DatacenterWorks 06/2017 by Magenta Communicatie

datacenterworks oktober

ENERGIE

‘WAAROM HELPEN WE DE BUREN NIET MET WARMTE?’

MARKT

PRAKTISCHE OPLOSSINGEN VOOR DUURZAME SERVERRUIMTES

STRATEGIE

ZES EISEN VOOR EEN MODERNE ‘REMOTE INFRASTRUCTURE’

in samenwerking met

advancing information transport systems

2017

HEt keNNiseveNt Over COMputerruiMtes, DataCeNters eN ClOuD COMputiNg

iT ROOM iNfRA 2017 14 NOveMBer

• WarMtE

1931 CONgresCeNtruM

• eNergiE

DeN BOsCh

• ONtwerpeN eN MaNageN • iMpaCt iOT • Data CeNtraal

Registreer u online voor een bezoek aan het event Bekijk de deelnamevoorwaarden op de website

www.itrOOMiNfra.Nl

jaargang 10, oktober 2017, nr. 6 colofon

dcw oktober redactioneel robbert hoeffnagel hoofdredacteur datacenterworks/uitgever

Datacenterworks is hét vakblad over de technische infrastructuur van datacenters. Datacenterworks verschijnt achtmaal per jaar. Toezending geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation. HOOFDREDACTEUR/UITGEVER Robbert Hoeffnagel +31 (6) 51 28 20 40 robbert@fenceworks.nl twitter.com/rhoeffnagel

OP ZOEK NAAR ZOMBIES nu eigenlijk precies doen. IT-afdelingen maken

nl.linkedin.com/in/robberthoeffnagel

De zorgen over het energieverbruik van data-

facebook.com/robbert.hoeffnagel

centers zijn natuurlijk terecht. Zeker in enterpri-

zich al heel lang zorgen over dit soort syste-

se datacenters is het terugdringen van het ge-

men, maar dan vooral vanuit het gezichtspunt

EINDREDACTIE/TRAFFIC

bruik van stroom geen topprioriteit. Het draait

van bijvoorbeeld backups. Iedere server wordt

Ab Muilwijk

immers om business processen en de applica-

meegenomen in backup-procedures, zodat

ties die deze ondersteunen. Die applicaties en

we zeker weten dat de data en programma’s

POSTADRES REDACTIE

de technische infrastructuur waar deze gebruik

op deze systemen veilig zijn. Dus zorgen we

Beatrixstraat 2, 2712 CK Zoetermeer

van maken dienen een maximale beschikbaar-

dat alle data op minimaal drie locaties staat.

administratie@fenceworks.nl

heid te kennen. Dus gaat alle aandacht uit naar

Dat kost tijd binnen de toch al zo krap beme-

+31 (0)79 500 05 59

redundantie en het verder verbeteren van de

ten backup windows (dat zijn de tijdsperioden

www.datacenterworks.nl

infrastructuur zodat de systemen draaien en

waarin van data op een server een kopie ge-

blijven draaien.

maakt kan worden), maar kost ook extra op-

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE

slagruimte op schijf of op tape.

Jos Raaphorst | Directeur

In commerciële datacenters speelt energie na-

+31 (0) 6 34 73 54 24

tuurlijk wél een hoofdrol. Niet alleen is bij deze

Dus gaan IT-afdelingen met enige regelmaat

jos@fenceworks.nl

partijen veel meer kennis van de infrastructuur

op jacht naar zombies. Met speciale software

aanwezig, maar het goed meten en in de hand

scant men het netwerk om in kaart te bren-

Eric van Wijk

houden van de energiekosten maakt deel uit

gen welke servers actief zijn, welke software

+31 (0) 6 43 05 30 25

van het primaire bedrijfsproces van dit soort

hierop draait, wie de eigenaar is, noem maar

eric@fenceworks.nl

firma’s.

op. Systemen waarvan de rol of functie niet

VORMGEVING

Langzaam maar zeker zien we echter ook bij

- voor nader onderzoek. Zo probeert men zom-

Laura willemsen | Grafisch Ontwerp

enterprise datacenters meer aandacht ont-

bies die wel opslag- en backup-capaciteit ver-

staan voor energieverbruik. Dat heeft te maken

gen maar eigenlijk geen zinvolle rol vervullen

DRUK

met reputatie en maatschappelijk belang dat

‘uit de lucht’ te halen.

CHAPO nv

we als bedrijven en overheden hechten aan

duidelijk is, komen op een aparte lijst te staan

DATACENTERWORKS WERKT SAMEN MET KENNISPARTNERS ALS BICSI, DATA CENTRE ALLIANCE, DDA, GREEN IT AMSTERDAM, IT ROOM INFRA EN NEN. KOPIJ KAN WORDEN INGEZONDEN IN OVERLEG MET DE REDACTIE. GEPLAATSTE ARTIKELEN VERTEGENWOORDIGEN NIET NOODZAKELIJK DE MENING VAN DE REDACTIE. DE REDACTIE NOCH DE UITGEVER AANVAARDEN ENIGE AANSPRAKELIJKHEID VOOR DE INHOUD VAN ARTIKELEN VAN DERDEN, INGEZONDEN MEDEDELINGEN, ADVERTENTIES EN DE JUISTHEID VAN GENOEMDE DATA EN PRIJZEN. FOTOKOPIE EN OVERNAME VAN ARTIKELEN, GEHEEL OF GEDEELTELIJK OP WELKE WIJZE DAN OOK, IS UITSLUITEND TOEGESTAAN NA SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE REDACTIE EN ONDER VERMELDING VAN: ‘OVERGENOMEN UIT DATACENTERWORKS, VAKBLAD OVER DE TECHNISCHE INFRASTRUCTUUR VAN DATACENTERS’, MET VERMELDING VAN DE JAARGANG EN HET NUMMER. DATACENTERWORKS IS EEN UITGAVE VAN FENCEWORKS BV.

milieubewust functioneren. Maar ook kosten

Laten we hierbij niet vergeten dat al die zom-

spelen uiteraard een rol. Dus worden steeds

bies ook energie verbruiken en dus energie-

meer projecten gestart om het inzicht in het

kosten maken. Dus een periodieke jacht op

energieverbruik te verbeteren. We kopen mo-

zombies levert niet alleen besparingen op ten

nitoring-software of gaan de reeds aanwezige

aanzien van backups en opslag, maar zorgt

pakketten eindelijk in gebruik nemen. Daar-

ook voor een fikse besparing op het energie-

mee kunnen we meten, overzichten maken

verbruik. Tijd dus om de samenwerking tussen

en stap voor stap grip krijgen op verbruik en

facilitair en IT een nieuwe impuls te geven. Ge-

kosten.

zamenlijk kunnen zij interessante besparingen realiseren. Geen gek idee in tijden waarin de

Hierbij komt ook een fenomeen om de hoek kijken dat veel IT-afdelingen al veel langer kennen: zombies. Dat zijn servers die wel ‘aan’ staan, maar waarvan niet duidelijk is wat ze

budgetten nog altijd flink onder druk staan! ■

dcw oktober inhoud

Agrarische omgeving Verduurzaming warmtevoorziening

Bio-energie Restwarmte

Warmtenet

Warmteopslag

Bodemenergie

‘WAAROM HELPEN WE DE BUREN NIET MET WARMTE?’ Aardwarmte

Stroom voor warmte

markt

PRAKTISCHE OPLOSSINGEN VOOR DUURZAME SERVERRUIMTES praktijk

ZUIVELFABRIKANT VERNIEUWT ICT-INFRASTRUCTUUR blog

I WILL FOLLOW YOU

it room infra

KANSEN ZIEN DOOR KENNISOVERDRACHT

dcw oktober inhoud

22 strategie

ZES EISEN VOOR EEN MODERNE ‘REMOTE INFRASTRUCTURE'

praktijk

EQUINIX EN BEVECO OPTIMALISEREN DATACENTER MANAGEMENT SYSTEMEN

NIEUWS

NIEUWS VAN DDA

BICSI-NIEUWS

nieuws

FLASH-GEBASEERDE CACHE SERVERS

COVERFOTO IT heeft gegevensverwerking op externe locaties op afstand altijd ondersteund. Maar het belang van nieuwe bedrijfskritische activiteiten op afgelegen locaties als Internet of Things en real-time analytics neemt zo snel toe, dat IT-afdelingen goed moeten nadenken hoe deze zogeheten ‘remote infrastructure' het beste kan worden ingericht. Doen zij dat niet, dan is de kans groot dat de kosten voor het faciliteren van dit soort toepassingen op onverantwoorde wijze toenemen. Sterker nog: grote kans dat de organisatie er dan niet in slaagt om van deze zo belangrijke digitale transformatie een succes te maken.

agenda

EVENEMENTENKALENDER DATACENTERWORKS

LEES VERDER OP PAGINA

dcw oktober dutch datacenter index september 2017

peter vermeulen tekst directeur van pb7 research

DDI 64/66

KANTELPUNT IN ZICHT?

Ook september laat een sterke groei zien in de activiteiten in datacenters. We zien een zeer beperkte afvlakking door de vakantieperiode en hoge verwachtingen voor de komende 3 maanden. Maar we zien ook dat de lange termijn verwachtingen wat beginnen in te leveren. Het is nog te vroeg om te spreken van een kantelpunt, maar enige voorzichtigheid lijkt geboden.

In september zien we toch nog dat de zomer tot

dat de groei in investeringen wat achterblijft ten

door, terwijl afnemers hun capaciteit in hun ei-

een kleine adempauze heeft geleid voor data-

opzichte van de groei in het vermogen en vier-

gen datacenters eerder laten stabiliseren of te-

centers. De groei doet even een stapje terug en

kante meters.

rugdringen. Langzaam gaat de DDI voor single

komt drie punten lager uit dan we in augustus

tenant datacenters naar 50, het punt van stabi-

zagen. Dat wordt vooral veroorzaakt door single

VOORUITBLIK

liteit. Hoewel we vaak een sterke groei zien in

tenant datacenters, waar de groei aanzienlijk te-

Het verschil in de trend tussen multi-tenant en

de single tenant datacenters bij hoog-digitale

rug is gelopen. Multi-tenant datacenters worden

single tenant datacenters lijkt steeds groter te

ondernemingen, wordt dit getemperd door het

juist nog altijd alsmaar positiever. Opvallend is

worden. Multi-tenant datacenters groeien hard

toenemend gebruik van externe capaciteit door minder-digitale ondernemingen. Wel moeten we ons de vraag gaan stellen of het optimisme van multi-tenant datacenters volledig gerechtvaardigd is. Er zijn zoveel bouwplannen, met

Jun-Aug Sep-Nov

12 mnd

name ook van nieuwe spelers voor de Neder-

M2 in gebruik

landse markt, dat we wel eens op een overschot

Vermogen

aan zouden kunnen stevenen. â&#x2013;

Investeringen

Totaal

Multi-tenant

Single tenant

lees ook

Dutch Datacenter Index September 2017

ZES EISEN VOOR EEN MODERNE 'REMOTE INFRASTRUCTURE'

30 NOVEMBER

DATACENTER INNOVATIONS DAY

MELD U NU AAN VOOR DE

DATACENTER INNOVATIONS DAY

nog nooit gingen de technologische ontwikkelingen zo snel Datacenter Innovations Day

Sprekers tijdens de DID:

Voor Nederland als een van dé toonaangevende datacenter-landen is

• Robbert Hoeffnagel

• Jaak Vlasveld

snelle adoptie van nieuwe innovatieve technologie van groot belang.

Daarbij is het cruciaal dat we altijd voorop lopen met nieuwe technolo-

• John Laban

• Philip Low

gieën en trends.

Daarom organiseert DatacenterWorks samen met CloudWorks op 30 no-

Met voorbeelden uit de praktijk door onder andere:

vember de Datacenter Innovations Day.

Bachmann, Beveco

(moderator) (OCP project)

(Green IT) (Broadband Group)

Tijdens deze dag wordt u bijgepraat over nieuwe innovaties en de laatste trends. Tevens behandelen we een aantal aansprekende voorbeel-

Georganiseerd door:

den uit de praktijk die laten zien welke resultaten met datacenterinnovatie kunnen worden bereikt. Meld u nu aan op datacenterworks.nl/datacenter-innovations-day

Voorafgaand, in de pauzes en tijdens de netwerkborrel kunt u verder

Locatie: Van der Valk Hotel Den Haag-Nootdorp

praten met alle sprekers en sponsoren.

DID wordt mede mogelijk gemaakt door:

dcw oktober energie

KANSEN OM RESTWARMTE DATACENTERS TE BENUTTEN

‘WAAROM HELPEN WE DE BUREN NIET MET WARMTE?’ Agrarische omgeving Verduurzaming warmtevoorziening

Bio-energie Restwarmte

Warmtenet

Warmteopslag

Bodemenergie

Aardwarmte

Agrarische omgeving Verduurzaming warmtevoorziening

Stroom voor warmte

dcw oktober energie

rijksdienst voor ondernemend nederland

tekst

De uitdaging voor elk datacenter is om de warmte van de servers zo efficiënt mogelijk weg te koelen. Normaliter verdwijnt deze warmte grotendeels ongebruikt in de buitenlucht. Steeds meer datacenters zoeken echter naar manieren om de geproduceerde restwarmte te benutten. Vanuit Scandinavië zijn er verschillende voorbeelden bekend, maar ook bij Nederlandse datacenters is er inmiddels sprake van een aantal mooie praktijkcases; een aantal voorbeelden van restwarmtebenutting uitgelicht. Restwarmtebenutting bij datacenters ligt geheel

om het energieverbruik te verminderen en con-

VERSCHILLENDE VORMEN VAN BENUTTING

in lijn met de Meerjarenafspraken energie-effi-

currerend te blijven. Dat zie je ook terug binnen

Voor het benutten van restwarmte staan ver-

ciëntie die met de ICT-sector zijn gemaakt, bena-

het MJA-traject. Zo is er de afgelopen jaren veel

schillende wegen open. Zo kan de restwarmte

drukt Jeroen van der Tang, manager Duurzaam-

geïnvesteerd in koelmethodes die veel minder

via een aansluiting op een lokale ring worden

heid en Milieu van branchevereniging Nederland

energie vragen. We komen uit een situatie waar-

uitgewisseld met bedrijven in de omgeving.

ICT. “De ICT-sector is al jaren zeer actief aan de

in koeling bijna net zoveel energie vroeg als het

Maar een datacenter kan de geproduceerde

slag met de reductie van het energieverbruik.

draaien van de servers. Dat is de afgelopen jaren

restwarmte ook direct uitwisselen met één of

De gemaakte afspraken in het MJA3-convenant

drastisch verminderd. De volgende stap is om te

meerdere afnemers in de directe omgeving. Een

- een jaarlijkse verbetering van de energie-effi-

kijken of je in het datacenter, of in de omgeving

variant op deze directe uitwisseling is het inter-

ciency met 2% - worden ruimschoots gehaald.”

ervan nog iets nuttigs kunt doen met de gepro-

ne gebruik van de restwarmte, bijvoorbeeld in

duceerde restwarmte. Die stap wordt nu gezet;

eigen, naastgelegen kantoorpanden. Ten slotte

TWEE VLIEGEN IN ÉÉN KLAP

de eerste mooie voorbeelden van het benutten

is het mogelijk restwarmte uit te wisselen via

Een van de manieren om een grotere energie-ef-

van restwarmte liggen er. Vanuit Nederland ICT

een bodemenergiesysteem met warmte-koude

ficiency te bereiken, is het benutten van de rest-

vragen we aan de tafel van het SER EnergieAk-

opslag (WKO) waar meerdere partijen op zijn

warmte die een datacenter produceert. Van der

koord en bij de uitwerking van de EnergieAgen-

aangesloten.

Tang: “Computers in datacenters genereren een

da extra aandacht voor deze interessante bron

grote hoeveelheid warmte en het kost vervol-

van restwarmte.”

gens veel energie om dat weer weg te koelen. De uitdaging is om de warmte die een datacen-

MJA3 – AFGESPROKEN ENERGIEBESPARING VOOR 2020 AL IN 2015 GEHAALD

ter nu zo efficiënt mogelijk wegkoelt - lees weg-

Sinds 1992 maakt de overheid met een groot aantal sectoren, waaronder de ICT-sector, meer-

gooit - nuttig te gebruiken om er bijvoorbeeld el-

jarenafspraken voor de verbetering van de energie-efficiëntie. Met het MJA3-convenant draagt

ders gebouwen mee te verwarmen. Het is mooi

het ministerie van Economische Zaken bij aan het behalen van 20% CO2-reductie in 2020. Voor

te zien dat dit inmiddels bij verschillende Neder-

de MJA3 geldt een energie-efficiency verbetering van 2% per jaar. De Rijksdienst voor Onderne-

landse datacenters al in praktijk is gebracht. Dat

mend Nederland (RVO.nl) voert het convenant in opdracht van het ministerie van EZ uit, advi-

spaart een heleboel fossiele energie uit andere

seert betrokken branches, laat onderzoeken uitvoeren en beoordeelt en monitort de 4-jaarlijkse

bronnen uit: twee vliegen in één klap.”

Energie-EfficiëntiePlannen (EEP’s).

ENERGIEVERBRUIK KOELING DRASTISCH VERMINDERD,

In 2012 is in de routekaart ICT 2030 - behorend bij het MJA3-convenant - het benutten van

NU VOLGENDE STAP

restwarmte al geïdentificeerd als een van de maatregelen om datacenters energie-efficiënter te

“Overigens”, zegt Van der Tang, “hebben da-

maken. Vanuit de MJA3 zijn afgelopen jaren diverse onderzoeken en projecten ondersteund op

tacenters de afgelopen jaren al heel erg veel

het gebied van restwarmtebenutting door datacenters.

bereikt op het gebied van efficiënt koelen. Bedrijven zijn continu bezig met het zoeken van

De ICT-sector heeft de afgesproken energiebesparing voor 2020 al in 2015 gerealiseerd. Over

mogelijkheden om energie te besparen en duur-

het jaar 2015 is 886 PJ (5,1%) aan energiebesparende maatregelen gerapporteerd. Daarnaast

zamer te worden. De energierekening is een

is het aandeel ingekochte duurzame energie sterk gestegen van 71% naar 83% van het totale

significant deel van de operationele kosten, dus

energieverbruik. Hiermee presteert de ICT-sector ruim boven de afgesproken jaarlijkse efficien-

is er vanuit de industrie altijd een sterke drive

cyverbetering van 2% per jaar.

dcw oktober energie

LAUWWATERRING

vraag met de warmteproductie in balans is, is

MET RESTWARMTE VAN HET GAS AF

Een voorbeeld van uitwisseling van restwarmte

er eigenlijk sprake van directe uitwisseling. De

Ook in Aalsmeer werkt NLDC aan het benut-

via een aansluiting op een warmte-koudering is

bronnen gebruiken we dus om de pieken eruit

ten van restwarmte. Van Veen: “Daar is de ge-

het datacenter van NLDC - een aparte BV onder

te halen.”

meente bezig met de herontwikkeling van een

KPN - op de High Tech Campus (HTC) in Eind-

gebied dat ze heel graag CO2-neutraal willen

hoven. Technisch productmanager datacenters

ERVARING OPDOEN EN BIJDRAGEN AAN

maken. Onze restwarmte kan daar een rol in

Ronald van Veen van NLDC: “Tussen een groot

VERDUURZAMING

spelen. Het idee is om via een zogeheten open

deel van de gebouwen op de HTC ligt een zo-

Bij de bouw van het datacenter van NLDC op

loop vanaf ons datacenter water met een tempe-

geheten lauwwaterring. De meeste gebruikers

de HTC is direct gekozen voor een aansluiting

ratuur van 20 – 25˚Celsius te transporteren naar

onttrekken warmte aan de ring en werken deze

op de lauwwaterring. Van Veen: “Uitgangspunt

een bestaand zwembad, een nieuwe sporthal,

met behulp van warmtepompen op om hun ge-

was dat we een nuttige bestemming voor onze

een te bouwen scholencomplex, een tuinder en

bouwen te verwarmen. Wij nemen geen warmte

warmte wilden vinden. Toevallig was die ring in

op termijn wat woningen. Met een warmtepomp

af, maar voeren juist warmte in en onttrekken

Eindhoven aanwezig. Bovendien was er op die

kunnen die afnemers de warmte vervolgens op-

koude. We houden de ring op een temperatuur

ring sprake van een warmte-tekort. Voor ons

werken naar hogere temperaturen. Alle warmte

tussen 10 en 18˚Celsius. Voor ons is dat koud ge-

was het daarom heel logisch daar bij het ont-

die de omgeving kan gebruiken, gaan we leve-

noeg om mee te koelen. Op het moment dat de

werp van het datacenter op in te spelen. Voorop

ren. Maar omdat ons aanbod groter is dan de

ring warmer wordt dan 18˚Celsius, slaan we onze

stond dat we ervaring op wilden doen en wilden

vraag, ‘gooien’ we nog steeds warmte weg. Dat

warmte op in daarvoor aanwezige bronnen van

bijdragen aan verduurzaming. We waren niet op

kan overigens op termijn wel veranderen. We

het aan de ring gekoppelde WKO-systeem. De

zoek naar het financiële ei van Columbus; het is

zijn ook met andere partijen in het gebied in ge-

omgekeerde situatie - wanneer de warmtevraag

geen financieel-gedreven oplossing. We rekenen

sprek. Dit project kunnen we redelijk kostenef-

groter is dan de warmteproductie - komt vaker

ook niet af op joules; we betalen een fee voor

fectief realiseren. Maar bovenal is ook dit project

voor. Dan wordt de warmte die in de bronnen is

de aansluiting op de ring. Dat is ongeveer gelijk

vanuit maatschappelijk oogpunt zeer zinvol: de

opgeslagen gebruikt om de ring op de gewenste

aan wat we anders aan elektriciteit voor koeling

gemeente wil van het gas af en dat kan op deze

temperatuur te brengen. Wanneer de warmte-

kwijt zouden zijn.”

manier.”

Industriële omgeving Verduurzaming warmtevoorziening

GEBRUIK RESTWARMTE VOOR VERWARMING KANTOORPAND Van directe uitwisseling van warmte voor intern gebruik is sprake bij het datacenter van Previ-

Bio-energie

der in Hengelo. Marco Alink, datacenterengineer Restwarmte

van Previder: “Tijdens het koelproces onttrekken Warmtebesparing

we warmte aan het datacenter. Water is daarbij het transportmedium. Als het water raakt opgewarmd, halen we daar via een warmtewisselaar energie - warmte - uit. Vervolgens werken we

Warmtenet

die warmte met behulp van een gaswarmtepomp op naar een hogere temperatuur. Het naIndustriële warmtepomp Warmteopslag

bijgelegen kantoorpand van Odin - waar Previder onderdeel van is - profiteert daarvan. In het pand met twaalf verdiepingen is verder geen extra verwarming meer nodig om in de warmtebehoefte te voorzien. De warmtepomp draait overigens nu op ongeveer driekwart van zijn vermogen. Pas wanneer er meer servers moe-

Ultra diepe geothermie

ten worden gekoeld, schalen we die pomp wat hoger op. De koude die dat oplevert, hebben we Stroom voor warmte

Industriële omgeving Verduurzaming warmtevoorziening

nu nog niet nodig.”

dcw oktober energie

Gebouwde omgeving Bioenergie

Restwarmte

BREEAM EXCELLENT De oplossing die Previder koos, heeft er in belangrijke mate aan bijgedragen dat het datacenter in Hengelo het predicaat BREEAM Excellent

Warmtenet

mag dragen. “Het is een heel groene oplossing, die ook nog eens toekomstvast is”, zegt Alink.

Stroom voor warmte

“We zijn gehuisvest op een businesspark, waar zich ook andere kantoren kunnen vestigen. Het

Warmtebuffer Aardwarmte

Warmtebesparing

systeem is zodanig ontworpen dat ook zij gebruik kunnen maken van de restwarmte van het datacenter, wanneer we dat uitbreiden. Daarnaast is

Biomassaketel

het niet alleen vanuit energetisch oogpunt een goede oplossing, het is ook een stuk goedkoper om de warmte met een warmtepomp te onttrekken, in plaats van koelen met een compressor.”

Zonneboiler

UITWISSELING RESTWARMTE VIA BODEMENERGIESYSTEEM

Warmtepomp (lucht)

Het zwaartepunt van de activiteiten van Equinix

Bodemenergie

- met in totaal tien datacenters - ligt met acht datacenters in en om Amsterdam. Bij een ervan (AM3 dat gelegen is op het Science Park in

Gebouwde omgeving Warmtepomp (bodem)

Amsterdam) vindt uitwisseling van restwarmte plaats met de Universiteit van Amsterdam (UvA).

andere afzetmogelijkheden voor de restwarmte.

Dan zouden we heel erg diep de grond in moe-

“Er is geen sprake van directe uitwisseling, maar

Zo zijn er verkenningen gaande naar restwarm-

ten gaan. De kosten daarvan zijn veel te hoog en

van uitwisseling via het warmte-koudeopslag

televering aan woonwijken. Daarvoor moet dan

de terugverdientijd te lang. Voor ons is daarom

systeem in de bodem”, vertelt Hans Schelvis,

wel een heel distributienet worden gerealiseerd.

het werken met een warmtepomp een goede

principal engineer mechanical van Equinix.

En de woningen moeten overstappen naar een

gulden middenweg.”

“Onze warme bronnen en de warme bronnen

warmtenet. We kijken dus heel nadrukkelijk ook

van de UvA zijn van elkaar gescheiden, maar zijn

naar andere oplossingen. Maar welke oplossings-

GEWEND RAKEN

geboord in dezelfde geohydrologische strook.

richting je ook kiest, je bent altijd erg afhankelijk

AAN NIEUWE AFHANKELIJKHEIDSRELATIES

In feite is dat een grondwaterbel op zo’n 70 tot

van lokale omstandigheden. Benutting van rest-

De grootste uitdaging bij het realiseren van een

180 meter diepte. Wij injecteren daar water in

warmte heeft alleen maar kans van slagen als je

oplossing voor het benutten van restwarmte is

dat met de restwarmte uit het datacenter is ver-

vraag en aanbod bij elkaar kunt brengen. Daarbij

wellicht niet eens technisch van aard, zegt Van

warmd en de Universiteit haalt de warmte uit die

geldt bovendien dat grote transportafstanden

Veen. “Die uitdaging ligt veel meer op het vlak

bel juist naar boven om de gebouwen te verwar-

funest zijn voor warmtedistributie.”

van het aangaan van nieuwe samenwerkings-

men. Andersom halen wij ten behoeve van het

vormen. Wanneer je zo’n oplossing kiest, word je

koelen van het datacenter de koude naar boven

OOK GEOLOGISCHE RANDVOORWAARDEN

afhankelijk van elkaar. Je bent warmte en koude

uit een koude grondwaterbel die circa 150 meter

De keuze voor een bepaald type oplossing wordt

aan het ruilen en investeert daar samen in. Maar

verderop ligt. Die koude slaan wij gedurende de

overigens niet alleen bepaald door de aanwe-

wat als er iemand uitstapt terwijl de investering

winterperiode op in de koude bronnen.”

zigheid van buren die warmte willen afnemen.

nog niet is terugverdiend? Dan valt er een gat.

Het is ook om andere redenen maatwerk, maakt

Elkaar vertrouwen en gewend raken aan nieuwe

VERKENNEN ANDERE AFZETMOGELIJKHEDEN

Alink duidelijk. “Op sommige plekken kun je

afhankelijkheidsrelaties, zonder dat je elkaar

Naast het AM3 wordt momenteel de bouw van

warmte de grond in pompen om het er later

met allerlei contracten en verplichtingen vast-

een nieuw datacenter (AM4) afgerond. Ook rest-

weer uit te halen. Dat is een erg energetische

legt; dat is de grootste uitdaging.” ■

warmte die dit datacenter produceert komt via

oplossing. Maar de mogelijkheid om via een bo-

het bodemenergiesysteem beschikbaar. “Dat is

demenergiesysteem iets met onze restwarmte

samen met de warmte uit AM3 meer dan de UvA

te doen, hebben we vanwege de geologie van

ooit nodig heeft. We zoeken daarom ook naar

de ondergrond in het oosten van het land niet.

dcw oktober markt

RITTAL BIEDT

PRAKTISCHE OPLOSSINGEN VOOR DUURZAME SERVERRUIMTES Opdrachtgevers en uitvoerders hebben bij zowel nieuwbouw, als de herinrichting van een bestaande serverruimte, met veel zaken rekening te houden. Een van de punten die in elke fase ter sprake komt, is de duurzaamheid. Het letterlijke begrip zelf wordt daarbij weinig gebruikt. Wel is onmiskenbaar zichtbaar dat de optelsom van aandachtspunten leidt tot een duurzamere bouw, inrichting en exploitatie.

dcw oktober markt

rittal

tekst

VAN GESEGMENTEERD NAAR INTEGRAAL

thema verduurzaming relevant is, is de gewijzigde EIA regeling. Dit artikel

Rittal constateert bovenstaande al enige tijd. Men merkt dat waar voor-

sluit af met een praktische handreiking van Rittal over deze aantrekkelijke

heen vragen uit de markt wezen op een gesegmenteerde aanpak, er

investeringsregeling.

steeds meer aandacht komt voor het geheel. Het gaat niet meer om het aanschaffen van een zuinigere koeling, er wordt naar de hele keten ge-

RITTAL HYBRID CLOUD PACKAGES

keken om te zien wat de koelingsbehoefte bepaalt en of het mogelijk

De eerste veel voorkomende situatie betreft serverruimtes tot en met

is daar verbeteringen door te voeren. Die belangstelling gaat overigens

10m2. Ruimtes van dit formaat komen veel voor in het MKB en zijn zelden

gepaard met de komst van hardware die op hogere temperaturen kan

gebouwd met focus op energie efficiency en duurzaamheid. Rittal heeft

opereren en daardoor minder koeling nodig heeft. De impact daarvan op

voor deze omgevingen de Hybrid Cloud Packages. Dit zijn kant-en-klare

de grotere datacenters is bekend: in Nederland volstaat voor de mees-

volledig gesloten en daardoor geluidsarme IT-racks die een optimale be-

te datacenters inmiddels nagenoeg volledige indirecte vrije koeling in

scherming, energievoorziening en koeling van IT- en netwerkapparatuur

combinatie met warmte- en koude opslag (WKO). Als er moet worden

en een betrouwbare verbinding met het internet garanderen. Elke Hybrid

bijgekoeld met een compressiekoelmachine, blijft dat beperkt tot een

Cloud Package heeft een onafhankelijk opererend UPS- en klimatiserings-

aantal dagen met uitzonderlijk zomerweer. Bij server- en computerruim-

systeem, een brandmeld- en blussysteem en remote monitoring. De racks

tes speelt een vergelijkbare ontwikkeling. Voor bestaande ruimtes, maar

zijn in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar, met koelvermogens van

ook die in nieuwere gebouwen, ziet Rittal duidelijk de trend naar een

1 tot 20 kilowatt.

meer integrale aanpak. Zo worden hogere efficiency en meer flexibele, op duurzaamheid gerichte oplossingen, gerealiseerd.

Omdat de Hybrid Cloud Package een gesloten systeem is, staat het een optimale klimatisering van de componenten toe. Het betekent dat een

DE ROL VAN RITTAL

veel kleiner deel van de serverruimte dan voorheen moet worden ge-

Rittal ziet de markt veranderen en zorgt uiteraard voor oplossingen om

koeld. Op die manier levert de Hybrid Cloud Package direct een bijdrage

aan deze veranderde marktvraag te voldoen. Zij heeft daarvoor meerdere

aan een lager energieverbruik. Na de â&#x20AC;&#x2DC;end of life (EOL) van een Hybrid

ijzers in het vuur. De oplossingen voor drie veel voorkomende situaties

Cloud Package systeem kan in overleg met de klant worden overgegaan

worden hier kort besproken. Verder investeert Rittal veel in kennisuit-

tot verwijdering. Rittal zorgt dan voor een verantwoorde ontmanteling

wisseling met de markt over veranderingen. EĂŠn daarvan, die voor het

en waar mogelijk hergebruik van de materialen. Dit alles maakt dat de

dcw oktober markt

Hybrid Cloud Package niet alleen een praktische, maar ook een verant-

Wat Rittal echter constateert is dat een deel van de markt de meerwaar-

woorde op duurzaamheid gerichte, oplossing is.

de van de genoemde oplossingen inziet, maar opkijkt tegen de benodigde investeringen. Het blijkt vaak dat men onvoldoende op de hoogte

SERVERRUIMTES TOT EN MET 100M2

is van de EIA regeling (Energie Investeringsaftrek). Doel van de EIA is

Om het energieverbruik in grotere serverruimtes te verlagen, heeft Rittal

energiebesparende innovaties onder de aandacht te brengen en te pro-

andere oplossingen. Centraal hierbij staat het scheiden van de warme en

moten bij bedrijven. Afhankelijk van de hoeveelheid winst van bedrijven,

koude lucht en zorgen dat in plaats van de gehele serverruimte alleen de

kunnen bedrijven met EIA een teruggave van ca. 14% netto verwachten

gesloten racks of rijen met racks worden gekoeld.

op de gemaakte investeringen in energiebesparende bedrijfsmiddelen. De overheid heeft dit programma per 2015 dusdanig aangepast, dat het

Voor het eerste zijn er watergekoelde Precisie-airconditioners (CRAC’s)

goed aansluit op de IT situatie in het MKB. Door deze aanpassing kan het

met indirecte vrije droge of adiabatische koeling. Voor het tweede biedt

MKB een beroep doen op deze regeling voor het verbeteren van de eigen

Rittal de mogelijkheid de rackopstellingen te voorzien van een geslo-

serverruimtes. Ook indien men investeert in de energiebesparende koel-

ten deur voor en achter op de racks, zijdelingse luchtgeleiderplaten en

oplossingen zoals hierboven staan genoemd. Deze oplossingen zorgen er

19”-blindpanelen. Een andere optie zijn zogenaamde hot of cold cubes

namelijk voor dat de ruimte om de racks (in de praktijk is dat de gehele

inclusief schuifbare daken en deuren, waarbij de gekoelde lucht in de

serverruimte) niet langer gekoeld hoeft te worden. Die realiseerbare be-

gang of ruimte aan de voorzijde van de servers wordt geblazen.

sparing voldoet aan de eisen die de EIA regeling stelt.

RETROFIT COOLING SOLUTIONS

ADVIES

Wat Rittal verder regelmatig tegenkomt zijn omgevingen met de racks

Rittal adviseert gebruikers en installateurs van serverruimtes nog eens

die niet ‘end of life’ zijn, maar die evenmin te upgraden, of vervangbaar

goed naar die omgevingen te (laten) kijken. De conclusie zal zeer waar-

zijn. Hiervoor heeft Rittal de Retrofit Cooling Solutions als oplossing. Met

schijnlijk zijn dat het dankzij de EIA regeling steeds makkelijker wordt een

dit portfolio worden primair twee knelpunten verholpen: de koeling van

interessante, sluitende, businesscase te maken van investeren in duur-

de racks en het kabelmanagement.

zame en zuinige serverruimtes.

Dat de koeling van racks steeds meer aandacht vergt, is bekend. Het

Wie meer wil weten over de producten en diensten van Rittal die bij-

komt met name omdat hardware op steeds hogere temperaturen draait

dragen aan verdere verduurzaming van IT, of wil horen over concrete

en door nieuwe toepassingen, zoals Power over Ethernet en Voice over

praktijkcases (te vinden op www.expert.rittal.nl/projecten)

IP, die de racks zwaarder belasten. Daaraan gerelateerd is de toename

kan contact opnemen: 0316-59 16 60 of sales@rittal.nl.

van bekabeling, wat negatief uitwerkt op de airflow in een kast. Om de koeling te verbeteren heeft Rittal diverse oplossingen. Een daarvan is het

U kunt de nieuwe whitepaper downloaden en blogs over HCP lezen op

Blue e+ koelaggregaat dat aan de zijkant van een IT-rack wordt bevestigd.

https://expert.rittal.nl/thema/hybrid-cloud-packages/ ■

Dit systeem is vooral in trek bij de industrie, met name fabrieken en schakelkasten met Blue e+ systemen maken gebruik van een andere koelmethodiek, gebaseerd op een verticale luchtstroom en een gepatenteerde heat pipe en inverter compressor. Hierdoor ligt het energieverbruik ruim 75 procent onder dat van traditionele koelsystemen. De Blue e+ heeft de TechAward voor het meest innovatieve product van 2016 gewonnen. Specifiek voor de bekabeling biedt Rittal de mogelijkheid een extra frame aan de achterkant te plaatsen, waardoor er voldoende ruimte is voor diepere apparatuur en het netjes wegwerken van bijbehorende kabels. DE ENERGIE-INVESTERINGSAFTREK (EIA) EN HET MKB In elk van de drie genoemde situaties is met Rittal een aanzienlijke besparing op het energieverbruik en daarvan afgeleid de CO2 uitstoot mogelijk. Zo wordt een praktische en positieve bijdrage geleverd aan de trend naar meer verduurzaming in het bedrijfsleven. Zaken als verlenging van levensduur, minder afval en verantwoorde ontmanteling na de EOL sluiten daar naadloos op aan.

dcw oktober praktijk

ALL IT ROOMS EN AMIT SERVICES VERNIEUWEN SERVERRUIMTES EN BEKABELING

ZUIVELFABRIKANT VERNIEUWT ICT-INFRASTRUCTUUR All IT Rooms en Amit Services voeren voor een grote Nederlandse zuivelfabrikant een grootschalig project uit. De fabrikant laat in tientallen fabrieken in Nederland de ICT-infrastructuur volledig vernieuwen, waarbij nieuwe datacenters worden gebouwd en de netwerkinfrastructuur op de schop gaat. All IT Rooms realiseert hierbij een groot deel van de serverruimtes, terwijl Amit Services het coรถrdineren van het programma voor zijn rekening neemt.

dcw oktober praktijk

wouter hoeffnagel freelance journalist

tekst

paul kampman

de verschillende werkzaamheden die binnen de projecten worden uitgevoerd in goede banen worden geleid. Zo bestaat het project op iedere locatie uit drie componenten: het ontwerp en de bouw van de serverruimte, het aanleggen van de benodigde bekabelingsinfrastructuur en het zowel aanleveren als installeren van de gewenste IT-apparatuur. Dit betekent dat een flink aantal bedrijven betrokken zijn bij het project, die ieder andere werkzaamheden moeten uitvoeren. Wij coördineren dit proces en zorgen dat alles soepel verloopt.” All IT Rooms is één van deze bedrijven en verantwoordelijk voor zowel het ontwerp als de bouw van de serverruimtes die op de verschillende locaties worden gerealiseerd. ZEER STRENGE EISEN “Aangezien het project wordt uitgevoerd bij productiefaciliteiten, worden door de zuivelfabrikant strenge eisen gesteld aan de betrokken partijen. Zo is niet alleen van belang dat de continuïteit van het productieproHet ICT-landschap verandert in een razendsnel tempo. Een groot aantal

ces te allen tijde wordt gewaarborgd, maar moet ook rekening worden

nieuwe technologieën zijn de afgelopen jaren beschikbaar geworden,

gehouden met de voedselveiligheid. Er zijn dan ook zeer strenge regels

die voor spelers in de voedselindustrie interessante voordelen kunnen

opgesteld voor het aan- en afvoeren van materialen, maar ook voor de

bieden. Denk hierbij aan het Internet of Things en Big Data. De zuivelfabrikant ziet IT dan ook steeds belangrijker worden op de productievloer. Zo worden productieprocessen digitaal uitgevoerd, wordt IT ingezet voor kwaliteitscontroles en wordt een grote hoeveelheid data verzameld in haar fabrieken. Om gebruik te kunnen maken van deze technologieën en zeker te stellen dat de productielocaties klaar zijn voor de toekomst, heeft de zuivelfabrikant besloten een grootschalige vernieuwing van haar ICT-infrastructuur door te voeren. Alle componenten worden hierbij redundant uitgevoerd, moeten schaalbaar zijn en voldoen ten minste aan alle toekomstige eisen die het bedrijf voor de komende vijf tot tien jaar voorziet. IN DE ‘SLIPSTREAM’ VAN ANDERE PROJECTEN Flexibiliteit en snel schakelen staat in het project centraal. De projecten die All IT Rooms en Amit Services gezamenlijk uitvoeren worden in nagenoeg alle gevallen uitgevoerd in de ‘slipstream’ van andere projecten op de productielocaties. Deze keuze is gemaakt om alle werkzaamheden die op een locatie moeten worden uitgevoerd - ongeacht het project waarbij deze horen - in een zo kort mogelijke periode uit te voeren. Dit helpt de impact van deze werkzaamheden op de productielocaties te minimaliseren. Bij het vernieuwen van de ICT-infrastructuur op een locatie heeft het project telkens een totale doorlooptijd van slechts vier tot vijf maanden, wat veel druk zet op de betrokken partijen. “Uitloop is bij een project in een fabriek simpelweg geen optie; de consequenties hiervan zijn enorm. De druk op onze projectmanagers is dan ook groot. Zij zijn continu op locatie aanwezig om alle werkzaamheden te begeleiden en stroomlijnen”, zegt Ronald Kok, directeur van All IT Rooms. “Juist deze complexiteit maakt dit een erg mooi project om uit te voeren.” Sander Heezius, Managing Consultant van Amit Services: “Amit Services is door deze zuivelfabrikant gevraagd het projectmanagement voor deze projecten op zich te nemen. Wij zijn de coördinerende factor die zorgt dat

fotografie

dcw oktober praktijk

UITLOOP IS BIJ EEN PROJECT IN EEN FABRIEK SIMPELWEG GEEN OPTIE; DE CONSEQUENTIES HIERVAN ZIJN ENORM

stofproductie die kan optreden bij werkzaamheden”, aldus Heezius. Kok

tacenters gestandaardiseerd, met een uniforme lay-out en infrastructuur.

vult aan: “Dit levert flinke uitdagingen op. Zo zijn er locaties waar de IT-

Zo wordt binnen alle serverruimtes gebruik gemaakt van Cisco netwerk-

apparatuur letterlijk door de productiefaciliteit vervoerd moet worden,

apparatuur en servers van T-Systems”, legt Ronald Kok uit.

waarvoor zeer strenge hygiëne-eisen gelden. In de praktijk betekent dit onder meer dat aanwezig personeel zich meerdere malen moet omkle-

ROOM-IN-ROOM CONCEPT

den en apparatuur gereinigd moet worden voordat deze de faciliteit door

Voor het project is een room-in-room concept ontwikkeld, waarbij in een

mag. Dit zorgt dat relatief eenvoudige handelingen veel tijd in beslag

bestaande ruimte een nieuwe ruimte wordt gebouwd die de serverruim-

kunnen nemen. Het vervoeren van een kast naar de serverruimte kan zo maar een halve dag kosten.” Binnen het project wordt gewerkt met standaarden, die onder meer definiëren aan welke eisen het datacenter moet voldoen, hoe de netwerkapparatuur moet worden geïnstalleerd en geconfigureerd, en welke bekabeling wordt ingezet. “Ondanks deze standaardisatie is geen enkel project hetzelfde. Op iedere locatie moet opnieuw worden gekeken waar we de serverruimte kwijt kunnen; de ene fabriek is immers de andere niet. Op sommige locaties is de beschikbare ruimte bijvoorbeeld zeer beperkt en moet er dus veel meetwerk aan te pas komen om het datacenter in het bestaande pand te plaatsen. In andere gevallen is dit simpelweg niet mogelijk, waardoor de serverruimte in een apart gebouw buiten de productielocatie wordt gevestigd. Ondanks deze verschillen zijn alle da-

dcw oktober praktijk

te huisvest. Deze ruimte wordt opgebouwd uit brandwerende en water-

werkwijze steeds verder te optimaliseren. Bij ieder deelproject leren we

bestendige wanden. Dit levert een datacenter op dat snel kan worden

nieuwe dingen, bijvoorbeeld hoe we nog sneller de benodigde apparatuur

gerealiseerd en voldoet aan alle eisen. “Het room-in-room concept biedt

en componenten op locatie kunnen krijgen zonder het productieproces

grote voordelen. Het concept voorkomt dat in iedere productiefaciliteit

te verstoren. Door deze lessen continu mee te nemen in het volgende

een ruimte op maat moet worden aangepast om deze geschikt te maken

project, maken we onze werkwijze steeds efficiënter en gestroomlijnder.

voor het huisvesten van de serverruimte. De werkwijze levert dan ook

Na afloop van ieder project wordt het project dan ook uitgebreid geëva-

veel tijdswinst op en maakt het mogelijk in zeer korte tijd een datacenter

lueerd samen met zowel de klant als alle betrokken toeleveranciers”, legt

te realiseren, wat een belangrijke rol heeft gespeeld in het halen van

Heezius uit. “Het vendor-ecosysteem werkt dan optimaal samen om de

de strenge deadlines binnen dit project. Een bijkomend voordeel is dat

resultaten voor alle betrokkenen nog beter te maken.”

de serverruimte met dit concept eenvoudig kan worden gescheiden van eventuele al aanwezige apparatuur die niet verplaatst kan worden. Denk

70 PRODUCTIELOCATIES

hierbij aan apparatuur die gebruikt wordt voor het productieproces in de

All IT Rooms en Amit Services hebben tot nu toe samen zes projecten

fabriek”, legt Kok uit. “Speciaal voor locaties waar in de productiefaciliteit

uitgevoerd voor deze grote Nederlandse zuivelfabrikant, terwijl voor de

geen ruimte is, hebben wij een buitenvariant ontwikkeld. Hierbij maken

nabije toekomst nog eens zes projecten op de planning staan voor Amit

wij gebruik van een op maat gemaakt frame wat op locatie in korte tijd

Services en de rest van het vendor-ecosysteem. Nadat op deze locaties

wordt voorzien van brandwerende en waterbestendige wanden. In het

de ICT-infrastructuur is vernieuwd is het project overigens waarschijnlijk

frame wordt de serverruimte bijna volledig geïnstalleerd zoals de ser-

nog niet ten einde; de zuivelfabrikant beschikt in totaal over ongeveer

verracks en koelinstallatie. Het is als het ware een prefab datacenter.

70 productielocaties die op termijn allemaal aangepakt moeten worden. ■

Op deze manier beperken wij de benodigde bouwtijd op locatie tot enkele dagen en kunnen wij het datacenter in gecontroleerde en geconditioneerde omstandigheden bouwen. Het ontwikkelen van dit soort klant specifieke oplossingen is één van onze core competenties.” Het room-in-room concept is gedurende het project bij deze klant ontwikkeld en is gebaseerd op feedback die tijdens de evaluatierondes van uitgevoerde deelprojecten is verzameld. “Bij deze zuivelfabrikant voeren wij een langdurig en grootschalig project uit, wat de mogelijkheid biedt onze

lees ook EQUINIX EN BEVECO OPTIMALISEREN DATACENTER MANAGEMENT SYSTEMEN

dcw oktober blog mees lodder wcoolit

DCIM: I WILL FOLLOW YOU

DEEL 3 (SLOT)

Ik heb u de verzekering beloofd, de verzekering van aanstaand DCIM-

VROEGER…

succes. De verzekering is eigenlijk heel simpel: Maak prestatieafspraken

Nog even een verhaaltje uit mijn verleden: mijn baas van toen had,

met uw DCIM-partner.

zoals het hoort 300.000 op gas met zijn Mercedes gereden en het werd tijd voor een nieuwe auto voor hem en zijn businesspartner. Het werd

Gratis software bestaat, maar gratis niet. U moet zich sterk afvragen hoe

voor beiden een BMW 740i, een top auto in 1995. Beest van een 8-cilin-

uw DCIM-partner geld (aan u) verdient, als de basis gratis is.

der en met de i-knop. Dat was nieuw. Allemaal functies onder 1 knop.

Prestatieafspraken zijn simpel te beschrijven en aan de hand van uw

Beetje draaien en met 1 druk erop had je ‘ge-enterd’. Ze hebben de auto

mijlpalen wordt voortgang en (deel)betaling voorgesteld. Het enige wat

vervloekt. Stond meer in de garage, dan dat ie reed. De introductie van

u hoeft te doen, is te zorgen dat er voldoende stappen zijn.

allerlei nieuwe sensoren en bedieningen, bleek de totale betrouwbaar-

Zijn ze niet simpel te beschrijven, dan zijn ze niet het hulpmiddel dat u

heid zwaar te hebben aangetast.

zoekt. Verder zoeken dus. U heeft ook een mooie auto lees DC. Alleen heeft u niet bij één leveranEr kunnen dan nog maar twee dingen gebeuren, u en uw DCIM-partner

cier gekocht, maar bij tien of meer, wel van topklasse. En nu verwacht

schrijven de prestatie doelen zo op, of het blijkt heel moeizaam te gaan.

u, lang na de koop, alles ‘effetjes’ te integreren en onder 1 knop te

In het eerste geval, gefeliciteerd, zorg ervoor dat de prestaties uw DCIM-

krijgen…

doelen zijn, die voor u van waarde zijn. Gaat het moeizaam bij u, uw DCIM-partner of tezamen of alle drie…. Weest gewaarschuwd. Nu door mij. Johan Cruijff, zaliger, heeft het zo treffend beschreven:

IK HEB EEN VRESELIJKE HEKEL AAN IEMAND DIE BEWEEGT, MAAR NIET WEET WAAR NAARTOE Nu bent u zelfs door Johan zelf gewaarschuwd. Succes ermee, uw succes is nu verzekerd.

Typisch Marco Borsato gevalletje. ■

The power behind competitiveness

Delta InfraSuite

Intelligentere oplossingen voor modulaire datacentra

◾ ◾ ◾ ◾ ◾ ◾

Modulair ontwerp voor alle architecturen voor serverruimtes Hoge flexibiliteit voor snelle en eenvoudige instelling Compleet omgevingbeheersysteem Optimaal rendement Hoge mate van integratie Optimale operationele kosten

www.deltapowersolutions.com

dcw oktober strategie

ZES EISEN

VOOR EEN MODERNE ‘REMOTE INFRASTRUCTURE’

dcw oktober strategie

raritan

tekst

OVER THE DIGITAL OUTPOST IT heeft gegevensverwerking op externe locaties op afstand altijd ondersteund. Maar het belang van nieuwe bedrijfskritische activiteiten op afgelegen locaties als Internet of Things en real-time analytics neemt zo snel toe, dat IT-afdelingen goed moeten nadenken hoe deze zogeheten ‘remote infrastructure' het beste kan worden ingericht. Doen zij dat niet, dan is de kans groot dat de kosten voor het faciliteren van dit soort toepassingen op onverantwoorde wijze toenemen. Sterker nog: grote kans dat de organisatie er dan niet in slaagt om van deze zo belangrijke digitale transformatie een succes te maken.

Computing-op-afstand verandert drastisch. Mobiliteit, IoT, draadloze con-

We staan daarmee op een kantelpunt. Was een remote infrastructure

nectiviteit en softwaretoepassingen met een wat we wel noemen ‘small

voorheen vooral bedoeld om regiokantoren te ondersteunen zodat me-

footprint’ (denk aan gezichtsherkenning in bewakingscamera’s) zijn de

dewerkers daar konden werken, tegenwoordig zijn deze volledig gedigi-

drijvende kracht achter de snelle groei van de digitale activiteiten van

taliseerd en maken een integraal onderdeel uit van de bedrijfskritische

veel organisaties. Een gevolg hiervan is natuurlijk wel dat IT-faciliteiten

infrastructuur van een organisatie. Het zijn dus als het ware ‘digital out-

op afstand steeds belangrijker worden voor bedrijven, terwijl de tech-

posts’ van de organisatie geworden.

nische eisen die we aan deze voorzieningen stellen almaar toenemen. Zo houden detailhandelaren zich tegenwoordig niet alleen bezig met het kiezen van de beste Point of Sale (POS) systemen voor hun winkel(s). Ze kijken ook nadrukkelijk naar de rijke mobiele ervaring die zij klanten willen bieden als zij door de gangpaden van een winkel lopen. Zij hebben steeds vaker slimme systemen voor het beheer van voorraden in gebruik. Sommige retailers bereiken hoge omloopsnelheden van hun producten door in real-time en in de individuele winkels analyses van lokaal koop-

HET GEMIDDELDE AANTAL KANTOREN DAT WORDT BEDIEND DOOR ENTERPRISE DATACENTERS BEDRAAGT MOMENTEEL 55

gedrag uit te voeren.

(BRON: IDC) Of kijk eens naar zorgverleners. Ook deze partijen zien hun apparatuur steeds vaker digitaal worden, met alle kansen en mogelijkheden van

Dit vereist een radicaal andere aanpak als het om de infrastructuur van

dien. Voeg hierbij de consolidatie die in de zorg plaatsvindt en het is

deze outposts gaat.

logisch dat deze organisaties steeds vaker zorg leveren over grotere en geografisch verspreide netwerken van ziekenhuizen, klinieken en speci-

Het is niet meer voldoende om in een regiokantoor een server en een

ale praktijken.

router in de bezemkast te plaatsen. De eisen die we aan de infrastructuur van een digital outpost stellen, gaan veel verder - met name als

DIGITALE TRANSFORMATIE

het gaat om prestaties, beschikbaarheid en total cost of ownership. De

Bij deze - zeg maar - branchespecifieke issues komt ook nog het feit dat

IT-afdeling moet adequaat op deze ontwikkeling reageren. Gebeurt dit

gebouwen zelf slimmer worden en meer met elkaar verbonden zijn. Elk

niet, dan zullen de digitale prestaties - en daarmee de financiële presta-

bedrijf wordt dus in toenemende mate afhankelijk van een remote in-

ties - van de organisatie negatief worden beïnvloed. Anders gesteld: het

frastructure die bovendien steeds intensiever wordt gebruikt. Het is van

slagen (of falen) van de digitale transformatie van een organisatie is in

cruciaal belang dat de kosten voor het inrichten en beheren van deze

hoge mate afhankelijk van de kwaliteit van de remote infrastructure die

infrastructuur-op-afstand goed in de hand worden gehouden, terwijl te-

de IT-afdeling inricht.

gelijkertijd een veilige en goed functionerende werkomgeving op locatie wordt gerealiseerd.

dcw oktober strategie

PROVISIONING VAN DE DIGITAL OUTPOST De veranderingen die plaatsvinden rond remote computing maken het noodzakelijk dat de IT-provisioning van locaties-op-afstand op zes punten wordt gewijzigd.

EIS #1:

Kies high-performance en high-density compute, storage en networking

Naarmate op remote locaties meer gegevens op meer manieren worden verwerkt, zal de infrastructuur-op-afstand zich dienovereenkomstig moeten ontwikkelen. Aangezien veel remote locaties niet over een overvloed aan extra vierkante meters beschikken, zal de form factor voor deze benodigde infrastructuur zorgvuldig gekozen en liefst geminimaliseerd

DRIEKWART VAN DE BEDRIJVEN ZAL IN 2020 NOG STEEDS HUN KRITISCHE APPLICATIES LOKAAL DRAAIEN OP EIGEN IT-INFRA STRUCTUUR IN PLAATS VAN SAAS EN CLOUD

moeten worden.

(BRON: ESG) De cloud zal deze on-site IT-vereisten niet verbeteren. De gegevens moeten nog steeds lokaal worden verzameld - en in een toenemend aantal gevallen ook lokaal geanalyseerd. Met name videostreams en motion

computer, opslag, netwerk, energiebeheer, koeling, en dergelijke - aan

tracking zullen de eisen voor on-site infrastructuur voor toepassingen zo-

zo’n ruimte stelt. Een van de sleutels tot een succesvolle ‘digital outpost

als distributie en fulfillment, retail, beveiliging van faciliteiten evenals

provisioning’ is een strakke, efficiënte form factor waarin de IT-voorzie-

virtual reality en entertainment nog verder aanscherpen. De kans is zelfs

ningen kunnen worden ondergebracht. Deze dient zo weinig mogelijk

groot dat het gebruik van de cloud de infrastructuurvereisten voor de on-

ruimte in beslag te nemen. In veel gevallen is het zinvol om een appa-

site infrastructuur verhogen. Dit is een gevolg van het feit dat het aantal

ratuurbehuizing achter een verlaagd plafond te plaatsen of hoog op een

applicaties, services en databronnen toeneemt. Medewerkers, klanten en

muur te monteren. Dit type opstelling dient twee doelen: geen beslag

andere partijen op afstand zullen op ieder gewenst moment hier toegang

leggen op de beperkte vloeroppervlak en IT-apparatuur niet in de weg

toe willen en moeten hebben.

van werknemers laten staan.

EIS #2:

EIS #4:

Bescherm tegen kwalijke fysieke omgevingsinvloeden

Bedrijven investeren forse bedragen in de fysieke infrastructuur van hun

Zorg voor goed onderhoud & beheer op afstand

Op afgelegen locaties is veelal geen technisch personeel aanwezig. Is

centrale datacenter om ervoor te zorgen dat hun primaire IT-faciliteiten

support nodig dan is het naar deze locatie sturen van mensen kostbaar,

op de juiste temperatuur en vochtigheid worden gehouden, een consi-

terwijl de tijd die hiermee gemoeid is ontwrichtend werkt op de opera-

stente stroomtoevoer kennen ongeacht eventuele storingen in het lokale

tie. Het is dus van cruciaal belang dat sprake is van goede mogelijkhe-

stroomnetwerk en bovendien worden beschermd tegen potentieel scha-

den voor beheer op afstand. Dit is geen nieuw concept, maar historisch

delijke invloeden zoals trillingen en elektromagnetische interferentie.

gezien hebben de meeste IT-organisaties alleen maar nagedacht over service op afstand in termen van basisfuncties zoals waarschuwingen

De IT-infrastructuur op afstand vereist hetzelfde beschermingsniveau.

over systeemstatus, softwarematige reboots van hardware en patching

Omdat bedrijven vaak hun afgelegen locaties leasen of huren, moeten

van applicatiesoftware of besturingssystemen. Naarmate de dichtheid

deze outposts zelfs nog nadrukkelijker worden beschermd tegen de ge-

van IT-apparatuur en het bedrijfsbelang van de remote IT-voorzieningen

varen die ontstaan door nalatigheid of ongelukken bij eigenaren van on-

verder toeneemt, moeten ook de mogelijkheden voor beheer op afstand

roerend goed en naburige huurders. Geen bedrijf wil immers inkomsten

verder worden uitgebreid. Deze mogelijkheden kunnen onder meer be-

verliezen of met compliance issues zitten, omdat de bovenburen een pro-

trekking hebben op volledig op afstand uitgevoerde KVM-sessies, hard

bleem met de waterleiding hebben of iemand verzuimd heeft een aircon-

reboots, waarschuwingen over temperatuurdrempels en dergelijke.

ditioning te onderhouden. IT moet daarom een nieuwe, weldoordachte

Behuizingen voor dit soort remote IT-voorzieningen moeten het voor

aanpak ontwikkelen voor de huisvesting en de fysieke bescherming van

niet-technisch personeel ter plaatse ook zo eenvoudig mogelijk maken

de remote infrastructure.

om basistaken uit te voeren, zoals het verwisselen van serverblades of

EIS #3:

voedingen. Kies de juiste form factor

Bedrijven hebben geen onbeperkte ruimte beschikbaar op hun afgele-

EIS #5:

Geef security en compliance een hoofdrol

gen locaties. Ondanks het steeds verder toenemende belang van digi-

Bedrijven investeren veel tijd en energie om hun kwetsbaarheid voor

tale technologie worden deze locaties vaak gekozen en ingericht zonder

allerlei soorten cyberaanvallen te verminderen. Of het nu gaat om ge-

rekening te houden met de eisen die een IT-infrastructuur - denk aan

avanceerde penetratie van perimeterverdedigingen tot eenvoudige,

dcw oktober strategie

maar slimme phishing mails. Toch nemen diezelfde bedrijven vaak zelfs niet de meest rudimentaire maatregelen om de fysieke beveiliging van

ZES VEREISTEN VOOR DE DIGITAL OUTPOST

hun IT-infrastructuur te beschermen. Als gevolg daarvan kunnen kwaad-

1. Kies high-performance en high-density compute, storage en

willige personen gegevens stelen of systemen uitschakelen via directe fysieke toegang tot servers of opslagmedia.

networking 2. Bescherm tegen kwalijke fysieke omgevingsinvloeden 3. Kies de juiste form factor

Dit geldt met name voor locaties op afstand, waar IT-apparatuur vaak

4. Zorg voor goed onderhoud & beheer op afstand

in ruimtes staat opgesteld die geen eigen toegangsbeveiliging kennen.

5. Geef security en compliance een hoofdrol

De IT-infrastructuur op locatie vereist een veel hoger niveau van fysieke

6. Zorg voor een gestroomlijnde provisioning

beveiliging dan nu vaak het geval is. Deze beveiliging kan ook invloed hebben op compliance-kwesties. Re-

NIEUWE DIGITALE INFRASTRUCTUUR

gulerende instanties verwachten terecht dat bedrijven aantonen dat er

Hoe kan IT, gezien de bovenstaande vereisten, het best voorzien in IT-

voorzorgsmaatregelen zijn genomen om onbevoegde personen de toe-

infrastructuur op afstand? Welke nieuwe stappen moet IT ondernemen

gang tot faciliteiten en gegevens te ontzeggen. Bedrijven die hun remote

om te voldoen aan nieuwe eisen voor betrouwbare, kostenefficiënte di-

infrastructure niet zorgvuldig beschermen, kunnen zich op die manier

gitale zakelijke activiteiten op meerdere geografisch verspreide locaties?

blootstellen aan een falende cybersecurity audit.

EIS #6:

Bedrijven gaan deze uitdaging te lijf met oplossingen voor beheer op Zorg voor een gestroomlijnde

afstand die zich in het verleden al hebben bewezen. Denk aan KVM-

provisioning

switches, intelligente oplossingen voor power- en sensorbewaking en

Sommige bedrijven hebben een zeer groot aantal remote locaties. In an-

DCIM-software voor het beheer van de infrastructuur van datacenters

dere gevallen gaat het over een kleiner aantal, maar zijn deze verspreid

en serverruimtes. Deze oplossingen bieden altijd en overal zicht op de

over een zeer groot geografisch gebied. En weer andere bedrijven wer-

gedistribueerde infrastructuren en geven vroegtijdige waarschuwingen

ken bijvoorbeeld met strakke tijdschema's voor het opstarten van nieuwe

over potentiële problemen. Daarbij geven deze oplossingen ook nog

locaties-op-afstand. Al deze bedrijven hebben echter één ding gemeen:

eens suggesties hoe een probleem het beste verholpen kan worden.

zij moeten de kosten die zij maken voor al deze remote infrastructures

Bovendien kunnen beheerders met deze tools op een goed beveiligde

goed onder controle houden.

manier toegang-op-afstand krijgen tot IT-apparatuur en de ondersteunende infrastructuur.

Daarom is het proces van provisioning voor remote locaties even belangrijk als het eindresultaat. Een consistent, gestroomlijnd proces voor het

Veel van deze populaire mogelijkheden voor het beheer van infrastruc-

specificeren van de juiste provisioning voor elke outpost, het aanschaffen

turen op afstand worden nu geïntegreerd in geprefabriceerde microdata-

van de juiste apparatuur, het inzetten van die systemen en het valideren

centers. Deze worden daardoor steeds interessanter omdat ze de uitda-

van het eindresultaat is van cruciaal belang. Zonder een efficiënt en ge-

ging om tot een goede remote infrastructure te komen op drie niveaus

makkelijk herhaalbaar proces zal de provisioning te traag en te duur zijn,

aanpakken:

maar bovendien te gevoelig voor fouten.

dcw oktober strategie

•

Datacenter-achtige omgevingen voor externe locaties

Een goed ontworpen prefab-unit biedt een kant-en-klare omgeving

PROTOTYPE VAN INTELLIGENT CABINET

voor IT-apparatuur op afstand die nauwkeurig nabootst wat er in het

Raritan heeft samen met de Data Communications Division van

belangrijkste datacenter van de onderneming staat: koeling, gecon-

Legrand een prototype van een Intelligent Cabinet ontwikkeld, dat

ditioneerde stroom, bescherming tegen externe schade, regulering

gebruik maakt van de expertise van het concern op het gebied

van de fysieke toegang en dergelijke.

van datacenters, intelligente stroomverdeling, monitoring van stroom en omgeving, DCIM, bekabeling, netwerken en beheer

•

Eigenschappen en form factor op maat voor de remote locatie

van datacenters op afstand.

Terwijl microdatacenters enerzijds de kenmerken van het enterprise datacenter op meerdere manieren nabootsen, spelen deze prefab

Een nieuwe embedded controller - waarvoor overigens een oc-

units anderzijds ook in op de eisen van afgelegen locaties met be-

trooi is aangevraagd - biedt de nodige intelligentie aan het kabi-

perkte ruimte en weinig of geen technici ter plaatse. Zo kunnen ze

net. De kast heeft een eigen IP-adres. Verder is voorzien in zowel

gemakkelijk worden gemonteerd op plaatsen waar deze veilig zijn

een lokaal of op afstand geplaatst touchscreen voor het beheren

en niet in de weg staan. Ook kunnen zij gemakkelijk worden beheerd

van een aantal belangrijke taken. Denk aan beveiligingsauthen-

waarbij minimale hands-on vaardigheden nodig zijn.

ticatie en deurvergrendeling, het volgen van IT-assets en -infrastructuur in de kast. Ook biedt de software mogelijkheden voor

•

Gestandaardiseerd en gemakkelijk uit te rollen

het monitoren van de omgeving van de kast, het energieverbruik

Sommige bedrijven standaardiseren hun afgelegen locaties zodanig

en eventuele storingen. De open architectuur van de kast onder-

dat ze overal een identiek prefab ontwerp kunnen gebruiken. Andere

steunt nog veel meer functies en mogelijkheden om aan de be-

organisaties kennen een aanpak waarbij een klein aantal verschil-

hoeften van remote locaties te voldoen.

lende soorten standaardontwerpen voor meerdere soorten locaties op afstand is gekozen (regionale distributie, lokale verkooppunten,

De mogelijkheden van de kast zijn bij uitstek geschikt voor digital

enz.). Hoe dan ook, prefab eenheden elimineren de noodzaak voor

outpost-scenario’s. Als er bijvoorbeeld een warmte-hotspot in de

IT om het wiel iedere keer opnieuw uit te vinden voor elke locatie op

buurt van de kast is, waarschuwen de milieusensoren van de kast

afstand.

het IT-personeel en activeren de LED buiten de kast. Is er sprake van een inbraak of poging daartoe, dan maken camera's in de

Het gebruik van prefab units is in het verleden enigszins beperkt ge-

kast foto's van de indringer en sturen deze naar IT-beveiligings-

weest, omdat de behoefte aan remote computing niet groot genoeg was

medewerkers.

om een uitgebreid scala aan opties te rechtvaardigen. De keuze uit prefab units die beschikbaar waren voor enterprise IT was vrij beperkt om grotendeels dezelfde reden: ontoereikende marktvraag. Remote computing is inmiddels echter erg belangrijk geworden voor veel organisaties en biedt grote voordelen. Denk aan: •

Geen verstoring van de business-operatie

•

Betere en consistente bediening van klanten

•

Snelle en eenvoudige lancering van remote IT op nieuwe locaties

•

Lagere IT-kosten

• Verminderde belasting en betere verdeling van het schaars IT-personeel •

Vermindert operationele, security- en compliance-risico’s

•

Hogere beschikbaarheid en betere MTTR (mean time to repair)

• Goede technische basis voor verdergaande digitale transformatie van bedrijven Geen enkel bedrijf mag zijn remote locaties anno 2017 nog voorzien van voorzieningen die we kennen uit 2007. Remote offices vragen om een slimme IT-strategie. Microdatacenters en intelligente oplossingen voor beheer-op-afstand kunnen een centrale rol spelen in die strategie. Met als gevolg dat de prestaties van het bedrijf aanzienlijk worden verbeterd en meer digitale activiteiten op meer locaties worden ondersteund. ■

dcw oktober strategie

> Zettastructure | London

OF DRIVERLESS CARS AND SERVERLESS DATA CENTERS Z Free passes for qualified end users

November 7-8 2017 // Old Billingsgate, London Headline Sponsor

Principal Sponsors

Lead Sponsors

For more information visit www.DCD.events @DCDConverged #DCDZettastructure

Datacenter Dynamics

DCD Global Discussions

dcw oktober praktijk

SUCCESVOLLE SAMENWERKING

EQUINIX EN BEVECO OPTIMALISEREN DATACENTER MANAGEMENT SYSTEMEN Equinix is de grootste IBS datacenter & colocatie aanbieder ter wereld. Met meer dan 175 datacenterlocaties in 44 markten verdeeld over 5 continenten, biedt Equinix haar klanten een unieke mogelijkheid voor wereldwijde connectiviteit in een beveiligde omgeving voor IT- en telecomapparatuur. Zo biedt Equinix als kernspeler van de digitale

zaamheid en energie-efficiëntie. De werkwijze

verzorgen van het Building Management Sys

economie, de mogelijkheid nieuwe IT- en cloud

en de manier waarop Beveco haar beloftes

teem (BMS) voor het vierde datacenter, maar

strategieën vorm te geven. In Amsterdam kun-

waar maakt hebben geleid tot een succesvolle

ook voor het Cooling Management Systeem

nen klanten gebruik maken van 8 datacenters

samenwerking tussen beide bedrijven. Deze

(CMS) en Security Management Systeem (SMS)

welke aangesloten zijn op de Amsterdam In-

samenwerking stamt uit de jaren 90 waar

inclusief alle onderliggende systemen (toe-

ternet Exchange (AMS-IX) en Neutral Internet

destijds TelecityGroup op zoek was naar een

gangscontrole, inbraak en detectie). Ook voor

Exchange (NL-ix), waar thans 1000 ISP’s, te-

gespecialiseerde partij voor het verzorgen van

de nieuwbouw van de tweede fase van het

lecommunicatie carriers, providers en hosting

service en onderhoud aan de klimaatinstalla-

datacenter in 2009, het vijfde datacenter in

services gebruik van maken.

ties.

2012 en de zesde in 2015, werd voor Beveco gekozen. In 2016 is TelecityGroup overgeno-

Equinix stelt hoge kwaliteitseisen aan haar datacenters. Niet alleen qua veiligheid en be-

Deze samenwerking leidde ertoe dat Beveco

men door Equinix en al snel was ook Equinix

veiliging, maar ook op het gebied van duur-

in 2008 niet alleen werd geselecteerd voor het

overtuigd van de uitgebreide mogelijkheden en het kennisniveau van Beveco. Onlangs is dan ook in AM6 een nieuwe fase door Beveco opgeleverd en zijn op diverse andere datacenters uitbreidingen gerealiseerd. ERVAREN PROJECTMANAGERS De vraag naar duurzaamheid en beschikbaarheid neemt steeds verder toe evenals de snelheid waarmee de datacenters gebouwd worden. Door de inzet van adequate projectmanagers is Beveco in staat om de processen succesvol af te ronden. De ervaren projectmanagers hebben een uitgebreide kennis van E, W, en ICT systemen, dit is een unieke combi-

dcw oktober praktijk

beveco

tekst

natie die de projectmanager in staat stelt om

DATABEVEILIGING STEEDS BELANGRIJKER

delen. Gedurende 24/7 zorgen de engineers

mee te denken bij het ontwerp van de techni-

Ook op het gebied van veiligheid en bevei-

en projectleiders van Beveco ervoor dat elke

sche installaties en toe te zien op een correcte

liging gaan de ontwikkelingen razendsnel.

verstoring snel en adequaat wordt opgelost.

uitvoering.

Met de toename van web based oplossingen

■

en mobiele data neemt data beveiliging een

NIET ALLEEN VOOR GROTE DATACENTERS

Duurzaamheid en energie-efficiëntie nemen

steeds prominentere rol in bij onze dagelijkse

Een veelgehoorde opmerking is dat de BMS,

binnen de datacenterwereld een steeds pro-

werkzaamheden. Door het behalen van de

CMS en SMS systemen alleen toepasbaar

minentere positie in. Werd er voorheen ge-

ISO27001 certificering heeft Beveco een grote

zouden zijn voor de grotere datacenter lo-

koeld door middel van koelmachines, thans

stap gezet in de dienstverlening op dit gebied.

caties. De grotere locaties hebben immers

gebeurt dit met ATES (Aquifer Thermal Energy

Uiteraard is dit maar een deel van de bevei-

andere eisen dan bijvoorbeeld in-house da-

Storage) installaties in combinatie met koelto-

liging. Voorkomen van ongewenste bezoekers

tacenters of de zogenaamde shelters. Maar

rens voor vrije koeling. Beveco realiseert hier-

of juist weten wie de bezoekers zijn is een

zowel bij een groot datacenter als bij alleen

voor een Cool Management Systeem (CMS).

ander aspect om de continuïteit van de Equi-

een serverruimte is de overeenkomst dat de

Het CMS zorgt continu voor de meest optimale

nix datacenters te waarborgen. Beveco levert

continuïteit voor elke situatie van het groot-

en cyclische aansturing van de verschillende

hiervoor de systemen zoals toegangscontrole,

ste belang is. Daarnaast is goed en centraal

installatiedelen. Doordat de verschillende

inbraak, camera’s, intercom en bezoekers-

overzicht over de actuele status van je

installatiedelen ook zijn voorzien van een ei-

registratie. Deze systemen worden efficiënt

systemen en uniforme alarmafhandeling

gen regeling, wordt een hoge mate van be-

bediend en beheerd door het Security Ma-

eigenlijk onmisbaar in elk datacenter.

schikbaarheid verkregen. De prestaties van

nagement Systeem. Via e-mail en SMS worden

Er zijn verschillende manieren om dit te

de installatie wordt verzameld en verwerkt in

storingen en alarmen direct naar de betrok-

bereiken. Beveco levert diverse oplossingen

rapportages, welke automatisch naar de be-

ken medewerkers verstuurd, zodat er geen

van groot naar klein die toepasbaar zijn in

trokkenen wordt verzonden. Zo is maandelijks

kostbare tijd verloren gaat. Voor een optimale

elke situatie, of het nu gaat om beveiliging,

terug te zien hoe de installatie presteert en of

ondersteuning in dit traject heeft Equinix met

veiligheid of comfort: wij laten ons graag

wordt voldaan aan de gestelde criteria.

Beveco een mantelcontract afgesloten voor

uitdagen om tot een optimale oplossing te

de serviceverlening. Beveco treedt hierbij op

komen.

als aanspreekpunt voor de diverse installatie-

Kijk voor meer informatie op www.beveco.nl

dcw oktober nieuws

ENERGIEVERBRUIK DATACENTERS TERUGDRINGEN MET

FLASH-GEBASEERDE CACHE SERVERS Nieuwe cache servers op basis van flash geheugen kunnen het energieverbruik van datacenters terugdringen. Niet alleen verbruikt het flash geheugen zelf minder energie, ook kan dankzij de hogere opslagdichtheid van flashgeheugen de hoeveelheid cache servers in datacenters worden teruggedrongen. Het nieuwe systeem is ontwikkeld door onderzoekers van het Compu-

RAM VS FLASH

ter Science and Artificial Intelligence Laboratory (CSAIL) van de het Mas-

Cache servers maken over het algemeen gebruik van random-access ge-

sachusetts Institute of Technology (MIT). Veel moderne websites slaan

heugen (RAM). Dit geheugen is snel, maar heeft echter ook een relatief

data op in een database. Aangezien database queries relatief langzaam

hoog prijskaartje en een relatief hoog energieverbruik. Onderzoekers

zijn, maken veel websites gebruik van cache servers waarin de resultaten

van het CSAIL hebben daarom een nieuw systeem ontwikkeld waarin

van de meest voorkomende opdrachten worden opgeslagen om paginaâ&#x20AC;&#x2122;s

het RAM-geheugen is vervangen door flash geheugen, dat ook wordt ge-

sneller toegankelijk te maken.

bruikt in veel smartphones. Per gigabyte aan geheugen verbruikt flash slechts zoâ&#x20AC;&#x2122;n 5% van de energie die RAM-geheugen verbruikt. Daarnaast is de opslagdichtheid van flash ongeveer 100 keer groter, waardoor meer data in een kleinere ruimte kan worden opgeslagen. Hierdoor kan het aantal caching servers in datacenters worden teruggedrongen. De onderzoekers van het MIT stellen dan ook dat hun nieuwe caching servers het energieverbruik van datacenters flink kunnen terugdringen. Zo zijn in grote datacenters van bijvoorbeeld Google en Facebook al snel 1.000 servers toegewijd aan caching. In dergelijke grote datacenters kan de energiebesparing - en daarmee kostenbesparing - dan ook fors oplopen. LAGERE PRESTATIES Flash heeft echter ook een nadeel ten opzichte van RAM. Zo is flash naar schatting 10.000 keer langzamer dan dynamisch RAM (DRAM). De onderzoekers van MIT wijzen erop dat flash echter nog steeds veel sneller is dan de menselijke reactiesnelheid. Een verzoek via RAM wordt gemiddeld in 0,0002 seconde verwerkt, terwijl het verwerken van een verzoek via flash gemiddeld 0,0004 seconde in beslag neemt. Het MIT benadrukt dat een gebruiker dit tijdsverlies in de praktijk niet zal merken.

dcw oktober nieuws

De snelheid waarmee verzoeken wordt verwerkt, heeft echter ook invloed op de hoeveelheid verzoeken die een caching server kan verwerken. In het systeem van het CSAIL, dat BlueCache wordt genoemd, wordt dit probleem aangepakt door ‘pipelining’ toe te passen. Dankzij deze techniek kan een cache server voordat het resultaat van de eerste query wordt verstuurd, al beginnen met de volgende 10.000 queries. De onderzoekers stellen dat het verwerken van de eerste query in dit geval wellicht 200 microseconden in beslag neemt, maar de reactietijd voor de hierop volgende verzoeken zal teruglopen tot .02-microseconde.

PER GIGABYTE AAN GEHEUGEN VERBRUIKT FLASH SLECHTS ZO’N 5% VAN DE ENERGIE DIE RAMGEHEUGEN VERBRUIKT DRAM COMBINEREN MET FLASH

SPIE MISSION CRITICAL - DATACENTERS

WERKEN IN EEN WERKEN IN EEN SPIE MISSION CRITICAL - DATACENTERS OMGEVING KRITISCHE KRITISCHE OMGEVING WERKEN IN EEN ONZE EXPERTISE. ISISONZE EXPERTISE. KRITISCHE OMGEVING IS ONZE EXPERTISE.

Daarnaast hebben de onderzoekers een tweetal ‘trucjes’ toegepast om

SPIE MISSION CRITICAL - DATACENTERS

de snelheid van BlueCache te verhogen. Zo hebben zij een klein beetje DRAM toegevoegd aan iedere BlueCache flash cache. Het gaat hierbij

om enkele megabytes aan RAM per miljoenen megabytes aan flash. De DRAM slaat een tabel op die een database query koppelt aan het flash

memory geheugen van het bijbehorende resultaat. Dit maakt cache lookups niet zo zeer sneller, maar versnelt wel de detectie van ontbrekende data die nog niet in de cache is geïmporteerd.

Wie klaar wil zijn voor de toekomst bouwt Wie klaar wil zijn voor de toekomst bouwt vandaag al aan de werel lezen van een waarde uit de cache, het schrijven van een nieuwe waarde vandaag al aan de wereld van morgen. In die In die overtuiging ontwerpt, realiseert, implementeert en beheert S naar de cache en het verwijderen van een waarde uit de cache. Deze overtuiging ontwerpt, realiseert, implementeert ICT-ruimten & communicatie infrastructuren. operaties worden doorgaans uitgevoerd door software. De tweede ‘truc’ en beheert SPIE datacenters, ICT-ruimten & die het team van MIT heeft toegepast, is het gebruik van speciaal ontwikcommunicatie infrastructuren. kelde hardware circuit voor ieder van deze drie operaties. verhoogt de voor de toekomst bouwt vandaag al aan de wereld van morgen. WieDit klaar wil zijn snelheid waarmee deze operaties worden uitgevoerd In endie verlaagt tegelij- ontwerpt, realiseert, implementeert en beheert SPIE datacenters, overtuiging Een cache systeem voert doorgaans slechts drie soorten operaties uit: het

kertijd het energieverbruik.

ICT-ruimten & communicatieSPIE, infrastructuren. een gezamenlijke

De Brauwweg 74 - 82 NL-3125 AE Schiedam hebben de onderzoekers BlueCache vergeleken met wat de onderzoekers Tel 010 - 409 04 00 noemen ‘een standaard implementatie van een flash-gebaseerde cachegezamenlijke ambitie SPIE, een www.spie-nl.com 4,2 KEER SNELLER

Deze trucjes leveren tijdwinst op. Om deze tijdwinst inzichtelijk te maken

server’. Dit is een database server, die geconfigureerd is voor caching.

De Brauwweg 74 - 82 BlueCache was 4,2 keer sneller dan deze standaard implementatie.

NL-3125 AE Schiedam Tel 010 - 409 04 00 www.spie-nl.com

ambitie

dcw oktober nieuws

ONDERZOEKSDIVISIE VOOR DATACENTERINDUSTRIE Het Uptime Institute lanceert een eigen onder-

“De complexe hybride infrastructuur die in de

Datacenter Technologies and Eco-Efficient IT bij

zoeksdivisie gericht op de datacenterindustrie.

meest bedrijven vorm krijgt moet in staat zijn de

451 Research, wordt onderzoeksdirecteur van

De Uptime Institute Research group gaat onaf-

vereiste niveaus van business service te bieden,

de Uptime Institute Research group. Lawrence

hankelijk onderzoek doen naar onderwerpen

ongeacht vanaf welke locatie deze diensten

gaat een onderzoeksprogramma opzetten dat

die relevant zijn voor IT-beheerders en zowel

worden aangeboden. Nieuwe innovaties volgen

de Uptime Institute community helpt zich aan te

praktische informatie als inzichten delen.

elkaar in een hoog tempo op, waaronder cloud

passen aan en voorbereiden op grote verande-

Met de nieuwe onderzoeksdivisie wil Uptime In-

computing, automatisering, hyper-converged

ringen in digitale infrastructuur waarmee data-

stitute datacenterbeheerders en -professionals

infrastructuur, het Internet of Things, evenals

centers naar verwachting in de komende twee

helpen hun werkwijze en het ontwerp van hun

unieke vormen van energieopwekking of -dis-

decennia te maken krijgen. ■

infrastructuur te verbeteren. Daarnaast wil het

tributie en geavanceerde koelsystemen. Deze

instituut managers wijzen op nieuwe kansen,

ontwikkelingen vereisen praktische, nuchtere

ondersteunen bij de ontwikkeling van strate-

en overkoepelende inzichten, wat een kenmerk

gieën en helpen operationele teams beter te

is van het Uptime Institute en onze nieuw ge-

beheren. De groep gaat hiervoor gebruik maken

vormde Uptime Institute Research group”, aldus

van middelen van 451 Research, een zusterbe-

Lee Kirby, directeur van het Uptime Institute.

drijf van Uptime Institute.

Andy Lawrence, Vice President of Research for

BORDERLIGHT LEVERT RESTWARMTE AAN STADSVERWARMING STOCKHOLM Borderlight, een Zweedse IT-specialist die zich

ters. Hierbij worden datacenters verbonden met

warmteterugwinning-technologie die direct in

richt op de publieke sector, gaat een 5MW da-

de stadsverwarming in de stad. Bijna 90% van

de servers is geïntegreerd in combinatie met

tacenter bouwen in Stockholm. Restwarmte uit

alle gebouwen in Stockholm zijn met dit ver-

een nieuw warmtepompontwerp.

het datacenter wordt hergebruikt en ingezet om

warmingssysteem verbonden.

woningen in de stad te verwarmen. Het project

In het datacenter van Borderlight wordt gebruik

De warmte die wordt teruggedrongen wordt

is onderdeel van Stockholm Data Parks, dat zich

gemaakt van server blades en 19 inch racks

verkocht aan het Zweedse utiliteitsbedrijf For-

als doel heeft gesteld uiteindelijk 10% van de

met een vermogensdichtheid van 100kW. Deze

tum Värme, dat verantwoordelijk wordt voor het

verwarmingsbehoefte in de Zweedse hoofdstad

zijn specifiek geoptimaliseerd voor warmtete-

opvangen en transporteren van de restwarmte

te kunnen leveren via restwarmte uit datacen-

rugwinning. De apparatuur maakt gebruik van

naar de stadsverwarming in Stockholm. ■

UW BUSINESS IS ESSENTIEEL. DAT IS ONZE ENIGE MISSIE. Het succes van uw bedrijfskritische systemen wordt bepaald door de voortdurende beschikbaarheid van data en computervermogen. Vertiv™ - voorheen Emerson Network Power - biedt onmisbare, innovatieve en intelligente toepassingen voor hightechomgevingen, zoals grote en micro datacenters. Wij zetten uw business op nummer één. Zo creëren we waarde voor onze klanten.

IT Management Power Management Racks & Integrated Solutions Services

ASCO® Chloride® Liebert® NetSure™ Trellis™ Software & Controls

Vind lokale experts en oplossingen op VertivCo.com/criticalindustries-nl

YOUR VISION, OUR PASSION © 2017 Vertiv Co. Alle rechten voorbehouden. Vertiv en het Vertiv-logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Vertiv Co. Alle andere namen en logo’s waarnaar wordt verwezen, zijn handelsnamen, handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van hun respectievelijke eigenaren.

Thermal Management

dcw oktober nieuws

KOLOS WIL 1.000MW DATACENTER BOUWEN BINNEN DE POOLCIRKEL Het Amerikaans-Noorse bedrijf Kolos wil een

Daarnaast kan het bedrijf gebruik maken van

te dringen. Zo beschikt Facebook over een da-

groot datacenter gaan bouwen binnen de pool-

waterkracht, die in de regio op grote schaal be-

tacenter in het Zweedse Luleå en zou het be-

cirkel, waarbij het bedrijf wil profiteren van de

schikbaar is. Het bedrijf verwacht hierdoor op te

drijf overwegen een datacenter te bouwen in

lage temperaturen op deze locatie. Het gaat om

kunnen schalen tot maar liefst twee gigawatts

de omgeving van het Deense Odense. Google

een datacenter met een maximale capaciteit

aan energie, die volledig duurzaam wordt op-

beschikt al langer over een datacenter in het

van 1.000MW.

gewekt.

Deense Viborg en overweegt ook in de Deense stad Aabenraa een datacenter te bouwen. In

Het gaat om een datacenter van 600.000 vier-

Kolos is overigens niet het eerste bedrijf dat wil

Noorwegen is daarnaast het Lefdal Mine Data-

kante meter in de Noorse stad Ballangen, gele-

profiteren van een koud klimaat om de energie-

center met een oppervlakte van 120.000 vier-

gen in het noorden van Noorwegen. Het data-

kosten van de koeling van een datacenter terug

kante meter actief. ■

center moet gefaseerd gebouwd gaan worden. In de eerste fase moet de faciliteit een capaciteit van ongeveer 70MW gaan leveren. Deze capaciteit kan vervolgens stapsgewijs in tien jaar tijd worden opgeschaald naar 1.000MW. Kolos kiest bewust voor een datacenter binnen de poolcirkel om te kunnen profiteren van de lage temperaturen op deze locatie en de energiekosten te beperken. Zo wil het bedrijf het datacenter koelen met koud water uit nabijgelegen fjorden, waardoor de servers in het datacenter voor een zeer laag tarief kunnen worden gekoeld.

GOOGLE BEVEILIGT DATACENTERS MET EIGEN TITAN CHIP Google lanceert Titan, een zelfontwikkelde be-

“In onze datacenters beschermen we het boot-

te controleren. Daarnaast voert Titan iedere keer

veiligingschip die het bedrijf helpt de servers en

proces met secure boot. Onze machines star-

dat de chip wordt opgestart een memory self-

netwerkapparatuur die worden gebruikt voor

ten een bekende firmware/software stack en

test uit, waarmee wordt gecontroleerd of het

zijn Google Cloud Platform te beschermen te-

verifiëren deze stack op cryptografische wijze,

geheugen is gemanipuleerd. De chip bestaat uit

gen manipulatie. De chip heeft veel weg van

waarna toegang tot resources op ons netwerk

een beveiligde applicatieprocessor, een crypto-

een Trusted Platform Module (TPM), maar be-

op basis van de status van de verificatie wordt

grafische co-processor, een hardware random

schikt ook over enkele features die hedendaag-

toegewezen (of juist afgewezen)”, schrijft Goo-

number generator, embedded statische RAM,

se TPM’s niet bevatten. Titan wordt op ieder

gle in een blogpost. Titan wordt geïntegreerd

embedded flash opslag en read-only geheugen.

moederbord geïnstalleerd dat in de datacenters

met dit proces en is bedoeld om een extra be-

van Google wordt gebruikt en controleert de

veiligingslaag te creëren.

integriteit van essentiële software, waaronder firmware en de BIOS, zodra een systeem wordt

In zijn aanpak lijkt Titan veel op een TPM, een

opgestart. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van

gestandaardiseerde module die op grote schaal

cryptografische handtekeningen.

wordt gebruikt door systeemfabrikanten. In tegenstelling tot een TPM is Titan echter in staat de eerste code bij het opstarten op een machine

dcw oktober nieuws

GE Industrial Solutions

MEER DAN 1.000MW AAN COLOCATIECAPACITEIT De hoeveelheid beschikbare colocatieruimte in Frankfurt, Londen, Amsterdam en Parijs is in een jaar tijd met 20% gestegen. De vier markten beschikken in totaal over meer dan 1.000MW aan colocatieruimte. Dit blijkt uit cijfers van CBRE. Het tweede kwartaal van 2017 is volgens CBRE het vierde kwartaal ooit waarin in totaal meer dan 30MW aan nieuwe capaciteit is toegevoegd aan de colocatiemarkten in Frankfurt, Londen, Amsterdam en Parijs. Hiermee is in de eerste helft van 2017 in totaal 58MW aan capaciteit beschikbaar gekomen, wat meer is dan in de eerste

De nieuwe GE TLE Modular 3-fasen UPS 30-540kVA

helft van 2016. CBRE verwacht dat in heel 2017 120MW aan colocatiecapaciteit zal worden toegevoegd, wat lager is dan de totale capaciteit die in 2016 werd toegevoegd. 19,7% van alle colocatieruimte staat momenteel leeg, wat meer is dan de 14,9% die begin 2017 beschikbaar was. Een fors deel van de 36MW aan capaciteit die in het tweede kwartaal van 2017 beschikbaar is gekomen, is afkomstig uit twee datacenters: een 12MW faciliteit van

GE’s TLE Modular Series UPS is een van de meest betrouwbare 3-fase UPS-systemen, ontworpen voor N+X redundantie, on-line en hot-swappable. De TLE Modular Series biedt een kleine footprint en een hoog vermogen tot 540kVA: maximale flexibiliteit voor elke toepassing.

Digital Realty op het President Business Park in Hoofddorp en een 10MW faciliteit op de campus van Gyron in Hemel Hempstead in Londen.

NIEUW

CBRE stelt dat de activiteit op Amsterdamse colocatiemarkt in het tweede kwartaal fors is gestegen, na een rustig begin van 2017. Het onderzoeksbureau wijst erop dat Equinix in het derde kwartaal van 2017 zijn AM4 faciliteit op het Science Park zal lanceren, wat opnieuw voor een toename

• Gebruikersvriendelijk 10.4 inch touch screen

van de totale capaciteit op de markt zal zorgen. Daarnaast kent Amsterdam twee nieuwkomers die voor het eind van dit jaar nieuwe capaciteit op de markt zullen introduceren: datacenter.com en Maincubes. ■

• N+X redundantie tot 540kVA, 3 systemen in parallel • On-line rendement tot 95,5%, in ECO-mode tot 99% • Schoon ingangsvermogen: PF >0.99, THDi <3% • Geringe vervorming uitgangsspanning: THDu <1% • 30kVA modules, hot-swappable • Zeer kleine footprint: tot 180kVA op <2m²

Nederlands GE serviceteam voor de beste support

GE imagination at work nl.geindustrial.com

TLE-Modular-UPS-Ad-2-NL-y17m03d16.indd 1

sales-ups.nl@ge.com

Tel. 033 254 12 80

16-3-2017 17:28:26

dcw oktober dda stijn grove directeur dutch data center association

GROEI EN TRANSITIE Groei en transitie zijn zaken waar we als sector volledig aan gewend zijn. Datacenters groeien hard, jaar na jaar. Het is voor ons een dagelijkse gang van zaken, core-business. Dit jaar is de DDA alweer gegroeid met vier nieuwe deelnemers, is Eline Stuivenwold ons komen versterken als nieuwe werknemer, hebben we een geheel nieuwe website gelanceerd met hordes bezoekers per dag, een back-end kennisportaal voor de leden beschikbaar gesteld, en met 9 publicaties een groei van 50% op 2016 gerealiseerd (en het jaar is nog niet over), 2000+ volgers op Twitter en publicaties in vele landelijke media. Daarnaast zitten we steeds vaker aan tafel bij beleidsmakers en leiden we ambtenaren en politici rond in een wereld die voor ons heel gewoon is maar voor de meesten van hen nog nieuw. Er gaat een wereld voor hen open. We beseffen ons dat ondanks de geweldige groei van de DDA en de zaken die we samen hebben bereikt, het missiewerk eigenlijk pas begonnen is. En nog veel belangrijker dat we moeten waken dat we als land niet denken dat we er zijn of dat onze mooie positie als hub in de wereld blijvend is. Het is juist nu er extra tegenaan en alle hands aan dek. Het is veel moeilijker aan de top te blijven. De competitie zit verre van stil. Met vriendelijke groeten, Stijn Grove

AGENDA 3 oktober 2017

1 november 2017

Holland Strikes Back 2017

Data & Cloud Expo

3 oktober 2017

6 - 9 november 2017

iCU Event Amsterdam

Web Summit 2017

5 oktober 2017

6 - 9 november 2017

TIER010

Ondernemersreis Web Summit

10 oktober 2017

6 - 7 december 2017

Conferentie Datacenters & Rest-

UK Trade mission: Data centres

warmte

in the Netherlands

10 - 19 oktober 2017 Handelsmissie Singapore en AustraliĂŤ

dcw oktober dda

DATACENTERS ZIJN ONMISBAAR IN DE ENERGIETRANSITIE Binnen de Nederlandse datacenter sector be-

Yandex. Paul Driessen van NLDC komt vertel-

Geïnteresseerden die binnen de doelgroep

staat de wens om een serieuze inspanning te

len over het TIER IV datacenter van NLDC in

vallen worden van harte uitgenodigd om de

doen om bij te dragen aan de energietransi-

Eindhoven, dat een negatieve CO2 footprint

conferentie bij te wonen. Kijk op de web-

tie. De Dutch Data Center Association organi-

heeft, onder meer door restwarmte aan om-

site van de Dutch Data Center Association

seert daarom op 10 oktober aanstaande een

ringende gebouwen op de High Tech Campus

(dutchdatacenters.nl/agenda)

conferentie over hergebruik van door data-

te leveren.

informatie.

centers geproduceerde restwarmte. Deze con-

Daarnaast zal Arjan Westerhof van atom86

ferentie is bedoeld voor directe stakeholders,

(Schuberg Philis) uiteenzetten hoe warmte-

zoals datacenter operators, netbeheerders,

stromen optimaal kunnen worden benut en

lokale overheden en bijvoorbeeld ingenieurs-

hoe WKO installaties daarbij worden benut.

bureaus gespecialiseerd in energie infrastruc-

Tot slot zal Lammert van Wijk van Liandon,

turen. We zullen tijdens deze dag vier cases

partner van dit event, toelichten op welke

behandelen van projecten die in aanbouw

manier zij met deze thematiek bezig zijn, in

zijn of die reeds zijn gerealiseerd.

het bijzonder het in aanbouw zijnde datacen-

voor

meer

■

ter in het westelijk havengebied van AmsterMartin Arts van Royal HaskoningDHV komt

dam. Kort na het event zal een verslag wor-

vertellen over twee datacenter restwarmte

den gepubliceerd met daarin de belangrijkste

projecten in Finland, waaronder één van

bevindingen.

BELANGENBEHARTIGING DATACENTERS Als branche organisatie voor datacenters zit-

Telecom van het ministerie van Economische

ten we steeds vaker aan tafel met beleids-

Zaken in Den Haag. Vervolggesprekken zijn

makers. In augustus en september hadden

gepland want men wil meer weten en men

we vele gesprekken. Er is een gezonde inte-

beseft dat er veel te doen is. ■

resse in de sector. Zo spraken we de nieuwe Tweede Kamer fractie van de SP waarbij wij hen rondleidden in het Delftse datacenter van The Data Center Group. Ook leidden we de gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland Van der Hoek, belast met de digitale sector, rond door het datacenter van Equinix op Amsterdam Science Park. Daarnaast hadden we overleg met de directie Energie en directie

NIEUWE DEELNEMERS DDA Het is mooi te zien dat we als branche organisatie nog steeds groeien. Inmiddels hebben ook MainCubes, EdgeConnex en Nikhef zich aangesloten bij de Dutch Data Center Association. Hiermee is het aantal aangesloten datacenter providers gegroeid naar 32. Nederland valt hiermee op in Europa in de mate waarin datacenters zich hier hebben georganiseerd.

dcw oktober agenda

EVENEMENTENKALENDER DATACENTERWORKS Blijf op de hoogte van de evenementen op datacenter-gebied. Kijk ook op de website www.datacenterworks.nl onder ‘agenda’. Zelf een evenement aankondigen? Stuur een mailtje naar info@datacenterworks.nl. EVENEMENT

DATUM

PLAATS

LAND

Holland Strikes Back

3 oktober 2017

Den Haag

Nederland

iCU Amsterdam

3 - 4 oktober 2017

Amsterdam

Nederland

Beyond Smart Cities

5 oktober 2017

Rotterdam

Nederland

Datacenter & Restwarmte Conferentie

10 oktober 2017

Almere

Nederland

Vakbeurs Energie

10 - 12 oktober 2017

Den Bosch

Nederland

Data & Cloud Expo

1 - 2 november 2017

Utrecht

Nederland

DCD > Zettastructure

7 - 8 november 2017

Londen

Verenigd Koninkrijk

IT Room Infra

14 november 2017

Den Bosch

Nederland

Datacenter Innovations Day

30 november 2017

Nootdorp

Nederland

Hydrogen & Fuel Cells Energy Summit

24 - 25 januari 2018

Brussel

België

Hot-swappable spannend? Met de hot-swappable EiPDU van Elektro Internationaal kunnen distributieracks onder spanning worden geplaatst naarmate de behoefte aan datacentercapaciteit groeit. Volledig modulair bouwen, met lage startup-kosten, vloeroppervlaktebesparing en zonder enige downtime. Hoe spannend wil je het hebben?

Elektro Internationaal levert hoogwaardige maatwerkoplossingen voor een betrouwbare en meetbare power distributie: • Schakel- en verdeelsystemen • Economical & Intelligent PDU (EiPDU) • Besturingstechniek • Railkokersystemen • Energy Management Solutions • Noodstroomsystemen Met doordachte engineering, specialistische warmteberekening, vakkundige montage en uitstekende 24/7 service bent u verzekerd van een continue elektriciteitsvoorziening. Bezoek elektro-internationaal.com

Elektro Internationaal Pompmolenlaan 17, Woerden The Netherlands t e

+31 (0)348 420 540 info@ei-woerden.nl

elektro-internationaal.com

40 IT ROOM INFRA: DE VERENIGING VOOR DE TECHNISCHE INFRASTRUCTUUR VAN COMPUTERRUIMTES EN DATACENTERS.

KANSEN ZIEN DOOR KENNISOVERDRACHT Computerruimtes en datacenters bieden veel kansen aan industriële partijen door de recente ontwikkelingen met Industrial Internet of Things en Big Data. De innovaties op het gebied van energie, monitoring, visualisering, koeling en het balanceren van elektriciteit bieden juist weer kansen aan de eigenaren van datacenters en computerruimtes.

De actuele technologische ontwikkelingen en de maatschappelijke trends

John Laban van de OCP Foundation gaat in op datacenters die met Open

verhogen de waarde van datacenters en computerruimtes steeds verder.

Compute principes zijn opgebouwd. De infrastructuur wordt eenvoudiger

In de industrie worden mogelijkheden gezien in de optimalisatie van pro-

en overzichtelijker opgebouwd, om met minder mensen meer apparatuur

cessen door de sterkere digitalisering en connectiviteit. Daarvoor moeten

te beheren en energiezuiniger te werken. De oude en nieuwe werkwijze

grote hoeveelheden data goed opgeslagen en geanalyseerd worden. Te-

zijn daardoor waard om te presenteren.

vens zien we nog steeds de trends van centralisering en het uitbesteden van de IT-diensten door kleinere organisaties.

Door het hele programma zijn er nogal wat voorbeelden van mogelijkheden om de werkwijzen te verbeteren. Martin Amsterdam van Vodafone /

Binnen computerruimtes, groot of klein, wordt de beschikbare energie

Ziggo gaat bijvoorbeeld in op het optimaliseren van datacenter koeling.

(warmte/elektriciteit) beter beheerst en gemonitord. De koppeling met

Veel datacenter koelingen draaien op setpoints en gebruiken hiermee

het (gehele) gebouw, de digitale visualisering en de verbeteringen in de

een aanzienlijke hoeveelheid energie. Door deze te optimaliseren binnen

koeling zorgen voor een verdere optimalisering in de technische infra-

de ASHRAE grenzen, wordt er voldaan aan de IT equipment specificaties

structuur van de ruimtes.

en kan er aanzienlijk op energie worden bespaard. Aanvullend wordt de betrouwbaarheid vergroot.

UITGEBREID LEZINGENPROGRAMMA Deze geïntegreerde en multidisciplinaire aanpak binnen computerruim-

Rob van Roijen (KSB) en Ruben Strijk (HUAWEI) gaan ook in op koeling. Op

tes en datacenters komt sterk terug in het lezingenprogramma van het IT

dit moment zijn voor datacenters twee koeloplossingen populair: gekoeld

Room Infra event op 14 november 2017. De eerste spreker, Ewit Roos van

watersystemen met vrije koeling en luchtbehandelingskasten met een

PhotonDelta en TU/e, gaat bijvoorbeeld in op de energiezuinige aanpak

platenwisselaar. In hun presentatie worden de verschillen met betrek-

met Fotonica.

king tot EUE, PUE, WUE, beschikbaarheid, vermogensdichtheid en kosten op een rijtje gezet.

”Sinds de introductie van internet verdubbelt het dataverkeer zowat ieder jaar. De datacenters proberen dat bij te benen met parallelprocessing

VIJF TRACKS

met steeds meer micro-elektronica en dat vreet energie. Momenteel gaat

De multi-disciplinaire behoefte in datacenters komt verder tot uiting in

ruim drie procent van de wereldenergie op aan datacenters. De verwach-

de vijf tracks van het programma. Naast een track over warmte is er

ting is dat we daar in de komende jaren op gaan vastlopen. Fotonica kent

een track over energie. Daarin wordt bijvoorbeeld de stabilisatie van het

niet alleen een veel hogere verwerkingssnelheid dan micro-elektronica,

elektriciteitsnet aangehaald door Mattieu Terlouw van Eaton. De opwek-

het verbruikt ook aanzienlijk minder energie per verwerkt bit aan infor-

king van duurzame energie stijgt en zorgt voor een flinke fluctuatie in

matie.”

zowel productie als prijzen. Het balanceren van het elektriciteitsnet wordt

dcw oktober it room infra

paul petersen fhi

tekst

hierdoor uitdagend en duur, en oplossingen zijn noodzakelijk. De elektri-

worden. Lennart Graaff van Bloc laat zien, dat de impact van Internet

citeit in het datacenter zelf is natuurlijk ook cruciaal. Raymond Vergouwe

of Things (IoT) kan zorgen voor ‘smart living’. Het gebouw wordt als het

van Bender Benelux gaat in op het ontstaan, de risico’s en de oplossin-

ware om de toekomstige gebruiker heen gebouwd. Centraal staat de

gen voor het monitoren van lekstromen. De aanwezigheid van AC en DC

ontwikkeling van een slim ‘service-ecosysteem’: een totaalpakket van

lekstromen in een datacenter kunnen gevaren en negatieve gevolgen

diensten dat voor de gebruiker de ideale interactieve woon-, werken

hebben voor mens en systeem. Wet- en regelgeving zal uitgebreid moe-

verblijfsomgeving vormt. Het gebouw wordt in de loop van de tijd niet

ten worden. Met een casestudie van RKOM DC Oost-Beieren worden in-

afgeschreven, maar waardevoller. Dat wordt gedaan door IoT toepassin-

houdelijke voorbeelden, oplossingen en voordelen voor het datacenter

gen die steeds gebruiksvriendelijker, comfortabeler en gezonder worden.

getoond.

Dat IoT een impact heeft, laat de presentatie van Marcel Pol van Rittal ook zien. Hij gaat in op een Honda Formule 1 en Hybrid Computing. Een

Het managen van alle informatie in en over de infrastructuur vraagt om

Formule 1 auto bestaat tegenwoordig uit meer dan 150 sensoren. Per

een andere aanpak. Timothy Lievendag van BAM Bouw en Techniek gaat

wedstrijd verzamelt en verwerkt het Formule 1 team ongeveer 100 GB

daarom in op BIM (Building Information Management). Indien je in een

aan data. Door middel van de autosport wordt de relatie tussen (big)data,

DBFMO (Design Build Finance Maintain and Operate) project niet alleen

snelheid, analyse en hybrid computing uiteengezet.

verantwoordelijk bent voor het ontwerp en de bouw maar ook voor het langjarig onderhoud en beheer, is het noodzakelijk om moderne hulp-

Maar ook de data staan centraal in een track. Han Pieterse van KPN legt

middelen zoals BIM in te zetten om dit beheer efficiënt en kosteneffectief

de focus op de veiligheid van de data. Eigenlijk gaat hij in op een case. Via

te kunnen uitvoeren en om vooraf de goede keuzes te kunnen maken.

bewakingscamera’s zijn hackers het netwerk van het datacenter binnen-

Voorbeelden van andere sectoren bieden de kans, om in datacenters en

gedrongen en via ‘identity theft’ zijn ze binnengedrongen in het centrale

computerruimtes de infrastructuur beter te ontwerpen, bouwen en ma-

netwerk van de klanten. De dominostenen vallen achtereenvolgens in

nagen. Ben Meesters van SPIE ICS toont een werkwijze om industrieel te

een niet te keren proces. Hoe veilig is uw datacenter?

bouwen. Door te digitaliseren en te virtualiseren kan een datacenter 20% goedkoper en 50% sneller gebouwd worden. Door het datacenter eerst

Met geen mogelijkheid zijn alle presentaties te benoemen. Op de site van

virtueel op te bouwen is er direct inzicht in alle fysieke kenmerken, tech-

www.itroominfra.nl kunt u alle beschrijvingen bekijken en uw kansen

nische zaken als capaciteit, uptime, PUE en is de bouwtijd direct zichtbaar.

pakken.

Dat hoeft dus niet alleen met een sector als de industrie beschouwd te

dcw oktober bicsi

BEKABELINGSONTWERP VOOR HYPERCONVERGENTIE BICSI’s magazine ICT Today juli-augustus editie besteedt uitgebreid aandacht aan de trend dat datacenters steeds vaker een leaf-spine topologie krijgen in plaats van de traditionele hiërarchische boomstructuur. Welke impact heeft die trend op het bekabelingsontwerp en de keuze van apparatuur? In dezelfde editie staan ook artikelen over de voordelen van een gedistribueerde infrastructuur voor noodcommunicatiesystemen en het testen van 400 Gb. LEAF-SPINE TOPOLOGIE

plexer. Om daarop te anticiperen is de IEEE

Wie de toegevoegde waarde van BICSI een

Een zogeheten leaf-spine netwerktopologie

P802.3bs werkgroep bezig een nieuwe

keer live wil ervaren kan binnenkort onder-

heeft als belangrijkste voordeel ten opzichte

standaard te formuleren voor 400 Gb (en

staande conferentie bezoeken:

van een traditionele hiërarchische boom-

200 Gb), waarvan eind dit jaar de resultaten

structuur, de grotere en flexibele schaalbaar-

worden verwacht. Behalve alle gangbare

24 oktober - 2017

heid. In de traditionele structuur regelt een

Ethernet-eigenschappen spelen daarbij ook

BICSI Mainland Europe District

distributielaag het verkeer tussen core rou-

nieuwe technieken een rol, zoals PAM-4

Conference & Exhibition in Rome

ters en de toegangslaag, waarbij problemen

modulatie, FEC-coding, raw error rate, frame

kunnen ontstaan door overbelasting. In een

loss en mean-time-to-false-frame-acceptance

Voor meer informatie over de verenigings

leaf-spine architectuur vormen meerdere

(MTTFFA). Voor iedereen die regelmatig met

activiteiten en leden in de Benelux, kunt u

leaf-switches de toegangslaag, die allemaal

het testen van netwerkverbindingen te ma-

het beste contact opnemen met Robbert

verbonden zijn met meerdere spine-switches

ken heeft, is dit artikel een aanrader en BICSI

Hoeffnagel.

of -routers. De communicatie tussen die bei-

een interessante bron om de verdere ontwik-

de lagen kan namelijk zowel geswitched als

kelingen op testgebied te blijven volgen. In

gerouteerd worden. Dankzij het spinnenweb

de juli-augustus editie staan tevens artikelen

van rechtstreekse verbindingen tussen alle

over de voordelen van een gedistribueerde

leaf- en spine-switches wordt het netwerk-

architectuur voor noodcommunicatiesyste-

verkeer sneller verwerkt en treden er minder

men en het zorgvuldig schoonmaken van

snel problemen op. Arista Networks is een le-

glasvezelverbindingen.

verancier die zich volledig op de apparatuur en software voor deze moderne architectuur

BICSIINSIDER EN EVENTS

richt. In ICT Today wordt uitgelegd wat de im-

BICSI's magazine ICT Today is voor geïnteres-

pact van de leaf-spine architectuur is op het

seerden op abonnementsbasis te ontvangen

bekabelingsontwerp en type kabels, zoals

zonder dat men lid hoeft te worden van de

twinaxiale DAC kabels, Active Optical Cables

vereniging. Leden ontvangen additioneel

(AOC) en prefab glasvezelverbindingen.

ook nog de digitale BICSIinsider, met daarin uiteraard allerlei informatie over de vereni-

400 GB TESTEN

ging maar bijvoorbeeld ook updates over de

Naarmate netwerken snellere verbindin-

status en ontwikkeling van nieuwe standaar-

gen krijgen wordt het testen daarvan com-

den, conferenties, trainingen en webinars.

Data Center Management Systeem

• • • • • •

Merkonafhankelijk Uniforme alarm afhandeling Webbased bediening en beheer Centraal overzicht alle technieken 24/7 service Sterk project management

Brand

Toegang

Cracs Camera

Generatoren

Inbraak

UPS

Intercom

IoT Gateway Klimaat/ ATES/ Koeltorens

Bemetering

www.beveco.nl

52U racks

omdat m2 kostbaar zijn!

Minkels heeft een uitgebreid portfolio aan behuizingsoplossingen voor uw datacenter en/of serverruimte. Waaronder ook het 52U rack. Ideaal wanneer het aantal m2 vloeroppervlakte beperkt is of als u efficiënter gebruik wilt maken van de ruimte. De Minkels behuizingsoplossingen zijn zeer geschikt voor de inbouw van (blade) servers, switches, patch panels, routers en storage apparatuur. Bij het ontwerp van onze producten staan modulariteit en flexibiliteit altijd centraal.

MEER INBOUWRUIMTE

BESPAAR M2

REDUCTIE ENERGIEVERBRUIK

Het 52U rack biedt maar liefst 25% meer ruimte dan een standaard rack.

Een hoger rack zorgt voor meer inbouwruimte waardoor je dure datacenter m2 bespaart.

Airflow management accessoires zorgen voor een energie-efficiënte oplossing.

ULTIEME FLEXIBILITEIT

HOGE DRAAGKRACHT

PROPER KABELMANAGEMENT

Het 52U rack is mass customised en dus naar wens te configureren.

Ook het 52U rack kan tot 1500 kg (statisch) belast worden.

Door proper kabelmanagement betere prestaties en optimale beschikbaarheid.

MEER INFORMATIE?