Buletin Informativ Dldp synon përmes këtij Buletini informativ të përcjellë tek lexuesi arritjet kryesore të çdo tremujori si dhe aktivitetet kryesore të planifikuara në tremujorin e ardhshëm. Ky format pasuron edhe më tej mënyrat e përcjelljes së informacionit përmes faqes sonë në internet.
PËRMBAJTJA 1
Seminar mbi Advokimin Rajonal në Evropën Lindore, zhvilluar në Shqipëri
2 Angazhimi i dldp për zbatimin e modelit të llogaritjes së kostos dhe tarifës
3 Çfarë kam mësuar nga dldp?
EDICIONI XV-të KORRIK - SHTATOR 2018
Seminar mbi Advokimin Rajonal në Evropën Lindore, zhvilluar në Shqipëri Në kuadër të programit të Helvetas për 2017-2020, advokimi është përcaktuar si një çështje e tërthortë nga oganizata që nënkupton se advokimi po adresohet në të gjitha programet e vendeve, po ashtu edhe përmes projekteve specifike. Prandaj, Helvetas së bashku me partnerët dhe aleatët e saj advokon në shumë tema apo çështje të ndryshme, varësisht kontekstit kombëtar, rajonal apo lokal duke filluar nga të pestë fushat e veprimit. Në mënyrë që të ketë koherencë dhe koordinim në tërë organizatën, Helvetas siguron udhëzim konceptual dhe strategjik në lidhje me një sërë temash dhe çështjesh, dhe lehtëson shkëmbimin e njohurive dhe mësimeve midis njësive të ndryshme organizative. Në këtë kuadër, Departamenti i Evropës Lindore i Helvetas Swiss Intercooperation organizoi seminarin njëjavor mbi Advokimin Rajonal mbajtur në Durrës, Shqipëri përgjatë 17-22 shtator 2018. Ky seminar u mirëprit nga programi dldp dhe mblodhi të gjitha programet e Helvetas që veprojnë në Evropën Lindore. Ky seminar synonte diskutimin aktiv dhe të kuptuarit mbi gjithçka që lidhet me advokimin përmes ciklit të advokimit, analizave, strategjisë, monitorimit dhe vlerësimit. Seminari, bazuar në raste e zhvilluara nga pjesëmarrësit, përpunoi dhe zbatoi në praktikë konceptet dhe praktikat kryesore të advokimit. Seminari përdori përkufizimin e punës të avokimit si "proces i qëllimshëm i ndikimit të vendimeve brenda sistemeve dhe institucioneve politike, ekonomike dhe sociale me qëllim që politikat dhe proceset të bëhen më të drejta, gjithpërfshirëse dhe pro të varfërve". Pjesëmarrësit mund të kuptonin më mirë dhe të shkëmbenin gjatë
diskutimeve interaktive të temave të ndryshme në lidhje me çështjen e avokimit, si analizimi dhe të kuptuarit të ekosistemit të advokimit si një marrëdhënie komplekse dhe dinamike e funksioneve dhe rregullave. Përgjatë pak ditëve pjesëmarrësit mund të theksonin rolin shumë të rëndësishëm të aktorëve të tjerë në avokim, duke përfshirë agjencitë donatore, kështu që në seminar u ftuan katër përfaqësues nga OJF-të ndërkombëtare dhe partnerët e zhvillimit për të folur dhe diskutuar mbi rolin e tyre në avokim dhe dialogun politik . Diskutimet u përqëndruan në mbështetjen që palët e tjera të interesit u japin projekteve të tilla siç ka Helvetas dhe kufijtë brenda të cilave mund të ofrojnë një mbështetje e tillë, koordinimin dhe konkurrencën e aktorëve të ndryshëm në avokim dhe mekanizmat për menaxhimin e proceseve, sukseseve dhe rasteve të "dështuara" në avokim . Gjithashtu, duke iu referuar shembujve konkretë në ndërveprimet me programin dldp dhe përtej saj duke u bazuar në përvojën e tyre. Tema e ditës së tretë të seminarit ishte "Avokimi: Teori ndryshimi", për të cilën dldp mundësoi një takim me znj. Elgantina Gjermeni, e cila është anëtare e Parlamentit Shqiptar, ish Ministre e Zhvillimit Urban dhe Turizmit dhe aktiviste e shoqërisë civile për të drejtat e grave dhe përfaqësimit. Znj.
Gjermeni e mirëpriti takimin në Krujë dhe pjesëmarrësit patën mundësinë të vizitonin Kështjellën dhe pazarin e vjetër të këtij qyteti historik. Diskutimet me znj. Gjermeni, të organizuara si tryezë të rrumbullakët, theksuan mendimet interesante për rolin që organizatat kombëtare të shoqërisë civile kanë në Shqipëri, rëndësinë e programeve të financuara nga jashtë si dldp në dialogun e politikave, mënyrat për të forcuar pjesëmarrjen e OSHC-ve në avokimit, sinergjive të mundshme ndërmjet shoqërisë civile të organizuar dhe parlamentarëve të zgjedhur për ndërtimin e dialogut efektiv të politikave. Dita e fundit e seminarit u mbyll me një format të thjeshtë fleksibël por shumë efektiv përmes organizimit të dialogut në grupe të mëdha sipas tre temave ku diskutimet fukosoheshin tek rekomandimet dhe zgjidhjet e ardhshme të pritshme. Tema e parë ishte të thërriste grupin punues të Avokimit Rajonal të Evropës Lindore për të ankoruar shumë nga pikat e ngritura dhe të diskutuara në seminarin e avokimit. Grupi, i udhëhequr nga Valbona Karakaçi nga dldp, kishte anëtarë nga
grupet e ndryshme. Tema e dytë ishte angazhimi i partnerëve për një ndërhyrje efektive të avokimit. Një agjendë e suksesshme e zhvillimit kërkon partneritete për të hedhur themelet dhe për të siguruar impaktet afatgjata dhe të mëdha. Ajo kërkon që ne të dimë saktësisht se çfarë lloj partnerësh kërkojmë, cilët janë ata, si të rrisim efektivitetin e partneritetit dhe të rrisim kuptueshmërinë e roleve dhe përgjegjësive tona për një vizion të përbashkët. Sesionin e udhëhoqi Gramos Osmani, nga programi Risi Albania. Tema 3 ishte për të menaxhuar dhe përqafuar dështimet si sfida të mësimeve të nxjerra. Kishte një numër arsyesh për këtë, duke përfshirë pasiguritë nëse dështimet duhet të shpërblehen ose penalizohen nga donatorët ose qeveritë mikpritëse. Diskutimet u udhëhoqën nga Denalda Kuzumi, nga Bashki i Forta. Ka një rrugë të gjatë për të shkuar drejt një bashkëpunimi dhe zhvillimi të suksesshëm në vendet e Evropës Lindore dhe avokimi është një nga këto sfida.
Angazhimi i dldp për zbatimin e modelit të llogaritjes së kostos dhe tarifës Për vënien në zbatim të VKM Nr. 319 dt. 31.05.2018 “Për miratimin e masave për kostot e menaxhimit të integruar të mbetjeve”, Programi për Zhvillim dhe Decentralizim (dldp), ka shprehur gadishmërinë pranë Ministrisë së Turizimit dhe Mjedisit për organizimin e sesioneve shtesë të trajnimeve për modelet e llogaritjes së kostove dhe tarifave të shërbimit. Në të njëjtën linjë, ishte edhe angazhimi i ndërmarrë nga dldp në mbledhjen e Forumit të Mbetjeve, zhvilluar në Gjirokastër më 6 korrik 2018 për të asistuar të gjithë ato bashki që shprehnin dëshirën apo prezantonin vështirësi dhe sfida në aplikimin e modelit. Qëllimi i këtyre përpjekjeve të përbashkëta të programit dhe Ministrisë ishte rritja e kapaciteteve të stafeve lokale në përvetësimin e instrumenteve financiare të vlefshëm për një planifikim të fondeve për shërbimin, sa më afër realitetit sipas parimeve që Ligji Nr.10463, datë 22.9.2011 “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, si dhe të gjitha aktet e tjera nënligjore në zbatim të tij përcaktojnë. Çështjen e aftësimit të stafeve lokale për zbatimin korrekt të metodologjisë së llogaritjes së kostos së shërbimit
dldp e trajtoi në mbledhjet e Qendrës së Kompetencës me bashkitë partnere gjatë 2018 si dhe me bashkitë e interesuara jashtë zonës së programit, pas miratimit të VKM, në muajin maj 2018. Një nga këto bashki ishte edhe bashkia Berat e cila ishte në përgatitje e sipër të procedurës së prokurimit për menaxhimin e mbetjeve. Nga puna paraprake e stafit të bashkisë ishin vërejtur vështirësi në aplikimin e modelit. Dldp organizoi disa sesione këshillimi me stafin e bashkisë si dhe një vizitë të stafit të bashkisë Berat në bashkinë Shkodër më 18 korrik. Këto aktivitete ishin shumë të frytshme në rritjen e kapaciteteve të stafit të bashkisë Berat në të kuptuarit dhe aplikimin e modelit. Çështjet që lidhen me financimin e shërbimit dhe aplikimin e modelit të llogaritjes së kostos, dldp i trajtoi edhe në takimin e organizuar me të gjitha bashkitë e qarkut Berat më 27 shtator. Në këtë takim vështirësive të ndeshura në aplikimin e modelit dhe pyetjeve për elemente të veçantë të tij iu përgjigjën jo vetëm përfaqësues të dldp, por edhe specialistë të bashkisë Berat, të cilët tashmë kishin informacionin dhe njohuritë e nevojshme për aplikimin e plotë të modelit të llogaritjes së kostos. Deri në fund të 2018, dldp do të vijojë mbështetjen e saj në ndihmë të bashkive
në mënyrë që aplikimi i këtij modeli të jetë pjesë e natyrshme e punës së bashkive, duke garantuar rritjen e efektivitetit të shërbimit, rritjen e transparencës dhe optimizimit të përdorimit të parave publike.
Çfarë kam mësuar nga dldp? “Unë përfaqësoj Agjencinë Kombëtare të Planifikimit të Territorit dhe sikurse e tregon vetë emri i agjencisë fusha jonë është Planifikimi. Me dldp kemi filluar të bashkëpunojmë relativisht vonë krahasuar me fillimin e programit, pra kemi filluar diku nga viti 2015 – 2016. Dldp-ja deri në atë periudhë kishte filluar të ndihmonte bashkitë vendore edhe në aspektet territoriale, pra me strategjitë e zhvillimit të tyre dhe duke parë që Ministria e Zhvillimit Urban të cilës ne i përkisnim në atë kohë kishte ndërmarrë Reformën Territoriale pra për të fuqizuar të gjitha bashkitë e reja edhe me Planet e Përgjithshme Vendore të cilat në një farë mënyre janë Kushtetuta e zhvillimit të territorit pa një mundësi, mendoj unë, për të bashkëpunuar edhe me Ministrinë dhe për ta bërë atë punën e tyre të krijuar deri në atë moment që t'i vlejë edhe këtij procesi tjetër. Pra këto unë i shoh në një farë mënyre si një aftësie për të lidhur pjesëzat njëra me tjetrën dhe për ta çuar kontributin në një nivel tjetër. Pra për ta përkufizuar eksperienca jonë me dldp është patjetër një eksperiencë shumë e mirë, shumë e vlefshme edhe në kuptimin e mësimeve të nxjerra nga ky bashkëpunim. Planifikuesit kanë një mënyrë të tyre të të parit të proceseve ndërkohë që përfshirja e tyre në këtë proces edhe i një aktori si dldp e çoi në një nivel tjetër planifikimin e territorit të paktën në kontekstin e Shqipërisë. Ne arritëm që nëpërmjet dldp-së të shtonim një komponent që është shumë i rëndësishëm, komponentin e të përkthyerit të planeve në instrumente të mirëfillta zhvillimi, pra për t'i dhënë kryetarëve të bashkive në dorë një instrument i cili vërtet do të drejtonte zhvillimin e territorit për 15 vitet e ardhshme, por përmes elementeve konkret. Çfarë dua të them me këtë, meqënëse dldp-ja paralelisht punonte edhe për Ligjin e Financave Vendore u bë e mundur që planet vendore të kenë një lidhje me PBA-të që janë Projekt Buxhetet Afatmesme të bashkive dhe të gjitha projektet që planet vendore propozojnë u rakorduan me, le të themi, me mënyrën sesi shprehet një PBA. Që do të thotë që kryetari i bashkisë sa herë që duhet të përgatisë një PBA, që bëhet për çdo 3 vjet dhe rishikohet çdo vit, ka mundësi për të parë konkretisht planin vendor dhe për të marrë elemente nga ai plan dhe për t'i përfshirë në PBA. Pra kjo është një zgjidhje shumë e mirë dhe një instrument shumë i mirë në duart e bashkisë për të arritur dhe për të zhvilluar mirë territorin e vet, por edhe për të kthyer dokumentet e planifikimit vërtet në dokumente të përdorshme. Pra shikoj që kemi bërë një punë që është me rezultate konkrete. Një komponent tjetër shumë i rëndësishëm që erdhi si rezultat i bashkëpunimit me dldp është edhe përfshirja e aktorëve deri diku të harruar në proceset e planifikimit. Çfarë dua të them me këtë ose çfarë dua të nënvizoj me këtë është përfshirja e Diasporës. Ky ka qenë një kontribut i dldp për shkak se dldp-ja u fokusua në disa bashki të cilat nga pikëpamja territoriale ishin të disavantazhuara, pra bashki ku zhvillimi gati-gati kishte mbetur në stagnacion, për shkak të emigracionit, pra të depopullimit, të largimit të popullatës lokale ose drejt qendrës, drejt Tiranës, Durrësit apo edhe jashtë Shqipërisë. Në kushte të tilla zhvillimi i këtyre bashkive mbetet deri diku në pikëpyetje, sepse që të zhvillohet një territor ka nevojë për investime atëherë dldp me një nuhatje shumë të hollë kapi që ndoshta Diaspora, pra kjo popullata e larguar e cila ka akumuluar edhe një lloj kapitali ndër vite mund të ishte potenciali për të zhvilluar në këto territore dhe ndaj u bë kjo lidhja që shpresojmë tani do të përkthehet vërtet në zhvillim.”
Adelina Greca Drejtore e Agjencisë Kombëtare të Planifikimit të Territorit, AKPT
“Personalisht do ta quaja si privilegj që kam qenë pjesë e bashkëpunimit si përfaqësues i Bashkisë Shkodër të bashkëpunimit me dldp. Nga dldp, përfitimet e Bashkisë Shkodër kanë qenë të mëdha. Mund të reshtojmë nga ana teknike dhe e rritjes profesionale, nga ana e ndërgjegjësimit dhe nga ana e transparencës. E them nga ana teknike dhe profesionale meqënëse ne kemi krijuar një eksperiencë shumë të madhe në kuadrin e bashkëpunimit për format e menaxhimit të mbetjeve urbane, për llogaritjen e kostos dhe tarifave për menaxhimin e mbetjeve urbane dhe më e rëndësishme nga këto është optimizimi i kostove për shërbimin e menaxhimit të mbetjeve urbane. Gjithë këto punë që janë bërë, teknikisht të shprehura në letër nuk mund të kenë sukses të plotë, po nuk qe edhe ndërgjegjësimi i njerëzve. Pra në radhë të parë kemi krijuar ndërgjegjësimin personal si struktura të Bashkisë Shkodër të shërbimeve, si përfaqësues të menaxhimit të mbetjeve urbane që t'ja bëjmë prezent gjithë komunitetit këtë përvojë të fituar nga dldp-ja dhe besoj se rezultatet janë pozitive në bashkinë e Shkodrës për menaxhimin e mbetjeve urbane. Çka është më e rëndëishmja së fundmi, përfitimi maksimal që kemi arritur nga dldp-ja është transparenca. Një ndër pikat kryesore të njësive të qeverisjes vendore është transparenca me komunitetin e vet. Në qoftë se një bashki arrin të ketë një komunikim korrekt me njerëzit e vet, për problemet e shqetësimet që ka, për format e bashkëpunimit ajo ka suksesin e vet dhe një sukses ky i realizuar me shërbimin e menaxhimit të mbetjeve urbane. Bashkia e Shkodrës ka 2 vite që realizon në mënyrë të vazhdueshme transparencën me komunitetin, me të gjitha njësitë vendore, për formën dhe standardet që duhet të arrijmë për menaxhimin e mbetjeve urbane, për format dhe mënyrat e realizimit të shërbimeve, të menaxhimit të mbetjeve, por njëkohësisht në fund këto kosto ka edhe tarifimin. Kemi arritur një dakortësi me të gjithë që mbi bazën e këtyre standardeve të deritanishme të kemi edhe procesin e tarifimit. Pra gjithë këto të mira janë përfituar nga bashkëpunimi që ka patur Bashkia Shkodër me dldp, që besoj se do të jenë edhe në të ardhmen për suksese të mëtejshme të Bashkisë Shkodër për menaxhimin e mbetjeve urbane, për ndarjen dhe reduktimin e këtyre mbetjeve.”
“Në gjejmë rastin të përgëzojmë stafin e dldp-së për aktivitetin e saj në mbështetje të bashkive respektive përsa i përket menaxhimit të mbetjeve të ngurta, ka një përmirësim të ndjeshëm në bashki të cilat janë mbështetur nga ana e dldlp-së për menaxhimin e mbetjeve. Përveç mbështetjes institucionale dhe mbështetjes me masa shoqëruese për përmirësimin e infrastukturës mendoj që në të ardhmen e nevojshme është edhe mbështetja për ngritjen e kapaciteteve dhe infrastukturës së menaxhimit të mbetjeve për këto bashki pas ngelet shumë për të bërë sidomos për pjesën e menaxhimit të impianteve të trajtimit të mbetjeve dhe ndërtimit të impianteve me standardet e Bashkimit Evropian.”
Fatbardh Kuçi Përgjegjës i Shërbimeve Publike në Bashkinë Shkodër
Isa Memia Specialist në Sektorin e Politikave të Trajtimit të Mbetjeve të Ngurta në Ministrinë e Transportit dhe Infrastrukturës
“Nga bashkëpunimi i Bashkisë Lezhë me programin e dldp-së do të cilësonim si një nga më të suksesshëm instrumentin e llogaritjes së kostove. Ky instrument ka ndihmuar bashkinë për të bërë një llogaritje reale të kostove të ofrimit të shërbimit të menaxhimit të mbetjeve dhe e ka ndihmuar bashkinë për të bërë një planifikim të tarifave sa më afër përballueshmërisë së banorëve. Aktualisht Bashkia e Lezhës e ofron shërbimin në të gjitha zonat e njësive administrative, pra shtrirja e shërbvimit është bërë në të gjitha njësitë administrative, llogaritja e kostove është bërë për të gjitha njësitë administrative nëpërmjet këtij instrumenti.”
Dritan Gorica Specialist Mjedisi pranë URI