DatacenterWorks 06/2018 by Magenta Communicatie

DATACENTERWORKS OKTOBER

2018

MARKT

GROTE KANSEN VOOR TWEEDEHANDS DATACENTER-APPARATUUR

TECHNOLOGIE

AI ZORGT VOOR 40% LAGER ENERGIEVERBRUIK

STRATEGIE

HIGH SPEED IN HET DATACENTER

Datacenter works IN SAMENWERKING MET

HEt keNNiseveNt Over COMputerruiMtes, DataCeNters eN ClOuD COMputiNg

iT ROOM iNfRA 2018 13 NOveMBer 1931 CONgresCeNtruM DeN BOsCh

• AlwaYs ON! • COst CONtrOl • Risk & SECurity • SustaiNaBility • TreNDs

Registreer u online voor een bezoek aan het event Bekijk de deelnamevoorwaarden op de website

www.itrOOMiNfra.Nl

DCW OKTOBER REDACTIONEEL

JAARGANG 11, OKTOBER 2018, NR. 6 COLOFON DatacenterWorks is hét vakblad over de

ROBBERT HOEFFNAGEL HOOFDREDACTEUR DATACENTERWORKS

technische infrastructuur van datacenters. DatacenterWorks verschijnt achtmaal per jaar. Toezending geschiedt op abonnement basis en controlled circulation. UITGEVER Roeland Dobbelaer

RELLETJE

HOOFDREDACTEUR Robbert Hoeffnagel +31 (0)6 51 28 20 40 robbert@alibi.nl REDACTIE-COÖRDINATIE Ab Muilwijk

We waren nog niet terug van vakantie of er

rijkste partij in het Parijse klimaatakkoord. Dat

Postbus 19949

was al sprake van een heus relletje in de we-

een sector die een nog altijd groeiend ener-

2500 CX Den Haag

reld van datacenters. De reden? Plannen van de

gieverbruik kent dus ook met maatregelen te

redactie@datacenterworks.nl

EU om de bekende Eco-Design Directive aan te

maken zou krijgen die bedoeld zijn om deze

www.datacenterworks.nl

scherpen voor servers en storage-apparaten in

groei in te perken of misschien zelfs in een

een datacenter. Dit wil in de praktijk zoveel

daling om te buigen, ligt dus erg voor de

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE

zeggen als dat de EU een grens gaat stellen aan

hand. Een van de argumenten van de

Jos Raaphorst

het energieverbruik van IT-hardware.

traditionele industrie is dat hiermee energie-

+31 (0)6 34 73 54 24 j.raaphorst@archermedia.nl

besparing juist wordt tegengewerkt. Want, zo Deze discussie loopt al een tijdje, maar kwam

stelt men, we moeten streven naar zo groot

plotsklaps in een stroomversnelling. De Euro-

mogelijke servers,zodat we daarop zoveel

VORMGEVING

pese Commissie stelt namelijk voor om hierbij

mogelijk ‘virtualmachines’ of ‘containers’

Content Innovators, Den Haag

als zogeheten ‘metric’ het energieverbruik te

kunnen installeren.

hanteren van een server of storage-apparaat ABONNEMENTEN

dat niet belast wordt. Dit is in de markt bekend

Daar heeft men gelijk in. Maar men ‘vergeet’

abonnementen@vakbladen.com

geworden als de ‘idle server metric’. Met name

een punt. En dat is dat al vele jaren ieder

+31 (0)88 22 666 80

in de UK gingen in de reacties alle remmen los.

datacenter gestimuleerd wordt om ‘the latest

Kreten als ‘pervers’ werden niet geschuwd om

& greatest’ hardware te kopen. Terwijl dit

DRUK

dit voorstel te typeren. Ook werd zonder blik-

vaak helemaal niet nodig is. Er zijn talloze

Veldhuis Media B.V., Raalte

ken of blozen gesteld dat datacenters ‘dus’

applicaties die uitstekend functioneren op

grote hoeveelheden reeds geplaatste servers

hardware die een paar jaar oud is.

zouden moeten gaan vervangen. Want ze zouden niet voldoen aan deze eis. Dat hier in

Dit is ook precies het thema van een artikel in

het voorstel helemaal geen sprake van was,

deze

Datacenterworks werkt samen met kennispartners als BICSI, DDA, Green IT Amsterdam en IT Room Infra.

deed er op dat moment even niet toe.

2e-hands datacenter-apparatuur. Een Neder-

Kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. Geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. De redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. Fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: ‘overgenomen uit Datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters’, met vermelding van de jaargang en het nummer.

Overigens is de industrie al geruime tijd in

Green IT Amsterdam heeft deze wereld goed

gesprek met de Europese Commissie over een

in kaart gebracht. Dit ReStructure-project

‘metric’, maar dan eentje die berekend zou

heeft de basis gelegd voor een track &

worden over een ‘idle’-belasting en een nog

trace-systeem dat deze markt voor gebruikte

vast te stellen niveau van systeembelasting -

hardware goed kan ondersteunen. Alle taken

bijvoorbeeld 50 of 60%.

en activiteiten die in een ecosysteem voor

editie

van

DatacenterWorks

over

lands onderzoeksproject onder leiding van

2e-hands apparatuur nodig zijn, heeft men Met name vanuit de academische wereld en

eveneens beschreven. En een eerste pilot

de wereld van open source-projecten werd

komt er ook.

flink tegengas gegeven in deze rel. Hier wees men er fijntjes op dat het niet meer dan te ver-

Slimmer omgaan met datacenters en hun

wachten was dat de EU met maatregelen zou

hardware. Daar draait het steeds vaker om.

komen. De EU is immers zo’n beetje de belang-

De kansen zijn er. Aan u om ze te pakken. n

DCW OKTOBER INHOUD

MARKT

GROTE KANSEN VOOR TWEEDEHANDS DATACENTER-APPARATUUR STRATEGIE

CLOUD EN IOT JAGEN VRAAG NAAR DATACENTERRUIMTE OP

STRATEGIE

PRAKTIJK

KLEINE OPLOSSING VOOR SERVERRUIMTE HEERLEN TECHNOLOGIE

NIEUWE ALLIANTIE RICHT ZICH OP 48V-CONVERSIE IN DATACENTERS

WAAROM OPEN SOURCE DE TOEKOMST VAN DATACENTER-HARDWARE IS ONDERZOEK

WAT GEBEURT ER NU ECHT IN EEN RACK? - DEEL 4

DCW OKTOBER INHOUD

TECHNOLOGIE

AI ZORGT VOOR 40% LAGER ENERGIEVERBRUIK

MANAGEMENT STRATEGIE

HIGH SPEED IN HET DATACENTER

DUTCH DATACENTER INDEX

BLUELEASE GEEFT INZICHT IN REGENBESTENDIGHEID DC’S

COVERFOTO Er staat ons een gigantische groei van het dataverkeer binnen het

NIEUWS VAN DDA

datacenter te wachten. ‘Machine to machine’ (M2M) of ‘east to west’-communicatie zal tot 2020 met gemiddeld 44% per jaar groeien. Deels in overeenstemming met deze ontwikkeling zal 100G in 2019

NIEUWS VAN IT ROOM INFRA

naar verwachting meer dan 50% van de transmissiecapaciteit van de optische transceivers in datacenters vertegenwoordigen. Daarnaast wordt verwacht dat er tussen nu en 2020 400G zal verschijnen. Hoe

BICSI -NIEUWS

gaan we hiermee om?

AGENDA

EVENEMENTENKALENDER DATACENTERWORKS

LEES VERDER OP PAGINA

DCW DECEMBER DUTCHDATACENTER DATACENTERINDEX INDEXSEPTEMBER NOVEMBER 2018 2017 DUTCH

PETER VERMEULEN PETER VERMEULEN TEKST DIRECTEUR PB7PB7 RESEARCH TEKST DIRECTEURVAN VAN RESEARCH

DDI DDI STEVIGE GROEI, KLEINE AFKOELING 62/66 MAAR ONZEKERHEID 65/67 IN HETZICH VOORUITZICHT DIENT AAN De Dutch Datacenter Index is dit jaar tot nog toe stabiel. Op seizoensinvloeden na, ontwikkelt de markt zich bijzonder positief. moeten een paar kleine kanttekeningen bij zetten. De middellanHet laatste kwartaal vanDaar 2017 ziet er we zeerwel positief uit voor de Nederlandse datacenterwereld. De groei zet ge termijn verwachting zakt enkele punten, wat erop duidt er onzekerhedendatacenterknooppunt rond de economische sterk door en bevestigt de sterke rol van de Amsterdam regiodat als toonaangevend op ontwikkeling door de Brexit handelsoorlogen ookdedoorsijpelen detedigitale wereld. het Europese vasteland. Voor en de dreigende komende twaalf maanden lijkt sterke groei naar wat af gaan zwakken. En we zien ook dat de index iets minder hoog staat dan een jaar geleden.

SEPTEMBER 2018

een groeivertraging te maken hadden. De

druk weghalen bij de al wat langer aanwezige

Door de vakantieperiode zien we dat, zoals In november we dat de groei binnen ieder jaar, dezien datacenter activiteit in de single afgetenant is stilgevallen. de afgelolopen datacenters drie maanden even watOver minder hard

groei blijft echter sterk, ook in deze rustigetacenterbeslissers. Multi-tenant datacenters daarenre zomermaanden. Wel moeten we vaststel-

aanbieders van colocatie. VOORUITBLIK

tegen laten nu weer een zeerdesterke zien len dat al ook enkele maanden groeigroei enkele over de afgelopen drie dat maanden. Overjaar het zagen. geheel punten lager is dan we vorig

Voor de drie maanden november, december en VOORUITBLIK januarideverwachten nog een Voor komendedatacenters drie maanden zienkleine we

zien het investeringsniveau nogenkealtijd Dat we kanwel ookdat komen doordat we met wat achterblijft. le nieuwkomers te maken hebben, die wat

versnelling ten opzichte de driemaandse terugdat de groei duidelijkvan versnelt. De hoeveelblik. Ook single tenant datacenters verwachten wat heid vierkante meters en gebruikt vermogen

pen drie maanden zijntenant er net datacenters zoveel datacenters is gegroeid. Single laten met activiteiten als zien, datacenters afeen groeiende stabiele ontwikkeling terwijlmet multinemende activiteiten, volgens de ondervraagde datenant datacenters het meest duidelijk met

groei, maar datacentersgroeien gaan als het een nemen toe.multi-tenant De investeringen speer. Hetmaar optimisme zet toch voort als datacenterbeslissterkst, vallen ietsje tegen met sers laatste naar 2018 kijken. Ook de verschiet. nodige single tenant het kwartaal in het Mogelijk datacenters verwachten weer groei. Maar men lijkt groeit dit nog verder door in het laatste kwarJun-Aug

Sep-Nov

+ 12 mnd

wel teMaar verwachten dedat groei wordt afgetopt. taal. we ziendat ook dewat 12-maandelijkse vooruitblik voor het eerst in lange tijd begint In 2018 zouden erHoewel wel eens vierkante meters te verzwakken. deveel economische groei

Vierkante meters in gebruik

Vermogen

Investeringen

Totaal

Multi-tenant

locaties aan het ontwikkelen. Ook marktleiders,

Single tenant

bijvoorbeeld Digital sterk op net uitDe impact van deRealty, Brexitinvesteren kan meevallen, breiding. En de markt komt in een fase van volwasals de handelsoorlogen van Trump, maar het

bij Nederland kunnen komen de Nederlandse multi-tenant in naaropverwachting sterk doorzet, datacentermarkt. Er zijn lokale spelers,inook zijn er steeds meer onzekerheden de nieuwe, markt.

senheid grote internationale spelers dat lijkt er dat gaandeweg steeds meer opvinden dat het ze het zich kunnen veroorloven om in is. de einde van niet de meer hoogconjuntuur in aantocht Amsterdam regio aanwezig zijn. Hoewel de vraag Ook datacenters wordente dan wat voorzichdoor de opkomst van colocatie en vooral hosting tiger, hoewel we voorlopig nog niet van een

Dutch Datacenter DatacenterIndex Index, September Mei 2018 2018

en clouddiensten sterk blijft groeien,nis daarmee het grote impact kunnen spreken. risico van overaanbod in 2018 zeer reĂŤel. â&#x2013;

DATA CENTER POWER SHOP ALLES ONDER ÉÉN DAK VOOR MODULAIR BOUWEN EN GEGARANDEERDE UPTIME. MET LAGE STARTUP-KOSTEN EN OOG VOOR VLOEROPPERVLAKTE-BESPARING.

Hot-swappable spannend? Met de hot-swappable EiPDU van Elektro Internationaal kunnen distributieracks onder spanning worden geplaatst naarmate de behoefte aan datacentercapaciteit groeit.

Hot-swappable spannend? Volledig modulair bouwen, met lage startup-kosten, vloeroppervlakte-

Met de hot-swappable EiPDU van Elektro en zonder enige downtime. Internationaal kunnenbesparing distributieracks Hoe spannend wil je het hebben? onder spanning worden geplaatst naarmate de behoefte aan datacentercapaciteit groeit. Volledig modulair bouwen, met lage startup-kosten, vloeroppervlakteElektro Internationaal levert hoogwaardige besparing en zonder enige downtime. maatwerkoplossingen voor een betrouwbare Hoe spannend wil je het hebben? en meetbare power distributie: • Schakel- en verdeelsystemen • Economical & Intelligent PDU (EiPDU) • Besturingstechniek Elektro Internationaal levert •hoogwaardige Railkokersystemen maatwerkoplossingen voor een betrouwbare • Energy Management Solutions en meetbare power distributie: • Noodstroomsystemen • Schakel- en verdeelsystemen • Economical & Intelligent PDU (EiPDU) Met doordachte engineering, specialistische • Besturingstechniek • Railkokersystemen warmteberekening, vakkundige montage en • Energy Management Solutions uitstekende 24/7 service bent u verzekerd van • Noodstroomsystemen

Door integratie van techniek levert Elektro Internationaal vanuit haar one-stop-power-shop hoogwaardige maatwerkoplossingen voor een betrouwbare power distributie: een continue elektriciteitsvoorziening. Met doordachte engineering, specialistische

Bezoek elektro-internationaal.com montage en •warmteberekening, Schakel- vakkundige en verdeelsystemen uitstekende 24/7 service bent u verzekerd van elektriciteitsvoorziening. •een continue Economical & Intelligent PDU (EiPDU – hot swappable) elektro-internationaal.com •BezoekBesturingstechniek

• Railkokersystemen • Energy Management Solutions • Noodstroomsystemen

Bezoek elektrointernationaal.com of bel 0348 420 540

Hot-swappable spannend?

Elektro Internationaal Elektro Internationaal Pompmolenlaan 17, Woerden The Netherlands t e

+31 (0)348 420 540 info@ei-woerden.nl

elektro-internationaal.com

Pompmolenlaan 17, Woerden The Netherlands t e

+31 (0)348 420 540 info@ei-woerden.nl

elektro-internationaal.com

DCW OKTOBER MARKT

RESTRUCTURE-ONDERZOEKSPROJECT BRENGT MOGELIJKHEDEN IN KAART

GROTE KANSEN VOOR TWEEDEHANDS DATACENTER-APPARATUUR

DCW OKTOBER Markt

ROBBERT HOEFFNAGEL HOOFDREDACTEUR DATACENTERWORKS TEKST

Kunnen we een betrouwbare datacenterinfrastructuur creëren als we niet alleen hagelnieuwe apparatuur gebruiken maar ook tweedehands systemen en componenten? Jaak Vlasveld, directeur van Green IT Amsterdam en trekker van het onderzoeksproject ‘ReStructure’, denkt van wel. Maar dan moeten we wel zorgen dat we goed begrijpen hoe een markt voor gebruikte datacenter-apparatuur werkt.

Het zij u vergeven als u nog nooit serieus nagedacht heeft over tweedehands apparatuur voor uw datacenter. En mocht u dit al eens overwogen hebben, dan is de kans groot dat u dit idee weer snel terzijde hebt gelegd. Het valt immers niet mee om de weg te vinden in de markt voor gebruikte systemen en installatie. Het ontbreekt aan transparantie (wie levert wat?), hoe zit het nu precies met service en onderhoud, hoe kunnen we op verantwoorde wijze vaststellen in welke conditie een tweedehands apparaat zich bevindt en - zeker als er software bij betrokken is - hoe zit het eigenlijk met licenties en gebruiksrechten? DOORZETTINGSVERMOGEN Dit is zeker geen uitputtend lijstje met vragen, maar het geeft een aardige indruk van het doorzettingsvermogen dat een datacenter manager moet hebben om daadwerkelijk gebruikte producten of apparaten aan te schaffen. “Dat is zonde”, meent Jaak Vlasveld. Hij is directeur van de stichting Green IT Amsterdam en vanuit die functie nauw betrokken bij het onderzoeksproject ReStructure. Andere deelnemers aan dit onderzoeksproject zijn SURFsara, Sims Recycling Solutions en Aliter Networks. Wie het verslag van dit inmiddels afgeronde researchproject leest, zal onmiddellijk het motto van dit onderzoek zien: ‘Towards a truly Circular Model for Data Center Equipment’. Daar slaat die typering ‘zonde’ van Vlasveld ook op: eenmaal niet meer in gebruik wordt veel apparatuur in een datacenter simpelweg afgevoerd. Soms naar een recyclingbedrijf, maar veelal simpelweg richting afval. “Zonder dat we eigenlijk onderzoeken of we deze apparatuur een tweede leven zouden kunnen geven”, constateert Vlasveld. “Dat is opmerkelijk. De onstuimige groei die websites als Marktplaats en Peerby doormaken, geeft wel aan dat steeds meer consumenten niet per se een nieuw product aanschaffen als zij - bijvoorbeeld - in huis gaan klussen. In veel gevallen blijkt een tweedehands product net zo goed als een nieuw aangeschaft apparaat. Wie kijkt naar de kosten en baten zou met een tweedehands product zelfs wel eens veel beter uit kunnen zijn.”

‘CENTRALE ROL IN DIT RESTRUCTURE MODEL IS WEGGELEGD VOOR EEN TRACK & TRACE-SYSTEEM’

DCW OKTOBER Markt

SEGMENTEREN

meld en opgehaald moeten worden. Vervolgens dient de genoemde

Cruciaal - ook voor de consument - is natuurlijk dat het aangeschafte

controle op compleetheid en functioneren te worden gedaan. Complete

tweedehands product in goede staat is. Een gebruikte boormachine

en naar behoren functionerende producten kunnen direct door richting

kunnen we nog wel even testen voordat we deze kopen. Maar een

een nieuwe gebruiker. Is een mankement vastgesteld of ontbreekt een

chiller? Of een stroomverdeler? Netwerkkabels? Dan wordt het vaak

onderdeel dan zal dit eerst gerepareerd en compleet gemaakt dienen

lastiger.

te worden. Een vraag hierbij is natuurlijk wel: wie garandeert dat het product compleet is en goed functioneert?

Daar komt nog bij dat de term ‘tweedehands’ wel erg algemeen is, meent Vlasveld. “Sommige gebruikte producten kunnen - zoals die

In de groep ‘refurbished’ komen we in principe dezelfde product

boormachine - door de nieuwe eigenaar direct weer in gebruik worden

groepen als bij reuse tegen. Alleen gaat het nu om producten en

genomen. Maar in andere gevallen is meer nodig, een revisie bijvoor-

apparaten die - voordat ze weer gebruikt kunnen worden - eerst

beeld. Daarom hebben we in het ReStructure-onderzoek een analyse

gereviseerd moeten worden. Met andere woorden: de systemen

van de markt voor gebruikte datacenter-apparatuur gemaakt en deze in

dienen gedemonteerd te worden, gecontroleerd en bijvoorbeeld

een aantal segmenten ingedeeld.”

schoongemaakt, waarna alles weer kan worden gemonteerd. Hierna kan het product of apparaat worden overgedragen aan een nieuwe

VIER SOORTEN HERGEBRUIK

eigenaar.

Deze verdeling is te zien in onderstaande figuur. “We maken onderscheid in vier soorten hergebruik: reuse, refurbish, remanufacture en

STAP VERDER

recycle. Afhankelijk van de vraag in welke groep een tweedehands

De groep ‘remanufacture’ gaat nog een stap verder. We zien hier als

product zich bevindt, zien wij kansen. Soms moet het apparaat alleen

nieuwe productgroep ook IT-componenten staan. In deze groep gaat

gecheckt worden op compleetheid, in andere gevallen is een kleine

het om producten en apparaten die gedemonteerd worden, waarna de

reparatie nodig. In weer andere gevallen dient het product gerefur

diverse componenten - na controle op functioneren en dergelijke -

bished te worden voordat het weer door een nieuwe eigenaar in

weer als basis dienen voor een nieuw apparaat. Vaak zal het dus gaan

gebruik kan worden genomen.”

om geheel nieuwe apparaten en niet zozeer om het opnieuw samenstellen van het oorspronkelijke systeem.

Allereerst de groep ‘reuse’. Denk hierbij aan IT-hardware, racks en kabinetten, kabels en dergelijke. “Hier volstaat veelal een controle op com-

Tenslotte ‘recycling’. Gaat het in de vorige groep om het tot een aantal

pleetheid en op functioneren. Bij IT-hardware komt wellicht nog een

componenten of onderdelen terugbrengen van een apparat, bij recy-

extra stap kijken, aangezien zich op servers en op storage-apparaten

cling gaan we nog een stap verder. In deze groep wordt vooral gekeken

natuurlijk software of data kan bevinden. Er zal een check moeten

naar het terugwinnen van materialen en grondstoffen.

plaatsvinden of deze geheel verwijderd zijn. Of dat het apparaat inclusief software mag worden verkocht.”

TRACK & TRACE “De tweedehandsmarkt is tot nu toe verre van transparant”, zegt

GARANTIES

Vlasveld. “Daarmee bedoel ik dat er voor zowel partijen die apparatuur

Hoe zit dit - zeg maar - logistiek in elkaar? De producten zullen verza-

willen aanbieden als datacenters die gebruikte apparaten zouden willen afnemen weinig duidelijkheid bestaat. Als ik gebruikte apparatuur wil verkopen, hoe doe ik dat dan? Of: als ik ‘2nd user equipment’ wil aanschaffen, waar kan ik dat dan doen? Wie controleert de apparatuur op compleetheid en correct functioneren? Hoe zit het met service en support?” In het ReStructure-project is hiervoor een model ontwikkeld. Centrale rol in dit model is weggelegd voor een track & trace-systeem. Hiermee kunnen producten en de componenten waaruit deze zijn opgebouwd worden gevolgd. “Het is de bedoeling dat dit gebeurt gedurende alle stadia waaruit de levenscyclus van het product of apparaat bestaat. Met dit track & trace-systeem kan worden vastgelegd én gecommuniceerd in welke mate de producten en hun componenten worden hergebruikt.”

DCW OKTOBER Markt

LADDER “Binnen de ICT- en datacentersector wordt traditioneel echter weinig informatie gedeeld. Dat begrijp ik wellicht nog wel vanuit concurrentieoogpunt, maar wie hergebruik van elektronische apparatuur nastreeft kijkt daar natuurlijk anders naar. Bovendien speelt hier mee dat leveran-

‘HET ONTBREEKT VAAK NOG AAN KENNIS OM LIFECYCLE-KOSTEN TE BEREKENEN’

ciers vaak grote aantallen verschillende modellen leveren, waarbij deze modellen elkaar ook nog eens heel snel opvolgen. Daarnaast consta-

“Ook is een business model ontwikkeld dat als basis voor deze keten

teer ik dat de expertise en de data die nodig is voor het calculeren van

kan dienen. Dat biedt een fundament voor een verdienmodel. Want

de lifecycle-impact nog niet erg ontwikkeld is.”

iedere onderneming die in deze keten deelneemt wil graag aan circulariteit werken, maar wil natuurlijk ook simpelweg geld verdienen.”

Dat maakt het lastig dit soort info in een model op te nemen. “Maar er is wel een alternatief. Dat is de zogeheten ‘ladder van circulariteit’.

Heel belangrijk is verder dat ook de specificaties voor het genoemde

Daarmee zetten we als het ware inspanning en opbrengst om tot

track & trage-systeem zijn vastgesteld. Daarbij is ook duidelijk welke

hergebruik en circulariteit te komen tegen elkaar af. Dat gebeurt aan de

producten componentcategorieën via dit systeem gevolgd dienen te

hand van negen begrippen die alle beginnen met de letter ‘R’:

worden.

• Refuse

ROADMAP

• Reduce

Het blijft bij ReStructure echter niet alleen bij het opzetten van een

• Redesign

model. De roadmap van het project voorziet tevens in een pilot-project,

• Reuse

waarbij een eerste afnemer van tweedehands apparatuur wordt

• Repair

samengebracht met een leverancier van overtollig geworden datacen-

• Refurbish

terapparatuur. De zogeheten ‘launching customer’ wordt binnenkort

• Remanufacture

bekend, de partij die overtallige DC-apparatuur zal aandragen, is

• Re-purpose

SURFsara.

• Recycle • Recover (met name energie)

“Daarbij gaan we ook daadwerkelijk gebruikmaken van het track & trace-systeem. De database die hiervoor nodig is, wordt momenteel

Hoe hoger de trede van de ladder (gemeten vanaf de onderste trede

ingericht. Zodra de pilot start, zullen we - in eerste instantie uiteraard op

ofwel Recover), hoe beter het hergebruik van grondstoffen is, legt

kleine schaal - producten en componenten identificeren en via het

Vlasveld uit. “Een datacenter manager kan aan de hand van deze ladder

systeem volgen.”

dus bepalen hoe de balans is tussen de inspanning die hij moet leveren en de (circulaire) opbrengst die daarmee wordt gerealiseerd. Naarmate

Doel van deze pilot is uiteraard om kennis en ervaring op te doen. Want

we meer ervaring en kennis opdoen en er meer consensus ontstaat

daar ontbreekt het momenteel nog duidelijk aan, meent Vlasveld. “Er is

over de manier waarop lifecycle-kosten berekend dienen te worden,

nog veel bewustwording nodig. Tegelijkertijd ontbreekt het aan kennis

kunnen we in de toekomst binnen het track & trace-systeem veel

om liftcycle-kosten te berekenen. We moeten dus nog veel met aan

nauwkeuriger berekeningen maken over de vraag wat de impact van

names werken. Wij zijn er echter van overtuigd dat er grote kansen

hergebruik zal zijn.”

liggen als we gebruikte datacenterapparatuur een tweede leven kunnen geven.

RESULTATEN Het ReStructure-project is zonder twijfel ambitieus te noemen. Het

Er zijn heel veel applicaties en services die helemaal niet ‘the latest and

creëren van de keten van partijen om hergebruik van datacenter

greatest’ hardware nodig hebben. Die kunnen prima en tot in lengte

apparatuur op grotere schaal mogelijk te maken is niet eenvoudig.

van jaren functioneren op basis van apparatuur die wellicht al een paar

“Toch hebben we een aantal interessante resultaten bereikt”, stelt

jaar oud is. Apparaten en systemen selecteren die wat betreft capaciteit

Vlasveld.

en bijvoorbeeld snelheid optimaal passen bij een applicatie of een service, levert interessante kostenbesparingen op. En voorkomt dat veel

Allereerst heeft een groep van bedrijven en organisaties aan het onder-

apparatuur onnodig richting de vuilnisbelt verdwijnt. Dat scheelt kosten

zoek deelgenomen. “Samen vullen zij een groot deel van de benodigde

en is pure winst als we kijken naar de impact van datacenters en ICT op

keten in. Bovendien is er nu duidelijk sprake van onderling vertrouwen.

milieu en leefomgeving.” ■

We hebben ook goed in beeld welke rollen er in deze keten vervuld dienen te worden, welke verantwoordelijkheden daarmee gemoeid zijn en welke activiteiten daarbij behoren.”

DCW OKTOBER STRATEGIE

ONDERZOEK 451 RESEARCH IN OPDRACHT VAN VERTIV:

CLOUD EN INTERNET OF THINGS JAGEN VRAAG NAAR DATACENTERRUIMTE OP Nederland is zonder twijfel het land van datacenters geworden. De laatste zes jaar was sprake van een gemiddelde jaarlijkse groei van 17,5 procent, aldus een rapport van brancheorganisatie ‘Digital Gateway to Europe’. In onder meer Groningen en Noord-Holland zijn bedrijven als Google en Microsoft actief met grootschalige datacenters. Daarnaast vervult een toenemend aantal regionale datacenters een steeds belangrijkere rol. De cloud en het Internet of Things zorgen daarbij voor veranderingen in de vraag naar datacenterruimte.

Om meer inzicht te krijgen in die verande

Volgens sommige analisten, investeerders en

In minder dan tien jaar tijd is de cloud veran-

ringen voerde 451 Research in opdracht van

industrievolgers zal de vraag naar gehuurde

derd van een marginale dienst naar een

Vertiv een onderzoek uit onder meer dan 700

datacenter-ruimte sterk afnemen. Maar bij veel

mainstream platform. Tal van bedrijven maken

beslissers die bij hun organisatie verantwoor-

voorspellingen wordt de potentiële vraag

de overstap van on-premise datacenters naar

delijk zijn voor de inkoop van IT- en storage- onder cloud providers zelf over het hoofd

off-premise colocatie-, hosted private cloud-

diensten. De uitkomsten van het onderzoek

gezien, evenals de vraag naar hybride datacen-

en public cloudomgevingen. Hoewel bedrijven

zijn te vinden in het rapport ‘De Impact van de

terruimtes. Ook blijft buiten beschouwing dat

gemiddeld nog 40 procent van hun workloads

Cloud en het Internet of Things op de Vraag

niet alle workloads naar de cloud gaan, bijvoor-

on-premise ondersteunen en 36 procent in

naar Datacenters’.

beeld vanwege beveiligingsissues of kosten.

niet-cloudomgevingen afhandelen, geven de meeste respondenten aan dat zij de komende

‘DE CLOUD EN HET IOT HEBBEN EEN STEVIGE IMPACT OP DE VRAAG NAAR DATACENTER-CAPACITEIT’

twee jaren meer gebruik gaan maken van private en public clouds. IOT ZORGT VOOR MEER VRAAG Het onderzoek liet zien dat de adoptie van het Internet of Things (IoT) hoog is. 98 procent van

OVER HET HOOFD ZIEN

Het rapport maakt duidelijk dat een sombere

de respondenten geeft aan hier op een of

Rond de eeuwwisseling waren het vooral grote

blik niet nodig is als het gaat om de vraag naar

andere wijze mee bezig te zijn. Daarbij is wel

bedrijven en telecom-carriers die datacenter-

datacenterruimte. Het onderzoek beschrijft

duidelijk dat de meeste organisaties nog aan

ruimte huurden. Meer recent zijn het de service

zeven drivers die nu en in de toekomst een

het begin van deze ontwikkeling staan. 64 pro-

providers, waaronder public cloud-spelers, die

belangrijke rol spelen bij het creëren van vraag

cent van de respondenten geeft aan dat het

zorgen voor vraag. Ook sommige grote bedrij-

naar gehuurde datacenterruimte. Ook geven ze

om een bescheiden inzet van IoT-technologie

ven zorgen voor vraag, doordat ze op zoek zijn

aan wat de gevolgen zijn voor exploitanten van

gaat. Sommige voeren tests uit en andere

naar meer hoogwaardige diensten.

multi-tenant datacenters.

hebben projecten op de planning staan.

DCW OKTOBER Strategie

GUIDO NEIJMEIJER MANAGER BENELUX BIJ VERTIV TEKST

Het rapport heeft de volgende uitkomsten voor exploitanten van multi-tenant datacenters op een rij gezet: 1. Leveranciers met interconnectie- of managed services gaan profiteren van de toenemende vraag naar off-premise deployments 2. Managed services die het gebruik van de public cloud vereenvoudigen en veiliger maken worden belangrijker voor klanten. Dat geldt ook voor private cloud-opties 3. Het Internet of Things is niet langer een trend die aanbieders van datacenter-capaciteit kunnen negeren 4. De public cloud zorgt voor specifieke uitdagingen die bij uitstek door colocatie providers en telecom operators zijn op te pakken 5. De opkomst van het Internet of Things zorgt voor een nieuw speelveld voor wat betreft de locatie van computing-capaciteit 6. IoT gaat leiden tot applicaties en workloads die realtime response vereisen en dus een lage latency. Dat betekent dat computing-capaciteit dicht bij de rand van het netwerk geplaatst moet worden. Zo is de latency zo laag mogelijk te houden 7. De fog- en edge computing-markt zorgt voor talrijke samenwerkingsmogelijkheden 8. Er zal sprake zijn van een marketingfocus op het evangeliseren van datacenterservices die de belangrijkste vormen van fog- en edge computing ondersteunen

DCW OKTOBER Strategie

denten voor netwerkoperators (14 procent) of colocatie-leveranciers (14 procent). RAND VAN HET NETWERK Het OpenFog Consortium omschrijft fog computing als volgt: ‘Een op systeemniveau horizontale architectuur die resources en diensten op het gebied van computing, opslag, controle en netwerk overal binnen het continuüm van Cloud tot Things distribueert’. Het lijkt erop dat de deelnemers aan het onderzoek early adopters zijn. Want verrassend genoeg zegt 45 procent bekend of zeer bekend te zijn met OpenFog. De belangrijkste drivers voor fog computing zijn realtime analytics op data streams (26 procent van de respondenIoT-projecten vragen in veel gevallen om

dit moment de populairste locatie (39 procent)

ten), gevolgd door kosten van netwerk-

verschillende locaties waar data-analyse en

voor analyse van IoT-data, maar heeft nog

backhaul (24 procent) en hogere applicatie

-opslag mogelijk zijn. Daarbij is een veelheid

geen monopoliepositie ingenomen. Het ver-

betrouwbaarheid (21 procent).

aan faciliteiten nodig: endpoint-devices met

werken van data wordt op dit moment ver-

geïntegreerde computing en opslag, intel

deeld tussen colocatie-faciliteiten (30 procent),

SPECIALE AANDACHT

ligente

voor

lokale computing devices die verbonden zijn

Datacenterleveranciers moeten verder speciale

lokale berekeningen, on-premise datacenters,

gateway-devices,

apparaten

aan datagenerators (30 procent), infrastruc

aandacht besteden aan die sectoren en landen

colocatie-faciliteiten, beheerde hosting-sites

turen van netwerkoperator (31 procent) en

waar de bedrijven het verst zijn in volwassen-

en eventueel point of presence-locaties van

on-premise datacenters (35 procent).

heid op het gebied van IoT-planning. Italië

netwerk providers.

bijvoorbeeld kent het grootste percentage De aard van de IoT-workload is van invloed op

organisaties die de cloud inzetten (67 procent).

Naast talrijke hosting-bestemmingen voor

de plek waar IoT-data wordt bewaard en ver-

China is het komende jaar het verst in het

data-analyse en opslag zal er ook behoefte zijn

werkt. Zo zijn systemen voor kwaliteitscontrole

gebruik van colocatie als een IoT-datastorage-

aan het opslaan, integreren en verplaatsen van

en tracking het dichtst bij de bron van de data

omgeving. De belangrijkste transitie op het

data over verschillende clouds en andere plat-

te vinden, meent 48 procent van de respon-

gebied van IoT-datastorage is het stoppen met

forms, waaronder colocatie-sites en point of

denten. Micro-modulaire datacenters worden

het gebruik van eigen bedrijfsmiddelen. Op dit

presence-locaties van netwerk providers.

het meest ingezet om aan de eisen te voldoen.

moment gebruikt nog 71 procent van de

Daarnaast worden ook dichtbijgelegen multi- bedrijven eigen middelen voor het opslaan van Hoewel de meeste IoT-projecten in de kinder-

tenant datacenters veel ingezet.

IoT-data. De verwachting is dat dit binnen een jaar gedaald zal zijn naar 27 procent.

schoenen staan, besteden bedrijven een belangrijk deel van hun IT-capaciteit aan deze

DE KANS VAN DE GROEP ‘ONBESLIST’

nieuwe technologieën. Opvallend genoeg zegt

Net zoals de zwevende kiezer voor een politie-

Eén ding staat vast: de cloud en het IoT hebben

meer dan de helft van de respondenten (54

ke partij kansen oplevert, bieden bedrijven die

een stevige impact op de vraag naar datacen-

procent) dat ze tussen de 26 en 75 procent van

nog geen duidelijk IoT-beleid hebben ontwik-

ter-capaciteit. Wie openstaat voor de kansen

hun huidige IT-capaciteit besteden aan IoT-

keld kansen voor leveranciers van multi-tenant

die deze technologieën bieden, kan nieuwe

initiatieven. 73 procent verwacht dat hun

en micro-modulaire datacenters. Voor wat

markten aanboren en de concurrentie voor

organisatie over twee jaar driekwart van de

betreft infrastructuurleveranciers noemt een

blijven.

datacentercapaciteit besteedt aan de onder-

kwart van de respondenten public cloud-provi-

steuning van IoT-initiatieven.

ders als hun eerste keus voor IoT-storage en

Meer weten? Lees het volledige rapport:

-verwerking. We zagen echter een redelijk

VertivCo.com/451-NL n

WORKLOADS EN PROVIDERS

gelijke verdeling tussen public cloud en respon-

Het gaat overigens om meer dan storage. Het

denten die een combinatie kozen van public,

verwerken van IoT-data biedt ook kansen voor

private en colocatie-datacenters (21 procent).

datacenter-leveranciers. De public cloud is op

Bovendien koos 28 procent van alle respon-

DCW OKTOBER ONDERZOEK

OOK BEHOEFTE AAN HYBRIDE OPLOSSINGEN NEEMT TOE

VRAAG NAAR DIESEL GENSETS GROEIT IDTechEx heeft onderzoek gedaan naar de markt voor diesel gensets ofwel dieselgeneratoren. Na enkele moeilijke jaren zien de onderzoekers de vraag naar gensets weer toenemen, ook bij datacenters. Maar, zo vraagt men zich af, hebben we hier vooral met inhaalvraag na een aantal economisch moeilijke jaren te maken? Of is de markt aan het veranderen? De vraag naar een combinatie met ‘zero emission’ opwekking groeit, menen zij.

De meeste aanbieders van dieselgeneratoren rapporteren momenteel mooie financiële cijfers. Ook de verwachtingen zijn goed, menen de onderzoekers van IDTechEx. Zij gaan er vanuit dat 2018 een prima jaar voor deze industrie wordt. Toch ziet men ook uitdagingen als gekeken wordt naar de langere termijn. BETROUWBAAR Dieselgeneratoren zijn nog altijd de meest betrouwbare oplossing voor tijdelijke opwekking van energie. Ze zijn robuust, constateren de onderzoekers, onder vrijwel alle weersomstandigheden in te zetten en

IDTechEx verwacht dat we stap voor stap op weg gaan naar hybride oplossingen voor

gemakkelijk schaalbaar. Na enkele jaren van tegenvallende vraag en -

back-up power. Source:IDTechEx

mede daardoor - lagere prijzen laten de jaren 2017 en 2018 weer een opgaande lijn zien. De meeste fabrikanten en verhuurders die tijdelijk

windenergie en bijvoorbeeld brandstofcellen in de installatie worden

verlies maakten op gensets zijn nu weer winstgevend, stelt men vast.

betrokken.

Daar staat echter tegenover dat diesel een lastige reputatie heeft. Steeds vaker wordt deze brandstof gezien als sterk vervuilend en slecht

VOORSPELLINGEN

voor het milieu. Voeg daarbij strenger wordende eisen die aan uitstoot

Dit soort trends brengen IDTechEx tot enkele voorspellingen:

worden gesteld en het is logisch, zo menen de onderzoekers, dat er

• Door de almaar groter worden ‘mismatch’ tussen vraag en aanbod

twijfels bestaan als het om de toekomst van diesel gensets gaat.

in de energiemarkt - inmiddels geschat op 100 GW in 2020 - zal de vraag naar dieselgeneratoren vooralsnog een gezonde groei blijven

HYBRIDE OPLOSSINGEN

vertonen.

Een interessante oplossing kan wellicht gevonden worden in een rela-

• De vraag naar diesel gensets zal volgens de onderzoekers waar-

tief nieuwe trend: hybride oplossingen. Met name om deze aanpak

schijnlijk niet terugkeren naar de niveaus die we voor 2014 hebben

draait het in een nieuw rapport van dit bureau getiteld ‘Diesel Generator

gezien.

Set Future Developments and Alternative Technologies 2019-2029’. In

• De ontwikkelingen op middellange en lange termijn laten zich door

dit rapport wordt onder andere gekeken naar generatoren die gebruik-

het grote aantal factoren dat hierbij een rol speelt lastig inschatten.

maken van gas, evenals oplossingen die geen enkele of slechts een

De onderzoekers letten hierbij onder andere op de kosten voor die-

zeer geringe emissie kennen. Dieselgeneratoren zijn zeer betrouwbaar,

sel, de strenger wordende emissie-eisen, de lagere kosten voor

stellen de onderzoekers vast. De sterk gedaalde kosten voor zon-

wind- en zonne-energie, de ontwikkeling en de kosten van batterij

ne-energie vormen hier echter een steeds aantrekkelijker alternatief.

systemen en meer.

Niet zozeer om de volledige opwekcapaciteit voor back-up doeleinden

• Duidelijk is wel, zo vinden zij, dat we op weg zijn naar een markt

te vervangen door zonnepanelen, maar wel om een gedeelte van deze

waar vooral gekeken zal worden naar hybride oplossingen. Gensets

capaciteit te vervangen. Zeker wanneer hierbij een combinatie wordt

op diesel zullen hierbij gecombineerd worden met gensets op basis

gemaakt met batterijen voor de opslag van energie en - naast zon - ook

van gas, maar ook met opwekking via zonnepanelen en wind. ■

DCW OKTOBER PRAKTIJK

LEGRAND PLAATST KEOR-T UPS-SYSTEEM

KLEINE OPLOSSING VOOR SERVERRUIMTE HEERLEN De serverruimte van de gemeente Heerlen was aan een upgrade toe. Binnen het samenwerkingsverband Parkstad Limburg speelt Heerlen op ICT-gebied een voortrekkersrol. Naast de schaalvergroting is de 24/7 online beschikbaarheid van de website voor de burgers belangrijk. Dat stelt hogere eisen aan het datacenter. De stroomvoorziening is met de nieuwe oplossing van All IT Rooms en de 3-fasen UPS van Legrand Nederland nu volledig redundant. Het Keor-T UPS-systeem neemt daarbij met de interne batterij maar een bescheiden ruimte in. Prettig in vaak overvolle serverruimtes.

“Bij de gemeente Heerlen leefde reeds gerui-

Dit geeft meer montagewerk en neemt extra

me tijd de wens om de stroomvoorziening van

ruimte in, die er eigenlijk niet was.”

de serverruimte van het gemeentehuis te verbeteren”, zegt Ronald Kok, directeur van All IT

LIVE VERNIEUWINGSOPERATIE

Rooms. “De gemeente Heerlen is al een aantal

“De oude situatie had een enkele stroomvoor-

jaren een klant van ons en vroeg ons mee te

ziening en dus een single point of failure. Dat

denken over een betere redundantie. Alle acht

geeft een hoger risico op uitval en maakt de

gemeenten binnen Parkstad Heerlen draaien

betrouwbaarheid minder. In een draaiende live

bovendien mee op de datacenters van Heer-

ICT-omgeving hebben we eerst de B-feed

len. Uiteraard is aan dit alles een goede voor-

gebouwd en zijn hierop overgeschakeld. Hierna

bereiding voorafgegaan. We hebben naar een

hebben we feed A vervangen en opnieuw

paar systemen van verschillende leveranciers

ingericht. In de nieuwe situatie zijn beide

gekeken. Uiteindelijk hebben we voor de

stroompaden voorzien van een eigen UPS

UPS-systemen van Legrand gekozen vanwege

waardoor een 2N-oplossing is ontstaan. Hier-

de goede prijs-kwaliteitverhouding.”

mee hebben we het datacenter aangepast aan de wens van de gemeente om de beschikbaar-

“Een belangrijk punt in de keuze is ook dat er

heid te verhogen en foutkansen te verlagen. Je

maar weinig plek voor een systeem in de ser-

hebt deze redundantie nodig voor het geval er

verruimte was. Bij de UPS van Legrand zijn de

een storing komt of je onderhoudswerkzaam-

batterijen intern in de kast ondergebracht en

heden moet uitvoeren. Dan neemt de andere

bij concurrerende systemen zitten die extern.

voeding het over.”

Hierdoor is de footprint van het Legrand systeem kleiner. Bij de concurrent zouden we nog

“Wij werken als system integrator met een

een extra kast nodig hebben voor de batterij-

paar merken”, zegt Ronald Kok. “Minkels is al

en, plus de bekabeling van UPS naar batterijen.

jaren een vaste partner en dat leidde automatisch tot onze link met Legrand Nederland. Het

Raymond Venrooy van Parkstad Limburg:

Keor UPS-systeem bevalt ons goed. Voor Heer-

“Uiteindelijk is het puur een rekensom.”

len hebben we de 3-fase UPS met een vermo-

DCW OKTOBER Praktijk

VAN DE REDACTIE TEKST

partners in deze keten. All IT Rooms is een echt kennisbedrijf, een system integrator.” PARKSTAD LIMBURG “Door de samenwerking in de regio gaan we ook op ICT-gebied steeds meer standaardiseren.” Aan het woord is Raymond Venrooy, backoffice medewerker Server & Storage. “De gemeente is altijd online bereikbaar voor haar burgers. Hiervoor is een betrouwbare ICT-oplossing essentieel. Je moet een moderne infrastructuur hebben om dit te kunnen garanderen. In Heerlen hadden we een dertigtal server racks. De 60 UPS-systemen waren aan vervanging toe en dat was duurder dan de keuze voor een nieuw centraal systeem. Naast een betere investering, levert een centraal systeem ook een mooiere oplossing qua beheersbaarheid. Uiteindelijk is het puur een rekensom.” “We waren nog niet bekend met de producten Ronald Kok (links) en Danny Snijder van Legrand Nederland: “De gemeente had als speciale wens dat

van Legrand Nederland. Wel van naam uiter-

de installatie duurzaam zou zijn. De UPS van Legrand is mede gekozen vanwege zijn hoge rendement

aard, maar persoonlijk had ik nog geen erva-

van 96%.”

ring met deze UPS-systemen. We vonden de compactheid van de Legrand producten aan-

gen van 60 kVA en vijf minuten autonomietijd

sche en persoonlijke manier te zorgen dat ons

trekkelijk. Dit was bij uitstek geschikt voor de

toegepast. Dit betekent dat de batterij vijf

voorstel voor de klant helder en duidelijk is.

beperkte ruimte die wij beschikbaar hadden.

minuten back-up tijd levert. Dit is voldoende,

Onze contactpersoon bij de klant is meestal

Danny

want er staat ook een aggregaat in Heerlen.

een systeembeheerder, die niet noodzakelij-

Nederland, heeft ook geholpen bij het ontwerp

Anders hadden we een langere autonomietijd

kerwijs veel ervaring met stroomvoorziening

van het systeem. Die steun voelt prettig. De

moeten nemen.”

heeft. De gemeente was uiteraard kritisch en

installatie bevalt prima! We zijn er enorm op

bezorgd of wij zonder onderbreking van de

vooruit gegaan: van de 20ste naar de 21ste

DUURZAAM EN BEHEERSBAAR

ICT-voorzieningen deze werkzaamheden kon-

eeuw! Zo voelt het! We kunnen de standen nu

“De gemeente had als speciale wens dat de

den uitvoeren. Samen met Legrand hebben we

op afstand uitlezen via het netwerk. Legrand

installatie duurzaam zou zijn. De UPS van

het vertrouwen gewonnen van de klant. We

heeft als extra nog kilowattuur meters aan het

Legrand is mede gekozen vanwege zijn hoge

hadden een goed, gedetailleerd plan van aan-

systeem toegevoegd, compleet en praktisch.

rendement van 96%. Om dit te garanderen,

pak gemaakt. We hebben de risico’s benoemd

Hiermee kunnen wij onze duurzame doelstel-

moet het verbruik van de systemen meetbaar

en duidelijk laten zien hoe je die uitsluit. De

ling beter beheersen en realiseren. We zijn dik

zijn. Dit is een klantspecifieke wens en vraagt

gemeente kent ons en ook daardoor heb je

tevreden.” n

dus om maatwerk. We hebben een externe

vertrouwen.”

kilowattuur meter geïnstalleerd. Het levert de gemeente een grote besparing op. Ze zijn van

“Ook voor Legrand is het een mooi project”,

een decentrale oplossing met zo’n 60 kleine

zegt

UPS’en naar een centrale oplossing gegaan met

Legrand Nederland. “We zijn al enige tijd met

een grote UPS voor elk stroompad. Met deze

de Keor UPS-systemen op de markt. Ieder pro-

oplossing hebben we een enorme toename

ject is een nieuwe uitdaging voor ons. Legrand

van de beheersbaarheid en van de ruimte

Nederland verzorgt de energiedistributie van

bereikt, tegen een veel lager energieverbruik.”

trafo tot de verdeelkast met railkoker naar

Danny

Snijder,

accountmanager

bij

gebruikers. Als je continuïteit wilt waarborgen, “Mijn collega Robert Wisseloo (consultant bij All

heb je minimaal een UPS nodig. We zijn voor de

IT Rooms) verstaat de kunst om op een prakti-

installatie altijd op zoek naar betrouwbare

Snijder,

accountmanager

Legrand

DCW OKTOBER STRATEGIE

KIEZEN TUSSEN SINGLE MODE FIBRE EN MULTI MODE FIBRE

HIGH SPEED IN HET DATACENTER Er staat ons een gigantische groei van het dataverkeer binnen het datacenter te wachten. ‘Machine to machine’ (M2M) of ‘east to west’-communicatie zal tot 2020 met gemiddeld 44% per jaar groeien. Deels in overeenstemming met deze ontwikkeling zal 100G in 2019 naar verwachting meer dan 50% van de transmissiecapaciteit van de optische transceivers in datacenters vertegenwoordigen. Daarnaast wordt verwacht dat er tussen nu en 2020 400G zal verschijnen. Hoe gaan we hiermee om?

In het verleden was de keuze tussen single mode fibre (SMF) en multi-

SMF VERSUS MMF

mode fibre (MMF) oplossingen redelijk overzichtelijk. De eerste keuze

Met schijnbaar oneindige bandbreedte wordt Single Mode Fibre (SMF)

bood de hoogste bandbreedte tegen een hogere prijs. Multimode

door netwerkontwerpers en datacenters vaak beschouwd als de beste

vormt een kostenefficiënt alternatief in minder snelle en bereikbare

keuze om een toekomst zonder bandbreedte-bottlenecks te garande-

installaties. Inmiddels moeten we bij deze keuze met meer factoren

ren. Traditioneel zijn er hoge kosten verbonden aan SMF-systemen.

rekening houden. Denk aan de te overbruggen afstand en specifieke

Deze kostentoeslag wordt toegeschreven aan de prijs van de optische

doelstellingen ten aanzien van de netwerkarchitectuur. Of de vraag of

transceiver-modules. De totale kosten worden daarentegen minder

toekomstige ethernet- en glasvezelsnelheden kunnen worden onder-

beïnvloed door de prijs van de passieve optische bekabelingsinfrastruc-

steund. Ook speelt de vraag of gedurende de economische levensduur

tuur.

gemakkelijk kan worden gemigreerd naar dergelijke snelheden. Deze vier criteria zijn onderling van elkaar afhankelijk en moeten daarom

Tegelijkertijd is duidelijk dat SMF-technologie - ondanks de kosten

integraal in overweging worden genomen om tot een optimale keuze

nadelen - wel degelijk voordelen heeft ten opzichte van MMF. Het gaat

te komen.

dan met name om aspecten als de mogelijkheid om grotere afstanden te kunnen overbruggen en de beschikbare capaciteit aan bandbreedte. Of speelt er meer nu datacenters de overstap naar high-speed datatransport maken? Bieden alternatieve bekabelingssystemen wellicht mogelijkheden die voorheen alleen SMF kon bieden? Op dit punt is het belangrijk om vast te stellen dat de klassieke afweging tussen SMF en MMF sowieso enigszins is veranderd. Door technologische veranderingen staat steeds vaker MMF bovenaan de lijst als we beslissingen moeten nemen ten aanzien van netwerken die voldoen aan zowel de huidige als toekomstige behoeften. ROUTEKAART Is de ‘data pipe’ die MMF biedt echter groot genoeg om toekomstige

Figuur 1. Voorbeeld van een ‘spine and leaf’-architectuur’.

generaties verkeer te ondersteunen? Multimode fibre ondersteunt een

DCW STRATEGIE

STEPHEN J. MORRIS SENIOR PRODUCT MANAGER BIJ PANDUIT TEKST

groot deel van de huidige toepassingen tegen aanzienlijk lagere kosten. Daarnaast heeft het de capaciteit om te voldoen aan de toekomstige eisen van datacenters. Eén blik op de roadmap tot 800G ethernet zegt

‘DE INTRODUCTIE VAN 100G-BASE-PSM4 (PARALLEL SINGLE MODE) BRENGT EEN NIEUW

voldoende.

SOORT SMF-TRANSCEIVER MET GOEDKOPE

De mogelijkheden van MMF ten aanzien van bandbreedte zijn exponen-

SILICIUM-FOTONICA MET ZICH MEE’

tieel gegroeid. dat is met name te danken aan de vooruitgang in optische transmissietechnologie. Denk aan de introductie van snellere Vertical Cavity Surface Emitting-lasers (VCSEL) die nu naast 10G ook 25G

vezel biedt nu een scala aan mogelijkheden om datacenter managers

mogelijk maken, de verdubbeling van de lijnsnelheid (PAM4) en Short

te helpen bij het plannen van infrastructuren en upgrades die volledig

Wave Division Multiplexing (SWDM).

zijn geoptimaliseerd voor de operationele vereisten.

Met 40/100GE al in gebruik en de standaarden voor 200/400GE klaar

APPLICATIEKEUZES

voor goedkeuring en publicatie door de IEEE, is ethernet het geprefe-

De opkomst van software defined netwerken (SDN) heeft ertoe geleid

reerde netwerkplatform. Het levert een architectuur waarmee een

dat datacenterontwerpers de traditionele drielaagse topologieën

datacenter kan voldoen aan de toekomstige behoeften en toekomstige

hebben veranderd in een ‘spine and leaf’-architectuur’ (figuur 1). Deze

toepassingen, terwijl de operationele kosten vandaag de dag laag zijn.

verandering zorgt voor een hogere poort- en connectordichtheid aan de

Deze zullen voldoen aan de SWDM Alliance multisource-overeenkomst

kant van de ‘spine’, omdat elk leaf gekoppeld is aan de switch in de

(MSA) en 100G over twee MMF’s (duplex transmissie/vezelpaar) moge-

spine. Een populaire oplossing voor dit soort uitdagingen is het gebruik

lijk maken. Tweede en derde generatie MMF SWDM-ontwikkelingen

van kabelbundels (cable assemblies) en apparatuur die voor een break

presenteren een routekaart naar 200G (twee vezels) en wanneer

out-configuratie kunnen zorgen. Hiermee wordt de efficiency in de

gecombineerd in ‘parallelle optiek’ breidt deze routekaart zich gemak-

spine aanzienlijk verbeterd.

kelijk uit tot 800G. Als we kijken naar 40G MMF-datacenterimplementaties dan gaan Applicaties over korte afstanden, bijvoorbeeld tussen een switch en

analisten er vooralsnog vanuit dat meer dan 50% van de adoptie gere-

een server of M2M-interconnecties, zijn toepassingen waarbij Multi

lateerd zal zijn aan dit soort breakout-configuraties. Dat wil zeggen: van

Mode Fibre duidelijk voordeel oplevert in het datacenter. De standaard-

40G naar 4x10G. De belangrijkste drijfveer was echter niet om tot 40G

DCW OKTOBER STRATEGIE

end-to-end te komen, maar om efficiencyverbeteringen in de distribu-

Het gestructureerde bekabelingselement (inclusief glasvezelkabels)

tie van 10G te realiseren, inclusief (en dit zijn schattingen):

van een netwerkinstallatie vertegenwoordigt doorgaans minder dan 5% van het budget van een IT-manager. Terwijl de kosten van de vezel

• 20-30% besparing op de kosten per poort

zelf (SMF of MMF) een zeer klein percentage van het kabelsysteem

• 30-50% minder vermogen per poort

vertegenwoordigen bij het overwegen van elk vezelkanaal/verbinding.

• 50% ruimtebesparing in het rack in de spine waardoor meer ruimte

Als we het voorbeeld van een 10G MMF-channel nemen en de kosten

ontstaat voor apparatuur waarmee omzet kan worden gegenereerd

van de transceivers toevoegen aan de passieve glasvezelkabel infrastructuur, dan zouden de kosten van de transceivers ongeveer 80%

Hierbij wordt dus continu en stap voor stap de efficiëntie verbeterd.

van de totale kosten uitmaken.

Ditzelfde concept zal de groei in 100G (4x25G) en 400G (4x100G) stimuleren. Er moet hierbij echter wel worden opgemerkt dat de eerste

We zien dat er een duidelijke behoefte bestaat om de kosten van single

generaties SWDM over MMF’s waarschijnlijk geen break out-modus en

mode optische modules te verlagen. Dit kan uiteraard gepaard gaan

-configuratie zullen ondersteunen. Dit moet dus nadrukkelijk in overwe-

met compromissen. Een voorbeeld hiervan is IEEE 400GBASE-DR4, dat

ging worden genomen bij de beoordeling van de voordelen van ‘duplex’

een bereik van 500 meter heeft. Dit is beduidend korter dan de afstand

versus ‘parallelle’ high speed transmissie- en netwerkarchitecturen.

die tegenwoordig gebruikelijk is voor SMF-oplossingen (meer dan een kilometer).

KABELAFSTANDEN Hyperscale datacenters bieden veelal ruimte aan meer dan 50.000

De kloof tussen MMF en SMF zal in de toekomst naar verwachting klei-

serverpoorten. Het bereik of de ‘reach’ (de afstand tussen servers en

ner worden naarmate de opto-elektronische technologie zich verder

switches) in dergelijke faciliteiten is vaak groter dan 150 meter. Bij zulke

ontwikkelt en de verkochte aantallen toenemen. Momenteel zijn de

afstanden is het niet ongebruikelijk om een mix van 80:20 in het voor-

kosten voor SMF echter veelal 1,5 tot 4 keer zo hoog als die van een

deel van SMF te zien. Het tegenovergestelde kan worden gezegd voor

MMF-oplossing, afhankelijk van de gebruikte datasnelheid/transcei-

enterprise datacenters, waar 95% van de afstanden korter dan 100

ver-module.

meter is en de mix eerder 80:20 in het voordeel van MMF is. CONCLUSIE Er zijn typen optische vezels die een groter MMF-bereik mogelijk maken

Single-mode glasvezel blijft een belangrijke rol spelen bij afstanden van

dan de standaarden voorschrijven. Hetzelfde geldt voor de specificaties

meer dan 400 meter (tot 10G) en meestal groter dan 150 meter (40G

van transceivers. Figuur 2 geeft voorbeelden van afstanden op basis

en verder). Hieronder vallen ook toepassingen voor het overbruggen

van een standaard (dus not-extended reach) transceiver.

van servergangen en over de locatie heen.

KOSTEN ALS INCENTIVE

De introductie van 100G-BASE-PSM4 (parallel single mode) brengt een

MMF-transceivers worden geproduceerd met low-cost VSCEL terwijl bij

nieuw soort SMF-transceiver met goedkope silicium-fotonica met zich

SMF gebruik wordt gemaakt van duurdere lasers. Deze VCSEL’s maken

mee. Dit zal naar verwachting leiden tot prijzen voor MMF- en SMF-oplos-

gebruik van de grotere core/cladding (kernmantel) diameter (50/125

singen die dichter bij elkaar komen te liggen. Hierdoor zal de populariteit

micron bij OM3, OM4, OM4+ en OM5) waardoor de totale oplossing een

van SMF toenemen, met name voor ‘greenfield’ 100G-implementaties.

goedkopere optie is. Er is echter al een aanzienlijke hoeveelheid MMF (OM3, OM4, OM4+, OM5) geïnstalleerd in datacenters en de uitbreiding van het bestaande netwerk vertegenwoordigt ongeveer 50% van de marktbehoefte. Zowel fabrikanten van apparatuur als afnemers hebben een duidelijk belang bij het ondersteunen en maximaliseren van het rendement op investeringen (ROI) van deze legacy-infrastructuren. Een massale migratie naar SMF in ‘brownfield sites’ ligt daarom vooralsnog niet voor de hand. De bandbreedte van de huidige multimode-vezeloplossingen overtreft ruimschoots de grenzen van hun gepercipieerde beperkingen. In dit geval mag bandbreedte niet langer de barrière zijn voor MMF om aan de huidige of toekomstige behoeften te voldoen. Bovendien is MMF de Figuur 2. Enkele voorbeelden van afstanden op basis van een standaard

meest kosteneffectieve keuze voor de meerderheid van de datacenters

(dus not-extended reach) transceiver.

waar het bereik meestal kleiner dan 150 meter is. ■

DCW OKTOBER BLOG VASILIKI GEORGIADOU GREEN IT AMSTERDAM

IS UW DATACENTER AL ‘CAPTURE READY’? Een discussie over vijf stellingen. Dat vormde het hoogtepunt van de

lijke reputatie en zoekt daarom ruimte in een datacenter dat op het

eerste bijeenkomst van de Green Data Center Stakeholder Group, die

gebied van het gebruik van warmte juist goed presteert. Dan kan een

onlangs in Amsterdam plaatsvond. Het soms pittige debat over de

classificatie en bijvoorbeeld een certificaat dat de prestaties aangeeft

mogelijkheden die het hergebruik van restwarmte biedt, leidde tot een

goed van pas komen. Daarover in een latere blog meer.

aantal conclusies. De belangrijkste? Zorg dat uw datacenter ‘Capture Ready’ is.

Terug naar die kreet ‘Capture Ready’. Als mijn voorgevoel mij niet bedriegt, zitten we rond hergebruik van restwarmte inmiddels aan het

Die kreet viel tijdens een discussie over de vraag hoe we uit de

einde van een fase waarin iedereen op elkaar zit te wachten. En er dus

kip-en-ei-situatie komen rond het hergebruik van de warmte. Datacen-

slechts een handvol proefprojecten van de grond komen. ‘Momentum

ters produceren nu eenmaal veel warmte die afnemers wellicht goed

is building’. Dat biedt interessante kansen. Zorg dus dat u klaar bent.

kunnen gebruiken als grondstof voor hun productieproces of desnoods

Zodra er zich een concreet project in uw omgeving voordoet, kunt u dan

voor verwarming van een kantoorruimte of een kas. Maar hoe krijgen

heel snel op die trein springen en meedoen.

we nu dat proces van vraag en aanbod op gang? Maar dan moet u daar technisch wel klaar voor zijn. Met andere Een ding werd duidelijk tijdens de eerste bijeenkomst van de Green

woorden: de partij die uw restwarmte wil afnemen, moet dat technisch

Data Center Stakeholder Group: het hergebruik van restwarmte staat

- samen met u - snel en eenvoudig kunnen realiseren. Uw datacenter

aan de vooravond van een doorbraak. Steeds meer partijen zien de

moet dus ‘Capture Ready’ zijn. Zodat een afnemer zonder veel

mogelijkheden van hergebruik en zijn ook bereid daar met andere

problemen op uw koelinstallatie kan aankoppelen en uw warmte kan

ketenpartijen over in gesprek te gaan. Maar het venijn zit ‘m in de

afvoeren en benutten.

daadwerkelijke uitvoering. Want wie gaat dat warmtenet aanleggen? Hoeveel warmte kan ik als datacenter eigenlijk leveren? Kan iemand mij

Hoe dat in de praktijk kan worden gerealiseerd, daarover meer in de

daarvoor een methode geven zodat ik kan uitrekenen om hoeveel

volgende blog. n

warmte het eigenlijk gaat? Moet ik 1-op-1 in gesprek met een poten tiële afnemer? Of komt er in de (nabije?) toekomst een soort marktplaats voor warmte? Allemaal terechte vragen. Maar helaas nog niet allemaal even makkelijk te beantwoorden. Laten we beginnen bij het begin. En dat is wat mij betreft: breng goed in kaart over welke hoeveelheden warmte we het nu precies hebben. Het CATALYST-project helpt daarbij. Wij ontwikkelen momenteel een toolkit die helpt om dit soort berekeningen te kunnen maken. We kijken daarbij naar - bijvoorbeeld - de vraag of we op basis van die hoeveelheden warmte wellicht ook tot een classificeren van datacenters kunnen komen. Een soort warmteprestatie zeg maar. Zodat datacenters zich op dat gebied ook kunnen profileren. Bijvoorbeeld naar

Vasiliki Georgiadou is werkzaam bij Green IT Amsterdam als project manager

potentiële klanten. Want misschien wil de ene klant wel simpelweg de

van het EU H2020 CATALYST-innovatieproject. Daarvoor was zij onder andere

laagste prijs, maar werkt een andere partij juist aan zijn maatschappe-

nauw betrokken bij het EU FP7 GEYSER-project.

DCW OKTOBER TECHNOLOGIE

POWER STAMP ALLIANCE:

NIEUWE ALLIANTIE RICHT ZICH OP 48V-CONVERSIE IN DATACENTERS Vier leveranciers van stroomoplossingen voor de computerindustrie hebben een nieuwe alliantie aangekondigd, de Power Stamp Alliance. Doel van deze organisatie is om oplossingen te creëren voor 48V-naar-lage spanning conversie in DC-DC stroomconverters. Momenteel bestaat het lidmaatschap van de Power Stamp Alliance uit Artesyn Embedded Technologies, Bel Power Solutions, Flex en STMicro electronics. Met de lancering tijdens de Open Compute U.S. Summit 2018 zullen deze 48V direct conversion DC-DC modules - ofwel ‘power stamps’ - voornamelijk gericht zijn op high-performance computers en servers die gebruikt worden in grote datacenters die veelal gebaseerd zijn op OCP designs.

Door het creëren en delen van een specificatie

faciliteiten aanbrengen op het gebied van

de footprint ofwel de afmetingen van de

voor een standaard ‘footprint’ en functies wil

topologie, schakelingen en prestaties.

power supply en de daarin ondergebrachte

de Power Stamp Alliance een ecosysteem ont-

functies. De over supplies die PSA mogelijk wil

wikkelen dat meerdere fabrikanten omvat.

Dat klinkt ingewikkelder dan het in werkelijk-

maken zullen bovendien gebaseerd zijn op IC’s

Hierdoor kunnen fabrikanten van server- en

heid is. Het primaire doel van de alliantie is

van ST Microelectronics. Deze chips dienen

opslagsystemen maar ook grote datacenters

namelijk het leveren van een standaard

voor het regelen van de pokerconversie in de

er zeker van zijn dat zij altijd over voldoende

stroomvoorziening voor systemen die in een

nieuwe ‘stamps’.

leveranciers beschikken. Daarbij is het wel de

datacenter worden gebruikt en waarbij behoef-

bedoeling van de alliantie dat aanbieders op

te is aan een stroomconversie van een nomi-

basis van de gestandaardiseerde specificaties zelf extra

“De

Power

Stamp

Alliance

heeft

een

nale 48-volt ingangsspanning naar een uit-

onboard-stroomoplossing ontwikkeld die vol-

gangsspanning van lage spanning

doet aan de behoeften van exploitanten van

bij hoge stroom. Hierbij

datacenters met een bijzondere focus op de

verwachten de leden dat

ondersteuning

naarmate de energiebe-

servers”, aldus Maggie Shillington, analist van

hoefte

onderzoeksbureau IHS Markit. “Door alleen de

van

processoren

van

krachtige

computer

toe-

form factor en de kernfunctionaliteit van de

neemt, de PSA-specificatie

‘power stamp’ te standaardiseren, stelt de

een

oplossing

Power Stamp Alliance individuele bedrijven in

geheugenapparaten schaalbare

biedt die kan worden gebruikt

staat om hun expertise te benutten om eigen,

in combinatie met bestaande

maar toch compatibele oplossingen te ontwik-

apparaten voor power conver-

kelen. Dit zorgt voor een potentieel bloeiend

sion. Bij de ontwikkeling van deze

ecosysteem van leveranciers in de markt voor

nieuwe standaard richt men zich vooral op

powerconversie-oplossingen.”

DCW OKTOBER Technologie

VAN DE REDACTIE TEKST

De 48V-markt wordt steeds belangrijker doordat veel hyperscalers zich op dit voltage hebben gestandaardiseerd. Het is bovendien nu een belangrijk onderdeel van veel open source ontwerpen die door communities als Open Compute Project (OCP) worden gehanteerd. De eerste processor-architecturen die door de Power Stamp Alliance worden aangepakt, zijn de Intel VR13 Skylake CPU’s, Intel VR13-HC Ice Lake CPU’s, DDR4 geheugens, IBM POWER9 (P9) processors en hoogvoltage ASIC- en

van de hoofd- en satelliet-stamps zijn identiek,

en componenten, waardoor de productie

FPGA-chipsets.

wat het ontwerpproces voor fabrikanten en

van grote volumes met minimale risico’s

datacenters vereenvoudigt.

mogelijk is.

CONCEPT

• De oplossing is uiterst flexibel en kan

Het concept van de oplossing van PSA is om

FYSIEKE SPECIFICATIES

worden gebruikt voor stroomrails met een

een ‘main’ power stamp te gebruiken en de

De fysieke grootte van de units wordt bepaald

vermogen tot 600 ampère door het toevoe-

stroomsterkte van de power-conversion staps-

door de beoogde toepassing van het leveren

gen van stamps. Als er echter stamps nodig

gewijs te verhogen door maximaal vijf ‘satel-

van een stroomoplossing aan serverprocesso-

zijn om rekening te houden met piekbelas-

liet’ conversie-units toe te voegen die samen

ren. De PSA definieert alleen de afmetingen

tingen, maar er wordt niet verwacht dat ze

meer dan 600 ampère aan totale stroomcapa-

van de zogeheten ‘enveloppe’, zodat de imple-

nodig zijn om de gemiddelde huidige vraag

citeit leveren. Alle vermogensfasen, hoofd- of

mentatie van een ontwerpoplossing door elk

te ondersteunen, kan het aantal operatio-

satelliet, zijn inherent geïsoleerd. De main

van de leden van de PSA kan worden ontwik-

nele stamps automatisch worden geschaald

stamp is een standalone vermogensomzetter

keld. De breedte van 12,7 mm betekent dat er

door de vraag, wat het voordeel heeft dat

met een vermogen tot 100 ampère. Het biedt

maximaal vier units naast een processor pas-

de maximale efficiëntie van de conversie

ook alle besturingsfuncties voor maximaal vijf

sen, inclusief enige ruimte tussen de units. De

behouden blijft.

satelliet-stamps.

lengte van de module (30 mm) is ook gekozen om te voldoen aan de eisen van de ruimte die

• De oplossing is inherent voorzien van input-to-output isolatie.

Deze satelliet-stamps ontvangen de controle-

beschikbaar is in de printed circuit board, zodat

• De mechanische eigenschappen van de op-

functie van de hoofd-stamp en leveren het

de units geen datalijnen op de board overlap-

lossing zijn gedefinieerd door de toepassing

incrementele vermogen van 100 ampère per

pen. Tenslotte is de hoogte van 18 mm een

van het leveren van stroom aan een proces-

satelliet aan de power-conversie stap. Er is

maximale afmeting van de PSA-enveloppe. De

sorapparaat. Vier PSA-stamps kunnen naast

geen gebruikersinterface naar de satelliet, dit is

hoofdeenheid zal bestaan uit een ‘carrier

een zijde van een 58 bij 58 mm processor

niet nodig. De combinatie van hoofd- en satel-

board’ die alle besturingsfuncties omvat met

worden geplaatst. In het bij dit artikel

liet-stamps wordt bepaald door de toepassing,

daarop een satellietvermogenstrap gemon-

getoonde voorbeeld betekent dit dat er tot

maar het aantal satellieten dat op een bepaald

teerd.

400 ampère kan worden gegenereerd in de ruimte naast de processor.

moment operationeel is, kan afhangen van de belasting van de toepassing. Als niet alle satel-

VOORDELEN

liet-stamps nodig zijn om stroom te leveren,

Er zijn meerdere voordelen aan deze gestan-

Dit maakt het ook mogelijk om de presta-

worden ze uitgeschakeld. Hierdoor kunnen de

daardiseerde oplossing, meent de PSA.

ties van de oplossing te optimaliseren voor

resterende stamps zo efficiënt mogelijk wer-

• De producten van alle leveranciers kennen

• De oplossing is volledig digitaal bestuurd.

de toepassing.

ken.

dezelfde grootte en footprint, passen en

• De oplossing zal aantoonbaar compatibel

werken allemaal op de gedefinieerde afme-

zijn met verschillende processoren. Indien

Een dergelijke combinatie van hoofd- en satel-

tingen.

nodig zullen ook referentie-ontwerpen van boarden beschikbaar worden gesteld.

liet-stamps kunnen we beschouwen als een

• De PSA-oplossing is gericht op Power Sup-

enkele, meerfase stroomomzetter. Deze com-

ply Units (PSU) met hoge stroom en lage

binatie betekent dat de kosten van de combi-

spanning die nodig is voor processoren,

De PSA heeft alle specificaties, tekeningen en

natie van hoofd- en satelliet-stamps tot een

geheugens en ASIC’s; maar de toepassings-

pin-out beschrijvingen voor hoofd- en satel-

minimum kunnen worden beperkt, aangezien

mogelijkheden gaan verder dan dat.

liet-power stamps gepubliceerd op:

de satellieten minder controlefuncties en com-

• De oplossingen moeten allemaal worden

ponenten bevatten. De grootte en de footprint

gebouwd op basis van bestaande processen

www.powerstamp.org/specifications/ n

DCW OKTOBER ONDERZOEK

451 RESEARCH IN NIEUW RAPPORT:

‘VLOEISTOFKOELING OP PUNT VAN DOORBREKEN’ In het rapport ‘The Tide is Turning Toward Liquid Cooling in Datacenters’ is onderzoeksbureau 451 Research optimistisch over de kansen voor vloeistofkoeling. Met name de opkomst van nieuwe en zeer rekenintensieve applicaties speelt deze ontwikkeling in de kaart, menen de analisten. Directe vloeistofkoeling (DLC), een reeks technieken die warmte uit chips

PER EURO

en andere elektronica zonder lucht als medium verwijdert, is

Kortom, meer koelcapaciteit betekent meer prestaties per geïnvesteerde

geëvolueerd van een niche-toepassing voor mainframes, high-performan-

euro. Dit is een ontwikkeling die bij steeds meer datacenters op de agenda

ce systemen en high-end gaming omgevingen naar een oplossing die

komt te staan. Zeker nu ook storage-hardware steeds vaker in vloeistof

geschikt is voor het datacenter. Dat stelt 451 Research in een nieuw rap-

kan worden gekoeld.

port getiteld ‘The Tide is Turning Toward Liquid Cooling in Datacenters’. Het bureau heeft het rapport opgesteld in opdracht van GRC, een aanbieder

Hoewel 451 Research gelooft dat veel van de invoering van DLC - buiten

van liquid cooling-oplossingen.

high-performance computing om - in eerste instantie tactisch zal zijn ter ondersteuning van specifieke toepassingen, is nu een langeretermijnplan

GENERIEKE OPLOSSINGEN

voor een gefaseerde installatie in de hele faciliteit mogelijk. Een toene-

Het zullen echter niet high-density racks zijn die de doorbraak van vloei-

mend aantal eigenaren en beheerders van datacenters kijkt daarom seri-

stofkoeling veroorzaken, meent het bureau. Het gaat inmiddels veel meer

eus naar de mogelijkheden die vloeistofkoeling te bieden heeft.

om ontwikkelingen die we zien op het gebied van processoren en opslagtechnologieën. Ook zien we meer en meer dat er generieke oplossingen

De uitrol van DLC als onderdeel van hun technologische roadmap zal een

op de markt komen die gebruikt kunnen worden in combinatie met de

bijdrage leveren aan het verlagen van de operationele kosten. Tegelijker-

producten van een brede reeks van hardware-fabrikanten. Voorheen

tijd zal DLC de beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van de infrastruc-

zagen we juist vaak zeer merkgebonden oplossingen.

tuur verhogen doordat het onderhoud eenvoudiger wordt en we bovendien met lagere uitvalpercentages te maken krijgen.

De afgelopen 10 jaar zijn processoren - niet alleen general purpose microprocessoren, maar ook grafische verwerkingseenheden (GPU’s) en andere

RESULTATEN

accelerators - steeds meer energie gaan gebruiken en steeds meer warm-

Dit zijn de belangrijkste resultaten uit het rapport van 451 Research:

te gaan produceren, naarmate chipontwerpers de grenzen van de silici-

• Directe vloeistofkoeling is een goed begrepen en volwassen set van

um-prestaties verleggen. De klokfrequenties van chips zijn ook meer en

technologieën. Het maakt een comeback in datacenters om een

meer afhankelijk geworden van de beschikbare koelcapaciteit.

aantal belangrijke uitdagingen en beperkingen van luchtgekoelde systemen op te lossen. • DLC wordt al snel een relevante overweging voor bedrijven en dienstverleners en gaat verder dan de klassieke supercomputing use case. • Datacenter managers zullen merken dat de meeste faciliteiten moeite hebben met de volgende generatie IT-systemen voor applicaties die een forse IT-verwerkingscapaciteit vereisen. • DLC is niet langer alleen geschikt voor compute-systemen. Storage is inmiddels eveneens een uitstekende kandidaat voor vloeistof koeling om de dichtheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid te verbeteren. ■

DCW OKTOBER Onderzoek

VAN DE REDACTIE TEKST

MODULAR DATA CENTER GESCHIKT VOOR OCP-HARDWARE Swedish Modules, een Zweedse fabrikant van modulaire datacenters en cleanrooms, lanceerde op de OCP Regional Summit in Amsterdam een nieuw Modular Data Center. Het MDC is gebaseerd op OCP-ontwerpen (Open MDC 1.0) en is klaar voor het hosten van OCP-hardware. “Onze klanten hebben meer en betere mogelijkheden nodig om hun datacenterkosten te verlagen, het beheer van hun datacenters te verbeteren en het energieverbruik te verminderen. Ons nieuwe Modular Data Center helpt hen deze doelen te bereiken”, zegt Roberto Söderhall, Chief Business Development Officer bij Swedish Modules AB. “De missie van Swedish Modules is het bouwen van de infrastructuur

tercapaciteit kunnen datacenterbeheerders hun capaciteit stap voor

voor de Digital Society”, vertelt Söderhall. “We zien steeds meer dat

stap vergroten. Dit is zowel technisch als financieel een zeer efficiënte

bedrijven en overheidsorganisaties meer en betere infrastructuur

strategie.”

oplossingen nodig hebben om hun kosten te verlagen en tegelijkertijd de snelheid en flexibiliteit te verhogen. Traditionele datacenterinfra-

50% LAGERE KOSTEN

structuren zijn niet altijd in staat om deze behoeften te faciliteren.”

John Laban van Open Compute Project zegt in een toelichting: “Het is erg interessant om te zien hoe OCP bedrijven in heel Europa inspireert.

OPEN COMPUTE

Bedrijven zoals Swedish Modules zien duidelijk de voordelen van open

“Wij zijn ervan overtuigd dat de ontwerpen die zijn ontwikkeld door de

source hardware. OCP-geïnspireerde datacenters verbruiken veel min-

leden van het Open Compute Project (OCP) zeer geschikt zijn om deze

der energie dan oudere omgevingen. En het beheer van een datacenter

geavanceerde datacenters te ondersteunen. Door de lancering van een

gevuld met OCP-hardware vergt ook veel minder inspanning en dus

MDC die in staat is om OCP-hardware te hosten, zijn we nu in staat om

minder kosten.”

met onze klanten te werken aan datacenterprojecten die steeds meer behoefte hebben aan een superieure schaalbaarheid, een drastisch

Er zijn grote kansen voor Europese leveranciers, meent Laban. “Ik denk

lager energieverbruik en veel meer snelheid en flexibiliteit.

dat het redelijk is om te zeggen dat datacenter managers hun kosten met minstens 50% moeten verlagen. Anders zullen ze erg lastig kun-

De MDC van Swedish Modules is gebaseerd op het Open MDC 1.0-

nen concurreren met de hyperscale cloud providers. Nieuwe oplossin-

ontwerp dat is ontwikkeld door het OCP Data Center Facility project. De

gen op basis van open source hardware geven hen de kans om dat te

MDC helpt datacenters om hun activiteiten te schalen door vraag en

doen: hun kosten drastisch verlagen en tegelijkertijd de snelheid en

aanbod beter op elkaar af te stemmen. Söderhall: “Door eenvoudigweg

flexibiliteit binnen hun datacenter verhogen.” ■

nog een module toe te voegen wanneer er vraag is naar extra datacen-

DCW OKTOBER TECHNOLOGIE

GOOGLE LAAT DEEPMIND KOELINSTALLATIES BEHEREN

AI ZORGT VOOR 40% LAGER ENERGIEVERBRUIK Artificial intelligence wordt al geruime tijd toegepast om patronen

in eigen beheer IT-hardware te ontwikkelen, maar bijvoorbeeld ook eigen designs voor racks

te herkennen in grote hoeveelheden data. Daarbij kan het gaan om

zijn dit soort multinationals al in staat gebleken het energieverbruik en dus de kosten die zij

bijvoorbeeld het opsporen van fraude in bancaire transacties of het

hiervoor moeten maken omlaag te brengen. Google haalt nu bijvoorbeeld in Europa al een

doorzoeken van logdata in een grote en complexe manufacturing

PUE van 1,12.

plant. Google past AI nu ook toe in zijn datacenters. Het effect?

Hierbij hebben de hyperscalers tot nu toe slechts mondjesmaat artificial intelligence toegepast.

Maar liefst 40% lager energiegebruik voor koeling.

Daarin lijkt nu verandering te komen. DeepMind, een Britse dochteronderneming van Google, heeft inmiddels een blog gepubliceerd waarin

Van hyperscalers als Facebook, Microsoft en

faciliteit 100.000 of meer servers krijgt ook te

men beschrijft hoe men de AI-technologie van

Apple weten we dat zij veel geld investeren in

maken met zeer forse bedragen voor bijvoor-

dit bedrijf heeft â&#x20AC;&#x2DC;losgelatenâ&#x20AC;&#x2122; op de koelinstallatie

het almaar verder verbeteren van de beschik-

beeld beheer en onderhoud.

van een datacenter. Het idee hierachter is dat in de grote hoeveelheden logdata die een data-

baarheid van hun datacenters. Dat doen zij bijvoorbeeld via open source-projecten als Open

PUE 1,12 VERBETEREN

center voortbrengt tal van patronen zitten die

Compute Project of Open19, een initiatief van

Ook de dagelijkse operatie kost echter veel

we tot nu toe vaak niet kennen. Door AI deze

LinkedIn. Maar ook de kosten houden zij scherp

geld. Met name het energieverbruik mag zich

data te laten analyseren en patronen te laten

in de gaten. Logisch natuurlijk, want wie

dan ook al heel lang verheugen in een grote

opsporen, zouden wel eens interessante

beschikt over tientallen datacenters met per

belangstelling van hyperscale datacenters. Door

verbanden gevonden kunnen worden.

DCW OKTOBER Technologie

VAN DE REDACTIE TEKST

GEDRAG BESTUDEREN De technologie van DeepMind is vooral bekend van de wedstrijden die men gespeeld heeft tegen Aziatische Go-spelers. Maar wie Google Photos gebruikt, heeft ook met deze technologie te maken. Foto’s die met een telefoon worden gemaakt, worden door de hiervoor ontwikkelde AI engine verbeterd, soms in animatieseries geplaatst, de mensen in de foto’s worden herkend en in categorieën geplaatst zodat we gemakkelijker alle foto’s van oma of van onze kinderen kunnen terugvinden.

Figuur 1. Voorbeeld van de resultaten van een dag testen met machine learning in het datacenter.

Diezelfde technologie heeft Google nu ook gebruikt om het energieverbruik voor koeling

verandering in het weer een nieuw scenario

was. Wat dit project interessant maakt is dat -

in zijn datacenters verder te verlagen. En men

op te stellen.

op basis van deze gegevens - de machine

rapporteert nu een gerust spectaculair te noe-

• Ieder datacenter heeft - ook bij hyperscalers

learning-technologie steeds beter leerde om

men resultaat: een verlaging met 40% van de

- een tot op zekere hoogte eigen architec-

voorspellingen te doen. Dit gebeurde aan de

hoeveelheid energie die nodig is voor koeling.

tuur en omgeving. Dit betekent dat zelfs als

hand van een zogeheten PUE-model, dat aan-

Dat percentage is op zich al groot te noemen,

gewerkt zou worden met de hiervoor

geeft met welke gewenste PUE Google wil

maar laten we hierbij niet vergeten dat Google

genoemde scenario’s, deze per datacenter

werken. Vervolgens is onder andere gekeken

met zijn PUE van 1,12 natuurlijk al zeer goed

weer aangepast en geoptimaliseerd zouden

naar voorspellingen van de temperatuur op

scoorde op dit punt. Dat het gebruik van AI hier

moeten worden. Dat wordt zeer lastig te

bepaalde locaties binnen het datacenter. Daar-

nog eens 40% vanaf haalt, is met name een

beheren en draagt het risico in zich dat

bij werd een uur vooruit gekeken. Hetzelfde

teken dat het toepassen van AI in de techni-

suboptimalisatie plaatsvindt waarbij de

geldt voor aspecten als druk. Deze voorspellin-

sche infrastructuur van een datacenter - dus de

beheerders juist denken het maximale aan

gen zijn vervolgens gerelateerd aan het

power en koeling en dergelijke - wel eens een

energiebesparing te doen, terwijl dit in wer-

PUE-model, zodat aanpassingen in bijvoorbeeld

zeer goed idee zou kunnen zijn.

kelijkheid niet het geval is.

de temperatuur op een bepaalde locatie geen ongewenste invloed heeft op de PUE die wordt

DRIE PROBLEMEN

TEAMS VAN SPECIALISTEN

nagestreefd. Figuur 1 geeft een voorbeeld van

Waarom zag Google hier kansen? Daar noemt

Daarom is Google al twee jaar terug begonnen

de resultaten van een dag testen met dit

men drie redenen voor:

om een specifieke vorm van AI - machine

model.

• De apparatuur die staat opgesteld in een

learning genaamd - toe te passen in zijn data-

datacenter beïnvloedt elkaar in veel geval-

centers. Hierbij zijn teams geformeerd van

EERSTE RESULTATEN

len op een complexe en vaak niet-lineaire

DeepMind-specialisten en datacenter-experts.

Het machine learning-systeem bleek uiteinde-

manier. Traditionele en op wiskundige for-

Daarbij heeft men allereerst een framework

lijk in staat om op consistente wijze een verla-

mules gebaseerde engineering-principes in

ontwikkeld dat gebaseerd is op een aantal

ging van 40% te realiseren van de hoeveelheid

combinatie met menselijke ervaring en in-

neurale netwerken die - zoals dat heet in

energie die nodig is voor koeling. Dit levert

tuïtie voldoet vaak niet om deze onderlinge

AI-terminologie - zijn ‘getraind’ voor bepaalde

omgerekend een verbetering van de PUE op

interacties volledig te begrijpen en op waar-

operationele situaties in het betrokken data-

van 15%, zo claimt Google. Daarmee is tevens

de te schatten.

center. Dit framework helpt Google om veel

de laagste PUE gerealiseerd die de test-site ooit

• De gehele datacenter-infrastructuur is niet

beter dan voorheen te begrijpen wat er nu

heeft gezien.

in staat om goed en snel in te spelen op

precies gebeurt in een datacenter en hoe de

veranderende omstandigheden binnen of

diverse systemen en de diverse gebeurtenis-

De ontwikkelde technologie zal de komende

buiten het datacenter. Denk hierbij bijvoor-

sen op elkaar inspelen en elkaar beïnvloeden.

periode ook op andere ‘challenges’ in het data-

beeld aan het weer. Google stelt dat het

En welke mogelijkheden hierdoor ontstaan om

center worden toegepast, stelt Google tenslot-

niet mogelijk is gebleken om verbanden te

tot een verdere efficiency-verbetering te

te. Daarbij wil men onder andere kijken of het

ontdekken die uitgewerkt konden worden

komen.

mogelijk is om de efficiency van de gehele

in scenario’s om in te spelen op interne of

power-infrastructuur

verbeteren,

maar

externe veranderingen. Het is - zo stelt men

Hierbij is nadrukkelijk gebruik gemaakt van

bijvoorbeeld ook om het gebruik van water

- simpelweg niet haalbaar om voor iedere

historische data die sowieso al beschikbaar

terug te dringen. n

DCW OKTOBER MANAGEMENT

DIGITALE KAART BESCHIKBAAR VOOR EERSTE KLIMAATSTRESSTEST

BLUELABEL GEEFT INZICHT IN REGENBESTENDIGHEID VAN DATACENTERS

Onlangs ging Microsoft’s Office 365 cloud service een flink aantal uren uit de lucht. De oorzaak? Blikseminslag bij een datacenter in Texas. Hierdoor gingen enkele ondersteunende diensten voor onder andere identificatie en authenticatie ‘uit de lucht’ en konden veel gebruikers niet meer inloggen of hun in de cloud opgeslagen documenten gebruiken. Het weer heeft in toenemende mate invloed op de beschikbaarheid van datacenters. Inmiddels geeft de Nederlandse website Bluelabel inzicht in de gevolgen die forse regenbuien kunnen hebben op bedrijfspanden, waaronder uiteraard ook DC’s.

DCW OKTOBER Management

ROBBERT HOEFFNAGEL HOOFDREDACTEUR VAN CLOUDWORKS EN DATACENTERWORKS TEKST

In juni van dit jaar publiceerde DatacenterWorks al het bericht dat drie Nederlandse bedrijven gingen samenwerken om de impact van regen op gebouwen in ons land in kaart te brengen. Het gaat om verzekeraar Achmea, ingenieursbureau Royal HaskoningDHV en adviesbureau Nelen & Schuurmans. Deze Bluelabel geheten dienst is inmiddels ‘in de lucht’ en kan door iedereen gebruikt worden om inzicht te krijgen in de kans dat overvloedige regen ook in een gebouw tot wateroverlast kan leiden.

‘INZICHT VERKRIJGEN IN DE MOGELIJKE NEGATIEVE INVLOED VAN HET VERANDERENDE KLIMAAT’

KLIMAATSTRESSTEST Inzicht verkrijgen in de mogelijke negatieve invloed van het verande-

center waar de cloud-variant van Active Directory wordt gehost, wordt

rende klimaat maakt een belangrijk onderdeel uit van het eerder in

getroffen door bliksem. Hierdoor valt een schakel in een hele reeks van

DatacenterWorks gelanceerde idee om datacenters een klimaat

cloud services ‘om’. Het is hierbij heel goed mogelijk dat datacenters

stresstest te laten ondergaan. Net als banken met enige regelmaat een

waar de feitelijke kantoortoepassingen uit Office 365 gehost worden al

zogeheten ‘stresstest’ moeten ondergaan, zou het wel eens een goed

die tijd prima hebben gefunctioneerd en ook volstrekt normaal beschik-

idee kunnen zijn als iets dergelijks ook voor datacenters in het leven zou

baar waren. Maar doordat gebruikers niet meer konden inloggen via

worden geroepen. De Britse overheid werkt inmiddels aan een derge-

Active Directory in dat ene datacenter in Texas, was voor hen de

lijke test. Dit project lijkt vooral bedoeld te zijn om het vestigingsklimaat

volledige Office 365-omgeving onbereikbaar geworden.

van Londen voor datacenters verder te verbeteren. EXTRA MAATREGELEN Bij een stresstest voor banken rekent een hele reeks van belangrijke

Daarom is het van cruciaal belang dat we ook in Nederland kijken naar

financiële instellingen een aantal scenario’s door. Veelal gaat het om

de onderlinge samenhang tussen cloud en andere diensten en de data-

scenario’s waarbij de ernst van de problemen steeds verder toeneemt.

centers waarin deze gehost worden. Zodat we allereerst weten welke

Bijvoorbeeld een scenario met enkel een beurscrash, een tweede

keten van cloud en andere diensten door welke datacenters worden

scenario met een beurscrash die direct gevolgd wordt door zware

gehost. Dit hoeft natuurlijk geen publiekelijk beschikbare informatie te

financiële problemen bij een multinational van het niveau van Philips,

zijn, maar als datacenter en klanten weten hoe deze ketens in elkaar

en een scenario waarbij naast de problemen van het tweede scenario

zitten, kunnen zij zich veel beter voorbereiden opm incidenten en daar-

- bijvoorbeeld - ook nog eens een terroristische aanslag plaatsvindt.

voor maatregelen nemen.

KETENS VAN DIENSTEN

Maar ook is natuurlijk belangrijk dat iedere individuele datacenter

Het zijn maar enkele willekeurige voorbeelden, maar wie de gedachte

inzicht heeft in de vraag wat er gebeurt als het 3 of 4 dagen heel hard

hierachter bekijkt zal direct de relevantie van dit soort stresstesten voor

regent. De website van Bluelabel kan hierbij nuttige informatie opleve-

datacenters zien. We kunnen er nu eenmaal niet omheen dat zowel de

ren. Het schetst namelijk een beeld van de overlast die we bij overvloe-

Nederlandse maatschappij als onze economie volledig afhankelijk is

dige regenval mogen verwachten - per wijk of bedrijfsterrein, per straat

geworden van de beschikbaarheid van IT en telecom. Met andere woor-

en zelfs per huisnummer. Daarmee kunnen we dus zonder veel proble-

den: van de beschikbaarheid van goed functionerende datacenters.

men vaststellen in hoeverre ons datacenter of onze serverruimte veilig is als het dagen achtereen regent. Of dat we extra maatregelen zullen

Vaak zijn die datacenters in niet altijd voor iedereen zichtbare ketens met elkaar verbonden. Neem het voorbeeld van Microsoft. Een dataMEER WETEN? Kijk op https://www.bluelabel.net

Of bekijk deze video: https://youtu.be/VgJ-cP2Bmxw

moeten nemen. ■

DCW OKTOBER STRATEGIE

DRIE REDENEN ZETTEN MET NAME DE TOON

WAAROM OPEN SOURCE DE TOEKOMST VAN DATACENTER-HARDWARE IS De moderne digitale onderneming (zoals het vaak wordt genoemd) is afhankelijk van een constante stroom van nieuwe business-proposities om gelijke tred te houden met de concurrentie. Deze initiatieven zijn meer en meer gebaseerd op een niet-aflatende stroom van technische innovaties. Verwacht niet dat traditionele datacenterleveranciers de snelheid kunnen bijhouden die een moderne onderneming verkiest en - om eerlijk te zijn - nodig heeft. Dit kan alleen worden bereikt door open source hardware projecten zoals het Open Compute Project (OCP), waar honderden bedrijven - leveranciers, systeemintegrators en gebruikers - samenwerken om te komen tot de slimme innovaties die een modern datacenter nodig heeft. Waarom? Dit artikel schetst drie belangrijke voordelen van het werken met open source hardware in een datacenter.

DCW OKTOBER STRATEGIE

JOHN LABAN EUROPEAN REPRESENTATIVE VAN OPEN COMPUTE PROJECT TEKST

DC’s vertrouwen al heel lang op traditionele hardwareproducten. Maar in toenemende mate zien we dat deze legacy-systemen niet meer voldoen aan de eisen van moderne datacenters. Ze geven datacenters en hun (interne of externe) klanten niet de snelheid die ze nodig hebben. Traditionele hardware verbruikt veel energie, met alle kosten en milieu-impact van dien. Bovendien wordt het beheer van een groot datacenter vol met traditionele hardware gewoonweg te omslachtig - en om eerlijk te zijn: ook te duur. OPEN SOURCE Dat is precies de reden waarom er behoefte is aan een open source hardware-beweging. Laten we even kijken wat Wikipedia te vertellen heeft over het fenomeen ‘open source’. Open source betekent:’that information about the hardware is easily discerned so that others

lijkertijd de kosten verlagen? Ik wil hier graag

is om slechts één specifieke taak uit te voeren,

can make it (...) Hardware design, in addition to

drie hoofdredenen voor noemen:

maar die ene taak dan wel ongelooflijk snel en

the software that drives the hardware, are all

goed doet? De open source hardware-

released under free/ libre terms. The original

1. HET NETWERKEFFECT

gemeenschap biedt precies dat: hardware die

sharer gains feedback and potentially improve-

Iedereen kan een open source-project starten.

volledig is geoptimaliseerd voor de specifieke

ments on the design from the (…) community’.

Maar hoe krijgt je schaal en impact? Wanneer

applicaties die u erop wilt draaien. Maar je

bedrijven en organisaties zoals Facebook,

moet de community natuurlijk wel vertellen

CREATIVITEIT

Rackspace en NASA een open source-project

welke specifieke eisen je mogelijk hebt. Het is

Maar wat is nu precies het Open Compute Pro-

starten, kun je er zeker van zijn dat een derge-

dus give-and-take, en dat is precies wat een

ject (OCP)? Het Open Compute Project is een

lijk initiatief wordt opgemerkt. Honderden

open source-project als OCP zo sterk en zo

samenwerkingsgemeenschap die zich richt op

bedrijven - fabrikanten, gebruikers en systeem

moeilijk te verslaan maakt.

het herontwerpen van hardware-technologie

integratoren - hebben zich al bij OCP aangeslo-

om de groeiende vraag naar computerinfra-

ten en dat aantal blijft groeien. De laatste twee

3. LAGERE KOSTEN

structuur efficiënt te ondersteunen.

zijn 3M en LinkedIn - en er komen er nog meer

Dit is een onderwerp dat steevast altijd tot ver-

bij. Die groei geeft OCP veel ‘brainpower’ op

hitte

Het begon allemaal in 2011, toen Facebook zijn

het gebied van R&D, maar het genereert ook

source-technologie gebaseerde server nu echt

ontwerpen met het publiek deelde en - samen

veel omzet voor de aangesloten leveranciers.

goedkoper dan een off-the-shelf model van

met Intel en Rackspace, Goldman Sachs en

Wat uiteraard meer aandacht trekt en meer

een traditionele leverancier? Als ik Citrix of SAP

Andy Bechtolsheim - het Open Compute Pro-

bedrijven die zich willen aanmelden.

op een OCP-server gebruik, hoe verlaagt dat

leidt.

een

open

dan mijn hardware-kosten?

ject lanceerde en de Open Compute Project Foundation in het project opnam.

discussies

2. VEEL MEER FLEXIBILITEIT Traditionele leveranciers proberen hun investe-

Dit zijn waarschijnlijk niet de juiste vragen om

Deze vijf leden hoopten een beweging op het

ringen in productontwikkeling terug te verdie-

te stellen. De echte vragen moeten zijn: wat

gebied van datacenter-hardware te creëren die

nen door zoveel mogelijk kopieën van één

gebeurt er met de algemene kostenstructuur

hetzelfde soort creativiteit en samenwerking

hardware-ontwerp te verkopen aan zoveel

van mijn datacenter als ik besluit om een nieu-

teweeg zou brengen als in open source-

mogelijk klanten. Maar waarom zouden we

we faciliteit te bouwen of een bestaande te

software. En dat is precies wat er is gebeurd.

een traditionele server of ander hardware- renoveren met behulp van OCP-ontwerpen? product willen kopen die ontworpen is om een

Maak gerust deze berekeningen. En vergelijk

DRIE REDENEN

breed scala aan zeer verschillende toepassin-

vervolgens de resultaten daarvan eens met de

Waarom kan OCP de broodnodige innovatie-

gen te ondersteunen, terwijl alles wat je nodig

kosten van een traditioneel ontworpen en

snelheid in het datacenter verhogen? En tege-

hebt een stuk hardware is dat geoptimaliseerd

geëxploiteerd datacenter. n

DCW OKTOBER ONDERZOEK

WAT GEBEURT ER NU ECHT IN EE In de vorige afleveringen hebben we gekeken naar wat er in het rack gebeurt rondom de server. Dat is ook logisch, we richten in onze datacenters immers al onze aandacht op het bieden van een ‘prettige werkomgeving’ aan de gehuisveste IT-apparatuur. In deze aflevering kijken we of IT-apparatuur zelf ook een ‘mening’ heeft over ‘hoe lekker het zich voelt’ en hoe we daarvan op een veilige manier gebruik kunnen maken. EXPERIMENT 4: VEILIG UITLEZEN VAN SERVER-INLAATTEMPERATUREN Voordat we de onderzoeksvraag formuleren, is het goed om eerst eens het deksel van onze server op te lichten en ‘met de warmtebril op’ naar binnen te kijken. De grootste warmtebronnen zijn de CPU’s in het midden van de server. Bij volle belasting zijn deze goed voor meer dan de helft van de maximaal door het apparaat geproduceerde warmte. Twee power units produceren nog de nodige warmte en (oudere generatie) harddisks dragen ook hun steentje bij. Servers hebben meestal geen zware videokaarten geïnstalleerd. Een rij individueel geregelde fans zorgt ervoor dat er lucht door de server stroomt waar dat nodig is. Om dat te bepalen is de server op diverse plaatsen voorzien van temperatuursensoren. Die sensoren zijn er ook om te zorgen dat de server lokaal en als geheel, niet door oververhitting beschadigd raakt. Een sensor kan de computer niet zelf door gedrag beïnvloeden en dat is de temperatuur van de inlaatlucht. Daarom staan in de user manual van de apparatuur altijd eisen waaraan die moet voldoen. En uiteraard is dat de reden dat we aan klimaatbeheersing doen in datacenters. ONDERZOEKSVRAAG Fabrikanten hebben hun apparatuur dus voorzien van temperatuur sensoren, waaronder één voor het meten van de temperatuur van de inlaatlucht. Misschien kunnen we die temperatuurmeting gebruiken voor het monitoren, of zelfs regelen, van de koeling van de datazaal. Daarvoor moeten we eerst een paar vragen beantwoorden:

• Kan de temperatuurmeting door de server daadwerkelijk gebruikt

• Komt de temperatuurmeting van de inlaatlucht door de server over-

[ Ja en gebeurt ook / Nee, technisch onmogelijk of complex /

Nee, technisch mogelijk maar gebeurt in de praktijk niet]

worden door de ‘climate guys’? een met de temperatuurmeting(en) buiten de server? [hetzelfde / lager / hoger] • Als de meting van de server afwijkt van de externe meting, ‘wie heeft er dan gelijk’? [meting extern / meting door server]

Als je jouw kennis of intuïtie wilt testen, is dit een mooi moment om de antwoorden te beredeneren en voor jezelf op een briefje te schrijven, voordat je verder leest.

DCW OKTOBER onderzoek

MEES LODDER EN WILLEM VAN SMAALEN WCOOLIT TEKST

N RACK? - DEEL 4 In deze serie artikelen tonen we u door middel van experimenten ‘wat er nu echt gebeurt in een rack’: 1. Luchtstromen in een standaard rack 2. Temperatuureffecten van luchtstromen 3. (Precies) regelen van luchtstromen en effecten 4. Veilig uitlezen van server-inlaattemperaturen 5. ‘Killing the beast’, hoever kun je gaan met een server? 6. Wat betekent dit alles nu voor datacenters in real life? Om te zien wat er in een rack gebeurt, hebben we een volledig doorzichtige testopstelling ontwikkeld, waarmee je alle klimatologische omstandigheden kunt instellen van een ‘normaal’ datacenter tot aan die van een datacenter ‘from hell’. The GlassDC… Het GlassDC bestaat uit een 3U rack-module met een fysieke scheiding die open en dicht kan, een workhorse server (HP DL380-GL7, 2U, 500W, 2x 6 cores, 8 HDD’s) met regelbare workload en voorzien van flow-indicatoren en temperatuur- en drukmeters. De voor- en achterdeurmodule zijn voorzien van gaasprofiel uit een reguliere Dell-kast en de oppervlakte ervan representeert een volle kast. Met de choke-module kan de lucht worden afgeknepen. Met de fan/heater-module kan extra lucht - ‘voordruk’ - worden gemaakt en hete lucht worden gemaakt. Met de air collector-module tenslotte, kan de temperatuur aan de achterkant van de kast worden gemeten. Kortom, het GlassDC is representatief voor een volle kast in een datacenter, maar waarin je alles kunt zien en waarmee je dingen kunt doen die normaal gesproken tot ontslag op staande voet zouden leiden… Zelf uitproberen? Dat kan in onze workshop - info@wcoolit.com

DCW OKTOBER BLOG PETRUS POSTMA BLOC

IT’S NOT ABOUT YOU, OR IS IT? De markt voor datacenters groeit als een malle (vorig jaar 18%). Willen

warmte op komen halen en naar een afnemer brengen. Overheden

we voldoende - en als het even kan groene - stroom voor die markt

willen dat proces ondersteunen. En afnemers hebben ineens zicht op

krijgen en maatschappelijk draagvlak behouden, dan moeten we de

concrete verduurzaming.

warmte die bij datacenters vrijkomt nuttig in gaan zetten. Zo simpel is het.

Hulde voor de mensen van Green IT Amsterdam, Dutch Data Center Association, Nederland ICT, Interxion, NL-DC, Evoswitch, SADC, RVO,

Het kan. Het is geen rocket science. De businesscase kent (aan de

Meer Groene Warmte, Waternet, Alliander DGO, LTO Glaskracht,

exploitatiekant) een interessante kans. En het gebeurt al. In Stockholm

pakmanagers, provincie en gemeenten die zich inzetten voor dit doel.

en Eindhoven bijvoorbeeld - en binnenkort in Aalsmeer.

Voorwaarts!

Maar het gaat niet vanzelf. Je moet de hele waardeketen in een keer in

Met deze dankbetuiging sluit ik deze reeks columns af. Ik hoop wat

beweging krijgen, van de bron tot en met de gebruiker en alles wat

inspiratie gebracht te hebben en concrete handvatten voor de verduur-

daar tussen zit (netwerk, leverancier, overheid, et cetera). Of toch niet

zaming van DC’s. Het blijft een geniale uitdaging om warmte die nu

helemaal? In mijn vorige column schreef ik al: maak je DC tenminste

verloren gaat nuttig in te zetten en daarmee het gebruik van aardgas of

capture ready. Daar zal op dit platform door anderen meer over

elektra voor verwarming bij anderen te voorkomen. Met een beetje

geschreven worden. Maar plat gezegd: het is makkelijk en niet duur.

mazzel meld ik me komend voorjaar nog één keer met de resultaten uit

En dan kun je met recht zeggen dat de warmte bij jou opgehaald kan

de projecten die we nu in de pijplijn hebben. n

worden. Natuurlijk, een DC gaat geen keiharde garanties afgeven over de levering van warmte, want dat zou jouw Service Level Agreement (SLA) in de weg kunnen zitten. Maar jouw core business is servers laten draaien en daar komt altijd warmte bij vrij. Is jouw DC capture ready, dan heb je als DC gewoon gedaan wat je moet doen. Vanaf dat moment is het not about you. Wees daar helder in, anderen moeten de waardeketen rond maken. Ik heb de afgelopen tijd met een flink aantal van de grootste DC-spelers in de regio Amsterdam mogen werken aan nieuwe warmteprojecten. In een aantal sessies met afnemers van warmte (glastuinbouw, kantoren, steden), maar ook met netwerkpartijen, overheden, koepels en

Petrus Postma is mede oprichter van het bureau BLOC in Rotterdam. BLOC ont-

warmtebedrijven merk ik dat het werkt. In twee van die cases hopen

wikkelt next generation gebouwen, gebieden en concepten, altijd vanuit een

we de komende maanden concrete ontwikkelplannen te gaan bouwen

maatschappelijk transitieperspectief. Duurzaamheid, inclusiviteit en circulariteit

met die hele waardeketen. Een van de sleutels voor het succes daar is

zijn daarbij de kernbegrippen. Petrus werkt als manager aan de circulaire tran-

dat het DC duidelijk aangeeft dat ze capture ready zijn of dat gaan doen.

sitie van de Westas, van de Greenports en de Nederlandse industrie. Voor meer

Dat zet anderen in beweging. Netwerk- en warmtebedrijven willen die

informatie, check www.bloc.nl

Â®

REGIST REER NU VOO R GRATIS TOEGAN G

31 OKT & 1 NOV 2018 JAARBEURS UTRECHT

WWW.INFOSECURITY.NL WWW.DNCEXPO.NL THEMA: Quantified World

In samenwerking met:

Hoofdmediapartner:

DCW OKTOBER ONDERZOEK

EXPERIMENT EN WAARNEMING – Komt de temperatuurmeting van de inlaatlucht door de server overeen met de temperatuur-meting(en) buiten de server? We hebben de temperaturenmetingen vergeleken tussen die van de inlaatsensor van de server en een analoge thermometer vlak voor de server. Bij (zoveel mogelijk) gelijkblijvende inlaattemperatuur hebben we de CPU-load laten oplopen met volledige belasting van 0 tot 24 CPU-kernen.

Moderne servers beschikken allemaal over een hard- en softwarematig subsysteem voor monitoring en beheer op afstand: Out-of-Band management (OoB), ook wel Integrated Lights Out (ILO) genoemd. Beheer kan zo plaatsvinden via een fysiek gescheiden netwerk. Via een speciale ILO-poort kan via netwerkprotocollen en webbrowser, sensoren en systeemstatus worden gelezen. Bij een inlaattemperatuur van 25°C geven de thermometer en de

Ook via het operating systeem en het normale netwerk kunnen

server-sensor aanvankelijk een gelijke waarde aan. Met het oplopen

dergelijke gegevens worden gelezen.

van de CPU-load gaat de server een lagere waarde aangeven voor de temperatuur van de inlaatlucht. Het verschil loopt op to 4°C.

Uit navraag en eigen ervaren blijkt echter dat, met name bij co-location datacenters, bijna nooit toegang gegeven wordt aan degenen die het

Bij een inlaattemperatuur van 37°C zien we dat de server-sensor al begint met 5°C lager aangeven, dat met het belasten van de CPU oploopt tot een 7°C. In beide gevallen lijkt er een relatie te zijn met de fanspeed, c.q. de airflow. – Als de meting van de server afwijkt van de externe meting, ‘wie heeft er dan gelijk’? Het antwoord op deze vraag is niet met een technisch experiment te geven. In de discussie gaan we hier verder op in. – Kan de temperatuurmeting door de server daadwerkelijk gebruikt worden door de ‘climate guys’?

DCW OKTOBER onderzoek

klimaat regelen in het datacenter, of dat informatie met hen wordt

COOLSAFE-OPLOSSING

gedeeld.

Om toch de servermetingen aan het datacenter ter beschikking te kunnen stellen, heeft WCooliT de CoolSafe bedacht. De CoolSafe-stick

DISCUSSIE

past in een USB-poort en maakt een wifi-netwerk waarvan de naam

– Afwijking server sensor t.o.v. analoge thermometer

bestaat uit het ID van de server en de gemeten inlaattemperatuur. De

Twee temperatuurmeters zullen altijd wel wat van elkaar afwijken,

CoolSafe-stick weigert contact via het wifi-netwerk en als ultieme

maar het is merkwaardig om te zien dat de door de server zelf gemeten

beveiliging is van de communicatie-elektronica een ‘pootje’ afgeknipt,

temperatuur van de inlaatlucht fors kan afwijken van de extern geme-

waardoor het onmogelijk is van buiten naar binnen te communiceren.

ten temperatuur. Een effect dat toeneemt met de hoogte van de inlaat-

Een eenvoudig en open script – geen gecompileerde software – voedt

temperatuur en met de toename van de air flow door de server. Dit

de CoolSafe-stick met de temperatuurmeting van de server.

effect is niet goed te verklaren. De sensor is niet defect, want kijkend naar alle andere temperatuursensoren, blijken die allemaal keurig ‘in range’, zelfs bij 37°C inlaattemperatuur en volle belasting van de CPU. We hoeven dit effect ook niet te verklaren, want de server is voor het datacenter gewoon een black box, of zou dat moeten zijn. – Wie heeft er gelijk? Vertrouwen we op onze externe temperatuurmetingen in corridors en kasten, of durven/kunnen we vertrouwen op de metingen van de servers zelf? Omdat we de metingen van de server meestal niet hebben, zijn we vertrouwd geraakt met onze externe meetsystemen. Maar als we teruggaan naar de reden waarom datacenters bestaan, dan is dat om de IT-apparatuur ‘happy’ te houden. Dus als de temperatuur van de server OK is, dan is in feite al het andere niet meer relevant. Een dokter kijkt voor koorts ook niet op de kamerthermostaat, maar doet ‘iets’

Het CoolSafe systeem bestaat uit een of meer Orchestrators die de

met een thermometer bij de patiënt zelf…

wifi-netwerkjes uitlezen en zo de temperaturen verzamelen. Servers die ‘representatief’ of ‘kritisch’ zijn, worden met een CoolSafe-stick uit-

Dus zelfs als de servermeting sterk afwijkt van de externe meting, dan

gerust. Het zal niet nodig zijn om alle servers van een stick te voorzien.

heeft deze toch, per definitie, gelijk. Als de servermeting lager is, zoals bij onze server, werkt dat ook nog eens in ons voordeel: als de ruimte

CoolSafe overbrugt zo de vertrouwenskloof tussen ICT-beheerders en

warm is, vindt de server het nog steeds koel. Of andere typen servers

datacenter-beheerders. Het maakt het mogelijk dat datacenters niet

ook een dergelijke ‘afwijking’ naar beneden hebben, hebben we trou-

alleen reactief kunnen zijn op ‘alarmen’, mails en telefoontjes er over

wens nog niet onderzocht, maar we vermoeden van wel.

van de ICT-beheerders, maar actief het ‘welbevinden’ van de IT-apparatuur kunnen monitoren en vroegtijdig al maatregelen ‘ter voorkoming

De 37°C in het experiment is overigens hoger dan de toegestane

van’, kunnen nemen. Dat is voor de klant een hele zorg minder…

waarde uit de user manual die 35°C of 30°C (zonder prestatieverlies) aangeeft. In ILO ligt de waarschuwingsgrens echter op 41°C en de

CONCLUSIE

‘ciritical alarm’ waarde op 45°C. Daar zit dus ook nog eens een behoor-

Het datacenter is ervoor bedoeld dat IT-apparatuur klimatologisch ‘bin-

lijke veiligheidsmarge.

nen specs’ blijft. IT-apparatuur kan dat beter vertellen, dan de indirecte meetsystemen van het datacenter, ook al – of misschien wel omdat –

Dit alles suggereert dat een server veel beter bestand is tegen

de servermeting behoorlijk kan afwijken van de meting in de ruimte

oververhitting dan we denken. Dat gaan we volgende keer dan ook

buiten de server. Om niet-technische redenen – security – krijgt het

uitproberen.

datacenter meestal geen toegang tot de servermetingen. Producten zoals de CoolSafe maken het mogelijk om zonder veiligheidsrisico de

– Toegang tot de temperatuurmeting van de server

servermeetwaarden te delen met het datacenter. Het datacenter wordt

De reden dat de klimaatbeheerder van het datacenter geen toegang

zo een actieve partner in plaats van een reactieve.

krijgt tot OoB/ILO, is dat er via dat kanaal niet alleen gelezen kan worden , maar ook actief ingegrepen kan worden, onder andere het

In de volgende aflevering zoek we de grenzen van de server op, door

uitschakelen van de server: ‘geen toegang’ is de veiligste toegang’. Dat

deze ‘thermisch te killen’. Tevens sluiten we de serie af met een over-

is natuurlijk jammer, want het veroordeelt het datacenter tot het inrich-

all-conclusie. ■

ten van allerlei indirecte meetsystemen.

DCW OKTOBER DDA STIJN GROVE DIRECTEUR DUTCH DATA CENTER ASSOCIATION

GROEI GAAT GEPAARD MET UITDAGINGEN Het gaat goed met de Nederlandse datacen-

De groei van de datacenter industrie brengt

de huidige stroom infrastructuur nu al niet toe-

ters! Zo kondigde datacenter Nedzone onlangs

enorm veel voordelen met zich mee voor de

reikend om de gevolgen van de groei van de

aan haar capaciteit te verdubbelen, The Data-

digitale economie van Nederland. Neem

digitale transformatie bij te houden. We moe-

center Group neemt twee datacenters over

bijvoorbeeld de directe en indirecte bijdrage

ten nú actie ondernemen om ervoor te zorgen

van het Rabo Bouwfonds Communication Infra-

aan het BNP, de buitenlandse tech bedrijven en

dat de groei van datacenters hier niet op spaak

structure Fund en het datacenter van Serverius

investeerders die we aantrekken en de extra

loopt. Daarnaast wordt de ruimtelijke inpassing

in Dronten verdubbelt eveneens in omvang.

werkgelegenheid die in en om de sector heen

van datacenters steeds belangrijker, zeker ge-

Ook van onze andere deelnemers horen we

ontstaat. Tegelijkertijd zien we ook de uitda-

zien de kansen op het gebied van restwarmte

dat het er goed voorstaat met de zaken.

gingen die gepaard gaan met deze groei. Zo is

hergebruik in stedelijk gebied. Nog een uitdaging zien we op de arbeidsmarkt, waar de toestroom van geschikte technische en IT-arbeidskrachten niet opgewassen is tegen de alsmaar toenemende vraag naar talent vanuit de datacenter sector. Het is van cruciaal belang om de groei van onze datacenters te faciliteren. Voor Nederland als digitale economie en als digitale mainport naar Europa. Dat is precies waar wij ons, namens de Nederlandse datacenter sector, hard voor maken. Door geregeld aan tafel te zitten met beleidsmakers, door kennissessies en conferenties te organiseren en door de sector als geheel te promoten. Een greep uit de actuele bezigheden op dit vlak vindt u hier. Met vriendelijke groeten, Stijn Grove

OVERHEID EN INDUSTRIE BUNDELEN KRACHTEN Op woensdag 10 oktober, de nationale Dag van

tal van partijen uit de sector. Naast diverse

de Duurzaamheid, komen overheden, datacen-

keynotes en verdiepingssessies wordt tijdens

ters en andere belanghebbenden samen op

het Forum de inhoud, status en de way forward

het

Innovatie

van het klimaatakkoord besproken. Als kers op

Congres 2018. Deze wordt georganiseerd in

de taart kunnen bezoekers de gehele dag

samenwerking met het ministerie van Binnen-

terecht op de Innovatievloer, waar diverse

landse

innovaties op het gebied van datacenters en

Datacenter

Zaken

provincie Amsterdam

Restwarmte

Koninkrijksrelaties,

Noord-Holland, en

stichting

gemeente

Warmtenetwerk.

Daarnaast wordt het congres ondersteund door

DDA PUBLICATIES • Datacenter Innovatie & Duurzaamheid 2018 (verwacht in oktober) • State of the Dutch Data Hub 2018 (verwacht in oktober) • State of the Dutch Data Centers 2018

duurzaamheid worden getoond.

Een volledig overzicht van onze publicaties vindt

Meer informatie: www.dutchdatacenters.nl/

u op www.dutchdatacenters.nl/publicaties n

event/datacenter-restwarmte-conferentie n

DCW OKTOBER DDA

RUIMTELIJKE STRATEGIE Naast de eerdere Datacenter Masterclasses voor beleidsmakers organiseert de REOS (Ruimtelijke Economische Ontwikkelstrategie) nu ook een verdiepingssessie waarbij de eerste stap wordt gezet richting een Nationale Ruimtelijke Strategie voor Datacenters. Aanleiding is de noodzaak om betere afstemming te zoeken met de beschikbaarheid van hui-

DATACENTER TALENT IN BEELD

dige (en toekomstige) energienetwerken, eventuele warmtenetwerken en de ruimtelijke inpassing van datacenters. Door nu te werken aan een gezamenlij-

Datacenters hebben een onmisbare rol in onze

campagne online op onze website. Een baan in

ke strategie op nationale schaal, kunnen

digitale samenleving en economie. Zonder

de digitale sector is een baan met toekomst.

we de groei van de datacenters coĂśrdi-

datacenters, geen internet. Maar wie houden

Door middel van de interviews beogen we

neren en missen we geen kansen voor

het datacenter - en dus het internet - nu eigen-

steeds meer dames en heren te interesseren

restwarmte hergebruik in stedelijk ge-

lijk draaiende? Om deze vraag te beantwoor-

voor een carriĂ¨re in deze groeiende, dynami-

bied. Naderhand zal een verslag publiek

den interviewen wij diverse professionals die

sche sector. We zijn altijd op zoek naar verfris-

worden gemaakt. Daarnaast zal de input

werkzaam zijn in de datacenter sector. We zijn

sende talenten uit de industrie. Kent u een

van de sessie meewegen in de verde-

ontzettend dankbaar voor de waardevolle

goede kandidaat? Laat het ons weten via:

re agendering op het bestuurlijk overleg

input die we tot nu toe hebben ontvangen en

info@dutchdatacenters.nl. n

van REOS n

inmiddels staat het eerste interview van de

AGENDA 10 OKTOBER Datacenter Restwarmte & Innovatie 2018 31 OKTOBER Werkplaats Digitalisering Den Haag 5 NOVEMBER DCD > London high-density expert meet-up Data Center & Cloud infra

DCW OKTOBER AGENDA

EVENEMENTENKALENDER DATACENTERWORKS Blijf op de hoogte van de evenementen op datacenter-gebied. Kijk ook op de website www.datacenterworks.nl onder ‘agenda’. Zelf een evenement aankondigen? Stuur een mailtje naar info@datacenterworks.nl

evenement

datum

plaats

land

Industrial Heat & Power

9 - 11 oktober 2018

Den Bosch

Nederland

Datacenter & Restwarmte Conferentie

10 oktober 2018

Almere

Nederland

BICSI Mainland Europe Conferentie

8 november 2018

San Diego

Verenigde Staten

IT Room Infra

13 november 2018

Den Bosch

Nederland

BICSI Winter Conference & Exhibition

20 - 24 januari 2019

Orlando

Verenigde Staten

DCW OKTOBER IT ROOM INFRA

PAUL PETERSEN FHI TEKST

WEES VOORBEREID OP HET ONBEKENDE

HET HACKEN VAN EEN DATACENTER Elisa Costante van SecurityMatters waarschuwt u nu alvast voor hackers. Zij zal tijdens het IT Room Infra event de risico’s en de aanpak bespreken. Datacenters worden steeds slimmer en dat biedt voordelen, maar daardoor wordt alles ook kwetsbaarder. De verschillende systemen communiceren met elkaar via DCIM software en dat kan dus ook van buitenaf benaderd worden. Diverse Smart Buildings zijn al gehackt en dus gebeurt het. Gevolgen bij een datacenter zullen veel erger zijn.

De voordelen van een smart building zijn groot. Smart buildings zijn veiliger, energiezuiniger en passen de ruimtes aan op de voorkeuren van individuele gebruikers. Helaas zijn er ook risico’s. Geschat wordt dat in 2018 20% van de Smart Buildings een vorm van digitaal vandalisme heeft ondergaan. Het dreigingsoppervlak is groot en de gevolgen van een inbreuk op de beveiliging kunnen aanzienlijk zijn. Om twee voorbeelden te noemen: in

men met beveiligingstechnologie kan voorko-

maakt moeten worden, zodat het manage-

2016 werden mensen in een Oostenrijks hotel

men dat airco-systemen, toegangssystemen of

ment van datacenters voorbereid is. Wat kan

buitengesloten totdat losgeld werd betaald en in

de energietoevoer gehackt, gecorrumpeerd of

dan praktisch gedaan worden, als bepaalde

Finland heeft een DDoS-aanval op het verwar-

afgesloten worden. Zij gaat in op de risico’s aan

subsystemen uitvallen of worden aangevallen?

mingssysteem de bewoners van twee apparte-

de hand van actuele voorbeelden, het realisme

Wees voorbereid op het onbekende!

menten in de kou gezet. Door de grote verzame-

en de concrete maatregelen. Dit is één van de presentaties tijdens het IT Room

ling van applicaties en betrokken bedrijven in een datacenter, zal een geslaagde hack in een

Doordat het nooit helemaal bekend is, hoe

Infra event 2018, dat op 13 november plaats-

datacenter grotere consequenties hebben.

datacenters in de toekomst worden aangeval-

vindt in het Congrescentrum 1931 in Den Bosch.

len, moet er tijdens het bouwen rekening mee Hoe kun je voorkomen dat jouw datacenter

gehouden worden, dat geen enkel systeem

Bekijk op www.itroominfra.nl het totale pro-

gehackt wordt? Elisa Constante bespreekt hoe

100% veilig is. Er zullen actieplannen opge-

gramma en meld u aan voor een bezoek. n

DCW OKTOBER BICSI

advancing information technology systems

ROUTE NAAR 400G ETHERNET IN DATACENTERS De september/oktober editie van BICSI’s ICT Today magazine besteedt uitgebreid aandacht aan de ontwikkeling van standaarden voor 200 Gb/s en 400 Gb/s ethernet-netwerkverbindingen. Dat worden na 2020 de slagaders van een volgende generatie datacenters. Als aanvulling daarop worden ook het belang en implicaties van deze marktstandaarden voor het snel groeiende gebruik van cloudtoepassingen belicht.

200 GB/S EN 400 GB/S ETHERNET

zowel wat betreft afmetingen als capaciteit.

Net als de processoren van computers, tablets

Het artikel ‘cloudtechnologie in het 400 Gb/s-

en mobieltjes, maken nieuwe ethernet-stan-

landschap in ICT Today geeft inzicht in verschil-

daarden steeds snellere netwerken mogelijk

lende implementatiemogelijkheden van 400

om de explosief groeiende hoeveelheid data

Gb/s ethernet en bijbehorende laag 1 infra-

vrijwel realtime te kunnen verwerken. In het

structuren. Terwijl momenteel steeds meer

najaar van 2016 belichtte BICSI’s ICT Today

internet en cloud service providers hun data-

magazine voor het eerst de route naar 200

centers naar 100 Gb/s opwaarderen, wordt er

Gb/s en 400 Gb/s ethernet voor datacenter-

door leveranciers al volop gewerkt aan de

verbindingen. Het coverartikel van de huidige

volgende generatie netwerkapparatuur. Welke

september/oktober editie gaat daar dieper op

technische aspecten en andere factoren de

in, onder andere door alternatieve voorstellen

besluitvorming over en implementatie van 400

voor de laag 1 verbindingen met elkaar te ver-

Gb/s vanaf 2020 -2021 gaan beïnvloeden, is nu

gelijken. De meeste daarvan zijn gebaseerd op

alvast te lezen in het tweemaandelijkse maga-

het combineren van meerdere 50 Gb/s kanalen

zine van BICSI.

over single mode glasvezels. Verder is er nog een 4 x 100 Gb/s over single mode glasvezel

In de volgende BICSI-bijdrage voor Datacenter-

alternatief en een 16 x 25 Gb/s over multi

Works meer aandacht voor de invloed van

mode glasvezels. Uiteraard ook voor verschil-

edge computing en applicaties op het datacen-

lende lengtes. De eerste standaard voor 400

ter, waaraan de TIA Edge Data Center Working

Gb/s ethernet is eind 2017 door IEEE gepubli-

Group sinds september 2017 werkt. Wie met

ceerd als wijziging 802.3bs, terwijl project

BICSI en haar leden wil kennismaken, of extra

802.3cd daar momenteel op voortborduurt en

kennis vergaren, kan dit najaar nog deelnemen

eind dit jaar de volgende wijziging verwacht te

aan conferenties in Australië, India, Japan,

publiceren. Voor iedereen die interesse heeft in

opslaan en raadplegen. Op steeds meer en

Korea, Puerto Rico en Singapore. Verder is BICSI

deze ontwikkelingen is het coverartikel van

verschillende type apparaten en sensoren.

binnenkort met een stand aanwezig op de

BICSI’s ICT Today de moeite waard om te lezen.

Cloud-computing is één van de fundamentele

Adria Security Summit, 12 tot 14 oktober in de

technologische ontwikkelingen die de huidige

Sloveense hoofdstad Ljubljana. Meer informa-

CLOUDTECHNOLOGIE IN 400 GB/S-LANDSCHAP

ICT-revolutie en het Internet-of-Things mogelijk

tie daarover is te vinden op www.bicsi.org. De

De vierde industriële revolutie is gebaseerd op

maakt. Door de snelgroeiende adoptie daarvan

Nederlandse contactpersoon voor informatie

altijd en overal data kunnen produceren,

ontstaan er hyperschaalbare cloud datacenters,

over BICSI is Robbert Hoeffnagel. n

1 0 KORT % OP ALL ING ES! *

snel en gemakkelijk een persoonlijk kerstgeschenk

BRIGHT BLUE 35.- excl. btw

Dit geschenk maakt elke werknemer blij! Vol met hoogwaardige merkproducten en lekkernijen voor het gehele gezin.

TIME TO TRAVEL 66.50 excl. btw Cabin size trolley met heerlijke luxe versnaperingen!

eR!

l me e e v g No

JOURNEY 40.- excl. btw

Handige vintage backpack ‘Adventure’ voor de échte avonturier!

SPECIAAL VOOR U 10% KORTING* ALS ABONNEE VAN DIT VAKBLAD MET ACTIECODE: 1DW6

SNELEENGESCHENK.NL ALLE WIJNEN GRATIS BEZORGD, GESCHENKEN AL BIJ BESTEDING VANAF € 200.*DE ACTIECODE KUNT U BIJ HET AFREKENEN INVOEREN EN IS GELDIG BIJ BESTEDING VANAF 200.- EURO EN GELDIG T/M 31-10-2018

Leverdatum naar wens

Al vanaf één pakket

E: BESTEL@SNELEENGESCHENK.NL - T: 038-4215196 - SHOWROOM: CURIEWEG 1, 8013 RA ZWOLLE

SNEL En gemakkelijk besteld!

10 JAAR ALL IT ROOMS

ALLROUND DATACENTER SPECIALIST

ONTDEK DE KRACHT VAN ALL IT ROOMS WWW.ALLITROOMS.COM

ALL IT ROOMS MONITORT UW DATACENTER 24/7 DAT GEEFT U TIJD VOOR ANDERE ZAKEN

Advies en audit

Realisatie & Optimalisatie

Service en onderhoud

DÃ&#x2030; ALLROUND DATACENTER SPECIALIST

Beheer en management