Achtergrondverhaal VoLTE

bellen over 4g met volte, hoe en wanneer?

Mobiel bellen gaat nog altijd via het gsm-netwerk. Spraak over een datanetwerk zou de integratie van vast en mobiel en van spraak- en datadiensten eenvoudiger maken. Voice over LTE (VoLTE) is de standaard die dit werkelijkheid moet maken. Nu 4G/LTE in Nederland wordt uitgerold, is het de vraag wanneer VoLTE volgt.

Mobiele VoIP heeft geen solide kwaliteitsimago. Mobiele spraak loopt dan ook nog voor het merendeel gewoon via het aloude gsm-netwerk. Tele2 heeft in 2012 in Zweden een naar eigen zeggen succesvolle proef uitgevoerd met Voice over lTE (VolTE). Mobiele VoIP over 4G, maar met de kwaliteit van het telefonienetwerk en zonder de noodzaak van afzonderlijke netwerken voor spraak en data. Nu in Nederland vier operators (kPN, Vodafone, vanaf 2013 T-Mobile en vanaf 2014 Tele2) hun lTE-netwerk uitrollen, is het interessant om te zien óf en zo ja, wanneer VolTE onderdeel uit gaat maken van hun dienstenportfolio. Maar eerst even een blik op de stand van zaken van lTE zelf, want zonder lTE geen VolTE.

Vooruitgang Het wereldwijde verkeer over lTE-netwerken groeit in 2013 wereldwijd met 207 procent. Vooral door het stijgend gebruik van mobiele apps, schrijft ABI research in een recent rapport. Volgens het onderzoeksbureau werd in 2012 al 13,412 petabytes aan mobiele data verstuurd. Daarvan verliep 46 procent via 3G-netwerken. Met name in ontwikkelde markten boekt de technologie de komende jaren grote vooruitgang. In de VS bijvoorbeeld liet Verizon Wireless weten dat de helft van zijn mobiele dataverkeer via lTE gaat. In de 27 Eu-lidstaten is de lTE-uptake echter nog beperkt, meent Wireless Intelligence. Het bureau verwacht zelfs dat lTE in 2017 minder dan 20 procent van de mobiele verbindingen omvat. Duitsland zal over enkele jaren de breedste uitrol van lTE hebben binnen Europa omdat het land verplicht is de technologie ook in buitengebieden uit te rollen. Momenteel hebben 18 Eu-landen al lTE-spectrum toegewezen.

Beginnen Operators kunnen VolTE gaan aanbieden als antwoord op OTT-diensten (mobiele VoIP) zoals Skype en Viber. Bovendien kan met VolTE ook spraak in HD Voice kwaliteit worden aangeboden en is het mogelijk om video en andere vormen van communicatie geïntegreerd aan te bieden. Vast-mobiele-convergentie en telecom-IT-

Wat gebeurt er op het gebied van VoLTE? Tele2 heeft als eerste Europese operator Voice over lTE (VolTE) live getest op zijn Zweedse lTE-netwerk. uit de proef in 2012 blijkt dat het IPgebaseerde lTE-netwerk veel betere spraakkwaliteit levert dan 2G- en 3G-netwerken. Tele2 heeft vooraf de mogelijkheid van VolTE ingebouwd in zijn lTE-netwerk. Vanuit technologisch standpunt is het mogelijk om binnen een jaar commerciële VolTEdiensten te lanceren. CFO Fran Shammo van de Amerikaanse operator Verizon verwacht dat eind 2013, begin 2014 VolTE commercieel zal worden aangeboden. Tot nu toe was een gebrek aan met lTE-connectiviteit uitgeruste smartphones en het hoge batterijgebruik bij VolTE een drempel. Een kip- of eiverhaal dus: eerst een lTE-netwerk met diensten zoals VolTEof eerst lTEready toestellen?

convergentie wordt dan echt mogelijk als onderscheid. De meeste operators (62,3 procent) beginnen met CSFB en ontwikkelen VolTE later, schrijft carrier-netwerk iBasis in een white paper waarvoor het 100 operators ondervroeg. 46,3 procent van hen wil VolTE in het eerste jaar te lanceren, 34,3 procent in het tweede jaar. Operators die laat beginnen met 4G, zullen eerder de tussenstap overslaan.

Hindernis Een hindernis voor VolTE zijn geschikte handsets. Meer dan de helft van de operators verwacht dat het tot 2015 duurt voordat 50 procent van de nieuwe handsets er geschikt voor is. Een extra drempel voor VolTE is dat als de ene operator zelf of via partners VolTE aanbiedt, maar andere operators niet, een telefoongesprek niet volledig VolTE zal zijn. Gebrek aan standaardisatie, een bekend euvel bij bijvoorbeeld het SIP-protocol, kan de kwaliteit van VolTE ook ondermijnen. Waarschijnlijk Zijn de Nederlandse operators aan het kijken naar wat ze met VolTE kunnen? En spelen zakelijke partners hier een rol in? jan-Willem te Gussinklo, woordvoerder Tele2, is het meest concreet: “In Zweden heeft de Tele2 groep al ervaring opgedaan met VolTE. Die kennis zullen we ook in Nederland gebruiken. Momenteel zijn we bezig met de technische uitrol van lTE en in de loop van 2014 wil Tele2 Nederland via ons eigen lTE-netwerk commercieel 4G aanbieden. In eerste instantie gebruiken we onze MVNO-overeenkomst met TMobile als fall-back, maar op termijn willen we volledig zelfstandig opereren. Dan zullen we zeer waarschijnlijk ook spraak op basis van VolTE aanbieden. Wanneer, is nog niet duidelijk. kwaliteit van spraak staat voorop. Voor Tele2 zijn partners cruciaal bij het aanbieden van diensten aan eindklanten uit het MkB en in de midmarket. Dat zal bij VolTE net zozeer gelden als bij het huidige portfolio.” richard Mes, woordvoerder Vodafone, is voorzichtig: “We kijken zeker naar de toepassing van VolTE. Op het moment heeft echter de uitrol van ons 4G-netwerk prioriteit bij ons. We hebben dus wel belangstelling voor de mogelijkheden van VolTE, maar kunnen nog geen tijdslijn geven over een eventuele introductie.” Zijn concullega Stefan Simons, woordvoerder van kPN, zegt ongeveer hetzelfde. “kPN geeft momenteel prioriteit aan het uitrollen van zijn lTE-netwerk. Daarmee liggen we op schema. Het is te vroeg om nu al in te gaan op VolTE, laat staan op de mogelijkheid dit zelf of via partners als commerciële dienst aan te bieden. We zijn wel bezig met het voorbereiden van een proof of VolTE concept, die we te zijner tijd gaan uivoeren. Zo willen we bepalen of we iets en zo ja wat we met VolTE willen. Vergelijkbare proeven hebben operators in Zweden en in Denemarken uitgevoerd.” T-Mobile gaf aan de ontwikkelingen op de voet te volgen, maar geen uitspraken te willen doen over welke diensten wel en niet aangeboden gaan worden. •

Stapsgewijze ontwikkeling lTE is IP packet-switched (PS), spraaknetwerken zijn circuit-switched (CS). Dat maakt tussenstappen nodig. Gesprekken zullen eerst niet over lTE lopen, maar over bestaande netwerken (Circuit Switched Fallback). VolTE volgt later, wanneer men volledig naar 4G-netwerken is overgegaan voor de dienstverlening. Zolang de lTE-dekking nog beperkt is, loopt de dienstverlening op spraakgebied van operators aan eindklanten en aan wholesale-afnemers vooral over de 3G-netwerken. Een smartphone moet dan zowel met 3G als met lTE-connectiviteit zijn uitgerust. Dat betekent meer energieverbruik (dual radio) en hogere productiekosten voor het toestel.