Digitalisering in thuiszorg

Digitalisering in de thuiszorg

Zoeken naar een rol en goede businesscase

De thuiszorg staat voor veel uitdagingen, óók op ICT-gebied. Hoe gaat deze branche daarmee om?

Er ligt nogal wat op het bordje van de thuiszorg-branche: door vergrijzing komt er meer behoefte aan thuiszorgcapaciteit, aan de andere kant staan budgetten onder druk. Daarnaast zijn er uitdagingen op ICT-gebied, zoals een overgang van soft- en hardwaretoepassingen naar cloudgebaseerde toepassingen, het gebruik van tablets, betere informatie-uitwisseling met andere stakeholders (zoals zorgverzekeraars). Hoe gaat de thuiszorg met deze digitale uitdagingen en kansen om?

Thuiszorgorganisaties zijn volgens brancheorganisatie Actiz (al dan niet samen met universiteiten en kenniscentra) bezig met nieuwe technologie om de ouderenzorg te verbeteren en/of doelmatiger te maken. Vaak gaan deze twee samen, zoals bij zorg op afstand door onder meer thuiszorgorganisatie Sensire, stellen Annemiek Mulder en Bernadet Naber, persvoorlichters van Actiz.

Cliënten zijn niet alleen tevreden over het feit dat ze op ieder moment even contact kunnen opnemen met de wijkverpleging, maar hebben ook hun ‘dag terug’ omdat ze niet hoeven te wachten tot een verpleegkundige langskomt. Daarnaast kunnen ze via hun tablet contact hebben met anderen in de buitenwereld (zoals kleinkinderen in het buitenland), waardoor ze minder eenzaam zijn.

Technologie voor betaalbare zorg “Als branchevereniging is het onze visie dat nieuwe technologie kan en moet bijdragen aan goede, betaalbare en toekomstgerichte ouderenzorg. Daarbij vinden wij het cruciaal dat data wordt gedeeld tussen ketenpartners en met de cliënt, zodat iedereen altijd en plaatsonafhankelijk toegang heeft tot relevante en actuele zorginformatie. Daar werken wij aan in het Informatieberaad.” Verder probeert Actiz leden te inspireren met goede voorbeelden, door die te delen, en door voor de juiste randvoorwaarden te zorgen om nieuwe technologie mogelijk te maken: door belangenbehartiging op het gebied van wet- en regelgeving en financiering.

Financiering pijnpunt Is digitalisering en e-health bij de meeste organisaties al top-of-mind, of is er een beperkt aantal voorlopers? Bijna alle Actiz-leden zijn volgens Mulder en Naber op een of andere manier bezig met nieuwe technologie en e-health. “Jammer genoeg blijft het soms noodgedwongen bij pilots, omdat het lastig is om voldoende financiering te vinden om door te zetten en op te schalen. Helemaal nu het ministerie van VWS de subsidieregeling Zorginfrastructuur niet verlengd en lang niet alle zorgverzekeraars kopen deze ondersteuning van zorg in.” Zorgorganisaties hebben de afgelopen jaren te maken gehad met grote hervormingen en bezuinigingen van het kabinet. Nu 6 op de 7 ouderen zo lang mogelijk thuis wonen, neemt de druk op de wijkverpleging toe, terwijl het budget onvoldoende meegroeit. Dat maakt investeren in technologie extra lastig, zo niet onmogelijk. Vandaar dat Actiz de lobby voert voor voldoende financiële middelen.

Uitdagingen digitalisering Hoe kijken thuiszorgorganisaties zelf aan tegen de kansen en uitdagingen van digitalisering? We vroegen het enkele zorgaanbieders, zoals Thebe, met ruim 4.000 werknemers actief in West- en Midden-Brabant. Het merendeel van de zorg wordt extramuraal geleverd – bij mensen thuis. Daarnaast zijn er 24 intramurale locaties voor mensen die niet langer thuis verzorgd kunnen worden. Met de vergrijzing van de bevolking in het achterhoofd, mag duidelijk zijn dat het huidige aantal van 7.500 cliënten snel gaat groeien. Erwin van Boxtel, Informatiemanager bij Thebe, ziet twee belangrijke kansen voor de inzet van nieuwe digitale technologie: aan de kant van de medewerker, om het werkplezier (en daarmee de efficiëntie) te verbeteren; aan de kant van de cliënt, om mensen de mogelijkheid te geven langer thuis te blijven wonen, meer regie over hun eigen leven te geven.

Medewerkerszijde Aan de kant van de medewerker gaat het vooral om:

Beter organiseren van het werk (zoals eenvoudig snel en veilig toegang tot informatie, mails, roosters, elektronisch cliëntendossier);

Beter communiceren (eenvoudiger en op meer niveaus contact met mantelzorgers, huisartsen – telefonisch, via chat, mail);

Beter kennis delen (intern tussen medewerkers, of met derde partijen, bundelen van gegevens over cliënten of over behandelingen).

Op dit gebied wordt bij Thebe onder meer aan de weg getimmerd door het verstrekken van iPads aan medewerkers en aan het toegang geven tot meer systemen en toepassingen via mobiele apps.

Klantzijde Aan de klantenzijde gaat het vooral om zaken zoals de persoonlijke gezondheidsomgeving. Technologie wordt dan ingezet om klanten effectiever zorg te verlenen, om er voor te zorgen dat zij langer zelfstandig thuis kunnen blijven – omdat zij dat zelf willen of omdat het moet, bijvoorbeeld omdat er nog geen intramurale opvang beschikbaar is. Voorbeelden in het geval van Thebe zijn het inzetten van medicijndispensers bij een aantal cliënten en het bieden van telemedicine/zorg op afstand of alarmering.

Technologie geen kernactiviteit Een andere belangrijke vraag is welke rol een zorgorganisatie zoals Thebe wil spelen. Technologie is geen kernactiviteit, niet als het gaat om de eigen medewerkers en evenmin als het gaat om de klantzijde. Natuurlijk speelt technologie een steeds belangrijkere rol in verzorging, maar dit betekent niet meteen dat Thebe ook alle digitalisering zelf moet faciliteren, vindt Van Boxtel. “Wij zijn geen ICT-aanbieder. Investeren in digitalisering biedt voordelen, maar je moet goed opletten dat je focus duidelijk blijft.” De bottom line is en blijft dat Thebe als zorgaanbieder vooral in dienstverleningstermen wil denken: het helpen van cliënten. Technologie speelt daar een groeiende rol in. Thebe vindt het belangrijk om daar een goed

Expeditie ICT is hét ontmoetingsplatform voor business partners, consultants en vendoren in Telecom en ICT. Doel is om door kennis te delen in het spoor te blijven van de klant van morgen.

Word lid en vergroot je marktkennis!

Kijk op Expeditie-ict.nl voor de mogelijkheden

raamwerk voor te maken, waar ook technologie ingepast wordt, zonder te bepalen wie de technologie levert, maar wel met een faciliterende rol. “Wij zijn misschien niet de meest innovatieve partij, zijn zelfs vrij voorzichtig als het gaat om toepassen van nieuwe technologie. Dat ligt deels ook aan het financieringsvraagstuk, maar deels ook aan het bepalen van de rol die wij willen spelen.”

Digitaliseringslag Ook zorgorganisatie Evean is bezig met een digitaliseringslag. Zo worden alle thuiszorgmedewerkers voorzien van een iPad. Het doel is om hen meer mogelijkheden te geven om snel en efficiënt informatie over hun cliënten op te vragen of op te slaan. Via een makkelijk toegankelijk medewerkersportal moet onder meer de planning buiten de deur naast de nu al beschikbare e-mail direct toegankelijk worden. Verder moet het portal toegang gaan bieden tot het elektronisch clientendossier (ECD), dat onder andere toegang faciliteert tot relevante contactgegevens, zoals de huisarts of mantelzorger van een cliënt.

Gewenning nodig Er is al veel meer mogelijk, maar de digitalisering wordt in fases uitgevoerd, vertelt projectleider innovatie Kitty de Jong van Evean. Zo kunnen de medewerkers stukje bij beetje wennen aan de digitalisering van bepaalde werkprocessen. Behalve geleidelijke gewenning van de medewerkers staat privacy van cliënten centraal, benadrukt De Jong. “De communicatie tussen medewerkers is automatisch beveiligd. Men moet zich er zelf ook natuurlijk bewust van zijn dat er niet via onbeveiligde kanalen zoals WhatsApp informatie over cliënten wordt uitgewisseld. ” De Jong stelt dat er voor automatisering en digitalisering zowel met bestaande als nieuwe aanbieders wordt gewerkt. “We kijken eerst naar wat onze bestaande ICT-leveranciers ons kunnen leveren. Soms is dat wat we zoeken, soms ook niet. Dan kijken we verder. Het uitgangspunt is dat onze mensen efficiënter kunnen werken en dat de instrumenten die we daarvoor bieden ook gebruikt worden.”

Dubbele voordelen e-health Efficiëntere werkprocessen zijn een component van de digitalisering, de andere kant wordt gevormd door technologie waarmee de zorg voor cliënten verbeterd wordt. Zogeheten e-health-toepassingen dus. Een voorbeeld is de elektronische medicijndispenser waar Evean mee werkt, de Medido. Die is nu al ingezet bij ruim 120 cliënten. De Medido biedt meer voordelen. Hij geeft medewerkers meer tijd – zij hoeven nu niet zelf medicatie te verstrekken – en cliënten meer regie over hun dag. De dispenser verstrekt automatisch op het juiste moment de medicatie die een cliënt nodig heeft. Wordt de medicatie niet genomen, dan krijgt de betrokken Evean-medewerker via de Zorgcentrale een signaal, zodat er actie kan worden ondernomen.

Een ander voorbeeld is de Thuis Pluskoffer die Evean in samenspraak met de ledenvereniging heeft geïntroduceerd. De ‘koffer’ omvat een reeks smart care toepassingen, zoals leefstijlmonitoring, een GPS-tracker en mobiele alarmering. Als het bevalt, geeft Evean aan waar mensen zelf een en ander kunnen aanschaffen.

Ontbreken sluitende businesscase De Jong stelt dat er al veel meer mogelijk is dan dat er momenteel daadwerkelijk gebruikt wordt aan e- of m-health toepassingen in de thuiszorg. “Het grote probleem is dat een sluitende businesscase vaak ontbreekt. Wij kunnen wel digitale toepassingen aanbieden, maar als het ons geld kost terwijl de opbrengst vooral bij anderen terechtkomt, dan is er geen goede businesscase. Dergelijke zorg kost geld, maar levert bijvoorbeeld een zorgverzekeraar, een woningvereniging of mantelzorger ook voordelen op. Dan moeten zij ook bereid zijn daar aan bij te dragen. Hierin valt nog veel te ontwikkelen.”

TBM gaat het komende jaar op regelmatige basis artikelen publiceren over de ICT-uitdagingen en kansen in bepaalde verticals.