Buletin Informativ - EDICIONI I DYTË

Buletin Informativ Dldp synon përmes këtij Buletini informativ të përcjellë tek lexuesi arritjet kryesore të çdo tremujori si dhe aktivitetet kryesore të planifikuara në tremujorin e ardhshëm.

Ky format pasuron edhe më tej mënyrat e përcjelljes së informacionit përmes faqes sonë në internet www.dldp.al

PËRMBAJTJA 1 Konferenca "Konsolidimi i reformës administrative territoriale: Praktika e mësime»

2 Modeli i Zyrave të Integruara me Një Ndalesë - Rekomandime 3 Takimi i Qendrës së Kompetencës për menaxhimin e mbetjeve urbane 3 Takim i rrjetit tematik të SDC, F2F 2015, mbi demokratizimin, decentralizimin dhe qeverisjen lokale 4 Konkluzione dhe Rekomandime për Rrjetin e Grave në Politikë

Adresa: Rr. Ibrahim Rugova, Godina e “PLUS”, Kati i 2-të, nr. 3, | Tiranë | 1000 | Albania L. Kongresi Përmetit | Rruga Oso Kuka Nr.11 | Shkodër | 4000 | Albania www.dldp.al | www.helvetas.org | E-mail: dldp@helvetas.org

EDICIONI I DYTË

PRILL-QERSHOR 2015

Konferenca "Konsolidimi i reformës administrative-territoriale: Praktika e mësime" Konsolidimi i mëtejshëm i reformës territoriale dhe administrative dhe forcimi i bashkive të reja ishin temat e konferencës së mbështetur nga programi zviceran për zhvillim vendor dhe decentralizim (dldp) në bashkëpunim me Qeverinë Shqiptare dhe në sinergji të ngushtë me PLGP/USAID, STAR/UNDP dhe SLGS/CoE si dhe NJQV-të përfituese të Programit të Zonave Funksionale (PZF).

Konferenca u organizua më 11 maj në ambientet e Hotel Sheraton ku përfaqësues nga qeverisja qendrore dhe vendore, si dhe partnerë ndërkombëtarë, shkëmbyen përvojat dhe diskutuan mbi mënyrat e konsolidimit të reformës së re territoriale dhe administrative si dhe mbi fuqizimin e bashkive të sapoformuara.

Një pjesë e madhe e konferencës u fokusua tek Programi i Zonave Funksionale, një koncept i ri i prezantuar nga dldp, i cili propozon që territoret mund të përcaktohen si 'zona funksionale' të cilat nuk ndjekin në mënyrë strikte hartën administrative, por lidhjet demografike, ekonomike dhe historike. Kjo krijon më shumë sinergji dhe zhvillim për rajone të caktuara përgjatë linjave 'funksionale'. Koncepti i zonave funksionale u adoptua nga qeveria gjatë përgatitjes së ligjit për zbatimin e Reformës Territoriale dhe Administrative.

Ekspertë të pavarur paraqitën avantazhet e ofruara nga PZF dhe propozuan struktura të ardhshme organizative për bashkitë e reja. Përvoja e mirë e fituar nga qendrat e Zyrave me Një Ndalesë në Lezhë e

Kallmet u prezantuan gjithashtu si një mundësi për t'u përsëritur tek bashkitë e reja.

Gjatë konferencës u dhanë dy çmime me nga 5,000 Euro për Kukësin dhe Lezhën për përkushtimin dhe projektet inovative gjatë fazës pilot të PZF. Gjithashtu, tre organizata që japin shërbime mbështetëse u shpërblyen me çmime 2,500 Euro – ALCDF dhe DEA Consulting – si dhe 1,000 Euro për ANTTARC. Çmimet ishin pjesë e një fondi grant, i cili shpërblen njësitë e qeverisjes ve n d o r e d h e o f r u e s t ë shërbimeve, të cilët marrin pjesë në PZF të ngritura nga programi zviceran.

PZF është aktiv në 9 njësi të qeverisjes vendore duke përfshirë Peshkopinë, Burrelin, Klosin, Tropojën, Kukësin, Lezhën, Durrësin, Malësinë e Madhe dhe Shijakun.

Konferenca synonte të sillte në vëmendje të politikëbërësve në nivel kombëtar, nevojën për konsolidimin e refor mës territoriale dhe administrative dhe të ecet përpara me decentralizimin.

Rekomandime: Dldp, në kuadër të konsolidimit të reformës territoriale, bazuar në gjetjet e raportit të Konferencës dhe në përvojën e Zyrave të Integruara me Një Ndalesë i sugjeroi Ministrit të Shtetit për Çështjet Vendore, sa më poshtë: 1. Hartimin e një Udhëzimi për Rregullimin e procesit të punës për ofrimin e shërbimeve ndaj publikut nga NJQV dhe Njësitë Administrative.

2. Kriteri i funksionalitetit të përfshihet si kriter analitik, për ta garantuar në këtë mënyrë koherencën metodologjike mes dizenjimit të territorit dhe zhvillimit të mëtejshëm të tij.

3. Modeli standart i planifikimit stra te gjik të NJQV ngelet e ashtuquajtura metodologji SDP(e)MTBP, ku përfaqëson instr umentin e planifikimit financiar afatmesëm.

4. Përshtatjen e Fondit të Agjencisë për Zbatimin e Refomës Territoriale (AZRT), por edhe të Fondit të Zhvillimit të Rajoneve (FZHR), Fondit Shqiptar të Zhvillimit (FShZh) apo formulës së rishikuar, për të lehtësuar identifikimin dhe aprovimin e projekteve të kësaj natyre.

5. Pr ezantimin e një skeme alternative të organogramës së ardhshme të NJQV, validuar me të gjithë aktorët në Konferencën Kombëtare.

6. Krijimin e një platforme online të administruar nga Shkolla Shqiptare e Administratës Publike në bashkëpunim të ngushtë Ministrin e Shtetit për Çështjet Vendore, ku të sillen të gjitha kontributet e programeve apo aktorëve të angazhuar në zhvillimin e kurrikulave, që do u shërbejnë NJQV në periudhën tranzitore.

Modeli i Zyrave të Integruara me Një Ndalesë - Rekomandime Rekomandimet janë të organizuara në 5 shtylla kryesore: Dldp ka ndërtuar modelin e Zyrave të Integruara me Një Ndalesë në njësitë e qeverisjes vendore, e realizuar falë mbështetjes së Ministrit të Shtetit për Çështjet Vendore, z. Blendi Çuçi dhe Ministrit të Shtetit për Inovacionin dhe Administratës Publike, znj. Milena Harito.

Modeli “Sistemi i Integruar i Zyrës me Një Ndalesë” [SiZ1N] u prezantua në ditën e “Qyteteve Inteligjente” gjatë Javës së Inovacionit më 16 Maj në Lezhë dhe në komunën Kallmet.

Modeli është rezultat i një analize disa mujore të procesit të ofrimit të shërbimeve të drejtëpërdrejta ndaj qytetarit në tetë njësi të qeverisjes vendore (Lezhë, Kallmet, Shkodër, Dajç, Durrës, Manëz, Vau i Dejës, Bushat) që morën pjesë në këtë studim.

Analiza dhe ndërtimi i këtij modeli është mbështetur edhe në kontributin e ekspertëve të Qendrës së Kompetencës për Pushtetin Vendor e ngritur nga DLDP. Gjetjet dhe rekomandimet e këtij studimi janë konsultuar në mënyrë të vazhdueshme me aktorë të tjerë që mbështesin qeverisjen vendore në Shqipëri: Projektin STAR/UNDP, Programin e PLGP/USAID, Këshillin e Europës, etj., të cilët kanë ndihmuar në formësimin e këtij modeli.

Rekomandimet vijnë si rezultat i analizës së procesit të ofrimit të shërbimeve të drejtëpërdrejta ndaj qytetarëve në 8 NJQV e lartëpërmendura dhe zbatimi i tyre: Do të mundësonte ofrimin e shërbimeve të drejtëpërdrejta ndaj qytetarit nëpërmjet Modelit të Integruar të Zyrave me Një Ndalesë; Do të ndikonte në përmirësimin e cilësisë së shërbimit ndaj qytetarit dhe rritjes së transparencës; Do të mundësonte marrjen e shërbimeve në mënyrë të automatizuar nëpërmjet shërbimeve të qeverisjes elektronike nga vetë qytetarët; Do të shfrytëzonte potencialin e krijuar në njësitë e reja që qeverisjes vendore nga një mbulim i gjerë i territorit për të ofruar shërbime të reja që do të përmirësonin jetën e qytetarëve dhe do të gjeneronin të ardhurat në Njësitë e Qeverisjes Vendore.

Adresa: Rr. Ibrahim Rugova, Godina e “PLUS”, Kati i 2-të, nr. 3, | Tiranë | 1000 | Albania L. Kongresi Përmetit | Rruga Oso Kuka Nr.11 | Shkodër | 4000 | Albania www.dldp.al | www.helvetas.org | E-mail: dldp@helvetas.org

- Në shtyllën e parë, përshkruhet modeli institucional për ofrimin e shërbimeve të drejtëpërdrejta ndaj qytetarit.

- Në shtyllën e dytë, përshkruhet një model i strukturës së burimeve njerëzore që mundëson qasjen e qytetarëve tek shërbimet nëpërmjet njësive administrative.

- Në shtyllën e tretë, përmblidhen rekomandime që kanë të bëjnë me nivelin e delegimit të autoritetit të trajtimit të shërbimeve të evidentuara.

- Në shtyllën e katërt listohen disa rekomandime që kanë të bëjnë me dixhitalizimin e disa proceseve të zyrave prodhuese (back offices).

- Në shtyllën e pestë, përshkruhen disa rekomandime mbi karakteristikat që duhet të ketë sistemi informatik i zyrave me një ndalesë në pushtetin vendor.

(I)Rekomandime nga Modeli i Zi1N për ofrimin e shërbimeve të drejtëpërdrejta për qytetarin Në funksion të ofrimit të shërbimeve të drejtëpërdrejta nga qytetarët në njësitë administrative të pushtetit vendor, propozohet një ndarje në dy shtresa e procesit të ofrimit të shërbimit: Ndërfaqësimi me qytetarin: përmbledh veprimet e rrjedhës së punës që kanë të bëjnë me komunikimin me qytetarin, duke përfshirë marrjen e kërkesës së qytetarit apo aplikimin për shërbim dhe kthimin e përgjigjes apo të rezultatit të shërbimit që mund të jetë një përgjigje apo një dokument me vlerë si certifikatë/leje, etj.

Përpunimi i kërkesës së qytetarit: përmbledh veprimet e

rrjedhës së punës që kanë të bëjnë me trajtimin e kërkesës së qytetarit. Përpunimi i kërkesës nis duke marrë të mirëqenë që kërkesa e qytetarit është e plotësuar edhe me dokumentacionin që duhet të shoqërojë kërkesën për shërbimin e kërkuar. Në këtë grup do të përfshihen edhe veprime që mund të kenë nevojë për verifikime të specializuara në terren nga ana e punonjësve të bashkisë në funksion të përgatitjes së rezultatit të shërbimit.

Organizimi gjeografik: Në përgjithësi, modeli propozon që dokumentacioni i komunave të transferohet në bashki dhe funksionet përpunuese të përqendrohen në bashkia.

(II) Rekomandime për Instrumentet ligjore që nevojiten për aplikimin e këtij modeli Në mënyrë që Njësia Administrative të kryejë të gjitha funksionet e deleguara nga bashkia, duhet së pari që bashkia të miratojë dhe marrë vendim për: 1. Listën e Shërbimeve të Drejtpërdrejta për qytetarët që do të ofrojë në Njësitë Administrative. Nëpërmjet amendimeve të këtij vendimi do të mund të bëheshin ndryshime në vijimësi për listën e shërbimeve, që duhet të formalizohet nëpërmjet një vendimi të

bashkisë. Bashkia duhet të publikojë listën e shërbimeve të drejtpërdrejta që ofron në secilin sportel të Z1N. 2. Rregulloren e Ofrimit të Shërbimeve të Drejtëpërdrejta nga Bashkia. Një nga veçoritë e këtij dokumenti është se përveç të tjerave, Rregullorja e Shërbimeve autorizon Administratorin e Njësisë Administrative për formalizimin e përgjigjes që merr qytetari.

(III) Rekomandime për listën e shërbimeve Në varësi të ndarjes së funksioneve përpunuese midis bashkisë dhe njësisë administrative, shërbimet janë organizuar në grupe, duke u bazuar në ofrimin e shërbimeve përmes Sistemit Informatik të Zi1N. Shërbimet, dokumentacioni mbështetës për ofrimin e të cilave ndodhet në Njësitë Administrative rekomandohet që të trajtohen në njësinë administrative, derisa i gjithë dokumentacioni të transferohet në zyrën përgjegjëse në bashki. Këto shërbime janë grupuar në nëngrupin “Shërbime që ofrohen dhe trajtohen në Njësinë Administrative”.

Shërbime, të cilat kërkojnë një nivel kualifikimi të lartë në marrjen e kërkesës (numri i kërkesave është jo i lartë) rekomandohet që kërkesa të merret në zyrën me një ndalesë që ndodhet në bashki.

Këto shërbime janë grupuar në nëngrupin “Shërbime që ofrohen dhe trajtohen në Bashki”.

Shërbimet e tjera ofrohen nëpërmjet të gjithë Z1N të bashkisë dhe të njësive administrative, ndërsa kërkesa për to trajtohet në bashki.

Këto shërbime janë grupuar në nëngrupin “Shërbime që ofrohen në njësitë administrative dhe trajtohen në Bashki”

(IV) Rekomandime për dixhitalizimin e shërbimeve

Tokës në Pronësi, për tokat e ndara nëpërmjet ligjit 7501, do të ishte i nevojshëm dixhitalizimi i regjistrave të shpërndarjes së tokës, të cilat ndodhen në komunat e sotme.

Dixhitalizimi i Lejeve të ndërtimit të dhëna nga njësitë administrative: Ligji Nr. 10119, datë 23.04.2009 “Për planifikimin e territorit”, i cili hyri në fuqi më datë 30.10.2011, parashikonte në nenin 53 të tij detyrimin e njësive të qeverisjes vendore të botonin në Regjistrin e Planifikimit të Territorit, të gjitha projekt-aktet ose aktet e miratuara, që lidhen me planifikimin dhe kontrollin e zhvillimit të territorit.

Duke u bazuar ne kuadrin ligjor ekzistues, disa shërbime shumë të ndjeshme për qytetarin, kanë domosdoshmëri unifikimin e procedurave të regjistrimit dhe administrimit të tyre me anë të dixhitalizimit të tyre. Më konkretisht rekomandohet: Regjistri i unifikuar i strehimit: VKM Nr. 574 datë 29.8.2012 , pika 4 kërkon që njësitë e qeverisjes vendore të regjistrojnë formularët e kërkesës për strehim në një sistem elektronik.

Regjistri i unifikuar i ndarjes së tokës sipas ligjit 7501: Në funksion të ofrimit të shërbimit të pajisjes me Aktin e Marrjes së

(V) Rekomandime për dixhitalizimin e procesit të Zi1N Ofrimi i shërbimeve të drejtëpërdrejta ndaj qytetarit nëpërmjet Zi1N varet tërësisht nga karakteristikat e sistemit informatik që e mbështet këtë model. Rekomandimet e mëposhtme përshkruajnë karakteristikat e sistemit informatik që duhet të ngrenë bashkitë për të garantuar ofrimin e shërbimeve nëpërmjet Zi1N. Këto karakteristika janë testuar në sistemin e pilotuar në Lezhë - Kallmet.

Sistemi Informatik që mbështet Zi1N (modeli i pilotuar) ka

karakteristikat e mëposhtme: 1. Aplikacion për automatizimin e proceseve 2. Portal për trajtimin e praktikave 3. Mundëson firmosjen dixhitale të punonjësve të bashkisë 4. Është i pajisur me një portal vetëshërbimi për qytetarët 5. Gjenerues dokumentacioni 6. I integrueshëm.

Takimi i Qendrës së Kompetencës për menaxhimin e mbetjeve urbane Dldp, më datat 4-5 qershor, zhvilloi një workshop me Qendrën e Kompetencës për menaxhimin e mbetjeve urbane. Në këtë aktivitet merrnin pjesë ekspertë lokalë nga komunat dhe bashkitë partnere të dldp, ministrive të linjës, organizatave partnere që bashkëpunojnë me dldp në ofrimin e paketave mbështetëse për sektorin. Përveç përfaqësuesve të shoqatës së komunave dhe programeve të tjera (GIZ), të ftuar specialë ishin komisionerët e Entit Rregullator të Ujit.

Ky workshop i zhvilluar në Velipojë, kishte si objektiv kryesor prezantimin e rezultateve dhe gjetjeve nga katër paketat që dldp mbështet në sektorin e menaxhimit të mbetjeve urbane.

1. Modeli i llogaritjes së kostos dhe tarifës

2. Praktikat e riciklimit dhe përfshirja sociale 3 . P ra k t i k a t e b a s h k ë p u n i m i t ndërvendor dhe shtrirja e shërbimit 4. Praktikat e kompostimit individual dhe bujqësor Gjatë sesioneve të këtij workshop-i, pjesëmarrësit patën mundësi të njihen me rezultatet e arritura dhe rekomandimet që sugjerohen për tejkalimin e sfidave që prezantohen para sektorit.

Dita e dytë e workshop-it u zhvillua në komunën Dajç. Aty u prezantuan dy praktikat e zhvilluara për kompostimin bujqësor në Dajç dhe atë individual në Pukë. Nëpërmjet ballafaqimit të gjetjeve të secilit grup ekspertësh, pjesëmarrësit patën rastin të njihen me përparësitë dhe mangësitë e secilit

aplikim. Prezantimi i eksperiencave pozitive të Dajçit, përveç gjetjeve teorike, u shoqërua edhe me një vizitë në një prej fermave ku pilotohet ky model. Gjatë vizitës në Dajç, anëtarët e Qendrës së Kompetencës, u njohën nga afër edhe me ambientet e komunës dhe mënyrën e funksionimit të Zyrës me Një Ndalesë.

Takim i rrjetit tematik të SDC, F2F 2015, mbi demokratizimin, decentralizimin dhe qeverisjen lokale Rrjeti i SDC-së për shkëmbimet në demokratizimin, decentralizimin dhe qeverisjen lokale (DDLGN) organizoi aktivitetin njëjavor “Face to Face” (“Ballë për ballë”) i cili u mbajt gjatë datave 14-19 qershor në Pemba, Mozambik.

Kjo ngjarje ndërkombëtare mblodhi 68 anëtarë të rrjetit (pjesëtarë të stafit nga Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC), nga selitë e zyrave zvicerane të bashkëpunimit (SCO), përfaqësues të partnerëve zbatues, si dhe ekspertë). E ftuar për të marrë pjesë në këtë aktivitet ishte edhe Menaxherja e Programit DLDP, znj.Valbona Karakaçi. Në këtë aktivitet znj. Karakaçi pati mundësi të ndante përvojën e DLDP-së në fusha të tilla si, transparenca dhe përgjegjshmëria e qeverisjes ndaj qytetarëve, transfertat ndërqeveritare dhe ndikimi i tyre në qeverisje dhe ekonomi.

Në fillimin të aktivitetit, z.Manuel Sager, Drejtori i Përgjithshëm i SDC-së, iu drejtua pjesëmarrësve me një mesazh video. Z. Sager theksoi rëndësinë e rrjetit për të ushqyer me ide dhe praktika punën e SDC.

Adresa: Rr. Ibrahim Rugova, Godina e “PLUS”, Kati i 2-të, nr. 3, | Tiranë | 1000 | Albania L. Kongresi Përmetit | Rruga Oso Kuka Nr.11 | Shkodër | 4000 | Albania www.dldp.al | www.helvetas.org | E-mail: dldp@helvetas.org

Ky takim i rrjetit tematik F2F 2015, kishte në fokus të tij përgjegjshmërinë dhe transfertat fiskale në një sistem të decentralizuar. Metodologjia e programit u përqendrua në ndërthurjen e inputeve dhe diskutimeve me ekspertë të fushës, duke sjellë kryesisht shembujt nga përvoja e punës së SDC. Përveç interesit për thellimin e mëtejshëm të të kuptuarit të çështjeve të tilla prioritare si

përgjegjshmëria dhe decentralizimi fiskal, pjesëmarrësit sugjeruan edhe tema të tjera të reja të tilla si, të drejtat e tokës, decentralizimi në situata konflikti dhe kontekste të brishta si dhe zhvillimi ekonomik lokal.

Rezultat i këtij takimi të F2F 2015 është edhe hartimi nga DDLGN i një plan veprimi për dy vitet e ardhshme, bazuar në idetë dhe diskutimet e pjesëmarrësve.

Titulli i Projektit

Programi për Decentralizim dhe Zhvillim Lokal (dldp) në Veri të Shqipërisë Financues: Qeveria e Zvicrës përmes SDC Zyra e Koperacionit Zviceran

Partnerët në nivel lokal: Bashkitë dhe Komunat në Shkodër, Lezhë, Dibër, Kukës, Durrës

Kohështrirja (Faza III) 01.01.2014 -31.12.2017

Partnerët në nivel kombëtar: Ministri i Shtetit për Çështje vendore, Ministria e Financës, Ministri i Shtetit për Inovacion dhe Administratën Publike, Ministria e Mjedisit, Ministria e Integrimit Europian, Ministria e Zhvillimit Urban, Ministria e Transportit dhe Infrastrukturës dhe Agjenci të tjera kombëtare

Vendi: Shqipëri Zona e ndërhyrjes: • Veriu i Shqipërisë (lokale) • Niveli kombëtar

Programe/organizata të tjera partnere: KE, PLGP/USAID, STAR/UNDP

i

S Z1N

i

SISTEMI I ntegruar I ZYRËS ME 1 NDALESË

Adresa: Rr. "Ibrahim Rugova", Ndërtesa e PLUS-it, Kati i 2-të/ Nr. 3.

1001 | Tirana | Shqipëri Tel fiks +355 (42) 269225 Rr. Oso Kuka, Nr. 11 4001 | Shkodër | Shqipëri Tel fiks +355 (222) 50 247 Websites: dldp.al km.dldp.al youtube.com/dldpalbania facebook.com/dldp.al twitter.com/dldpalbania

fap functional area programme

Konkluzione dhe Rekomandime për Rrjetin e Grave në Politikë Gjatë periudhës shkurt-prill 2015, Rrjeti i Grave në Politikë, themeluar si një platformë në kuadër të programit dldp që nga vitit 2011, zhvilloi intervista dhe fokus grupe me anëtare të këshillave vendor dhe anëtare të forumeve të partive politike (Qarqet Shkodër, Lezhë, Kukës, Durrës, Dibër), përfaqësuese të Parlamentit të Shqipërisë, organizatave kombëtare dhe ndërkombëtare të angazhuara në çështjet gjinore dhe zhvillimit vendor. Gjetjet nga këto takime u përmblodhën dhe u përpunuan në një raport duke dhënë edhe rekomandime për mbështetje afatshkurtra, afatmesme dhe afatgjata.

Ndryshimet e rëndësishme në Kodin Zgjedhor të ndodhura më 2 prill 2015, bënë të mundur hartimin e listave sipas versionit zebra dhe shmangën “frikën” se reforma territoriale-administrative do përkeqësonte përfaqësimin e grave dhe vajzave në zgjedhjet vendore të 21 qershorit.

Intervistat me aktivistet e organizatave (partive politike, shoqëria civile) në terren dëshmuan për një fushatë të orientuar më shumë drejt përllogaritjeve numerike, sesa gjenerimit të ideve konkurruese. Ndryshimi i territorit veçanërisht në ato njësi ku raporti rural-urban rezulton i ndryshuar përbën sfidë për prezantimin e ideve të integruara.

Rrjeti i Grave në Politikë (dldp) bën një lidhje të drejtëpërdrejtë mes rritjes së reputacionit dhe ndikimit që ato mund të ushtrojnë përmes alokimit të fondeve në funksion të përmirësimit të shërbimeve, veçanërisht atyre me karakter social.

Adresa: Rr. Ibrahim Rugova, Godina e “PLUS”, Kati i 2-të, nr. 3, | Tiranë | 1000 | Albania L. Kongresi Përmetit | Rruga Oso Kuka Nr.11 | Shkodër | 4000 | Albania www.dldp.al | www.helvetas.org | E-mail: dldp@helvetas.org

Rekomandime për mbështetje: Afatshkurtra: · Përfshirja e grave dhe vajzave nga zonat rurale si kandidate në listat e partive, për të siguruar përfaqësimin e problematikave të këtyre zonave në programet elektorale të partive; · Nxitja e debatit publik dhe brenda partive politike mbi përcaktimin e kritereve në lidhje me zgjedhjen e grave në lista, duke mundësuar transparencë dhe mobilizim të burimeve të duhura njerëzore, në mënyrë që ndryshimet në Kod të mos jenë vetëm numerike, por të rezultojnë në impakt afatgjatë në vendimarrjen mbi politikat; · Të zbatohen fushata informimi mbi ndryshimet në Kodin Zgjedhor dhe ndryshimet në Ligjin Organik; · Promovimi i grave të suksesshme në nivel vendor duke ndërtuar mbi praktikat ndërkombëtare; · Ngritja e instrumentave ndikues duke shfrytëzuar rolin e shtuar të grave dhe vajzave në këshillat e ardhshëm, por edhe në listën e kandidatëve për kryetar për t'i bërë programet politike të ndjeshme nga pikëpamja gjinore dhe sociale; · Bashkëpunimi me median konsiderohet si kanali i duhur në kushtet e nevojës për informim dhe masivizim të problematikës gjinore dhe presionit të kohës; · Inkurajimi i grave për t'u përfshirë në stafet për hartimin e programeve politike dhe fushatave të kandidatëve për kryetarë bashkie.

Rekomandime për mbështetje: Afatmesme: · Rritja e kapaciteteve të këshillave të ardhshme (burra dhe gra, djem dhe vajza) për të përmirësuar vendimarrjen strategjike në çështje të kohezionit social-ekonomik të territorit të integruar; · Konsultimi i gjerë i Ligjit Organik (në proces rishikimi ) dhe Ligjit të Financave Vendore (planifikuar 2015-16) për të reflektuar aspekte gjinore dhe barazisë sociale, veçanërisht në fushën e shërbimeve, pjesëmarrjes dhe përfaqësimit.

Rekomandime për mbështetje: Afatmesme: · Në zbatim edhe të Ligjit për Informimin e Publikut, dëgjesat publike dhe proceset konsultuese duhet të reflektojnë parimet e aksesit dhe barazisë gjinore; · Rritja e antarësisë së grave dhe vajzave në partitë politike dhe forcimi i kapacitetit të tyre advokues dhe lobues.