DatacenterWorks 05/2017 by Magenta Communicatie

datacenterworks september

BEKABELING

NEXTGEN MULTIMODE FIBRE BIEDT STEVIGE GROEIKANSEN

CASE

OP WEG NAAR EEN DIGITAAL MODEL VAN HET DATACENTER?

OCP

WAAROM OCP EN CORD DE TELCOâ&#x20AC;&#x2122;S GAAN REDDEN

in samenwerking met

advancing information transport systems

2017

Laat u â&#x20AC;&#x2DC;s nachts rustiger slapen. Zorg voor een veilig datacenter met BlueNet. De intelligente PDU zorgt voor maximale beschikbaarheid en continue veiligheid met behulp van de aardlekbewaking (RCM) type B die de installatie en de apparaten permanent bewaakt. Gevaarlijke lekstroom wordt hierdoor meteen herkend. Voor meer veiligheid in uw datacenter.

Vind de juiste stekkerdoos op www.bachmann.com

jaargang 10, september 2017, nr. 5 colofon

dcw september redactioneel robbert hoeffnagel hoofdredacteur datacenterworks/uitgever

Datacenterworks is hét vakblad over de technische infrastructuur van datacenters. Datacenterworks verschijnt achtmaal per jaar. Toezending geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation. HOOFDREDACTEUR/UITGEVER Robbert Hoeffnagel +31 (6) 51 28 20 40 robbert@fenceworks.nl twitter.com/rhoeffnagel

MEER AANDACHT VOOR SECURITY GRAAG

nl.linkedin.com/in/robberthoeffnagel

Onlangs was ik bij een bijeenkomst van Dear-

de gebruiker bedoeld is. Bijvoorbeeld een tabel

facebook.com/robbert.hoeffnagel

Bytes. Deze security-dochter van KPN had een

met kortingsregels. Of een schema met checks

klantendag georganiseerd waar onder andere

die gedaan worden bij grote bestellingen.

EINDREDACTIE/TRAFFIC

enkele ethical hackers over het beveiligen van

Ab Muilwijk

Internet of Things (IoT) spraken. Conclusie: de

Zo zitten ook veel IoT-apparaten vol met func-

security-kant van IoT is een drama.

tionaliteit die oorspronkelijk voor een bepaald

POSTADRES REDACTIE

doel is ontwikkeld, maar die soms bij een iets

Beatrixstraat 2, 2712 CK Zoetermeer

In de wereld van security is de laatste jaren

andere manier van gebruiken totaal andere

administratie@fenceworks.nl

een ontwerpmethode in opkomst die ‘security

functies of informatie toegankelijk maken.

+31 (0)79 500 05 59

by design’ wordt genoemd. Hierbij houdt de

www.datacenterworks.nl

ontwerper van een product - maakt niet uit of

Nu steeds meer datacenters allerlei IoT-appa-

het om hardware of software gaat - continu re-

raten gebruiken voor bijvoorbeeld monitoring

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE

kening met de veiligheid van het product. Het

of beheer, lopen ook steeds meer technische

Jos Raaphorst | Directeur

is dus niet zo dat eerst de functionaliteit van

infrastructuren het risico dat zij onbedoeld wa-

+31 (0) 6 34 73 54 24

het apparaat of programma wordt gebouwd en

genwijd open staan. Alleen heeft niemand het

jos@fenceworks.nl

dan een ’oh-ja-we-moeten-er-ook-nog-even-

in de gaten, want niemand checkt het.

een-inlogscherm-aan-hangen’-fase volgt. Nee, Eric van Wijk

bij iedere functie onderzoekt de ontwerper niet

Wat zich hier wreekt is een totaal gebrek aan

+31 (0) 6 43 05 30 25

alleen hoe die het beste tot stand komt, maar

standaardisatie en regelgeving. In de VS zijn

eric@fenceworks.nl

kijkt hij ook naar manieren waarop deze func-

wat initiatieven om IoT-apparaten te keuren

tie gebruikt zou kunnen worden op een hele

en certificeren, maar ver is men daar nog niet

VORMGEVING

andere manier dan waarvoor de functie be-

mee. In de EU gebeurt op dit gebied nog bitter

Laura willemsen | Grafisch Ontwerp

doeld was. Misbruikt kan worden dus.

weinig. Maar de fabrieken in Shenzhen produceren inmiddels jaarlijks tientallen miljoenen

DRUK

Bizar voorbeeld: in een programma wordt een

IoT-apparaten waarvan niemand weet hoe ze

CHAPO nv

invulveld gebruikt waarin een gebruiker zelf

precies in elkaar zitten, laat staan dat we exact

kan aangeven hoeveel artikelen besteld wor-

weten hoe we die goed kunnen beveiligen.

DATACENTERWORKS WERKT SAMEN MET KENNISPARTNERS ALS BICSI, DATA CENTRE ALLIANCE, DDA, GREEN IT AMSTERDAM, IT ROOM INFRA EN NEN. KOPIJ KAN WORDEN INGEZONDEN IN OVERLEG MET DE REDACTIE. GEPLAATSTE ARTIKELEN VERTEGENWOORDIGEN NIET NOODZAKELIJK DE MENING VAN DE REDACTIE. DE REDACTIE NOCH DE UITGEVER AANVAARDEN ENIGE AANSPRAKELIJKHEID VOOR DE INHOUD VAN ARTIKELEN VAN DERDEN, INGEZONDEN MEDEDELINGEN, ADVERTENTIES EN DE JUISTHEID VAN GENOEMDE DATA EN PRIJZEN. FOTOKOPIE EN OVERNAME VAN ARTIKELEN, GEHEEL OF GEDEELTELIJK OP WELKE WIJZE DAN OOK, IS UITSLUITEND TOEGESTAAN NA SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE REDACTIE EN ONDER VERMELDING VAN: ‘OVERGENOMEN UIT DATACENTERWORKS, VAKBLAD OVER DE TECHNISCHE INFRASTRUCTUUR VAN DATACENTERS’, MET VERMELDING VAN DE JAARGANG EN HET NUMMER. DATACENTERWORKS IS EEN UITGAVE VAN FENCEWORKS BV.

den. De ontwerper van het programma bouwt die functie op basis van de inschatting van

Tijd voor actie, lijkt mij. Dus bij deze een oproep

marketing dat mensen eigenlijk nooit meer dan

aan de diverse belangenverenigingen: meer

100 van deze producten in één keer bestellen.

aandacht voor security in het datacenter graag

Maar wat gebeurt er als iemand toch ineens

- zeker nu we meer en meer IoT-apparaten aan

als aantal 100 miljoen invult? Of 193848,8769?

de technische infrastructuur toevoegen.! ■

In veel gevallen test niemand dit soort situaties. Maar in de gevallen waarin wél zo’n check wordt gedaan, komen daar vaak hele vreemde (en gevaarlijke) resultaten uit. Ineens verschijnen er dan bijvoorbeeld schermen waarin allerlei informatie staat die helemaal niet voor

dcw september inhoud

WAAROM OCP EN CORD DE TELCO’S GAAN REDDEN

bekabeling

MPO IS UITGEGROEID TOT DÉ STANDAARD CONNECTOR ocp

NIEUWE DATAHAL SWITCH DATACENTERS GEBASEERD OP OCP normen

INTERNATIONALE AANDACHT VOOR VERNIEUWDE DATACENTERSTANDAARD EN 50600

blog

I WILL FOLLOW YOU

dcw september inhoud

12 case

OP WEG NAAR EEN DIGITAAL MODEL VAN HET DATACENTER?

NEDERLANDSE DATACENTERS bekabeling ZETTEN VOLGENDE STAP NAAR HERGEBRUIK NEXTGEN MULTIMODE FIBRE RESTWARMTE BIEDT STEVIGE GROEIKANSEN

NIEUWS

NIEUWS VAN DDA

NIEUWS VAN IT ROOM INFRA

BICSI-NIEUWS

COVERFOTO Er is een felle strijd gaande tussen de traditionele telecom-firma’s en de nieuwe zogeheten OTT (Over The Top) aanbieders van social media, online video en dergelijke. Deze OTT-spelers beschikken vaak over een hypermoderne datacenter-infrastructuur en kunnen hierdoor sneller en goedkoper hun diensten aanbieden. Daar hebben zij de veelal op oudere architecturen gebaseerde datacenter- en netwerkdiensten van traditionele telco’s niet meer voor nodig. Toch zien veel telco’s wel degelijk kansen om in deze wereld een (winstgevende) rol te spoelen. Hoe? Dankzij gebruik van Open Compute-apparatuur en een aanpak die CORD heet, meent John Laban. Maar snelheid is wel geboden.

agenda

EVENEMENTENKALENDER DATACENTERWORKS

LEES VERDER OP PAGINA

dcw september dutch datacenter index augustus 2017

peter vermeulen tekst directeur van pb7 research

DDI 67/65

DDI STIJGT TOT NIEUWE HOOGTE

In 2017 zien we dat elke meting een stijging van de Dutch Datacenter Index laat zien. Augustus is daarop geen uitzondering. We zien dat de activiteiten vooral sterk groeien bij multi-tenant datacenters, terwijl ook matige groei bij single tenant datacenters doorzet. Deze maand zien we vooral dat de investeringen voor de korte termijn meer gaan groeien.

De zomer brengt vaak een adempauze voor da-

datacenter van de activiteit. De groei neemt wel

den de verwachtingen steeds verder getemperd.

tacenters. De groei doet even een stapje terug,

wat af in het single tenant datacenter en ver-

Desondanks blijkt de groei in de afgelopen tijd

terwijl iedereen van zijn welverdiende vakantie

snelt vooral verder bij multi-tenant datacenters.

aardig door te hebben gezet en blijft men posi-

geniet. Niet dit jaar. De driemaandse terugblik

tief voor de langer termijn, maar met een wat

laat zelfs een lichte verhoging van de groei zien.

VOORUITBLIK

matiger groeitempo. Multi-tenant datacenters

Terwijl het CPB voor het eerst in 10 jaar een

Het lijkt er steeds meer op dat de snelle groei

verwachten een alsmaar verdere versnelling van

groeiverwachting van het Bruto Nationaal Pro-

van single tenant datacenters een kortstondig

de groei. De bouwplannen van huidige aanbie-

duct van boven de 3% voorspelt, gonst ook het

fenomeen is. In de driemaandse vooruitblik wor-

ders en de verwachte komst van nieuwe concurrenten uit binnen- en buitenland (zoals OVH en e-Shelter) zijn een indicatie van het optimisme in de markt. â&#x2013;

Mei-Jul Aug-Okt

12 mnd

M in gebruik

Vermogen

Investeringen

Totaal

Multi-tenant

Single tenant

Dutch Datacenter Index Augustus 2017

Data Center Management Systeem

• • • • • •

Merkonafhankelijk Uniforme alarm afhandeling Webbased bediening en beheer Centraal overzicht alle technieken 24/7 service Sterk project management

Brand

Toegang

Cracs Camera

Generatoren

Inbraak

UPS

Intercom

IoT Gateway Klimaat/ ATES/ Koeltorens

Bemetering

www.beveco.nl

dcw september ocp

HOOFDROL VOOR SOFTWARE-DEFINED DATACENTER-ARCHITECTUUR

WAAROM OCP EN CORD DE TELCO’S GAAN REDDEN Er is een felle strijd gaande tussen de traditionele telecom-firma’s en de nieuwe zogeheten OTT (Over The Top) aanbieders van social media, online video en dergelijke. Deze OTT-spelers beschikken vaak over een hypermoderne datacenter-infrastructuur en kunnen hierdoor sneller en goedkoper hun diensten aanbieden. Daar hebben zij de veelal op oudere architecturen gebaseerde datacenter- en netwerkdiensten van traditionele telco’s niet meer voor nodig. Toch zien veel telco’s wel degelijk kansen om in deze wereld een (winstgevende) rol te spoelen. Hoe? Dankzij gebruik van Open Computeapparatuur en een aanpak die CORD heet, meent John Laban. Maar snelheid is wel geboden.

Kijk eens goed naar figuur 1 op pagina 10. Hierin is duidelijk zichtbaar

gaan samenwerken, want ieder voor zich zijn zij niet in staat deze trans-

hoe moeilijk traditionele aanbieders van telecom-diensten het hebben in

formatie tot een goed einde te brengen.

hun concurrentiestrijd met Over The Top (OTT) aanbieders als Facebook en Apple. Deze OTT-aanbieders verdienen veel geld met apps als WhatsApp,

ENTER CORD

FaceTime, Hangouts en Skype. Persoonlijk kan ik mij niet meer herin-

De aandacht van telecom-firma’s richt zich met name op het omvormen

neren wanneer ik voor het laatst een internationaal telefoongesprek heb

van de traditionele telefooncentrale tot een nieuw concept. Hier speelt

gevoerd gebruik makend van een traditionele vaste lijn of een mobiele

het open source-project CORD een hoofdrol. CORD staat voor ‘Central Of-

verbinding van Vodafone, KPN of T-Mobile. Die omzet lopen de traditi-

fice Re-architected as Datacentre’. Wellicht niet de makkelijkste kreet,

onele telco’s nu dus mis en dat raakt hen hard, zoals figuur 1 laat zien.

maar het beschrijft goed waar het hier om gaat. In plaats van een dedicated hardware/software-omgeving voor telefonie (zeg maar: een ap-

Dit is niet zozeer een nieuw verhaal, maar in 2016 werd het traditionele

pliance) maakt CORD gebruik van een standaard datacenter-omgeving

telco’s duidelijk dat zij moesten ingrijpen. En wel door het model van

die met behulp van open source-software geschikt wordt gemaakt voor

de OTT’ers te kopiëren. Dit betekent in de praktijk dat zij hun oude en

het creëren van tal van diensten. Ook telefonie, maar zeker ook tal van

proprietary hardware aan de kant schuiven en overstappen op een open

andere diensten, waarvan sommige wellicht nog niet eens bedacht zijn.

source-architectuur voor zowel hun software als hardware. Alleen dan kunnen zij loskomen van de traditionele en kostbare vendor lock-in waar

Rondom CORD is een grote en zeer actieve open source community ont-

zij al jaren mee te maken hebben. Open source en samenwerking (in

staan. Interessant genoeg zijn het niet traditionele telco’s als AT&T of

goed Engels: ‘collaboration’) is inmiddels dé nieuwe manier van werken.

BT die hier de toon zetten. Geheel in lijn met de open source-traditie is

Lees hiervoor bijvoorbeeld maar eens het boek ‘The Zero Marginal Cost’

sprake van een zeer gemengd gezelschap die niet de fout heeft gemaakt

van Jeremy Rifkin. Het grote voordeel van een open source-aanpak is

om een ‘Telephone Exchange Re-architected as Datacentre’ als doelstel-

namelijk dat het sneller tot betere producten leidt. De telco’s moeten dus

ling te nemen. Het slimme van de OTT-spelers is namelijk dat zij een

HET SLIMME VAN DE OTT-SPELERS IS DAT ZIJ EEN AANPAK HEBBEN ONTWIKKELD WAARBIJ NIET TELEFONIE CENTRAAL STAAT, MAAR HET ONTWIKKELEN EN AANBIEDEN VAN DIGITALE DIENSTEN

dcw september ocp

john laban europese vertegenwoordiger open compute project

tekst

dcw september ocp

Figuur 1 (links): Over The Top omzet kannibalisatie. Figuur 2 (rechts): CORD-architectuur.

aanpak hebben ontwikkeld waarbij niet telefonie centraal staat, maar

efficiënt innoveren. Zelf even uitproberen of een nieuw idee realistisch is,

het ontwikkelen en aanbieden van digitale diensten. Maakt niet uit of het

zou kunnen werken en vereist immers niet veel meer dan een paar uren

om audio, video, spraak, applicaties of foto’s gaat - het is een software-

programmeren en vervolgens in een kleine omgeving testen. Een soft-

defined omgeving waarbij de basis geleverd wordt door een en dezelfde

ware-defined omgeving is dus niet alleen goedkoper, het is vooral sneller

architectuur. Telefonie of spraak is hierbij simpelweg een van de vele

als het gaat om innoveren. Ik durf zelfs de stelling aan dat software-

diensten die van deze onderliggende architectuur gebruik maakt.

defined innovatie stimuleert of zelfs uitlokt. Hoe anders is de traditionele telco-wereld waar voor ieder nieuw idee kostbare want proprietary ap-

SOFTWARE-DEFINED

paratuur aangeschaft dient te worden en dus ieder nieuw idee eerst door

Veel van de Central Offices (CO) ofwel telefooncentrales kennen inmid-

een bureaucratisch proces moet voordat toestemming is verkregen om

dels een historie van 40 tot 50 jaar. Iedere faciliteit telt meer dan 300

alle benodigdheden aan te schaffen. En wat als voor uw nieuwe idee nog

verschillende soorten apparaten, die allemaal proprietary zijn. Met an-

helemaal geen hardware bestaat? Gaat een traditionele telecom-vendor

dere woorden: ze zijn ontwikkeld door een fabrikant die het ‘intellectual

dat dan voor u ontwikkelen?

property’ daarvan voor zichzelf houdt. Ander belangrijk probleem: deze apparatuur (of zo u wilt: deze architectuur) is niet programmeerbaar. Een

NETWORK FUNCTION VIRTUALIZATION

nieuwe dienst toevoegen betekent dus dat nieuwe apparatuur moet wor-

In figuur 2 is een beeld geschetst van de CORD-architectuur. Het is na-

den aangeschaft die deze functie levert. Dat kost geld, om nog maar te

tuurlijk een high-level plaatje, maar het laat een paar dingen goed zien.

zwijgen van de kosten die het integreren (en testen en beheren van die

Allereerst speelt OCP-apparatuur (Open Compute) hierin de rol van werk-

integratie) van die nieuwe apparatuur in de bestaande architectuur met

paard. OCP levert de hardware voor compute, storage en network. Maar

zich meebrengt. Niet verwonderlijk dus dat het overgrote deel van de

minstens zo belangrijk is het feit dat er sprake is van een volledige ont-

CAPEX en OPEX van telco’s gekoppeld is aan hun Central Offices.

koppeling tussen software en hardware. OCP levert uitsluitend de hard-

Hier speelt echter nog een punt. Wie bestaande apparaten door middel

ware. Alle software die nodig is om deze OCP-systemen te laten functio-

van programmeren nieuwe of extra functionaliteit kan geven, kan snel en

neren, wordt geleverd door open source-projecten. Sommige zijn bekend

dcw september ocp

(OpenStack bijvoorbeeld of Docker), andere wellicht wat minder - denk aan Chef of ONOS.

kleine bedrijven • E-CORD voor enterprise-toepassingen • M-CORD voor mobiele toepassingen

Verder is in figuur 2 goed te zien dat de proprietary appliances waaruit een CO momenteel bestaat geheel is verdwenen. De functies die zij bie-

GEVOLGEN VOOR BRANCHE

den c.q. boden worden nu overgenomen door software. Hierbij speelt

Mooi verhaal, denkt u nu vast, maar wat is de relevantie daarvan voor

met name NFV ofwel Network Function Virtualization een hoofdrol.

mij? Of u nu werkzaam bent in de datacenter-industrie, voor een telecomaanbieder werkt of juist bij een ICT-vendor - de impact zal groot zijn.

KOSTENBESPARINGEN Opmerkelijk aan de architectuur in figuur 2 is dat deze in principe gelijk

Vooral het gebruik van OCP-hardware zal er flink inhakken bij traditionele

is aan de opzet die OTT-players voor hun datacenter hebben gekozen. Het

aanbieders van telco-hardware. Voor ICT-vendoren is de situatie minder

gaat bovendien niet om nieuwe en nog onvolwassen technologie. Wel-

duidelijk. Gaan zij op de OCP-trein springen en zelf ook open hardware

nee: deze aanpak wordt al sinds 2015 toegepast door de OTT’ers en we

leveren? Of laten zij deze markt helemaal over aan de Aziatische aan-

kunnen inmiddels dus gerust spreken van ‘mature technology’.

bieders die wél heel snel hebben gereageerd? Kijkt men liever naar een doorgroei richting diensten?

Van de traditionele telco’s is het Amerikaanse AT&T het verst met de migratie naar CORD. Alle 4.700 CO’s van deze telco in de VS worden omgezet

Voor de toeleveranciers aan de datacenter-industrie zullen de gevolgen

naar de CORD-aanpak. SK Telecom uit Korea gaat minstens zo hard als de

ook groot zijn, maar zeker niet altijd negatief. Tal van deze aanbieders

Amerikanen. De Europeanen zijn (helaas) trager. Tijdens de OCP Summit

leveren nu ook al aan telco’s en die rol zal niet zozeer veranderen. Wel

in maart 2016 hoorde ik topmensen van de Europese telco’s verklaren dat

zien we dat OCP ook een duidelijke rol begint te spelen als het gaat om

zij haast hadden. Maar de eerste Europeaan die over is op CORD heeft dit

de verdere inrichting van computerzalen. Power, koeling - het wordt al-

niet voor eind 2018 voor elkaar.

lemaal anders gedaan binnen OCP dan we traditioneel gewend zijn. Maar wie in staat is zich deze kennis eigen te maken en te combineren met

AT&T’s John Donovan heeft inmiddels al tal van voordelen van het imple-

eigen producten en diensten, zou wel eens als een winnaar uit deze strijd

menteren van CORD op een rij gezet. Zoek op YouTube maar even op ‘John

naar voren kunnen komen.

Donovan’ en ‘Open Network Summit’ voor een aantal van zijn presentaties. Let daarbij vooral op dat het AT&T niet zozeer te doen was om kos-

Voor alle aanbieders geldt echter: stil staan is geen optie. Kijk hiervoor

tenbesparingen, maar vooral om snelheid, innovatie en wendbaarheid.

maar eens naar de ontwikkeling van de aandelenkoersen van traditionele

Desondanks heeft het concern tot 70% aan besparingen op hardware-

vendoren die telecomapparatuur leveren. Volg hun aandelenkoers gedu-

kosten kunnen maken.

rende de afgelopen - zeg - twee jaar. En kijk dan eens naar de verwachtingen die analisten uitspreken over de toekomst van deze firma’s nu zij

CORD-SMAKEN

zich geconfronteerd zien met een open source community als CORD. Dat

Er is niet zozeer één CORD dat voor alles een oplossing biedt. CORD komt

geldt helemaal voor bedrijven die gericht zijn op het bouwen, onderhou-

in een aantal smaken (zie figuur 3):

den en beheren van enterprise datacenters. Mijn inschatting is dat deze markt de komende jaren een enorme krimp te zien gaat geven. Ik schat

• R-CORD voor ‘residential’ ofwel voor diensten voor huishoudens en

dat in 2025 deze enterprise datacenter-markt met 80% zal zijn gekrompen. Zoals ik al zei: stil staan is geen beste strategie. MEER WETEN? • YouTube - Open Compute Project kent een eigen kanaal met inmiddels meer dan 200 video’s over tal van (deel)onderwerpen • CORD - kijk voor meer info op de website van CORD: http://opencord.org. Interessant is met name ook: http://opencord.org/ linux-com-the-cord-project-unforeseen-efficiencies-a-truly-unifiedaccess-architecture/ • Open Compute Project Telco Project - http://www.opencompute.org/ projects/telco

■

dcw september case

OP WEG NAAR EEN DIGITAAL MODEL VAN HET DATACENTER?

RABOBANK BOUWT 3D-MODEL VAN EIGEN IT-LANDSCHAP Waar BIM ofwel Building Information Model kan helpen om het beheer van een gebouw te verbeteren, zo kan een 3D-model helpen om de IT-infrastructuur efficiënter en goedkoper te maken. Rabobank heeft nu zo’n model ontwikkeld. Is de volgende stap een 3D-model van het datacenter inclusief technische infrastructuur? Het in kaart brengen van de IT-organisatie van

het 3D-model te leren.

ziet dat problemen in IT niet van de ene op de

een grote organisatie is lastig. De Rabobank

“Dit is de eerste keer dat een organisatie de in-

andere dag opgelost kunnen worden.”

heeft dat opgelost door een 3D-model te bou-

vestering heeft gedaan om het eigen IT-land-

wen van de eigen organisatie en ondersteu-

schap op deze manier zichtbaar te maken”,

Rabobank WRR (Wholesale, Rural & Retail)

nende IT-systemen, om zo duidelijk te maken

benadrukt Hans Tesselaar, Executive Director

bouwde twee modellen; één van de huidige

waar verbeterpunten liggen. Het toekomst-

bij het Banking Industry Architecture Network

en één van de toekomstige situatie. De bank

model, dat sterk lijkt op het Business Capa-

(BIAN). “Iedereen die het model ziet, herkent

staat aan de vooravond van een grote tran-

bility Model van BIAN, helpt de bank om de

meteen veel. Het maakt heel goed de proble-

sitie, en om de status van de bank in kaart

gewenste transitie te visualiseren. Inmiddels

men en vraagstukken van IT inzichtelijk, op

te brengen, zijn de 3D-modellen in opdracht

staan andere organisaties in de rij om ook van

een manier waarop ook een Raad van Bestuur

van Angelique Slach, toenmalig Global Head of Operations bedacht en vervolgens ontworpen door Business Architect Karina Gevorgyan. Samen met Anne-Marie Breuker, Business Architect bij Rabobank WRR en trainer van het 3D-model, draagt ze het verhaal van de modellen uit. Breuker benadrukt dat het zicht op de complexiteit van de organisatie simpelweg te klein was. “We wilden iets creëren dat een wauw-effect zou veroorzaken binnen de bank. Het moest de hele organisatie aanspreken, van Raad van bestuur tot de werkvloer. En dan het liefst visueel en permanent. Zo kwamen we op het idee van deze maquette.”

dcw september case

van de redactie

tekst

DRIE MAANDEN INFORMATIE VERZAMELEN

toezichthouders in het verleden werkten met

De complexiteit van de Rabobank - en dus

rapportages, willen ze nu graag data van de

De meeste bedrijven zitten in een vergelijkba-

ook het model - komt voort uit het verleden.

banken inzien. Omdat er zoveel verschillende

re situatie, en kunnen daardoor veel leren van

Van oorsprong is de bank een coöperatie, een

systemen binnen de Rabobank bestaan, is een

het 3D-model van de bank. “Iedereen die het

verzameling van vele bank-eilanden. Klanten

team nodig om alle data aan elkaar te knopen.

ziet, wil eigenlijk meteen een kopie om aan

worden van oudsher lokaal of regionaal be-

Met de implementatie van het nieuwe model

hun baas te laten zien”, vertelt Tesselaar. “Het

diend, en zo kan het zijn dat er binnen de bank

wil de bank dit voorkomen. De derde reden

geeft een wauw-gevoel, letterlijk een blik op

bijvoorbeeld al acht verschillende leningad-

voor de transitie is kostenbesparing. Slimmer

de toekomst.”

ministraties bestaan, ieder met bijbehorende

werken is nu eenmaal goedkoper, benadrukt

werkwijze. De bouwers van het model hebben

Breuker.

modellen nog meer op elkaar af te stemmen.

De 3D-maquette is door Rabobank nu ook in virtual reality gebouwd, om een extra bele-

eerst drie maanden gespendeerd aan het verzamelen van alle informatie uit alle uithoeken

3D-MODEL GEEFT WAUW-GEVOEL

vingselement toe te voegen. Er zijn ook plan-

van de bank. Breuker: “We doen veel dezelfde

Hans Tesselaar is heel blij met het initiatief,

nen om met hologramtechnieken een virtuele

dingen op verschillende manieren, dat maakt

want ook de andere leden van het BIAN kun-

maquette op te bouwen.

het complex. Rabobank wordt ook steeds glo-

nen lering trekken uit het Rabo-model. Het

baler, en klanten merken dat ze in Singapore

toekomstmodel van de bank heeft veel over-

In de bancaire wereld draait het om standaar-

anders worden geholpen dan in Utrecht. Dat

eenkomsten met het Business Capability Mo-

disatie, benadrukt Tesselaar. “Dat is belangrijk

willen we veranderen.”

del (Service Landscape) van BIAN, en maakt

voor nieuwe technologieën als blockchain en

de toegevoegde waarde van het model heel

direct payments. Daarbij kan niet iedereen zijn

Naast de globalisering is de veranderende

duidelijk. Bij de bouw kende de Rabobank het

eigen pad volgen. BIAN speelt een belangrijke

manier van werken van toezichthouders ook

model van de BIAN niet, maar inmiddels heb-

rol bij het definiëren van die nieuwe regels.” ■

een drijfveer voor de Rabobank. Waar bancaire

ben beide partijen afgesproken om de twee

dcw september bekabeling

FIBER-TECHNOLOGIE IN HET DATACENTER:

MPO IS UITGEGROEID TOT DÉ STANDAARD CONNECTOR De vaststelling dat dankzij de enorme groei van de informatietechnologie ongekende hoeveelheden data verstuurd worden is natuurlijk niet nieuw. Wél nieuw is dat een oude technologie als Ethernet steeds beter in staat blijkt om deze vloedgolf aan data via Multi-Mode Fiber (MMF) te verwerken. Ab Vingerling van Rosenberger-OSI legt in dit artikel uit hoe dit in zijn werk gaat. Hij gaat daarbij onder andere in op de ‘Roadmap to the Terabit Mountains’ die is opgesteld door de Ethernet Alliance. Opvallend is de overheersende rol die de MPO-connector is gaan spelen - een positie die de komende jaren gehandhaafd zal blijven. Van 1995 tot 2010 verliep de ontwikkeling van Ethernet over Multi-Mode Figuur 1: Roadmap to the Terabit Mountains

Fiber (MMF) in feite heel rustig (zie figuur 1). Ethernet-snelheden ontwikkelden zich in die periode lineair: van 10 Mb/s naar Fast Ethernet ofwel 100 Mb/s naar 1Gb/s en 10 Gb/s. Rond 2010 zag de eerste 100G Ethernetversie het licht: 100GBASE-SR10. SNELLERE LED’S EN LICHTBRONNEN Onder 1G werd de snelheidsverhoging van Ethernet multi mode transceivers gerealiseerd door enerzijds snellere LED’s toe te passen en anderzijds snellere lichtbronnen in de vorm van VCSEL ofwel ‘vertical cavity surface emitting lasers’. Daardoor kon de gewenste hoeveelheid data serieel verstuurd worden via twee MMF-vezels (één per richting) met gebruik van fiber optic (FO) duplex-connectoren. Met de komst van 40GBASE-SR4 en 100GBASE-SR10 voldeed deze aanpak niet meer. Met de komst van deze standaarden werd het noodzakelijk om de data in vier of tien data streams op te splitsen, waarbij iedere stream met een snelheid van 10 Gb/s wordt verwerkt. Multi-mode lichtbronnen sneller dan 10G zijn niet geschikt om data serieel te versturen, vandaar de noodzaak om de datastroom te verdelen over meerdere streams die parallel aan elkaar worden verzonden. Er is wederom sprake van één

dcw september bekabeling

ab vingerling rosenberger-osi

tekst

Figuur 2: MPO met SR4 polariteit

vezel per richting, zodat 40 Gb/s acht vezels vereist, terwijl voor 100 Gb/s

WHITEPAPER DOWNLOADEN

twintig bidirectionele vezels nodig zijn. Daarmee begon ook het tijdperk

Rosenberg heeft een whitepaper getiteld ‘Roadmap to 400 Gigabit

van de passieve parallelle optics over MMF.

Ethernet over Multimode Fiber’ opgesteld waarin dieper op deze ontwikkelingen wordt ingegaan. Dit document kan hier worden ge-

NIET GOED

download: www.datacenterworks/whitepaper-rosenberger

40GBASE-SR4 paste echter niet goed in de snelheidsverbeteringen die we bij Ethernet gewend zijn. De reden hiervoor is dat de gewenste Short

van de MPO-connectorinterface waarbij twintig MMF-vezels in twee rijen

Reach 4 (SR4) transceivers in de QSFP-form factor al tegen aantrekkelijke

van tien zijn ‘gestapeld’. De zogeheten 2x10-configuratie.

kosten en bovendien in de vorm van zeer betrouwbare producten beschikbaar waren. Deze waren namelijk oorspronkelijk ontwikkeld voor de

DEFACTO STANDAARD

multi-mode parallelle optics-versie van Infiniband 4x elektrische inter-

De MPO-standaard als transceiver connectorinterface werd voor het eerst

face. Een product dat uit het begin van deze eeuw stamt. Deze transcei-

gebruikt bij 40GBASE-SR4 en 100GBASE-SR10 en is in de loop van de

vers maken gebruik van een push-on connector (ook wel multifiber

jaren uitgegroeid tot de defacto standaard voor passieve bekabeling. De

push-on of MPO genoemd) en zijn aangepast om met acht vezels uit de

oorspronkelijke MTP-merknaam voor fiber optic is ontwikkeld door US

voeten te kunnen. Tegenwoordig noemen we dit ook wel ‘SR4 polarity’

Conec in de jaren negentig. Het was echter IBM dat in nauwe samenwer-

(zie figuur 2).

king met Rosenberger-OSI de MTP breed in de markt zette. De kernfunctionaliteit van MTP is in het jaar 2000 als MPO opgenomen in een formele

De eerste transceivers voor 100GBASE-SR10 kenden een zogeheten ‘C

standaard, de IEC 61754-7. US Conec heeft de kwaliteit en de prestaties

form factor pluggable‘ module (CFP). Deze vereiste een nieuwe versie

van de MTP verder ontwikkeld, maar heeft er daarbij wel altijd voor gezorgd dat voldaan wordt aan de MPO-standaard (zie figuur 3). Overigens

AMS-IX MTP

is MPO dus een merknaam. De standaardisatieprojecten richten zich met name op de doelstelling om een minimale transmissielengte over MMF te realiseren van 100 meter. De definitie van MMF gaat uit van een zogeheten ‘graded index’ van 50µm diameter van de kern van de vezel bij een 125µm mantel (50/125µm) OM4 fiber conform de ISO-standaard 11801. Kortere lengtes over OM3 kunnen eveneens toegepast worden, waarbij echter van geval tot geval onderzocht moet worden in hoeverre bestaande OM3-bekabeling kan worden gebruikt.

dcw september bekabeling

Figuur 3: Multi-Mode Fibre

Figuur 4: De interfaces van vandaag en morgen

OVERHEERSENDE POSITIE

Zoals weergegeven in figuur 4 is MPO de standaard connector voor MMF

Uit meerdere marktonderzoeken is inmiddels duidelijk geworden dat

transceivers sinds 40GBASE-SR4. Bij toekomstige MMF Ethernet-standaar-

100G transceivers de komende tijd de toon gaan zetten in datacenters

den met hogere data rates zal deze positie ook zo blijven. Let echter wel

en daar zelfs een dominante positie zullen gaan innemen. Deze verwach-

op dat er meerdere soorten en typen MPO-connectoren zullen ontstaan.

tingen sluiten goed aan op de vraag die vanuit de markt op leveranciers

Deze zullen speciale polariteiten kennen voor de diverse vezels, zodat

afkomt. Dat is dan ook meteen de verklaring voor het feit dat binnen de

voor goede ondersteuning voor verschillende toepassingen kan worden

Ethernet Alliance nieuwe 100G Ethernet-varianten worden ontwikkeld.

zorggedragen. ■

De eerste daarvan was dus 100GBASE-SR10 die in 2010 werd gepubliceerd. In 2015 volgde 100GBASE-SR4, terwijl naar verwachting in 2018 100GBASE-SR2 zal verschijnen. Alle deze standaarden gaan uit van passieve parallelle opties op basis van de MPO-connector.

DE ONTWIKKELING VAN NIEUWE IEEE 802.3 ETHERNET-STANDAARDEN • 25GBASE-SR - Door de ontwikkeling van 100GBASE-SR4 in 2015 werd het noodzakelijk een nieuwe stan-

- Deze is ontworpen voor het aggregeren

- Het ziet er naar uit dat de transceiver de QSFP

van vier 50G server-poorten naar één 200G

forma factor zal gebruiken met een MPO con-

switch-poort

nectorinterface. Er zal vermoedelijk sprake

daard te ontwikkelen voor een lagere snel-

- Geplande introductie: 2018

zijn van een polariteit die hetzelfde is als SR4

heid in de vorm van 25GBASE-SR. Deze is in

- Vermoedelijk zal de transceiver gebruik

maar waarbij dan alleen de twee buitenste

maken van de SFP+ form factor met LC-Duplex

vezels aan iedere zijde van een 120-vezels

als connectorinterface, maar dan met 50 Gb/s

MPO worden benut

2016 formeel vastgelegd als IEEE 802.3by - Ontwikkeld voor het aggregeren van vier 25G server-poorten naar één 100G switch-poort

als snelheid • 200GBASE-SR4

- De transceiver gebruikt de bekende SFP+ form factor met LC-Duplex connectorinter-

• 100GBASE-SR2

face, maar dan met 25Gb/s snelheden

- IEEE 8023.cd doet momenteel ook onderzoek naar 100GBASE-SR2

• 50GBASE-SR - Om naar 200GBASE-SR4 te kunnen groeien verricht momenteel een taskforce binnen IEEE

- Bedoeling van dit project is om twee 50G server-poorten te kunnen aggregeren naar één 100G switch-poort.

802.3cd een studie naar de ontwikkeling van

- Deze Ethernet-versie staat gepland voor

een voor lagere snelheden bedoelde 50GBA-

2018 en zal samen met 50GBASE-SR worden

SE-SR-standaard

gepubliceerd

- IEEE 802.3cd doet momenteel onderzoek naar deze derde Ethernet-snelheid - De planning voor publicatie is 2018, samen met 50GBASE-SR en 100GBASE-SR2 - De configuratie zal vermoedelijk vergelijkbaar zijn met de eerdere Ethernet SR4-devices: QSFP transceivers met 4x 50G MPO-connector interface en de bestaande SR4-polariteit

dcw september blog simon blake director emea marketing bij vertiv

‘MISSION-CRITICAL’ IN DE DIGITALE EEUW - BEDRIJFSKRITISCH OF MISSION IMPOSSIBLE? Het woord ‘bedrijfskritisch’ komt van het Engelse ‘mission-critical’. Dit

de IT-professional verandert. Zo moet de strategie strak in lijn zijn met

woord komt van oorsprong uit de defensiewereld, waar uitval van com-

de overkoepelende bedrijfsdoelstellingen, en moet nauw samengewerkt

municatie of infrastructuur mensenlevens kan kosten. Ook in de IT-we-

worden met de mensen die deze strategie uiteindelijk zullen implemen-

reld zijn bedrijven tegenwoordig sterk afhankelijk van infrastructuren.

teren. Ook moeten nieuwe bedrijfskritische technologieën beschikbaar

Bedrijfskritische infrastructuren zijn essentieel geworden voor de busi-

gemaakt worden voor het volledige bedrijf, en moet uiteraard de juiste

ness; net als in het veld is ook hier downtime geen optie.

technologie gekozen worden die kan voldoen aan de bedrijfseisen.

Datacenters zijn het hoofdkwartier van deze infrastructuren. Maar daar-

Om het bedrijf draaiende te houden, moet kortom in eerste instantie het

naast zijn er steeds meer kleinere onderdelen bijgekomen die ook steeds

juiste infrastructuurmodel geïmplementeerd zijn. En, niet te vergeten,

vaker bedrijfskritisch zijn - vergelijk het met commandoposten, om in de-

het juiste team beschikbaar zijn dat dit model effectief weet te beheren.

fensietermen te blijven spreken. Een kassasysteem in een winkel is voor

Eenmaal gekozen, geïmplementeerd en uitgevoerd, is de kans groter dat

retailers net zo bedrijfskritisch als een infrastructuur die offshore boorei-

technologiestrategie bedrijfswaarde zal opleveren. En in het huidige di-

landen verbindt met het vasteland is voor een oliemaatschappij. En met

gitale klimaat is dat een verandering die zeker de moeite waard is. ■

de ontwikkeling van het Internet of Things zullen er alleen maar meer commandoposten bij komen en bovendien steeds wijder verspreid zijn. Ook in het dagelijks leven zullen de eisen voor bedrijfskritische faciliteiten veranderen. Bedrijfsstrategieën zijn namelijk onherroepelijk verweven met technologie. Voor de gemiddelde werknemer is het niet meer voldoende om alleen maar te kunnen e-mailen. Want zowel als klant, consument én professional verwachten we tegenwoordig altijd en overal toegang tot bestanden en applicaties. Wat betekent dat voor IT-professionals? Het doel van zakelijke IT is altijd geweest om ondersteuning te bieden zodat het bedrijf kan blijven draaien. Maar tegenwoordig is de business technologie - IT is in veel gevallen de essentie van bedrijfsvoering. Om operationeel te zijn én te blijven, is een goede infrastructuur - alle technologiefaciliteiten en -mogelijkheden die het bedrijf in staat stellen om te werken - dus essentieel. En dat gaat vandaag de dag veel verder dan alleen de IT-afdeling; beslissingen nemen op het gebied van technologie gaat al lang niet meer over bits en bytes. Management van kritieke infrastructuren is belangrijker, maar ook ingewikkelder dan ooit. Waar veranderingen in bedrijfsvoering vaak een reactie waren op technologische ontwikkelingen, is in de toekomst steeds vaker het tegenovergestelde waar: IT zal steeds vaker de katalysator zijn voor bedrijfsbrede discussies. Dat betekent dat de rol van

dcw september ocp

KEUZE VOOR OPEN STANDAARDEN MAAKT DATACENTER GESCHIKT VOOR OPEN RACK

NIEUWE DATAHAL SWITCH DATACENTERS GEBASEERD OP OCP Switch Datacenters heeft de nieuwe colocatie-datahal in Switch AMS1 ingericht volgens OCPstandaarden. Het betekent dat de nieuwe colocatie-faciliteit in Amsterdam geschikt is voor het huisvesten van Open Rack-systemen die volgens Open Compute Project (OCP) principes zijn ontwikkeld.

dcw september ocp

van de redactie

tekst

Switch Datacenters is een Europese leverancier van build-to-suit corpora-

van Switch Datacenters, officieel member van de OCP community. “Met

te datacenters en colocatie services. Het beschikt over eigen datacenters

onze innovatieve aanpak hopen wij toekomstige verwachtingen waar te

in Amsterdam en Woerden. Open Compute Project (OCP) is oorspronkelijk

kunnen maken, van zowel nieuwe als onze bestaande datacenter-klanten

door Facebook geïnitieerd, terwijl Intel, Rackspace en Microsoft eveneens

- waaronder IBM, 3W Infra, PWC en PCextreme.”

in een vroeg stadium in OCP zijn gestapt. Alle datacenters van Facebook zijn inmiddels 100 procent OCP-ready. Ook andere tech-reuzen - waaron-

“Al heel wat telecompartijen hebben de OCP-standaarden inmiddels ge-

der Google, Cisco, IBM, Ericsson, NetApp, AT&T en Lenovo - zijn officieel

ïntegreerd in hun oplossingen”, zegt Snip. “Als colocatie provider zijn wij

toegetreden tot het Open Compute Project.

op dit moment weliswaar een van de eerste in Europa, maar ik verwacht

Het feit dat Switch AMS1 geschikt is voor het huisvesten van Open Racksystemen betekent dat het datacenter op zo’n manier is ingericht dat ook

EUROPEES DEMONSTRATIECENTRUM

OCP-gespecificeerde apparatuur gehuisvest kan worden. Steeds meer fa-

Switch Datacenters heeft het plan om in Switch AMS1 een demon-

brikanten brengen apparatuur op de markt die volgens OCP-principes is

stratiecentrum in te richten, in partnership met partnerorganisatie

ontwikkeld en gebaseerd op open standaarden. Deze principes zorgen

Circle B. Hier kunnen Europese enterprises, cloud, hosting en service

volgens de leden van OCP voor verhoogde energie-efficiëntie en een

providers met eigen ogen zien wat het gebruik van OCP-standaarden

verlaging van operationele kosten, terwijl ook sprake is van agility ten

mogelijk voor hen kan betekenen. Circle B is een Nederlandse le-

behoeve van veeleisende applicaties.

verancier van OCP-gebaseerde oplossingen, nauw verbonden met Wiwynn - de leverancier van Facebook van op OCP gebaseerde ser-

ONLINE GAMING, IOT, CLOUD

ver- en storage-apparatuur. Circle B zal in het demonstratiecentrum

“Switch Datacenters heeft als doelstelling om innovatieve en toekomstbe-

een op OCP-standaarden gebaseerde end-to-end totaaloplossing in-

stendige datacenters te ontwikkelen”, zegt Gregor Snip, CEO en oprichter

richten, in het verlengde van Switch Datacenters’ colocatie services.

dcw september ocp

dat andere colocatie-aanbieders binnenkort zullen volgen. De vraag vanuit enterprise-organisaties naar OCP-gespecificeerde datacenters voor het huisvesten van hun IT-infrastructuren zal namelijk toenemen. Colocatiedatacenters die zijn gebaseerd op OCP-principes zijn specifiek ontworpen voor hoge energie-efficiëntie en schaalbaarheid, terwijl de operationele complexiteit wordt gereduceerd. Het is dé manier om agile te kunnen opereren en mee te gaan met ontwikkelingen zoals Internet-of-Things (IoT), cloud computing en online gaming. Voor een augmented virtual reality game bijvoorbeeld, is het echt belangrijk om end-to-end een agile IT-infrastructuur te hebben - vanaf het datacenter tot en met de server en

BELANGRIJKSTE FEATURES OCP GESPECIFICEERDE DATAHAL IN SWITCH AMS1:

netwerkinfrastructuur.”

– Open Rack V2 apparatuur onsite beschikbaar - racks met een hoge

EXPANSIE SWITCH AMS1

– Hot-aisle containment - deze setup resulteert in een thermische

energie-efficiëntie die zijn uitgevoerd volgens OCP-standaarden De nieuwe datahal van Switch Datacenters in Switch AMS1 is gevestigd op

warmteopslag die 20 procent efficiënter is dan een cold corridor lay-

het internetknooppunt in Amsterdam Zuidoost. Het voegt 1.000 vierkante

out

meter colocatie-ruimte toe aan dit datacenter. Het datacenter biedt voor

– Lithium-ion batterijen beschikbaar op rackniveau - dit maakt het ge-

de 1.000 vierkante meter extra vloeroppervlak een power-capaciteit van

bruik van een gecentraliseerde UPS overbodig, wat significante ener-

2 MW en een redundant uitgevoerde (2N) power-configuratie.

giebesparingen kan opleveren. Het energieverlies bij een traditionele UPS met dubbele conversie is doorgaans 4 à 5 procent

In lijn met de richtlijnen vanuit Open Compute Project (OCP) heeft Switch

– Bekabeling aan de voorzijde van de racks - op deze manier kunnen

Datacenters een modulair, energie-efficiënt en simpel te onderhouden

engineers hun onderhoudswerkzaamheden uitvoeren aan de koude

datacenter lay-out ontwikkeld met een gecalculeerde pPUE van 1,04. Een

zijde van de hot aisle containment setup

integraal onderdeel van deze OCP gebaseerde lay-out is de sterk schaal-

– Private suite-mogelijkheid, met een capaciteit van 50 racks - POD’s

bare, indirect adiabatische koeling met directe terugwinning van warmte

van 48 racks gebaseerd op OCP-standaarden, en twee 19” racks (rijen

middels een door Switch Datacenters ontwikkelde en gepatenteerde

van 24+1)

technologie voor warmtewisseling. Ook de UPS-technologie en stroom-

– Optie voor uitschakelen UPS - UPS power is onsite beschikbaar, maar het is mogelijk om de UPS-functie uit te zetten, in lijn met OCP-stan-

distributie in Switch AMS1 zijn uitgevoerd volgens OCP-standaarden.

daarden – Top-of-rack connectiviteits- en elektriciteitsbekabeling - om het gebruik van top-of-rack switch technologie te faciliteren, in lijn met OCP standaarden – Geen drempels in de datahal corridors - dit zorgt ervoor dat OCP racks geen obstakels tegenkomen wanneer deze naar hun plek in de datahal worden gebracht – Een lift geschikt voor 21” OCP racks met voorgeïnstalleerde apparatuur - Switch Datacenters heeft een lift ingebouwd die een belasting aan kan van 1.450 kg – Toegangshoogte hoger dan 2.40 meter - dit maakt het datacenter geschikt voor Open Rack systemen inclusief pallets –

Hoge vloerbelasting mogelijk - in lijn met OCP-standaarden ■

OCP EN TELECOM Aanbieders van telecommunicatiediensten kiezen steeds vaker voor een aanpak die gebaseerd is op open source-principes. Met de komst van 5G kiezen zij steeds meer voor initiatieven zoals OpenCORD en MANO, het OCP Telecom Infra Project in plaats van traditionele appliances. Hierbij maken zij gebruik van virtuele netwerkfuncties in een eigen cloud op basis van op OCP gebaseerde hardware. Deze eigen cloud kunnen zij gemakkelijk opbouwen in een regionaal datacenter.

dcw september normen

INTERNATIONALE AANDACHT VOOR VERNIEUWDE DATACENTERSTANDAARD EN 50600 Datacenternormen zijn continu in beweging. De Tier-classificatie was lange tijd de facto standaard. Maar de nieuwe Europese norm NEN-EN 50600 komt steeds meer voor het voetlicht. De opstap naar de internationale ISO/IEC-norm is zelfs al in volle gang. In dit artikel gaat Niek van der Pas (Voorzitter Norm Commissie / Lead Data Center Expert bij datacenterleverancier Minkels) in op de NEN-EN 50600 en de groeiende internationale aandacht voor deze norm.

dcw september normen

van de redactie

tekst

ONTWERPTRAJECT

licht haalt hij de 200 km per uur en loopt hij dan 1 op 5, maar wanneer rijd

Het eerste deel van de datacenterstandaard EN 50600 ‘Information tech-

je nu echt 200 km per uur? Hetzelfde geldt voor een datacenter. Daarom

nology - Data centre facilities and infrastructures’ werd vijf jaar geleden

gaat de EN 50600 uit van de ‘designed’ PUE (dPUE): ontwerpen op basis

al gepresenteerd. Sindsdien hebben de normcommissies niet stilgezeten.

van de te verwachten capaciteit. De EN 50600 geeft richtlijnen voor het

Van der Pas: “Inmiddels is de EN 50600 ook gereed als Europese norm en

bepalen van de dPUE en het meten van verbetering.”

is er alweer gestart met de revisie, aan de hand van de reacties uit het veld. Steeds meer datacentereigenaren en ICT-managers gebruiken de

VEILIGHEID

norm voor een effectieve inrichting van datacenters en computerruimtes.

Ook is het mogelijk om het gewenste veiligheidsniveau vast te stellen

De standaard geeft niet alleen inzicht in het ontwerptraject - van strate-

middels de EN 50600. “Hierbij kun je denken aan bescherming tegen on-

giebepaling tot ingebruikname - maar ook in KPI’s, best practices en de

bevoegden, maar ook tegen invloeden binnen de datacenteromgeving

operations van datacenters.”

(vuur, water) en externe invloeden (aardbevingen en overstromingen). Verder besteedt de EN 50600 ook - in mindere mate - aandacht aan on-

KWALITEIT

derwerpen als schaalbaarheid, modulariteit en aanpassingsvermogen.”

Datacentereigenaren die de EN 50600 als uitgangspunt nemen, leggen de nadruk op kwaliteit. “Juist door operational excellence kunnen datacenters zich onderscheiden - het is het stukje zekerheid waar klanten naar op zoek zijn”, aldus Van der Pas. “Om deze reden krijgt de EN 50600 steeds meer aanhangers. Neemt een datacentereigenaar de EN 50600 niet als uitgangspunt, dan is daar op zich niets op tegen. De EN 50600 is enkel een richtlijn en heeft geen dwingend karakter. Wel zullen klanten naar verwachting steeds meer naar kwaliteitsborging - en dus certificering volgens de EN 50600 - gaan vragen. Aanpassingen aan het datacenter in

FIGUUR 2:

een later stadium zullen dan vele malen duurder uitpakken, dan in het begin van het ontwerpproces. Met als gevolg dat er minder controle is op het proces en de kosten.” Dit beeld weet Van der Pas treffend te schetsen in figuur 2. Volgens de EN 50600 bepalen drie pijlers samen de kwaliteit van het datacenter: beschikbaarheid, veiligheid en energie-efficiëntie. “In een vroeg stadium is het mogelijk om de kosten in te schatten voor bijvoorbeeld een bepaald veiligheidsniveau of een bepaalde energie-efficiëntie. De standaard biedt richtlijnen om vast te stellen welk niveau gewenst is op deze drie gebieden.” Aanpassingen aan een datacenter worden in een latere fase van het ont-

BESCHIKBAARHEID

werptraject steeds duurder (met als piek: fase 11). De EN 50600 nodigt da-

Door middel van een business risk analysis is het mogelijk om het be-

tacentereigenaren uit om in een vroeg stadium (vanaf fase 1) na te denken

schikbaarheidsniveau te bepalen. “Hier wordt gekeken naar twee facto-

over de inrichting van een datacenter, zodat er meer controle is op het pro-

ren: de downtime kosten en de risico’s. Komt uit deze analyse naar voren

ces en de kosten.

dat een zeer hoge beschikbaarheid gewenst is, dan is een redundante uitvoering van systemen noodzakelijk. Je kunt je voorstellen dat de beschikbaarheid binnen het datacenter van de luchtverkeersleiding op een hoger niveau moet liggen, dan bij bijvoorbeeld een advocatenkantoor. Deze niveaus variëren van 1 tot 4, waarbij klasse 1 staat voor een lage beschikbaarheid en klasse 4 voor een zeer hoge beschikbaarheid.” ENERGIE-EFFICIËNTIE De Power Usage Effectiveness (PUE) bepaalt in grote mate de energieefficiëntie van een datacenter. “Nu is het niet realistisch om de PUE te berekenen bij een belasting van 100%, als een datacenter niet voor de volle 100% in gebruik zal zijn. Je kunt dit vergelijken met een auto. Wel-

dcw september normen

INTERNATIONALE AANDACHT

in de toekomst eenvoudiger wordt. “Als de opstap naar de internationale

Inmiddels is de opstap van Europese naar internationale ISO/IEC-norm in

ISO/IEC-norm een feit is, geldt de norm in meerdere landen. Datacenters

volle gang. “De ISO/IEC Technische specificatie is er naar verwachting bin-

hoeven dan maar aan één norm te voldoen. Een datacenterontwerp is

nen een jaar. Dan start het proces tot omzetting naar een standaard.”

dan in verschillende landen inzetbaar. Dit leidt tot lagere kosten voor da-

Maar van waar die internationale aandacht? Van der Pas legt uit: “Er is

tacentereigenaren: minder productaanpassingen en een lagere kostprijs.

een duidelijke behoefte aan professionalisering. De EN 50600 is een

Hier kan de (eind)klant ook van profiteren. Datacenterleverancier Minkels

brede, complete en internationaal toepasbare set - breder dan de Tier-

neemt deze standaard nu al als uitgangspunt. Klanten zijn zo verzekerd

classificatie die lange tijd de facto standaard was. De Amerikaanse Tier-

van een energie-efficiënte, veilige datacenteroplossing die bijdraagt aan

indeling behandelt enkel de beschikbaarheid van datacenters. Er wordt

een optimale beschikbaarheid.” ■

dus gekeken naar het ontwerp en de bouw van een datacenter, maar niet naar het gebruik. Energie-efficiëntie en veiligheid blijven dus bui-

Op 14 november geeft Niek van der Pas een presentatie over dit on-

ten beschouwing - net zoals best practices. Een ander verschil is dat het

derwerp op IT Room Infra. Hij zal hier onder andere ingaan op de

Amerikaanse ‘Uptime’ zorgdraagt voor de inhoud van Tier, maar ook voor

designaspecten en het gebruik van de NEN-EN 50600 norm tijdens

de certificering. Bij de EN 50600 zijn inhoud en certificering van elkaar

het ontwerptraject van een datacenter, de opbouw van de norm, cer-

gescheiden. Alle Europese landen die deel wilden nemen, hebben bijge-

tificering en de uitgangspunten waarop de norm is gebaseerd.

dragen aan de EN 50600 en onderhouden hem vanuit nationale standaardisatiecomités. Aparte instanties verrichten de certificering.” TOEKOMST Van der Pas verwacht dat de inrichting van datacenters en serverruimtes

dcw september blog mees lodder wcoolit

DCIM: I WILL FOLLOW YOU DEEL 2

Zoals vorige keer beloofd, hierbij mijn hulp bij het maken van een DCIM-plan. Hiernaast de lijst van alle DC-systemen, maar misschien heeft of kent u er nog meer!

Main DC overview Dashboard

Als u al deze systemen wilt integreren en dat wilt u, want dat is DCIM, dan vanuit overzicht uw keuzes maken en een plan opstellen. Per deelgebied uw wensen en eisen vastleggen etc. Dat is uw punt B. Fijn. Goed gedaan.

Electrical

Maar nu waar, mijns inziens, bijna iedereen zich in ‘verslikt’. Waar bent u nu? Juist

• Monitoring via LCD screen

• Rack consumption • Distribution - Cap report - Alarming • Grid - Quality / Performance - Consumption • UPS - Availability - Cap usage • SLA Reporting • Incident reporting

ja, in A en nog lang niet in B! Leg nu eerst heel duidelijk vast wat u al ‘heeft’, wat is uw ‘A’. Het zal u tegenvallen. De meeste van uw DC-systemen zijn (nog) niet af of zelfs niet bestaand.

Cooling

Uw DCIM-plan zal dus vooral bestaan uit het ‘gereed’ maken van A om een centraal DCIM te kunnen ‘voeden’ met de informatie van uw deelsystemen. Ten tweede raad ik u aan, echte ‘keuzes’ te maken in wat u wilt bereiken. Prio’s stel-

PUE & EUE

• • • •

Temperature Overview DC room Air distribution Overview DC room Cooling system overview SLA reporting - Per aisle (client) - DC overall • Incident reporting

• • • •

DC overall efficiency Breakdown partial Reporting averages Month / Year Check grid versus rack consumption

len en de toegevoegde waarde bepalen. Wat levert het ons op? En alles naar euro’s.

Patching & Networking

Ten derde: plan succes. Plan dat u zo snel als mogelijk een (klein) resultaat boekt. Een

Fire protection

• DC room overview • Installation overview • Reporting

Access Control

• Installation overview • Reporting • User library

Camera Surveillance

• DC room overview • Installation overview • Reporting

IT Installed infrastructure

• IT Hardware listing - Device information • Reporting

van uw doelen bereikt. Enthousiast starten is geen kunst, maar enthousiast blijven wel… DCIM heeft twee onderdelen: 24/7 online monitoring en administratie. Het zijn twee geheel verschillende processen. 24/7 online monitoring is eigenlijk onafhankelijk van de klant, stroom en koeling etc., gelden voor alle racks en zijn niet klant specifiek. Data en informatie ontstaat continu, 24/7. Bijna alle administratiesystemen zijn wel klant specifiek, maar hebben een incidenteel karakter. Neem patchen: vastleggen van waar-naar-waar. Dat is heel wat anders dan 24/7 verbruiksmetingen van

Data

• Patching library • Reporting overview

• Storage • Retrieval

afgenomen stroom van alle racks. Ik hoop u duidelijk te maken dat het voor de softwarebouwers, uw DCIM-aanbieder, moeilijk is om deze totaal software te ontwikkelen. En daarna nog ‘even’ te implementeren bij u.

Maintenance DC Workflow

Genoeg…

Customer User Interface

Volgende keer het laatste deel. Hoe u vooraf te verzekeren van DCIM ‘succes’. ■

DCIM Hardware

• Ticketing • Workflow • Incident Management

• DC Management • Third parties • DC Clients

dcw september bekabeling

INSPELEN OP ALMAAR GROEIENDE CAPACITEITSBEHOEFTE VAN DATACENTERS

NEXTGEN MULTIMODE FIBRE BIEDT STEVIGE GROEIKANSEN De recente ontwikkelingen op het gebied van fibre cabling zijn van cruciaal belang voor de almaar groeiende behoefte aan capaciteit van datacenters. Financiële instellingen, cloud- en service providers en dienstverleners op het gebied van Internet of Things (IoT) staan permanent onder druk om nieuwe capaciteit beschikbaar te maken - juist ook als het gaat om connectiviteit. Daarom is het van groot belang dat zowel ontwerpers en bouwers van datacenters als datacenter managers een goed begrip hebben van die laatste ontwikkelingen. Rick Pimpinella, Research Fellow bij Panduit, legt uit. Multimode fibre optical links ofwel MMF worden tot nu toe vooral ge-

proprietary high density fibre van Panduit zelf en Wide Band MMF ofwel

bruikt om light emitting diode (LED) transceivers te benutten voor da-

WBMMF of OM5. We zullen daarbij kijken naar de verschillen tussen deze

tacommunicatie tot een snelheid van 640 Mb/s (622 Mb/s-ATM) en af-

nieuwe fibre technologie en OM5, waarbij we met name ook een verge-

standen tot 2 kilometer (10 BASE-FX). De eerste MMF-varianten omvatten

lijking zullen maken tussen hun prestaties bij Ethernet- en Fibre Channel-

onder andere OM1 en OM2, waarvan de specificaties te vinden zijn in de

applicaties. Bovendien zullen we een blik werpen op toekomstige Ether-

IEC/ISO 11801 generieke bekabelingsstandaarden.

net-standaarden en hun hogere ‘data rates’.

VCSEL-LASERS

LASER OPTIMISED MMF

Met de ontwikkeling van de zogeheten ‘vertical cavity surface emitting

De maximale afstand ofwel ‘reach’ van multimode fibre wordt beperkt

lasers’ ofwel VCSEL’s vanaf het midden van de jaren negentig zijn hier

door drie factoren:

twee - zeg maar - voor lasers geoptimaliseerde versies bijgekomen: OM3 en OM4. De ontwikkeling van ‘laser optimised' MMF maakte het mogelijk om data te versturen met 1 Gb/s en meer. Vandaag de dag kunnen

• ‘modal dispersion’ waarbij het signaal verspreid wordt in de tijd door snelheidsverschillen in de diverse modussen

VCSEL’s optische signalen moduleren tot 25 Gbaud (sinds 2016 zelfs 50

• chromatische verstoringen (‘chromatic dispersion’)

Gbaud). Let hierbij overigens op dat baud rate hier is gedefinieerd als het

• optische transmissieverliezen (‘optical attentuation’)

aantal symbolen per seconde in plaats van het aantal bits per seconde. Door modificaties aan te brengen aan de VCSEL’s kunnen bovendien lan-

Wanneer licht van de VCLSE in de kern ofwel ‘core’ van de MMF wordt

gere golflengtes worden benut.

ingebracht ‘reist’ het signaal als gevolg van de eigenschappen van de golf via verschillende discrete optische paden door de fibre core. Deze

Het doel van dit artikel is om de verschillen toe te lichten tussen ener-

optische paden worden ‘modes’ genoemd. Een ideale MMF kent een

zijds OM3 en OM4 en anderzijds twee andere MMF-types, te weten: een

refractie-index die het mogelijk maakt dat het licht dat dicht langs de

dcw september bekabeling rick pimpinella fellow en researcher multimode en single-mode optical fibre-technologie bij panduit as van de core reist een hogere refractie-index kent, waardoor de totale

fibre. Zij zorgen er voor dat een klein percentage van het signaal wordt

snelheid van het licht dat door de vezel reist omlaag gaat (een zogeheten

verspreid en buiten de core terecht komt. Deze ‘optical attentuation’ ver-

‘low order mode’). Licht dat dichter door de buitenste regio’s van de core

oorzaakt dus een verlies van - zeg maar - ‘optical power’ over de lengte

gaat, zal gereflecteerd worden rond de centrale as van de core en neemt

van de vezel. Deze kan circa 2,5 dB per kilometer bedragen bij een 850

dus logischerwijs een langer optisch pad. Dit heeft een variatie tot ge-

nm transmissie. Hierdoor vermindert de signaal/ruis-verhouding, waar-

volg in het tijdstip waarop deze signalen aan de output-kant van de fibre

door de prestaties van het kanaal teruglopen.

arriveren. Het verschil is uiteraard een gevolg van de lengte van deze optische paden. Hierdoor zal het output-signaal aan het einde van de

Dankzij verbeteringen in het productieproces van MMF konden voor

fibre verbreed zijn. Dit noemen we ook wel ‘modal dispersion’. Voor tra-

lasers geoptimaliseerde OM3 en OM4 worden geïntroduceerd die een

ditionele MMF-channels is modal dispersion de belangrijkste beperkende

betere refractie-index kenden. Hierdoor was een aanzienlijk geringere

factor als het gaat om ‘reach’ ofwel te overbruggen afstand.

modal dispersion mogelijk in vergelijking tot OM1 en OM2. Om deze betere prestaties ten aanzien van modal dispersion goed zichtbaar te ma-

Chromatic dispersion wordt veroorzaakt doordat de refractie-index een

ken werd tevens een nieuwe meeteenheid gelanceerd: Effective Model

afhankelijkheid kent ten opzichte van de golflengte. Aangezien een VCSEL

Bandwidth (EMB), waarmee de mate van model dispersie kon worden

een nauw spectrum aan licht uitzendt (in de orde van 0,5 nm) reizen de

vastgesteld. EMB wordt uitgedrukt in de eenheid MHz-km. Laser-geop-

verschillende golflengtes (kleuren) die samen de puls vormen met ver-

timaliseerde fibres met een EMB tussen 2000 en 4700 MHz-km worden

schillende snelheden, waardoor het output-signaal wordt verbreed. Dit

beschouwd als OM3 en fibres met een EMB die beter is dan 4700 MHz-km

snelheidsverschil is dus het gevolg van chromatische dispersie.

als OM4.

IMPERFECTIES

NIEUWE GENERATIES

Er is naast beide vormen van dispersion echter sprake van nog een aspect

Bij het ontwikkelen en specificeren van OM3 en OM4 fibre zijn we er

dat de reach bepaalt: imperfecties in de corvee van de fibre. Deze worden

vanuit gegaan dat VCSEL’s altijd hetzelfde optische spectrum in iedere

ook wel ‘impurities’ genoemd en bevinden zich in de glaskern van de

MMF-mode emitteren. In 2008 stelden onderzoekers van Panduit Labs

27 tekst

dcw september bekabeling

echter vast dat het spectrale emissiepatroon van VCSEL’s ervoor zorgt dat

WIDE BAND MULTIMODE FIBRE

verschillende golflengtes in de diverse fibre modes worden ingebracht.

Een ander belangrijk kenmerk van deze eigen MMF-variant is de onder-

Dat heeft tot gevolg dat modes niet alleen zelf modal dispersion onder-

steuning van golflengtes langer dan de momenteel in de standaarden

gaan, maar dat de tijdelijke separatie die ontstaat door de spectrale ver-

gespecificeerde 850 nm. Deze aanpak is samen met Cisco’s transceiver

schillen tussen de modussen eveneens chromatische dispersie ondergaat.

group ontwikkeld in aanloop naar de lancering van de 40 GbE Bi-Direction

Dit wil dus zeggen dat de modal dispersion en de chromatic dispersion

(BiDi) transceiver. Hierdoor ontstond de eerste multi-wavelength (dual-

van MMF niet los van elkaar gezien kunnen worden. Anders gezegd: de

wavelength) MMF die 850 nm én 910 nm transmissie ondersteunt op

bandbreedte van een channel moet bepaald worden op basis van de in-

basis van ‘short wavelength division multiplexing’ (SWDM).

teractie van modal dispersion en chromatic dispersion. Deze ontdekking maakte de weg vrij voor een nieuwe generatie MMF met een significant grotere totale bandbreedte. Dit is mogelijk door een subset van fibres te kiezen die voldoen aan de OM4-specificaties, maar die tevens een specifiek vastgesteld refractie-indexprofiel kennen. Hierdoor kunnen de modal dispersion en de chromatic dispersion gecompenseerd worden, waardoor de totale dispersie in een VCSEL-channel wordt teruggebracht. Op basis van deze aanpak heeft Panduit in 2008 een eigen (‘proprietary’) MMF geïntroduceerd die dispersion-compensatie biedt. Dat heeft geleid tot een langere reach en een grotere ‘channel insertion loss’.

dcw september bekabeling

Uiteindelijk is deze aanpak ook in de TIA 42.12 opgenomen. Het verschil

CONCLUSIE

tussen deze technologie en WBMMF is de gespecificeerde EMB bij de kort-

Er is momenteel geen applicatiestandaard die SWDM specificeert. Er is

ste en de langste golflengte zoals gespecificeerd voor SWDM (zie figuur

bovendien ook nog geen dergelijke standaard in voorbereiding. Dit wil

1). Voor 850 nm-applicaties levert de eigen aanpak van Panduit een 17%

echter niet zeggen dat er geen oplossingen beschikbaar zijn, ook al zijn

hogere EMB en een equivalente chromatic dispersion op in vergelijking

deze dan wellicht niet op formele standaarden gebaseerd. Op de langere

tot WBMMF/OM5. Aangezien SWDM channel reach beperkt wordt door de

termijn ontkomen we niet aan het toepassen van SWDM om de nieuwe

bandbreedte van de fibre van 850 nm biedt deze manier van werken de

generaties 400G en 800G Ethernet mogelijk te maken. Tot die tijd is de

komende jaren de hoogste channel-prestaties voor single en dual wave-

vraag naar SWDM echter ongewis, aangezien het de snelst haalbare data-

length SWDM-oplossingen.

center interconnects ondersteunt en daarmee wat kosten betreft concurreert met single-mode oplossingen (transceiver en media). ■

FUTURE PROOF MAKEN Uit het werk van IEEE 802.3cd blijkt dat next generation Ethernet ondersteuning zal bieden voor 50G, 100G en 200 Gb/s transmissie. Deze specificaties gaan uit van 850 nm met parallelle opties waarbij gebruik wordt gemaakt van respectievelijk 2, 4 of 8 fibres. Deze standaard wordt naar verwachting in september 2018 geratificeerd. Tot nu toe kennen Ethernet- en Fibre Channel-standaarden echter geen SWDM-oplossingen voor multimode fibre. Voor single-mode toepassingen worden al meer dan 20 jaar CWDM ofwel ‘course WDM’ en DWDM (‘dense WDM’) technologieën ingezet. Door de hogere data rates die mogelijk zijn met MMF wordt steeds vaker gekozen voor parallelle optics met 8, 16 of 32 fibres om data rates te kunnen schalen. Wie 200 Gb/s wil bereiken met maximaal 8 fibres kan niet om SWDM-technologie heen. Tabel 1 is een roadmap weergegeven voor Ethernet data rates. Het is belangrijk hierbij vast te stellen dat parallelle optics vereist zijn om highdensity switch poorten te laten doorgroeien naar vier server I/O-poorten. De oplossingen in de tabel maken allemaal gebruik van dezelfde netwerkarchitectuur en dezelfde cabling- en support-standaarden.

Table 1. – Road Map for Ethernet Data Rates beyond Single-‐Wavelength Transmission

Data Rate Gb/s

Lane Rate Gb/s

No. of Fibers

No. of Wavelengths

Year Ratified

10 40

2 8

2002 2015

25 100

2 8

2016 2015

50 100 200

2 4 8

2018

200 400 800

2 4 8

~2021

dcw september conferentie

NEDERLANDSE DATACENTERS ZETTEN VOLGENDE STAP NAAR HERGEBRUIK RESTWARMTE De digitale transformatie en de transitie naar duurzame energie zijn twee ontwikkelingen die wat betreft de Dutch Datacenter Association (DDA) hand in hand moeten gaan. Daarom zal de DDA tijdens de dag van de duurzaamheid op 10 oktober aanstaande, in samenwerking met USG Engineering en Liandon, een conferentie organiseren over datacenters en het hergebruik van restwarmte. Tijdens deze conferentie wordt besproken hoe met restwarmte van datacenters de energietransitie kan worden versneld. Ook zal er aandacht zijn voor de vraag hoe nieuwe initiatieven in gang kunnen worden gezet. “Nederlandse datacenters zijn al uitermate energie efficiënt”, zegt Stijn

Hoewel hergebruik van restwarmte in Nederland op sommige plekken al

Grove, directeur van de DDA. “De energie die datacenters verbruiken,

toegepast wordt, bijvoorbeeld op de High-Tech Campus Eindhoven, wordt

wordt voor een belangrijk deel omgezet in restwarmte. Die warmte is

grootschalige toepassing op dit moment nog niet in de praktijk gebracht.

heel geschikt voor hergebruik, bijvoorbeeld om huizen, kantoren en an-

Tijdens de conferentie zal daarom ingegaan worden op de vraag wat er

dere gebouwen te verwarmen. We willen met deze conferentie verken-

voor nodig is om dit te realiseren. Er zal aandacht zijn voor bestaande

nen wat er voor nodig is om op grote schaal restwarmte van datacenters

initiatieven en de best practices en lessons learned die hierbij naar voren

duurzaam in te zetten voor de Nederlandse samenleving en economie.

zijn gekomen.

Op basis daarvan zetten we een kennisplatform op waar alle stakeholders, waaronder overheden, datacenters, leveranciers en natuurlijk afne-

Grove: “Eerder dit jaar hebben we als datacenters onze restwarmte aan-

mers terecht kunnen.”

geboden aan het nieuwe kabinet. Dat aanbod is wat ons betreft niet vrijblijvend: we willen graag snel stappen zetten en onze plannen omzetten tot concrete initiatieven. Het doel moet niets minder zijn dan het verder reduceren van de CO2 uitstoot en het op een duurzame manier versnellen van de energietransitie. Met deze conferentie willen we daar een belangrijke volgende stap voor zetten.” De conferentie Datacenter & Restwarmte zal plaatsvinden bij USG Engineering in Almere en is bedoeld voor datacenters, leveranciers, warmteafnemers, investeerders, overheidspartijen en andere belanghebbenden die deelnemen aan restwarmte projecten of van plan zijn dit in de (nabije) toekomst te doen. Het aantal beschikbare plekken is beperkt, geïnteresseerden doen er goed aan om zich snel aan te melden via dutchdatacenter.nl. ■

HEt keNNiseveNt Over COMputerruiMtes, DataCeNters eN ClOuD COMputiNg

iT ROOM iNfRA 2017 14 NOveMBer

• WarMtE

1931 CONgresCeNtruM

• eNergiE

DeN BOsCh

• ONtwerpeN eN MaNageN • iMpaCt iOT • Data CeNtraal

Registreer u online voor een bezoek aan het event Bekijk de deelnamevoorwaarden op de website

www.itrOOMiNfra.Nl

dcw september nieuws

‘LITHIUM-GEBASEERDE UPS-SYSTEMEN WORDEN DE KOMENDE JAREN POPULAIRDER’ Datacenters gaan in toenemende mate over-

mende jaren door steeds meer partijen worden

Het gebruik van lithium-ion UPS-systemen in Europese en

stappen op UPS-systemen met lithium-ion bat-

omarmd.

Noord-Amerikaanse datacenters gedurende de periode

terijen. In 2025 hebben lithium-gebaseerde

2016-2026 (in gigawatt-uur)

UPS-systemen een marktaandeel van 33% ver-

BNEF voorspelt ook dat de vraag naar UPS-

overd op de UPS-markt.

systemen in het algemeen gaat stijgen. In 2016 kwam de vraag naar UPS-systemen nog uit op

Dit voorspelt Bloomberg New Energy Finance

3,5 gigawatt-uur. BNEF verwacht dat de vraag in

(BNEF) op basis van eigen onderzoek. Op dit

2025 is opgelopen tot 14 gigawatt-uur. Een klein

moment maken nagenoeg alle datacenters ge-

aantal hyperscale datacenters van bedrijven als

bruik van UPS-systemen met loodaccu’s. BNEF

Google, Apple, Amazon, Facebook en Microsoft

verwacht dat dit jaar de eerste datacenters

zal de komende jaren de datacentermarkt blij-

zullen overstappen op lithium-ion gebaseerde

ven domineren. ■

UPS-systemen, waarna de systemen in de ko-

GOOGLE WIL IN AL HAAR DATACENTERS AI GAAN INZETTEN Google wil op korte termijn kunstmatige intel-

hierbij ingezet om continu allerlei parameters in

haar datacenters. Ook wil Google de AI verder

ligentie (AI) gaan implementeren in haar data-

het datacenter te monitoren en de werking van

gaan trainen om de energie-efficiëntie van haar

centers. AI moet het bedrijf helpen de energie-

onder meer koelsystemen hierop aan te pas-

datacenters verder te vergroten en ook andere

efficiëntie van de datacenters te verbeteren.

sen. Het energieverbruik van de koelinstallaties

apparatuur te kunnen optimaliseren. Sloss stelt

Dit zegt Ben Treynor Sloss, Google’s VP of en-

bleek hierdoor met 40% te kunnen worden ver-

dat de inzet van machine learning-systemen in

gineering, tegenover TechRepublic. Google

laagd. Ook werd de Power Usage Effectiveness

grootschalige datacenters in een hoog tempo

heeft in 2016 proeven uitgevoerd met de inzet

(PUE) van het datacenter met 15% verhoogd.

onmisbaar wordt. Sloss verwacht dat binnen

van AI van DeepMind, onderdeel van Google’s

Sloss stelt dat deze proef dusdanig succesvol is

enkele jaren nagenoeg alle grote datacenters

moederbedrijf Alphabet, in datacenters. De AI is

gebleken, dat het bedrijf de AI wil uitrollen in al

gebruik zullen maken van AI. ■

dcw september nieuws

RITTAL TREEDT TOE TOT OPEN19 FOUNDATION

Rittal treedt toe tot de Open19 Foundation. Deze organisatie richt zich op de ontwikkeling van gestandaardiseerde, modulaire IT-infrastructuur om een hogere efficiëntie, lagere kosten en meer flexibiliteit in het datacenter mogelijk te maken. De Open19 Foundation is in mei 2017 gelanceerd door LinkedIn, Hewlett Packard Enterprise en VaporIO. De community richt zich op open source

SPIE MISSION CRITICAL - DATACENTERS

ontwerpen op basis van gestandaardiseerde architectuur voor compu-

WERKEN IN EEN WERKEN IN EEN SPIE MISSION CRITICAL - DATACENTERS OMGEVING KRITISCHE KRITISCHE OMGEVING WERKEN IN EEN ONZE EXPERTISE. ISISONZE EXPERTISE. KRITISCHE OMGEVING IS ONZE EXPERTISE.

teren storagecomponenten in een standaard 19-inch rack. Binnen deze

racks moeten componenten van verschillende fabrikanten compatibel zijn met elkaar.

SPIE MISSION CRITICAL - DATACENTERS

“Met het oog op de stijgende energiekosten, gebruiken we alle mogelijkheden om de energie-efficiëntie voor onze klanten te vergroten. Om dit te onderstrepen treden we toe tot de Open19 Foundation, waarbinnen wij helpen innovatief rackontwerp vorm te geven”, aldus Jason Rylands,

wereldwijde directeur Data Center and Open Compute Solutions bij Rittal.

Wie klaar wil zijn voor de toekomst bouwt Wie klaar wil zijn voor de toekomst bouwt vandaag al aan de wereld “De Open19 Foundation is een snelgroeiende community van bedrijven vandaag al aan de wereld van morgen. In die In die overtuiging ontwerpt, realiseert, implementeert en beheert S uit een brede reeks datacenter- en edge-ecosystemen. We zijn verheugd overtuiging ontwerpt, realiseert, implementeert ICT-ruimten & communicatie infrastructuren. dat Rittal als belangrijke, wereldwijde speler in de markt lid is geworen beheert SPIE datacenters, ICT-ruimten & den van de Open19 Foundation”, aldus Yuval Bachar, voorzitter van de communicatie infrastructuren. Open19 Foundation. Wie klaar wil zijn voor de toekomst bouwt vandaag al aan de wereld van morgen. In die overtuiging ontwerpt, realiseert, implementeert en beheert SPIE datacenters,

SPIE, een gezamenlijke ambitie

Rittal levert een betaalbaar en snel inzetbare oplossing in de vorm & van ICT-ruimten communicatie infrastructuren. een Open19 rack, gebaseerd op het standaard 19-inch rack. Daarnaast

De Brauwweg 74 - 82 NL-3125 AE Schiedam Tel 010 - 409 04 00 gezamenlijke ambitie www.spie-nl.com

gaat het bedrijf het Open19 ecosysteem ondersteunen via zijn lidmaatschap en innovaties gericht op zowel bestaande datacenters als de veranderende klantbehoeften promoten.

SPIE, een

“Als lid van de Open19 Foundation is Rittal nu beter gepositioneerd om

74 - 82 te voldoen aan de vraag vanuit de datacentermarkt. De DezeBrauwweg bestaat onder

NL-3125 AE Schiedam meer uit een groeiend aantal hyperscalers en colocatieproviders, evenals 010 - 409 04 00 convergentie van de telecommunicatiesector en edgeTel computing”, voegt Rylands toe. ■

www.spie-nl.com

dcw september nieuws

PROJECT ROND SLIMMERE DCIM-OPLOSSINGEN KRIJGT MILJOEN DOLLAR SUBSIDIE Onderzoekers van de Canadese McMaster Uni-

modulaire datacenters. Het project krijgt 1 mil-

nitoren van het datacenter en hierdoor geld te

versity krijgen bijna een miljoen dollar tot hun

joen dollar beschikbaar gesteld door de Natu-

besparen.

beschikking voor een DCIM-project. Dit project

ral Sciences and Engineering Research Council

moet leiden tot een nauwkeuriger Data Center

of Canada (NSERC). Daarnaast stelt ook Cinnos

Het project staat onder leiding van de hooglera-

Infrastructure Management (DCIM) systeem dan

580.000 dollar aan cash en 500.000 dollar aan

ren Rong Zheng, Douglas Down en Ishwar K. Puri

vandaag de dag beschikbaar is.

goederen en producten beschikbaar voor het

van de McMaster University. Het project is ge-

project.

richt op de ontwikkeling van tools die de presta-

Het gaat om een project dat wordt uitgevoerd

ties van datacenters in real-time analyseren en

door het Computing Infrastructure Research

Het project moet leiden tot een slim systeem

helpen te bepalen hoe het energieverbruik kan

Centre (CRIC) van de McMaster University. Dit

dat de vitale aspecten van een datacenter be-

worden teruggedrongen. Daarnaast moeten de

project wordt door het CRIC uitgevoerd in sa-

heert. Dit moet bedrijven helpen het energie-

tools helpen technische problemen in het da-

menwerking met Cinnos Mission Critical In-

verbruik van hun datacenter terug te dringen,

tacenter te voorspellen voordat deze optreden,

corporated, gespecialiseerd in schaalbare en

minder arbeidsuren te reserveren voor het mo-

zodat zij preventief kunnen worden verholpen. ■

GOOGLE DATACENTER IN EEMSHAVEN DRAAIT OP NEDERLANDSE GROENE ENERGIE Het datacenter van Google in de Eemshaven

“Google is vooruitstrevend door haar datacen-

toeleveranciers sinds de eerste dag op duur-

gaat alle groene stroom afnemen dat wordt op-

ter te voorzien van lokaal opgewekte zonne- en

zame energie draait. We zijn verheugd dat we,

gewekt door Support Delfzijl, het grootste zon-

windenergie”, aldus Bram Poeth, directeur van

na de overeenkomst met Eneco voor de afname

ne-energiepark van Nederland. Hiervoor heeft

Eneco Zakelijk. “Daarmee legt zij de lat voor

van de energie van WindPark Delfzijl en de af-

Eneco een overeenkomst gesloten met Google.

het bedrijfsleven, waar wij de vraag naar duur-

gesloten overeenkomsten met de windparken

Support Delfzijl is ontwikkeld en gebouwd door

zame energie sterk zien groeien, hoog. We zijn

Krammer en Bouwdokken, nu ook zonne-ener-

het Duitse energiebedrijf Wirsol. Het park be-

trots dat wij dat mede mogelijk kunnen maken.

gie kunnen inzetten. Wereldwijd zijn we reeds

staat uit 123.000 zonnepanelen en beslaat een

Het sluit naadloos aan bij ons streven om onze

de levering van 2,7 GW aan groene stroom over-

oppervlakte van 30 hectare, wat gelijk staat aan

klanten direct te koppelen aan lokale duurzame

eengekomen, waarmee we ‘s werelds grootste

65 voetbalvelden. Naar verwachting levert het

bronnen.”

zakelijke inkoper zijn van duurzame energie. Dit

park 27 gigawattuur aan groene energie op. Zo-

soort overeenkomsten geven bedrijven zoals

wel het datacenter als het zonnepark zijn geves-

Marc Oman, EU Energy lead bij Google: “We zijn

Eneco de economische zekerheid om te inves-

tigd op Groningen Seaports in het havengebied

er trots op dat ons datacenter in de Eemshaven

teren in nieuwe duurzame energiecapaciteit.” ■

van Delfzijl.

dankzij onze overeenkomsten met Nederlandse

Foto: zonnepark Sunport Delfzijl

dcw september nieuws

VERKOOP VAN HARDWARE EN SOFTWARE VOOR ENTERPRISE DATACENTERS NEEMT VERDER AF

GE Industrial Solutions

De verkoop van traditionele hardware en software voor enterprise datacenters is met 2% teruggelopen. Dit reflecteert volgens het onderzoeksbureau een verschuiving van workloads van on-premise infrastructuur naar de public cloud.

De nieuwe GE TLE Modular 3-fasen UPS 30-540kVA

Dit voorspelt Synergy Research Group (SRG). De wereldwijde omzet uit cloud en SaaS diensten groeit de komende vijf jaar met 23 tot 29%. In 2020 wordt de mijlpaal van 200 miljard dollar omzet verbroken. SRG voorspelt dat de omzet uit public IaaS/PaaS met gemiddeld 29% per jaar zal groeien, waarmee dit segment de snelste groei doormaakt. De omzet uit managed of hosted private cloud services neemt naar verwachting met 26% per jaar toe, terwijl de omzet uit enterprise SaaS met

GE’s TLE Modular Series UPS is een van de meest betrouwbare 3-fase UPS-systemen, ontworpen voor N+X redundantie, on-line en hot-swappable. De TLE Modular Series biedt een kleine footprint en een hoog vermogen tot 540kVA: maximale flexibiliteit voor elke toepassing.

23% groeit.

NIEUW

Als we kijken naar het cloud services verwacht SRG in alle segmenten sterke groei te zien. De sterkste groei is zichtbaar in database en IoTgeoriënteerde IaaS/PaaS diensten en ERP binnen enterprise SaaS. De omzet groeit het snelst in Azië-Pacific regio, gevolgd door de EMEA-regio en Noord-Amerika.

• Gebruikersvriendelijk 10.4 inch touch screen

Daarnaast meldt SRG dat 24 hyperscale bedrijven een wereldwijde footprint hebben die bestaat uit ruim 360 grote datacenters. Dit aantal groeit

• N+X redundantie tot 540kVA, 3 systemen in parallel

met bijna 20% per jaar, waarmee hyperscale providers in toenemende mate de cloud markt domineren. SRG verwacht dat op korte termijn 80%

• On-line rendement tot 95,5%, in ECO-mode tot 99%

van alle omzet uit de cloud en SaaS services naar deze spelers gaat. Daarnaast zijn hyperscale providers verantwoordelijk voor 40% van de totale investeringen in apparatuur voor de public en private cloud. ■

• Schoon ingangsvermogen: PF >0.99, THDi <3% • Geringe vervorming uitgangsspanning: THDu <1% • 30kVA modules, hot-swappable • Zeer kleine footprint: tot 180kVA op <2m²

Nederlands GE serviceteam voor de beste support

GE imagination at work nl.geindustrial.com

TLE-Modular-UPS-Ad-2-NL-y17m03d16.indd 1

sales-ups.nl@ge.com

Tel. 033 254 12 80

16-3-2017 17:28:26

dcw september dda stijn grove directeur dutch datacenter association

TRANSFORMATIE Als Nederlandse datacenters staan we aan de basis van de twee grootste transformaties die nu plaatsvinden in onze geschiedenis: de digitale transformatie en de energietransitie. De digitale transformatie is in volle hevigheid gaande, bedrijven kunnen niet anders dan eraan meedoen willen ze overleven. En dat zorgt voor groei van datacenters, speciaal in Nederland. De transitie naar groene stroom en efficiĂŤntie in gebruik van energie is iets waar datacenters voorop lopen. De volgende stap is het gebruik van de restwarmte. Deze twee transities en alle effecten ervan hebben vol onze focus en daar zullen we in het najaar extra aandacht aan geven met publicaties en events. Enkele updates van wat er komen gaat. Tot op de vele events dit najaar! Met vriendelijke groeten, Stijn Grove

AGENDA 31 augustus 2017 Tech Together

10 oktober 2017 Save the date! Conferentie duurzaamheid en restwarmte

13 september 2017 DDA Q3 event: Marketing &

1 november 2017

Sales op het hoogste niveau

Data & Cloud Expo

3 oktober 2017 Holland Strikes Back 2017 3 oktober 2017 iCU Event Amsterdam

dcw september dda

PRIVACY COMPARISON FACTSHEET

UPDATES

Privacy wetgeving is naast bijvoorbeeld het belastingklimaat en con-

ment nog verschillen tussen landen in de EU. Digital Gateway to Europe

nectiviteit een steeds belangrijker vestigingsfactor voor bedrijven.

en de DDA hebben daarom een overzichtelijke factsheet beschikbaar

Hoewel de General Data Protection Regulation van 25 mei 2018 priva-

gesteld waarin de belangrijkste feiten rondom data privacy en andere

cywetgeving binnen de EU uniform zal maken, bestaan er op dit mo-

vestigingsfactoren onder vijf Europese landen gewogen worden. ■

CONFERENTIE DUURZAAMHEID EN RESTWARMTE De datacenter sector heeft het afgelopen decennium enorme stap-

hergebruikt worden om huizen, kantoren en kassen te verwarmen.

pen gezet. Inmiddels draait vrijwel de hele sector op groene stroom.

Een succesvol voorbeeld hiervan is de High-Tech Campus in Eindho-

Bovendien hebben datacenters inmiddels een Power Usage Effecti-

ven. Met het hergebruik van restwarmte halen we CO2 doelen eerder,

veness (PUE) van tussen de 1.12 en 1.15, een indrukwekkende verbe-

versnellen we de energietransitie en hoeven we minder gas te win-

tering ten opzichte van 10 jaar geleden. Vrijwel alle stroom die data-

nen. Kijk voor meer informatie op de website van de DDA. ■

centers verbruiken wordt omgezet in warmte. Deze restwarmte kan

HOLLAND STRIKES BACK, 3 OKTOBER IN DEN HAAG In de media lezen we bijna dagelijks over security incidenten. Anno

3 oktober in Den Haag, vertellen professionals over hun werk aan de

2017 heeft ransomware een prominente opmars gemaakt en wordt

frontlinie waar zij deze aanvallen afweren. Van het klaarstomen van

steeds duidelijker dat cybercrime niet alleen tot economische schade

de volgende generatie security experts tot het beveiligen van tele-

leidt, maar ook de potentie heeft om vitale (publieke) diensten ern-

comnetwerken en de keerzijden van Nederland als data transit land.

stig te verstoren. Tijdens de vierde editie van Holland Strikes Back, op

Kijk op www.hollandstrikesback.nl voor meer informatie. ■

ICU EVENT AMSTERDAM De vooruitgang in technologie en het snel groeiende aantal internet-

iCU Amsterdam 2017 is een jaarlijks, internationaal evenement, be-

verbindingen leidt tot een explosieve vraag naar data-, cloud- en net-

zocht door belangrijke spelers binnen datacenter, cloud services en

werkdiensten. Als reactie hierop zijn wholesale carriers op zoek naar

OTT markten van over de hele wereld. Het tweedaagse evenement

oplossingen om aan deze vraag te voldoen. iCU Amsterdam biedt een

biedt een platform voor de aanwezigen om te sparren over trends

platform om de juiste stakeholders in de digitale sector aan elkaar te

die de digitale sector beïnvloeden. Dit jaar zal iCU op 3 en 4 oktober

verbinden.

plaatsvinden in het Hilton Amsterdam (Apollolaan). ■

dcw september dda

De DDA publiceert zeer regelmatig over onderwerpen die in de sector leven, van privacy en databeveiliging tot Internet of Things en

RECENTE PUBLICATIES

innovatie. Deze publicaties zijn gratis te downloaden via dutchdatacenters.nl/publicaties. Hieronder vindt u een overzicht van de meest recente en aankomende publicaties.

JULI 2017 INNOVATIE EVENT RAPPORT Naar aanleiding van de DDA Innovatiedag op 1 juni is een daaruit

innovatie en duurzaamheid in de datacenter sector. Daarnaast zijn

voortvloeiende rapport gepubliceerd. In dit document geven Huawei,

de belangrijkste bevindingen van de panelsessies en werkgroepen

Minkels, Socomec en Stulz - hoofdpartners van de DDA - hun visie op

tijdens de innovatiedag beschreven. ■

JULI 2017 DATACENTER & RECHT Dit rapport, dat in samenwerking met juridisch adviesbureau ICTRecht

Gegevensbescherming (AVG) en er wordt vooruit gekeken naar bij-

tot stand is gekomen, behandelt actuele juridische kwesties die spe-

voorbeeld de impact van blockchain. Het rapport biedt gebruikers en

len binnen de datacenter sector. Er wordt onder meer ingegaan op

leveranciers achtergrondinformatie, factsheets, checklists en prakti-

de verplichtingen die gepaard gaan met de Algemene Verordening

sche tips. ■

JUNI 2017 STATE OF THE DUTCH DATA CENTERS 2017

ROOM FOR GROWTH ‘State of the Dutch Data Centers 2017’ biedt inzicht in de laatste ont-

groei van 15% in 2016, 283.000 m² aan netto vloeroppervlakte in

wikkelingen en trends binnen de Nederlandse datacenter sector. In

multi tenant datacenters en 180.000 m² aan gepland vloeroppervlak

het rapport wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van

in nieuw te bouwen multi tenant datacenters ziet de toekomst er

de datacentermarkt in Nederland in de laatste 12 maanden. Met een

rooskleurig uit. . ■

BINNENKORT BESCHIKBAAR:

STATE OF THE DUTCH CONNECTIVITY In navolging op het in april gepubliceerde rapport ‘Fundament van

inzichtelijk maken. In deze vervolgstudie zal onder meer ingegaan

onze digitale economie’ zal een verdiepingsstudie uitgevoerd worden

worden op de vraag wat connectiviteit is, waar het een rol speelt, en

door de Dutch Hosting Provider Association, Dutch Datacenter Asso-

nog belangrijker, op welke manier connectiviteit randvoorwaardelijk

ciation, ISPConnect en de Fiber Carrier Association. De studie zal alle

is voor het proces van digitale transformatie waar iedere bedrijfssec-

aspecten van connectiviteit uitdiepen en zowel in woord als beeld

tor in Nederland momenteel mee te maken heeft. ■

Hot-swappable spannend? Met de hot-swappable EiPDU van Elektro Internationaal kunnen distributieracks onder spanning worden geplaatst naarmate de behoefte aan datacentercapaciteit groeit. Volledig modulair bouwen, met lage startup-kosten, vloeroppervlaktebesparing en zonder enige downtime. Hoe spannend wil je het hebben? elektrointernationaal.com

Elektro Internationaal Pompmolenlaan 17, Woerden The Netherlands t e

STBenelux is uw allround specialist in het:

• adviseren • leveren • implementeren

+31 (0)348 420 540 info@ei-woerden.nl

van maatwerk railkokersystemen

System Technology Benelux in gebouwen en industriële locaties. Vraag naar de mogelĳkheden!

Components for critical electrical processes System Technology Benelux

Components for critical electrical processes

T +31 (0)348 748 855

www.stbenelux.nl

E info@stbenelux.nl

dcw september agenda

EVENEMENTENKALENDER DATACENTERWORKS Blijf op de hoogte van de evenementen op datacenter-gebied. Kijk ook op de website www.datacenterworks.nl onder ‘agenda’. Zelf een evenement aankondigen? Stuur een mailtje naar info@datacenterworks.nl. EVENEMENT

DATUM

PLAATS

LAND

BICSI Fall Conference & Exhibition

24 - 28 september 2017

Las Vegas

Verenigde Staten

Holland Strikes Back

3 oktober 2017

Den Haag

Nederland

iCU Amsterdam

3 - 4 oktober 2017

Amsterdam

Nederland

Beyond Smart Cities

5 oktober 2017

Rotterdam

Nederland

Datacenter & Restwarmte Conferentie

10 oktober 2017

Almere

Nederland

Vakbeurs Energie

10 - 12 oktober 2017

Den Bosch

Nederland

Data & Cloud Expo

1 - 2 november 2017

Utrecht

Nederland

IT Room Infra

14 november 2017

Den Bosch

Nederland

Datacenter Innovations Day

30 november 2017

Nootdorp

Nederland

Hydrogen & Fuel Cells Energy Summit

24 - 25 januari 2018

Brussel

België

IT ROOM INFRA: DE VERENIGING VOOR DE TECHNISCHE INFRASTRUCTUUR VAN COMPUTERRUIMTES EN DATACENTERS.

dcw september it room infra

harm wijsman branchemanager industriële elektronica

tekst

WEGENS EEN HACK IS HET DATACENTER TOT NADER BERICHT GESLOTEN... Jarenlang werd stroomuitval als belangrijkste bedreiging van het datacenter gezien. Datacenters zijn zich bewust van het risico en hebben maatregelen genomen. Door de opkomst van Internet of Things lijkt de dreiging van een hack ook steeds reëler te worden. Maar hoe groot is die dreiging? Hoe makkelijk is het om te hacken? En wat is er tegen te doen? Het aantal DoS- en DDoS-aanvallen is de afgelopen jaren aan het groeien.

Met dit scenario probeert Han Pieterse een bepaald bewustzijn te creë-

Een belangrijke oorzaak is de groei van Internet of Things-apparaten en

ren. Bezoekers moeten zich zelf afvragen hoe kwetsbaar hun datacenter

het gebrek aan beveiligingsmaatregelen. Volgens Techzine.nl zijn veel

is en hoe groot het risico is. Ook hier geldt het principe van de zwakste

DDoS-aanvallen gericht op specifiek IoT-apparaten, zoals bepaalde video-

schakel. Hoe veilig zijn bijvoorbeeld de software tools van de leveranciers? ■

camera’s. De intentie van de aanvallers is om zoveel mogelijk apparaten in hun netwerk te verzamelen en op die manier organisaties te beïnvloeden. Zo kan binnen organisaties de toegang tot het internet beperkt

IT ROOM INFRA 2017

worden, wat van grote invloed is op de mogelijkheden van bedrijven.

14 november 2017

Tijdens IT Room Infra is er met twee sprekers specifieke aandacht voor de

Congrescentrum 1931

risico’s. Naast een lezing van een ethical hacker spreekt ook Han Pieterse

Brabanthallen

van KPN. Han Pieterse is senior consultant bij KPN Security services en

‘s-Hertogenbosch

geeft de lezing ‘Help, mijn datacenter is gehackt!’. In 25 minuten zal hij

Programma en registratie via: www.itroominfra.nl

aan de hand van een fictieve case laten zien wat er mogelijk is en wat er tegen te doen is. DE CASE Via de bewakingscamera’s zijn hackers het netwerk van het datacenter binnengedrongen en via ‘identity theft’ zijn ze binnengedrongen in het centrale netwerk van de klanten. De dominostenen vallen achtereenvolgens in een niet te keren proces. De toegangspoort van uw datacenter is om ‘onduidelijke’ redenen geblokkeerd. Het hek is dicht en blijft dicht en gelijktijdig staat de brandweer met groot materieel voor de deur vanwege ‘een brandmelding’.

dcw september bicsi

CYBERSECURITY VOOR GEBOUWAUTOMATISERING, DOMOTICA EN IOT BICSI’s magazine ICT Today juli-augustus editie bevat een uitgebreid artikel over de toenemende cybersecurity dreiging voor gebouwinstallaties en domotica. Communicatie-infrastructuren worden de komende jaren steeds belangrijker en daarom ook de beveiliging ervan. Dat kan onder andere door het real-time monitoren van al het netwerkverkeer met securitytools en passieve optische taps. SLIMME GEBOUWEN

DRIE BEVEILIGINGSPRINCIPES

PASSIEVE OPTISCHE TAPS

Kantoren, woningen en andere gebouwen

De auteur van het cybersecurity artikel

Een andere methode om eerder en beter

worden slimmer gemaakt door de toevoe-

'Adressing cybersecurity concerns in building

inzicht te krijgen in al het netwerkverkeer,

ging van sensoren en met Internet verbon-

automation system installations', beschrijft 3

is het plaatsen van zogenaamde Traffic

den installaties voor onder andere verlich-

belangrijke beveiligingsprincipes, namelijk

Analysis Points (TAP). Deze zijn zowel te ge-

ting, temperatuurbeheer, communicatie en

isoleren, monitoren en controleren. Oftewel

bruiken om de prestaties als beveiliging te

beveiliging. Met als belangrijkste doelen het

gevoelige data en systemen isoleren met ex-

monitoren en vervolgens te verbeteren. In

gebruikscomfort te verhogen en het energie-

tra beveiligingsmaatregelen, alle netwerkac-

het acht pagina's coverartikel van de juli/

verbruik te verlagen.

tiviteiten en het netwerkverkeer continu mo-

augustus editie van BICSI's ICT Today worden

nitoren en de toegang tot alle infrastructuren

achtereenvolgens de werking en verschil-

en installaties optimaal beveiligen.

lende types TAP's, het verschil tussen TAP-

De keerzijde van deze technische ontwik-

en SPAN-monitoring, de implementatie van

keling is echter het toenemende risico dat cybercriminelen en hackers inbreken op de

Vooral het continu monitoren van de net-

TAP's in 10 GB/s en 40 Gb/s netwerken en

aanwezige installaties, of de beschikbaar-

werkactiviteiten verdient de komende jaren

het testen ervan uiteengezet. Volgens de au-

heid ervan verstoren. Er zijn al meerdere in-

meer aandacht, omdat het belangrijk is zo

teur, een datacenter- en glasvezelspecialist

cidenten geweest waarbij criminelen slecht

snel mogelijk te kunnen ingrijpen bij inciden-

van bekabelingleverancier Leviton gaat het

beveiligde camera's hebben misbruikt voor

ten. In Nederland hebben een aantal ISP's

gebruik van passieve TAP's toenemen. Bij de

DDoS-aanvallen. Uiteraard is dat risico mede

zich verenigd in de Nationale Beheerorga-

selectie daarvan is het belangrijk te letten op

afhankelijk van de camerak waliteit en de

nisatie Internet Providers (NBIP) en samen

de invloed van zo'n TAP op de verbinding-

wijze waarop installateurs en domoticafabri-

geïnvesteerd in een Nationale Anti-DDoS

prestaties. In dezelfde ICT Today staat ook

kanten de geleverde oplossingen beveiligen.

Wasstraat (NaWas). Dat is een cloudgeba-

nog een diepgaand technisch artikel over het

Zoals het verschil tussen camerafabrikanten

seerd coöperatief scrubbingcenter, waarin

inspecteren en schoonmaken van glasvezel-

die voor complete productseries dezelfde

een Flowmon Network Collector met DDoS

verbindingen.

wachtwoorden of digitale certificaten toe-

Defender continu al het verkeer analyseert

passen en bijvoorbeeld de netwerkcamera's

met geavanceerde telemetrie- en gedrags

Voor meer informatie over de verenigings

van de Duitse fabrikant Mobotix, die elk een

analysefuncties.

activiteiten en leden in de Benelux, kunt u

uniek wachtwoord en een aantal extra be-

het beste contact opnemen met Robbert

veiligingsfuncties hebben.

Hoeffnagel. ■

UW BUSINESS IS ESSENTIEEL. DAT IS ONZE ENIGE MISSIE. Het succes van uw bedrijfskritische systemen wordt bepaald door de voortdurende beschikbaarheid van data en computervermogen. Vertiv™ - voorheen Emerson Network Power - biedt onmisbare, innovatieve en intelligente toepassingen voor hightechomgevingen, zoals grote en micro datacenters. Wij zetten uw business op nummer één. Zo creëren we waarde voor onze klanten.

IT Management Power Management Racks & Integrated Solutions Services

ASCO® Chloride® Liebert® NetSure™ Trellis™ Software & Controls

Vind lokale experts en oplossingen op VertivCo.com/criticalindustries-nl

YOUR VISION, OUR PASSION © 2017 Vertiv Co. Alle rechten voorbehouden. Vertiv en het Vertiv-logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Vertiv Co. Alle andere namen en logo’s waarnaar wordt verwezen, zijn handelsnamen, handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van hun respectievelijke eigenaren.

Thermal Management

THE MOST ADVANCED PDU EVER BUILT The latest PX intelligent PDU controller, the iX7â&#x201E;¢ brings PX3 models even more compute power, and additional ports and applications to help you manage your data center operation more efficiently and at lower costs. Integrated in existing PX3 intelligent PDU models at no extra costs, the iX7 controller will ensure more reliability to your network and connectivity, a whole new level in access control capabilities, along with a future-proof design architecture built to last.

BUILT-IN FAILOVER POWER

CIRCUIT BREAKER TRIP ALARMING

ENERGY EFFICIENT LATCHING RELAYS

REMOTE POWER CONTROL / OUTLET LEVEL POWER MANAGEMENT

DUAL NETWORK ACCESS

RESIDUAL CURRENT MONITORING OPTION

DISCOVER MORE AT RARITAN.COM/IX7-CONTROLLER