Gazeta e Bashkive Mars, 2010 / Nr. 29 Botim i Shoqatës së Bashkive të Shqipërisë
Për pronat publike vendore Një nga faktorët kryesorë për ushtrimin e autonomisë vendore nga njëra anë, por edhe për plotësimin e misionit qeverisës nga pushteti vendor, krahas faktorëve të tjerë, mbetet disponimi i pronave publike dhe, mbi këtë bazë, përdorimi me efektivitet i tyre në ushtrimin e funksioneve publike të decentralizuara. Po paraqesim disa nga problemet aktuale të krijimit dhe administrimit të pronave publike nga ana e bashkive, për më tepër në zbatim të të drejtave dhe hapësirave të përcaktuara nga legjislacioni ynë. Shtrohet pyetja “a është bërë e mundur që pronat publike vendore të bëhen faktor zhvillues në nivel vendor”?, çfarë problemesh duhen pasur parasysh që organet e qeverisjes vendore të kthehen në pronarë të vërtetë të pronave publike dhe të menaxhohen sa më mirë ato, me qëllim që të përdoren si një mjet konkret për ushtrim të funksioneve nga ana e tyre? Në përgjigje të pyetjeve të mësipërme dhe, të mjaft të tjerave që mund të shtrohen, ka shumë probleme dhe shumë veprime që duhen ndërmarrë nga vetë administrata e organeve të qeverisjes vendore, pa u ndalur në probleme të administratës qendrore. 1. Të kthejmë në qendër të vëmendjes plotësimin e të gjitha procedurave për të mundësuar përfundimin e transferimit të aseteve nga pushteti qendror në njësitë e qeverisjes vendore. Do ta konsiderojmë inventarizimin e pronave të paluajtshme të shtetit si të përfunduar. Në këto rrethana për një pjesë të madhe të njësive vendore shtrohet problemi i angazhimit për plotësimin e detyrave në fazat e tjera të këtij procesi. Bazuar në ecurinë e diferencuar të këtij procesi në njësi të ndryshme vendore, kërkohet që, sipas gjendjes, nga administrata e njësisë vendore dhe këshilli përkatës, të veprohet: •
•
Për paraqitjen e propozimit për objektet që kërkohet të transferohen nga pushteti qendror në dobi të pushtetit vendor, për ato prona që lidhen me shërbimet publike vendore dhe me ushtrimin e të gjitha funksioneve qeverisëse nga ana e njësisë vendore përkatëse. Në ndjekjen e procesit të transferimit pranë Agjencisë së Inventarizimit dhe Transferimit të Pronave të Paluajtshme (AITPP) në Ministrisë e
Probleme të Pushtetit Vendor • Për pronat publike vendore Ligje të reja • Informacion mbi aktet normative të miratuara Njoftim • Thirrje për projekt propozime Veprimtari të SHBSH-së • Informacion i shpejtë dhe i thjeshtë për Qeverisjen Vendore • “Integrimi Urban në Ndërtimet Informale” në Bashkinë e Sukthit Projekte për Pushtetin Vendor • Një takim i dobishëm në kuadër të bashkëpunimit të Shoqatave të Bashkive e Komunave me Agjencinë Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim • Mbështetja e decentralizimit dhe zhvillimit rajonal në fokusin e një faze të dytë Për një Qeverisje të mirë Vendore • Bashkia Kamëz – një model i hapave integruese evropiane në nivel të qeverisjes vendore
Probleme të Pushtetit Vendor
2
•
•
Brendshme. Kjo punë do kryer në fazën e vendimit paraprak të transferimit të pronave, pasi lindin shumë probleme sidomos në lidhje me rakordimin e karakteristikave (volumeve) të aseteve të veçanta, ashtu edhe më tej për miratimin përfundimtar nga Këshilli i Ministrave. Me publikimin e vendimit paraprak për transferimin e pronave dhe evidentimin e vërejtjeve eventuale, deri në prezantimin e tyre në AITPP. Me plotësimin dhe azhornimin e dokumentacionit të nevojshëm për regjistrimin e pronave në Zyrën e Regjistrimit të Pronave si pas një programi të veçantë të miratuar nga këshilli i njësisë vendore, duke e shoqëruar këtë proces, me planifikimin e fondeve të nevojshme.
2. Pronat publike kanë rendësi jetike për njësitë e qeverisjes vendore. Në mënyrë të përmbledhur përmendim që atyre, pronat u shërbejnë në drejtime, si: •
•
•
Për përmbushjen e funksioneve në shërbime publike për qytetarët nëpërmjet ushtrimit të përgjegjësive administrative, me anë të investimeve apo kompetencave të tjera ligjore. Për të mundësuar zhvillimin ekonomikosocial të njësisë nëpërmjet përfshirjes së potencialeve pasurore në programe të ndryshme me karakter të përgjithshëm apo sektorial. Si burim të ardhurash.
Për përdorimin me efektivitet të pronave, para njësive të qeverisjes vendore dalin detyra të mëdha dhe të shumta, plotësimi i të cilave lidhet me mjaft çështje me karakter menaxhimi. Vëmendja duhet përqendruar sidomos në: Hartimin e dokumentacionit (dosja) e plotë për çdo aset, menjëherë pas inventarizimit të pronave, pavarësisht nëse është plotësuar apo
jo procedura e transferimit dhe regjistrimit në Zyrën e Regjistrimit të Pronave. Dosja letër e asetit duhet të përfshijë çdo dokumentacion specifik, përfshi projektet e ndërtesës, certifikatën e pronësisë (sipas mundësisë) vlerësimet e gjendjes, dokumentacionin e analizës së tregut, listën e investimeve të bëra në atë objekt, bilancet e funksionimit dhe mirëmbajtjes dhe çdo marrëveshje përdorimi qiraje, ose kontratë shitjeje. Inventari i aseteve që shërben për informacion të përmbledhur dhe të programuar në shërbim të përdorimit të pronave sipas kategorive dhe llojeve, gjendjes së përdorimit dhe vlerësimit përkatës, etj. Përcaktimi i gjendjes së pronës në lidhje me mënyrat e mirëmbajtjes. Kjo vjen si rezultat i inspektimit periodik të gjendjes, si bazë për përcaktimin e mënyrës së mirëmbajtjes. Përcaktimi i mënyrave të menaxhimit të aseteve sipas opsioneve të mundshme në vetë përdorim, nga një organ tjetër buxhetor që nuk është nën varësinë administrative të njësisë, me qira dhënie, në partneritet publik-privat dhe në raste të veçanta edhe shitja e asetit. Financimi për mbulimin e programit të mirëmbajtjes, përdorimit, investimit e kryerjes së funksionit, etj. për asetet, bazuar në gjendjen kontabël dhe mënyrën e përdorimit. Menaxhimi efikas i pronave kërkon që të organizohet mirë e gjithë veprimtaria mbi bazën e programeve periodike dhe të detajuara, deri për çdo aset, me një transparencë të plotë me publikun dhe në mënyrë të veçantë në zbatim të plotë dhe korrekt të legjislacionit në të gjithë gamën e gjerë që rregullon këtë fushë veprimtarie. Zyher Beci SHBSH
LIGJ Nr.10190, datë 26.11.2009, ”PËR BUXHETIN E VITIT 2010” DHE UDHËZIMI I MINISTRISË SË FINANCAVE NË LIDHJE ME BUXHETIN Veç kuotave të caktuara të pushtetit vendor në aneksin nr 3 te ligjit parashikohen dhe fondet e buxhetit të shtetit për investimet e veta të bashkive dhe komunave. Këto janë fonde që vitet e fundit janë përfshirë në skemën e granteve konkurruese. Ndërsa në vitin 2010 skema do të jetë më një tjetër emërtim dhe do të funksionojë si më poshtë. Në këtë kuadër krijohet një strukturë e re ndërinstitucionale me emër Komiteti i Zhvillimit të Rajoneve e udhëhequr nga Kryeministri që ka si anëtar të saj dhe kryetarët e Shoqatës së Bashkive / Komunave / Qarqeve. Ky komitet shpërndan dhe fondet për zhvillimin e rajoneve.
Ligje të reja
Informacion mbi aktet normative të miratuara LIGJ Nr.10228, datë 4.2.2010 PËR DISA SHTESA DHE NDRYSHIME NË LIGJIN NR. 8438, DATË 28.12.1998 ”PËR TATIMIN MBI TË ARDHURAT”, TË NDRYSHUAR Në këtë ligj përcaktohet se nenit 12/6 pika 1 të ligjit për tatimin mbi të ardhurat i shtohet një paragraf qe thotë : ”Personat fizikë dhe juridikë, subjekte të taksës vendore mbi biznesin e vogël, sipas kuptimit të nenit 10 të ligjit nr. 9632, datë 30.10.2006 ”Për sistemin e taksave vendore”, me xhiro vjetore të parashikuar nën 2 milionë lekë, duhet të deklarojnë, sipas afateve të përcaktuara në këtë nen, vetëm nëse xhiroja vjetore për vitin ushtrimor kalon vlerën 2 milionë lekë.” Pra nuk është I nevojshëm deklarimi nëse xhiroja nuk I kalon 2 milion lekët. VENDIM Nr.17, datë 7.1.2010 Fondi për Zhvillimin e Rajoneve përdoret për financimin e projekteve të cilat ndodhen brenda territorit të njësive të qeverisjes vendore dhe zbatohen prej tyre. Komiteti i Zhvillimit të Rajoneve miraton projektet mbi bazën e politikave dhe programeve të zhvillimit të rajoneve të Shqipërisë. Masa e kontributit/bashkëfinancimit nga njësitë e qeverisjes vendore përcaktohet nga Komiteti i Zhvillimit të Rajoneve. Aplikimi për fonde bëhet nga njësitë e qeverisjes vendore, duke i dërguar projektet në institucionet perkatese të përcaktuara në ligj: Në Ministrinë e Financave krijohet Sekretariati Teknik për përgatitjen dhe paraqitjen e materialit në Komitetin e Zhvillimit të Rajoneve. Monitorimi dhe kontrolli i zbatimit të fondeve të zhvillimit të rajoneve do të bëhet nga drejtoritë përkatëse në secilën nga ministritë përfituese.
PËR NJË NDRYSHIM NË VENDIMIN NR.998, DATË 30.9.2009 TË KËSHILLIT TË MINISTRAVE ”PËR KUOTAT FINANCIARE TË USHQIMIT NË MENSA E KONVIKTE, BURSAT E SHTETIT DHE PAGESAT E NXËNËSVE DHE TË STUDENTËVE, NË INSTITUCIONET ARSIMORE PUBLIKE, PËR VITIN SHKOLLOR 20092010” Shkronja ”a” e pikës 2.3 të vendimit nr.998, datë 30.9.2009 të Këshillit të Ministrave, ndryshohet si më poshtë vijon: ”a) Fëmija, nxënës apo student, i punonjësit të Policisë së Shtetit, Forcave të Armatosura apo i Shërbimit Informativ të Shtetit, që ka humbur jetën në krye e për shkak të detyrës. Në fillim të çdo viti akademik, Ministria e Brendshme, Ministria e Mbrojtjes dhe Shërbimi Informativ i Shtetit dërgojnë në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës listën emërore të tyre.”.
3
Ligje të reja
4 2. Ngarkohen Ministria e Arsimit dhe Shkencës, DAR-të/ZA-të dhe institucionet e arsimit të lartë e njësitë e pushtetit vendor për zbatimin e këtij vendimi. VENDIM Nr.54, datë 3.2.2010 PËR NJË SHTESË NË VENDIMIN NR. 511, DATË 24.10.2002 TË KËSHILLIT TË MINISTRAVE ”PËR KOHËZGJATJEN E PUNËS DHE TË PUSHIMIT NË INSTITUCIONET SHTETËRORE”, TË NDRYSHUAR Ky vendim nuk I adresohet drejtpërdrejtë njësive të pushtetit vendor por të gjithë administratës publike. Në këtë VKM përcaktohet se ditët e festive zyrtare prej hyrjes në fuqi të këtij vendimi do të jenë pushim vetëm kur ato bien ditë jave normale pune. Kur këto festa bien në fundjavë atëherë e hëna pasardhëse nuk do të jetë më pushim por do të jetë ditë normale pune me një kompensim page plus 25% të ditës së punës. VENDIM Nr.55, datë 3.2.2010 PËR DEKLARIMIN E DETYRUESHËM TË DEKLARATAVE TATIMORE DHE TË DOKUMENTEVE TË TJERA TATIMORE, VETËM NËPËRMJET FORMËS ELEKTRONIKE Në këtë VKM përcaktohet se subjektet e
regjistruara për TVSH-në dhe subjekt i tatimit mbi të ardhurat personale për biznesin e vogël duhet të bëjnë dorëzimin e deklaratave tatimore, vetëm nëpërmjet formës elektronike, duke filluar nga periudha nga data 1 korrik 2010. Meqënëse bizneset e vogla janë subjekte të pushtetit vendor me këtë vendim duhet të njihen dhe ato edhe pse këto njësi nuk preken drejtpërdrejtë. VENDIM NR 58 DATË 29.1.2010 PËR MIRATIMIN E PROJEKTEVE EMERGJENTE TË NJËSIVE TË QEVERISJES VENDORE TË QARQEVE SHKODËR DHE LEZHE DHE TË FONDEVE SHTESË PËR MINISTRISTË E LINJËS, PËR RIAFTËSIMIN E INFRASTRUKTURËS SË DËMTUAR DHE TË OBJEKTEVE SOCIALE E PUBLIKE NGA RRESHJET E SHIUT Në këtë VKM përcaktohet se Ministrisë së bujqësisë ushqimit dhe mbrojtjes së konsumatorit dhe ministrisë së punëve publike transportit dhe telekomunikacionit I akordohen disa fonde për të ndërhyrë në riparimin e dëmeve në zonat e përmbytura. Gjithashtu përcaktohet se një pjesë e efekteve financiari të këtij projekti do të përballohen nga fondi I emergjencave civile të këshillit të qarkut Shkodër.
Thirrje për projekt propozime Komisioni Evropian ka shpallur një thirrje për projekt propozime për të mbështetur aktorët jo shtetërorë dhe Autoritetet Vendore në zhvillim. Projektet që mbulojnë vendet e Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore do të përzgjidhen. Objektivat specifike të kësaj thirrjeje për projekte janë mbështetje e aksioneve që synojnë: - përmirësimin e aktorëve jo shtetërorë nga vendet partnere për tu angazhuar në proceset e vendimmarrjes vendore, kombëtare dhe ndërkombëtare: - përmirësimi i lidhjeve, partnershipit dhe rrjeteve midis aktorëve jo shtetërorë dhe Autoriteteve Lokale nga BE dhe vendet partnere; - të sigurojnë shpërndarjen e shërbimeve të reja dhe në rrethana të vështira, atje nuk arrihen nga
ato ekzistuese; - lehtësimin e ndërveprimit dhe shkëmbimeve midis Shtetit dhe aktorëve jo shtetërorë në kontekste të ndryshme; - fuqizimin e rolit të aktorëve jo shtetërorë në partnership me Autoritetet Lokale për decentralizimin dhe proceset e qeverisjes vendore. Aksionet duhet të kenë një karakter rajonal, shumë vendesh dhe global dhe duhet të zhvillohen së paku në dy vende partnere. Zarfi i treguesve financiarë për Evropën Lindore dhe Azinë Qendrore është 1,005,200Euro. Afati i dërgimit të një përmbledhjeje projekti është 3 maj 2010. Për më tepër informacion shiko në website e Komisionit Evropian.
Veprimtari të SHBSH
Informacion i shpejtë dhe i thjeshtë për Qeverisjen Vendore LOGIN www.logincee.org
LOGIN është rrjeti informativ i qeverisjes vendore i krijuar për të nxitur dhe promovuar zhvillimin profesional të zyrtarëve të qeverisjes vendore dhe stafit të tyre. U themelua nga OSI, USAID, Banka Botërore, PNUD dhe Këshilli i Evropës dhe zbatohet njëkohësisht në 15 shtete të Botës. Misioni i LOGIN është të promovojë zhvillimin profesional të zyrtarëve të qeverisjes vendore dhe të stafit të tyre, të fuqizojë kapacitetet e organizatave që mbështesin reformën e administrimit publik dhe decentralizimin duke lehtësuar kohën për shkëmbimin dhe marrjen e informacionit të dobishëm në nivel bashkiak, rajonal dhe kombëtar në të gjitha vendet e Evropës Jug-Lindore dhe vendet e ish Bashkimit Sovjetik. Ky është viti i dytë i zbatimit të projektit nga Shoqata e Bashkive, Co-Plan dhe Univer-
siteti Polis, të cilët i janë bashkangjitur kësaj iniciative duke shtuar në platformën e LOGIN informacione, për t’ju ardhur në ndihmë njësive vendore të Shqipërisë. Gjithashtu, është mundësuar ngritja e bazës së të dhënave elektronike LOGIN në website-t përkatëse: • www.aam-al.com • www.co-plan.org • www.universitetipolis.edu.al Çfarë mund të gjeni në bazën e të dhënave të LOGIN? • • • • •
Ligje, projekt-ligje, dokumente ligjore, Manuale, raporte, analiza, udhëzime Prezantime, Trajnime, Rekomandime, Botime, Strategji, etj… Përgatiti Ada ILIA
5
“Integrimi Urban në Ndërtimet Informale” në Bashkinë e Sukthit Veprimtari të SHBSH
6
Shoqata e Bashkive të Shqipërisë, në datat
ara në kuadrin e këtij projekti si dhe në dre-
25 - 26 Mars 2010, organizoi një workshop
jtimet e planifikimit. Edhe Znj.Paloka nën-
mbi ecurinë e procesit të projektit pilot për
vizoi ndjeshëm që ky projekt ka shërbyer
“Integrimin Urban të Ndërtimeve Informale”
si një model i mirë për të gjitha bashkitë,
në Bashkinë e Sukthit. Në hartimin e këtij
duke kërkuar shpërndarjen e tij nëpërmjet
projekti u mor parasysh rritja e sektorit ur-
NALAS-it, me qëllim promovimin e tij në të
ban informal si një nga problemet parësore
gjitha shtetet e Ballkanit.
për t’u pasur në vëmendje për tu trajtuar. Në vitin 2004 Shqipëria ka firmosur Deklaratën
Më pas prezantimin e Strategjisë për Zhvil-
e Vienës, në bazë të së cilës kërkohet të
lim Urban në parashikimin dhe vlerësimin
parandalohet zhvillimi i ndërtimeve të reja in-
në Bashkinë e Bukthit, e bëri Z.Enton Derraj,
formale dhe po kështu të rregullohen dhe in-
ekspert i planifikimit urban në Co-PLAN. Ai u
tegrohen zonat informale ekzistuese. Çësht-
ndal në tiparet karakteristike të zhvillimit ak-
ja e ndërtimeve informale përbën një pjesë
tual, si në: rritjen e shpejtë demografike dhe
të rëndësishme të progresit të Shqipërisë
urbane, ndërtimet dhe funksionet reziden-
në drejtim të përmbushjes së Objektivave të
ciale të reja, mungesa e kontrollit mbi ter-
Mileniumit, ndërsa në kontekstin e vendeve
ritoret, zënia e tokës bujqësore nga ndërti-
të Ballkanit, kjo çështje është kthyer në fak-
met e reja, mungesa e infrastrukturës si disa
tor kyç në përgatitjen e tyre për hyrjen në
prej problemeve aktuale për këtë bashki. Në
KE. Ky projekt po ndihmon Bashkinë e Suk-
vizionin e tij ai nënvizonte nevojën e konsoli-
thit për të integruar një numër të madh të
dimit të Bashkisë Sukth,si një konfirguracion
ndërtimeve informale në strukturat urbane,
urban i vetë-qëndrueshëm dhe me kualitet
për të përmirësuar procesin e planifikimit ur-
të lartë të jetesës në kontekstin e zhvillimit
ban, dhe për të përpiluar disa dokumente
rajonal Tiranë-Durrës; si një nyje e rëndë-
strategjike siç janë: Strategjia e Zhvillimit Ur-
sishme ekonomike midis dy qendrave të
ban dhe Plani Urban i përdorimit të tokës.
mëdha rajonale, nëpërmjet zhvillimit të sektorit të industrisë së lehtë, bujqësisë, turizmit
Gjatë këtij takimi Z.Flamur Kuçi, Këshilltar
bregdetar apo atij natyror të llojit të veçantë.
i Kryeministrit,u ndal në pasqyrimin e politikave të integrimit të ndërtimeve pa leje
Gjatë këtij takimi pati dhe diskutime të
në Shqipëri. Procesi i
legalizimit, decen-
shumta kryesisht për procesin e legalizimit
tralizimit, problemet e pronësisë,verifikimi
në Qarkun e Durrësit, falë pjesëmarrjes edhe
i zbatueshmërisë së Ligjit 7501, planifikimi
të drejtorit të ALUIZNIT Durrës, Z.Andi Lila.
urban dhe procesi frenetik i urbanizimit janë disa prej sfidave që duhet të përballet vendi
Dita e dytë e takimit u hap me prezantimin
ynë për të shkuar sa më parë drejt integrimit
e Planit të Rehabilitimit të qytetit të Suk-
të strukturave urbane. Ai theksoi rëndësinë
thit dhe planet e veprimit. Z.Aldor Karaj,
e këtij projekti pilot si një shembull i mirë për
ekspert i planifikimit urban, fillimisht u ndal
tu përsëritur dhe studiuar edhe nga njësi të
në potencialet dhe problemet që ka kjo
tjera vendore.
bashki në kuadrin e funksioneve urbane të
Znj.Franka Paloka, eksperte e këtij projekti
zonave përreth, nga faktori ekonomik, am-
pilot, u përqendrua në aktivitetet e zhvillu-
bienti, ndikimet që ka autostrada, heku-
Veprimtari të SHBSH
rudha, etj, Ai parashikonte një qytet me një
NALAS-it, me qëllim promovimin e tij
vizioni ambiental minimal, të gjelbëruar me
në të gjitha shtetet e Ballkanit;
pemë, parqe dhe hapësira publike të lidhu-
• Rëndësia që ky projekt paraqet si një
ra; i gjelbëruar si shembull dhe i gjelbëruar
shembull i mirë për tu përsëritur dhe
si identitet. Një qytet me një impakt rajonal
studiuar edhe nga njësi të tjera ven-
në orientimin ekonomik, në lidhje dhe në
dore;
shkëmbim njohurish në të, mendje hapur
• Vazhdueshmëria e reformave në hart-
në paraqitje dhe në veprim. I lidhur fizikisht
imin e vizioneve të planeve territoriale;
me rajonin ku bën pjesë me hekurudhë dhe
• Përfundimi i procesit të regjistrimit të
rruge automobilistike si një pikë lidhjeje për
tokës;
Qytetin dhe gjithë bashkitë fqinje dhe i lidhur
• Bashkëpunimi dhe koordinimi ndërin-
në brendësi me një transport publik dinjitoz.
stitucional për përforcimin e procesit të legalizimit dhe integrimit urban të
Më pas Znj.Anila Gjika, eksperte e planifikimit urban Co-PLAN paraqiti disa raste të tjera studimesh mbi integrimin urban të ndërti-
ndërtimeve informale; • Transparenca e lartë e pjesëmarrjes në proces;
meve informale në Shqipëri, duke u ndalur
• Zgjidhja e problemit të pronësisë do
në transparencën e procesit të integrimit ur-
të krijonte mundësitë për një zhvillim
ban, ku faktori kryesor luan vetë komuniteti.
të qëndrueshëm të territorit;
Ndërsa Znj.Eriselda Çobo, eksperte e pl-
• Përfundimi i procesit të legalizimit do
anifikimit urban, prezantoi Planin Rregullues
t’i hapë rrugë procesit të Urbanizimit;
të qytetit të Fierit, si i vetmi qytet në vendin
• Ndërtimi i një vizioni për zhvillimin ur-
tonë, që vepron mbi bazë të një plani të tillë.
ban të qytetit; • Përcaktimi i një qendre të mirëfilltë,
KONKLUZIONE:
qyteti zë një zonë me një interes të veçantë;
• Ky projekt ka shërbyer si një model i mirë për të gjitha bashkitë, duke
Përgatiti Eva DAUTI
kërkuar shpërndarjen e tij nëpërmjet
Juriste SHBSH
7
Projekte për
Pushtetin Vendor
8
Një takim i dobishëm në kuadër të bashkëpunimit të Shoqatave të Bashkive e Komunave me Agjencinë Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim Në datën 27 Mars 2010, në ambientet e
o Për krijimin e një stafi më të
Hotel Tirana Internacional, u organizua një
qëndrueshëm;
takim midis përfaqësuesve të programit
o Për kualifikimin e ekipit të
DLDP financuar nga Agjencia Zvicerane
shoqatës;
për Zhvillim dhe Bashkëpunim, Shoqatës
o Për të aktivizuar specialistë
së Bashkive të Shqipërisë dhe Shoqatës së
të bashkive apo nga institu-
Komunave.
cione të tjera; • Për përmirësimin dhe intensifikimin e pu-
Në këtë takim mori pjesë një mision i përbërë nga Z. Daniel Ann, drejtor ekzekutiv i shoqatës së bashkive në Zvicër, Kelmend
nës së forumeve të shoqatës; • Për ngritjen e grupeve të veçanta të punës;
Zajazi, drejtor ekzekutiv i NALAS-it dhe
• Për të nxitur dhe intensifikuar organizimin
Voltana Ademi, ekspert për qeverisjen ven-
e veprimtarive të përbashkëta të shoqa-
dore, i cili pasi u njoh me gjendjen në vend
tave kombëtare dhe ndërkombëtare (si
prezantoi situatën aktuale të decentralizimit
p.sh. NALAS-i);
në Shqipëri, rolin e shoqatës së Komunave
• Puna me botime dhe konkretizimi i ve-
dhe Bashkive, pikat e forta dhe të dobëta
primtarive në funksion të organeve të
të këtyre organizatave, nevojat për të ardh-
qeverisjes vendore në ushtrim të funk-
men si dhe planifikimin strategjik afatgjatë
sioneve dhe kompetencave të tyre.
në përmbushje të misionit të tyre. Misioni bëri paraqitjen e punës së tyre duke Takimi u moderua nga Znj. Rahel Bosch,
treguar pikat kryesore ku shoqatat mund të
nëndrejtore e Agjencisë Svicerane për Zh-
fuqizohen, duke rritur kapacitetet e tyre dhe
villim e Bashkëpunim. Pas paraqitjes së
kapacitetet e njësive vendore, duke prom-
veprimtarive të zhvilluara në fazën e parë
ovuar rolin e shoqatës si një zë i vetëm në
të programit të DLDP në Shqipëri, përfaqë-
paraqitjen dhe në mbrojtjen e interesave të
suesi i shoqatës së bashkive, Z. Zyher Beci
bashkive dhe komunave.
prezantoi nevojat e shoqatës si dhe kërkesat e anëtarëve të saj për fazën e dytë të programit. Nevojat e shoqatës u përmblodhën në drejtimet kryesore të mëposhtme: • Mbështetje për fuqizimin dhe konsolidimin e stafit ekzekutiv; Nga veprimtaritë e programit DLDP
Pushtetin Vendor
Mbështetja e decentralizimit dhe zhvillimit rajonal në fokusin e një faze të dytë
Programi për Zhvillimin Lokal dhe Decentral-
bane, rritje e kapaciteteve të NJQV për të
izim në rajonin e Shkodrës (DLDP), zbatuar
aksesuar fonde të tjera veçanërisht ato të
nga Intercooperation Albania, në kuadër të
BE-së dhe menaxhimi më efektiv i financave
marrëveshjes mes Konfederatës të Zvicrës
vendore, prezantimi i koncepteve të reja si
dhe Qeverisë së Shqipërisë, përfaqësuar në
bashkëpunimi ndër vendor, etj.
Projekte për
DLDP mbyll fazën e parë të programit
Shqipëri nga Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC) dhe Ministria
Situata e fundit e përmbytjeve dëshmoi edhe
e Brendshme, zhvilloi më datë 23 shkurt
një herë se NJQV partnere të DLDP janë në
2010, mbledhjen e përbashkët të Komitetit
gjendje të përballen me sfida më të mëdha,
Drejtues dhe Komitetit Koordinues të tij.
dhe që procesi i decentralizimit i harmonizuar me instrumente të tjerë të qeverisjes
Kjo mbledhje e përbashkët përmbylli fazën
vendore e rajonale duhet konsideruar si një
e parë të Programit për Zhvillimin Lokal dhe
alternativë që fuqizon dhe bën më efektive
Decentralizimin (DLDP), duke i hapur rrugë
edhe ndërhyrjet e qeverisjes qendrore.
fillimit të zbatimit të fazës së dytë të këtij programi në mars të 2010-ës.
Mësimet dhe arritjet e fazës së parë të mundësuara sajë një bashkëpunimi të
Autoritet vendore partnere dhe njësia e
frytshëm të programit me tetë njësitë ven-
menaxhimit të programit në Shkodër u
dore partnere të Qarkut Shkodër, Koplik,
shprehën për arritjet e programit në disa fu-
Shkodër, Vau i Dejës, Pukë, Fushë Arrëz,
sha të rëndësishme si: planifikim strategjik
Dajç, Gur i Zi, me mbështetjen e vlefshme
dhe urban, pjesëmarrje dhe informim i ko-
të Ministrisë së Brendshme dhe autoriteteve
munitetit, përmirësim i shërbimeve bazë të
rajonale, kanë shtruar rrugën për një fazë të
pushtetit lokal si menaxhimi i mbetjeve ur-
dytë të suksesshme, e cila do të synojë një shtrirje më të gjerë gjeografike duke përfshirë të gjitha NJQV vendore të Qarkut Lezhe e Shkodër. Gjithashtu në fazën e dytë synohet fuqizimi i shoqatave të njësive vendore dhe një ndikim më efektiv në politikat e hartuara nga pushteti qendror në funksion të atij lokal përmes
Nga veprimtaritë e programit DLDP
zbatimit të parimeve të qeverisjes së mirë.
9
Për një Qeverisje të mirë Vendore
10
Bashkia Kamëz – një model i hapave integruese evropiane në nivel të qeverisjes vendore Marrëveshja e binjakëzimit e arritur në 13 Mars 2010 në Macerata të Italisë midis Bashkisë Kamëz dhe Bashkisë së Maceratës, përbën jo vetëm një moment kulmor në institucionalizimin dhe ndërtimin e marrëdhënieve bashkëpunuese midis dy qeverive vendore në shtetet fqinjë Shqipëri dhe
Itali, por edhe një strategji për përmbushjen e standardeve integruese evropiane në nivel vendor. Në radhë të parë, kjo buron nga fakti se Bashkia Kamëz dhe Bashkia e Maceratës, janë dy njësi vendore që operojnë në kuadrin e dy shteteve që aktualisht ndodhen me statuse të ndryshme në raport me Bashkimin Evropian.
Për t’iu përgjigjur sfidave të reja, Bashkia Kamëz fillimisht nënshkroi “Marrëveshjen e Mirëkuptimit” me Bashkinë e Maceratës. Kjo marrëveshje synonte të eksperimentohej një model ndërhyrjesh integruese që përfshijnë operatorët publikë e privatë dhe burimet aktive në territorin Shqiptar dhe të Rajonit Marke, me qendër Maceratën, si një Rrjet Bashkëpunimi, për promovimin e veprimtarive të zhvillimit ekonomik e mjedisor, të formimit, kooperimit mes dy administratave dhe veçanërisht evidentimit për ndërhyrje në zgjidhjen e problemeve të mprehta sociale. Po kështu parashikohej ndërmarrja e një sërë iniciativave formimi, informimi dhe sensibilizimi, që shtrohen si nevojë e rritjes dhe zhvillimit të realitetit shqiptar. Këto iniciativa synojnë informimin e formimin e personelit administrativ e teknik të Bashkisë, përmirësimin e kapaciteteve të administratës lokale, të planifikimit e administrimit të mirë ekonomik financiar, human, territorial dhe për parandalimin e rreziqeve të keqpërdorimit të fondeve publike, të promovimit të iniciativave të zhvillimit dhe shkëmbimit ekonomik ndërmjet bizneseve.
Bashkia e Maceratës, si një bashki e përparuar e një vendi të BE-së, garanton bashkëpunimin dhe mbështetjen duke vënë në dispozicion, në bazë të rregullave dhe normave në fuqi, burimet humane të Institucionit, në varësi të kompetencave dhe profesional-
Në zbatim të marrëveshjes u organizuan një sërë negociatash e vizitash të ndërsjella, ku
u identifikuan nevojat prioritare dhe fushat e bashkëpunimit, duke pasur parasysh ato që garantojnë e sigurojnë resurse për zhvillim, por edhe ekspertizën e nevojshme për zbatim. Për këtë qëllim janë diskutuar e hartuar projekte të përbashkëta që mundësojnë mbështetje financiare nga burimet rajonale, por edhe ato që kanë të bëjnë me mbështetje të programeve të financuara nga Komuniteti Evropian, siç është programi i vendeve rajonale që lagen nga Deti Adriatik, pra programi IPA, pa lënë mënjanë projektet e investimeve të biznesit italian në zonën e Kamzës. Është kjo arsyeja që struktura e koordinimit dhe projekteve me BE të rajonit Marke, ka krijuar një eksperiencë bashkëpunimi edhe me Shqipërinë, veçanërisht me zona turistike e kulturore si Vlora, Gjirokastra, etj, dhe tashmë është e gatshme të mbështesë në strukturat e BE, edhe projektet e përbashkëta të Maceratës dhe Kamzës, si edhe
qyteteve të tjera nga Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia, Bosnja, etj, duke krijuar kështu një spektër të gjerë bashkëpunimi e integrimi, në nivel lokal e rajonal.
Për një Qeverisje të mirë Vendore
izmit specifik, instrumentet, të dhënat dhe eksperiencat e përftuara gjatë aktivitetit të saj në sektorin e zhvillimit ekonomik dhe të bashkëpunimit, si edhe do të mbështesë përfshirjen, formimin dhe informimin e qytetarëve shqiptarë, të cilët banojnë në territorin e kësaj Bashkie, nëpërmjet iniciativave të integrimit dhe bashkëpunimit me Bashkinë e Kamzës.
Një rol të rëndësishëm në këtë proces integrues ka edhe komuniteti shqiptar që jeton e punon në vendet e rajonit. Të tillë ka edhe në Macerata, që rreshtohet në vendin e tretë, ndër komunitetet që jetojnë në këtë qytet, madje edhe me një histori të hershme, ku ndër vendbanimet më të vjetra të këtij qyteti janë edhe ato të shqiptarëve të ardhur që nga koha e Skënderbeut dhe që kanë dhënë kontributin e tyre për zhvillimin e qytetit me histori e kulturë të spikatur evropiane. Por në kohën e sotme, në një nga universitetet më të vjetra të Italisë, në Macerata, studiojnë një grup të rinjsh shqiptarë, të cilët po krijojnë një bërthamë aktive, për tu përfshirë jo vetëm në jetën akademike e kulturore të qytetit e rajonit, por edhe në atë shoqërore. Ky është një tjetër aspekt që e bën marrëveshjen e binjakëzimit më të favorshme, sepse do t’i japë shtytje bashkëpunimeve të moshave të të rinjve universitarë e para universitarë shqiptarë dhe italianë, për të krijuar lidhje të afërta e shkëmbyer eksperiencat në fusha të ndryshme të dijes e kulturës. Natyrisht në këto marrëdhënie binjakëzuese, Bashkia e Maceratës është ajo që të do të ketë rolin e promotorit, për përmbushjen e detyrimeve e reformave të nivelit lokal e rajonal, që rrjedhin nga procesi i integrimit, si edhe atë për udhëheqjen e projekteve që do të aplikohen nga palët në zbatim të strategjisë së zhvillimit të Kamzës. Nga ana e saj Bashkia Kamëz është në stadin më të mirë në të gjithë historinë e vet. Ajo ka krijuar infrastrukturën institucionale të domosdoshme për t’ju përgjigjur kërkesave të partneritetit dhe integrimit evropian, si: në hartimin e strategjisë afat mesme të zhvil-
11
limit, 2008-2015; finalizimin e studimit urban të qytetit; ngritjen e mekanizmave bashkëkohore për shërbimin ndaj qytetarëve e biznesit, siç është Qendra “One Stop Shop”, projektet e vazhdueshme për infrastrukturën rrugore; studimin e fizibilitetit për ujësjellës kanalizimin e gjithë Kamzës, projekti në zbatim për ndërtimin e pallatit të kulturës; projektet për shkollat e reja; studimi për menaxhimin e mbetjeve urbane; bashkëpunimi i ngushtë me Qendrën e Biznesit; projekti për ngritjen e Qendrës së re Profesionale; projekti anti korrupsion, projekti i Qendrës Sociale, etj. Kjo ka bërë që Bashkia e Kamzës të krijojë partneritete mbështetëse të institucioneve ndërkombëtare si KE, OSBE, Banka Botërore, Bashkia e Jenës Gjermani, Dhoma Tregtisë Argjentinë- Shqipëri dhe Bashkia e La Platës Argjentinë, Ambasadat Gjermane, Holandeze, Japoneze, Suedeze, etj, Kompania AMC, si kompanitë lokale e Bankat. Është e kuptueshme që në këtë rrjet bashkëpunimesh që vjen duke u zgjeruar pandërprerë, Bashkia Kamëz gjithnjë e më shumë jo vetëm që hedh hapat e sigurta të zhvillimit të qytetit, duke krijuar një vazhdimësi ndryshimesh të dukshme e të prekshme, por edhe kontribuon në vënien në jetë të programit të Qeverisë për realizimin e integrimit në Bashkimin Evropian. RAIMOND PENGU Drejtor i koordinim zhvillimit
Gazeta e Bashkive mbështetet nga Intercooperation, financuar nga Qeveria Zvicerane (SDC), në kuadrin e Programit për Decentralizimin dhe Zhvillimin Lokal.
Shoqata e Bashkive të Shqipërisë Adresa:Rr. Ismail Qemali, nr. 27, Tiranë Tel/fax:00355 4 2257606/3 E-mail:aam@albmail.com Url:www.aam-al.com