DIMENSION 39 - NL

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY JAARGANG 10 JAN-FEB-MAA 2016 - N39

DIMENSION

Afgiftekantoor Oostende X - P602602 - Driemaandelijks tijdschrift - Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

ARCHITECT@HOME SVEN GROOTEN - B-ARCHITECTEN • PROJECT DESIGNCENTRUM ALS STEDELIJKE LINK - CENTRE DU DESIGN MONS - MATADOR • STAD IN DE KIJKER ROESELARE • ACTUEEL MEER DOEN MET MINDER: INSPIRATIE BIJ MICRO EN MINI • TECHNIEK LEVENSLANG VOOR LEDVERLICHTING?

B-architecten © Olmo Peeters

Uw creativiteit wordt ook tijdloos, met Reynaers Aluminium.

Uw ideeĂŤn moeten de tand des tijds doorstaan en zo ook de materialen die u gebruikt. De raam- en deurprofielen van Reynaers Aluminium vullen perfect uw plannen aan met esthetische en functionele oplossingen, waar u trots op kan zijn. Creatief passen ze door hun veelzijdigheid bij elk ontwerp: modern of klassiek, nieuwbouw of renovatie. Bovendien geven ze uw klanten ook nog jaren extra woonplezier door het beperkte onderhoud, de goede isolatie en het duurzame materiaal.

www.reynaers.be

Wie verder kijkt, kiest Reynaers Aluminium

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

DIMENSION

INHOUD

08

20

“Noem ons maar een ontwerpatelier”

Designcentrum als stedelijke link

Sven Grooten - B-architecten

Centre du Design Mons - Matador

30

Helpdesk 06 Actueel 39 Actua 50 Dossier 54 Beurzen 58 Media 62 News 69

COVER Passiefbouwschool Zonnekind in Kalmthout Lees meer op pagina 08 B-architecten © Olmo Peeters

45

“Roeselare is vandaag inspirerend voor anderen”

Levenslang voor ledverlichting?

Burgemeester Luc Martens Roeselare

Het lichtstroombehoud van lichtbronnen

16

18

27

24

36

Standaard uniek.

U wilt ontwerpvrijheid. Uw klant wil zekerheid. Het Schüco Parametric System biedt beide. Geen industriële uniformiteit, maar individuele flexibiliteit in seriematige bouw. Zo bent u verzekerd van unieke ontwerpen, een betrouwbare planning en feilloze fabricage. www.schueco.be

Windows.

Ramen. Deuren.

Doors. Gevels.

Façades.

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

DIMENSION

VOORWOORD

Periodiciteit Driemaandelijks Hoofdredactie Tilly Baekelandt T +32 (0)56 33 42 72 tilly.baekelandt@fcomedia.be Redactie Staf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq, Alex Baumans, Koen Vandepopuliere, Bart Vancauwenberghe Reclame-advies Katja Wijffels GSM +32 (0)473 86 59 70 katja.wijffels@fcomedia.be Vormgeving marieke.veys@fcomedia.be Verantwoordelijk uitgever FCO Media: Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies - T 056 77 13 10

de associatie van interieurarchitecten association des architectes d’intérieur

de associatie van interieurarchitecten

In samenwerking met Communicatiecoördinator Pieter De Groote - T 02 212 26 99 Dimension wordt ook verstuurd naar interieurarchitecten - AiNB

Version française sur simple demande association des architectes d’intérieur

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de adver-

Darwin en de architect Baseerde Richard Darwin zijn wetenschappelijke theorie over de survival of the fittest op een analyse van de architectenpopulatie? Om het hoofd boven water te houden, moeten wij architecten alle overlevingstrucs bovenhalen. We moeten onredelijk veel verantwoordelijkheid opnemen. We moeten rekening houden met een veelvoud aan gesprekspartners. We moeten spanningen gladstrijken en conflicten ontzenuwen.

We moeten streven naar perfectie en constant alles onder controle houden. Als ondernemer moeten we een optimaal werkklimaat creëren en de nodige schouderklopjes uitdelen, zodat onze medewerkers gemotiveerd aan boord blijven. We moeten ervoor zorgen dat we onze zaken ook financieel keurig rond krijgen. Dat alles stelt ons persoonlijk welbevinden dagelijks op de proef en veronderstelt een stevige ruggengraat.

Geen toeval dat ik de voorbije weken meerdere keren het bericht kreeg over collega’s die met een burn-out te kampen hebben. We zijn ontvlambaar als luciferhoutjes en bovendien veel fragieler, want een keer aangestoken branden we aan beide zijden tegelijk.

Maar de theorie van de natuurlijke selectie biedt ook kansen. Wie de krachten bundelt en gepast inspeelt op de situatie, kan de omstandigheden niet alleen beheersen maar ook naar zijn hand zetten. Daar zetten wij als beroepsorganisatie ook in 2016 voor 100% op in. Uw bekommernissen zijn onze thema’s voor de voorbije en toekomstige colloquia, congressen en andere infomomenten. We nodigen u allemaal alvast uit voor het op 2 juni geplande architectencongres, dat focust op het thema ‘organisatie van architectuuropdrachten’. Daarmee schakelen we een tandje hoger in de strijd tegen architectuurwedstrijden en andere oproepen die gratis of armzalig geremunereerde inspanningen vragen van architecten, in ruil voor een onredelijk kleine kans op succes. Een eenmalige big bang die alle oplossingen binnen handbereik brengt, kunnen we u niet beloven. Maar door stap voor stap te laboreren aan dikwijls kleine - verbeteringen, kunnen we ontsnappen uit de rode zone van met een burn-out bedreigde beroepsgroepen.

tenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever advertenties.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Architect Kati Lamens, nationaal voorzitter NAV www.nav.be/opinie @navarchitecten DIMENSION

erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden

05

HELPDESK

HELPDESK 01

Ik ben al een jaar werkzaam als stagiair en heb geen eigen projecten.

Wanneer moet ik overschakelen naar btw-plichtige en dus btw doorrekenen aan mijn stagemeester? Wat als ik al facturen verstuurde zonder btw maar er wel moet betalen?

heeft aangerekend op de factuur staat hieraan niet in de weg. Mogelijks kan u de btw wel navorderen van de afnemer.

Indien u de situatie niet spontaan rechtzet alvorens een btw-controle wordt aangekondigd, kan men een boete opleggen van maximum 20% van het btwbedrag, alsook laattijdigheidsinteresten van 0,8% per maand.

In de Parl. Vraag nr. 341 van 01.01.1993 is (niet voor het eerst) bevestigd dat een architect-stagiair niet de hoedanigheid heeft van btw-belastingplichtige als hij enkel werkzaam is voor zijn architectstagemeester (tenzij hij wel wenst als btw-belastingplichtige te worden beschouwd).

Van zodra de architect-stagiair echter naast zijn stage-activiteit zelfstandig en in het kader van een economische activiteit zogenaamde “belastbare handelingen” verricht zal deze voor de gehele activiteit (ook de diensten voor de stagemeester) als btw-plichtige worden beschouwd. De diensten voor de stagemeester zullen dan ook aan btw moeten worden onderworpen.

Mogelijks kan er ook een boete worden opgelegd voor het niet tijdig indienen van een formulier 604A (aanvraag tot btw-belastingplichtige).

DIMENSION

Heeft u in het verleden facturen verstuurd zonder btw, maar blijkt dat u toch btw-plichtige was, dan zal u op deze prestaties alsnog btw moeten afdragen aan de schatkist. De dienstverrichter/leverancier is in principe de schuldenaar van btw ten opzichte van de schatkist. Het feit dat u geen btw

06

Leslie Rottiers en Filip De Scheemaeker, SBB Accountants & Adviseurs

02

De opdrachtgever heeft opmerkingen over de uitvoering van het buitenschrijnwerk en wil deze graag uitgevoerd zien. De aannemer wenst hier niet op in te gaan en is niet bereid om de oplevering van de werken te doen. Bovendien laat hij uitschijnen de laatste schijf te laten vallen. Hoe moet ik hier mee omgaan?

Vooreerst moet opgemerkt worden dat de oplevering (aanvaarding) een eenzijdige rechtshandeling is die uitgaat van de bouwheer. Verder is de aannemer er

in principe toe gehouden om de werken uit te voeren conform de overeenkomst tussen de partijen. Dit impliceert tevens dat de werken moeten worden uitgevoerd volgens de regels van de kunst.

De architect stelt zich de vraag hoe hij met de door hem geschetste situatie moet omgaan. De architect dient de bouwheer bij te staan bij de voorlopige oplevering en zal tevens advies moeten verlenen over de opleverbaarheid van de uitgevoerde werken. Technisch zal onderzocht worden of de werken in aanmerking komen voor voorlopige oplevering. Indien dit niet het geval is, dan zal de architect de bouwheer moeten adviseren om de voorlopige oplevering te weigeren. Daarnaast is het uiteraard mogelijk dat partijen (de bouwheer en de aannemer) een regeling treffen. Deze regeling zou erin kunnen bestaan dat de aannemer geen verdere werken uitvoert en dat de opdrachtgever geen bijkomende betalingen meer dient te doen (ik begrijp dat de aannemer mogelijk de laatste schijf van de aannemingssom wil laten vallen). De architect is geen partij bij een gebeurlijke overeenkomst (minnelijke regeling) tussen opdrachtgever en aannemer. Wel is het m.i. vereist dat de architect de opdrachtgever informeert en adviseert over de nog aanwezige gebreken en onvolkomenheden en de vraag of deze in verhouding staan tot de niet te betalen som.

Joris Wouters, GSJ Advocaten

»

»

03

Rond de voorlopige oplevering merken we dat aannemers vaak minder de termijnen respecteren, waardoor de opvolging van de werf voor ons nodeloos langer wordt. We adviseren de opdrachtgevers ze in gebreke te stellen, maar dit brengt in veel gevallen geen verbetering met zich mee.

De boetes opgelegd door de bouwheer worden in veel gevallen netjes betaald door de aannemer, maar dit heeft geen invloed op de reeds afgesproken erelonen architectuur. De opdrachtgevers zijn niet vaak geneigd om juridische stappen te ondernemen uit vrees dat het nog meer zal uitlopen. Hoe moeten we hier als architect mee omgaan?

Indien de uitvoering van de werkzaamheden wordt verlengd om redenen die toe te schrijven zijn aan de aannemer doet de architect er goed aan de bouwheer te adviseren de aannemer in gebreke te stellen. De bouwheer is alleszins gehouden het nodige te doen naar de aannemer opdat de architectenopdracht binnen een redelijke termijn kan uitgevoerd worden. Het stilzitten van de opdrachtgever kan volgens rechtsleer de ontbinding van de architectenovereenkomst lastens de opdrachtgever rechtvaardigen. (K. UYTTERHOEVEN, “De architectenovereenkomst”, in K. DEKETELAERE e.a. (eds.), Handboek Bouwrecht, Antwerpen, 2013, Intersentia, p.

683, nr. V.297).

Wij lezen in de vraagstelling dat evenwel een ingebrekestelling aan de aannemer niet het beoogde effect lijkt te hebben. Tevens zouden bouwheren niet geneigd zijn om verdere juridische stappen te nemen en zou het voor de architect niet eenvoudig zijn om druk uit te

oefenen op de bouwheer. Het spreekt voor zich dat wanneer duidelijk is dat de bouwheer geen procedure wenst op te starten, een ingebrekestelling veelal niet het beoogde effect zal hebben. In beginsel zullen maatregelen om een in gebreke blijven te doen ophouden pas afdwingbaar worden na het voeren van een procedure voor de bevoegde rechter of na een concrete dreiging tot het nemen van verdere stappen (zoals de buitengerechtelijke ontbinding of buitengerechtelijke vervanging).

De architect zou eventueel in zijn overeenkomst met de opdrachtgever een beding kunnen opnemen dat stipuleert dat de architect recht heeft op vergoeding van de bijkomende prestaties te wijten aan een verlenging van zijn opdracht om redenen toe te schrijven aan de aannemer dan wel de bouwheer. Op deze wijze kan de architect zonder opstart van een juridische procedure in principe bijkomende betaling vragen voor zijn bijkomende prestaties. Op die manier wordt de bouwheer tevens onder druk gezet om het nodige te doen ten aanzien van de aannemer. De architect zal evenwel zelfs met opname van een beding in de overeenkomst dienen te verantwoorden welke bijkomende prestaties hij moet stellen ten gevolge van de verlenging, evenals op welke elementen hij zijn bijkomend ereloon baseert (P. BRULEZ, “Knelpunten architectenovereenkomst”, in N. CARETTE en A.L. VERBEKE (eds.), Knelpunten Vastgoedpromotor, vastgoedexpert en architect, Leuven, 2011, Intersentia, p.

102, nr.23, met verwijzing naar COB nr.

26 “Advies inzake de contractuele bepalingen in overeenkomsten tussen een architect en zijn cliënt”, Brussel, 2009, Commissie voor Onrechtmatige Bedingen, http://economie.fgov.be/nl/binaries/COB26_tcm325-97626.pdf, p. 31).

04

Geldt de regelgeving omtrent lichten en zichten ook als de woning aan de straat grenst? Mag ik een dubbel of enkel opendraaiend raam voorzien op minder dan 6 decimeter in de voorgevel?

De reglementering inzake lichten en uitzichten is opgesteld vanuit de bedoeling om inkijk op naburige percelen te beperken. Zo stelt artikel 679 BW “men mag op datzelfde erf (lees: erf van de nabuur) geen zijdelings of schuine uitzichten hebben, tenzij er een afstand is van zes decimeter”.

Voor een raam geplaatst in de voorgevel onmiddellijk grenzend aan de straat is de beperking van artikel 679 BW volgens ons niet van toepassing. Er is immers geen inkijk mogelijk op het erf van de nabuur. Er is enkel een rechtstreeks en schuin uitzicht op de openbare weg, waarvoor de reglementering van lichten en uitzichten echter niet van toepassing is (artikel 680bis BW). De situatie is anders als de buur over een voortuin beschikt. In dit geval zou er immers wel een schuin uitzicht op het perceel van de buur kunnen zijn.

Ons inziens kan in casu zowel een dubbel als enkel opendraaiend raam worden voorzien zonder de beperking van een minimum afstand van 6 decimeter.

Nick Pluim, GSJ Advocaten

De NAV-helpdesk heeft als doel eerstelijnsvragen van zijn leden op te lossen binnen een redelijke termijn van enkele dagen. NAV doet in dit kader een beroep op een netwerk van adviseurs en specialisten: architecten, UNIZO/Federatie Vrije Beroepen, SBB Accountants & Adviseurs, het advocatenkantoor GSJ Advocaten en het adviesbureau VEKMO. NAV en de beantwoorders zijn niet verantwoordelijk voor de in-

Mattias Verbruggen, GSJ Advocaten

houd en interpretatie van de antwoorden.

DIMENSION

HELPDESK

07

@HOME

Sven Grooten - B-architecten

DIMENSION

© Studio Dann

“Noem ons maar een ontwerpatelier”

08

@HOME

“Na mijn studies aan het Antwerpse H.A.I.R., het latere Henry van de Veldeinstituut, wou ik per se de voortgezette opleiding architectuur en stedenbouw aan Het Berlage Instituut in Amsterdam volgen”, vertelt Sven Grooten. “Hoewel mijn ouders het hoge inschrijvingsgeld niet konden betalen en ik als werkstudent amper voldoende wist te vergaren voor één trimester, had ik me toch ingeschreven. Gelukkig stelde Interbuild net toen een beurs ter beschikking voor beloftevolle studenten die in het buitenland wilden studeren.” In Amsterdam leerde Sven Grooten zijn huidige twee partners kennen, die drie jaar ouder waren en daar ook voor Berlage waren geland. “Evert werkte bij Neutelings Riedijk, Dirk heeft een tijd bij West 8 doorgebracht en is dan terug naar Antwerpen getrokken. Met Evert deelde ik in die tijd een appartement in Amsterdam.”

Wat was er toen zo uniek aan Berlage, niet te verwarren met het huidige The Berlage dat, sinds de besparingsgolf Nederland overspoelde, deel uitmaakt van de afdeling Bouwkunde aan de TU Delft?

Sven Grooten: “Het was een bijzonder kleinschalige opleiding, met over de twee jaren verspreid amper 34 studenten. Het was ook een erg internationale omgeving. Per land waren maximaal twee studenten toegelaten. De opleiding focuste op creativiteit en ontwerp.

Elke week hadden we een workshop of een presentatie, telkens met of voor klinkende namen: Rem Koolhaas, Zaha

Hadid, Daniel Libeskind, Tadao Ando, Alejandro Zaera, Jean Nouvel. Dat had een enorme impact op de jonge snaak die ik toen was. We werkten keihard en leerden niet alleen hoe je complexe programma’s moet vertalen in een concept en vorm, maar ook hoe je die vertaling moet presenteren aan een internationale jury. Hoe verschaf je iemand in een halfuur inzicht in een stedenbouwkundig plan van tientallen duizenden vierkante meters? Omdat het ritme zo hoog lag, leerde je ook samenwerken met mensen van uiteenlopende nationaliteiten en achtergronden. Alleen kwam je er niet, je moest telkens weer coalities aangaan om samen een project te bedenken. Zo dringt het besef door dat het niet om het individu gaat, maar om het project. Die cultuur huldigen wij ook bij B-architecten. Niet toevallig hebben we een generieke benaming, waarin onze individuele namen niet voorkomen. Alles draait hier rond het team dat wij samenbrengen en waarmee we samen projecten bedenken.”

Een B met vele kantjes Ook de naam B-architecten was onrechtstreeks een uitvloeisel van de Amsterdamse periode. “In de opleiding werden vriendschappen voor het leven gesmeed. We kwamen geregeld bij elkaar over de vloer en iedereen kookte dan zijn of haar typische gerechten. Wij, de Belgen, pakten uit met mosselen en

witloof. Toen we een naam zochten voor ons bureau, droegen we dat predicaat ‘de Belgen’ nog altijd mee. Zo zijn we bij die karakteristieke nationale zelfklever voor auto’s gekomen. Toen bleek dat het logo nog vrij was, hebben we er meteen een patent op genomen. De B heeft ook andere connotaties. Ze verwijst naar main stream versus alternatieve stromingen, zeg maar zoals B-films of Bkantjes van singles. ‘Marina’ van Rocco Granata was bijvoorbeeld zo’n B-kantje.

Bij gebrek aan een echt bureau met echte opdrachten bevonden we ons bij de oprichting van B-architecten in een soortgelijk B-gebied.”

“Wedstrijden genereren een boost aan energie en creativiteit in het bureau en creëren ruimte voor onderzoek.”

De rechtstreekse aanleiding voor de oprichting was de architectuurwedstrijd voor de Beursschouwburg, opgezet door het departement Cultuur van de Vlaamse overheid. “Het was een van de eerste anonieme wedstrijden, wat vertrouwen gaf in de objectiviteit. Ik woonde toen met mijn vriendin in Brussel en we hadden allebei een grote affiniteit met de wereld van het theater en de dans. Mensen uit die wereld hebben ons aangepord om deel te nemen aan de wedstrijd die we in 1998 hebben gewonnen.”

In de architectuurwereld vormde de jonge roedel van B-architecten duidelijk een buitenbeentje. “In die periode was architectuur een bloedserieuze aangelegenheid. Vanuit onze achtergrond aan de Academie waren wij bevriend met mensen uit de modewereld, zoals Walter Van Beirendonck, Raf Simons, Veronique Branquinho en Stephan Schneider. Toen Walter ons vroeg om zijn winkel in te richten, hebben we dat met volle goesting gedaan, hoewel dat toen not done was voor architecten. Pas toen OMA twee jaar later de winkel van » DIMENSION

Sven Grooten, Evert Crols en Dirk Engelen richtten B-architecten op toen ze in 1997 werden geselecteerd voor de tweede ronde van de architectuurwedstrijd voor de verbouwing van de Brusselse Beursschouwburg. “Een sprong in het ijle”, blikt Sven Grooten terug, “want we hadden toen geen noemenswaardige opdrachten.” Het kan verkeren. Vandaag omvat de samenwerking twee architectenvennootschappen met 42 medewerkers en een onmiskenbaar eigen karakter. Die eigenheid danken ze mede aan de magneet die hen bijna twintig jaar geleden bij elkaar bracht: Het Berlage Instituut.

09

© Olmo Peeters

© Ilse Liekens ©?

© Ilse Liekens

@HOME

01

02 02

Prada in New York voor zijn rekening nam, zijn de geesten gekeerd. In 2001 hebben we op vraag van Walter ook de scenografie voor het Modejaar ingevuld.

Een unieke ervaring was dat. Op zo’n ogenblik moet je alles wat je kent, zowel durven achterlaten als durven delen met anderen. Wat telt, is eens te meer het project, niet het ego. Dat sloot aan bij wat we vanaf het begin ambieerden en blijven ambiëren: een ontwerpatelier dat, breder dan architectuur, bezig is met creativiteit en telkens weer begint met een wit blad om nieuwe concepten te bedenken, gebaseerd op een zekere traditie. Standaardoplossingen, -details en -lastenboeken zijn ons bijvoorbeeld vreemd.”

Angry young men

DIMENSION

Dat recalcitrante imago werd nog eens extra in de verf gezet door de inrichting van BSBbis, de loods waarin de mensen van de Beursschouwburg tijdens de drie jaar durende verbouwing een tijdelijk onderkomen vonden. Met het verrassende materiaalgebruik en de dito oplossingen verlegden de jonge architecten een steen in de rivier. “Bij gebrek aan budget moesten we out-of-the-box oplossingen bedenken. Voor de geluidsisolatie stelden we zandzakjes voor, die we gratis konden krijgen bij de civiele bescherming. We hebben daarvoor de wet nader bekeken en de dienst een brief ge-

10

schreven dat we zo’n 4.000 zandzakjes nodig hadden om een maatschappelijk probleem van geluidsoverlast in Brussel te voorkomen. Voor de kantoren zochten we naar een afsluitbaar, akoestisch geïsoleerd en makkelijk te verwarmen alternatief voor de klassieke, te dure oplossingen. Zo zijn we tot prefab serres gekomen, die voor een habbekrats te vinden waren in een DIY-keten. Het resultaat was bevreemdend maar iconisch en, veel belangrijker, het probleem was opgelost. Een publicist noemde ons toen de angry young men van de architectuur.”

Het concept van het ontwerpatelier zonder grenzen valt ook af te lezen aan de gevarieerde portfolio die B-architecten in twee decennia hebben opgebouwd.

Die omvat een rijke variatie aan publieke gebouwen, sociale woningbouw en andere vormen van individueel of gegroepeerd wonen, kantoren, winkels, scholen, stedenbouwkundige masterplannen, beursstanden en scenografie voor tentoonstellingen en theatervoorstellingen. Het meest out-of-the-box vindt Sven Grooten hun tentoonstellingsconcept voor het MAS, het Antwerpse Museum aan de Stroom, een gebouw van Neutelings Riedijk. “Aanvankelijk lagen er plannen voor om de diverse collecties die daar zijn samengebracht –het etnografisch museum, het scheepvaartmuseum, het museum voor volkskunde, havenkranen – gewoon op elkaar

te stapelen. Wij hebben toen de aanpak in verhalen voorgesteld. Met die opdracht ging voor ons een nieuwe wereld open. We moesten bij experts op zoek naar de verhalen en naar de noodzakelijke technische kennis. Welke objecten mag je wel of niet aanraken? Kan je ze bevestigen en zo ja, hoe? Hoe belicht je ze? Mogen ze in het museum blijven of moeten ze weer veilig worden weggeborgen na een bepaalde tijd? Tegelij-

01. Op het gelijkvloers van de passiefbouwschool Zonnekind in Kalmthout bevinden zich drie kleuterklassen en de instapklas, op de verdieping het klaslokaal van het eerste leerjaar, de refter en een polyvalente ruimte. Een zonwerende luifel creëert een overdekte speelzone. (zie ook foto cover) 02. Op de tweede verdieping van de vroegere hoofdzetel van de Antwerpse Waterwerken bevinden zich de kantoren van het communicatiebureau Prophets.

De vloer, de werkeilanden en de plantenvakken zijn uitgevoerd in verschillende soorten multiplexplaten, gelegd in een grafisch patroon.

03. Na een open architectuurwedstrijd kreeg B-architecten het licht op groen voor de verbouwing van een kantoorgebouw uit de jaren 1970, een 19e-eeuws pand en een vroeger herenhuis tot één publiek gebouw: Muntpunt.

04. In het kader van het Duurzaam Wijkcontact Albert ontwierp B-architecten dit poortgebouw met buurtvoorzieningen aan de Alsembergsesteenweg in Vorst. De twee gebouwen herbergen lokalen voor zachte sporten, polyvalente ruimtes en een sociaal restaurant. Samen met Omgeving wordt ook de publieke ruimte volledig heraangelegd.

@HOME

“In een verdicht stedelijk weefsel is plaats voor samenleven nodig. Dat gaat niet alleen om publieke ruimte, maar ook om collectieve plekken binnen gebouwen.”

Diamanten slijpen in second life modus

zoektocht naar een kantoorplek zagen wij wel brood in de site. Na de revival van Zurenborg en de heraanleg van de stationsomgeving met een nieuwe uitgang langs het Kievitplein, moest logischerwijze deze wijk aan bod komen.

We hebben het complex een zachte renovatie gegeven en de volumes behouden, op een nieuwbouw met appartementen en ondergronds parkeren langs de straatkant na, waar een huisje is gesloopt. Alle buitendeuren geven uit op een gemeenschappelijke binnentuin en de lofts werden casco opgeleverd, zo-

© Ilse Liekens

In 2001 vestigde het bureau zich in een voormalige diamantslijperij in Borgerhout, een buurt die toen nog werd gekenmerkt door kansarmoede, drugsproblemen, sluikstorten en andere overlast.

“Een aantal architecten had voor de site al ontwerpen gemaakt, meestal voor luxueuze lofts. Maar dat doelpubliek investeerde zijn centen liever op meer aantrekkelijke locaties zoals Antwerpen-Zuid of de Scheldekaaien. In onze

dat kopers de verdere afwerking in hun eigen ritme en volgens hun financiële middelen konden invullen. Dat stelde ons in staat om ook zelf een ruimte te kopen. Niet lang daarna werden de straten heraangelegd en ontwikkelde de wijk zich tot een jonge woonbuurt. Op maat van onze groei hebben wij, als er iets vrijkwam, extra ruimtes gekocht via een patrimoniumvennootschap die verhuurt aan het architectenbureau.

Omdat we nu inefficiënt verspreid zitten over vier ruimtes en alweer uit onze voegen barsten, zijn we op zoek naar een nieuwe locatie.”

De omvorming van de diamantslijperij illustreert in meerdere opzichten de krachtlijnen van B-architecten. De gezamenlijke binnentuin is bijvoorbeeld geen toeval. Collectieve ruimte is een belangrijk gegeven als je inzet op verdicht stedelijk wonen, betoogt Sven »

© Ilse Liekens

kertijd stortten we ons in de wereld van de presentatietechnieken met touchscreens, multimedia en noem maar op.

Tot slot moesten we dat alles toegankelijk maken voor een breed publiek, met de gepaste aandacht voor politieke en andere gevoeligheden.”

© B-architecten

03

DIMENSION

04

11

@HOME

Grooten. “Het belang van publieke ruimtes is al dikwijls benadrukt. Zo heeft een stad met een kanaal of rivier het voordeel dat er sowieso ruimte is die gegarandeerd nooit ontwikkeld kan worden.

In een masterplanning moet je hetzelfde nastreven en plekken vastleggen die altijd vrij zullen blijven. Hetzelfde geldt voor individuele gebouwen. Dikwijls ontbreekt daarin de aandacht voor collectieve ruimtes, die nochtans erg belangrijk zijn. Een hal of een trap waar je elkaar niet verdringt maar genereus tegemoet kunt treden, zijn vaak een ontbrekende schakel. Een genereuze inkomhal is een vorm van sociale duurzaamheid. In een verdichte omgeving moet je ruimte creëren om samen te leven. Dat kan, om enkele voorbeelden uit onze eigen opdrachten te plukken, een buurtschuur zijn waar je tuintoestellen plaatst die gedeeld worden, een collectief zwembad dat per appartement slechts een minimale meerinvestering

DIMENSION

12

lijk 100 jaar of zelfs een veelvoud daarvan meegaat en intussen verschillende functies krijgt, moet je als architect altijd eerst alle mogelijkheden overwegen voor je beslist om te slopen, vinden wij.”

Van B naar B-bis architecten

© B-architecten

Naast B-architecten runnen de drie vennoten samen met interieurarchitect Sebastiaan Leroy sinds enkele jaren ook de architectenvennootschap B-bis architecten. Daarin is ruimte voor de opdrachten die schaalmatig of economisch niet langer een plek konden krijgen binnen B-architecten: de nieuwbouw of renovatie van particuliere woningen, winkelinrichtingen, interieurs.

B-bis neemt een aparte ruimte in met een eigen aankleding en een afzonderlijk team van architecten, maar kan wel terugvallen op de organisatiestructuur van B-architecten. “De schaal is compleet verschillend. Bij B-bis architecten legt een architect zich toe op een of meerdere projecten en is er alle tijd om, samen met de particuliere klant, bijvoorbeeld de keuze van materialen en kleuren te bestuderen. Bij B-architecten

© Caffeine – Thomas De Bruyne.

“De drie vennoten bespreken alle opdrachten met de betrokken projectleiders en projectarchitecten.”

vergt, of een gemeenschappelijke ruimte voor familiefeesten, buurtbijeenkomsten of andere gelegenheden.”

Het hergebruik van de diamantslijperij die al 15 jaar leegstond, past ook in de ‘second life’-visie van de architecten.

Sven Grooten: “Vandaag hoor je meermaals pleidooien om een bestaand gebouw af te breken en te vervangen door een energiezuinige nieuwbouw. Maar is dat daadwerkelijk de meest duurzame oplossing als je alle parameters in overweging neemt? Wij hebben zeker geen pasklaar antwoord, maar het loont altijd de moeite om de studie uit te voeren, vinden wij. De Post in Oostende was bijvoorbeeld een heel moeilijk gebouw dat na veel vijven en zessen beschermd is, en waar wij een kunst- en cultuurcentrum van gemaakt hebben dat functioneert. Muntpunt in Brussel was een banaal kantoorgebouw dat we een nieuwe invulling hebben gegeven als bibliotheek. In Antwerpen hebben we van een al even banaal kantoorgebouw het Scoutshuis van de Scouts en Gidsen Vlaanderen gemaakt, met een houten toren, winkel, hotel, kantoren en vergaderruimtes. In een cultuur als de onze waar het patrimonium toch gemakke-

05

06

draait alles om teamwerk en krijgt de relatie met de professionele publieke of particuliere opdrachtgever een heel andere inhoud. We delen dezelfde administratieve ondersteuning, zodat B-bis lage overheadkosten kan combineren met de dienstverlening van een groot bureau.”

Samen tellen beide vennootschappen momenteel 42 medewerkers. Bij Barchitecten is het werk georganiseerd in teams met een projectleider, een tweetal projectarchitecten en stagiairs.

Twee voormiddagen per week bespreken de projectleiders en meestal ook de project-architect tijdens ontwerpvergaderingen de opdrachten met de drie vennoten. “We analyseren dan gezamenlijk en kritisch welk het beste antwoord is op de vraag die voorligt.

Daarbij primeert opnieuw het project, niet het individuele gelijk. Ook tijdens de werffase worden beslissingen altijd op deze vergaderingen besproken. Wij »

© B-architecten

@HOME

07

05. Het project Zennetuin, gerealiseerd in samenwerking met FLA, omvat drie woningen, een grote publieke tuin in Sint-Jans-Molenbeek, een voorplein aan de straatwand, overdekte speelzones gebouwen.

06. In het kader van het Duurzaam Wijkcontract Bockstael herbestemt en renoveert B-architecten het voormalige stationsgebouw van Laken tot een socio-cultureel wijkcentrum met ondermeer een café, polyvalente ruimtes en verschillende ateliers.

© B-architecten

en potentiële relaties met de omliggende percelen en

08

07. In de Maritieme wijk van Sint-Jans-Molenbeek realiseerde B-architecten L28, een complex van acht passieve woningen, een kinderdagverblijf, een polyvalente ruimte voor de buurtbewoners en een lokaal voor de parkwachter.

08. Voor het provinciale PIT-domein in Tienen, een gewezen internaat in een parkachtig gebied met aanpalend bos en boomgaard, maakte B-architecten een masterplan, verkavelingsplan en beeldkwali-

09. Het museum van Elsene krijgt een nieuwe circulatiezone met inkomhal, ticketbalie, bookshop en grand café, die de vier verschillende gebouwen aan elkaar rijgt. De bestaande voortuin wordt als een volwaardige stedelijke verblijfsruimte ingericht.

09 DIMENSION

appartementen in een nieuw, 17 ha groot park.

© B-architecten

teitsplan voor vrijstaande, halfopen, rijwoningen en

13

© B-architecten

© B-architecten

@HOME

10

maken bewust geen onderscheid tussen ontwerpers en uitvoerende architecten.

Voor ons is het belangrijk dat het geheugen van een project mee naar de werf gaat. De architect daar moet weten welke beslissingen vroeger zijn genomen en waarom, te meer daar de gesprekspartner aan de andere zijde geregeld verandert. Een scheiding tussen ontwerp en uitvoering levert volgens ons geen meerwaarde op, tenzij misschien een economische. Maar een architect blijft een dienstverlener. Halfweg het project een andere architect afvaardigen die dan een half jaar nodig heeft om het project onder de knie te krijgen, lijkt ons geen goede service.”

Voor het dagelijkse management beschikken B-architecten over een ‘zakelijk leidster’, zeg maar een office manager. Zij buigt zich over de planning, de contracten, de facturatie, de sollicitaties en het personeelsbeleid. Daarnaast legt iemand zich toe op de communicatie, het onthaal en de kandidaatstellingen.

Een derde medewerkster staat in voor de volledige logistiek, van papier tot auto’s.

Internationale plannen?

DIMENSION

Opdrachten verwerft B-architecten veelal via wedstrijden. “Wedstrijden genereren een enorme boost aan energie en creativiteit in het bureau en creëren ruimte voor onderzoek. Nadelen zien wij eigenlijk niet. Uiteraard verlies je op tijd en stond, maar dat doen voetbalteams ook. Ook design & build schrikt ons niet af. In het begin is het even wennen als iemand steevast de rekenmachine bovenhaalt als je een voorstel

14

formuleert, en op basis van de cijfers op het schermpje ja of neen zegt. Maar die beperking prikkelt de creativiteit.

Sommige architecten hebben de neiging om hun beroep als een roeping af te schilderen, maar zetten tegelijkertijd een klaagzang op. Maar waarom doe je het dan? Je leeft maar een keer, en de dienstplicht is toch afgeschaft? Wij hebben een uitstekend team dat erin slaagt alle problemen op te lossen, al dan niet ondersteund door externe experts. Natuurlijk kost dat inspanningen. Medewerkers volgen opleidingen en geven die kennis intern door. Daarnaast organiseren we in house opleiding, bijvoorbeeld rond passief bouwen of overheidsopdrachten. Zo investeren we in kennis en mensen en maken we onszelf onafhankelijker van externe specialisten. Sommige medewerkers leggen zich vanuit persoonlijke interesse toe op nichegebieden zoals brandnormen, mobiliteit of specifieke materialen. Op zeker ogenblik weet je wie waarin sterk is.”

Wat staat er momenteel allemaal op de agenda? Qua masterplanning lopen er projecten voor de stationsomgeving van Turnhout en een PPS-project in Tienen.

Andere opdrachten behelzen de Brepols site in Turnhout en een site nabij het centraal station in Antwerpen. Verder zijn er de uitbreiding van het museum in Elsene, de uitbreiding van het bezoekerscentrum in de abdij van Averbode, een nieuwbouw voor de lerarenopleiding van de Erasmushogeschool in Brussel, sociale huisvesting in Oostende en Antwerpen, een klein cultureel centrum in Landen en een fuifzaal in Kortrijk. Een verhaal apart is het zitmeubi-

10. Vlakbij de Grote Markt van Turnhout tekende B-architecten in het nieuwe stadsdeel Turnova het deelproject de Schakel met 35 appartementen, een ondergrondse parking met 480 plaatsen, een ruim 11.000 m² grote commerciële plint met een 70 m hoge toren met onder meer appartementen, kantoren, horeca en een publiek dakterras.

lair dat zij tekenden voor Muntpunt en dat weldra in een staaluitvoering wordt geproduceerd door de Portugese meubelfabrikant Iduna.

Koesteren zij ook internationale plannen? Sven Grooten: “Onze buitenlandse projecten hadden in het verleden een eerder toevallig karakter: de hoofdzetels voor Bongo in Kopenhagen, Barcelona en Rotterdam; ons shop-in-shop systeem voor Wrangler dat veel in Duitsland is toegepast; enkele kinderwinkels in Spanje voor Kids, een nevenmerk van het lingerielabel Woman’s Secret; het Quartier du Mode in Roubaix. We bekijken nu of een bewuste stap over de grens zinvol kan zijn, maar het is zeker geen fetisj. Wat dat betreft, spiegelen we ons aan de nuchterheid van voormalig Club Brugge-icoon Jan Ceulemans. Toen die de gelegenheid kreeg om in Milaan te gaan voetballen voor het dubbele van zijn loon, reageerde hij: ‘Je kunt toch maar één biefstuk per dag eten’. In het buitenland hetzelfde doen als anderen, interesseert ons niet. Niet uit gebrek aan ambitie, maar omdat kwaliteit voor ons primeert. Wij willen een meerwaarde leveren.” u www.b-architecten.be Door Colette Demil & Staf Bellens

DucoTronic System

DUCO at HOME

De ultieme vorm van ventilatie

De standaard voor woningventilatie

freduc,vent tot

0,35 DUCO @ BATIBOUW 2016 Bezoek ons in PALEIS 12, STAND 501 van 25 feb. tot en met 6 mrt. 2016

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33

We make your sectional door invisible

Inspiratie en advies op www.cre-8-ive.be en op Batibouw, stand 1-207 Een garagepoort van CRE-8-IVE by L-DOOR verdwijnt in de gevelbekleding en geeft de woning een unieke uitstraling. Bouwheer en architect kunnen bij L-DOOR terecht voor het volledige traject. Van creatief idee tot perfecte afwerking. De garagepoort en gevel kunnen gerealiseerd worden met een brede waaier aan gevelbekledingsmaterialen van gerenommeerde fabrikanten. Belgisch design op maat.

HOME OF OXYGEN

Het DucoTronic System is een Vraaggestuurd Natuurlijk Ventilatiesysteem dat ventileert op basis van CO2-, vocht en temperatuurmetingen, ideale graadmeters voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. De elektronisch gestuurde toevoerroosters garanderen dat er enkel geventileerd wordt waar en wanneer nodig ĂŠn in de juiste hoeveelheid voor een optimale energiebesparing!

REPORTAGE

Innovatief prefab gevelsysteem voor hogeschool

Met campussen in Apeldoorn, Deventer en Enschede is Saxion een grote hogeschool in het oosten van Nederland. Omwille van de groei van het aantal studenten en van de onderzoeksactiviteiten op de campus Enschede realiseerde de hogeschool recent een nieuwbouw.

De gevels stralen innovatie uit. Een nieuwe, geprefabriceerde vliesgevelconstructie, is gecombineerd met gevelstenen van Vandersanden Group.

O

DIMENSION

m te voorkomen dat het nieuwe schoolgebouw van Saxion vier afzonderlijke entrees zou krijgen, koos IAA Architecten, met hoofdzetel in Enschede, om een deel van het gebouw ondergronds te trekken. Een grote “kelderbak” dient als verbindend element tussen de losstaande volumes.

Een speciaal patroon met bakstenen was het antwoord van de architecten op de historische context van Enschede, de plek met allerlei patronen en ornamenten uit metselwerk. Specialisten en experts zaten in een vroeg stadium samen om na te gaan hoe ze een speciale vorm van metselwerk konden realiseren. Om de patronen voor het gebouw in de ontwerpfase te visualiseren was er een continue wisselwerking tussen verschillende ontwerptechnieken. Tijdens het ontwikkelen van deze patronen werd duidelijk dat het raster, met oorspronkelijk een afmeting van 1.200 mm, naar 1.260 mm zou evolueren. Dit door het feit dat een Wasserstrich baksteen een afmeting van 210 mm heeft. IAA Archi-

16

tecten nam dit gegeven op in het tekenwerk en de engineering van het gebouw.

“De keuze voor een bakstenen uiterlijk en metselwerk passen heel goed bij de bouwcultuur in Nederland. Voor ons is de ‘genius loci’, ‘de geest van de plek’, essentieel. Elke plek vraagt om een andere aanpak”, aldus architect Marko Matic van IAA Architecten. Samen met adviseurs van ARUP Amsterdam en constructeurs van AD Develop opteerden ze voor het Signa systeem van Vandersanden Group.

Vlieswandgevelelement voor hoogbouw Tot nu toe is Vandersanden relatief weinig aanwezig in hoogbouw, terwijl de vraag naar prefab gevelsystemen toeneemt. Met Signa ontwikkelde de innovatiecel van de gevelsteenfabrikant een vlieswandgevelelement toepasbaar in hoogbouw. Hiermee metselt men niet meer traditioneel. Doordat de stenen verlijmd zijn op een achtergrondplaat, kan de architect tijdens het ontwerp-

proces met de stenen ‘draaien’, zowel in diepte als in reliëf, en kan hij ook spelen met kleuren en patronen. Een mooi en flexibel systeem met veel mogelijkheden. Na plaatsing blijven de panelen demonteerbaar.

‘Zigzag slalom’ Voor het gevelpatroon bij Saxion is aan een aantal randvoorwaarden voldaan.

Rondom het schoolgebouw staan prachtige gebouwen met veel ornamentiek in het metselwerk. Dit element wilden de architecten laten terugkomen in het gebouw. Daarnaast zie je in Enschede heel veel siermetselwerk, in oorsprong verbonden aan het textielverleden van de stad. IAA Architecten wou dit verleden op een of andere manier voelbaar maken in de gevel. De zigzag slalom als metafoor voor het textiel weven. Verder was de flexibiliteit van het inhoudelijke programma doorslaggevend om te kiezen voor een verticale verdeling in de gevel. u www.vandersandengroup.be Door Philip Declercq | Foto’s: Vandersanden

© 2016 VELUX GROUP ® VELUX, HET VELUX LOGO, CABRIO, INTEGRA, IO-HOMECONTROL EN PICK&CLICK! ZIJN GEREGISTREERDE HANDELSMERKEN GEBRUIKT ONDER LICENTIE DOOR DE VELUX GROEP.

Meer wit.

Meer licht.

Meer inspiratie.

Met het nieuwe dakvenster in wit geverfd hout, geeft VELUX leven aan uw ideeën voor op zolder.

• Een eigentijdse schoonheid, aangepast aan uw projecten • Duurzame verf, bestendig tegen UV-stralen • PEFC-gecertifieerd hout van uitstekende kwaliteit

pro.velux.be

REPORTAGE

Synergie tussen architectuur en kraanwerk In Lokeren realiseerde architect Iwan Vermeirsch van EX-IT Architectuur een hedendaags gebouw in de schaduw van restaurant ‘t Vier Emmershof. Het geheel heeft de functie van een B&B, en gaat op in de kleuren van het bos. “De functionaliteit van het ontwerp blijft de basisgrens waaraan een gebouw moet voldoen. De architecturale kwaliteiten vullen deze basisgrens aan, en zorgen voor een meerwaarde.

Tussen deze aanpak en de VOLA-filosofie is er een duidelijke synergie. Ook bij hen vult het design de basisgrens, de functionaliteit van het kraanwerk, aan”, aldus de architect.

E

DIMENSION

X-IT Architectuur is een architectenvennootschap actief in (EX)terieur, (I)nterieur en (T)echnieken.

Door de multidisciplinaire structuur en aanpak wordt bij elk project veel belang gehecht aan het ontwerpproces.

“Bij dit project is de gevel afgestemd op de natuurlijke tinten van de omgeving, het raamwerk is neutraal gehouden en de beglazing getemperd. Op die manier krijgen we een strakke gevel die rust uitstraalt en toch de nodige spanning opwekt. De spanning wordt evenwel verkregen door het volumespel met de 2 balkvormen in beton die effectief op elkaar liggen, en niet in elkaar verweven zitten. Alle functies zoals poorten, deuren en ramen worden zoveel mogelijk onzichtbaar in de gevelvlakken verweven en maken integraal deel uit van het vormenspel. De volledig beglaasde achtergevel trekt de natuur - het nabije sparrenbos - als het ware naar binnen”, aldus de architect. De woning over 2 bouwlagen kenmerkt zich door het architecturale spel van, open en gesloten,

18

grote vlakken. Gebruikte materialen zijn onder meer glas, aluminium, natuursteen en fineerhout.

Design vult basisfunctionaliteit aan Ook de keuze voor het inox kraanwerk van VOLA ligt in dezelfde tijdloze lijn.

Op het gelijkvloers werd de open douche onopvallend in de slaapkamer geïntegreerd. De thermostatische, minimalistische douchekraan is gebaseerd op het oorspronkelijke concept van de Deense ontwerper Arne Jacobsen: een eenvoudige buis waar water uit stroomt.

Los van het gevraagde debiet is constant een zelfde watertemperatuur verzekerd.

Een discreet in de natuursteen ingewerkte vloergoot laat het gebruikte water afvloeien.

inox wastafeltje in het uit mdf en inox vervaardigd meubelstuk, uitgerust met VOLA-kraanwerk, was montagetechnisch een uitdaging”, aldus Luc Janssens van VOLA. Ook in de toiletten boven en beneden werden (koudwater)kranen in de muren ingewerkt. Hier diende de kraanbek te worden ingekort in functie van het wastafelmeubel. Ook in het keukeneiland werd een kraanwerk oplossing uitgewerkt. Basiselement is de originele keukenkraan uit de collectie van de Deense kraanwerkspecialist.

Hier werd de kraanbek evenwel aangepast - lees verlengd - in functie van de grotere spoelbakken. Het betreft een zeer functionele oplossing, 360° draaibaar op twee plaatsen, waarmee in alle richtingen kan gespoeld worden. u www.vola.be

Meerwaarde in maatwerk

u www.ex-it.be

In de slaapkamer op de verdieping trekt een zeer compact, langwerpig wastafelmeubel met bijbehorende spiegel de aandacht. “Het integreren van het kleine

Door Philip Declercq | Foto’s: EX-IT Architectuur

P r o f e s s i on a l s

P rot e c t i n g

WILT U ER OOK

ZO EENTJE OP

UW PLAT DAK?

Protect : ProtectING ProFeSSIoNALS Als onafhankelijke Belgische nicheverzekeraar werken we bij Protect sinds 1990 maatwerkpolissen uit die de beroepsaansprakelijkheid dekken van vrije, intellectuele en dienstverlenende

verzekeringen. Maar ook in de milieu-, energie- en vastgoedsector zijn we helemaal thuis.

Protect staat voor doelgerichte verzekeringsoplossingen. Gesteund op een grondige kennis van de sectoren waarin we actief zijn en met een aantal extra unieke diensten voor verzekerden en makelaars. Maar bovenal gedreven door een sterke persoonlijke benadering.

Protect polissen Protect: polissen beroepsaansprakelijkheid

Ontwerpers:

Alle bouwplaats risico-verzekeringen

Architecten Ingenieurs-studiebureau’s Landmeters-experten Veiligheidscoördinatoren Energiedeskundigen Milieudeskundigen ...

Decennale

10

10

Vastgoedmakelaars, syndici

UW PLAT DAK

Protect: technische polissen

10

-

WILT U ER OOK

ZO EENTJE OP

beroepen. We hebben een bijzondere affiniteit voor bouwgerelateerde en technische

- België - Frankrijk

Garantieverzekering

10

10 Verzekeringsmakelaars

- Projectpolissen (gevelrenovatie) - Abonnementspolissen

Alle risico’s machinebreuk

Protect diensten Juridische adviezen Technische studiedienst Seminaries Protect bulletin, e nieuwsflashes Kennisbibliotheek

VLAKKE

PROTECT

PLATDAKVENSTERS VAN FAKRO: prachtig design en uitstekende thermo-isolerende kwaliteiten

Tel. (+32) 2 411 41 14 • www.protect.be

www.fakro.be

PROTECTING PROFESSIONALS

Verzekeringsonderneming toegelaten onder codenummer 1.009

PROJECT

Designcentrum als stedelijke link

Centre du Design Mons - Matador Het Centre du Design in Mons verenigt oud en nieuw op de schaal van gebouw en stad. Het ontwerp van Matador Atelier d’Architecture vertrekt van haar positie op de rand van de burgerlijke en volkse stad en opent zich resoluut naar beide. Met aan de ene zijde een rigoureuze verbouwing en aan de andere kant een daarbij aansluitende nieuwbouw. Het project linkt op een heldere manier de verschillende functies, zowel onderling als aan de omgeving.

DIMENSION

In een eerste fase werd de restauratie en renovatie van het bestaande gebouw aangepakt. Dit gebouw, beter bekend als de “ancien mess des officiers” van eind 17de - begin 18de eeuw, werd aan de buitenzijde volledig in eer hersteld. De binnenkoer werd van alle aanbouwsels ontdaan en zowel de klassieke voorgevel als de meer residentiële achtergevel werden gerestaureerd in samenwerking met Delaisse Micciche. De binnenzijde werd volledig omgevormd om het gebouw meer daglicht en een hedendaagse uitstraling te geven die past bij een designcentrum.

In een tweede fase werd er in het verlengde van één been van het U-vormige gebouw een langgerekt nieuw volume toegevoegd. Deze annex vormt samen met de zijwand van het imposante 19de-eeuwse Corps de Garde een tweede, grotere koer. In dit Corps de Garde, beter bekend als Carré des Arts, zijn

20

verschillende kunstinstituten gevestigd.

Het ontwerpvoorstel voorzag in een doorgang tussen beide (drie poorten, zoals te zien is op het plan) die echter niet werd uitgevoerd.

Oud en nieuw Het ontwerp verenigt niet enkel oud en nieuw op de schaal van de gebouwen, maar ook op die van de stad. De site bevindt zich op de rand van het oude Mons. De klassieke voorgevel maakt deel uit van de burgerlijke stad, die volop gerenoveerd wordt. Achteraan geeft het diepe perceel uit op de volkse buurt, die in volle ontwikkeling is.

Het ontwerp is georganiseerd volgens twee assen. De eerste grote as loopt van de ingang over de binnenkoer naar de grote buitenruimte achteraan. Tijdens de zomer staat de houten poort, die moest heropgebouwd worden, open zodat het zicht onbelemmerd is. De glazen

deuren, die in de winter als sas werken, vormen dan de toegangsdeur. Deze as verzorgt zo een visuele link tussen beide stadsdelen.

De tweede, kortere as, linkt Carré des Arts met de uitbreiding. Via drie poorten op deze as zou de binnenkoer van Carré des Arts uitgeven op de uitbreiding. Een patio in het volume van de nieuwbouw sluit hierop aan. Zo zou er een rechtstreeks contact mogelijk zijn tussen de verschillende instituten van Carré des Arts en de ateliers en andere functies van het Centre du Design.

Logica van de plek De reconstructie van de grote muur aan de achterzijde van het perceel dient ook gezien te worden in de stedelijke logica op die plek, waar ook andere gebouwen een forse muur hebben langs de straatzijde. Een grote opening laat voldoende visueel contact toe. Bovendien kijkt een

PROJECT

0 10

DIMENSION

raam in het uitkragende volume uit op de achterliggende volkse buurt als om aan te tonen dat het Centre du Design er zich niet van afkeert. Het raam werkt als een vitrine naar de arbeiderswoningen toe.

De uitbreiding neemt het gabarit van het bestaande gebouw over. Het gebouw is lang uitgerekt tot aan de achterste perceelgrens. Het smalle gebouw herbergt over twee etages achtereenvolgens twee gestapelde vergaderzalen, een patio en negen productie-ateliers: drie grote op het gelijkvloers en zes kleinere op de verdieping. Een overdekte gaanderij op de twee verdiepingen verenigt de drie elementen. De galerij heeft een klassieke compositie, met slanke kolommen, en refereert zo aan de klassieke architectuur van het bestaande gebouw. Een huid van geplooide, geperforeerde stalen platen schermt de galerij af. Afhankelijk van het gemoed en de behoeften van de gebruikers kunnen delen open of dicht gezet worden. De huid filtert het zonlicht, net als de carbonaatplaten boven de galerij, zodat de tussenruimte baadt in een getemperd licht. De struc- Âť

21

PROJECT

tuur van de galerij bestaat uit ranke gegalvaniseerde stalen kolommen en stalen vloerroosters. Het volume erachter heeft een aluminium bekleding in cassetten gekregen. De constructie volgt de industriële logica van het design en kan als een carrosserie beschouwd worden.

Gemeenschap door architectuur De achterliggende gevel van de productie-ateliers is volledig beglaasd zodat er een optimaal contact met de grote buitenruimte ontstaat. Wanneer de schuiframen bij goed weer openstaan wordt de galerij mee ingenomen door de designers zodat de betrokkenheid nog groter wordt. Alle circulatie verloopt langs de buitenzijde via de galerij. Net als bij de oude binnenkoer.

Deze langs drie zijden omsloten buitenruimte kreeg een hoofdrol in de werking van het designcentrum. De vijf studio’s op het gelijkvloers (aan de linkerzijde) worden rechtstreeks via de koer ontsloten zodat de circulatie over de binnenplaats gebeurt. Ze zijn ook intern aaneengeschakeld via wanden die kunnen opengezet worden. Zoals elders in het gebouw vallen wanden, kasten, tafels en zelfs verlichting samen in één element dat doorgetrokken is door de verschillende studio’s. Door het gebruik van glas zijn ze visueel met elkaar verbonden en vergroot het ruimtegevoel binnenin.

DIMENSION

De bureaus op de eerste verdieping aan de overzijde van de koer zijn ook op deze buitenruimte gericht. De vloer werd verhoogd zodat er een zicht naar beneden ontstaat. Het ritme van de gevels en de eraan gekoppelde dragende structuur werd ook in het vals plafond uitgewerkt.

Uit het ontwerp spreekt een zoektocht om een gemeenschap te creëren door architectuur. De ruimtes zijn soms groter bemeten dan noodzakelijk zodat er ontmoetingen mogelijk zijn. De wanden die grenzen aan de gangen zijn vaak transparante of translucente membra-

22

nen. Hierdoor ontstaat een spel van open en gesloten, openbaar en privé.

De nieuwe trappenhal bevindt zich in een hoek van het gebouw langs de gevel (linksonder op het plan). De circulatie binnen staat in contact met de publieke circulatie er langs. Ondanks de monumentale taal van de raamopeningen is de trapruimte op een intiemere schaal gebracht.

De breedte van de ramen opent de traphal naar het tableau van de stad. Aan de wanden van de traphal hangen foto’s.

Door het direct contact vanaf de straat wordt de trap ook exporuimte. Ook hier gaat het gebouw en haar gebruikers in dialoog met de stad.

Door Arnaud Tandt | Foto’s: Tim Van de Velde

Architecturale Integratie

collection

DIAMOND The victory of fire

www.m-design.be

info@m-design.be

B - 8210 Zedelgem (Brugge)

+32(0)50 82 06 52

REPORTAGE

Leien geven landelijke woning homogene, massieve uitstraling Tussen akkers, weilanden en enkele schaarse woningen in de Heist-op-den-Bergse Bollostraat realiseerde BNEARCHITECTEN uit Aarschot een hedendaagse woonst die karakter uitstraalt. Om de vorm zo sterk mogelijk tot zijn recht te laten komen werd, zowel voor gevel als dak, gezocht naar een materiaal met een zo fijn mogelijke korrel. Met de keuze voor de Alterna leien van Eternit krijgt de woning een homogene en massieve uitstraling.

D

DIMENSION

e bouwheer wou een hedendaagse en nieuwsoortige woning bouwen, die tegelijkertijd toch een duidelijke verwijzing had naar de archetypische vorm van een ’huis’.

“Door de nok van het dak loodrecht op de straat te plaatsen konden we dit realiseren”, aldus architecten Ellen Vanhole en Bart Van Meerbeek. “Bijkomende pluspunten waren dat in de woning zelf meer ruimte kon worden gecreëerd en dat de link met het achterliggende landschap kon worden geoptimaliseerd.

Ontwerpmatig ligt het accent op het

24

contrast tussen de introverte, eerder gesloten, voorzijde van het gebouw, en de zeer extraverte, transparante achterzijde van de woonst. Het capteren van zonlicht wordt geoptimaliseerd door de uitsnijdingen in de schuine dakvlakken, en door het creëren van een vide die zich aan de achtergevel over de drie niveaus van de woning uitstrekt.”

Doordachte materialenkeuze Het gehele bouwsysteem is opgevat als een hybride constructie. Voor elk onderdeel werd voor de meest opportune uitvoeringswijze gekozen. De buitenwanden zijn opgebouwd uit ICF-elementen, volgestort met beton. De binnenwanden bestaan uit silicaatsteen, de tussenvloeren uit predallen. Het zadeldak is op zijn beurt een houten constructie. Door de bekleding met leien krijgen al deze verschillende delen echter een uniforme uitstraling.

Materiaal met een zo fijn mogelijke korrel Om de vorm van de woning optimaal tot zijn recht te laten komen zochten de architecten, zowel voor gevel als dak, naar een materiaal met een zo fijn mogelijke korrel. “De keuze voor de Alterna leien van Eternit in keramisch rode uitvoering zorgt voor een homogene en massieve

uitstraling. De hoekafwerking met een Y-profiel in dezelfde tint laat de verschillende vlakken nagenoeg naadloos in mekaar overgaan. Het lijkt alsof de woning werd uitgehouwen uit één materiaal. Door de gevel en het dak af te werken in een halfsteensverband wordt de textuur van de buitenschil nog fijner”, aldus de architecten. Door het specifieke karakter van de vormgeving en de uitvoeringskeuzes werden alle constructieve en esthetische detailleringen op maat uitgedacht en ontworpen. De hoekafwerkingen en ingewerkte dakgoten werden geconcipieerd met plooiwerk in koperkleurig zink zodat deze opgaan in het geheel.

Brede waaier aan uitvoeringen Het architectenbureau uit Aarschot werkte reeds vaker projecten met Eternit leien uit. Dikwijls in een zoektocht naar een toon-op-toon uitvoering van gevel en dak, alsook in projecten waarbij de vraag zich aandient om de gehele buitenschil in eenzelfde materiaal te voorzien. u www.eternit.be u www.bnearchitecten.be Door Philip Declercq | Foto’s: Marcel Van Coile

Loxx Architects

Niet alleen biedt Nelissen u een enorm assortiment aan stenen, bovendien kan u die combineren tot unieke mixen.

Probeer het zelf met onze ‘mix-en-voeg module’ op www.nelissen.be. De mogelijkheden zijn eindeloos!

WARMTEPOMPTECHNIEK

Met onze warmtepompen bespaar je tot 40% op energie, nooit op comfort.

Duurzaam verwarmen zat nog nooit zo goed.

Duurzaam verwarmen? Met de warmtepompen van Mitsubishi Electric zit je altijd goed. Of je nu bouwt of renoveert, dankzij de vooruitstrevende technologie bespaar je op energie en win je aan warmtecomfort.

Bovendien geniet je van 1 maart tot 31 augustus 2016 bij aankoop van een Ecodan of Hyper Heating warmtepomp van een extra voordeel: een cashbackkorting tot € 420.

6

CASHBA

CK

www.mitsubishi-electric.be www.warmtepomp.be

TOT € 42 0

Kom onze nieuwste oplossingen ontdekken tijdens Batibouw in paleis 12, stand 115.

N

W U IE Oogstrelend, superisolerend & beresterk

360 ° KLEURD GE

Kijk op www.deceuninck.be Ramen, deuren en luiken

Tuintoepassingen

RAAM

• Revolutionaire versterkingstechnologie Linktrusion • Tot 35% betere isolatie • Modern, slank en strak design • Robuust en inbraakwerend • Nog grotere raam- en deurelementen • Meer dan 4.000 kleurcombinaties • 100% Belgisch

DEUR

Zendow#neo, de raam- en deurprofielen van de toekomst

A++++

A++++

glasvezels

glasvezels

Volledige deur Ud tot 0,85 W/m2K

Volledig raam Uw tot 0,65 W/m2K

Dak & gevel

pvc-hardschuim staaldraad

Interieurtoepassingen

Deceuninck NV - Benelux Bruggesteenweg 360 • BE-8830 Hooglede-Gits (BE) T +32 51 239 272 • F +32 51 239 261 • belux@deceuninck.com • www.deceuninck.be (NL) T +31 76 561 78 34 • F +31 76 750 23 53 • deceuninck.kunststof@deceuninck.com • www.deceuninck.nl

Staaltje van parametrisch geveldesign voor nieuw Havenhuis Aan de skyline van Antwerpen verrijst een nieuwe eyecatcher van formaat. Naar een ontwerp van het gereputeerde architectenbureau Zaha Hadid Architects krijgt de toekomstige hoofdzetel van het Havenbedrijf Antwerpen stilaan vorm. De gevel van het expressief bootvormig volume van het Havenhuis resulteert uit een intense samenwerking tussen Schüco en gevelbouwer Groven+. Meteen een primeur voor het opkomende parametrisch design in gevelarchitectuur.

H

et project omvat de restauratie van de voormalige brandweerkazerne, waarboven een bootvormig volume verrijst. Het parametrisch design van de gevel verwijst tevens naar Antwerpen als diamantstad. De bestaande brandweerkazerne, een geklasseerd gebouw, diende gerestaureerd en geïntegreerd te worden met het nieuwe bootvormige gebouw, en moest volwaardig deel uitmaken van het globale architecturale concept.

Het project, dat oud en nieuw verbindt, heeft onmiskenbaar een internationale uitstraling. Het nieuwe gebouw moet straks alle ondersteunende diensten van het havenbedrijf centraliseren.

Kadersysteem Het Havenhuis wordt gerealiseerd door een ontwerpteam van gespecialiseerde bedrijven: Bureau Bouwtechniek, Studieburo Mouton, Ingenium, Daidalos Peutz, Origin en FPC. Interbuild is al-

gemeen aannemer en ondertekende een onderhoudscontract voor de gevel van het bijkomende volume voor een periode van 10 jaar. Het vertrekpunt is de opbouw van een stalen structuur, waarop ankers worden uitgelijnd en geplaatst. Een aluminiumverwerkend bedrijf maakte een 3D-tekening van het volledige project in Revit. De belijning van de profielen was reeds vastgelegd door de architecten. De thermische en akoestische berekeningen werden uitgevoerd in Solid Works. Een kadersysteem leek de meest aangewezen oplossing.

“Er werden enkele mock-ups gemaakt en testen uitgevoerd, ook bij Schüco, met betrekking tot de geluidswering en de water- en winddichtheid”, aldus Frans Soenen (Sales Manager bij Schüco Belgium, die straks de fakkel doorgeeft aan Geert Michels). Uiteindelijk werd geopteerd voor SGG KS 147 beglazing, in combinatie met panelen op maat en shadowbox-panelen.

Mass Customization Reeds op BAU 2013 in München stelde Schüco een conceptversie van een eigen parametrisch gevelsysteem voor.

Dit systeem staat inmiddels volledig op punt. Oliver Hans van Schüco International KG verduidelijkt: “Dankzij de innovatieve software kan de architect »

De opbouw van de mock-up: SGG KS 147 beglazing, in combinatie met panelen op maat en shadowboxpanelen.

DIMENSION

©Courtesy of Zaha Hadid Architects

REPORTAGE

27

DIMENSION

©Courtesy of Zaha Hadid Architects

©Courtesy of Zaha Hadid Architects

Door Philip Declercq

28

©Courtesy of Zaha Hadid Architects

u www.schueco.be

©Courtesy of Zaha Hadid Architects

op driedimensionale wijze gevels ontwerpen met complexe geometrische vormen, en behoudt hij een maximum aan ontwerpvrijheid. Oppervlakte-elementen kunnen in verschillende graden van transparantie worden geschakeerd.

Functies als daglichtcontrole en panelen kunnen in het gevelsysteem worden opgenomen. De flexibele databank aan componenten maakt tal van architecturale oplossingen mogelijk. Schüco biedt niet enkel volledige 3D-fabricatie ondersteuning, maar ook controle van de technische en financiële haalbaarheid van de installatie, zodat de input optimaal kan verwerkt worden. Toch behouden we een geautomatiseerde systeemlogica, en een productieproces, ‘Mass Customization’ genaamd.”

©Courtesy of Zaha Hadid Architects

REPORTAGE

Rigitone Activ’Air akoestische plafonds zijn de referentie op het gebied van akoestisch comfort in scholen, instellingen, hospitalen, burelen en woningen. De Rigitone Activ’Air akoestische plafonds verminderen de nagalmtijden* en waarborgen een betere spraakverstaanbaarheid.

Het vernieuwde assortiment Rigitone Activ’Air is leverbaar in volledig geperforeerde gipskartonplaten die na plaatsing een naadloos oppervlak vormen.

De Activ’Air technologie die verwerkt zit in deze Rigitone-producten elimineert tot 70% van de formaldehydeconcentratie in de binnenlucht en combineert akoestisch comfort met een beter leef- en werkcomfort.

Wilt u hierover meer weten, consulteer dan www.spraakmakendeplafonds.be. *het geluid dat heen en weer kaatst tussen twee wanden waardoor er snel opeenvolgende echo’s veroorzaakt worden.

Rigitone het meest duurzame akoestische plafond

STAD IN DE KIJKER

Burgemeester Luc Martens - Roeselare

DIMENSION

© Studio Dann

“Roeselare is vandaag inspirerend voor anderen”

30

STAD IN DE KIJKER

Burgemeester Luc Martens kwam als jonge leraar in Roeselare wonen, maar tekende zijn latere politieke carrière als staflid van de toenmalige CVP, adjunctkabinetschef van wijlen minister Coens, parlementslid en minister vooral uit in Brussel. Voor hij in 2005 de sjerp overnam van de zittende burgemeester, maakte hij werk van een uitgebreide studieronde. “Om voor mezelf een mapping van de stad te maken, heb ik mijn oor te luisteren gelegd bij een brede groep mensen. Welk gezag kan de stad zich aanmeten in de regio? Welke infrastructuur heb je nodig om dat waar te maken. Welke zijn de contouren van de stad?”

De katalysator voor de stadsvernieuwing waren de plannen voor een nieuw station en de herontwikkeling van de omgeving daarrond. Het uiteindelijke masterplan, geschraagd door ontwerpend onderzoek van het bureau voor stedenbouw en architectuur uapS uit Parijs en het omgevingsplan van Bas Smets, legt de link tussen het stadscentrum en de achter de verhoogde spoorwegberm weggestopte wijk Krottegem.

Burgemeester Martens: “Het project is gegroeid uit een constante dialoog die leidde tot een sterk verhaal waarin het ene het andere oproept. Het nieuwe station zal de reiziger tot in het hart van de stad brengen. Door zijn invulling wordt het stationsplein een echte stedelijke ontmoetingsruimte. Het transparante karakter van het gebouw maakt het open naar Krottegem. We hebben de wijk ook mee geïncorporeerd in de

nieuwe kleine ring, die is opgevat als een stadsboulevard en waarvan al een groot deel is gerealiseerd. Zo vormt de wijk, een getuige van Roeselare’s industriële verleden, voortaan een geheel met het centrum dat naast de woonfunctie overwegend een commercieel karakter heeft.”

Mastaba voor urban art In de wijk, die tot ontwikkeling kwam onder impuls van de textielindustrie en de daarmee verbonden aanleg van de spoorweg en de vaart, bieden de oude bedrijfsterreinen volop kansen tot herontwikkeling. Burgemeester Martens: “In een geklasseerd deel van de brouwerij Rodenbach is het Vlaams Huis van de Voeding ondergebracht, een podium voor de voedingssector die erg belangrijk is voor deze regio. In de nabije toekomst installeren we in de oude bottelarij het Streekhuis. Dat wordt het onderkomen voor de medewerkers van Midwest, het samenwerkingsverband dat 17 Midden-West-Vlaamse gemeenten onder impuls van Roeselare hebben aangegaan om kennis en expertise te delen. Op het programma staat ook de verdere ontwikkeling van de site Dumont-Wyckhuyse, een voormalige weverij waar de sociale huisvestingsmaatschappij De Mandel al sociale woningen heeft gebouwd. Andere investeerders bieden zich nu aan voor verdere ontwikkelingen. BURO II & ARCHI+I heeft een herbestemmingsstudie gemaakt voor de oude cichoreifabriek, die recent door

minister-president Bourgeois geklasseerd werd. Een mogelijk denkspoor is dat deze plek met de uitvergrote cichorei-ast, die voor mij reminiscenties oproept aan een klassieke mastaba, uitgroeit tot een plaats voor urban art, met ateliers voor kunstenaars en andere creatieve werkplekken. Meteen kan dat een mooie opportuniteit bieden om actief in dialoog te treden met de wijkbewoners van allochtone afkomst, die hier sterk vertegenwoordigd zijn, en om hun creativiteit en manier van denken in dialoog aan bod te laten komen.”

“De stad is erg versteend.

Daarom hebben we BUUR de opdracht gegeven om een globaal groenplan te maken.”

“Enkele jaren geleden heeft de stad ook de GLS-site gekocht en het Gentse architectenbureau NERO een masterplan laten maken voor de herbestemming. In een aantal fases komt hier een ruimte voor de jeugd, met een fuifzaal, repetitielokalen en ontmoetingscentrum, allemaal gegroepeerd rond een overdekt plein. Door al die projecten en de nog op stapel staande plannen en investeringen wordt de spoorwegberm stilaan onze kleinschalige versie van het Antwerpse Park Spoor Noord. Meer naar het zuiden staat de ontwikkeling van de kop van de vaart op het programma, wat je dan weer zou kunnen vergelijken met wat er aan de vaart in Leuven gebeurt. Hier vestigden zich in het verleden vooral veevoederbedrijven. Het is de bedoeling dat de gebouwen van de familie Dossche worden herbestemd tot een verticale woon- en kmo-zone voor creatieve sectoren.”

Kenniscentrum als vuurtoren Ook in het eigenlijke centrum is alles volop in beweging en zijn er meerdere herbestemmings- en inbreidingspro- » DIMENSION

Moet Roeselare een merk worden, vragen we op het einde van het gesprek. Burgemeester Luc Martens denkt even na. “Een merk? Ja, maar dan een merk dat meer is dan louter een laagje vernis. Ik denk dat we op de goede weg zijn. Vroeger stond Roeselare bekend als een wat gezapig commerciestadje. Dat is veranderd. De stad Namen heeft interesse in onze city app ter ondersteuning van de retail.

Rotterdam nodigde ons uit om onze plannen voor een station midden in de stad toe te lichten. We krijgen een betekenis die ook voor anderen inspirerend kan zijn.”

31

STAD IN DE KIJKER

slagen als je daar voldoende beweging creëert en de mensen zich identificeren met de omgeving. Omdat wij op dat ogenblik op zoek waren naar een plek waar we drie afzonderlijke bibliotheken konden bundelen en herinvullen tot een kenniscentrum van de toekomst, hebben wij de koppen bij elkaar gestoken.

Zo is een project tot stand gekomen waar ARhus als trekker fungeerde voor de investeerders.”

Een van de mensen die hier een appartement betrekt, is de burgemeester zelf. Het mooiste appartement, vindt hij zelf. “De oppervlakte beantwoordde aan mijn behoefte aan Lebensraum, en ik kreeg er een prachtig uitzicht tot in

© Klaas Verdru

jecten gepland. Een vuurtorenproject is daar het in 2014 opgeleverde kenniscentrum/bibliotheek ARhus en het omliggende woon- en winkelproject De Munt. Voor het kenniscentrum werd een bestaand bankgebouw compleet verbouwd en uitgebreid. Dat gebouw, omgeven door verwaarloosde woningen en een slordige parking, vormde voordien een lelijke vlek op een boogscheut van de Grote Markt. Burgemeester Martens: “De groep Coussée, later aangevuld met ontwikkelaar Extensa, zag wel brood in een binnenstedelijke ontwikkeling van 10.000 m² winkeloppervlakte en ruim 100 appartementen. Maar een dergelijk omvangrijk project heeft alleen kans op

DIMENSION

32

© Klaas Verdru

© Klaas Verdru

01

Passendale bij. Het appartement stond al even te huur toen ik mijn vorige woning kon verkopen. Voordien woonde ik in een villa die ik in begin van de jaren zeventig liet bouwen door het bekende architectenbureau Konstrukto, indertijd opgericht door Georges Vandenbussche en Marc Verkest.”

De stad teruggeven aan de bewoners Naast de stadsboulevard, het opnieuw activeren van de “quasi afgestorven zenuwknopen” zoals de burgemeester de industriële sites omschrijft, en de inbreidingsprojecten, is groen een

STAD IN REPORTAGE DE KIJKER

02

03

ander aandachtspunt. “De stad is erg versteend. Daarom hebben we BUUR de opdracht gegeven om een globaal groenplan te maken. Zo komt er in het zuiden een uitbreiding van het Sterrebos met 100 hectaren en vergroenen we in de stad zelf een aantal pleinen. Door de parking op het De Coninckplein om

01. Het kenniscentrum ARhus, een ontwerp van BURO II & ARCHI+I, vormt een onderdeel van een ruimere binnenstedelijke ontwikkeling naar een masterplan van hetzelfde architectenbureau, met appartementen, flats voor senioren, winkels, kantoren, hotels, parkeergarages en nieuw aangelegde pleinen.

Voor ARhus werd een bestaand bankgebouw langs alle zijden uitgebreid en compleet transparant gemaakt. Het kenniscentrum opende in 2014 de deuren en kreeg al verschillende awards en nominaties.

te vormen tot een open plein, ontwikkelen we een groene laan die loopt van het winkelcentrum tot de Kleine Bassin in het noorden.”

“Met ons parkeerplan willen wij de straat ook teruggeven aan de bewoners.

Rond het station komt een blauwe zone, om forensen ertoe aan te zetten de grote ondergrondse parking die daar verrijst te gebruiken. In ruil zullen wij de helft van hun parkeerabonnement terugbetalen. Bovengronds parkeren is vandaag al veel duurder dan ondergronds en wordt afgebouwd. Wel behouden we op gepaste plekken zones voor kort parkeren, zodat handelaars niet in de problemen komen of mensen de kans hebben snel even geld af te halen. Met het oog op ons shoppingbeleid zijn we ook blij dat de Vlaamse overheid met de staatshervorming de bevoegdheid voor de sociaaleco-

nomische machtiging kreeg, de toelating voor bepaalde commerciële activiteiten op grote oppervlaktes. Wij pleiten ervoor die te fusioneren met de omgevingsvergunning. Zo kunnen we het shoppinggebeuren in zijn geheel veel beter aansturen, controleren en doseren.”

Jongeren terughalen Zoals in alle steden staat de zoektocht naar jonge gezinnen in Roeselare hoog op de agenda. Burgemeester Martens: “Net zoals de rest van de provincie leden wij tot voor kort onder een brain drain.

Jonge mensen trekken weg om aan de hogeschool of universiteit te studeren, en keren niet terug. Die trend trachten we te keren door een voor twintigers en dertigers aantrekkelijke omgeving te creëren. De vele nieuwe organisaties die »

02. Het stationsplein is al gedeeltelijk heraangelegd naar een ontwerp van Bas Smets. Het bestaande station wordt door Edward Sorgeloose Architecture het centrum en de aangrenzende wijk.

03. VK architects & engineers won de architectuurwedstrijd die het fusieziekenhuis AZ Delta uitschreef voor de nieuwe campus in Roeselare en staat in voor de architectuur, stabiliteit, speciale technieken, landschapsarchitectuur en interieurarchitectuur. Het masterplan is gebaseerd op een pathologische clustering.

04. In de deelgemeente Oekene tekent Architecten

© ARCHITECTEN GROUP III

omgevormd tot een open en transparante link tussen

04

Groep III voor de verbouwing en uitbreiding van de

en onderhoud zijn in handen van Scholen vanDAAG. 05. De bestaande bebouwing op de site van VMS Roeselare wordt verwijderd en er komen een nieuwe sporthal met accommodatie van circa 2.000 m², een open speelplaats, een gedeeltelijk overdekte speelplaats, groenaanleg en een aantal parkeerplaatsen.

Het ontwerp is van Architecten Groep III, de aannemer is Jan De Nul nv - Van Laere.

05 DIMENSION

het DBFM-initiatief Scholen van Morgen. Uitvoering

© ARCHITECTEN GROUP III

vrije basisschool De Ark. Het project kadert binnen

33

STAD IN DE KIJKER

© Klaas Verdru

06

07

08

De katalysator voor de stadsvernieuwing waren de plannen voor een vernieuwd station en de herontwikkeling van de omgeving daarrond.

DIMENSION

in de wijken ontstaan, bieden we logistieke steun en veel bewegingsvrijheid om in de openbare ruimte initiatieven te ontwikkelen. Dat lukt, want zij stellen zich zeker niet alleen op als kritische analisten, maar sleutelen actief mee aan de sociale cohesie op de sites waar de stadsvernieuwing zich afspeelt. Op die manier maken zij de transitie waarin de samenleving zit, meer zichtbaar.”

“Voor jonge gezinnen heeft Roeselare het voordeel dat woningen en zeker gronden hier niet overdreven duur zijn.

De huurmarkt staat wel onder druk, want 82% van de inwoners is eigenaar van hun woning. Jongeren zijn zeker niet onze enige bekommernis. Net zoals andere steden tellen ook wij bijvoorbeeld veel alleenstaanden. Daarom proberen wij nieuwe woontypologieën en alternatieve woonvormen een zetje te geven. In de laatste afbakening van het regionaalstedelijk gebied voor Roeselare, Ieper en Ingelmunster zijn we onder andere bedeeld met een ontwikkelingsmogelijkheid voor 1.000 woningen. Het masterplan daarvan, waarin elke ontwikkelaar zich moet inschrijven

34

om een vergunning te kunnen krijgen, werkt heel sturend, onder andere inzake woontypologieën, het gebruik van ons warmtenet, de waterbeheersing, de groenaanplanting, de invulling van gemeenschappelijke zones, de ontsluiting en de plaats van openbaar vervoer, fiets en auto.”

Burgemeestersconvenant

06. In het kader van Scholen van Morgen krijgt de Spanjeschool in Roeselare een gedeeltelijke renovatie en een deel nieuwbouw, naar een ontwerp van Architecten Groep III. De werken gebeuren in twee fases zodat de school kan blijven functioneren. Interbuild NV-BAM Contractors nv neemt de bouw en het onderhoud op zich.

07. Muze’um L is een fraai staaltje architectuur van architect Marc Van Schuylenbergh. Het muze’um met de L van licht en landschap heeft een overlangse inkeping die van de lokale lengtegraad een lichtmeridiaan maakt waarop de centrale kunstenaar de

Roeselare heeft ook het Burgemeestersconvenant van de Europese Commissie ondertekend, wat zich weerspiegelt in een aantal initiatieven. Luc Martens: “Wij hebben intussen al 20 jaar ervaring met warmtenetten. Dankzij de evolutie van de technologie en sterke partners als Mirom en Eandis kunnen we dat nog breder ontplooien in een aantal ontwikkelingen.”

“We hebben ook een studie laten uitvoeren over ons huidige administratieve centrum, zeg maar het nieuwe stadskantoor. De vraag was of we het bestaande stadhuis energievriendelijk konden renoveren, beter konden slopen en vervangen door een nieuwbouw, dan wel konden kiezen voor een nieuwbouw op een andere locatie. Die knoop is intussen doorgehakt. We verhuizen naar een nieuw kantoor bij het station, dat volledig afgestemd zal zijn op onze organisatie. De verhuizing zal wel nog een zestal jaar op zich laten wachten.”

zon is. Zo ligt het museum aan de oorsprong van een transcontinentale kunstlijn die loopt van Blankenberge tot het Nigeriaanse Lagos. Info: www.muzeuml.be en www.lightmeridian.org.

08.Wie naar Roeselare rijdt via de A17, kan niet naast de site van Accent Business Park kijken. Voor het masterplan en het ontwerp van Accent Offices (4.000 m² kantoren) en hotel Mercure tekende BURO II & ARCHI+I. Het hotel met 88 kamers, auditorium en fitnessruimte paalt aan een centraal plein met bomen en fungeert als schakel op de site.

09. Het architectenbureau NERO maakte het masterplan voor de reorganisatie van de GLS-site tot TRAX. Een loods wordt aan vier zijden opengemaakt, wat een overdekt stedelijk plein oplevert.

Onder die luifel komen diverse volumes, gericht op de jeugd: een polyvalente zaal, een ontmoetingsruimte met repetitielokalen, ateliers.

10. In het centrum van Roeselare verbouwt ontwikkelaar HABITAR een uitstekend gelegen gebouw met kantoren en appartementen tot het woonproject De Boterbloem, goed voor 10 panoramische appartementen en 2 penthouses met garages en kelderbergingen. Het ontwerp is van BURO II & ARCHI+I.

ARCHITECTURAL VERTICAL ALUMINIUM FACADE SYSTEM

“Wat de privéwoningen betreft loopt er momenteel een proeftuinproject rond energierenovatie in de Blekerijstraat. Daar voeren we een energiezuinige renovatie uit van kleine woningen, waarvan de eigenaars niet over voldoende financiële middelen beschikken om dat zelf te bekostigen. Bedoeling is dat zij de investering terugbetalen met de besparing die ze op hun energiefactuur realiseren. Als de evaluatie positief is, kunnen we dat uitrollen naar andere straten en wijken, waar mensen wonen die stelselmatig naast alle premiestelsels vallen.”

“Ik ben classicus van opleiding en een fervente aanhanger van het oude Griekse gezegde panta rhei, alles verandert. Ik geloof in de dynamiek van de dingen, maar daar moet je wel kansen voor creëren, zonder dwingend te zijn. Ik wil mijn opvolger en de inwoners van de stad een Roeselare doorgeven dat goed is voor zijn inwoners van vandaag maar ook voor die van morgen. Om de komende generatie gastvrij te kunnen ontvangen, moet je nadenken over nieuwe modellen van openbaar vervoer, zorgvuldig omspringen met de klimaatverandering, en veel respect hebben voor de creativiteit en ondernemingszin van mensen. Want de mensen die initiatief nemen en hun verantwoordelijkheid opnemen, zijn de trendsetters voor de toekomst en bepalen hoe die er zal uitzien.”

De ALINEL systeembenadering werd ontwikkeld met uitdrukkelijk oog voor details, zoals hoeken en raamaansluitingen. ALINEL is een totaalsysteem, een volledig uitgewerkte samenstelling voor de bekleding van zowat elk denkbaar oppervlak.

ALINEL omvat een reeks van 8-10 profielen per type profiel.

Samen vormen ze een uniek en gepatenteerd systeem. Een slimme manier waarmee de profielen onzichtbaar bevestigd zijn en op een inventieve manier in elkaar schuiven, waardoor ze zich aanpassen aan elk oppervlak.

Design: Dit is Belgisch !

ALINEL Type A : Unieke verticale symmetrische en blokvormige lijnen

ALINEL Type C :

Door Colette Demil & Staf Bellens

Unieke verticale symmetrische en blokvormige lijnen, variatie in diepte

ALINEL Type D : Koelribachtige vinnen

09

10

ALINEL NV

info@alinel.be

www.alinel.be

REPORTAGE

‘Digital Jungle’ - Tom Dekyvere

Uitkragend glazen volume verbindt oud en nieuw De voorbije vijftien maanden bouwde Delta Light een nieuwe vleugel met een indrukwekkende architecturale lichtbox van maar liefst 26 meter hoog aan haar bestaande hoofdkantoor. Architectenbureau Govaert & Vanhoutte ontwierp een uitkragend glazen volume op de overgang tussen het oude kantoor en de nieuwe uitbreiding. Vier internationaal bekende kunstenaars konden de functionaliteit, innovatieve technologie en kwaliteit van het bedrijf uitbeelden in unieke kunstinstallaties.

D

e zoektocht naar innovatie van oprichter Paul Ameloot heeft ervoor gezorgd dat Delta Light met haar architecturale verlichting de voorbije 26 jaar een internationaal actieve onderneming is geworden. De tweede generatie, zonen Peter en Jan Ameloot, respectievelijk Head of R&D Operations, en Head of Corporate Strategy, neemt straks de fakkel over.

Lichtbaken langs de snelweg

DIMENSION

Vijftien maanden geleden startte de fabrikant van architecturale verlichting met de bouw van een nieuwe vleugel aan haar kantoren uit 2005 in Wevelgem. Dankzij die uitbreiding én het daarin geïntegreerde state of the art geautomatiseerd logistiek centrum is het familiebedrijf, opgericht in 1989, klaar voor de internationale toekomst. Het 26 meter hoge magazijn, dat deel uitmaakt van de grotere nieuwbouw, zorgt ervoor dat er op andere plaatsen extra ruimte - meer dan 5.500 m² - vrijkomt voor de

36

ontwikkeling en productie van nieuwe collecties. Geheel volgens haar eigen traditie heeft Delta Light deze technische vernieuwingsoperatie gekoppeld aan een esthetisch innovatief verhaal.

Architect Damiaan Vanhoutte van architectenbureau Govaert & Vanhoutte ontwierp een uitkragend glazen volume op de overgang tussen het oude kantoor en de nieuwe uitbreiding, als een lichtbaken langs de snelweg dat het gebouw een nieuw cachet geeft.

Pop-upinstallaties tonen de impact van licht Vier kunstenaars, twee Belgen en twee Britten, werden uitgenodigd om een specifieke pop-upinstallatie te creëren.

Met hun werk lieten deze kunstenaars ervaren hoe sterk de impact van licht kan zijn. Aansluitend bij de filosofie van de onderneming tonen ze aan dat licht meer is dan iets puur functioneel, dat het ook een directe impact heeft op onze beleving en ons gemoed. De Belgi-

sche en wereldwijde realisaties, projecten, productcategorieën en -innovaties van Delta Light kon men ontdekken in speciaal daarvoor samengestelde inspiratieruimtes. Met zijn zeven meter lange installatie ‘Shine’ visualiseerde Fred Eerdekens de kracht ‘a family business’.

Them Sculptures van de Gentse kunstenaar Tom Dekyvere weerspiegelde met ‘Digital Jungle’ het wereldwijde netwerk van de onderneming. De Britse Bompas & Parr toonden met hun installatie ‘Chromaphagia’ een nieuwe dimensie van licht. Ze laten bezoekers de impact van licht en geluid ervaren op de smaakzin en knipogen zo naar het ‘Pure Lighting Pleasure’-credo van de fabrikant. De Londense papierkunstenaar Ian Wright pakte uit met de installatie Paper in Progress en ging aan de slag met The Lighting Bible, de catalogus van Delta Light. u www.deltalight.com Door Philip Declercq | Foto’s: Delta Light

er Not just anot h al l in t he w

Nóg lichter, nóg handiger

It’s all about the details

onze focus: • Vederlichte balk (3 kg/m) • Kampioen in renovatie • 8 m (zelfdragend tot 5 m) • Vloersysteem met lichtgewicht vulpotten

SA Briqueteries de / Steenbakkerijen van Ploegsteert nv ∙ Rue du Touquetstraat 228 ∙ 7782 Ploegsteert ∙ T. +32 56 56 56 56 ∙ info@ploegsteert.com ∙ www.ploegsteert.com

Relax, it’s a Bulex: Minimale moeite: Maximale prestaties: • Compact formaat • Bewezen condensatietechnologie • Eenvoudige installatie en onderhoud • Vervaardigd uit hoogkwalitatieve materialen zoals • Gebruiksvriendelijk display een warmtelichaam uit gietaluminium / silicium en een sanitaire platenwisselaar uit inox • Toprendement

Kom ons bezoeken op stand 12045 BATIBOUW 2016 - 25/2 - 6/3

ACTUEEL

Meer doen met minder:

inspiratie bij micro en mini De huur- en koopprijzen in steden swingen steeds meer de pan uit. Bovendien gebruiken we onze grond in Vlaanderen en Brussel bijzonder inefficiënt, met allerlei ecologische en andere problemen als gevolg. Er is dan ook een trend naar (soms heel) kleine appartementen. Wie van wanten weet, kan ervoor zorgen dat die in niets hoeven onder te doen voor hun ruimere evenknieën.

Integendeel zelfs. Een goede morfologie, slimme meubels, schuifbare wanden, het juiste kleurenpallet en nog veel meer: er zijn middelen te over om efficiënt met ruimte om te gaan.

Een grondplan dat tot stand kwam als antwoord op de oproep van provincie Vlaams-Brabant (Jacque-

Leo Van Broeck (Docent aan KU Leuven)

White Box Architect Marc Van Schuylenbergh heeft intussen een eigen stijl ontwikkeld om efficiënt met ruimte om te gaan. Zo kreeg hij in 2010 een plan voorgelegd van een appartement. De oppervlakte was 110 m2, trap en lift inbegrepen. Strikt gezien is dat dus geen micro-appartement. Maar het is wel een mooie case om te laten zien hoe efficiënt om te gaan met ruimte. De bouwheer wilde de ruimte namelijk geschikt maken voor maar liefst acht personen.

Om een antwoord te vinden op die uitdaging dacht Van Schuylenbergh terug aan een woonproject dat hij had gerealiseerd in Turijn. Daar had hij in een oud, klein palazzo één enkel meubel aangebracht: keuken, badkamer, toilet, dressoir en berging waren er ingebouwd.

Zo’n multifunctionele meubels zouden ook in Knokke de oplossing worden.

“Aan de kust zijn alle appartementen naar de Noordzee gericht”, begint Van Schuylenbergh. “Maar de zon zit niet

min-Daems & Livic).

daar, wel achteraan. We hebben toen aan de bouwpromotor gezegd: plaats geen binnenwanden.”

In de ruimte zijn drie multifunctionele meubels geplaatst. Aan de linkerwand bevindt zich een meubel met badkamer en toilet voor de ouders. Centraal staat nog een meubel met doucheruimte en toilet voor de kinderen. In dat meubel zijn ook twee stapelbedden te vinden, boven mekaar. Ze plooien er in terug.

Aan de rechterwand zit het meubel waarin de keuken en nog eens twee stapelbedden huizen. Achter in de ruimte zijn er twee slaapkamers met elk een tweepersoonsbed: één voor de ouders, één voor de kinderen. Die twee kamers zijn voorzien van schuifdeuren die in de muur verdwijnen. Zo heeft iedereen zijn privacy. Als de bedden zijn opgeklapt en de schuifdeuren in de muur verdwenen, is er een vrij uitzicht van de ene kant van het appartement naar de andere.

Dan is er nog een grote spiegel tegen één van de wanden, bij de lange eettafel. Die zorgt voor reflectie van de verlichtingslijnen en verdubbelt tafel en zee. Zo wordt het ruimtegevoel nog groter.

Voorts gaat van Schuylenbergh ervan uit dat één enkele kleur het gevoel van ruimtelijkheid en licht vergroot. De » DIMENSION

Leo Van Broeck is docent aan KU Leuven, en een van de zaakvoerders van architectenbureau Bogdan & Van Broeck.

Hij hamert erop dat we bewuster moeten omgaan met onze ruimte. “In Vlaanderen hebben we het grootste grondgebruik ter wereld”, begint hij. “België heeft, qua bevolkingsdichtheid op het land gemeten, de derde hoogste dichtheid in Europa. Maar als je de dichtheid binnen het bebouwde deel van België meet, hebben we de tweeëndertigste láágste. Het aantal mensen per bebouwde hectare is bij ons dus ontzettend laag.

We moeten dan ook naar minder grondgebruik. Kleiner wonen hoort daarbij.

Het gemiddelde appartement in Europa is 65m2. Het gemiddelde appartement in België? 85m2. Het gemiddeld sociaal appartement in België? 100m2.”

Kleiner wonen kan door kleine appartementen of huizen. Onder de noemer micro-appartement catalogeert Van Broeck deze met een oppervlakte van 40 à 50 m2 . Compacte minihuizen zijn dan deze van 80 à 100 m2. Kleiner kan in principe, maar dan wordt de doelgroep ook kleiner.

39

ACTUEEL

heel. Dan ervaren de bewoners een heel open ruimte, met behoud van lichten en zichten. De keuken zit echter niet achter schuifbare panelen. De bewoners koken veel en verkozen daarom dat het een open nis bleef. In die nis zijn ook de vaatwassers geïnstalleerd. Als de ene de vuile vaat doet, is de andere een kast met propere vaat, en omgekeerd.

45 m2 in Brussel Architect Marc Van Schuylenbergh

bouwheer koos voor wit, omdat dit de lichtervaring in het appartement nog groter maakt. Door dat vele wit (er is ook wat zwart en groen) kreeg het appartement de bijnaam ‘White Box’. In een van de zithoeken is ook een televisie voorzien, maar de bewoners kijken zelden tv. Daarom zit het tv-scherm in een kast, onzichtbaar. Pas als de bewoners tv kijken, klappen ze de arm met scherm naar buiten.

Veel in het appartement schuilt dus achter schuifbare panelen. Al die panelen, en de deuren, zijn heel discreet: als ze dicht zijn, vervagen ze in het ge-

Begin 2016 kwam een gelijkaardig concept tot stand in Brussel, in een appartement van 45 m2 voor twee personen.

De grote raampartijen dragen er bij tot een goed ruimtegevoel. Van Schuylenbergh ging voor dat appartement voor een L-vormig meubel dat twee wanden bezet. In het lange been van de L is de inkomdeur geïntegreerd. Je gaat binnen via een sas. Daar bevindt zich ook een toiletruimte, badkamer en technische zone. Even verderop in dat meubel bevindt zich eveneens de keuken, inclusief koelkast, oven, vaatwas en apotheekkastje. In de hoek tussen het lange en korte been van de L kom je, via een pivotdeur, bij de ruimte met bed. Dat bed wordt ‘s ochtends dichtgeklapt en wordt dan een eethoek. Aan het uiteinde van

het korte been van de L is er een berging, dressoir en kleerkast. Via een uitschuivend element komt daar het bureau tevoorschijn.

Het meubel is 2m20 hoog, het plafond 2m60. De wand op de ruimte ertussen is volledig bezet met spiegels, en tussen meubel en plafond zijn de lichtarmaturen geplaatst, zodat een indirecte verlichtingslijn ontstaat. Van Schuylenbergh: “Door de spiegel loopt het plafond visueel door, het meubel lijkt los te komen van de wand. Bovendien verdubbelt de spiegel die wand, 8 meter lang wordt dan plots 16 meter.”

De ramen zijn zwart, net als de wanden en het plafond. Een sfeerbepalend element is nog het zwart theatergordijn voor de ramen. Als dat dichtgaat, ontstaat een zwarte cocon. Het L-vormige meubel verschijnt als één gesloten wand als alle schuifwanden dicht zijn.

Dat meubel is volledig wit, zodat het doet denken aan een witte sculptuur.

Als de schuifwanden open zijn, is binnenin een zwarte nis te zien.

Slim en samen Er zijn veel mogelijkheden om kwaliteitsvolle, voldoening gevende kleine

1

7

7

60

5 4

6

6

5

5

8

3

1 terras 2 zitplaats 3 eetzone 4 keuken 5 badkamer 6 slaapzone kinderen 7 slaapzone ouders 8 spiegel

2

3

4

5m

2

1

Knokke, appartement van 110 m2, trap en lift inbegrepen, voor 8 personen. Het ruimtegevoel in. Knokke vergroot onder meer door een grote spiegel tegen één van de wanden, bij de lange eettafel. Aan de linkerwand bevindt zich een meubel met badkamer en een van de toiletten. (Foto: PSG group) DIMENSION

1

8

4

40

ACTUEEL

appartementen en huizen te maken, stelt Leo Van Broeck. Hij wijst op de vele interessante publicaties die daaromtrent al zijn verschenen, zoals Mini Houses (Alejandro Bahamon).

Het begint al met een goede morfologie van het ontwerp, legt hij uit. Maar ook: “Overdag kan je een uitschuifbare eetkamertafel hebben van 14 man, die ´s nachts terug inschuift. En drie kasten op rails tegen de muur, die rollen uit de wand. Uit die kasten komen bedden en schuifdeuren… . Je moet dus vierkante meters dubbel gebruiken. Ofwel geef je feest, ofwel slaapt iedereen. De twee tegelijk, dat gebeurt zelden. Of nog: stel, je hebt een appartement met een verhoogd stuk met badkamer daarop, en in die verhoging zit een bed op wielen.

Overdag is dat een divan, je rolt die er gewoon van onder. De divan rolt uit de muur, en er zit een bed onder je badkamer. Er is smart furniture, je maakt smart rooms. Eigenlijk zeg je: ja, die gang heb ik ‘s nachts niet nodig. Dus die voeg ik bij een van de kamers. Dat kan door de wand die wegklapt. Zo kan je vierkante meters dubbel gebruiken, en woningen misschien zelfs nog meer woonkwaliteit geven dan vroeger.”

110

25

110

25

200

160

110

25

290

110

25

290

25

110

25

110

met alle regels in orde is én dit tegen een betaalbare prijs.’ (Foto: Skilpod)

Een andere belangrijke methode om kleinere woningen mogelijk te maken is: dingen delen. Dat kan met een collectief deel. Van Broeck: “Bij cohousing zeg je: ik heb een eigen slaapkamer en kitchenette. Maar mijn feestzaal, een grote living en wassalon zitten in het collectieve gedeelte van het gebouw. Net als de speelzaal voor kinderen. Je hebt er bijvoorbeeld geen eigen garage, want er zijn 20 gezinnen die vijf auto’s delen, via een co-ownership.”

Van Broek somt tal van voordelen op

voor de gemeenschap met betrekking tot kleiner gaan wonen: ecologische, economische, sociale… . Maar ook voor de bouwheer die louter individueel denkt, is er heel wat te winnen. Zo is er bijna een lineaire verhouding tussen het aantal m2 dat je bouwt en de kostprijs, klinkt het. 20% kleiner is al gauw 15% goedkoper. Er zijn dus heel wat redenen om de tendens naar efficiënter ruimtegebruik veel toekomst toe te dichten.

Door Koen Vandepopuliere

24

160

479

388

101

479

20

20

10

41

134

171 81

49

RGH

20

80

235

95

165

10 10 65

101

134

388

41

200 20

171 81

24 111

200 80

235 121

80

49

200

165

10

65

121

111

80

Provincie Vlaams-Brabant deed een oproep naar architecten: ‘Ontwerp een woning, vast of verplaatsbaar, die

95

t

RGH

t

110

25

110

25

200

160

110

25

290

110

25

290

25

110

25

110

24

160

41

101

479

388

101

479

165

95

134

80

235

20

20

Provincie Vlaams-Brabant deed een oproep naar architecten: ‘Ontwerp een woning, vast of verplaatsbaar, die met alle regels in orde is én dit tegen een betaalbare prijs.’ Het resultaat is een catalogus met een vijventwintigtal ontwerpen van huizen met een oppervlakte tot 80 m² . Ze kosten minder dan 90.000 euro en voldoen aan alle normen. De geselecteerde woningtypes zijn sedert november 2015 in detail te bekijken: surf naar www.vlaamsbrabant.be en tik in het zoekvakje ‘Catalogus kleinschalig wonen’ (60 pg’s).

De catalogus is ontstaan in een zoektocht naar oplossingen voor de problematiek van permanent wonen op campings en weekendverblijven.

Eerder was er de meesterproef 2010 voor pas afgestudeerde architecten, georganiseerd door Stad Gent, met als thema ‘wonen op kleine oppervlakte’.

Laureaat werd Marijn Vanhoutte, van Vanhoutte-beyl ir. Architecten. Hij ontwierp 21 rijwoningen. Tik in het zoekvakje van https://stad.gent ‘Smal bouwen, ruim wonen,’ en op de site van stad Gent komt de brochure met woonmodellen tevoorschijn (37 pg’s).

95

20

10

49

134

171 81

388

200 20

41

10 10 65

171 81

24 111

200 80

235 121

80

49

200

165

10

65

121

111

80

VLAAMS-BRABANT EN GENT WIJZEN DE WEG

DIMENSION

Brussel, appartement van 45 m2.

41

REPORTAGE

Creëer ruimtebesparing door collectieve wasplaatsen We leven in een maatschappij waarin de ruimte voor nieuwe bouwprojecten steeds schaarser wordt. In dat kader is het nuttig om bepaalde facilitaire voorzieningen te herbekijken. Zo lanceert LDL Equipment met LDL Care een ‘meet and wash’ concept, waarbij collectief wassen en drogen centraal staat. “Met de creatie van collectieve wasplaatsen stimuleren we niet alleen de deeleconomie, maar hoeft in heel wat woongelegenheden geen aparte ruimte meer te worden voorzien om wasmachine en droogkast te plaatsen,” aldus Johan en Julie Stuyven van LDL Care.

D

e wereldbevolking zal de komende jaren blijven groeien. De almaar beperktere ruimte om te bouwen en de toenemende verstedelijking zorgen ervoor dat mensen op een almaar kleinere oppervlakte gaan wonen. Ook de Vlaming zal hiermee moeten leren omgaan, en zijn levensstijl en middelen aan deze trend aanpassen.

“Tegelijk zien we de ontwikkeling van de deeleconomie,” aldus Julie Stuyven.

“Heel wat mensen zullen beknibbelen op kosten en dure aankopen door met elkaar te delen, te ruilen en uit te wisselen. Daarnaast zullen ze meer gebruik maken van tijdelijk ter beschikking gestelde diensten.”

Geen investering, gratis onderhoud

DIMENSION

Met het ‘meet and wash’-concept wil LDL Equipment hierop anticiperen. Op basis van recente internationale ervaringen, ontwikkelde Julie Stuyven een concept waarbij wasmachines en droogkasten gratis ter beschikking van

42

bouwheren worden gesteld, en waarbij ook het gratis onderhoud wordt voorzien. “De machines worden geactiveerd door er muntstukken in te werpen. De gerealiseerde omzet wordt (drie)maandelijks gedeeld tussen de aanbieder en de dienstverlener. Hiermee lanceren we niet alleen een ecologische oplossing, maar bevorderen we ook het sociale contact tussen de gebruikers.”

Ook voor architecten kan dit concept interessant zijn. “Door projecten met collectieve wasplaatsen uit te tekenen, komt er in de individuele woongelegenheden veel ruimte vrij. Denk maar aan de berging, waar de wasmachine en droogkast steevast veel plaats innemen. Dat is niet altijd een gezonde situatie, zeker als er geen deftige ventilatie of warmteafvoer is voorzien. Daardoor blijft de warmte en vochtigheid van een condensdroger in de berging hangen, wat ook nefaste gevolgen kan hebben voor de voedingswaren die vaak in zo’n ruimte worden bewaard.”

Sterker sociaal contact In Angelsaksische landen zijn dergelijke collectieve wasplaatsen al massaal uitgerold. Het is de ambitie van LDL om het concept ook in België en buurlanden sterk van de grond te krijgen. “De talrijke klanten die er nu al gebruik van maken, zijn tevreden: ze hoeven niet meer te investeren in individuele machines, delen mee in de opbrengst en zien het sociaal contact tussen de bewoners toenemen. Onder meer in campings, studentenhuizen, appartementen, sociale woongelegenheden en serviceflats hebben we dit concept al geïntegreerd. Ook de Vlaamse overheid gaf recent te kennen heel wat genegenheid hiervoor te koesteren, wat ons sterkt in de overtuiging dat dit tot een echte succesformule kan uitgroeien,” besluiten Johan en Julie Stuyven. u www.ldlnv.be Door Bart Vancauwenberghe

“Schone ontmoetingen met LDL Care” Wat? Via LDL Care kun je uw verblijfgasten was apparatuur (wasmachine en droogkast) aanbieden zonder hierbij zelf een investering te doen. LDL Care zet de toestellen gratis bij u (toestellen met muntbakjes) en de omzet van de toestellen wordt dan gedeeld tussen LDL Care en jullie. Eventuele herstellingen, plaatsing en onderhoud inbegrepen.

Wie? Via onze website www.ldlcare.eu én onze facebook kunt u onze referenties en tal van was tips terugvinden.

LDL CARE – Europalaan 60/64 – 9800 Deinze – 09 282 22 07 – www.ldlcare.eu – sales@ldlnv.be

Dak (bijkomend) isoleren?

Een schot in de roos met ISOVER Suspente PlaGyp I

Nieuw

• snel • meerlaags • blijvend luchtdicht

www.isover.be

Geberit AquaClean De wc waarmee u met water wordt gereinigd.

Nieuw welzijn.

Ervaar hygiëne en frisheid met Geberit AquaClean Sela: de wc waarmee u na een druk op de toets met water op lichaamstemperatuur wordt gereinigd. Voor een perfecte hygiëne en een echt welzijnsgevoel. → www.geberit-aquaclean.be/sela/nl

TECHNIEK

Levenslang voor ledverlichting?

Als we vandaag een nieuwe binnenverlichtingsinstallatie overwegen, wordt steevast nagedacht over de mogelijkheden die led hierin kan bieden. In een voorstudie worden dan meestal alle pro’s en contra’s ten opzichte van de traditionele lichtbronnen op een rij gezet. De parameter die altijd doorweegt op de beslissing is de levensduur van de led. Die zou naar analogie met de courant gebruikte lichtbronnen (fluorescentie, hogedrukgasontlading, halogeen, …) een betere Total Cost of Ownership garanderen. Maar is dit wel zo? Is kiezen voor led met de grootste levensduur steeds de beste keuze?

Levensduur is per definitie de tijdsduur waarbij er nuttige werking is. Voor gloeilampen en fluorescentielampen is dit meestal de tijdsduur tot het gemiddelde defect.

Waarom is dit verschillend voor ledverlichting?

De led – de halfgeleidecomponent die elektrische gelijkstroom omzet in lichtstroom − gaat zelden stuk: de tijdsduur tot het gemiddelde defect is van de grootteorde van 1 miljoen uur. Defecten in ledverlichtingstoestellen worden vaker veroorzaakt door andere elektronische componenten of door breuken in de elektrische verbindingen dan door de led.

De lichtstroom van de led neemt af met het aantal branduren en ook de kleurtint kan lichtjes wijzigen. Afhankelijk van de toepassing zal na een zekere tijd de lichtstroom (lumen) onvoldoende

zijn om de gewenste verlichtingssterkte (lux) te realiseren. Dit is dan het einde van de nuttige werking en per definitie de praktische levensduur.

Deze afname van de lichtstroom hangt niet alleen af van de materialen in de led maar ook van zijn temperatuur en stroom. Afhankelijk van deze keuzes kunnen enerzijds led-lampen gemaakt worden met een korte levensduur (70% van de lichtstroom na 15.000 u) tot anderzijds led-verlichtingstoestellen met een lange levensduur (>90% van de lichtroom na 100.000 u) en alles ertussenin. Er zijn dus meer variaties dan met traditionele verlichtingstoestellen.

Hoe wordt dit uitgedrukt?

Het gemiddelde lichtstroombehoud van led-verlichtingstoestellen wordt courant beschreven met behulp van de Lx-waarde, die een tijdsduur aangeeft in functie van het gemiddelde lichtstroombehoud. Vaak wordt een L70, L80 of L90 tijdsduur opgegeven, met name

de tijdsduur tot gemiddeld 70%, 80% of 90% behoud van de initiële lichtstroom.

Deze waarde is afhankelijk van de omgevingstemperatuur. De fabrikant van verlichtingstoestellen kan de verschillende Lx-waardes bezorgen, vaak bij meer dan één omgevingstemperatuur.

Waarom is dit belangrijk?

Normen zoals NBN EN 12464-1:2011 voor werkplekverlichting vermelden verlichtingssterktes die moeten toelaten om voldoende efficiënt, accuraat en comfortabel taken uit te voeren. De opgegeven verlichtingssterktes moeten altijd gegarandeerd zijn. Dit betekent dat de verlichtingsinstallatie initieel moet overgedimensioneerd zijn om aan het einde van de levensduur nog een voldoende verlichtingssterkte (lux) te hebben. De inrekening (lichtstudies) hiervan gebeurt met behulp van de maintenance factor MF – ook onderhouds-, depreciatie- of behoudsfactor genaamd. De maintenance factor bevat 4 deelfactoren » DIMENSION

Wat is levensduur van lichtbronnen?

45

TECHNIEK

waaronder de LLMF: het behoud van de lichtstroom van de lichtbronnen in de tijd (Lamp Lumen Maintenance Factor).

Indien gekozen wordt voor verlichtingstoestellen met een laag (slecht) lichtstroombehoud dan zal er meer overdimensionering nodig zijn dan indien er gekozen wordt voor een hoog lichtstroombehoud. Deze grotere initi-

0,9 voor tl-lampen en aangezien de andere deelfactoren voor de ruimtevervuiling en armatuurvervuiling ook redelijk constant zijn (maar afhankelijk van de reinigingsfrequentie), wordt er voor de maintenance factor meestal een constante waarde gebruikt van 0,8.

Bij ledverlichting is dit niet langer het geval. De lichtstroom van de leds neemt

bruiksduur meer dan waarschijnlijk korter zal zijn, de LLMF daardoor beter zal zijn en minder overdimensionering nodig zal zijn. Bij winkelpanden is de brandduur per jaar weliswaar langer, maar de leaseperiodes en renovatiecycli zijn vaak korter dan 10 jaar, waardoor ook hier de gebruiksduur vaak minder is dan 50.000 u en een hogere waarde voor

ële lichtstroom betekent meestal ook een groter aantal verlichtingstoestellen, wat in eerste instantie al zal blijken uit de lichtberekening. Bij een gelijkaardig initieel rendement betekent dit ook een groter elektriciteitsverbruik (tenzij onmiddellijke dimming of een automatische lichtregeling gebeurt).

gestaag af over de tijd en zoals hiervoor aangegeven zijn er grote verschillen mogelijk tussen verschillende modellen ledverlichtingstoestellen. De juiste waarde voor LLMF dient gebruikt te worden, die zowel groter als beduidend kleiner kan zijn dan 0,9. Hiervoor dient de juiste gebruiksduur in rekening gebracht te worden.

Het is niet omdat een fabrikant een waarde van bijvoorbeeld L80 = 50.000 u specifieert, dat dit verlichtingstoestel exact 50.000 uur zal gebruikt worden en de LLMF gelijk zal zijn aan 0,8 (maintenance factor = 0,71). In klaslokalen is de brandduur ongeveer 1.000 uur per jaar en indien gepland wordt met een LLMF van 0,8 dan betekent dit dat er gepland wordt voor voldoende lichtsterkte tot 50 jaar na de installatie, terwijl de ge-

de LLMF dient te worden gebruikt.

Voor productiehallen en magazijnen met meerdere shiften zal de gewenste gebruiksduur vaak langer zijn dan 50.000 u en zal met een kleinere LLMF moeten gerekend worden.

Het is belangrijk voor het lichtontwerp om een juiste inschatting te hebben van de gebruiksduur en een maintenance factor te gebruiken waarvan de LLMF overeenkomt met het lichtstroombehoud voor deze gebruiksduur. Aldus kan een correct aantal verlichtingstoestellen ingepland worden en een optimalere keuze gemaakt worden uit de grote variatie aan ledverlichtingstoestellen.

Hoe verhoudt de LLMF zich tot de Lx-specificatie?

DIMENSION

Bij tl-lampen vindt het overgrote deel van de terugval van de lichtstroom plaats in de eerste 5.000 branduren van de lampen. Hierna blijft de lichtstroom uit de lamp bijna constant, rond 90%.

Op het ogenblik van het gemiddelde defect (∼ 20.000 u voor de meest gebruikte T5’s) is de lichtstroom ongeveer 90% van de initiële lichtstroom. De LLMF is dus

46

Tot slot Vraag bij een nieuw verlichtingsproject met ledverlichtingstoestellen niet enkel

TECHNIEK

melijk leiden tot een over- of ondergedimensioneerde en daardoor misschien inefficiënte verlichtingsinstallatie, wat met led zeker niet de bedoeling is. Dit gaat in tegen de logica van duurzaamheid.

Voor uitgebreide informatie: zie de informatiebrochure “MF en levensduur” op: u www.lichttechnologie.be/nl/laboratori-

um/downloads-groen-licht-vlaanderen/ folders Door Peter Bracke, Catherine Lootens, Wouter Ryc-

Houd er ook rekening mee dat een verlichtingsproject met led vaak nog steeds een iets hogere investering vergt. Bederf de pret dus niet door teveel verlichtingstoestellen of een onaangepaste vervangtermijn voor te schrijven. Als het voordeel voor de eindklant onduidelijk is, dan zou deze hierdoor wel eens kunnen opteren voor de klassieke verlichtingstoestellen. We zouden hier dus kunnen spreken van een investeringsparadox die we zeker moeten en willen vermijden.

kaert, Laboratorium voor Lichttechnologie; KU Leuven Technologiecampus Gent; Groen Licht Vlaanderen 2020, de verlichtingssector in transitie (IWT VIS-traject 100955) | Foto’s: Delta Light

DIMENSION

naar het rendement (luminaire efficacy) van de armaturen (in lm/W), maar informeer dus ook naar de levensduur en de te gebruiken MF van het toestel in functie van de gebruiksduur. De combinatie van beide bepaalt immers hoe op het eerste zicht evenwaardige ledtoestellen toch kunnen verschillen in energie-efficiëntie. Het behoud van de lichtstroom is hierbij de successleutel.

Een hoge MF bij projecten met led hoeft dus niet steeds als ongeloofwaardig beschouwd te worden, zoals dat vroeger wel het geval was met traditionele lichtbronnen.

Probeer in een project met led via de lichtstudie te streven naar een specifieke vermogensdichtheid van 1W/m².

100lux. Een verkeerde inschatting van de gebruiksduur en dus de MF kan na-

47

REPORTAGE

Innoverend sanitair 01

02

Sieger Design ontwierp reeds tal van klassiekers voor gerenommeerde fabrikanten. De nieuwste collecties voor Dornbracht en Alape werden in ons land voorgesteld bij groothandel Desco. Hiermee willen de ontwerpers een antwoord bieden op de hedendaagse woontrends en maatschappelijke verschuivingen.

01. Desco Alape: De 2step wastafel van Alape heeft twee niveaus.

02. Desco Dornbracht: Uniek aan de CL1 kraan van Dornbracht is het straalbeeld door de 40 aparte sproeimonden.

03. Ontwerpers Michael en Christian Sieger willen met deze serie een antwoord bieden op de hedendaagse maatschappelijke trends.

Groeiende verstedelijking Met deze series geven de broers Michael en Christian Sieger hun invulling van de badkamer van morgen. Het basisgegeven was enerzijds de groeiende wereldbevolking, die op zijn beurt een grotere verstedelijking met zich meebrengt.

Waar in 1950 slechts 29% van de wereldbevolking in steden woonde, was dat in 2010 al 51%, of 3,5 miljard mensen. Die trend zal zich alleen maar doorzetten.

De badkamer van de toekomst moet zich dus richten op compacte stedelijke woningen. De druk op woonruimte zal groter worden, wat zich zal vertalen in stijgende prijzen en kleinere woonoppervlakken. Vanuit Sieger design streeft men naar hoogwaardige oplossingen die weinig plaats innemen. De Small Size Premium Spa biedt bijvoorbeeld een topklasse architecturaal concept en functies op slechts zes vierkante meter.

Complexe eenvoud

DIMENSION

Voor kraanwerkfabrikant Dornbracht ontwikkelde Sieger Design de CL1 serie mengkranen. De naam is een verwijzing

48

naar het motto van de fabrikant: ‘culturing life’. De dynamische vormgeving is een innoverende mix van harde en zachte contouren. Het straalbeeld van deze wastafelkraan is uniek, dankzij de 40 aparte sproeimonden. Bovendien is deze kraan waterbesparend, met een debiet van slechts 3,9 l/min. De serie is verkrijgbaar in gegalvaniseerd chroom en mat platina, en omvat uitvoeringen voor wastafel, douche, bad en bidet. Er is ook een digitale bediening mogelijk met individuele scenario’s voor debiet en temperatuur.

03

Minutieus minimalisme Alape staat bekend om zijn strakke stalen wasbekkens. Met 2step wordt deze lijn verdergezet. Zoals de naam het aangeeft, hebben deze wastafels twee niveaus. Het bekken en de kraanbank worden gescheiden, waarbij het bovenste niveau ook als aflegplank kan gebruikt worden. De wastafel is vervaardigd in 3 mm dik emailstaal, dat sobere en compromisloze vormen mogelijk maakt. De rechte contouren geven de wastafel een

luchtige indruk. Er zijn twee inbouwvarianten, waarbij men telkens het kraanvlak haaks op de muur kan plaatsen (linkse en rechte uitvoering), of parallel met de muur. u www.desco.be u www.sieger-design.com u www.dornbracht.com u www.alape.com Door Alex Baumans

Slidefix® BATIBOUW

®

25.02.2016 > 06.03.2016

Paleis 4 - stand 314

De eerste zijwaarts openschuivende zonwering

• Ideaal voor grote schuiframen en hoekschuiframen • Windvast dankzij de Fixscreen technologie • Onzichtbaar in te werken in de bouwschil • Grote afmetingen: tot 4000 mm B x 3000 mm H per screen

www.renson.be

dimension_NL_205x132_0116.indd 1

12/01/16 14:33

Fabrikant van gevelbekleding & terrassen

Brandweerkazerne (Lanaken) Arch. Sofie Merckx

Bankproject Crelan (Lo) iXtra interieurarchitectuur – Vanryckeghem Filip

Bezoek onze toonzaal, maak een afspraak via de website www.outdoorwoodconcepts.be

Take Off Brantsandpatents Bontinck architecture

Doorniksesteenweg 202 8580 Avelgem, België

Tel.: Fax:

+32 (0)56 64 40 42 +32 (0)56 64 58 82

www.outdoorwoodconcepts.be info@outdoorwoodconcepts.be

REPORTAGE ACTUA

01

NAV-seminarie ‘Het bouwteam’ brengt 120 deelnemers op de been

Nieuwe technologie en collaboratieve vormen van samenwerken zetten volledige bedrijfstakken op hun kop. In de bouwsector wint het werken in bouwteam steeds meer terrein. DBFMO en PPS-constructies en de 3D-informatietechnologie BIM veronderstellen alvast de facto dat er in bouwteam wordt samengewerkt… . Staat deze nieuwe trend dezelfde storm te wachten als Über in de taxisector of AirBnB in de hotelsector? Met het seminarie ‘Het bouwteam in de private en publieke sector’ op 18 november in Tour & Taxis Brussel schiep NAV licht in de duisternis. Wim De Vilder polste er onder meer naar nieuwe samenwerkingsvormen en de bewegingsruimte binnen de bestaande wetgeving. Deze activiteit kadert in het project ‘Werken in bouwteam, een innovatief bouwproces’ met steun van het Agentschap Innoveren & Ondernemen.

02

Gratis NAV-eBook ‘Stedenbouwkundige Vergunning in het Waals Gewest’ Dient u wel eens een bouwaanvraag in aan de andere zijde van de taalgrens?

Dan zal u vast al gemerkt hebben dat de administratieve verplichtingen en de procedures in Wallonië anders zijn.

DIMENSION

02

50

01

Sinds 1996 is het ruimtelijk beleid in de verschillende gewesten immers op een andere leest geschoeid. Vandaar dit eBook op basis van het eindwerk van architect-assistent Pauline Adam (Howest). Het eBook vergelijkt kort de manier waarop een aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning verloopt in het Waals en het Vlaams Gewest. U krijgt ook een heldere samenvatting van de huidige Waalse stedenbouwkundige wetgeving, geïllustreerd met drie gedetailleerde case studies.

NAV-leden kunnen het eBook gratis downloaden via de shop: www.nav.be

03

Volle zaal voor NAV-colloquium over medewerkers in het architectenkantoor

Binnen de dienstensector zijn medewerkers het goud van de onderneming.

Voor architecten is dat niet anders. In haar jaarlijkse colloquium viste NAV uit hoe een duurzaam personeelsbeleid in mekaar zit. Tal van specialisten verzamelden op vrijdag 4 december in Mechelen om hun licht te laten schijnen over de samenwerking met loontrek-

kenden en zelfstandigen. De 135 deelnemers kregen een helder beeld van de juridische spelregels en de aansprakelijkheid, aangevuld met tal van handige tips en tricks voor een full commitment.

04

Uw WTCBabonnement aan NAV-voordeeltarief De publicaties van het WTCB zijn een onmisbaar instrument voor architecten.

Naar goede gewoonte heeft NAV met het WTCB een samenwerkingsakkoord waarbij NAV-leden kunnen intekenen op twee online WTCB-abonnementen aan een voordeeltarief.

- WTCB Abonnement I: WTCB-publicaties online Kostprijs voor NAV-leden: 99,10 EUR incl. btw (normaal betaalt u 141,60 EUR incl. btw) - WTCB Abonnement II: WTCB-publicaties online en online raadplegen van de NBN-normen Kostprijs voor NAV-leden: 163,20 EUR incl. btw (normaal betaalt u 205,70 EUR incl. btw)

Interesse? Meer info en intekenen via www.nav.be/wtcb

»

1 +1 meer dan 2 NAV brengt architecten samen. Veel architecten kampen met dezelfde obstakels. Gelukkig moet u er niet alleen tegen opboksen. NAV gaat voluit voor het verenigen van belangen, kennis en mensen. Want samen staan we sterker.

NAV bundelt in 2016 de krachten met deze partners

www.nav.be • www.meeroverepb.be • www.zoekeenarchitect.be

7000 m² meubeldes ign MOLTE NI MONTIS MOOOI MOR OS O MUUTO NANIMAR QUINA NE MO INTE R LUB K E NIMB US JAB NYA NOR DIS K A J OR I OLUC E J OV O P INIO N C IAT T I K AR TE LL PAO L A L E NT I K AS THALL PAS T O E K INNAS AND P OR R O K NOLL P O L IF O R M K R IS TALIA P O LT R O NA F R AU K UNDALINI P R ANDINA K VADR AT Q U INZE & MIL AN LAB E L R E X IT E LAG O LANGE PR ODUCTION R IMADE S IO R IVA 1920 LA PALMA R O L F B E NZ LE OLUX S . HE S S L E IN LIB E C O S C HÖ NB U C H LIG NE R OS E T S E R R AL U NG A LINTE LOO S IL E NT G L IS S LIVING DIVANI S UR & P LUS LUC E P LAN S W IS S F L E X LUMINA T E C NO MAG IS MAR TINE LLI LUC I T HO NE T VAN R O S S U M MAXALTO V IT R A M. G R AS S I WALT E R K NO L L MDF ITALIA W IT T MANN ME TAF OR M XO MINOTTI ZANOT TA MIS S ONI ZIMME R + R O HDE MOLINAR I

7000 M² ME UB E L DE S IG N

AC E R B IS ALIAS AMAT ANTA AR C O AR P E R

NU

MA S T E R

AR TE K AR TE MIDE AR TIF OR T AUP ING B ALE R I ITALIA BAUMANN CR E ATION BE KA B E LUX B & B ITALIA B ONALDO B ONTE MP I B R OK IS

MAG A ZINE :

DR IADE E 15 E DR A E XTR E MIS FATB OY FS M F IAM C AP P E LLINI F IS C HB AC HE R C AR L HANS E N F LE XF OR M C AR LUC C I F LOS C AR P E T S IG N F ONTANA AR TE C AS ALIS F OS C AR INI C AS AMILANO F R ITZ HANS E N C AS S INA C ATTE LAN ITALIA G AL. & R ADIC E G E LDE R LAND CATTE LANI & S MITH G E R VAS ONI C LAS S IC ON G IOR G E TTI C LE I G LAS S C OR G UB I DANS K INA DAVIDE G R OP P I G UF R AM G UTZZ DE PADOVA HAY DE S E DE H. MILLE R DE S ALTO DE S IGN ON S TOCK INDE R A ING O MAUR E R DR AE NE R T

A B ONNE E R

U

V IA

EEN SOLIDE BESCHERMING VOOR EEN STEVIG BEROEP

WWW.MA S T E R ME UB E L .B E

S TE E NWE G OP DIE S T 111 • TUR NHOUT • OP E N VAN 11 TOT 18U • ZON. OP E N • VR IJ. G E S L. W W W. MAS T E R ME U B E L . B E

•

MAS T E R @ MAS T E R ME U B E L . B E

All-in-one ventilatietoestel LWZ 304/404 SOL

Multitalent voor ventilatie, verwarming, koeling en warm water

AiNB wordt ondersteund door:

www.hansgrohe.be

› Zeer hoge efficiëntie voor elke functie

› Ventilatie met tot 90% warmterecuperatie

› Intuïtieve regeling

www.nmc.be

www.potierstone.be

www.stiebel-eltron.be www.vispring.be

www.ainb.be

REPORTAGE ACTUA

05

Een gerealiseerde renovatie in uw portfolio? Pak er mee uit! Laat toekomstige verbouwers uw architectuur en aanpak beleven. De Vlaamse Renovatiedag is een openhuizendag waarbij u als architect potentiĂŤle opdrachtgevers ontvangt in uw eigen realisaties. Een unieke kans om nieuwe contacten te leggen. Kruis alvast 29 mei 2016 met een dikke viltstift aan in uw agenda, dan vindt de Renovatiedag 2016 plaats. Een project inschrijven kan tot 29 februari.

Inschrijven via www.devlaamserenovatiedag.be/deelnemer

06

06

350 architecten ontdekken recept voor optimale kantooromgeving

Wie werkt brengt vaak heel wat tijd door op kantoor. Het is dan ook niet meer dan normaal dat ontwerpers zoeken naar een leefbare werkomgeving. Met de infosessies in november 2015 schotelde NAV alvast de nodige aandachtspunten voor. Door alle hedendaagse normen

wordt het immers steeds complexer om een aangenaam kantoorklimaat te ontwerpen. Tussen de normeringen door banen we ons een weg om daglicht, natuurlijk klimaat en eigenheid binnen architectuur opnieuw uit te vinden. De sessie vond plaats in Gent, Herentals en Leuven en mocht op flink wat belangstelling rekenen. 350 architecten tekenden present.

Een van deze sessies gemist?

Geen paniek. Na afloop van gratis NAV-infosessies kunnen leden steeds de presentaties raadplegen op www.nav.be

Voor alle actuele NAVinitiatieven, bekijk de kalender op www.nav.be Voor Vitruviuscursussen kun je terecht op www. vitruviusacademy.be

05

DIMENSION

Âť

Doe mee aan de Vlaamse Renovatiedag 2016

53

DOSSIER

De nieuwe energie-eisen vanaf 2016

NAV informeerde vorig najaar vier maal een vol huis tijdens haar infosessies rond de nieuwe energie-eisen vanaf 2016. “We zien niet alleen een verstrenging van de EPB-eisen, ook de rekenmethode wordt verder verfijnd”, aldus architect Benny Craenhals. Daarna werden de nieuwe eisen en de gevolgen hiervan door dr.ir-arch.

Nathan Van Den Bossche van UGent en arch. Craenhals toegepast op respectievelijk het buitenschrijnwerk en op ondergrondse constructies.

T

DIMENSION

ot 2021 wordt het verplichte Epeil stapsgewijs aangescherpt.

Voor projecten met een stedenbouwkundige aanvraag of melding zijn daardoor sinds 1 januari 2016 de EPBeisen opnieuw verstrengd. Zo zakt het -peil voor nieuwbouwwoningen van E60 naar E50, net zoals dat voor kantoren van openbare besturen. Dit zijn publieke kantoren zoals gebouwen voor gemeentebesturen. Het verplichte E-peil voor kantoren en scholen daalt van E60 naar E55. “Gemeenten kunnen nog strengere eisen opleggen, maar alleen per wijk en uitsluitend voor nieuwe nog op te richten wijken of verkavelingen waarvoor de vergunning werd aangevraagd na 1 januari 2016”, aldus architect Benny Craenhals.

Ook voor buitenschrijnwerk en ondergrondse constructies gelden sinds 1 januari 2016 strengere EPB-eisen. De keuzevrijheid tussen U en R vervalt. Sinds 1 januari 2016 zijn er geen eisen meer voor minimale R-waarden. Voor een aantal constructies komt de lat voor de U-waarden hoger te liggen.

54

resultaten van verder onderzoek, beschouwd worden als opengaande delen.

Het kunnen openen van gevelsluitingen kan een impact hebben op de berekening van het risico op oververhitting en zo onrechtstreeks ook op het E-peil.

De wijzigingen die we kennen in EPW gelden grotendeels ook voor de rekenmethode voor scholen en kantoren (EPU).

Nieuwe STS ventilatie Rekenmethode aangepast aan de nieuwe inzichten In de berekeningsmethodiek voor woongebouwen (EPW) worden een aantal wijzigingen doorgevoerd. Productspecifieke kwalificaties voor performante warmwatersystemen zullen ingevoerd kunnen worden in de EPB-software. Dit is het gevolg van de richtlijnen voor Ecodesign en Ecolabeling, die van kracht zijn sinds september 2015. Producenten zijn verplicht om de technische gegevens van toestellen voor de opslag- en opwekking van sanitair warm water vrij te geven. Wat externe warmtelevering betreft, werd een zogenoemde waarde bij ontstentenis (defaultwaarde) opgenomen in de rekenmethode. Een gelijkwaardigheidsaanvraag is dus niet meer strikt noodzakelijk, al weten we dat defaultwaarden eerder conservatieve aannames zijn.

Inzake zomerventilatie werd het inbraakrisico herbekeken. Schuiframen gelegen op het verdiepingsniveau en buiten de inbraakgevoelige zones mogen voorlopig, en in afwachting van de

Verder bracht de sessie ook meer duidelijkheid over de nieuwe STS ventilatie, STS P 73-1. Die technische specificaties omschrijven de minimale prestaties die gelden voor systemen voor basisventilatie in residentiële toepassingen. Nieuw is met name de introductie van het ventilatievoorontwerp (afgekort VVO).

Een minimum aan informatie over het ventilatiesysteem moet voortaan op voorhand via plannen en beschrijvingen worden meegegeven. De verantwoordelijke hiervoor is de ‘verslaggever ventilatievoorontwerp’. Deze laatste zal ook instaan voor het ventilatieprestatieverslag (VPV) met een rapportering tijdens en na de werken. De ventilatieverslaggever opent en beheert het dossier. Andere partijen (bv. constructeur ramen) kunnen inloggen en het dossier vervolledigen. Ondanks de herhaaldelijke vraag van NAV om de aangifte via de EPB-software 3G te laten verlopen, zullen het ventilatievoorontwerp en het ventilatieprestatieverslag via een apart internetloket, de zogenaamde ‘databank van het kwaliteitskader’, ingeput

DOSSIER

Luchtdichtheid Tijdens de sessie werden vervolgens de nieuwe eisen en de gevolgen hiervan door dr.ir-arch. Nathan Van Den Bossche van UGent en arch. Craenhals toegepast op respectievelijk het buitenschrijnwerk en op ondergrondse constructies.

“De keuzes inzake de luchtdichtheid van en rond het raamkader, de thermische prestaties van de profielen, en de bouwknopen kunnen een belangrijke impact hebben op het E-peil”, legde dr.ir-arch.

Nathan Van Den Bossche van UGent uit. “Uit testen op buitenschrijnwerk blijkt dat een gelijkmatige aandrukking van de dichting erg belangrijk is, en daarom is de afregeling van het beslag allesbepalend voor de luchtdichtheid van buitenschrijnwerk. Aanvullend op de labo-metingen werden, in het kader

van het project ‘Luchtdicht Bouwen van A tot Z’ (LBAZ), in situ metingen op de luchtdichtheid van vensters uitgevoerd.

Hieruit blijkt dat de lekkage vaak 2 à 3 maal groter is dan in labo-omstandigheden. Het schrijnwerk zelf is vaak relatief luchtopen. Frequent worden luchtlekken vastgesteld ter hoogte van de glaslatten. Mogelijke oplossingen zijn onder meer het plaatsen van mousse-band achter de glaslatten, of het nauwkeurig verzagen van de glaslatten. Verder is het belangrijk om de luchtdichtheidsklasse van het buitenschrijnwerk af te stemmen op de luchtdichtheidseis voor het gebouw. Dat vormt in de ontwerpfase voor buitenschrijnwerk hét aandachtspunt.”

Thermische prestaties & waterdichting Wat thermische prestaties voor buitenschrijnwerk betreft, slaat de U-waarde eis steeds op het geheel van alle ramen, en niet op de afzonderlijke raamgehelen.

Zeker bij erg kleine ramen is het immers

niet evident om een lage U-waarde te halen omdat de U-waarde van het profiel dan een grote impact heeft. De afstandshouder van de beglazing heeft vaak een grotere invloed op het condensatierisico dan op de U-waarde. Wat de thermische prestaties van raamaansluitingen betreft, moeten de basisregels inzake tussenvoeging in acht genomen worden.

Ook de waterdichting van buitenschrijnwerk en van raamaansluitingen kwam aan bod. Wat deze laatste betreft, werden zowel de traditionele plaatsing achter slag als de uitwerking met EPDM toegelicht: bij de keuze van een systeem is het erg belangrijk om in te schatten wat de slagregenbelasting op het gebouw is. Betreft het een appartementsgebouw aan de kust of een rijwoning in de stad? En hoeveel water zal er voorbij de eerste laag naar de spouw infiltreren? Bij een systeem met open voegen of gelijmd metselwerk dient men dus meer voorzorgen te nemen dan bij een traditioneel gemetste constructie. Daarnaast zijn ook de DPC boven het raam »

DIMENSION

moeten worden. Positief is wel dat er wordt voorzien dat er gegevens uit de EPB-software 3G geautomatiseerd ingeput zullen kunnen worden in die ‘databank van het kwaliteitskader.’

55

DOSSIER

en de luchtdichting van de raamaansluiting essentieel voor een goede waterdichting.

Ondergrondse constructies Ook de eisen voor het isoleren van ondergrondse constructies zijn dus gewijzigd. De architect kan niet langer kiezen voor de minimale warmteweerstand of

R-waarde. Zo verdwijnt de onduidelijkheid over de keuze tussen U-max of Rmin. Vandaag telt de maximale warmtedoorgangscoëfficiënt van 0,24W/m2K als bovengrens. Afhankelijk van de omvang en diepte van de vloerplaat kan dit gevolgen hebben voor het ontwerp. Architect Craenhals besprak de mogelijkheden om te voldoen aan de nieuwe U-

max-eis bij het isoleren van vloeren op volle grond en ondergrondse constructies alsook de impact van transmissieverliezen via deze constructies. u www.meeroverepb.be (Door Philip Declercq mmv. arch. Benny Craenhals en dr. ir. arch. Nathan Van Den Bossche - Foto’s: Tim Van Wichelen)

01 FEBE: C-GRID

01

Sandwichpanelen halen hun thermische prestatie in hoofdzaak uit de isolatie, die tot 25 cm dik kan zijn en daardoor ook geschikt voor passieve gebouwen. Meestal wordt PUR of PIR toegepast, maar kleinere wanddiktes zijn mogelijk met vacuümisolatie zoals SLIMVAC, eventueel in combinatie met een composiete werking van het binnen- én het buitenblad. Een voorbeeld hiervan is C-GRID. De luchtdichtheid wordt gerealiseerd door het inbetonneren van samendrukbare profielen of EPDM slabben. Het schranken van de voegen van binnen- en buitenblad optimaliseert de oplossing. u www.febe.be

02 FOAMGLAS®: online rekentool PCE Nieuwe, herbouwde en grondig verbouwde gebouwen mogen vanaf 2016 maximaal E50 hebben. Ook de isolatie-eisen voor vensters, vloeren en ondergrondse muren worden aangescherpt: de gemiddelde U-waarde van vensters mag maximaal 1,5 W/ m²K zijn, deze van vloeren en ondergrondse muren maximaal 0,24 W/m²K. Ook voor vergunningsplichtige renovaties legt de Vlaamse overheid strengere EPB-eisen op.

Voor een snelle berekening van de isolatie van ondergrondse muren introduceert FOAMGLAS® PCE, een (gratis) tool om de optimale dikte van FOAMGLAS-isolatie te berekenen conform de nieuwe EPB-eisen. u www.foamglas.be 02

03 HOLCIM: GEOROC-gamma

DIMENSION

De fundering van oude gebouwen is vaak niet geschikt om nieuwe belastingen door renovatie en thermische verbeteringen op te vangen. Bij de renovatie van een oude boerderij tot energiezuinige woning, een demonstratieproject VITO-WTCB, wordt de fundering versterkt via groutpalen. Een mengsel van water en een hydraulisch bindmiddel (uit het GEOROC-gamma van HOLCIM België) wordt in de grond geïnjecteerd. De palen worden ook gebruikt als verticale warmtewisselaars (voorverwarming ventilatielucht via warmtepomp). De leidingen worden aan de wapeningsstaven bevestigd en 7m diep in het nog vloeibaar bindmiddel-mengsel gebracht. u www.holcim.be

56

04 PROMAT: SLIMVAC® vacuümisolatie

03

04

SLIMVAC® staat voor veelzijdige hightech vacuümisolatieplaten van Promat. Doordat ze geen lucht bevatten, behalen deze platen een zeer hoge performantie met een veel beperktere dikte. Ze zijn dus ideaal wanneer de beschikbare ruimte voor isolatie beperkt is. SLIMVAC® vacuüm isolatieplaten hebben een zeer lage thermische geleidbaarheid. Met een ƛ-waarde 0,0042 W/m.K, na correctie van koudebruggen en veroudering ƛ-waarde van 0,0061 W/m.K, presteren ze beter dan traditionele isolatiematerialen. u www.promat.be

»

Bezoek ons: Stand 5-509

StoColor Dryonic De gevelverf voor droge gevels in recordtijd.

Geïnspireerd door de woestijn.

Net zoals het schild van de woestijnkever heeft ook de StoColor Dryonic-verf een hydrofoob-hydrofiele microstructuur. Deze unieke structuur garandeert een snelle droging van het oppervlak, en op een droog oppervlak maken algen en schimmels geen schijn van kans.

Meer info? www.sto.be

20.01.2016 10:37:55

05 RENSON®: ‘Breeze’-functie Met de BEN-bouwprincipes en een E-peil tot E30 vanaf 2021 wordt het risico op oververhitting van gebouwen actueel. RENSON® speelt daarop in met een update van het vraaggestuurde C+evo en Endura (E+) ventilatiesysteem met de Breeze-functie. Wanneer het in de zomer binnenshuis te warm wordt terwijl het buiten koeler is, schakelt de centrale ventilatie-unit tijdelijk de vraagsturing uit.

Deze benut z’n volle capaciteit voor het natuurlijk afkoelen van de woning. In combinatie met de Smartzone+-technologie garandeert dit een maximale E-peil daling voor vraaggestuurde ventilatie en tot 50% minder risico op oververhitting. u www.renson.be

05

06 Reynaers Aluminium: Slim Line 38 Reynaers Aluminium lanceert de nieuwe hoogisolerende profielreeks SL 38 in verschillende designvarianten waardoor het systeem in elke bouwstijl tot zijn recht komt. De Slim Line biedt niet enkel een alternatief voor de imitatie van fijn geprofileerde stalen ramen maar komt evenzeer tot zijn recht in de moderne, minimalistische architectuur. Met zijn uitstekende thermische prestaties en drie designvarianten laat dit systeem toe perfect in te spelen op de architecturale trends waarin zowel transparantie als authenticiteit centraal staan. u www.reynaers.com

06

07 Saint-Gobain Glass: SGG VIEWCLEAR

07

De eisen inzake isolatie van de gebouwschil worden steeds strenger. De isolerende kwaliteit van de beglazing speelt daarbij een belangrijke rol. Door de performante thermische isolatie van hoogrendementsbeglazing is er steeds meer condensatie op de buitenruit. Vooral in de lente en de herfst, wanneer de luchtvochtigheid relatief hoog is, en de opwarmende buitenlucht warmer dan het glasoppervlak. De vochtige buitenlucht slaat neer als condens tegen de buitenzijde van het glas. In het voorjaar lanceert SaintGobain Glass hiervoor de condenswerende beglazing SGG VIEWCLEAR. u www.saint-gobain-glass.com DIMENSION

»

006057fr_BE_205x132mm_01_2016.indd 7

57

BEURS

“Ook beurzen moeten zichzelf opnieuw uitvinden”

Peter Coun (marketing director Fisa): “De Belgian Building Awards worden niet meer op Batibouw uitgereikt, maar naar een latere datum worden verschoven. We willen het evenement de aandacht geven dat het verdient.”

P

eter Coun, in zijn vorige job verantwoordelijk voor het in de markt zetten van het merk Luminus, ziet in deze nieuwe uitdaging een kans om het gegeven van de beurzen een nieuwe schwung te geven: “Beurzen zijn onderhevig geweest aan veranderingen, waaronder de opkomst van de nieuwe media. We gaan ons niet tegen die media richten. We moeten onszelf opnieuw uitvinden en relevant blijven.

Het grote voordeel van een beurs ten opzichte van alle andere media is de zintuiglijke ervaring (‘Ervaar Batibouw met uw 5 zintuigen’ is een van de twee thema’s, n.v.d.r.). We hebben de exposanten aangespoord om hun stand ‘levendig’ te maken, zodat de bezoeker extra gestimuleerd wordt om langs te gaan. Het voordeel is dat men op één dag een totaalbeeld krijgt en kan vergelijken. Batibouw is niet enkel een bouwen renovatiebeurs, maar vertegenwoordigt veertien sectoren of anders gezegd veertien beurzen onder één koepel.”

gesprek. Peter Coun: “We wilden te weten komen wat we kunnen doen om de beurs te verbeteren en zijn van plan om dit op jaarlijkse basis te herhalen.

De bedoeling is dat de beurs zowel voor de bezoeker als de exposant zo relevant mogelijk is. Aan de hand van het thema ‘Laat u goed omringen van A tot Z’ willen we de gidsende rol benadrukken. We hebben de exposanten hierbij aangespoord om ervoor te zorgen dat ze de juiste mensen op hun stand krijgen. Voor deze editie hebben we in het bijzonder de architecten naar voor geschoven. Op vrijdag 26 februari kunnen zij Batibouw tussen 8 en 10u in avant première bezoeken. Op een selectie van stands wordt hen een ontbijt aangeboden. De deelnemende exposanten zullen te herkennen zijn aan een Architectenlabel. Nieuw is ook dat de Belgian Building Awards niet meer op Batibouw worden uitgereikt, maar naar een latere datum worden verschoven. We willen het evenement de aandacht geven dat het verdient.”

Nieuwigheden

DIMENSION

In augustus van vorig jaar nodigde de beursorganisator de sectorverantwoordelijken/exposanten uit voor een

58

Naast de nocturne voor de professional (vrijdag 26 februari, 10-21 uur) zijn er tijdens deze 57e editie niet één, maar

Er waait een nieuwe wind door Batibouw. Beursorganisator Fisa stelde midden vorig jaar een nieuwe director Housing (Jan Jughmans) en marketing director (Peter Coun) aan. “Een beurs organiseren zoals dat in het verleden gebeurde, werkt anno 2016 niet meer. We moeten onszelf opnieuw uitvinden en ervoor zorgen dat we relevant blijven”, klinkt het.

twee nocturnes gepland tijdens de particulierendagen (1 en 3 maart). Peter Coun: “We willen de bezoeker stimuleren om de files te vermijden. Sowieso is er een verlaagd tarief vanaf 16 uur, met uitzondering van de nocturnes. Wie tijdens de nocturnes vanaf 18 uur komt, betaalt 7 euro.”

Nieuw is ook de buitenopstelling vóór Paleis 1, waarbij een aantal exposanten actief binnen de buitenafwerking (tuinen, zwembaden, wellness…) samen hun producten in de vorm van ‘tuinkamers’ voorstellen. u www.batibouw.be Door Tilly Baekelandt

PRAKTISCH Brussels Expo (alle paleizen), professionele dagen van donderdag 25 februari (10-18.30 uur) tot vrijdag 26 februari (10-21 uur), particulierendagen van zaterdag 27 februari tot en met zondag 6 maart (1018.30 uur, dinsdag 1 en donderdag 3 maart: 10-22 uur).

13 t/m 18. 3. 2016

Superslanke ramen en vaste wanden met zeer smalle stalen profielen

Frankfurt am Main

Wereldvakbeurs voor Licht en Gebouwentechniek

Trends ontdekken.

Toekomst vormgeven.

Forster Unico systeem creĂŤert een nieuwe maatstaf op het gebied van thermisch onder28 19 broken stalen ramen.

55

88

Thermisch onderbroken profielsysteem voor superslanke ramen en vaste wanden met zeer smalle stalen profielen en met extra hoge isolatiewaarden.

Creatieve ontwerpen voor lampen en slimme gebouwentechniek: hier kunt u zelf beleven hoe alles in elkaar overvloeit en kunt u de trends van morgen zien ontstaan. Alleen op de Light + Building, de hotspot voor inspiratie en innovatie.

Where modern spaces come to life.

38

De profielen zijn superslank voor een grotere inval van het daglicht en voor meer transparantie.

De aanzichtsbreedte voor de vaste ramen bedraagt 23 mm, voor de opendraaiende 55 mm.

70

88

88

Deze slanke profielaanzichten verenigen het architectonisch design, het comfort en het welbehagen met uitstekende isolatiewaarden die zowel op akoestisch als op thermisch gebied beantwoorden aan77de meest recente eisen.

38

28

19 55

Dejond nv.

Terbekehofdreef 55 - 59 2610 Wilrijk (Antwerpen)

38

TEL: +32 (0) 3 820 34 43 FAX: +32 (0) 3 820 35 43 dbs@dejond.com

88

23

www.dejond.com www.forster-unico.be

77

www.light-building.com info@messefrankfurt.be Tel. +32 (0) 2 880 95 88

Isolatie, essentieel voor onze wereld.

ROCKWOOL steenwol. ®

Dé natuurlijke en duurzame isolatie. www.rockwool.be ®

BEURS

Design en smart in harmonie Van 13 tot 18 maart vindt opnieuw de grootste tweejaarlijkse wereldbeurs voor licht, elektrotechniek, huis- en gebouwautomatisering Light+Building plaats (Frankfurt am Main). Tijdens de persconferentie in het exclusieve La villa in the Sky, met spectaculair uitzicht over Brussel, werd het motto van deze editie voorgesteld: “Where modern spaces come to life: digitaal-individueel-gekoppeld.”

Topthema’s De beurs situeert zich binnen een technologisch-economische omgeving. Het hoofdthema “Where modern spaces come to life” draait rond meer levenskwaliteit in een professionele en private omgeving door moderne en efficiënte technologieën. De drie aspecten “digitaal-individueel-gekoppeld” vormen de grondpijlers om moderne leefruimtes vorm te geven.

Iris Jeglitza-Moshage (Senior Vice President Messe Frankfurt) beklemtoonde dat het meer dan ooit over Smart Buildings en uitgekiende technologieën gaat. Het actueel thema veiligheid bekleedt hierbinnen een belangrijke

plaats. Topthema’s voor deze editie zijn: • Smart Home: easy-installation en de besturing door middel van smartphones.

• Smart Powered Building: intelligente koppeling van gebouwen, energiemanagement en duurzaamheid in overeenstemming met elkaar.

• Veiligheid van gebouwen: nieuwe oplossingen en innovaties op het gebied van de veiligheidstechniek, als essentieel bestanddeel van uitgekiende gebouwtechniek.

• Building Information Modeling (BIM).

• Design en functie in harmonie: nieuwste designtrends in de lampenmarkt/ Mens en gezondheid of Human Centric Lighting.

Trendforum (woontrends) een aanrader voor architecten en binnenhuisarchitecten. Het E-huis van de ZVEH toont hoe gekoppelde gebouwtechniek en intelligent energiemanagement bij de consument kunnen worden vormgegeven.

Bij Young Design tonen jonge designers hun lampcreaties. Een absolute aanrader en cultureel hoogtepunt is de Luminale, de biënnale van de lichtcultuur gelijktijdig met de beurs, een openbaar lichtfestival in Frankfurt en omgeving. u www.light-building.com Door Tilly Baekelandt

50 GRATIS DAGTICKETS Kaderprogramma Het uitgebreide randprogramma heeft ook ruim aandacht voor de architect. De nieuwe show Digital Building, met het accent op ruimtes in utiliteitsgebouwen, maakt het motto van de Light+Building 2016 via diverse technische oplossingen beleefbaar. Naast Building Performance, met onder andere thema’s als licht en geïntegreerde gebouwtechniek, is het

Dimension mag 50 dagtickets (geldig voor 1 persoon voor 1 dag) weggeven. Geïnteresseerd? Stuur een mailtje naar Kristof Nelis (Sales & Marketing Manager Messe Benelux – Belgium Luxemburg) via Kristof.

Nelis@messefrankfurt.be met de vermelding “Gratis dagticket – Wedstrijd Dimension”.

DIMENSION

L

ight+Building trok tijdens de vorige editie (2014) 211.232 bezoekers en telde 2.495 exposanten.

Voor dit jaar schat de organisatie dat er 2.500 exposanten (920 binnenlandse, 1.580 buitenlandse) en 210.000 bezoekers (111.545 binnenlandse, 99.687 buitenlandse – 2014) aanwezig zullen zijn.

Het beursterrein omvat 22 halniveaus inclusief het buitenterrein Agora.

61

MEDIA

Blob!

Ronde vormen en gebogen lijnen zijn helemaal in, als wij de trendwatchers mogen geloven. In de architectuur zijn ze nooit echt out geweest. Denk maar aan de intrigerende ontwerpen van Zaha Hadid en Frank Gehry. Nog meer spectaculair werk dat past onder de noemer blobarchitectuur, is nu verzameld in ‘Blob! Round Shapes – Fluid Forms’.

De ‘Blob’ in de titel refereert aan ‘blob architecture’, een term die de Amerikaanse architect Greg Lynn in 1995 bedacht tijdens zijn experimenten met digitale ontwerptechnieken met CAD-programma’s. Hij gebruikte de term om een klodderachtige vorm te beschrijven die ontstond toen hij een wolk willekeurige punten in een CADcomputerprogramma aanklikte. Daarnaast verwijst de naam naar de computerterm Binary Large OBject, de grote hoeveelheid data die nodig is om de ingewikkelde vormen te beschrijven in een database.

Maar terug naar de architectuur. Kenmerkend voor blobgebouwen zijn hun grillige vormgeving, onregelmatig gebold oppervlak, de uit geprefabriceerde onderdelen opgebouwde constructie en huid, en hun afwerking met vooral zink, koper, staal, aluminium of kunststof. Omdat de ontwerpen zo complex zijn, zijn ze alleen met behulp van computertechnologie uit te voeren en in de fabriek te produceren. In ‘Blob!’ zoomt de auteur in op ruim veertig projecten die hun krachtige architecturale uitstraling danken aan hun grillige vormen, gebogen lijnen en af en toe een flinke scheut deconstructivisme. Op de lijst prijken onder andere het Arena Borisov voetbalstadion in Wit-Rusland van Ofis Architects, het spectaculaire Heydar Aliyev Center in Baku van Zaha Hadid Architects, het intrigerende Soumaya museum in Mexico-City van Fr-EE Fernando Romero EnterpriseE, het Dalian Conferentiecentrum in China van Coop Himmelb(l)au en Wolf D. Prix&Partner, het October Design museum in China van Studio Pei-Zhu, het futuristische biomorphic house in Israël van Ephraim Henry Pavie, de Shenzhen Bao’an internationale luchthaven van Massimiliano en Doriana Fuksas, de ijsbaan in ons eigenste Luik van l’Escaut en Weinand, de spectaculaire Absolute Towers in Canada van MAD Architects.

Jaarboek interieurarchitectuur 2016

‘Blob’ is vooral een fraai kijkboek met mooie fotografie die de intrigerende architectuur versterkt. De achtergrondinformatie bij de projecten blijft beperkt tot een korte beschrijving en een vermelding van concept, functie, materialen, bouwmethode, afwerking en inspiratiebron van de architect.

Recent verscheen het Jaarboek Interieurarchitectuur 2016, een initiatief van de associatie van interieurarchitecten van België AiNB. Het boek werd voorgesteld tijdens de uitreiking van de FIDIAS Awards. Aan de vijfde editie van die wedstrijd namen 82 projecten deel, 60 van professionelen en 22 van studenten.

Alle winnende en genomineerde projecten zijn gebundeld in het Jaarboek.

Daarnaast bevat het Jaarboek 2016 een boeiende bijdrage over de meerwaarde van een beroepsorganisatie vandaag, een korte voorstelling van de beroepsvereniging, de lijst van AiNB-leden met hun contactgegevens en een korte presentatie van hun werk. De diverse onderdelen worden gelardeerd met publireportages en advertenties.

‘Blob! Round Shapes - Fluid Forms’ - Chris van Uffelen - 192 pagina’s - Engels - Braun Publishing - ISBN 978-3-03768-201-2.

‘Jaarboek interieurarchitectuur 2016 Annuaire Architecture d’intérieur 2016’ 256 pagina’s - Nederlands/Frans - Beta-Plus Publishing - ISBN 978-2-87550-030-4.

DIMENSION

Door Colette Demil

62

TOTAALEVENEMENT MET FOCUS OP PRODUCTINNOVATIES VOOR ARCHITECTEN, INTERIEURARCHITECTEN EN VOORSCHRIJVERS

ARCHITECT @WORK THE NETHERLANDS

Ahoy Rotterdam 14-15 sept.

2016 6째 editie - 13:00-20:00 THEMA: ARCHITECTUUR & WATER < SEMINARS by Architectenweb < EXHIBIT Wonders of Water

by MATERIA < IMAGES by DAPh @ATW_INTL #ATWNL WWW.ARCHITECTATWORK.NL

ORGANISATIE Beurzen Adviesbureau T 030 298 22 93 netherlands@architectatwork.eu

ARCHITECT @WORK BELGIUM

ARCHITECT @WORK

THE NETHERLANDS

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

AUSTRIA

SWITZERLAND

LUXEMBOURG

ITALY

FRANCE

SPAIN

UNITED KINGDOM

DENMARK

GERMANY

TURKEY

PRODUCTSPOT

Zijdelings openschuivende doekzonwering Met de Slidefix introduceerde RENSON op Polyclose een doekzonweringsoplossing voor zowel schuiframen, grote vaste glaspartijen als hoekschuiframen. Dit nieuwe type doekzonwering volgt de zijdelingse beweging van een schuifdeur, wat eigenlijk een beweging is die niet meer dan logisch en vooral heel praktisch is, want zo blijft een schuifraam ook met zonwering bruikbaar als doorgang. ®

®

DIMENSION

Onder dit motto nam Corradi, de Italiaanse marktleider in terrasoverkappingen, een nieuwe start op Polyclose. De specialist in Pergotenda® terrasoverkappingen, die in juni 2015 door Renson overgenomen werd, presenteerde er de Pergotenda® Palladia® en de Pergotenda® Move®.

In een dubbele configuratie kan de Slidefix gecombineerd worden tot maximum 8 m breed zonder storende tussenprofielen.

De kast meet 150 bij 110 mm en kan - net als de geleiders en de eindlat - afgewerkt worden in geanodiseerd of gepoederlakt aluminium in alle RAL-kleuren. De bediening gebeurt elektrisch en kan gekoppeld worden met verschillende bestaande detectoren of met een domoticasysteem.

De uit inox en aluminium opgebouwde Pergotenda® Palladia® wordt volledig op maat gemaakt en kan zowel onder helling als horizontaal aan de gevel bevestigd worden. Dankzij een maximale breedte van 13 m en een uitval tot 6,5 m kunnen oppervlaktes tot +/- 85 m² eenvoudig met één enkel doek overkapt worden.

Het exclusieve Eclissi doek met inwendig verduisterende coatingslaag wordt uitgerust met een antidropsysteem.

De radio-gestuurde spanmotor zorgt steeds voor een optimaal gespannen doek (bij geïnclineerde versie) dat op regelmatige afstand door onderliggende profielen ondersteund wordt.

De Pergotenda® Palladia® kan rondom worden afgesloten met glazen schuifdeuren of met Ermetika’s®.

Het unieke van de Move® situeert zich in de verticale steunpalen. Dankzij innovatieve scharnierpunten kunnen deze palen in verschillende hellingshoeken geplaatst worden. De verticale kolommen kunnen uitgerust worden met luidsprekers en dimbare RGBLED verlichting die zowel in kleur als intensiteit varieert.

Met maximale breedte van 12 m en een uitval tot 6,5 m kunnen oppervlaktes van 78 m² eenvoudig met één enkel doek overkapt worden.

u www.renson.be

u www.corradi.eu

Bij de ontwikkeling van de Slidefix werd veel belang gehecht aan de onzichtbare integratie van de verschillende elementen. Zowel de kast als de geleiders zitten discreet geïntegreerd in de gevel.

De kast is weggewerkt achter slag terwijl het dankzij de gebrevetteerde ‘Connect&Go’-technologie toch steeds mogelijk is om de doekbuis en motor makkelijk te monteren en demonteren. De bodemgeleider wordt zodanig gemonteerd dat die gelijk ingewerkt zit met zowel het vloerniveau binnen als buiten. Nog in die onderrail is een waterafvoersysteem geïntegreerd dat in functie van onderhoud makkelijk gedemonteerd kan worden. Ook de eindlat verdwijnt volledig in de kast wanneer de doekzonwering volledig geopend is. In gesloten stand kan die trouwens ook onzichtbaar wegschuiven in een speciaal tegen de muur gemonteerd profiel.

64

Nieuwe kijk op outdoor

Bezoek ons op Batibouw: hal 5, stand 5-311

Let’s make things easy.

Als professional weet u dat bouwprojecten echte uitdagingen kunnen zijn.

Dus waarom zou u het uzelf nodeloos moeilijk maken? Met L-Ments® hebben we een performante dakoplossing tot de essentie herleid.

Het 5-in-1-isolatiesysteem voor hellende daken combineert isolatiemateriaal, geïntegreerde houten verstijvers, houten tengellatten een meerlaagse kraft-alubekleding en onderdakfolie.

Ultralicht, makkelijk te installeren, betaalbaar en toch perfect isolerend: alles wat u nodig hebt voor de energieneutrale gebouwen van morgen.

Sterk in al zijn eenvoud. Wedden dat u er zo voor gewonnen bent?

www.recticelinsulation.be

PRODUCTSPOT

Intelligente en efficiënte warmtepompen Vaillant luidt een nieuw tijdperk in met de flexoTHERM exclusive & de flexoCOMPACT exclusive Green iQ, intelligente en efficiënte warmtepompen die spaarzaam omgaan met onze natuurlijke hulpbronnen.

D

DIMENSION

e warmtepompen beschikken over een zeer hoge COP [tot 5,1 bij bodem/water (B0/W35), tot 4,2 bij lucht/water (A2/W35) en tot 5,4 bij water/water (W10/W35)], en ze dragen het hoogste ErP-label van hun klasse voor energie-efficiëntie bij verwarmingsproducten: A++. De warmtepomp is bijzonder flexibel en inzetbaar voor alle warmtebronnen: bodem/water rechtstreeks, lucht dankzij aroCOLLECT (externe eenheid voor warmtecaptatie), water/water (grondwater) dankzij de tussenwarmtewisselaar fluoCOLLECT. Beide warmtepompen zijn uitgerust met een ingebouwd actief koelsysteem, en bieden ook de mogelijkheid tot passieve koeling met de module VWZ NC voor de warmtepompen bodem/water en water/water. Deze laatste biedt een rendement dat tien keer hoger is dan dat van het actieve koelsysteem, waar-

66

door het ook kan dienen om in de zomer gebouwen voordelig koel te houden.

Deze bijzonder stille warmtepompen kunnen op afstand bediend worden dankzij de internetmodule VR 900 (accessoire),de multiMATIC VRC 700-regeling en de multiMATIC-app. Bovendien zijn ze perfect geschikt voor zowel nieuwbouw als renovaties van woningen en appartementsgebouwen, en beschikken ze over een omniumgarantie van 2 jaar en een garantie van 10 jaar voor de compressor.

flexoTHERM exclusive Voor verwarming: • 5 vermogens: 5, 8, 11, 15, 19 kW • Driefasig 400 V: 5, 8, 11, 15, 19 kW - Monofasig 230 V: 5, 8, 11 kW • Energieklasse verwarming W35/W55 gematigd klimaat: A++/ A++ • Zonder elektrische weerstand voor de driefasige versies • Met elektrische weerstand van 5,5 kW voor de monofasige versies • Eenvoudig te combineren met een sanitaire warmwaterboiler

flexoCOMPACT exclusive Voor verwarming en sanitair warm water, met ingebouwde boiler van roestvrij staal van 175 liter:

V.l.n.r.: flexoTHERM exclusive, flexoCOMPACT exclusive en aroCOLLECT

• 3 vermogens: 5, 8, 11 kW • Driefasig 400 V of monofasig 230 V • Energieklasse verwarming W35/W55 gematigd klimaat: A++/ A++ • Energieklasse sanitair en tapprofiel voor warm sanitair water: A / XL • Met een elektrische weerstand van 9 kW bij de driefasige versie, en van 5,5 kW bij de monofasige versie

Accessoires • aroCOLLECT - een buiteneenheid om energie uit de buitenlucht op te vangen.

Een eenheid tot 11 kW en 2 eenheden voor de versies van 15 en 19 kW – bij driefasige versie 400 V • fluoCOLLECT VWW • De passieve koelmodule VWZ NC u www.vaillant.be

FLOREN.be

SIZE DOES MATTER EXTRA LANGE GEVELSTENEN

San Marco 490 x 115 x 40 mm続 In 9 verschillende kleuren

Floren 275 x 85 x 50 mm続 > 30 verschillende kleuren en structuren

Vaartkant rechts 4 B - 2960 St.-Lenaarts tel.:+32 (0)3 313 81 98 fax:+32 (0)3 313 71 56 info@floren.be www.floren.be

De ecoTEC exclusive met Green iQ.

5

jaar garantie

Het maximum van toekomstgerichte condensatietechnologie: de ecoTEC exclusive.

Geïnspireerd door de laatste innovaties in condensatietechnologie kijkt Vaillant met de ecoTEC exclusive al volop naar de toekomst. De nieuwe condensatiegaswandketel beschikt over het nieuwe All Gaz-systeem dat zorgt voor een maximale efficiëntie en flexibiliteit.

Meer nog: het is ook het eerste product in een lange rij dat het Green iQ-label draagt. Onder die noemer verzamelt Vaillant de reeks producten die optimaal gebruik maken van hun energiebronnen en zo heel duurzaam zijn. Extra comfort made in Germany krijg je met de geïntegreerde internetverbinding waarmee je de verwarming vanop afstand bedient.

Haal het maximum van efficiëntie ook in huis: krijg nu 5 jaar* garantie op de ecoTEC exclusive.

Kijk voor meer info op www.vaillant.be/ecoTECexclusive

Het goede gevoel de juiste keuze te maken.

Condensatieketels

Zonne-energie

Warmtepompen

energieklasse

*Deze actie is geldig vanaf 1 oktober 2015 tot en met 31 december 2016. Vind alle voorwaarden op www.vaillant.be/ecoTECexclusive

Het maximum.

NEW REPORTAGE

Beltrami introduceert de Mega tiles De tendens naar uitzonderlijke XL-formaten is in het hedendaags tegellandschap al enige tijd onmiskenbaar. Het succes van deze interieurtrend berust op het idee dat grote tegels een optisch effect creëren waardoor de ruimte visueel groter lijkt. Met de introductie van de Mega Tiles verrijkt Beltrami zijn gamma.

De XXL-tegels zijn verkrijgbaar in Pepperino Dark, Twilight en Nero Santiago, een nieuwkomer binnen de natuursteencollectie. u www.beltrami.be

Dornbracht • Tara - Juwelen van kranen Dit ontwerp van Sieger Design werd reeds meer dan 20 jaar geleden voor het eerst geïntroduceerd. Als een echte designklassieker bewijst deze kraan nog steeds on top of trend te zijn. Hier uitgevoerd als keukenmengkraan in het luxe oppervlak Cyprum, een oppervlak in hoogglans dat op basis van 18 karaats goud met koper wordt vervaardigd. u www.dornbracht.com

Bubox Systems • 100% Belgisch waterdicht vloerstopcontact Met de hoogste IP67- en IK10-beschermingsgraden biedt het innoverende concept van Bubox Systems tal van voordelen: absolute waterdichtheid, eenvoud in installatie en gebruik, flexibel voorraadbeheer en onberispelijke afwerking. Het B10-gamma kan zowel in de nieuwbouw als bij renovatieprojecten geïnstalleerd worden. Residentiële, tertiaire en industriële toepassingen behoren tot de mogelijkheden. Dankzij de twee beschikbare afwerkingen, messing MS58 of rvs 316, harmonieert deze contactdoos perfect met betonnen of verhoogde vloeren. u www.bubox.systems

Bette verrast met nieuw vormgevingsconcept Bette verrast met een nieuwe generatie vrijstaande ligbaden, wastafels en accessoires, die gedragen worden door een open stalen frame. De serie heet BETTELUX SHAPE en zorgt voor een nieuwe en opvallende uitstraling van badruimten.

Het design is minimalistisch en karakteristiek en consequent doorgevoerd in alle objecten. Met BETTELUX SHAPE kan eenvoudig een totaalbeeld worden gecreëerd omdat het nieuwe assortiment, naast ligbaden en wastafels, ook bestaat uit multifunctionele accessoires. Deze serie werd gecreëerd in samenspraak met ontwerpbureau Tesseraux + Partner uit Potsdam. u www.bette.de

Deceuninck Zendow#neo Premium Linktrusion® is een revolutionaire technologie waarmee de traditionele versterkingswijze van pvc-profielen volledig herdacht werd en waar alle Deceuninck Zendow#neo-raam- en deurprofielen mee zijn uitgerust. In een Standaardversie én nu ook in een Premiumversie. u www.deceuninck.be

CJC Systems presenteert nieuwe reeks Flatline

DIMENSION

CJC Systems presenteert de nieuwe reeks Flatline voor de LARA & LOLA collectie designschakelaars. De bijhorende collectie VICTOR (afdekplaten voor stopcontacten van Legrand Mosaïc/Peha Concept 45) is beschikbaar in hetzelfde ‘flat’ design. De Flatline staat voor een heel dun design van slechts 2mm. De LARA en LOLA zijn collecties vlakke drukknoppen die beschikbaar zijn op 24V maar ook als rechtstreekse KNX-versie. Beide collecties zijn beschikbaar als enkele afdekplaten voor 1 tot 4 functies maar ook als dubbele afdekplaten tot 8 functies. De Flatline is beschikbaar in meer dan 12 verschillende high end design afwerkingen. u www.cjcsystems.com

69

NEW

Gira Sensotec en Gira Sensotec LED

Vectorworks Gebruikersdagen 2016 Tijdens de Vectorworks Gebruikersdagen worden gedurende twee dagen trainingen gegeven en komen inspirerende ontwerpers aan het woord. Distributeur Design Express organiseert deze opleidingen voor een divers publiek van architecten, interieurvormgevers, stedenbouwkundigen en andere bouwprofessionals. Meer dan 600 creatievelingen brachten in 2014 een bezoek aan de Gebruikersdagen. De eerste sessie vindt plaats op 15 maart in Congrescentrum Lamot in Mechelen, de tweede op 17 maart in Inn Style te Utrecht. De Gebruikersdagen zijn gratis voor leden van Vectorworks Service Select, nietleden betalen 75 euro. u www.vectorworks.be

De Gira Sensotec en Gira Sensotec LED zorgen voor meer veiligheid in het donker: de hoogfrequentiesensoren schakelen automatisch het licht in wanneer ze in het detectiegebied veraf bewegingen detecteren. Terwijl de Gira Sensotec de ruimteverlichting gedimd inschakelt, beschikt de Gira Sensotec LED over geïntegreerde LED-oriëntatieverlichting. Daarnaast kan in het detectiegebied dichtbij de kamerverlichting slechts met een beweging – dus contactloos – op 100% worden ingeschakeld. u www.gira.com

Monier breidt kleurenwaaier pannen uit Speciaal voor de Belgische markt stelt Monier zijn meest typisch Belgische panmodel, de OVH 206 Bruegel, voor in de tinten ‘Belgisch historisch grijs engobe’ en ‘Belgisch rood bont’. u www.monier.be

Duravit ontwikkelt douchebak Stonetto Duravit ontwikkelde samen met het designertrio EOOS de douchebak Stonetto.

De douchebak wordt vervaardigd uit het ‘steen’-materiaal DuraSolid Q. Zo wordt dit speciaal gegoten mineraal voor het eerst in de badkamer toegepast. Het matte oppervlak oogt authentiek en steenachtig en is in wit, beige en antraciet verkrijgbaar. Op basis van zijn antislip eigenschappen bereikt DuraSolid Q de anti-slipklasse B. De krachtige afvoer is onder een homogene afdekplaat verborgen en zorgt, gecombineerd met de bijna onzichtbare helling van het douchebak ontwerp, voor een goede afvoer van het water. u www.duravit.be

FAKRO introduceert nieuw platdakvenster met rook- en warmte-afvoerfunctie De 4 elektromotoren en de scharen van deze nieuwe platdakvensters zijn ingebouwd in de constructie en zodoende onzichtbaar. Doordat ze geïntegreerd zijn in het raamkader, blijven de uitstekende isolerende eigenschappen van deze familie aan producten verder ongewijzigd. Zij duwen de raamvleugel perfect verticaal open tot een hoogte van ongeveer 50 cm, de vereiste opening om een effectieve weg voor rookuitvoer te bekomen. Deze innovatie bestaat zowel in een versie met een koepel erbovenop en tweelagige beglazing (DSC-C P2) alsook in een vlakke versie met drielagige beglazing (DSF DU6). u www.fakro.be

Duco • Gamma DucoDoor: inbraakwerende en esthetische lamellendeuren

DIMENSION

Voortaan kan er bij Duco gekozen worden uit drie verschillende deurtypes -DucoDoor Wall, DucoDoor Louvre en DucoDoor Grille- voor het afschermen van onder meer technische ruimtes die permanent geventileerd moeten worden. Dankzij een brede waaier van lamellen lenen deze deuren zich perfect voor een naadloze integratie in een wand met of zonder lamellen. Het is mogelijk om de lamellendeuren zowel ventilerend als met tochtvrije schijnroosterdeuren toe te passen. u www.duco.eu

70

THE LEADING SOLUTION PROVIDER OF A SAFER FUTURE

Als het snel en design moet zijn !

Wereldwijd zijn tal van architecturale parels van gebouwen, ontworpen door vermaarde architectenbureaus, uitgerust met de « SpeedStile »zeer snelle design toegangspoortjes van Gunnebo. De inkom en liftfaciliteiten van heel wat tophotels, high risk administratieve gebouwen en hoofdzetels van banken worden met de oplossingen van dit Zweedse, innovatie gedreven security bedrijf uitgerust.

Een elegant en verfijnd design, gecombineerd met de best beschikbare technologie maakt de « SpeedStile » geschikt voor alle gebieden waar esthetische waarden, een hoge toevloed van personen, maximale betrouwbaarheid en compromisloze veiligheid belangrijk zijn.

www.Gunnebo.be Door de integratie van toegangscontrole systemen, bieden deze « SpeedStile » de voetgangers een hoge veiligheid en capaciteit in één oplossing. Bovendien voorkomt men zo dat ongeautoriseerde personen effectief toegang krijgen tot uw gebouw.

De « SpeedStiles » zijn ook verkrijgbaar in extra brede versies die rolstoelvriendelijk zijn.

www.Speedstiles.com Gunnebo Belgium Amadeus Square Mozartlaan 6 1620 Drogenbos Belgium Tel : + 32 2 464 19 11 Fax : + 32 2 464 19 30 Email : info.be@gunnebo.com

REPORTAGE NEW

FOAMGLAS® België introduceert online rekentool

ISOVER lanceert Suspente PlaGyp I Het nieuwe Suspente PlaGyp Isysteem betreft ophangstangen die het mogelijk maken om in één vlotte beweging zowel dakisolatiepanelen, een luchtdichtingssyteem als gipsplaten aan te brengen. De Suspente PlagyP I-ophangstangen, die eruit zien als gele stompe pijlen met aan het uiteinde een rondelle en een dopje dat er naderhand op geschroefd wordt, laten toe om zowel de halfstijve panelen uit minerale wol van het Isoconfort-gamma als het luchtdichtingsmembraan Vario KM Duplex of Vario XtraSafe nog makkelijker, efficiënter en sneller aan te brengen door ze simpelweg over de ophangstangen te spiezen. u www.isover.be

Legrand• Soluflex (Service Channel) Legrand breidt haar assortiment Soluflex-vloersystemen uit met nieuwe hoogtes: 50, 70, 80 en 150 mm. Het Soluflex Service Channel is een voorbeeld van ultieme flexibiliteit. De uitstekende prijs/flexibiliteitsverhouding maakt deze innovatie extra aantrekkelijk. Het servicekanaal wordt aangeboden in verschillende breedtes. Afhankelijk van de functies die in de vloergoot moeten worden geïntegreerd, heeft de installateur de keuze tussen een breedte van 2, 3, 4 of 5 tegels. Qua hoogte is er keuze uit 37, 50, 60, 70, 80, 90, 120 en 150 mm. u www.legrand.be

Vanaf volgend jaar mag de gemiddelde U-waarde van vensters maximaal 1,5 W/m²K zijn, terwijl vloeren en ondergrondse muren een U-waarde van maximaal 0,24 W/m²K mogen hebben. Ook voor vergunningsplichtige renovaties legt de Vlaamse overheid voor 2016 strengere EPB-eisen op.

De gemiddelde U-waarde van alle vensters samen mag maximaal 1,5 W/m²K zijn, terwijl de U-waarde van vloeren, van ondergrondse muren en van nageïsoleerde vloeren niet hoger mag zijn dan 0,24 W/m²K. Met het oog op een snelle en eenvoudige berekening van de isolatie van ondergrondse muren introduceert FOAMGLAS® België via de site een gratis rekentool waarmee architecten, bouwheren en aannemers direct weten wat de optimale dikte van FOAMGLAS®isolatie is conform de nieuwe EPB-eisen. u www.foamglas.be

L-DOOR lanceert inspiratiewebsite voor business unit CRE-8-IVE L-DOOR lanceert een nieuwe website voor zijn business unit CRE-8-IVE. Sectionale garagepoorten uit dit gamma kenmerken zich door in hetzelfde vlak als de naast- en rond omliggende gevelbekleding te worden geplaatst. De nieuwe website komt er om enerzijds bouwheer en architect te inspireren en anderzijds om een duidelijk onderscheid te maken tussen de standaard sectionale garagepoort en dit high-end gamma, waarbij de garagepoort bekleed wordt met materialen van gerenommeerde gevelbekledingsfabrikanten. Gezien de groeiende ambities om met dit product ook naar het buitenland te trekken, werd er gekozen om de inhoud in vier talen aan te bieden. u www.cre-8-ive.be

Moduleo Moods • Creatieve vloeren Met Moods introduceert Moduleo een creatieve studio waarmee klanten een persoonlijke stempel op de vloer kunnen drukken. Dit wordt mogelijk gemaakt door de bekende Transform en Impress collecties uit te breiden met 8 innovatieve formaten. Deze geometrische en rechthoekige vormen - variërend van een visgraat plank tot Hongaarse punt, van zeshoek tot driehoek en ruit - zijn onderling compatibel en ook met de standaard formaten. Beschikbaar vanaf: lente 2016. u www.moduleo.com

Reynaers Aluminium lanceert MasterLine 8

DIMENSION

Met de introductie van dit nieuwe aluminium raamsysteem verlegt Reynaers Aluminium zijn grenzen. MasterLine 8 staat voor maximaal comfort en veiligheid voor de eindgebruiker, biedt een enorme architecturale vrijheid met talrijke designvarianten en scheert hoge toppen op vlak van energie-efficiëntie. Het innovatieve karakter van MasterLine 8 uit zich tevens in een geoptimaliseerd productieproces, een efficiënte montage van de componenten en vereenvoudigde plaatsing van de afgewerkte elementen. u www.reynaers.com

72

NEW REPORTAGE

VMZINC toont de vele gezichten van zinken daken gevelsystemen Van verrassend creatief tot uitermate toegankelijk. VMZINC toont de vele gezichten die zinken dak- en gevelsystemen kunnen hebben. Met speciale aandacht voor de twee uitersten van die waaier. Aan de ene kant laat VMZINC tal van zinkoplossingen zien voor dak en gevel die concreet aantonen dat zink veel betaalbaarder en toegankelijker is dan algemeen wordt gedacht.

Aan de andere kant worden op de Batibouwstand onder de noemer ‘AMAZING ZINC’ de meest verrassende en ongekende architecturale hoogstandjes in zink geshowd. u www.vmzinc.be

Mitsubishi Electric introduceert onopvallende cassette-unit Mitsubishi Electric brengt met de SLZ-KF/PLFYVFM een nieuwe cassette-unit op de markt met een optimale lucht- en temperatuurverdeling in alle zones van de ruimte. Het resultaat is een lager energieverbruik en een hoger comfort. De SLZ-KF/ PLFY-VFM is ontworpen voor de koeling, verwarming en ventilatie van kantoren, restaurants, winkels en vergaderruimtes. De lucht wordt centraal in de cassette-unit aangezogen en via de lamellen aan de vier zijden als koude of warme lucht uitgeblazen. De unit kan quasi volledig in het plafond worden weggewerkt en heeft compacte afmetingen (60 x 60 cm). u www.mitsubishi-electric.be

Illumy by Luxlight • Dag- en kunstlicht verenigd in platdakraam

Recticel Insulation • L-Ments zelfdragende, thermisch isolerende dakelementen L-Ments is de nieuwste generatie zelfdragende, thermisch isolerende dakelementen voor hellende daken. Deze elementen kunnen bedekt worden met verschillende materialen (pannen, leien, zink, enz.).

De lambda-waarde (λd) bedraagt 0,023 W/mK. Met L-Ments kiest men bovendien voor een doorlopend isolatieschild. Dankzij de geïntegreerde houten verstijvers wordt die isolatieschil nergens onderbroken. Geen koudebruggen betekent een maximale energiewinst. Dat creëert een toekomstvaste oplossing. u www.recticelinsulation.be

Luxlight maakt voor Illumy by Luxlight als enige in Europa gebruik van Crystall HR++ triple glazing, dat meer daglicht toelaat dan standaard glas. Zo is Illumy - met een oppervlak van 1,6 tot ruim 10 m² - ook de grootste bron van daglicht in zijn soort. Met de geïntegreerde ledverlichting kan op donkere dagen de lichtkleur van een zonnige dag in huis gehaald worden (cool white), of ’s avonds een sfeervol ‘warm white’. De verlichting wordt aangelicht op een Verosol plisségordijn dat zorgt voor een comfortabel huiselijk gevoel, alsook een extra isolerende luchtlaag tussen het doek en het raam. (g-waarde=0,54, Ug-waarde van 0,6 W/m2K, Uwwaarde vanaf 0,59 W/m2K, geschikt voor passiefbouw). u www.luxlight.eu

Wienerberger • Nieuwe Linaqua gevelstenen

DIMENSION

Met zijn onvergelijkbare aspect en verbluffende kleurenaanbod is de Linaqua gevelsteen een absolute aanrader voor bouwheren die zweren bij een nieuwbouw met een sterke architectuur en uitstraling, of die hun waardevol gebouw willen renoveren of restaureren. De Linaqua handvormstenen danken hun karakteristieke uiterlijk aan een speciaal ontwikkeld productieproces waarbij een cruciale rol is weggelegd voor het gebruik van water. Ze zijn verkrijgbaar in het lineaire Schouterden formaat (256mm l x 88mm b x 43mm h). u www.wienerberger.be

73

REPORTAGE NEW

VELUX • Wit, de nieuwe standaard in VELUX dakvensters

Armstrong Plafond • Nieuwe golvende baffles

DIMENSION

Armstrong Plafonds heeft nu baffles met een twist: de Optima Baffles Curves. Deze minerale baffles met golvende vorm bieden alle voordelen van een rechte baffle, maar geven door de golflijn een speels en trendy effect aan iedere ruimte.

Deze uitbreiding van het Armstrong assortiment zorgt voor extra vrijheid in het ontwerp voor architecten. Baffles zijn verticale panelen die zich perfect lenen voor ruimten waarbij hoge eisen gesteld worden aan geluidabsorptie en waar een traditioneel plafond niet toereikend is. u www.armstrong.com

74

Ter gelegenheid van de Belgian Roof Day 2015 stelde VELUX zijn dakvensters met binnenafwerking in wit geverfd hout voor. Dankzij dit model kunnen installateurs tegemoetkomen aan de vraag van de markt voor steeds lichtere en heldere binnenruimtes.

Deze afwerking verlicht het interieur en biedt vele decoratiemogelijkheden dankzij zijn neutrale kleur. Wetende dat 85% van de muren in België wit zijn, zal het dakvenster in wit geverfd hout perfect passen in de hedendaagse interieurs. u www.velux.be

Iedereen Ben • Profileer uzelf als BEN-voorloper Recticel Insulation, ISOVER, Wienerberger, Viessmann, Saint-Gobain Glass, Deceuninck en RENSON lanceerden begin oktober de website www.iedereenBen.be. Dit om kandidaat-bouwers aan te sporen om nu al Bijna-EnergieNeutraal te bouwen. De website bevat ook een pagina waarop BEN-voorbeeldprojecten staan. Hebt u zelf, als bouwbedrijf of als architect, een BEN-woning gebouwd en wil u zichzelf als BEN-voorloper profileren? Vul dan de fiche in op de site en misschien prijkt uw woning binnenkort ook tussen de voorbeeldprojecten. u www.iedereenben.be

Wever & Ducré krijgt nieuwe thuis

Schréder en Mice leveren totaaloplossing voor Wettunnel

Omwille van de sterke groei was de fabrikant van designverlichting al een tijdje op zoek naar een nieuwe locatie om de activiteiten uit te breiden en te centraliseren. Die werd onlangs gevonden in het jonge bedrijvenpark Evolis in Kortrijk.

Daarvoor bereikte het bedrijf reeds een akkoord met intercommunale Leiedal. Voor de nieuwbouw viel de keuze op architectenbureau 3ARCHITECTEN uit Roeselare, dat een multifunctioneel gebouw zal uittekenen binnen een groene long.

De start van de werken is voorzien voor 2016, om in de loop van 2017 het gebouw te kunnen betrekken. u www.weverducre.com

Samen met de inrichtings- en verfraaiingswerken aan de uitgang van de Brusselse Wettunnel voor het GEN-project, heeft het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beslist de verlichting te vervangen om het comfort te verbeteren van de talrijke automobilisten die er dagelijks gebruik van maken.

Schréder en Mice leverden een totaaloplossing met de SCULPline, geïnstalleerd in de leuning en de akoestische panelen. Deze oplossing verbetert de veiligheid en doet de tunnel tot haar recht komen. Het resultaat: een aangename sfeer met 50% energiebesparing. u www.schreder.com

Zehnder presenteert twee nieuwigheden Zehnder stelt twee innovaties voor: de nieuwste design paneelradiator, Zehnder Zmart, die feilloos energie-efficiëntie met stijl combineert en daarnaast de ComfoSpot 50, een compacte en energiezuinige ventilatie unit voor aparte ruimtes en kleinere wooneenheden. Naast de nieuwe ComfoSpot 50 zet Zehnder ook de ComfoAir Compact en het intelligent ventilatiesysteem ComfoAir Q in de kijker. In het gamma van designradiatoren wordt dit jaar ook de aandacht getrokken met de bijzonder energiezuinige Nova Neo en de iconische Charleston radiator. u www.zehnder.be

VOLA Waterfall Shower and Kneipp Hose Sleekly Therapeutic. Visibly VOLA.

VOLA Studio Tour & Taxis Avenue du Port BE-1000 Bruxelles Tel.: 02 465 96 00 sales@vola.be www.vola.be

Anvaign - Luc Moulin & Ass

I

LEIEN: BRON VAN INSPIRATIE Vraag snel uw gratis kleurstaal aan via

Ontvang ons boek met de meest inspirerende referenties: Best of Slates 4

— samplerequest.eternit.be

— Ga naar: www.eternit.be/nl/dak/best-of-slates/

Als architect weet u als geen ander dat de gevel en het dak bepalend zijn voor de uitstraling van een huis. Klanten zoeken een stijl die bij hen past, waarbij ze geen toegevingen willen doen aan de kwaliteit van de materialen. Duurzame oplossingen, met ijzersterke garanties, dat is waar de bouwheer naar streeft. Eternit is de geknipte partner om u wegwijs te maken in ons kwalitatief hoogstaand assortiment, zodat u uw klant optimaal kan adviseren.

LEIEN BETONDAKPANNEN KERAMISCHE DAKPANNEN ZONNEDAKEN GROENDAKEN

Eternit NV - Kuiermansstraat 1 - 1880 Kapelle-op-den-Bos - België - Tel. +32 (0)15 71 73 54 - Fax +32 (0)15 71 71 79 - info@eternit.be - www.eternit.be