden gerecupereerd, want extra budget is er niet. Om toch maar binnen de voorziene financiële krijtlijnen te blijven, wordt dan maar beknibbeld op de architectuur. Alle vindingrijke en creatieve details die van een doorsnee school een school van morgen maken, sneuvelen op de guillotine van de financiering. De architectuur komt er bekaaid van af, net zoals de leerlingen, de leerkrachten, de directies, de inrichtende macht en de ouders. Kan het anders? Hier past een volmondig ja. Door tijdig samen te gaan zitten in bouwteam en de kennis van alle relevante partijen - architect, studiebureau, aannemer, … te bundelen, komen we tot betere concepten en gebouwen. Maar dan moeten we die kans tot geïntegreerd samenwerken wel krijgen. Precies daarom neemt de beroepsvereniging aan Vlaamse zijde deel aan een project dat de omkadering van werken in bouwteam analyseert, op zoek gaat naar beste praktijken en oplossingen voor de vele vragen. Hoe komen we tot een duidelijke verdeling van de respectieve rollen, taken en verantwoordelijkheden? Hoe klaren we dat wettelijk, juridisch en deontologisch uit? Als voorzitter ben ik blij dat, dankzij dit studiewerk, alle collega’s binnen afzienbare tijd sterker aan de start van DBFM-constructies zullen verschijnen. Als architect kijk ik nu al uit naar de resultaten. Want we kunnen die steun verdomd goed gebruiken. Architecte Kati Lamens, nationaal voorzitter NAV www.nav.be/opinie @navarchitecten

VOORWOORD

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

DIMENSION

HELPDESK

01 Er is schade veroorzaakt aan het gebouw van de buur als gevolg van de uitvoering van werken. De hoofdaannemer wijst elke aansprakelijkheid af en

wijst naar zijn onderaannemer die de werken heeft

uitgevoerd. De afbakening van verantwoordelijkheid zou contractueel bepaald zijn tussen onderaannemer en hoofdaannemer. Wie moet aangesproken worden voor vergoeding van de schade?

Het is evident dat de hoofdaannemer moet instaan voor de fouten van zijn onderaannemer. De schadelijder (buur) zal zich dus richten tot de bouwheer om een schadevergoeding te bekomen. De bouwheer zal de hoofdaannemer aanspreken die dan op zijn beurt desgevallend een vrijwaringsvordering kan/zal instellen tegen de onderaannemer, maar dit laatste is dus niet de bekommernis van de bouwheer.

Periodiciteit Driemaandelijks Hoofdredactie FCOmedia - Tilly Baekelandt T +32 (0)56 33 42 72 - tilly.baekelandt@fcomedia.be Redactie Staf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq Reclame-advies FCOmedia - Katja Wijffels Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies +32 (0)473 86 59 70 - F +32 (0)56 77 13 11 katja.wijffels@fcomedia.be Vormgeving marieke.veys@fcomedia.be Verantwoordelijk uitgever FCOmedia - Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies

de associatie van interieurarchitecten association des architectes d’intérieur

de associatie van interieurarchitecten

In samenwerking met Communicatiecoördinator Pieter De Groote - T 02 212 26 99 Dimension wordt ook verstuurd naar interieurarchitecten - AiNB

Version française sur simple demande association des architectes d’intérieur

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

DIMENSION

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Michel Van Droogenbroek, CEA Belgium

02 De bouwheer wenst de werf op te starten vooraleer de regularisatievergunning bekomen is. Kan ik de bouwheer een document laten ondertekenen dat dit gebeurt op zijn eigen verantwoordelijkheid?

U begeleidt een project waarbij een regularisatievergunning wordt aangevraagd voor een gewijzigde uitvoering van de eerder bekomen vergunning. De bouwheer wenst deze regularisatievergunning echter niet af te wachten en wenst de werf op te starten. U stelt zich de vraag of u de bouwheer een document kan laten aftekenen waarin deze erkent op eigen verantwoordelijkheid te handelen, zodat u later als architect niets ten laste kan worden gelegd. Conform artikel 6.1.1, 1° VCRO, is er sprake van een bouwmisdrijf indien men werken uitvoert zonder voorafgaande stedenbouwkundige vergunning. Indien men met andere woorden werken uitvoert zonder vergunning of niet conform de vergunning, is er sprake van een bouwmisdrijf. Het gegeven dat in een latere fase een regularisatievergunning wordt aangevraagd, doet geen afbreuk aan de kwalificatie van voormelde werken als een misdrijf. Het misdrijf zal niet enkel worden gepleegd door de bouwheer, doch eveneens door de partijen betrokken bij het project, waaronder aannemer, architect,... Artikel 6.1.1, 2de lid voorziet in een zwaardere bestraffing voor professionelen waarmee onder meer architecten worden bedoeld. Door middel van een schriftelijk document kan men zich als architect niet laten vrijwaren voor het plegen van een misdrijf. Het laten ondertekenen van dergelijk document staat uw strafrechtelijke aansprakelijkheid met andere woorden niet in de

HELPDESK

Jo Van Lommel, GSJ advocaten

03 Ik heb een werf waar ik mijn aanwezigheid

elektronisch moet registreren. Dienen alle architecten, aangezien deze allemaal vrije beroepers zijn en in principe de natuurlijke persoon bij aanwezigheidsregistratie telt, zich sowieso via de procedure “vereenvoudigde toegang” te registreren? Of dienen architecten die zaakvoerder zijn van een BVBA, waarvan de BVBA dus een RSZ-nummer heeft en eveneens andere architecten tewerkstelt, zich te registreren onder “ik ben een werkgever ingeschreven bij de RSZ”?

Als de architect werkgever is, kan hij een beveiligde toegang vragen via de eerste link. Dan kan hij ook één of meerdere lokale beheerders aanstellen onder zijn personeel. Als hij geen personeel tewerkstelt, kan hij de beveiligde toegang aanvragen voor een vrij beroep. Rijksdienst voor Sociale Zekerheid

04 Bij een openbare aanbesteding dient

een waarborg gestort te worden. Wat zijn de mogelijkheden?

In het geval van een openbare aanbesteding zijn de mogelijkheden beperkt. Ze worden opgesomd in artikel 5 van het KB van 26 september 1996 betreffende de algemene aannemingsvoorwaarden voor de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en voor de concessies voor openbare werken: (…)stelt de aannemer de borgtocht op een van de volgende wijzen: 1° wanneer de borgtocht in speciën wordt gesteld, door storting van het bedrag op de rekening van de Deposito- en Consignatiekas of van een openbare instelling die een functie vervult die gelijkaardig is met die van genoemde Kas, hierna genoemd openbare instelling die een gelijkaardige functie vervult; 2° wanneer de borgtocht uit publieke fondsen bestaat, door neerlegging van deze voor rekening van de Deposito- en Consignatiekas in handen van de Rijkskassier op de zetel van

de Nationale Bank te Brussel of bij een van haar provinciale agentschappen of van een openbare instelling die een gelijkaardige functie vervult; 3° wanneer de borgtocht gedekt wordt door een gezamenlijke borgtochtmaatschappij, door neerlegging via een instelling die deze activiteit wettelijk uitoefent, van een akte van solidaire borg bij de Deposito- en Consignatiekas of bij een openbare instelling die een gelijkaardige functie vervult; 4° wanneer de borgtocht gesteld wordt door middel van een waarborg, door de verbintenisakte van de kredietinstelling of van de verzekeringsonderneming. Storting bij de Deposito- en consignatiekas is één van de mogelijkheden. De contactgegevens van deze instelling zijn terug te vinden via http://depositokas.be/Contact/Contact.htm. Isabel Dillen, SBB Accountants & Adviseurs

05 Kan een bouwheer in beroep gaan tegen

de voorwaarden die hem in een bouwvergunning opgelegd worden?

Er bestaat in principe geen mogelijkheid om enkel tegen de voorwaarden bij een vergunning in beroep te gaan. Er dient beroep aangetekend te worden tegen de vergunning in haar geheel, inclusief de voorwaarden. De beroepsprocedure is voorts devolutief. Dit betekent dat de deputatie een aanvraagdossier volledig opnieuw zal beoordelen. Dat brengt met zich mee dat de deputatie de vergunning kan verlenen met dezelfde voorwaarden als degene die het College van Burgemeester en Schepenen oplegde, met andere voorwaarden, of zonder voorwaarden. Evenwel betekent dit ook dat de deputatie de vergunning alsnog kan weigeren. De procedure om beroep aan te tekenen is de gewone beroepsprocedure. Er kan uiteraard in het beroep wel melding gemaakt worden van het feit dat er akkoord gegaan wordt met de vergunning op zich, en de argumentatie daaromtrent. Alleen mag het beroep formeel niet uitsluitend gericht zijn tegen de voorwaarden. Nele Ansoms, GSJ advocaten

De NAV-helpdesk heeft als doel eerstelijnsvragen van zijn leden op te lossen binnen een redelijke termijn van enkele dagen. NAV doet in dit kader een beroep op een netwerk van adviseurs en specialisten: architecten, UNIZO/Federatie Vrije Beroepen, SBB Accountants & Adviseurs, het advocatenkantoor GSJAdvocaten en het adviesbureau VEKMO. NAV en de beantwoorders zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud en interpretatie van de antwoorden. DIMENSION

weg. Dit impliceert dat u nog steeds een gevangenisstraf, dan wel geldboete kan worden opgelegd zoals voorzien in artikel 6.1.1 VCRO. In de praktijk worden wat betreft stedenbouwmisdrijven normaal gezien enkel strafrechtelijke geldboetes uitgesproken.

@HOME

Freek Persyn – 51N4EI

DIMENSION

“Architectuur is een kader waarmee je met heel uiteenlopende werelden in contact kan komen”

@HOME

Zelf woont Freek Persyn met zijn gezin - zijn kinderen zijn acht en twee jaar oud - in de Brusselse gemeente Sint-Gillis, niet ver van het park van Vorst en het Dudenpark. “Als je hoofd te vol zit, is het heerlijk om daar even uit te waaien. Alleen wordt er met die kwaliteit onzorgvuldig omgesprongen. Nochtans is Brussel een stad vol potenties. In feite is het evident wat je hier beter kunt doen. De vraag is alleen wie daarvoor de verantwoordelijkheid op zich zal nemen. Zowel de administratie als de bewoners zitten te sterk vast in het perspectief van hun eigen territorium. Daardoor en gezien de grote mix van bevolkingsgroepen moet een stadsproject meer dan ruimtelijk en architecturaal zijn, maar is er ook een leerproces nodig. Autochtone Belgen moeten leren op een andere manier te leven, nieuwkomers moeten andere gewoonten onder de knie zien te krijgen. Brussel zit in een transitiestadium na de periode van het louter herstel van de stad. De uitdaging bestaat er nu in dat naar een ander niveau te tillen en nieuwe mogelijkheden te zoeken in de gebieden tussen de wijken en in de infrastructuur.” Zelf droeg 51N4E daar alvast een steentje toe bij via hun verkenning voor Brussel 2040, een studie die een toekomstvisie op de metropool verbeeldt, voorbij de grenzen van het gewest. 51N4E werd in 1998 opgericht door Johan Anrys, Peter Swinnen en Freek Persyn. Zij doopten hun samenwerkingsverband naar de geografische coördinaten van Brussel. Begin 2014 verliet afscheidnemend Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen het bureau dat vandaag een twintigtal medewerkers telt. Hun kernactiviteit omschrijven zij als ‘de productie van ruimte’. Hun missie luidt dat 51N4E door middel van het ontwerp wil bijdragen tot sociale en stedelijke transformatie. Freek Persyn: “Als je zegt dat je architect bent, krijg je al snel de vraag wat je dan doet: woningen, kantoren, industriebouw? Voor ons ligt de vraag elders. Wij vinden het heel belangrijk alles niet in categorieën te benaderen, maar na te

denken over hoe dingen samen kunnen komen. In plaats van alles netjes te catalogiseren, kijken we eerder naar de productie van conflicten. Waar een conflict ontstaat, kan het op meerdere niveaus interessant worden, omdat je moet afstemmen. In ons werk zijn wij sterk bezig met hoe mensen ruimte zien, interpreteren en ermee omgaan. Je kan aan architectuur doen door de nadruk te leggen op techniek en materialiteit, op de kunde die je bezit. Wij doen dikwijls het tegenovergestelde en maken tekeningen of maquettes die heel simpel en instapbaar zijn. Dat maakt het mensen gemakkelijker om hun opinie te geven. Want iedereen weet wel iets af van ruimte, de stad, de samenleving, alleen worden mensen dikwijls niet au sérieux genomen. Vandaar dat we heel bewust proberen om te gaan met de sprong tussen de meer technische en de meer menselijke aspecten. Gezien het belang van de mindset van mensen in ons werk, zijn we naast architectuur en gebouwd werk ook veel bezig met onderzoek, studiewerk, heel breed overleg, het bedenken van nieuwe manieren van wonen en ruimtes maken. Precies dat maakt voor mij het werk fascinerend. Het is een kader waarmee je met heel verschillende werelden in contact kan komen.”

Door samenwerking intelligentie creëren Zoals verwoord in de missie, staat bij 51N4E het ontwerp centraal in hun streven naar sociale en stedelijke transformaties. Dat ontwerp zien ze dus niet als een stelling die naar voren wordt geschoven door een alwetende expert, maar als een dynamisch proces van wisselwerking. “Wij profileren ons niet echt als een bureau dat oplossingen formuleert op vragen, maar proberen het maximum uit een situatie te halen. Sommige potenties kan je echter niet bedenken als je ze alleen maar onder woorden probeert te brengen. Een ontwerp kan daartoe wel een belangrijk middel zijn. Je laat iets zien waarmee mensen het wel of niet eens zijn, waarin ze zichzelf wel of niet herkennen, waarin ze kunnen aangeven wat er niet aan bod komt. Als je dat in een louter verbale discussie stopt, beland je al snel in tegenstellingen. Met een ontwerp daarentegen kan je tot synergetische resultaten komen. Belangrijk is wel een goede aanpak. Je moet intelligentie aan het proces toevoegen, een aantal heldere zetten hebben om de doelstelling niet uit het oog te verliezen, en tegelijkertijd veel chaos en wanorde organiseren. Architecten hebben het daar moeilijk mee. Ze wegen de waarde van het resultaat af aan hoe sterk het lijkt op de schets die ze in het begin hebben gemaakt. Nochtans kan net dat gezamenlijke groeiproces een project veel waardevoller maken. Dikwijls helpt het ook om obstakels te vermijden. Wij trachten problemen in een vroeg stadium te verzamelen en er flexibel mee om te gaan. Hoe meer problemen, hoe beter soms. Wie daarentegen vertrekt vanuit een voorgekauwd idee, is na de start dikwijls vooral » DIMENSION

Plaats van afspraak is het bureau van 51N4E in Molenbeek, gehuisvest in een voormalige bottelarij van Belle-Vue die werd getransformeerd tot bedrijvencentrum en evenementenlocatie. De buren binnen het gebouw zijn van diverse pluimage: muziek- en theatergezelschappen, spelers uit de sociale economie, ontwerpers, de Erasmus hogeschool. “Brussel is een dagelijkse oefening in het samenbrengen van verschillen”, beaamt Freek Persyn. Een gesprek met een architect die zichzelf liever ruimtelijk ontwerper noemt.

@HOME

Complete heroriëntering

DIMENSION

Een moment dat de organisatie en de opdrachtenscope sterk beïnvloedde, was de aanstelling van Peter Swinnen tot Vlaams Bouwmeester in 2010. “Op de TID-toren in Tirana na, omvatte onze portfolio met gebouwde projecten toen uitsluitend Vlaamse opdrachten, dikwijls verworven via een Open

“Werken in heel uiteenlopende en internationale contexten is erg interessant. Het stelt je in staat om combinaties te maken.” Oproep. Die opportuniteit viel van de ene dag op de andere weg. Wij wilden immers niet dat er verwarring ontstond over de relatie tussen de Bouwmeester en het bureau waarin hij partner was. We hebben ons daarom compleet geheroriënteerd naar buitenlandse opdrachten, onder meer in Frankrijk en Zwitserland, en naar samenwerking met ontwikkelaars.” Internationaal lopen er momenteel verschillende projecten. In Saint-Nazaire (F) bestuderen zij de omvorming van een bunker tot feestzaal. Aan de Frans-Luxemburgse grens maken ze een ontwikkelingsstrategie voor het gebied Alzette en Belval. In Parijs ontwierpen ze Résidence Palaiseau, een studentenhuisvestingsproject met 350 units en een publiek gelijkvloers met winkels en restaurants. In Zürich bouwen ze mee aan de brief via test planning en research by design.

bezig met het oplossen van het ene probleem na het andere. Voorgekauwde vragen hebben trouwens geen toekomst. Alles is hier zo volgebouwd, dat het almaar moeilijker wordt om je eigen oplossing zomaar naast de oplossing van anderen te zetten. Er moet veel meer worden afgestemd.” Dat proces vergt voor alles wederzijds vertrouwen en komt dikwijls neer op een leerproces voor alle partners. Jammer genoeg stuit het dikwijls ook op grenzen, vermits de bewegingsvrijheid van de architect in ons land beperkt is. “Wij proberen de ideeën van de aannemer op onze werven zoveel mogelijk mee te nemen, want die mensen beschikken op sommige vlakken over meer intelligentie dan wij. Alleen zit je bij een openbare aanbesteding met het bijna inherente conflict dat die procedure weinig ruimte laat om te onderhandelen en om samen na te denken over goede oplossingen. Daar ligt een taak weggelegd om de manier van werken en het statuut van de architect te herdenken. PPS was daartoe een poging, maar werd conceptueel nooit doorgedacht, zodat het een boekhoudkundige truc bleef. In feite ging het gewoon om wedstrijden waar overheid en privé geld samenlegden. Maar samenwerking gaat niet over geld, maar over het creëren van intelligentie.” Samenwerking heeft het bureau ook gebracht waar het vandaag staat. Dankzij een hele reeks coöperaties wist het bureau met een beperkt aantal medewerkers een omvangrijk portfolio uit te bouwen, zoals de - beperkte selectie van - illustraties bij dit artikel aantonen. Daarbij keken de mensen van 51N4E ook verder dan de aangrenzende disciplines. Zo namen zij voor het verdichtings- en stadsvernieuwingsonderzoek Labo XX van de stad Antwerpen bijvoorbeeld Connect & Transform onder de arm, een organisatie die zich toespitst op transformatieprocessen.

@HOME

01. Via een Open Oproep werd voor het OCMW van Nevele een woonzorgcentrum gebouwd bij een bestaand centrum, waardoor die wat verrommelde structuur kon worden vervolledigd. Het centrum is niet alleen vanuit de residenten en de zorgverstrekkers bedacht, maar ook vanuit de bezoekers. 02. Het Huis aan ’t Laar is een paviljoen voor jongeren met een mentale handicap. Het gebouw is bekleed met Siberische lariks. In feite omvat het twee aparte leefdelen voor telkens acht personen. 03. De BUDA fabriek was vroeger een werkplaats waar textiel werd geverfd. 51N4E maakte er samen met de stad, helemaal in de geest van de oorspronkelijke bestemming, een werkplaats van waar cultuur wordt geproduceerd.

03 DIMENSION

Ook organisatorisch werd het bureau sinds 2010 op een andere leest geschoeid. “Vroeger waren we eerder reactief en manageden we alles project per project. Sinds een viertal jaar kijken we op een meer overkoepelend niveau naar projecten op basis van een aantal zoekgebieden. Die groepen verschillen in complexiteit, in tijdshorizon en in de manier waarop je omgaat met de mensen met wie je werkt. Dat stelt ons in staat een project te nuanceren, deel te laten uitmaken van een groter onderzoek en de wisselwerking tussen mensen te versterken.” “De eerste groep, Territories & Governance, heeft betrekking

op visievorming, andere manieren om samen te werken, het beleid voor te bereiden, de juiste vragen te stellen. De tweede, Urban Renewal slaat op alles wat te maken heeft met complexiteit in een stedelijke omgeving. Dit soort opdrachten lijkt dikwijls eenvoudig op het eerste gezicht, maar wordt complex doordat verschillende mensen er verschillende verwachtingen op projecteren, die je op elkaar af moet stemmen. Voor brownfield developments kan je tot slimme oplossingen komen door een koppeling te maken tussen de manier waarop je saneert en de manier waarop je ontwerpt, eerder dan door eerst te saneren en dan te zien wat er op de site mogelijk is. Voor nieuwe publieke instituten, zoals BUDA in Kortrijk of C-Mine in Genk, moet je nagaan hoe ze deel zullen uitmaken »

Nieuwe zoekgebieden

“Een gezamenlijk groeiproces kan een project veel waardevoller maken en helpt dikwijls om obstakels te vermijden.”

Voor IABR 2012 maakten ze een studie voor de regio rond Istanbul, met aandacht voor stadsuitbreiding, landbouw, groen en een intelligent drink- en afvalwaterbeheer. Vroeger al ontwikkelden ze voor Bordeaux een kader dat structuur geeft aan de ontwikkeling van 50.000 nieuwe woningen. Ook de samenwerking met ontwikkelaars zit op koers. Met Vooruitzicht en AG Real Estate werken ze bijvoorbeeld aan de bouw van compacte flats en studio’s op de plek van de voormalige bpost zetel langs het kanaal, nabij Brussel-Noord. “Ook bij ontwikkelaars blijkt het concept samenwerking nog embryonaal. Nochtans zijn ook zij op hun manier op zoek naar vernieuwing. Het probleem is dat je daar in een logica belandt dat er al een hele reeks beslissingen zijn genomen, gebaseerd op een aantal aannames. Aan dat proces intelligentie toevoegen kan alleen als die intelligentie zich voegt naar die aannames, terwijl je eigenlijk moet kunnen terugkoppelen naar de vraag of die aannames nog juist zijn. Alleen zo kan je die logica zelf ontwerpen.”

@HOME

voorspellen of die ateliers zullen lukken. Maar werken in heel uiteenlopende en internationale contexten is erg interessant. Het stelt je in staat om combinaties te maken. Het nadeel aan Atelier Albanië is dat je veel zelf moet organiseren en zelf de budgetten bij elkaar moet schrapen. Soms is het eerder onderzoek of experiment dan business.”

“Misschien moeten we de autoritair klinkende term bouwmeester vervangen door een meer aangepaste titel. De bouwmeesters die ik aan het werk heb gezien, faciliteerden net het overleg.”

van de stad. De derde en laatste groep, Affordable Living Environments, gaat over betaalbaar wonen, maar dan gedacht vanuit de leefomgeving die je creëert en niet enkel vanuit de unit. Die problematiek is sterk gelinkt aan de regelgeving.” 51N4E formuleert ook zelf voorstellen voor projecten. In Albanië schoven ze bijvoorbeeld de idee van ‘Atelier Albanië’ naar voren, een atelier dat via het ontwerp zoekt naar processen om de verschillende sectoren - toerisme, landbouw, economie - met elkaar te doen overleggen en zo de ruimtelijke ontwikkeling van het land in een meer collectieve benadering aan te pakken. Een ambitieus gegeven, te meer daar het land onder andere wordt bijgestaan door Ricardo Hausmann van de Amerikaanse Harvard University. “Voorlopig valt niet te

DIMENSION

@HOME

Hoe kijkt hij als zijdelings betrokken partij aan tegen de discussie die is losgebarsten rond de bouwmeesters in Antwerpen en Vlaanderen? “Voor Antwerpen is een contraproductieve schijntegenstelling gecreëerd, namelijk de bouwmeester versus de activering van de privésector. Ik vind het de rol van de bouwmeester om een methodologie te ontwerpen waarin iedereen zijn eigen rol kan vervullen en zo bijdragen tot het geheel. Misschien is het te vroeg om al uitspraken te doen, maar naar mijn begrip is het schrappen van de bouwmeesterfunctie een losstaande beslissing die niet bedacht is vanuit het geheel. Natuurlijk moet de overheid efficiënter en slimmer zijn, maar dat doe je enkel door het plan van aanpak en het overleg tussen overheid, ontwikkelaars, investeerders, architecten, aannemers en andere partijen goed te bedenken, niet door terug te schakelen naar een situatie waarin iedereen los van elkaar zijn ding kan doen, zonder het geheel in ogenschouw te nemen. Daar is ten eerste geen ruimte meer voor, en wat je zo organiseert is sowieso werk voor de Raad van State. Meer in het algemeen vrees ik dat er instellingen worden geschrapt op basis van een gedeeltelijk fout begrepen lezing van de zaak en van een aantal echo’s uit het veld, wellicht van ontwikkelaars die nog niet helemaal mee waren met de procedure en de bedoeling. Hoe leg je uit dat het Vlaams regeerakkoord zegt de verkokering te willen tegengaan, en tegelijkertijd zonder discussie het platform Team Vlaams Bouwmeester wil schrappen dat linken legt tussen de kokers, los van de discussie of dat goed gebeurde? Misschien moeten we wel de autoritair klinkende term bouwmeester vervangen door een meer aangepaste titel. De bouwmeesters die ik aan het werk heb gezien, waren helemaal niet autoritair. Zij faciliteerden net het overleg.” Overleg en zeggen waar je mee bezig bent, hoe en waarom,

zijn ook essentieel voor 51N4E. De lijst met lectures, publicaties, tentoonstellingen en andere manieren om naar buiten te komen is lang. De volgende afspraak is gepland voor september 2015. Dan willen ze in het Ungers Archiv für Architekturwissenschaften in Keulen een conferentie houden met als thema ‘The Development of the Brief’, het maken van het programma van eisen. Bedoeling is dat op deze internationale conferentie zowel architecten als hun opdrachtgevers aan het woord komen. Om nu al naar uit te kijken. (Door Colette Demil & Staf Bellens)

www.51n4e.com

04. “De wedstrijd voor de TID-toren in Tirana hebben we gewonnen doordat we de verbanden tussen de materiële en immateriële aspecten konden verduidelijken in een mondelinge presentatie. In ontwerpmeetings werden, dikwijls met behulp van mock-ups, de details samen met de werfleiders en ingenieurs uitgewerkt en geformaliseerd als ‘as designed drawings’. Bij gebrek aan regelgeving moesten we tijdens het werk ook samen het kader maken waarbinnen we werkten.” 05. “Voor de verbouwing van een bunker tot feestzaal in Saint-Nazaire is de integratie in de stad minstens zo essentieel als het programma van eisen. Tijdens bijeenkomsten presenteren we een digitale tekening waarin we informatie kunnen toevoegen of verplaatsen. Zo herkent iedereen stilaan waarom dit project ook voor hem of haar belangrijk is. Het biedt ons ook gelegenheid om medewerkers efficiënter in te zetten en met hun aanwezigheid andere functies te versterken. Als je enkel naar de vorm van de architectuur kijkt, lukt dat niet.” 06. In Parijs ontwierp 51N4E Résidence Palaiseau, een studentenhuisvestingsproject met 350 units en een publiek gelijkvloers met winkels en restaurants. 07. In de Speelpleinstraat in Merksem werden op eenzelfde plek in het park de gemeentelijke groendienst en een kinderdagverblijf ondergebracht. Door alles te groeperen op een niveau rond een binnentuin, werd een maximale relatie met de omgeving gerealiseerd.

DIMENSION

De bouwmeesterdiscussie

REPORTAGE

L-Door

Natuurlijke look van hout in een strakke voorgevel Met MEBO Architecture legt architect Annelies De Becker zich bijna uitsluitend toe op renovatieprojecten. Recent tekende ze het ontwerp voor de renovatie van een jaren ’70-villa in Sterrebeek, de woning waarin ze nu zelf leeft en werkt. De voorgevel bestaat volledig uit geïntegreerde ‘CRE-8-IVE by L-Door’-oplossingen. In 2009 richtte Annelies De Becker haar architectenkantoor ‘Milieu Energie Bewust Bouwen en Ontwerpen’ (MEBO Architecture) op, met als voornaamste insteek de focus op de implementatie van het nieuwe werken. Van de onderkelderde villa in Sterrebeek bleven de kelder, de buitenmuren en een deel van de binnenmuren overeind. De overige steunmuren werden vervangen door een stalen structuur. De woning bevindt zich vrij dicht bij de straat, waardoor het oorspronkelijk beoogde idee van een ondergrondse garage met inrijstrook niet mocht worden uitgevoerd. De garage bleef dus op het gelijkvloers. De overige ruimtes werden volledig opengewerkt en dieper uitgebouwd. De woning werd zo één groot blok.

Ecologisch en warm materiaal

DIMENSION

Terwijl de woning aan de straatzijde een gesloten indruk geeft, bieden grote glaspartijen aan de zijkanten en achteraan de woning een open zicht op het zwembad en het groen. In de voorgevel werd een L-Door oplossing in het architecturale concept verwerkt. “Eén vlak paneel vond ik niet mooi. Mijn voorkeur ging uit naar een volledig vlak waarin diverse elementen (garagepoort, voordeur en tuinhek) geïntegreerd worden. Ik wou een materiaal dat warmte uitstraalt en ecologisch is: hout dus. Aluminiumlamellen vind ik in combinatie met de donkere, ruwe gevelsteen - de Donau van De Saegher Steenfabrieken, nvdr - te koud. Zo kwam ik bij de Nature Line

STL van L-Door - in een FSC-gelabelde Plato-bloklamellen uitvoering - terecht. Ook de voordeur werd gemaakt in de L-Door ateliers zodat alles mooi in hetzelfde vlak ligt”, aldus Annelies De Becker.

Nu ook Woodface Het ‘CRE-8-IVE by L-Door’-concept staat voor projecten waarbij de garagepoort geïntegreerd wordt in de gevelbekleding, om het even in welke afwerking deze worden uitgevoerd. “Hiervoor heeft L-Door twee productlijnen”, aldus Wim Kryn van L-Door. “Er is de Nature Line STL die in dit project werd toegepast, enerzijds, en de Puma Line, waarbij garagepoorten bekleed worden met aluminium, Renson-, Trespa-, Rockpanel- of Eternit-oplossingen. Sinds de laatste Batibouw is er ook de Nature Line STL Woodface, een oplossing in partnership met Outdoor Wood Concepts. Hierbij worden houten profielen, in verschillende diktes en breedtes, afgewisseld met aluminiumprofielen. Dergelijke geïntegreerde architecturale oplossingen vormen een groeimarkt. Architecten schrijven ze steeds vaker voor, het aantal projecten neemt exponentieel toe. Dit neemt niet weg dat L-Door blijft innoveren en op zoek gaat naar nieuwe materialen om uit te testen.” (Door Philip Declercq - Foto’s: L-Door) www.l-door.be

Verse lucht?

Stil

Slim

Energiezuinig

De compleet nieuwe DucoBox is de slimste én stilste afvoerbox in Europa. De geïntegreerde én gepatenteerde regelkleppen, op basis van CO2- en vochtsturing, garanderen een slimme en efficiënte afvoer, enkel waar en wanneer nodig én in de juiste

HET ZIT IN ONS SYSTEEM !

Ontdek de 10 unieke voordelen van de DucoBox

We inspire at www.duco.eu

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

StoVentec Onbeperkte ontwerpvrijheid De geventileerde gevelsystemen van Sto brengen het unieke ontwerp van de architect tot leven. • Kwalitatief en technisch hoogstaande systemen op maat van elke isolatiebehoefte • Vrijheid in vormgeving: lijnenspel of voegloos, uitspringende delen, gebogen oppervlakken... • Een waaier aan afwerkingsmogelijkheden: sierpleisters, steenstrippen, glasmozaïek, keramische tegels, natuursteen of glaspanelen www.sto.be

HOME OF OXYGEN

hoeveelheid!

REPORTAGE

Duco

integreert architecturale zonwering in eerste CO22-neutrale woonwijk De wijk Venning in Kortrijk wordt in een periode van vijf jaar omgetoverd tot de eerste CO2neutrale woonwijk van Vlaanderen. Duco Ventilaton & Sun Control integreerde er als fabrikant van natuurlijke ventilatie- en zonweringsystemen architecturale zonwering onder de vorm van de DucoSun Ellips 200 en droeg zo mee bij aan dit energiezuinig project. Bij de herwaardering van de sociale woonwijk Venning in Kortrijk, werden de ambities op het vlak van energiezuinigheid niet onder stoelen of banken gestoken. De sociale huisvestingsmaatschappij Goedkope Woning uit Kortrijk ging samen met onder meer BURO II & ARCHI+I de uitdaging aan om in een periode van vijf jaar (2010-2015) een compleet CO2neutrale woonwijk te realiseren. In totaal ondergaan maar liefst 196 woningen in drie fases een complete metamorfose.

Leefbare wijk De focus ligt bij dit project op het creëren van een leefbare wijk met gezonde woningen tegen een laag energieverbruik én weinig onderhoudskosten. Het ambitieuze project werd reeds beloond met de prijs van de vakjury in de 2020Challenge, een innovatiewedstrijd die de meest innovatieve oplossingen van de Belgische advies- en studiebureaus de aandacht geeft die ze verdienen. De tot nu toe opgeleverde woningen en appartementen werden stuk voor stuk zeer goed geïsoleerd, zijn winddicht en beschikken over een individueel (woningen) of collectief (appartementen) ventilatiesysteem. Er werd extra geïnvesteerd in PV-panelen op de daken en de wijk beschikt over een eigen warmtenetwerk dat werkt op biomassa (houtschilfers) en zorgt voor de warmwatervoorziening.

Buitenzonwering

DIMENSION

Aan de zuidzijde zijn zowel zonweringsystemen als zonneschermen voorzien. Een ideaal evenwicht tussen zon en schaduw (genoeg lichtinval, zonder de zonnehitte een kans te ge-

ven het gebouw op te warmen) is immers cruciaal. Binnen dit project werd er gekozen voor architecturale zonwering onder de vorm van de ellipsvormige lamellen van de DucoSun Ellips 200 als terrasoverkapping. Deze lamellen zorgen voor een maximum aan diffuus daglicht. Bij toepassing van buitenzonwering is het van belang om een optimaal evenwicht te vinden tussen voldoende daglicht binnenlaten, het zicht naar buiten bewaren en een efficiënte afscherming van de zonnestralen vooraleer ze het raam raken. Horizontaal geplaatste zonweringsystemen houden de hitte buiten in de warmere periodes van het jaar (mei-september) en laten de warmte van de laagstaande zon toe in de koudere maanden (oktober-april). Dit resulteert in een optimale energiewinst. www.duco.eu

Uw creativiteit en de veelzijdigheid van Reynaers Aluminium; chapeau!

Chapeau Chapeau voor gedurfde architectuur, Belgische creativiteit en veelzijdigheid.

Daar dragen raam-, deuren verandaprofielen van Reynaers Aluminium hun steentje toe bij met esthetische en functionele oplossingen, waar u trots op kan zijn.

Creatief passen ze door hun veelzijdigheid in design en kleur bij elk ontwerp: modern of klassiek, nieuwbouw of renovatie. Bovendien geven ze uw klanten ook nog jaren extra

woonplezier door het beperkte onderhoud, de goede isolatie en het sterk duurzame materiaal. Geef toe: aluminium profielen van Reynaers zijn echt Whow ! www.reynaers.be

Wie verder kijkt, kiest Reynaers Aluminium

STAD IN DE KIJKER

Burgemeester Elio Di Rupoi

DIMENSION

“Bergen Culturele hoofstad van Europa is de start van een nieuwe levenscyclus”

STAD IN DE KIJKER

In 2015 is Bergen samen met het Tsjechische Pilsen de Culturele Hoofdstad van Europa. Op 24 januari aanstaande geeft de stad daarvoor de aftrap met een groot openingsfeest. De voorbereidingen namen ruim 10 jaar in beslag en leveren niet alleen een boeiend jaarprogramma op, maar ook een nooit geziene architecturale injectie voor de stad. Uiteraard is dit alles het werk van heel veel mensen, maar de spilfiguur is zonder twijfel Elio Di Rupo.

Calatrava en Libeskind Een groot deel van de Europese en Waalse fondsen vloeide naar de transformatie van de stad. Architectuur speelt in dat verhaal een centrale rol. Het lijstje van de al gerealiseerde en in de loop van 2015 nog te inaugureren gebouwen en renovaties is ronduit indrukwekkend (zie kaderstuk). Naast die lijst mogen we zeker de stationsomgeving niet vergeten. Elio Di Rupo: “In Bergen ontmoeten twee architecten elkaar opnieuw die in grote mate de vormgeving van Ground Zero hebben bepaald, namelijk Daniel Libeskind en Santiago Calatrava. Libeskind tekende in New York het masterplan, Calatrava het

ondergrondse station dat helemaal in witte Cararamarmer is uitgevoerd. In Bergen ontwerpt Calatrava het nieuwe station voor Eurogare en is Libeskind de architect van ons nieuwe congrescentrum MICX.”

“We hanteren tamelijk strikte stedenbouwkundige voorschriften, maar staan open voor hedendaagse architectuur.” “Het MICX vormt een onderdeel van ons strategisch toeristisch plan. We streven naar meer toeristische overnachtingen en willen Bergen op de kaart zetten als een congresstad. Maanden voor de voltooiing hebben we alvast een vijftiental reserveringen voor MICX geboekt. Wie voor een congres in de stad verblijft, geeft gemiddeld 200 euro uit tijdens dat verblijf, wat de economische bedrijvigheid in de stad ten goede komt. Wat het toerisme betreft, mikken we voor 2015 op een aanzienlijk aantal bezoekers die daadwerkelijk in de stad blijven overnachten. Samen met de universiteit gaan we de economische impact daarvan opvolgen, vooral dan op de horeca.” Het nieuwe trein- en busstation van Calatrava past binnen een breder project van renovatie en stadsuitbreiding. Het ontwerp bestaat uit een passerelle die toegang biedt tot de perrons en die het intra muros gedeelte van de stad verbindt met de nieuw te ontwikkelen wijk Grands Prés. Het project omvat een winkelcentrum, een vestiging van IKEA, een bioscoopcomplex, een hotel, een zwembad, kantoren en woningen. Een wijziging van het PCA (gemeentelijk structuurplan) is in studie. Intra muros worden in de omgeving gevels en infrastructuur vernieuwd en verrijst er een nieuw politiekantoor. Elio Di Rupo: “Het station is een van de weinige projecten dat op tegenstand is gestuit, wat leidde tot een procedure voor de Raad van State. Een aantal bewoners verzet zich tegen de afbraak van het bestaande station dat dateert van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Oorspronkelijk was die afbraak inderdaad niet gepland, maar naarmate de maquette van Calatrava vorderde, werd duidelijk dat het gebouw geen enkele functie meer zou hebben en leeg zou komen te staan. Vervoerbiljetten koop je in de toekomst immers voornamelijk via verdeelautomaten, je eigen computer of je smartphone, niet » aan een loket.” DIMENSION

Elio Di Rupo werd in 2000 burgemeester van Bergen en is intussen aan zijn derde ambtstermijn toe. Voordien zetelde hij ettelijke jaren in de gemeenteraad, onder andere als schepen van sociale zaken en stadsvernieuwing. De idee om de kandidatuur te stellen voor de Culturele Hoofdstad van Europa pikte hij op in Rijsel. “Ik zag welke metamorfose en dynamiek Lille 2004 heeft bewerkstelligd. Vroeger kwam het bij niemand op daar naartoe te gaan. Vandaag zakken er elk weekend tienduizenden mensen af naar de Noord-Franse stad en staat Rijsel in alle toeristische gidsen. Wat daar mogelijk is, kan in Bergen ook, was het uitgangspunt.” Toen het Europese Parlement het licht op groen zette voor de kandidatuur van Bergen, beschikte de stad meteen over een sleutelproject voor een bredere transformatie. “Het project Culturele Hoofdstad van Europa is geen geïsoleerd gegeven, maar kadert binnen een totaalvisie en –aanpak. We hadden een periode van industriële neergang achter de rug. De traditionele industrieën, gebaseerd op de winning van lokale grondstoffen - steenkool, cement, steenslag -, kwijnden de laatste drie decennia van vorige eeuw weg. Van een reconversie naar andere sectoren was geen sprake. Dankzij de Europese fondsen voor regionale ontwikkeling, extra financiële ondersteuning van het Waals Gewest en een doorgedreven politiek beleid hebben we daar verandering in kunnen brengen. Het statuut van Culturele Hoofdstad maakt het mogelijk de nagestreefde groei te versnellen en de stad te renoveren voor de komende generaties. Ook sociologisch is dat belangrijk. Jongeren kunnen weer fier zijn op onze stad, die na een zwarte periode nu weer de allure van een schitterende goudklomp heeft.”

STAD REPORTAGE IN DE KIJKER

Hedendaagse architectuur tussen het erfgoed

Op een evenwichtige manier oud met nieuw verenigen was van bij de start de intentie. “We zijn een erfgoedstad, met gebouwen uit de elfde tot de 21e eeuw. Ik ben nog altijd de architecten en ingenieurs dankbaar die aan de basis lagen van ons eerste structuurplan dat dateert uit 1974-1975. Dankzij hen zijn een heleboel gebouwen uit de 18e eeuw niet gesloopt. Toen ik in 2000 burgemeester werd, heb ik gekozen voor een stadsvernieuwing met respect voor hun visie. De bedoeling was te renoveren en nieuwe architectuur binnen het historische erfgoed te integreren. In een dergelijk waardevol weefsel kun je immers niet om het even wat plaatsen. We hanteren tamelijk strikte stedenbouwkundige voorschriften, maar staan open voor hedendaagse architectuur. De trouwzaal in het stadhuis vormt daarvan een emblematische illustratie. De ruimte ligt in het 16e eeuwse gedeelte van het stadhuis en

DIMENSION

heeft een plafond uit de 17e eeuw. In 2000 hebben we daar een kleurrijk fresco van Gerard Garouste gehangen, dat SintJoris en de Draak voorstelt.” “De stadsrenovatie hebben we concentrisch aangepakt om met de geleverde inspanningen telkens tot een schaalvergroting te komen. Eerst hebben we een lelijke gevel recht tegenover het stadhuis gerestaureerd en de Grote Markt heraangelegd. Bomen konden we hier niet planten omdat de ruimte vrij moest blijven voor het jaarlijkse volksfeest, de Doudou. Daarom is gekozen voor de combinatie van bestrating met een grote fontein die de kinderen veel plezier bezorgt. Zo hebben we geleidelijk de hele binnenstad onder handen genomen. Op die manier wilden we het toerisme aanwakkeren en op termijn bedrijven aantrekken. Daarvoor zetten we in op een kwaliteitsvolle omgeving, goede scholen, een degelijke sport- en andere infrastructuur, hoog opgeleide jongeren, een redelijke fiscaliteit en sociale rust. De toewijzing van Culturele Hoofdstad en de komst van Google hebben voor een stroomversnelling gezorgd. Er ontstond een zekere concurrentie waardoor er andere kleppers volgden, zoals IMB, HP en Microsoft. Intussen is het technologiepark Initialis verzadigd en ontwikkelt de intercommunale IDEA de extra terreinen Geothermia en Bas Prés, waar eveneens wordt ingezet op nieuwe technologieën en 1500 tot 2000 nieuwe jobs haalbaar zijn. Bergen 2015 is dus een nieuwe start. We sluiten het hoofdstuk van de industriële neergang af en concentreren ons op een ander soort bedrijven met nieuwe concepten, waarvoor we het label Digital Innovation Valley hebben gecreëerd. Op termijn kan dat heel wat tewerkstelling opleveren. Ook de komst van IKEA vertaalt zich in 350 nieuwe jobs.”

Extra woningen en minder ‘kotification’ Wonen is een belangrijk aandachtspunt in het stadsbeleid. De stad telt 100 000 inwoners, de studenten van de twee universiteiten en vele hogescholen en de medewerkers van SHAPE inbegrepen. “Verdichting is de boodschap”, aldus de burgemeester. “De komende tien jaar is er uitzicht op 3000 extra woningen. Bij het station is Au Fil des Grands Prés, een project van Atenor, goed voor 600 woongelegenheden. Thomas & Piron realiseert in de buurt nog eens 180 woningen. Zodra het gewijzigd structuurplan er is, komt daar ruimte voor extra ontwikkeling. Intra muros is er volop belangstelling van investeerders om gebouwen te renoveren en woongelegenheden te creëren.”

01. Het BAM – Beaux-Arts Mons onderging een ingrijpende renovatie naar een ontwerp van de Parijse architect Christian Menu. 02. Impressie van het nieuwe congrescentrum MICX van Daniel Libeskind. 03. Matador vormde de 19e eeuwse slachthuizen om tot een tentoonstellingshal. 04. Het Théâtre le Manège van architect Pierre Hebbelinck.

STAD IN REPORTAGE DE KIJKER

Een sterk architectuurverhaal

“We willen bewoners uit de middenklasse aantrekken, wat belangrijk is voor de stadskas. Tegelijkertijd willen we kwaliteitsvol wonen voor iedereen bereikbaar maken.” “We willen bewoners uit de middenklasse aantrekken, wat belangrijk is voor de stadskas. Tegelijkertijd willen we kwaliteitsvol wonen voor iedereen bereikbaar maken. De bedoeling is de sociaal-wonentorens van weleer die echte getto’s waren, te vervangen door kwaliteitsvolle woningen voor een meer gemengde populatie. Het project Ile aux Oiseaux omvat bijvoorbeeld 152 woningen voor de privémarkt en 187 sociale woningen, waaronder heel wat koopwoningen. Want wie eigenaar wordt, draagt beter zorg voor zijn woning, wat de hele buurt ten goede komt. Het gaat ook allemaal om passiefof lage-energiewoningen.” “Een probleem waar we komaf mee moeten maken, is de ‘kotification’. Nogal wat mensen vormen soms heel mooie woningen in de stad om tot studentenkoten. De strijd daartegen vormt een aandachtspunt in het beleid. Verder zetten we in op voldoende parkeerplaatsen. In de stationsomgeving voorziet de NMBS bijvoorbeeld in een nieuwe ondergrondse parking. Naast de twee ondergrondse parkings in de stad die momenteel worden gerenoveerd, komt er nog een overdekte parking bij.”

Elio Di Rupo omschrijft de transformatie van Bergen, toch ‘maar’ een middelgrote stad, terecht als “enorm”. De lijst van de architectuuringrepen is ronduit indrukwekkend. Op de manège van de militaire kazerne Leopold entte Pierre Hebbelinck het indrukwekkende Théâtre le Manège. Hij tekende ook voor de omvorming van een oude school tot het kunstwerkendepot van de Franstalige Gemeenschap. Matador gaf de stedelijke culturele verenigingen een brute ontvangstplek in het Maison Folie, vormde de 19e eeuwse slachthuizen om tot een tentoonstellingszaal en werkt aan de restauratie-renovatie van een voormalige officiersmess tot een centrum voor designbedrijven. Het Brusselse architectenbureau Coton-Lelion-Nottebaert stond in voor de renovatie van de voormalige Academie voor Schone Kunsten, een 18e eeuws gebouw, tot hoofdkwartier van de stichting Bergen 2015. Op de Grote Markt geeft het Luikse architectuurbureau P.HD het Bureau voor Toerisme een complete facelift. Meteen wordt een up-to-date digitaal systeem voor de aankoop van toegangsbewijzen geïnstalleerd. In april 2015 openen nog eens vijf nieuwe musea de deuren, waarvan er drie betrekking hebben op door UNESCO erkend werelderfgoed, te weten de Doudou, Spiennes en het Belfort. In de voormalige Berg van Barmhartigheid die dateert uit 1625 naar een ontwerp van de Antwerpse architect Wenceslas Coebergher, introduceert Tempora een nieuwe hi-tech scenografie voor het museum van de Doudou, het jaarlijkse volksfeest rond Sint-Joris en de Draak. De neolithische silexmijnen van Spiennes krijgen een nieuw ontvangstpaviljoen van de architecten Holoffe & Vermeersch, die ook de oude brandweerkazerne onder handen nemen om er het centrum voor hedendaagse muziek Arsonic in onder te brengen. Pierre Hebbelinck en Pierre Dewit staan in voor de reconversie en uitbreiding van de Machine à Eau, eind 19e eeuw gebouwd voor de drinkwatervoorziening van de stad, tot een museum voor de militaire geschiedenis. De 18e eeuwse kapel van het vroegere Ursulinnenklooster wordt door de architecten LescautGigogne omgevormd tot artotheek voor de museumcollecties van de stad. Tot slot wordt het interieur van het Belfort, gerealiseerd in barokstijl tussen 1661 en 1672, verder gerestaureerd en wordt de omgeving aangelegd, en dat via een samenwerking tussen DupireFrançois (architectuur) en EO design (scenografie). Dupire-François restaureert ook de Sint-Niklaaskerk, een duidelijk zichtbare ingreep vermits de kerk al 20 jaar in de steigers stond. DIMENSION

©Santiago Calatrava

STAD REPORTAGE IN DE KIJKER

“In het verleden werden meermaals projecten in publiek-private samenwerking gerealiseerd, maar op die aanpak staat stilaan een vervaldatum”, aldus de burgemeester. “PPS laat je toe om ook met beperkte middelen investeringen te doen, en hebben daarom hun belang. Een vereiste is natuurlijk dat alles in alle transparantie gebeurt en dat geen enkele partij wordt bevoordeeld. Maar nu Eurostat er ons toe gaat verplichten die investeringen als reguliere uitgaven te boeken, zal dat belang in de toekomst afnemen. Dat stelt ons voor uitdagingen, want zoals alle steden en gemeenten in ons land en in heel Europa, beleeft ook Bergen budgettair krappe tijden.” Voor de samenwerking met architecten is tot nu toe meestal gewerkt met wedstrijden en een jury. “Dat werkt prima. Op de spreekwoordelijke uitzondering na – het ging om een Franse architect – zijn we gelukkig met de geboekte resultaten. Ik praat graag met architecten, omdat het creatieve mensen zijn. Het mooie aan hun beroep is dat ze iets creëren en nog tijdens hun leven kunnen zien wat ze hebben gecreëerd.” Zelf is Elio Di Rupo een echte stadsmus die zich in Bergen perfect in zijn vel voelt. Hij woont in een historische, hedendaags ingerichte stadswoning vlakbij het stadhuis. “Als ik mijn woning verlaat op weg naar het stadhuis, is het eerste wat ik zie de voormalige Berg van Barmhartigheid. Daarna passeer ik via gebouwen uit de 15e en de 18e eeuw om dan op de mooie Grote Markt te komen. Werken in een dergelijke omgeving is een privilege.” (Door Colette Demil & Staf Bellens)

©Santiago Calatrava

In de schaduw van het stadhuis

07 05. Bergen krijgt een nieuw trein- en busstation van Santiago Calatrava, dat meteen als passerelle tussen de binnenstad en de ontwikkeling extra muros dienst zal doen. 06. Pierre Hebbelinck en Pierre Dewit staan in voor de reconversie en uitbreiding van de Machine à Eau, eind 19e eeuw gebouwd voor de drinkwatervoorziening van de stad, tot een museum voor de militaire geschiedenis. 07. Het Brusselse architectenbureau Coton-Lelion-Nottebaert staat in voor de renovatie van de voormalige Academie voor Schone Kunsten, een DIMENSION

18e eeuws gebouw, tot hoofdkwartier van de stichting Bergen 2015.

Mons 2015 Met meer dan 300 evenementen, een scala aan nieuwe architectuurprojecten, en een samenwerking met 18 partnersteden in België en Frankrijk, wil Bergen zich sterk profileren als Culturele Hoofdstad van Europa. Een overzicht van het ambitieuze programma vindt u op www.mons2015.eu

Innovatief Design Hyperisolerend Gecertificeerd

ventà • • • • • • •

Technische goedkeuring en attesten door WTCB - CSTC Vlak en strak design aan binnenen buitenkant Verdoken scharnieren Gelijkliggend waterkapje Hyperisolerend 16 patenten Prijsbewust

De voordelen van b-Quick: - Uf-waarde vanaf 0,89 W/m²K - ABS isolatietechnologie - Glasdikte: tot 75mm - Waterdichtheid: E1500A ZONDER middendichting!

the fastest way to create a window

b-Quick kwam tot stand in samenwerking met gerenommeerde internationale bedrijven. (ABS technologie door Bayer)

ALL-IN-ONE aluminium profile

blyweert aluminium NV Zwaarveld 44 - 9220 Hamme Tel: 052/48 48 48 www.blyweertaluminium.com

ISOTEC® LINEA is een speciaal ontworpen paneel dat dienst doet als geïsoleerde draagstructuur voor metalen bekledingen op gevel en dak. Uniek aan ISOTEC® LINEA is de geïntegreerde metalen lat met speciale schroefuitsparing waardoor de panelen zonder voorboren kunnen worden vastgeschroefd. De metalen bekleding kan vervolgens meteen op het isolatiepaneel worden aangebracht. ISOTEC® LINEA maakt zo de isolatie van gevels en daken efficiënter en goedkoper.

- Weerstand tegen wind: C4 - Strak vlak design - 50% minder productietijd

REPORTAGE

Eternit

Koraalrode golfplaten geven school vrolijke, speelse toets In Rumst staat een opvallend en kleurrijk schoolgebouw met een koraalrode gevel. In deze uitbreiding van een bestaande school werd veel aandacht besteed aan de groene omgeving en de aansluiting met de omliggende straat. De ruimtelijkheid en de circulatie van de binnenruimte stimuleren de maximale zorg voor de leerlingen. Met de Ecolor golfplaten van Eternit werden de gevels vrolijk en speels afgewerkt. In deze school in Rumst wordt les gegeven aan kinderen met een beperking. De opdracht voor dit uitbreidingsproject werd toegewezen aan het architectenbureau Bovenbouw Architectuur uit Antwerpen. Het gebouw met de opvallend rode gevel is een uitbreiding van een bestaande kleuter- en lagere school en omvat 2 bouwlagen, goed voor ongeveer 1.000m². De schooldirectie wilde het nieuwe gebouw concipiëren rond een open klassenwerking: kinderen uit de verschillende klassen kunnen er op een speelse manier samenwerken in kleine groepen. Er zijn 6 klaslokalen per verdieping, per drie geclusterd rond een polyvalente ruimte. Elke klas heeft schuifdeuren die het mogelijk maken om van de cluster, en zelfs van de verdieping, één grote ruimte te maken. De klassen hebben een trapeziumvorm: in de rechthoekige zone worden de traditionele lessen gegeven, de overblijvende driehoek wordt gebruikt als bibliotheek/computerhoek/speelruimte/ poppenkast. Korte gangen aan weerszijden van het gebouw geven toegang tot de therapielokalen, een time out lokaal, een verpleeglokaal en het sanitair.

Volledig op de omgeving gericht

DIMENSION

Op deze site staan veel bomen, waarvan er slechts enkele moesten gerooid worden. Het nieuwe schoolgebouw staat ingepland op de grootste vrije plek tussen de bomen. Ook

de aansluiting op de omgeving was belangrijk. Enerzijds op de bestaande gebouwen, eerder rechthoekig van aard, maar anderzijds ook op de omliggende straten die een hoek van 30 graden maken met de hoofdrichting van de oude gebouwen. Door hierop in te spelen, richt het nieuwe gebouw zich volledig op de omgeving. Het geheel vormt een erg compact gebouw over twee lagen. De eenvoudige, originele geometrie vormt de basis voor een erg ruimtelijk plan met een regelmatig en repetitief karakter. De footprint van het gebouw combineert de schuine zijde van het terrein met de orthogonaliteit van de campus.

Keuze voor koraalrood De gevels werden bekleed met in koraalrood uitgevoerde Ecolor golfplaten van Eternit. De verticale lijnen van de platen lopen parallel met de plooilijnen waarlangs de gevel zich om het gebouw wikkelt. De golfplaten werken de gevels in een speelse en een vrolijke kleur af. Ze zijn stevig en makkelijk te bevestigen. Achter de platen kan men perfect isoleren. Er werd gekozen voor een zichtbare bevestiging: de platen werden op regelmatige tussenafstanden vastgeschroefd op een houten regelstructuur. Voor dit gebouw - dat er op korte tijd moest staan en in gebruik worden genomen -, een ideale oplossing. Elke Ecolor golfplaat is voorzien van veiligheidsstrips

REPORTAGE

Technische specificaties In dit uitbreidingsproject hebben de Ecolor golfplaten een lengte van 2.440 mm, een golfhoogte van 51 mm en een breedte van 177 mm. Er werd geopteerd voor koraalrood als projectkleur maar ook donkergrijs, antraciet, baksteenrood, herfstbruin, wolkengrijs, en ook ongekleurd behoren tot de mogelijkheden. De Ecolor golfplaten zijn diffusieopen, geluidsisolerend, licht in gewicht en bestand tegen chemische invloeden. Ze voldoen aan brandklasse A2-s1,d0 volgens EN 13501-1, en de norm EN NBN 494. De golfplaten werden bevestigd met zelfborende schroefbouten in RVS met een sluitring in EPDM. De lengteoverlap bedraagt minimum 100 mm (gevel). De lengteafmetingen van de ramen zijn afgestemd op een veelvoud van 17,7cm - zijnde

de maat van één golflengte van de gevelbekleding. Voor de breedteoverlap werden veelvouden van 177mm gerespecteerd. De raam- en deuropeningen vallen telkens op de helft van een golf en worden aan de zijkanten afgewerkt met verticale U-vormige opstanden.

Wimpers voor zonwering Golfplaten vindt men regelmatig in geveltoepassingen terug. De plaatsing ervan is eenvoudiger dan die van het dak. Er is niet enkel het plaatsingsgemak, ook een gebeurlijke vervanging van een geaccidenteerde golfplaat verloopt snel en eenvoudig. De buitenzonwering in het schoolproject werd geconstrueerd met behulp van een geknikt vlak in vezelcementplaat. Deze ‘wimpers’ zorgen voor enige zonwering en een goede bescherming van het schrijnwerk. (Door Philip Declercq) www.eternit.be ©Eternit - Foto’s: Marcel Van Coile

DIMENSION

en een hotmelt bescherming. Naast de volle platen, levert Eternit ook platen met ‘hoeken af’ die in de courante maatvoeringen en kleuren uit stock leverbaar zijn.

REPORTAGE

Separat

Architecturale garagepoort is volwaardig designelement Voor een villa, gelegen aan één van de Brasschaatse leien, ontwikkelden SEPARAT en ontwerper Cas Moor een opmerkelijke, in de voorgevel geïntegreerde architecturale garagepoort. Deze werd volledig met Trespa - in wildverband aangebracht - bekleed. Sinds anderhalf jaar is SEPARAT, specialist in architecturale garagepoorten, op de Belgische markt actief. “We bieden de bouwheer geen keuzemogelijkheid tussen bestaande modellen. We draaien de rollen net om, door zelf designoplossingen te ontwikkelen en te produceren, specifiek op maat van onze klant. Onze ontwerpers Nina en Ruben gaan in gesprek met de bouwheer en de architect om hun specifieke wensen te doorgronden. Hoe vroeger we bij het bouwproject betrokken worden, hoe beter. Nog te vaak kiezen bouwheren voor een ‘klassieke’ standaard garagepoort oplossing - tegen een iets lagere prijs dan de onze -, die achteraf geen voldoening blijkt te geven in het architecturale geheel. De vraag naar architecturale garagepoorten neemt toe, zowel in de residentiële sfeer, als bij kantoorgebouwen. Als bekleding kan men onder meer opteren voor Trespa, aluminium, hout, zink, en zelfs koper…”, aldus Maikel Brouwer, Business unit manager van SEPARAT, gevestigd in Antwerpen. Inmiddels is het bedrijf ook op de Nederlandse, de Noord-Franse, en zelfs de Finse markt actief.

De donkere voorgevelwand met geïntegreerde SEPARAT garagepoort is met Trespa - in wildverband aangebracht - bekleed.

Fibonacci-reeks Een moderne woning op een hoekperceel aan één van de Brasschaatse leien, ontworpen door Van Gastel - de Weerdt architecten, levert meteen een SEPARAT-eyecatcher op. Aan de straatzijde lijkt de ruime villawoning een gesloten blok, terwijl de grote glaspartijen aan de achterzijde een heel lichte, open aanblik bieden naar de groene omgeving. De witte gevels aan de voorzijde van het gebouw contrasteren mooi met deze van het vooruitgeschoven, donkerkleurige garagegebouw, waarvan de gevelwand met geïntegreerde garagepoort met Trespa - in wildverband aangebracht - bekleed. Cas Moor uit Gent, een externe ontwerper die SEPARAT voor dit project inschakelde omwille van zijn extra expertise: “Samen werkten we een gevelbekleding uit, gebaseerd op geometrische vormen. Vaak hebben mensen vanuit hun jeugdjaren affiniteit met bepaalde geometrische vormen. Dit ontwerp is gebaseerd op de verhoudingen van de gulden snede en de reeks van Fibonacci. Hierdoor straalt de voorgevel rust uit ten opzichte van de rest van het gebouw. De garagepoort en de vensters werden helemaal mee geïntegreerd in het ontwerp.”

Hout van oude graanschuren De projecten die SEPARAT uitwerkt, zijn zeer divers. In een Antwerpse loft, deel uitmakend van een oud pakhuis, werd de achtergevel over de ganse breedte tot garagepoort omgeturnd zodat deze in de zomermaanden volledig kan worden opengesteld en één geheel vormt met de tuin. De voorgevel - met geïntegreerde SEPARAT garagepoort - van een woning in Knokke-Heist werd bekleed met hout van de firma Eeuwenhout uit Temse, afkomstig van oude graanschuren in Canada. (Door Philip Declercq - Foto’s Christophe van Couteren)

DIMENSION

www.separat.be - www.casmoor.com

Maak het verschil met

SmartZone!

• Ventileren waar de bewoner zich bevindt dankzij de Healthbox ® Smartzone • Uitgerust met 8 aansluitpunten met sensor • Intelligente vocht- en CO 2-gestuurde afvoer van vervuilde lucht • Volautomatische inregeling, foutloos in gemiddeld 12 min. • Combineerbaar met het nieuwe flexibele luchtkanaalsysteem Easyflex ®

tot

-24 E-punten! E VO I I

Wenst u meer informatie ? www.renson.be

dimension_HDC_NL_0414_205x132.indd 1

9/04/14 07:52

PROJECT

Het bouwmaterialendorp

Duurzame stadslogistiek die het gebouw overstijgt TETRA architecten ontvingen in september een Acknowledgement Prize op de Holcim Awards 2014 Europe. Hun bouwmaterialendorp in het Vergotedok in de haven van Brussel is een illustratie van duurzame stadslogistiek. Door het verdelen van bouwmaterialen voor de stad en het verzamelen van bouwafval van de stad, werkt dit dorp als een belangrijke logistieke en distributiehub tussen haven en stad. Meer dan een ecologisch gebouw is het een deel van een groter stedelijk ecosysteem. De Holcim Foundation promoot duurzaamheid waarbij er evenveel aandacht gaat naar economische, ecologische én sociale prestaties. Met de Holcim Awards bekronen ze projecten – in een driejaarlijkse cyclus – vanuit deze visie. In een eerste fase worden awards uitgereikt per regio. Hieruit worden het jaar erop de laureaten van de Holcim Global Awards verkozen. Tijdens een ceremonie in september jongstleden werden in Moskou de Europese winnaars aangekondigd. TETRA architecten, één van de 21 Belgische inzendingen (op een totaal van 870 kandidaturen), rijfde een Acknowledgment Prize binnen. Het was al de derde keer dat een Belgisch project scoorde op de Awards.

De architecten revitaliseerden in hun ontwerp de bestaande typologie van fabrieks- en havenloodsen De haven: schakel in een nieuw, duurzaam transportmodel

DIMENSION

Het bouwmaterialendorp van de architecten Ana Castillo, Lieven De Groote, Jan Terwecoren en Annekatrien Verdickt is een goede illustratie waarbij duurzaamheid verder gaat dan het gebouw op zich. Het project kadert binnen de ambitie om de bedrijvigheid in de Haven van Brussel te versterken rond het kanaal. Het team van TETRA architecten (samen met Studieburo Mouton, Henk Pijpaert Engineering en LandinZicht/ ARA) werd door een adviescomité, bestaande uit vertegenwoordigers van de Haven van Brussel en de bMa (Brusselse bouwmeester), aangewezen voor de opdracht voor de heront-

wikkeling van een site aan het Vergotedok. Hun voorstel, het materialendorp, biedt alle op de kaaien aanwezige bouwmaterialenbedrijven een vaste plek. Door de aanvoer van bouwmaterialen én de afvoer van bouwafval via het water, wordt de haven een schakel in een nieuw, duurzaam transportmodel. Distributie via de binnenscheepvaart vervangt vrachtwagens die anders de Brusselse verkeerswegen belasten.

PROJECT

De architecten revitaliseerden in hun ontwerp de bestaande typologie van fabrieks- en havenloodsen. Op de site die zich langs de kade tussen twee betoncentrales uitstrekt werden oude loodsen afgebroken en vervangen door twee nieuwe volumes. Ze worden gekenmerkt door een gevouwen dak dat een ingenieuze variatie op het klassieke sheddak is. De modulaire structuur (volgens een vaste breedte van 10m) zorgt ervoor dat de architectuur kan inspelen op de gevarieerde eisen van de verschillende concessiehouders. Het dak overdekt nu eens een hal, dan weer open passages of een gesloten stockageruimte. Zonnepanelen geïntegreerd in het ontwerp, leveren energie en via het gigantische dak wordt een grote hoeveelheid regenwater verzameld. Gezien het beperkte verbruik van de programma’s op de site kunnen beide ingezet worden in de omgeving. Het regenwater en de energie kunnen gebruikt worden door de betonfabrieken en de (toekomstige) ontwikkelingen in de buurt.

Achtergrond voor stedelijk theater

DIMENSION

Het ontwerp staat ook niet als een geïsoleerd object op zich ingepland. Doorgangen tussen de programma-onderdelen zorgen voor visuele connecties tussen het kanaal en de stad. ’s Nachts oplichtende volumes markeren de aanwezigheid langs de kade. Het project vormt de achtergrond voor het stedelijke theater en bevestigt zo nadrukkelijk zijn aanwezigheid als een scharnier tussen haven en stad. (Door Arnaud Tandt)

REPORTAGE

Boven- en onderzijde van de isolerende bouwblokken zijn bekleed met nano polymeer cementmortel, gewapend met een dubbel glasvezelnet.

Waterdichte en licht te verwerken isolerende bouwblokken Op Antwerpen Linkeroever realiseert Bouwonderneming Cogghe & Co een woonproject met 16 woningen op maat. Om de warmteverliezen aan de muurvoet van de gevels te vermijden werd geopteerd voor de gepatenteerde isolerende bouwblok Marmox THERMOBLOCK®, in ons land verdeeld door invoerder-distributeur van bouwspecialiteiten Albintra uit BroechemRanst.

DIMENSION

Bouwonderneming Cogghe & Co is een tweede generatie bedrijf van de Antwerpse familie Sels, momenteel geleid door de broers Stefan en Peter Sels. Dit breed georiënteerd aannemingsbedrijf heeft in eigen huis tal van specialisaties uitgebouwd. Naast een eigen stabiliteitsingenieur beschikt het onder meer over eigen metsers, schrijnwerkers voor hout en voor aluminium. Sinds de jaren zestig heeft het bedrijf zich ook als projectontwikkelaar geprofileerd. Momenteel wordt nabij de Giucciardinistraat op Antwerpen Linkeroever een wooncomplex van 16 woningen gerealiseerd. “We laten elke bouwheer een zo groot mogelijke vrijheid in het ontwerp, de indeling van de woning en de keuze van de materialen. Het toepassen van energiebesparende maatregelen is sowieso standaard. Inzake hernieuwbare energie wordt het zonneboilerprincipe toegepast in onze projecten. Deze woningen zullen zonder problemen E-peil 60 halen”, aldus architect Els De Smedt van Bouwonderneming Cogghe & Co.

Albintra

Een simulatie van het wooncomplex van 16 woningen op Antwerpen Linkeroever.

Gemakkelijk te verwerken Om de spouwmuren van het woonproject te isoleren wordt gebruikgemaakt van polyurethaanplaten - 2 maal 5 cm dik. Om de continuïteit onder de dragende muren te verzekeren werken de metsers van Bouwonderneming Cogghe & Co met Marmox THERMOBLOCK® nano blokken, geleverd door J.Janssens & Zonen uit Sint-Lenaarts. Els De Smedt: “De kopse verbinding met sponning van deze isolerende bouwblokken maakt de plaatsing zeer eenvoudig. De nano blokken liggen goed in de hand en zijn zeer licht om te verwerken. Een voornaam pluspunt is ook dat ze geen vocht opnemen.”

Dragende cilinders uit nano polymeerbeton Bij het Marmox THERMOBLOCK® nano systeem zorgt een gepatenteerd isolerend deel voor de koudebrugarme detaillering van de bouwknopen. Laurence De Bièvre (Marketing Manager Albintra, verdeler van het Marmox THERMOBLOCK® gamma voor ons land): “Dit deel bestaat uit een geëxtrudeerd polystyreenschuim, met daarin - op regelmatige afstanden - dragende cilinders uit nano polymeerbeton. Boven- en onderzijde zijn bekleed met nano polymeer cementmortel, gewapend met een dubbel glasvezelnet. De isolerende bouwblokken worden naadloos geplaatst door middel van overlap. Marmox THERMOBLOCK® R2 nano heeft een hoge gemiddelde druksterkte (10 N/mm²) en een goede verticale R-waarde van 2 m²K/W. Verder is het materiaal waterdicht en makkelijk verwerkbaar.” (Door Philip Declercq) www.albintra.be - www.marmoxthermoblock.be

PLAFOND&WAND

SYSTEMEN Samen van idee tot werkelijkheid ®

, werpt een nieuw licht op plafonds . Recyclingprogramma en 100% recyclebaar . Energiebeheer: hoge lichtreflectie . Duurzaam binnenklimaat: VOC A+ en ISO 5 . Akoestisch comfort (diversiteit in akoestiek door OP, dB en standaard producten) . C2C Bronze gecertificeerd

Nederland • België 076-52 30 200 (NL) • 02-223 00 72 (B) www.armstrong.nl/plafonds www.armstrong-plafonds.be

BRONZE

REPORTAGE ACTUA

Nieuwe editie Peterschapsproject a+A van start gegaan

Het warm water uitvinden, het klinkt cliché. Toch worstelen vele stagiair-architecten in de beginfase met dezelfde vragen. Het kan anders. Met de insteek dat niet iedereen het warm water dient uit te vinden organiseert NAV exclusief voor de stagiair-architect a+A. a+A is een begeleidingstraject waar jonge architecten gedurende 10 maandelijkse bijeenkomsten ervaringen en gedachten uitwisselen. Op de agenda geen theoretische benaderingen, wel uitwisseling van informatie recht uit de praktijk. Je leert er in een losse sfeer de typische valkuilen te vermijden en hindernissen vlotter te nemen waar je als jong architect vroeg of laat mee in aanraking komt. De peters zijn ervaren architecten met een eigen bureau. Zij geven uit hun beroepspraktijk hun ervaringen, tips en advies mee over de knelpunten die worden aangehaald. Dit niet in de vorm van vaderlijke raad maar als collega-architect. Sinds september 2014 is de nieuwe editie van a+A van start. Wie meer info wil, kan terecht op de website. www.architectplusarchitect.be

Kick Off Days for Architects 2014 lokt recordaantal laatstejaarsstudenten

DIMENSION

Heel wat pas afgestudeerde architecten maken zich dit jaar op voor een stage van twee jaar. Een mooie uitdaging die vaak heel wat vragen oproept. Om die vraagtekens weg te werken organiseerde NAV, ondersteund door de Orde van Architecten – Vlaamse raad, in september een nieuwe editie van de Kick Off Days for Architects. 240 pas afgestudeerde architecten waren van de partij. Daarin werden een rist onduidelijkheden en aandachtspunten aangekaart door een team van specialisten: juristen, accountants … Via getuigenissen van collega-architecten kregen de jonge architecten de nodige praktijkinfo mee. Meer dan twee op drie laatstejaarsstudenten architectuur kwam zich informeren.

NAV overlegt met minister Crevits over scholenbouw

NAV vindt dat Scholen van Morgen, de publiek-private samenwerking voor de bouw van 165 scholen, te sterk de nadruk legt op juridische, technische en financiële zekerheid. Dat maakt de projecten loodzwaar, inefficiënt en duur. Dus wordt op de bouw bespaard, en de eindgebruikers zijn de grote verliezers, vindt NAV. NAV kon een afspraak bekomen met Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits om aanpassingen en oplossingen te vinden voor de tekortkomingen van het huidige systeem. De nieuwe minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) kondigde bij haar aantreden in juli aan dat ze 500 miljoen euro vrijmaakt voor een tweede inhaaloperatie op het vlak van scholenbouw. NAV vraagt echter aandacht voor de pijnpunten van Scholen van Morgen, het eerste, reeds lopende scholenbouwproject. Dat werkt volgens de DBFM-formule. DBFM staat voor Design-Build-Finance-Maintenance: ontwerp, bouw, financiering en onderhoud van scholen worden als één pakket uitbesteed. Hoewel de voorgespiegelde aanpak veelbelovend leek, heeft de formule te weinig aandacht voor de efficiëntie, kostenbesparing en meerwaarde die het aanvankelijk mogelijk leek te maken. Het opiniestuk van NAV-voorzitter Kati Lamens over deze materie kan u nalezen op de website van NAV. www.nav.be/opinie

NAV met 50 architecten aan boord van nieuwe zeilclub Blankenberge

Knappe architectuur met zicht op zee. Op vrijdag 12 september trok NAV er samen met 50 geïnteresseerde architecten op uit voor een boeiende architectuurnamiddag. Bestemming was de nieuwe zeilclub in Blankenberge van BURO II & ARCHI+I. Tijdens enkele beknopte lezingen zorgden de Vlaamse Vereniging voor Watersport Blankenberge, BURO II & ARCHI+I, Furnibo en Holcim voor de nodige achtergrondinformatie. » (Zie ook reportage op pagina 37)

EEN PROFESSIONEEL EN GEPASSIONEERD TEAM, DAT ELKE DAG DE UITDAGING AANGAAT ...

... VOOR U !!

Who else ?

HEATING WATER NEW-ENERGY SERVICE Riello N.V. - Waverstraat 15 - 9310 Moorsel - www.riello.be - 053/769 030

veelzijdige ideeĂŤn verenigde belangen partners 2014

www.nav.be www.meeroverepb.be www.zoekeenarchitect.be

www.fingo.be

www.euromaf.be

www.eurodal.be

www.cea-belgium.be

www.gyproc.be

www.sgs.be www.grondwijzer.be

www.saint-gobain-glass.com

www.rockfon.be

www.renson.be

www.reynaers.be

www.xella.be

www.kubusinfo.be

www.derbigum.be

www.gira.be

www.riello.be

www.protect.be

www.velux.be

www.koramic.com

www.ar-co.be

www.holcim.com

In de beginfase verloopt het verwerven van opdrachten vaak moeilijker. Maar na een tijd brengt de ene opdracht de andere met zich mee. Het loopt op wieltjes en je haalt die lang verwachte grotere opdracht binnen. En plots is er werk voor twee. Voor je het weet, bereikt je bureau het spreekwoordelijke plafond. Hoe moet het nu verder? NAV riep daarom een platform in het leven om ervaringen rond schaalvergroting uit te wisselen. Tijdens 10 maandelijkse sessies in Gent of Antwerpen krijgen ze de nodige tips en tricks om te bloeien met een minimum aan groeipijn. Waarop letten bij een aanwerving? Hoe gaat alles logistiek in zijn werk? Zijn er scenario’s voor als het even minder gaat?

61,7% van de architecten wil binnenkort met de andere projectpartners in een bouwteam werken aan een opdracht. Maar de vraag is in welke juridische vorm dat het beste gebeurt. Daarnaast vormen vooral een gebrek aan kennis en de spreekwoordelijke koudwatervrees nog een drempel. Dat blijkt uit een enquête die NAV onlangs uitvoerde. De enquête is een onderdeel van ‘Werken in bouwteam, een innovatief bouwproces’, een project van het IWT in een organisatie van NAV. De anderen in dit project zijn de Vlaamse Confederatie Bouw, ORI (de organisatie van studiebureaus) en Bouwunie. Aan het onderzoek van NAV deden 231 respondenten mee. Conclusie van de enquête: ja, er bestaat bij de leden van NAV veel interesse voor bouwteams. Maar de manier moet dringend juridisch gestroomlijnd worden. Het project ‘Werken in bouwteam, een innovatief bouwproces’ gaat nu een aantal ervaringswerkgroepen samenstellen waarin ervaringen worden uitgewisseld en oplossingen worden gezocht voor problemen die zich in de praktijk voordoen.

Begeleidingstraject ‘Schaalvergroting’ van start

Deelnemers in Gent staken van wal op 24 september. Het startschot in Antwerpen klonk op 2 oktober. To be continued!

27.000 bezoekers voor Mijn Huis Mijn Architect

Toekomstige bouwers en verbouwers zijn er eind september weer massaal op uit getrokken voor de 15de editie van Mijn Huis Mijn Architect, een initiatief van de Orde van Architecten - Vlaamse Raad. Naar jaarlijkse gewoonte leverde Mijn Huis Mijn Architect met 150 woningen een staalkaart van de moderne architectuur in Vlaanderen. Het openhuizenweekend bracht 27.000 bezoekers op de been. Het Openhuizenweekend biedt het brede publiek de mogelijkheid kennis te maken met de vakbekwaamheden van architecten. Het vormt daarnaast een uitgelezen moment om te peilen naar de ervaringen van de bewoners. Architect en bouwheer waren dan ook op iedere locatie aanwezig om alle vraagtekens weg te werken bij het nieuwsgierige (ver)bouwpubliek. www.mijnhuismijnarchitect.com Foto: Het openhuizenweekend werd op zaterdag geopend door Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom, in een bio-ecologische woning in Langdorp (Aarschot).

Grote interesse voor bouwteams bij architecten - maar ook vragen

Geïnteresseerd? Uw inbreng is meer dan welkom – hij is essentieel voor het slagen van dit project. Neem contact op met Pieter De Groote, projectverantwoordelijke voor NAV, via pieter.degroote@nav.be of op 050 474 675.

Voor alle actuele NAV initiatieven, bekijk de kalender op www.nav.be Voor Vitruviuscursussen kun je terecht op www.vitruviusacademy.be DIMENSION

REPORTAGE ACTUA

REPORTAGE

Kardeco

Astro®System sterrenhemelplafond voor Claridge Events Zaal Claridge, gelegen aan de voet van de Madoutoren in Brussel, in het hart van de nieuwe Europese wijk, werd grondig gerenoveerd. Zo neemt de Art Deco geïnspireerde evenementenzaal vandaag een op het modernisme gebaseerde stijl aan. Eyecatcher is de Astro®System sterrenhemelplafond van Kardeco. Het oude gebouw (een vroegere discobar) werd in opdracht van Khaled Ben Yaghlane door de firma Van Hulle uit Tielt grondig vernieuwd. Met haar oppervlakte van meer dan 500 m², indeelbaar volgens specifieke behoeften, is de evenementenzaal zeer polyvalent in gebruik uitgewerkt. Zo leent de nieuwe ruimte zich perfect als feestzaal, bioscoop, concertzaal, vergader- of seminariezaal, maar is ze evenzeer geschikt voor een gedenkwaardige bar mitzvah, galavoorstellingen, thematische, creatieve of meer traditionele festivals.

Feeëriek cachet Teneinde binnen de beoogde multifunctionaliteit het akoestisch comfort te verbeteren en er tegelijk een feeëriek cachet aan te geven, werd in overleg met de bouwheer en projectleider Stefaan Valcke geopteerd om het volledig plafond van de zaal uit te rusten met Astro®System sterrenhemelverlichting van Kardeco. Dit bedrijf uit Lier is gespecialiseerd in interieurbouw met verrassende verlichtingsoplossingen die sfeerbepalend of als eyecatcher bedoeld zijn. Sfeerbepalend omdat ze een aangenaam en voor de Astro®Foto LED-panelen een met daglicht vergelijkbaar licht verspreiden. Eyecatcher omdat deze panelen in vrijwel elk standaard systeemplafond toepasbaar zijn en het accent in de ruimte leggen waar de klant het wenst.

Met het oog op multifunctionaliteit, een verbeterd akoestisch comfort en een feeëriek cachet, werd het plafond van de zaal uitgerust met de Astro®System sterrenhemelverlichting.

werd geopteerd voor Color-all®-panelen van 1200*1200mm, type Charcoal, voor montage in een zwarte T24-structuur. Deze Rockfon plafondpanelen kunnen naar keuze worden uitgerust met ieder 30, 60 of 90 lichtpunten. Hier werd geopteerd voor 60 warmwit-lichtpunten per paneel op basis van Astro®Fiber en sterrenhemelverlichting. De lichtpunten kunnen ook in een helderwitte uitvoering worden voorzien. De panelen werden voorzien van handig plug- en play aansluitmateriaal zodat ze op eenvoudige wijze in serie konden doorverbonden worden. Het eindeffect is een schitterende, sfeervolle, modulaire sterrenhemelverlichting die perfect beantwoordt aan het gevormde basisidee.

Voor bijna elke interieuromgeving Naast de Astro®System sterrenhemelplafond biedt Kardeco - met bijvoorbeeld de ASTRO®Foto LED panelen en de ASTRO®LINE LED Sterrenhemel - ook andere verlichtingsoplossingen voor bijna elke interieuromgeving. Zo maakt het ASTRO®Foto LED paneel het bijvoorbeeld mogelijk om een systeemplafond te voorzien van het door de klant gewenste beeld of logo, waardoor het interieur een aanzienlijke meerwaarde en een uniek cachet krijgt. (Door Philip Declercq) www.kardeco.be

Sfeervolle en modulaire verlichting

DIMENSION

Astro®System is een baanbrekend systeem dat ontwikkeld werd in samenwerking met Rockfon. Voor de locatie Claridge

Madoutoren in Brussel

Verwezenlijk uw visie met onze technologie

Innovatieve gevelsystemen Laat u niet in uw ontwerp beperken en ontdek de vele creatieve mogelijkheden van ROCKWOOL gevelsystemen. Bekijk onze innovatieve buitengevelisolatiesystemen en geventileerde gevelsystemen op www.rockwool.be/gevelsystemen

> Snede met weergave luminantie

> Simulatie van het VELUX RenovActive House in Brussel

Plan daglicht met de VELUX DAYLIGHT VISUALIZER Van idee tot werkelijkheid. Gratis gevalideerde 1 simulatietool voor de berekening van daglichtomstandigheden in gebouwen. Het programma helpt om tijdens het ontwerpen van je project het daglichtniveau van de binnenruimtes te berekenen. Zijn handige interface laat je toe in het programma te modelleren of je 3D model te importeren. 1

Het programma is gevalideerd door CIE 171 : 2006 (CIE = International Commission on Illumination)

> Daglight factor simulatie iso-lijnen (links) en ‘false color’ (rechts)

DOWNLOAD

GRATIS meer info en tutorials op :

viz.velux.com

REPORTAGE

Nieuwe zeilclub VVW Blankenberge weerspiegelt veelzijdigheid beton

Holcim

Het nieuw clubhuis van de Vlaamse Vereniging voor Watersport (VVW) Blankenberge is gebaseerd op een knooppunt van stromingen: water, land en toeristen. Integratie in de omgeving vormde het uitgangspunt. Het resultaat is een landmark dat zich kenmerkt door vlakken en volumes die in elkaar overvloeien. Blikvanger is de opvallende gestroomlijnde vormgeving van de gevel, waarbij gebruikgemaakt werd van glad bekist wit architectonisch beton. Het project “Renovatie Zone Oude Spuisluis Blankenberge”, ingediend door MDK-Afdeling Kust en VVW-Blankenberge werd dit jaar bekroond als “Duurzaam Kustproject” omdat het een vervallen toplocatie weet te herwaarderen. De bouw van een nieuw clubhuis voor VVW Blankenberge, die er over 350 ligplaatsen beschikt, maakt deel uit van het project. Het huisvest de kantoren, een modern sanitair blok, bar en restaurant met terras en indrukwekkend panoramisch zicht op de havengeul en jachthaven.

Integratie in de omgeving Het bouwproject werd in 2007 via een architectuurwedstrijd toegewezen aan architectenbureau BURO II & ARCHI+I, dat koos voor de bouwteamformule in plaats van het organiseren van een klassieke aanbesteding. Na het uitvoeren van een aantal voorbereidende werken werd in 2012 van start gegaan. Claude Labeeuw (Associate Partner BURO II & ARCHI+I): “We gingen zo duurzaam mogelijk om met het landschap. Integratie in de omgeving, natuurlijke lichtinval en organische taal van vlakken en volumes staan centraal. De terrassen zorgen voor een optische verlenging van het landschap. Het gebruik van beton paste in dit concept, onder meer omwille van de vormgeving, bouwsnelheid en onderhoudsvriendelijkheid.”

heid. Belangrijk voor het al of niet slagen van een dergelijke werkwijze is het vertrouwen tussen de partijen, een flexibele instelling tussen de betrokkenen, transparantie, een goede coördinatie en de onafhankelijkheid van de architect.”

Veeleisend project Patrick Leclercq (Sales Manager Holcim België, Afdeling Beton) benadrukt de veeleisendheid van dit project met zijn aerodynamisch karakter en gebogen betonelementen: “Er werd grijs en wit zichtbeton geleverd. Hierbij werd zowel prefab als ter plekke gebouwd. Het grijs zichtbeton werd ter plekke gegoten, wat een uitdaging vormde op het vlak van bekisting. Daarnaast werd, rekening houdend met de maritieme omgeving, de watercementfactor aangepast om te voldoen aan de omgevingsklasse.” Het exterieur karakter werd doorgetrokken in het minimalistisch, functioneel en trendy interieur, waar onder meer prefab graphic concrete werd toegepast. (Door Tilly Baekelandt)

www.holcim.be

“Niet de laagste, maar correcte prijs”

DIMENSION

BURO II & ARCHI+I ging in zee met Furnibo. De aannemer van algemene bouwwerken was van in het begin betrokken partner. Gedelegeerd bestuurder Steven Maeyaert: “Er zit volgens mij geen toekomst in de laagste prijs. Een mogelijke aanpak om binnen het budget te blijven en een kwalitatieve en veilige uitvoering te garanderen is de bouwteamformule. Alle partijen werken hierbij samen op voet van gelijkwaardig-

TECHNIEK

Hoe schrijf ik als architect de automatisatie van zonwering voor in het lastenboek? De materialen en technische specificaties van de zonwering worden doorgaans gedetailleerd omschreven in het lastenboek. Maar voor de automatisatie van de zonwering worden vaak slechts een paar regels neergepend. Tijdens de uitvoeringsfase wordt nog te vaak ad hoc beslist door bouwheer of architect welke functionaliteiten aanwezig dienen te zijn. Niet alleen heeft dit gevolgen voor de budgettering, maar automatisatie vraagt een specifieke know-how die enkel door specialisten correct uitgevoerd kan worden. Opmaak lastenboek

DIMENSION

Bij de opmaak van het lastenboek behoeven beide specialisaties een apart lot. - Enerzijds dienen de technische specificaties van de materialen van de zonwering omschreven te worden. Hierbij kan de producent van zonweringen de architect of het studiebureau ondersteunen voor het opmaken van een bestek. - Anderzijds dienen ook de specificaties van de sturing en automatisatie omschreven te worden. Bij dit luik kan de producent van de motoren voor zonwering de architect of het studiebureau begeleiden bij het opmaken van een bestek. Een bijkomend gevolg van het ontbreken van een afzonderlijk lot “automatisatie zonwering” in het lastenboek wordt eveneens zichtbaar in de uitvoeringsfase. Omdat de complexiteit van deze toepassing dikwijls niet beschreven staat in het lastenboek, wijzen de aannemer en de bouwheer de uitvoering vaak ondoordacht toe aan het lot elektriciteit. Elk sturingssysteem heeft echter specifieke voorschriften en bij gebrek aan opleiding en ervaring loopt het vaak fout bij de realisatie van het project.

Bij andere toepassingen zoals airconditioning, ventilatie, brand- en alarmcentrales worden gespecialiseerde firma’s ingeschakeld. Zij staan garant voor een correcte installatie, programmatie en oplevering van een complexe toepassing. Automatische zonwering verdient vandaag wat meer aandacht en hoort ook geïnstalleerd te worden door een gespecialiseerde firma.

Het grote voordeel van automatisatie In grote gebouwen heeft een geautomatiseerde zonwering en sensoring een aantal voordelen: 1° Duurzaamheid & comfort - Lamellendaken sluiten bij regenval - Ventilatieroosters openen bij een te hoge CO2-concentratie - Storende lichtinval bij computerschermen kan eenvoudig vermeden worden - Nightcooling: ramen en dakvensters openen automatisch tijdens warme zomermaanden - Zonneschermen worden opgerold bij hevige wind - Glazenwassers kunnen zonwering openen en blokkeren met een sleutelschakelaar 2° Energie – EPB-wetgeving - Automatisatie geeft een gunstige e-peilreductie in geval van oververhitting (ten opzichte van manuele bediening) - Nightcooling en natuurlijke ventilatie

Anders dan vroeger Geautomatiseerde zonwering is op zich niet nieuw. Maar wanneer we kijken naar de sturingssystemen die de producenten vandaag aanbieden, is er de laatste jaren een grote sprong gemaakt. De oudere sturingssystemen bestonden uit een gekableerde of analoge oplossing waarbij traditionele schakelaars verbonden werden aan relais, die op zich werden verbonden aan motoren. Bij het digitale tijdperk behoort een nieuwe generatie sturingssystemen: commando’s worden digitaal over een datakabel verstuurd, componenten zijn identificeerbaar, schakelaars

TECHNIEK

gen van de configuratie en uitbreidingen van het systeem vlot te realiseren. Als kers op de taart lukt het om sturingssystemen met elkaar te laten communiceren: een brandcentrale of ventilatie-sturing kan de zonnewering aansturen. Deze extra mogelijkheden creëren terzelfdertijd bijkomende voorschriften en de nood aan extra kennis inzake installatie en toepassing. Die kennis en voorschriften zijn verschillend voor elk individueel sturingssysteem. werken op laagspanning, controllers nemen beslissingen en sensoren zijn gedigitaliseerd. Deze sturingssystemen zijn gebaseerd op de netwerk-topologie afkomstig uit de ICT-sector. De kracht van deze nieuwe soort sturing schuilt in een vereenvoudigde installatie en efficiënte probleemopsporing. Het finetunen van het systeem kan vandaag via software: men kan inspelen op windsnelheden, lux-waarden en windrichting. Meer nog, er werd flexibiliteit gecreëerd om aanpassin-

Compatibel met alle oplossingen voor binnenen buitenzonwering + ventilatieopeningen

sensoren

Motor Controller

Voor een perfecte uitvoering Om geautomatiseerde zonwering correct te kunnen uitvoeren volgens de wensen van de bouwheer, is het van belang dat de architect en/of het studiebureau de behoeften van de bouwheer inzake zonwering bespreken. Met andere woorden: wat moet het systeem allemaal kunnen? Er kan immers een waaier aan functionaliteiten opgenomen worden in het lastenboek: - Automatisch afrollen van verticale zonweringen per gevel wanneer de gevel in de zon staat - Groepsbediening van verschillende zonweringen in de ruimte - Sleutelschakelaar die toelaat om alle screens op te rollen en te blokkeren zodat de glazenwassers veilig de ramen kunnen reinigen - Een windwachter die de windsnelheid meet en die de screens tijdig laat oprollen bij hevige wind om te vermijden dat de screens uit de geleiders worden getrokken - Geparametriseerde drempelwaarden van de sensoren die eenvoudig aangepast kunnen worden - Mogelijkheid om prioriteiten inzake sturing te definiëren - Visualisatie-software -…

AC, DC of DC/E

EIB/KNX Bus line

max. 4 ingangen of 8 binaire ingangen KNX

EIB/KNX Bediening

ETS software

EIB/KNX bediening

DIMENSION

Bedieningen

Naast een beschrijving van de functionaliteiten in het lastenboek, kunnen ook de technische vereisten van het systeem beschreven worden: - Pulsschakelaars (ipv. mechanische schakelaars) - Afzonderlijke bliksembeveiliging op de windmast - Specificaties van de controllers en stuureenheden (die de buismotoren aansturen) - Eén centraal sensorstation op het dak die overtollige be kabeling vermijdt -… De complexiteit van het systeem kan dus uitgebreid beschreven worden in het lastenboek. Voor de uitvoering van de sturing van de zonweringen wordt bijgevolg dan ook best geop» teerd om een gespecialiseerde firma in te schakelen.

TECHNIEK

Efficiënt schrijven Als hulpmiddel voor architecten en studiebureau’s bieden producenten een gestandaardiseerde lastenboekbeschrijving van hun producten en systemen aan. Het vergt minder tijd als u een basistekst kan herschrijven in functie van uw bouwproject dan te starten met een blanco document. Dikwijls bieden de fabrikanten van de gebruikte motoren een passende oplossing aan voor de sturing en automatisatie van diezelfde motoren. Voor een basistekst voor het lot “automatisatie zonwering” kan u zich richten tot de producent van de motoren voor zonwering.

“Aannemer en bouwheer wijzen de uitvoering van de automatisatie vaak ondoordacht toe aan het lot elektriciteit. Elk sturingssysteem heeft echter specifieke voorschriften”

DIMENSION

Het slagen van het bouwproject in functie van de behoeften van de bouwheer valt of staat uiteindelijk met de keuze van het juiste systeem. Het kiezen van het juiste systeem is een hele uitdaging, daarom geven we graag enkele aandachtspunten mee: - Elk sturingssysteem heeft beperkingen qua aantal controllers of kabellengtes. - Sommige sturingssystemen kunnen gekoppeld of geïnte-

greerd worden met andere geautomatiseerde toepassingen. - Elke producent van sturingssystemen die belang hecht aan open protocol (KNX en/of LON) in zijn systeem verdient een plus, want die staat stil bij totaal-integratie en de slimme gebouwen van morgen. - Generieke sturingssystemen bieden soms minder mogelijk heden t.a.v. de sturingssystemen die ontwikkeld werden voor specifieke toepassingen. Merk op dat er – net zoals voor andere toepassingen - ook voor geautomatiseerde zonwering aangepaste sturingssystemen op de markt bestaan die specifiek ontwikkeld werden voor zonwering en opengaande systemen. Door een bijkomend gesprek aan te gaan met producenten en installateurs kan u als architect meer inzicht verwerven in de mogelijkheden van een geautomatiseerde zonwering om deze uiteindelijk te kunnen specifiëren in het lastenboek. Vertegenwoordigers kunnen vlot de functionaliteiten en mogelijkheden van geautomatiseerde zonwering in mensentaal uitleggen.

Tot slot… Het beschrijven en in kaart brengen van de complexiteit van een techniek kan ertoe leiden dat de (hoofd)aannemer een gespecialiseerde installateur zal inschakelen voor automatische zonwering. Dit verhoogt de kans op een succesvolle oplevering van het bouwproject. (Door Kristof De Smedt, Bitpower - Foto’s: ©Renson)

Luchtzuivering

Comfosystems

Zehnder ComfoAir Compact Verfrissende intelligentie, ontworpen voor de kleinere moderne woning Plaatsbesparend; minimale impact op de woonoppervlakte Verkrijgbaar in muur - en plafondmodel Universele unit ( links/rechts) Maximaal gebruikscomfort door automatische werking Wizard voor een snelle en vlekkeloze implementatie Vraaggestuurde ventilatie via vochtsturing EPB-conform

Ventilatie

Verwarming

Verkoeling

www.zehnder.be

ComfoAir Compact 230 x 142 NL.indd 1

10/21/2014 10:12:59 AM

7000 m² meubeldes ign MOLTE NI MONTIS MOOOI MOR OS O MUUTO NANIMAR QUINA NE MO INTE R LUB K E NIMB US JAB NYA NOR DIS K A J OR I OLUC E J OV O P INIO N C IAT T I K AR TE LL PAO L A L E NT I K AS THALL PAS T O E K INNAS AND P OR R O K NOLL P O L IF O R M K R IS TALIA P O LT R O NA F R AU K UNDALINI P R ANDINA K VADR AT Q U INZE & MIL AN LAB E L R E X IT E LAG O LANGE PR ODUCTION R IMADE S IO R IVA 1920 LA PALMA R O L F B E NZ LE OLUX S . HE S S L E IN LIB E C O S C HÖ NB U C H LIG NE R OS E T S E R R AL U NG A LINTE LOO S IL E NT G L IS S LIVING DIVANI S UR & P LUS LUC E P LAN S W IS S F L E X LUMINA T E C NO MAG IS MAR TINE LLI LUC I T HO NE T VAN R O S S U M MAXALTO V IT R A M. G R AS S I WALT E R K NO L L MDF ITALIA W IT T MANN ME TAF OR M XO MINOTTI ZANOT TA MIS S ONI ZIMME R + R O HDE MOLINAR I

7000 M² ME UB E L DE S IG N

pro f e s s i o na l s ecurity exhibition

NEW SECURITY i by top security

26 + 27.02.2015

AC E R B IS ALIAS AMAT ANTA AR C O AR P E R

BRABANTHAL LEUVEN

AR TE K AR TE MIDE AR TIF OR T AUP ING B ALE R I ITALIA BAUMANN CR E ATION BE KA B E LUX B & B ITALIA B ONALDO B ONTE MP I B R OK IS

DR IADE E 15 E DR A E XTR E MIS FATB OY FS M F IAM C AP P E LLINI F IS C HB AC HE R C AR L HANS E N F LE XF OR M C AR LUC C I F LOS C AR P E T S IG N F ONTANA AR TE C AS ALIS F OS C AR INI C AS AMILANO F R ITZ HANS E N C AS S INA C ATTE LAN ITALIA G AL. & R ADIC E G E LDE R LAND CATTE LANI & S MITH G E R VAS ONI C LAS S IC ON G IOR G E TTI C LE I G LAS S C OR G UB I DANS K INA DAVIDE G R OP P I G UF R AM G UTZZ DE PADOVA HAY DE S E DE H. MILLE R DE S ALTO DE S IGN ON S TOCK INDE R A ING O MAUR E R DR AE NE R T

REGISTREREN VOOR GRATIS BEZOEK

WWW.NEW-SECURITY.BE ORGANISATIE FCO MEDIA - WWW.FCOMEDIA.BE NU

> intrusion > fire > access control > cctv > monitoring

MA S T E R

MAG A ZINE :

A B ONNE E R

V IA

WWW.MA S T E R ME UB E L .B E

S TE E NWE G OP DIE S T 111 • TUR NHOUT • OP E N VAN 11 TOT 18U • ZON. OP E N • VR IJ. G E S L. W W W. MAS T E R ME U B E L . B E

•

MAS T E R @ MAS T E R ME U B E L . B E

OPINIE

Protect

Waar blijft de verplichte verzekering Beroepsaansprakelijkheid voor alle bouwpartners? Het Grondwettelijk Hof heeft de Belgische wetgever al in 2007 laten weten dat alle bouwpartners wettelijk verplicht moeten worden om een verzekering Beroepsaansprakelijkheid te onderschrijven. Nicheverzekeraar Protect, één van de voortrekkers van dit dossier, is dan ook van plan om de volgende regering op haar plicht te wijzen.

DIMENSION

“De discriminatie tussen architect en aannemer moet weggewerkt worden,” zegt Ides Ramboer, voorzitter van de Raad van Bestuur van Protect. Sinds 15 februari 2006 zijn architecten wettelijk verplicht om een verzekering beroepsaansprakelijkheid te onderschrijven. En precies die eenzijdige verplichting zorgt ervoor dat architecten en hun verzekeraars – bij faling van de aannemer – vaak volledig instaan voor de vergoeding van de tegenpartij. Dat komt omdat heel wat rechtbanken de architecten in solidum (volledig samen) met de aannemer veroordelen, ook al is de architect maar deels aansprakelijk. Het Grondwettelijk Hof vindt die discriminatie onredelijk en heeft in het arrest van 12 juli 2007 gezegd dat er een vergelijkbare verzekeringsplicht moet komen voor alle partijen die bij het bouwen betrokken zijn. Na dit arrest heeft Protect er opnieuw bij de verantwoordelijken op aangedrongen om daar werk van te maken. Wouter Beke diende daarom een wetsvoorstel in, dat in 2010 werd overgenomen door Peter Van Rompuy. Er volgde een hoorzitting in de Senaat in 2011 en naar aanleiding daarvan lanceerde Ides Ramboer een compromisvoorstel. Maar het initiatief werd in de kiem gesmoord. Toen Ides Ramboer aanklopte bij de voormalige minister van Economie, Johan Vande Lanotte, vond die dat geen prioriteit….

Protect: nieuwe corporate identity en website Protect, die als nicheverzekeraar al sinds 1990 gekend is als leverancier van maatwerkpolissen in beroepsaansprakelijkheid voor architecten en ingenieurs, is dit jaar haar tweede businesslijn met technische verzekeringen verder aan het uitbreiden, met een productenaanbod buiten de klassiekers zoals de ABR - en Decennale polissen. Zo biedt zij sinds vorig jaar polissen RC décennale voor Franse aannemers aan. Voordien deed Protect dit alleen voor Belgische aannemers met een werf in Frankrijk. Daarnaast is Protect ook de enige verzekeraar in België die een tienjarige garantie in de bouwsector verzekert. Vooral de garantieverzekering voor gevelrenovaties is bij architecten gekend. Die twee businesslijnen - beroepsaansprakelijkheid en de technische verzekeringen - eisen een sterke gespecialiseerde kennis en een persoonlijke benadering van de klant. Die boodschap wil de nicheverzekeraar ook duidelijker communiceren met haar gloednieuwe website en baseline: “Protecting Professionals”.

Het geduld van Protect en haar medestanders raakt stilaan op. Zij willen nog geloven in overleg. Maar dat neemt niet weg dat er ondertussen niet aan gedacht wordt om gerechtelijke stappen te ondernemen en de overheid te dagvaarden. Er werd een werkgroep opgericht die daarover al besprekingen gevoerd heeft met de Orde van architecten, verenigingen, gelijkgezinde nicheverzekeraars en andere voorstanders. Het project zit proactief in de steigers. Wordt vervolgd. (Door Rebecca Ramboer, Gedelegeerd bestuurder)

www.protect.be

Gyptone Activ’Air®, het meest duurzame akoestische plafond Gyptone Activ’Air® akoestische plafonds zijn de referentie op het gebied van akoestisch comfort in scholen, instellingen, hospitalen, burelen en woningen. De Gyptone Activ’Air® akoestische plafonds verminderen de nagalmtijden* en waarborgen een betere spraakverstaanbaarheid. Het vernieuwde assortiment Gyptone Activ’Air® is leverbaar in demonteerbare inlegtegels en in panelen die na plaatsing een naadloos oppervlak vormen. De Activ’Air® technologie die verwerkt zit in deze Gyptone producten neutraliseert de grootste groep binnen de VOS (vluchtige organische stoffen) en combineert akoestisch comfort met een beter leef- en werkcomfort. Gyptone Activ’Air® plafondtegels en -platen verkregen de beste score qua ecologische voetafdruk** door de volledige recycleerbaarheid, het lage water- en energieverbruik en de lage CO2 uitstoot bij productie.

Wilt u hierover meer weten, consulteer dan www.gyproc.be. * het geluid dat heen en weer kaatst tussen twee wanden waardoor er snel opeenvolgende echo’s veroorzaakt worden. ** gebaseerd op een vergelijk met gepubliceerde EPD’s voor verschillende plafondtypes op hoofdparameters: energieverbruik, waterverbruik en CO2 uitstoot.

SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM

- Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - 9130 Kallo - Tel. +32 3 360 22 11 - www.gyproc.be

REPORTAGE

Riello

Nieuwe technieken voor Oud Gemeentehuis Zwijnaarde Het 100 jaar oude gemeentehuis van Zwijnaarde - sinds enkele decennia omgeturnd tot restaurant en feestzaal werd recent aanzienlijk uitgebreid. Een nieuwbouwproject voorzag in een grotere zaal, een ruime, modern uitgeruste keuken, en dito sanitair comfort. De verwarming werd geoptimaliseerd door de bestaande gaswandketels te combineren met een lucht-water warmtepomp van RIELLO. Hiervoor werd de bestaande aanbouw integraal gesloopt en vervangen door een nieuwbouwproject met een oppervlakte van 300 m² en naar een ontwerp van architect Jean Vancampo. Er werd een systeem ontworpen waarbij alle technieken (ventilatie, LED-verlichting…) in de nieuwe plafonds werden geïntegreerd. De bestaande gaswandketels - vroeger in de kelder van het gebouw ondergebracht - werden verhuisd naar de compacte stookplaats in de nieuwbouw. Hier functioneren ze nu in combinatie met een luchtwater warmtepomp, type Sintesy, duoblok, van RIELLO. Maken verder deel uit van de verwarmingsinstallatie: 1 Condexa Pro 50M, 1 Climatop sturing, 1 boiler en 1 ACI 300 buffervat. De 3 kringen - 2 voor vloerverwarming en 1 ventilo - hebben elk hun eigen binnenvoeler.

gaswandketels standbye om bij te verwarmen. Door de combinatie met de ventiloconvectoren slagen we er toch in om een gunstige COP te behalen.”

Comfort = zeer snel SWW Bij dit specifieke horeca-project was er geen studiebureau betrokken. Samen met RIELLO-verdeler Paepens, installatiebedrijf Beyst Gerard & Zoon, en de architect werd een optimale verwarmingsoplossing op maat uitgewerkt.” Gezien de grote behoefte aan SWW, vooral in de keuken, diende de oplossing verder gefinetuned te worden. Restaurant en feestzaal functioneren afzonderlijk. Het restaurant is elke dag open, de feestzaal op onregelmatige tijdstippen. Bij een hogere warmtevraag verzekeren de gaswandketels het vermogen voor het piekverbruik en het noodzakelijke sanitair debiet. Dit zorgt voor het vereiste comfort: zeer snel opwarmen, bedrijfszekerheid - cascade van 2 energiebronnen - en efficiëntie. De warmtepomp is enkel in werking met een voordelige COP, wat de SPF van de warmtepomp aanzienlijk doet stijgen. (Door Philip Declercq)

www.riello.be

Combi-oplossing gefinetuned

DIMENSION

“De Sintesy warmtepomp, aangestuurd vanuit een cascadesysteem, werkt tot 2°C”, aldus Steve Deschuyteneer, verantwoordelijke projecten collectief en industrie bij RIELLO. “Aangezien de COP op deze temperatuur te laag wordt, worden de condensatiegaswandketels dan de basisverwarming. Deze laatste staan in back-up voor het geval er onvoldoende kan verwarmd worden of er te weinig SWW is. De warmtepomp alleen volstaat niet om het buffervat te voeden en in de productie van SWW te voorzien. Boven de 40°C zijn de

Vlnr architect Jean Vancampo, Steve Deschuyteneer (Verantwoordelijke projecten collectief en industrie bij RIELLO), en Eric Versaen van RIELLOverdeler Paepens

ILUZO Traditioneel gemetseld met de look van gelijmd. De keuze van de kenner.

Metselen met dunne voeg was nog nooit zo gemakkelijk en voordelig.

www.wienerberger.be

Metselen met dunne voeg is geen sinecure. De vakman weet er alles van. Daarom heeft Wienerberger een gevelsteen ontwikkeld die de voordelen van metselen met traditionele mortel combineert met de homogene look van gelijmd metselwerk.

Wienerberger nv Kapel ter Bede 121, 8500 Kortrijk T 056 24 96 16 â&#x20AC;&#x201C; info@wienerberger.be

Ontdek de Iluzo steen in de Wienerberger showrooms te Londerzeel en Kortrijk of vraag uw gratis brochure aan via info@wienerberger.be

MEDIA

Furnishing/Zoning ‘‘Furnishing/Zoning. Spaces, materials, fit-out’ focust op een aantal elementen die deel uitmaken van de interieurarchitectuur. Zowat alle aspecten van de binnenruimte komen aan bod, van het ontwerp en de functionele invulling tot de afwerking en interieurinrichting. Sommige elementen passeren gewoon de revue, bij andere staan de auteurs langer stil. Een belangrijke stap in het voorbereidend parcours is het onderzoeken en definiëren van de ruimte: de typologie van het gebouw, de inplanting, de buitenschil, de structuur, de indeling, de organisatie, de karakteristieken van de verschillende ruimten, de relatie tussen de ruimten en de buitenomgeving, de bestemmingsplannen. Die oefening verschaft inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van de binnenruimte. Welke zijn de zwakke en sterke punten? Welke ingrepen zijn nodig om het eisenpakket te kunnen uitvoeren? Is een bepaalde ruimte wel geschikt voor de functie of activiteiten die de opdrachtgever voor ogen heeft? Na het inleidende hoofdstuk over de binnenruimte wordt ingezoomd op verschillende componenten, waaronder vloeren, muren, plafonds, materialen, scheidingswanden en meubelen. Case studies in gerealiseerde projecten tonen een staalkaart van zowel praktische als minder voor de hand liggende oplossingen, de toepassing van innovatieve materialen, de mogelijkheden van vaste en tijdelijke ruimteverdelers, het ontwerp van maatwerkmeubelen met meerdere functies, de impact van kleuren en verlichting. Verder gaan de auteurs dieper in op de esthetische uitvoering van technische details zoals aansluitingen tussen wanden en vloeren, sluitsystemen van deuren en kasten, de integratie van technieken. Foto’s, schetsen, plattegronden en detailtekeningen verduidelijken de voorbeelden. Tot slot geeft het laatste hoofdstuk een inkijk in acht projecten, waaronder een boekenwinkel in Lissabon, een loft in Berlijn, een huis in Tokio en een rijwoning in Brussel. De conclusie van de auteurs is duidelijk: een geslaagde interieurarchitectuur creëert een meerwaarde. ‘Furnishing/zoning. Spaces, materials, fit-out’ - 176 pagina’s - Engels - Birkhaüser - ISBN 978-3-0346-0742-1.

Architectuurboek Vlaanderen N° 11. Architectuur middenin Bijzondere gebouwen die gewoon zijn en gewone gebouwen die bijzonder zijn, bijvoorbeeld door hun functie, hun verwevenheid met de (leef)omgeving, het platform dat ze creëren, de rol die hen wordt toebedeeld. Beide categorieën geven vorm aan het bouwlandschap, aan het maatschappelijk kader, aan de ruimte waarin wij leven, functioneren, de grenzen verkennen tussen rede en emotie, onze levensfasen consumeren. Van de crèche tot het crematorium. Voor ‘Architectuur middenin’, het Vlaams architectuurjaarboek 2014, selecteerde de jury uit 440 projecten van 269 architectuurbureaus een zestigtal opmerkelijke projecten die deel uitmaken van onze alledaagse leefomgeving: crèches, scholen, woningen, sporthallen, universiteiten, brandweerkazernes, verzorgingstehuizen, crematoria. De gebouwen zijn uiteenlopend van architectuur, schaal, programma en gebruikers. De fotografie maakt de relatie voelbaar tussen de mens en het gebouw of tussen de architectuur en de omgeving. Bijdragen, beschouwende essays en analyses duiden de getoonde projecten of gaan dieper in op de behoeften en uitdagingen voor morgen. (Door Colette Demil)

DIMENSION

Architectuurboek Vlaanderen N° 11. Architectuur middenin’ - 320 pagina’s Nederlands - Vlaams Architectuur Instituut - ISBN 9789082122527.

Above and

beyond

Heimtextil 2015

Goede voortekenen Heimtextil, ’s werelds grootste vakbeurs voor huis- en projecttextiel in Messe Frankfurt, opent van 14 tot 17 januari 2015 opnieuw haar deuren. De persbabbel begin oktober stond alvast in het teken van positieve vooruitzichten en nieuwigheden. In 2014 zorgden 2.714 deelnemers uit 62 landen voor het vierde jaar op rij voor een toename van het aantal exposanten en het ziet ernaar uit dat de positieve ontwikkeling in 2015 zal worden verdergezet. Dat blijkt niet alleen uit een groter expositieoppervlak en een veelbelovend aantal aanmeldingen ongeveer vier maanden voor de aanvang van het evenement, maar ook uit het feit dat Heimtextil 2015 enkele bekende nieuwe exposanten mag verwelkomen. Daarnaast zullen een aantal gerenommeerde bedrijven die de afgelopen jaren niet exposeerden, in 2015 terugkeren.

Exposanten uit meer dan zestig landen ontmoeten – de innovaties binnen het interieur- en contracttextiel ontdekken – de komende trends intensief beleven en impulsen voor uw onderneming direct benutten. Dit zijn kansen die u alleen krijgt op de grootste vakbeurs ter wereld voor woningen contracttextiel. Voor meer informatie en toegangskaarten ga naar heimtextil.messefrankfurt.com info@messefrankfurt.be Tel. +32 (0) 2 880 95 88

14 t/m 17. 1. 2015

Nieuw De hallen 3.0, 3.1, 4.1 en 8.0 zijn bijna volgeboekt. Voor de editie 2015 zal ook hal 4.0 in gebruik worden genomen. Deze zal het centrale aanlooppunt zijn voor iedereen die op zoek is naar zeer innovatieve producten en toekomstthema’s, zoals de booming business digital printing. Daarnaast wordt “Heimtextil Theme Park” het eventhoogtepunt en centraal inspiratieforum in hal 4.0. Dit nieuw initiatief vormt een uitbreiding op de eerdere trendshow en biedt een nieuwe presentatievorm voor de trendthematiek 2015/2016. “Experience” luidt het overkoepelende trendthema. Theme Park zal ruimte bieden voor een uitgebreide enscenering van brancherelevante toekomstthema’s. Naast bovenstaande nieuwigheden wordt het eveneens uitkijken naar onder andere het Heimtextil boek 2014/2015, de trendspots/presentaties in de hallen 3.1 (wall), 5.1 (sun) en 11.1 (retail), de Young Creations Award, de Green Village (competentiecentrum voor duurzaamheid in Galleria 1) en Design live (wereldwijd grootste platform voor textieldesign, Hal 4.2). (Door Tilly Baekelandt) www.heimtextil.messefrankfurt.com www.heimtextil-theme-park.com

Heimtextil Theme Park „Experience” – Trends 2015/2016. Nu ook in hal 4.0

PRODUCTSPOT

HI-MACS® Onlangs vierde Engels Design and Decoration, exclusief HI-MACS® verdeler voor ons land, haar tienjarig partnership met dit kwaliteitsmerk. Naast een workshop waar men life kon zien hoe HI-MACS® ambachtelijk verwerkt wordt, werden onder meer ook enkele speciale 3D-gevelelementen - met dubbele plooi - en wastafelmodellen gedemonstreerd. Sinds 2006 leidt de Engels Academy - erkend door het Opleidingscentrum Hout en door Bouwunie - elke schijnwerker met interesse om HI-MACS® te leren verwerken, op. Het betreft een specifiek ambachtelijke verwerking, aangeleerd door vier daartoe speciaal opgeleide vaklui. Inmiddels volgden een 160-tal schrijnwerkers – bedrijven die vallen onder PC 124 of PC 126 - de eendaagse opleiding. Indien deze succesvol beëindigd wordt, wordt de schrijnwerker persoonlijk gecertificeerd als HI-MACS®-verwerker. Ook technische scholen zijn vragende partij, zowel voor hun leraars als leerlingen. Zo biedt Engels Academy een formule op maat aan, waarbij leerlingen de opleiding kunnen volgen, en een werkstuk in HI-MACS® - identiek aan dat van de professionals - kunnen vervaardigen. Jos Verwimp, Sales & Marketing Manager HIMACS®: “De platen worden in een speciale oven gelegd en in een tijdsspanne van 12 minuten opgewarmd tot 175°C. Daarna worden ze in een speciale mal thermisch vervormd. Eens afgekoeld blijft het stuk zijn vorm behouden. Inmiddels kiezen meerdere architecten en topdesigners ervoor om met HI-MACS® te werken en zijn er onder meer in Nederland en de UK partners/verdelers.”

Shopfitting

DIMENSION

Toepassingen met HI-MACS® zijn inmiddels legio: manueel vervaardigde trapstijlen, zitmeubelen, gevelbekleding – ook 3D -, badkamer- en keukentoepassingen, designmeubilair… De meest voorkomende toepassing is evenwel shopfitting.

Een recente realisatie is de HI-MACS® gevelbekleding van het Lily-winkelpand in Gent.

biedt brede waaier aan toepassingen

Zo worden momenteel de gevels van een winkelpand op de Antwerpse Meir bekleed met HI-MACS®. Catherine Engels bezoekt architecten en interieurdesigners om hen het product in zijn volheid te laten ontdekken: “Architecten willen weten hoe ver ze kunnen gaan met HI-MACS®. Of welke toepassingen er met deze of gene kleur mogelijk zijn. Recente toepassingen zijn onder andere de balie van het Centraal Station in Antwerpen en de Het Nieuws-desk van de VRT. Een recente in het oog springende realisatie, is de HI-MACS® gevelbekleding van het Lily-winkelpand langs de Kortrijksesteenweg in Gent. Voor gevelbekleding opteren architecten vaak voor een plaatdikte van 9 mm, maar ook 6 of 12 mm zijn mogelijk.”

Met diepteweerspiegeling HI-MACS® kan in principe met alle materialen - hout, metaal, glas… - gecombineerd worden. Bij interieurtoepassingen is hout meestal de drager, in buitenomgevingen metaal. “HI-MACS® wordt nog verder doorontwikkeld”, aldus Jos Verwimp. “Zo werd de Marmo-reeks met marmer-look - elke plaat is uniek - recent in het land van oorsprong Zuid-Korea ontwikkeld. Nieuw zijn ook de HI-MACS® platen met diepteweerspiegeling, speciaal geschikt voor shopfitting. Er zijn om en bij de 110 kleuren beschikbaar. Voor shopfitting zijn het tijdloze alpine wit en zwart de meest voorkomende kleuren.” (Door Philip Declercq)

www.himacs.be

Duurzame, energiezuinige en innovatieve ledverlichting

BB-Ledlightpipes® •

Aparte module of continue lijn

•

DALI aansturing (bi-directioneel)

•

Verblindingsvrij (lage UGRwaarden)

•

5 jaar garantie

•

Resistent tegen water én stof (IP66)

•

Slagvast, schokbestendig en anti-vandalisme (IK 10+)

•

Zeer snel te installeren

•

Bestand tegen zeer lage temperaturen

•

Bekabeling geïntegreerd

•

Traploos dimbaar

•

Zeer hoge lichtuniformiteit

TECHNO SPECIALS NV

Ottergemsesteenweg Zuid 731a - 9000 Gent - België Tel: +32 (0)9 - 325 82 12 - Fax: +32 (0)9 - 325 82 13 www.technospecials.be - info@technospecials.be

BB-Ledlightpipes, een nieuw ledverlichtingssysteem voor ondergrondse en overdekte bouwwerken zoals parkeergarages, voetgangers- en verkeerstunnels, metro- en treinstations, .... Deze onderhoudsvrije ledverlichting is uiterst zuinig in verbruik. BB-Ledlightpipes garanderen meer dan 100.000 branduren, zijn een bijzonder duurzame oplossing en cradle to cradle vervaardigd.

ondersteund door:

een solide bescherming EEN SOLIDE voor een BESCHERMING stevig beroep VOOR EEN

AiNB wordt ondersteund

STEVIG BEROEP www.dedon.be

Ainb wordt ondersteund door:

een solide een so EEN SOLIDE bescherming EENbescherm SOLIDE EEN SO BESCHERMING voor een voor BESCHERMING BESCHERM stevig stevig beroep ber VOORVOOR EEN EEN VOOR

AiNB wordt ondersteund www.argentalu.be door:

www.giroflex.be www.vescom.be

STEVIG BEROEP STEVIG STEVIG BEROEP BER www.dedon.be

www.desso.be www.glazz.eu

Ainb wordt ondersteund door:

www.vescom.be

www.silestone.com www.gira.be

www.vola.be

www.bosspaints.be

www.interfaceflor.be www.aquaconcept.be www.dedon.be www.desso.be www.desso.be www.silentgliss.be www.glazz.eu www.glazz.eu

www.lambrechts.eu www.aro.be www.silestone.com www.desso.be www.silestone.com www.glazz.eu www.formica.be

the ww

www.sigma.be www.giroflex.be www.argentalu.be www.giroflex.be AiNB wordt ondersteund AiNB www.argentalu.be wordt door: ondersteund www.argentalu.be door:

AiNB wordt ondersteund door: www.gira.be www.dedon.be www.dedon.be

partnerpagina ainb.indd 1 www.sigma.be www.vescom.be www.vescom.be www.sigma.be

the future of Glass since 1665 www.saint-gobain-glass.com www.vescom.be www.vola.be www.vola.be

www.deltalight.be www.vola.be www.bosspaints.be www.bosspaints.be

www.formica.be www.gira.be www.gira.be www.saint-gobain-glass.com

www.abet.be www.interfaceflor.be www.aquaconcept.be www.interfaceflor.be www.aquaconcept.be www.gira.be

www.sv.be www.giorgetti.eu www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu www.aro.be www.aquaconcept.be www.lambrechts.eu www.aro.be www.giroflex.be

www.ainb.be

partnerpagina ainb.indd 1

27/02/12 09:51

www.sigma.be www.hansgrohe.be www.sigma.be

the the future future of of Glass Glass since since 1665 1665 www.argentalu.be www.sigma.be www.saint-gobain-glass.com www.saint-gobain-glass.com

the future of Glass since 1665 www.saint-gobain-glass.com www.deltalight.be www.deltalight.be

www.formica.be www.formica.be

www.formica.be www.abet.be www.abet.be

www.sv.be www.abet.be www.sv.be www.giorgetti.eu www.giorgetti.eu

www.ainb.be www.ainb.be www.ainb.be

PRODUCTSPOT

AVC

Wandoplossingen met ultraslank, integreerbaar profiel Sinds enkele jaren heeft avc een partnership met de Italiaanse designspecialist GEMINO. Op Interieur 2008 stelden beide bedrijven hun eerste geïntegreerde glazen wandoplossing voor. Nu lanceert AVC-GEMINO een nieuw, nog verfijnder, concept: het ‘GX’ multifunctioneel profiel van amper 69 mm breed, waarvan de lip tegen het glas loopt. “Door onze trappenactiviteit af te splitsen naar een afzonderlijk bedrijf, kunnen we ons nu volledig focussen op onze specialisatie en core business: geïntegreerde glazen wandoplossingen en akoestische deuren”, aldus Dominiek Callewier (Managing Director AVC, Kortrijk): “De drie hoekstenen van onze AVC-GEMINO geïntegreerde glazen wandoplossingen zijn design, flexibiliteit/ functionaliteit, en akoestische performantie. De goede ‘match’ tussen de finesse van Italiaans design, en onze technische en praktische ervaring zorgt voor de volledige integratie van technieken in het profiel. We denken mee met architect en opdrachtgever om hun esthetische en functionele wensen te vertalen in een uitgepuurd eindresultaat.”

wandpanelen in een labo. Wat de keuzes van kleuren en afwerkingen betreft, volgen we de architecturale trends.”

Ritme architectuur volgen “Een volledig geïntegreerde en hoogkwalitatief afgewerkte glazen wand zorgt niet enkel voor aangename akoestische ruimtes, maar volgt ook het ritme van de architectuur”, aldus Callewier. “De flexibiliteit is er niet alleen in de bouwfase, maar ook bij eventuele verbouwingen. Daarom zijn we graag van in de ontwerpfase bij een project betrokken. De functionaliteit en het geïntegreerde concept zorgen dan niet voor een meerkost. Zo ontwikkelden we, op vraag van een internationaal gerenommeerd architectenbureau, een oplossing voor het integreren van een ventilatie-oplossing.” Een recent project is onder meer het hoofdkwartier van GUCCI in Milaan. (Door Philip Declercq - Foto’s AVC-GEMINO)

www.avc.eu

Ultrafijn multifunctioneel profiel

AVC integreerde een ventilatie-oplossing in dit geïntegreerde plafondprofiel. Bemerk de akoestisch performante schuifdeur. In functie van toekomstige behoeftes kunnen kantoorruimtes worden toegevoegd, verminderd of kan de indeling ervan worden gewijzigd. DIMENSION

Met het GX multifunctioneel profiel lanceert AVC-GEMINO een nieuw, zeer stevig, maar nog slanker profiel - amper 69 mm in plaats van 81 mm -, waarvan de lip tegen het glas loopt. “Een winst van meer dan 10 mm”, aldus Callewier. “Door de lichte constructie is het systeem - zowel met opbouw- als inbouwprofielen - eenvoudig en krachtig van lijn. Vloeren, (koel)plafonds, ventilatie, verlichting, rolgordijnen… worden naadloos via diverse profielcombinaties geïntegreerd. Een ander pluspunt van het GX multifunctioneel profiel: wanden (in glas of vol) kunnen weggenomen worden zonder schade aan vloeren en plafond. Akoestische waarden werden in situ gevalideerd, op volledige deur/wandgehelen, en niet op

REPORTAGE NEW

Belgaclima BelgaFOIL SA De luchtdichte, volvlaks zelfklevende, vochtgestuurde pleisteraansluitfolie voor binnenen buiten combineert de volgende voordelen: luchtdicht, vochtvariabele µd-waarde, blijvend elastisch, overpleister- en overschilderbaar, extra lijmlaag (IGT), 2 zijden zelfklevend, extra brede lijmstrook toepasbaar op alle soorten raamprofielen, 3 gesplitte/ beschermde kleefstroken voor aansluiting metselwerk, ideaal om schade in de luchtdichte bouwschil te herstellen. www.belgaclima.be

Bodart & Gonay CONCEPT 900 GREEN De CONCEPT GREEN-haard wordt gekenmerkt door lage CO- en fijnstofemissies en een perfecte luchtdichtheid en buitenluchttoevoer, waardoor hij geschikt is voor passiefhuizen en huizen met een laag energieverbruik. Concept Green is verkrijgbaar in vier basisafmetingen: 510, 510 V, 760 en 900, als enkelzijdig of dubbelzijdig exemplaar. www.bgfires.com

Vandersanden • Meer isoleren met WF-7 Het nieuw formaat WF-7 is het slanke broertje van de klassieke waalformaat 50. De WF-7 is 3 cm minder breed dan het standaardformaat. De voordelen zijn 3 cm extra ruimte voor isolatie, 3 cm meer potentiële woonruimte en interessante renovatiemogelijkheden. De WF-7 is nu beschikbaar in zes kleuren. Contacteer Vandersanden bij vragen inzake andere kleuren. www.vandersandengroup.be

Nidagravel® 100% waterdoorlatende parkeerplaatsoplossingen Nidaplast leverde 800m2 van haar product Nidagravel® voor de bouw van een parkeerplaats in Gent. De honingraatspecialist werd gekozen voor de inrichting van een parkeerplaats waar design wordt gecombineerd met een uitstekende regenwaterafvoer. “Nidagravel® behoudt de natuurlijke waterdoorlatendheid van de grond en zorgt voor een uitstekende grindstabiliteit. Voor dit perceel, waarbij wordt uitgegaan van een jaarlijkse neerslag van 600 liter per vierkante meter, zal er 500m3 water niet het netwerk binnenstromen, maar naar het natuurmilieu worden afgevoerd” aldus Luc Nuttens (Marketing en Ontwikkeling Nidaplast). www.nidaplast.fr

DuPont™ Corian® breidt aanbod donkere kleuren uit

DIMENSION

DuPont™ Corian® breidt het aanbod van donkere kleuren uit, vervaardigd met de DeepColour™ Technology. Die maakt de productie mogelijk van geavanceerde materialen voor interieur design en architectuur die een superieure combinatie levert van elegantie, functionaliteit en veelzijdigheid van design. De zes nieuwe bruintinten zijn: Deep Bedrock, Deep Mink, Deep Sable, Deep Caviar, Deep Espresso en Deep Storm. www.deepcolour.corian.com

Occhio Sento De nieuwe multifunctionele Sento van Occhio biedt aan de buitenkant een uniek design, met binnenin een revolutionaire led-technologie, gecombineerd in een multifunctioneel systeem met innovatieve bedieningsfunctionaliteit, een superieure lichtkwaliteit en lichtweergave. Het ontwerp is voor zowel woon- als werkomgeving gemaakt. Met de in één richting of in beide richtingen schijnende lampenkoppen, verwisselbare optische inzetstukken voor individuele lichteffecten en de keuze uit verschillende kleuren led-licht, kan het gewenste licht op de situatie van het moment worden afgestemd. www.occhio.de

REPORTAGE NEW

Gyproc • AquaBead zelfklevend hoekprofiel Gyproc introduceert een nieuwe manier om hoeken van Gyproc-platen af te werken. AquaBead is een hoekprofiel dat zelfklevend wordt na contact met water. Het hoekprofiel is makkelijk en snel te monteren en garandeert een sterke en strakke hoekafwerking, zonder blaas- of scheurvorming of oneffenheden. AquaBead is beschikbaar als buitenhoek 90° en als L-Trim. Het maakt deel uit van het complete assortiment papieren hoekprofielen, voorzien van een co-polymeerkern die zorgt voor een hoge schokbestendigheid en minimale kans op beschadiging bij impact. www.gyproc.be

Linum Europe • Samenwerking met Caggiati

Maurizio

Het Italiaanse Caggiati Maurizio is pionier in de vervaardiging van vloerafvoerputten en afvoerkanalen in roestvrijstaal. Geproduceerd uit hoogwaardig RVS, beantwoorden de Caggiati producten aan de hoogste EU kwaliteitsnormen (EN10088-1). Ze oxideren niet en zijn hierdoor geschikt voor vele types afvoer in industriële en utilitaire bouwprojecten waar hygiëne een sleutelwoord is. Voor de distributie in de Benelux doet Caggiati Maurizio beroep op Linum Europe uit Kuurne, sinds 1983 gespecialiseerd in de toelevering naar installatiebedrijven in de sectoren grootkeuken, koeling, HVAC en industriële isolatiebouw. www.linum.eu

Moduleo® Belgische vinylvloeren De luxe vinylvloeren van Moduleo® dragen duurzaamheid hoog in het vaandel. Met een slijtvaste toplaag zijn de tegels en planken ontworpen voor jaren gebruik. De vloeren kunnen zoveel troeven uitspelen dat elke generatie zich erin kan vinden: van plakkerige peuters over ouders met te weinig tijd tot senioren die houden van rust en comfort. Een voorbeeld is de collectie IMPRESS, waarmee een houtlook gecombineerd wordt met de gebruikersvoordelen van vinyl. www.moduleo.com

Legrand en BTicino krijgen het gezelschap van Art d’Arnould Op de Biënnale Interieur 14 in Kortrijk was voor het eerst het high-end designmerk Arnould te zien. Het Franse topmerk van lichtschakelaars zet meteen ook zijn eerste stappen op de Belgische markt. Arnould maakt deel uit van Legrand Group, die in België al sterk vertegenwoordigd is door de merken BTicino en Legrand. De collectie omvat drie stijlen: de Mémoire-lijn is eerder klassiek en traditioneel. Épure doet met zijn minimalistisch en hedendaags karakter net het tegenovergestelde. Fusion tenslotte wil beide werelden met elkaar laten verzoenen en is dus een mix van beide stijlen. De schakelaars worden op maat geproduceerd. www.art-arnould.be - www.legrandgroup.be

Inter-Ceram • Maximum Extralite

ISOVER • renoverenmetisover.be

‘Xtra large tegels’ in marmer en betonlook zijn een nieuwe trend in de tegelsector. Maximum Extralite, de nieuwe collectie van Fiandre in het innovatieve formaat 300 x150 cm, combineert de klassieke kenmerken van een topklasse porcellanato met hoogwaardige eigenschappen als kracht, lichtheid, flexibiliteit en buigzaamheid. Maximum staat voor maximale vrijheid op gebied van design. Enerzijds zorgen de grote platen voor een drastische vermindering van onderbrekingen in de eenheid van het ontwerp. Anderzijds zorgt dit brede gamma voor een grote veelzijdigheid die voldoet aan de meeste technische eisen. www.inter-ceram.be

DIMENSION

Een dak, buitenmuren of een ondergrond isoleren? Of andere akoestische isolatiemaatregelen treffen? Op www.renoverenmetisover.be worden alle oplossingen en systemen voor renovatie- en na-isolatie van ISOVER overzichtelijk opgelijst en besproken. Met een speciale sectie ‘architect’ met alle lastenboeken, technische fiches en ATG-goedkeuringen per oplossing direct voorhanden. www.renoverenmetisover.be

REPORTAGE NEW

ALINEL • Architecturaal “verticaal” aluminium gevelbekledingssysteem

Multiline RO-LED RO-LED van Multiline koppelt basic design aan hoogwaardige lichttechniek. De led-modules van 3000 of 4000K zijn beschikbaar in 15W-2400lm/m en een krachtigere versie van 28W-4500lm/m (160lm/W). Een gesatineerde diffusor maakt de leds onzichtbaar en biedt een rendement van 70%. RO-LED is verkrijgbaar als maatwerk of als standaard armatuur, gependeld of als opbouw, in anodisé of in elke RAL-kleur. www.multiline.be

ALINEL omvat een reeks van elk 8-10 profielen. Samen vormen ze een uniek en gepatenteerd systeem. De hoofdprofielen zorgen voor een eerste verdeling over het vlak, de hoekprofielen voor een naadloze afwerking. Een slimme manier waarmee de profielen onzichtbaar bevestigd zijn en op een inventieve manier in elkaar schuiven, waardoor ze zich aanpassen aan elk oppervlak. www.alinel.be

Deceuninck • ‘Technische gids ramen & deuren’ online Op zoek naar doorsnedetekeningen, inbouwdetails, productkarakteristieken en onderhoudsrichtlijnen voor ramen en deuren? In de nieuwe editie van de ‘Technische gids ramen en deuren’ van Deceuninck vinden voorschrijvers alles wat ze zoeken. De gids is voor alle bouwprofessionals en ook gratis downloadbaar via de website: www.deceuninck.be

Recticel Insulation Nieuwe Eurowall® 21 spouwisolatieplaten

Niko breidt Pure-reeks uit Niko lanceerde in 2006 de designreeks Pure, die tot voor kort bestond uit Niko Pure stainless steel on anthracite, stainless steel on white, natural soft grey, natural red, white steel, black steel, champagne steel, alu grey, alu black en bamboo. In 2014 wordt de reeks uitgebreid met Niko Pure Bakelite®, weathered steel, skin sensation cinnamon, fluent champagne en liquid jade. Voor Interieur 2014 kwamen er nog enkele ontwerpen bij, waaronder Niko Pure alu gold, Niko Pure bronze, Niko Pure alu steel grey, Niko Pure fluent anthracite en Niko Pure liquid snow white. www.niko.eu

Stradus Infra • Virage waterdoorlatende bestrating met innovatief design Met het oog op innovatie en design stelt Stradus Infra de Virage voor, een ecologisch designalternatief voor de klassieke oplossingen. De nieuwe grasbetontegel combineert een ecologisch karakter met een originele, innovatieve vormgeving. Deze laatste maakt het mogelijk met één en dezelfde tegel diverse originele patronen uit te werken. De Virage meet 30 bij 30 bij 12 cm, is geschikt voor personenverkeer en middelzwaar verkeer en is verkrijgbaar in de standaardkleuren. Op aanvraag zijn ook projectgebonden kleuren mogelijk. www.stradusinfra.be

RENSON® stelt schuifpaneel met beweegbare houten lamellen voor

DIMENSION

Met de Loggiawood® presenteerde RENSON® een elegant schuifpaneel, dat een aluminium kader met lamellen uit hout combineert. Bij de nieuwe Loggiawood® Paro 0140 Privacy zijn de lamellen beweegbaar. Ze kunnen manueel gekanteld worden van gesloten naar volledig open en omgekeerd. Deze lamellen zijn in twee velden onderverdeeld, die los van elkaar bediend kunnen worden. Dit ‘Privacy’-concept is ook verkrijgbaar met beweegbare aluminium lamellen onder de naam Loggialu. www.renson.be

In Wevelgem zullen tegen maart 2015 20 nieuwbouwwoningen opgetrokken worden voor huisvestingsmaatschappij De Vlashaard. Dankzij het inzetten van de nieuwe Eurowall® 21 spouwisolatieplaten (λd = 0,021 W/mK) van Recticel Insulation bij het bouwen van deze woningen, wordt dit in de eerste plaats een duurzaam project, dat het wooncomfort van de toekomstige bewoners aanzienlijk verhoogt. www.recticelinsulation.be

REPORTAGE NEW

Sto & Foamglas StoTherm FoamLime Met StoTherm FoamLime introduceert Sto samen met Foamglas een gevelisolatiesysteem dat zich onderscheidt door zijn unieke bouwfysische kwaliteiten. StoTherm FoamLime is volstrekt onbrandbaar en de isolatieplaten zijn absoluut damp- en luchtdicht. Het systeem is gecertificeerd met het natureplus®-label en, net als de andere Sto-gevelisolatiesystemen, weerbestendig en goed bestand tegen algen en schimmels. www.sto.be - www.foamglas.be

Sphinx • Sphinx 345 meubels nu ook in actueel mat

DIMENSION

B.V. DE SPHINX MAASTRICHT introduceert drie nieuwe, actuele kleuren voor de veelzijdig te combineren meubelelementen van de badkamerserie Sphinx 345. Naast de eigentijdse hoogglanskleuren ‘wit’, ‘bourgogne rood’ en ‘platinagrijs’ biedt de serie nu ook keuze uit wit mat, Lava grijs mat en houtstructuur in eiken naturel. De drie nieuwe kleurvarianten voor onderkasten, zijkasten, planchets en spiegelkasten zijn afgestemd op de actuele woontrends, waarin matte, donkere kleuren en elementen met structuur en een natuurlijke uitstraling sfeerbepalend zijn. www.sphinx.nl

Wienerberger • Eco-brick, de gevelsteen voor meer isolatie en woonruimte Eco-brick biedt nu nog meer esthetische troeven dankzij de introductie van diverse nieuwe kleuren uit het aanbod gevelstenen van Terca en Desimpel. Deze gevelsteen is lichter en tot 3,5 cm smaller dan een traditionele gevelsteen en neemt daardoor minder ruimte in. Daardoor beschikt men over meer ruimte om te isoleren of meer woonruimte. Heel interessant indien men streeft naar een laag E-peil of naar een nog energiezuinigere renovatie bij na-isolatie langs de buitenzijde. www.wienerberger.be

Willco Products lanceert innovatief dakrandprofiel

voor

ZinCo stelt Natureline

Het Willco dakrandprofiel bestaat uit twee delen: het dakrandprofiel en een verbindingsstuk. Beide delen zijn geproduceerd volgens Nen-EN 755-9 en opgebouwd uit aluminium (legering 6060T66). De onderen bovenzijde zijn afgewerkt in hetzelfde materiaal. Dit biedt zowel op technisch als op esthetisch vlak een groot voordeel. Het dakrandprofiel is uitermate geschikt in combinatie met de Willco buitengevelbepleisteringen en maakt komaf met scheuren, blazen, vuile strepen, vochtinfiltratie of een vuile gevel. www.willcoproducts.be

Leverancier van daktuinsystemen ZinCo lanceert Natureline, een nieuw dakopbouwsysteem dat is samengesteld uit volledig hernieuwbare bioplastics. Natureline is een verdere uitbreiding van het duurzame ZinCo-assortiment dat bestaat uit recyclebare en/of gerecyclede en/of biologisch afbreekbare grondstoffen. ZinCo werkte het idee voor een dakopbouwsysteem bestaande uit volledig hernieuwbare materialen uit in samenwerking met Tecnaro GmbH. www.zinco.be

ARCHITECTURAL “VERTICAL” ALUMINIUM FACADE SYSTEM www.fakro.be

NIEUWE

GENERATIE

PLATDAKVENSTERS De ALINEL systeembenadering werd ontwikkeld met uitdrukkelijk oog voor details, zoals hoeken en raamaansluitingen. ALINEL is een totaalsysteem, een volledig uitgewerkte samenstelling voor de bekleding van zowat elk denkbaar oppervlak. Per type, ALINEL omvat een reeks van 8-10 profielen. Samen vormen ze een uniek en gepatenteerd systeem. Een slimme manier waarmee de profielen onzichtbaar bevestigd zijn en op een inwendige manier in elkaar schuiven, waardoor ze zich aanpassen aan elk oppervlak. Design: Dit is Belgisch!

ALINEL Type C: unieke verticale symmetrische en blokvormige lijnen, variatie en diepte. ALINEL Type D: koelribachtige vinnen. ALINEL Type A: unieke verticale symmetrische en blokvormige lijnen.

BRENG HET LICHT BINNEN De platdakvensters van FAKRO voorzien de ruimte die zich eronder bevindt van een zee van natuurlijk licht, bieden de mogelijkheid om deze te verluchten en combineren een hoge functionaliteit met ideale thermoisolerende eigenschappen. Uw = 0,76 W/m²K (volgens EN 12567-2) Kan op maat gemaakt worden, perfect dus voor de vervanging van oude koepels.

ALINEL NV T:+32 9 250 03 06

Industriepark 14/106 www.alinel.be

B-9031 DRONGEN info@alinel.be

REPORTAGE NEW

Grada Express • Snelle levering

Bulex • Twee vernieuwende systemen De lucht-waterwarmtepomp Genia AIR kan afzonderlijk of als onderdeel van een hybride systeem voor verwarming en warm water gebruikt worden. De airconditioning vivAIR laat zich opmerken door zijn stille werking en gebruiksgemak. Het gamma bestaat uit mono- en multisplitsystemen. Kenmerkend voor deze twee Bulex-systemen zijn hun eenvoudige installatie en hoge rendement (COP). www.bulex.be

Grada lanceert een nieuwe dienst: Grada Express, een eigen voorraadmagazijn van waaruit binnen de 24 uur kan worden geleverd. Op basis van de jarenlange ervaring stelde Grada in samenwerking met de interne en externe medewerkers een stockgamma samen voor de HVAC-installateur, met de bedoeling voor elke toepassing de beste oplossing te bieden en materiaal snel ter plaatse te krijgen. Indien vanuit Grada Express voor 10u wordt besteld, wordt er de dag nadien in het magazijn of op de werf geleverd. Afhalingen zijn mogelijk tussen 8 en 16u, op vrijdag tot 14.30 u. www.grada.be

Giacomini • Nieuw gemotoriseerd ventiel R274 Dit nieuw gemotoriseerd ventiel R274 (met motor K274Y052) vervangt verschillende kleinere gemotoriseerde ventielen en is een geschikte oplossing voor de synchronisatie bij het openen/sluiten van twee warmtebronnen. De koel-en verwarmingcircuits zijn volledig hydraulisch ontkoppeld en kunnen in één handbeweging individueel aangestuurd worden. Het gemotoriseerd ventiel kan hetzij de twee verbindingen sluiten, hetzij de ene of de andere activeren. Moduleerbaar naar wens en ideaal voor alle verwisselbare warm/koud systemen (plafonds, ventiloconvectoren, vloerverwarming). Dit imposant messingstuk omvat 2 kogelkranen. Dankzij een functioneel ontwerp is de motor gemakkelijk te monteren en te bevestigen op de basis. www.giacomini.be

Dessol-Suntech Zehnder Vitalo Bar & Spa De Zehnder Vitalo is ontworpen door het ontwerpersduo King & Miranda en is verkrijgbaar in twee verschillende ontwerpen, met handdoekhouder (Bar) of met uitsparingen (Spa). De voordelen zijn: meer ruimte (een profiel van slechts 16 mm), hygiënisch en gemakkelijk schoon te maken dankzij het gesloten oppervlak, naadloze integratie in het interieur, innovatieve productietechniek, unieke structuur (combinatie van aluminiumplaat, grafiet en polyamide). www.zehnder.be

Dessol-Suntech biedt de oplossing om tijdens alle seizoenen te genieten. Het resultaat is een terras dat op maat kan worden voorzien van een elegante en zeer functioneel geautomatiseerde terrasoverkapping. De systemen zijn modulair opgebouwd en kunnen aanzienlijke afmetingen aan, zoals bijvoorbeeld de overkapping van een zwembad. Dessol biedt daarnaast een uitgebreid gamma aan producten om het systeem of terras af te sluiten, al dan niet te gebruiken in combinatie met een terrasoverkapping: Dessol-glass, Dessol-shutters en Dessol-fix. www.dessol.be

Futurfantastic.be • Verbouwing afgerond

DIMENSION

Futurfantastic.be is het Belgische Multi-Comfort Sustainable Habitat-pilootproject van de groep Saint-Gobain. Die ging in 2013 de uitdaging aan om een modale woning in het Antwerpse te renoveren tot een bijna-nulenergiewoning. Zowel particuliere verbouwers als professionelen uit de bouwsector konden het proces ‘in real time’ en ‘in real life’ volgen op de website en de facebookpagina. Een goed jaar later zijn de werken klaar en bewijst het Futurfantastic-renovatieproject concreet dat vandaag al verbouwen tot bijna-nulenergie geen mission impossible is. www.futurfantastic.be

VOLA Bvba Tour & Taxis Havenlaan 86c 1000 Bruxelles Tel: +32 2 465 96 00 sales@vola.be www.vola.be

Inspirerende renovaties met leien in vezelcement

S I T GRA ierat i p s in boek

72 paginaâ&#x20AC;&#x2122;s 29 originele ontwerpen De succesvolle serie Best of Slates krijgt er een broertje bij: Best of Renovation. Hier worden enkel renovatieprojecten behandeld, waarbij vezelcementleien voor het dak, op de gevel of voor de volledige buitenschil werden gebruikt. Met haast geen enkel ander bouwmateriaal kunnen daken en gevels scherper worden gevormd dan met vezelcementleien. De kleinformaat leien passen zich dan ook perfect aan kanten en bogen, daken oversteken en insprongen aan. Tevens kunnen daken traditioneel of modern worden uitgevoerd, zonder dakoversteken en met ingewerkte dakgoten en afvoerpijpen. Verschillende voorbeelden in dit boek zijn eveneens voorzien van een detailtekening op schaal 1:10. Vraag uw gratis exemplaar aan via info@eternit.be.

Eternit NV-SA

Kuiermansstraat 1 B-1880 Kapelle-op-den-Bos

Tel. +32 (0)15 71 71 71 Fax +32 (0)15 71 71 79

RPR Brussel-RPM Bruxelles BTW BE 0466 059 066 TVA

KBC 482-9098061-09 info@eternit.be