Buletin Informativ Dldp synon përmes këtij Buletini informativ të përcjellë tek lexuesi arritjet kryesore të çdo tremujori si dhe aktivitetet kryesore të planifikuara në tremujorin e ardhshëm. Ky format pasuron edhe më tej mënyrat e përcjelljes së informacionit përmes faqes sonë në internet. PËRMBAJTJA 1
Konkursi Kombëtar i Praktikave më të Mira Vendore 2016
2 Qendra e Kompetencës së
dldp për sektorin e mbetjeve urbane - vizitë studimore në Slloveni.
2 Zhvillohet trajnimi për modulin e III mbi Menaxhimin e Mbetjeve Urbane: Modeli i llogaritjes së kostos dhe tarifave Për të siguruar që reformat të
3 arrijnë një qeverisje
të përmirësuar dhe zhvillim në Shqipëri
4 Takim i Komitetit Koordinues
të dldp në Malësinë e Madhe
EDICIONI VIII-të TETOR - DHJETOR 2016
Konkursi Kombëtar i Praktikave më të Mira Vendore 2016
Shtatë bashki fitojnë çmime për Praktika të Mira në zbatim të decentralizimit dhe reformës administrative territoriale. Pas zbatimit të Reformës Administrative Territoriale 61 bashkitë e vendit kanë më shumë kompetenca, territore e popullsi më të mëdha, dhe kanë mundësi dhe sfida të shtuara në aspektin ekonomik e social si dhe ofrimin e shërbimeve për qytetarët. Programi zviceran dldp prej thuajse një dekade punon me njësitë e qeverisjes vendore në veri të Shqipërisë, duke dhënë mbështetje në ngritjen e kapaciteteve të NJQV-ve dhe financimin e projekteve vendore. Dldp gjithashtu ka dhënë mbështetje edhe për një sërë r efor m as h kom b ëtar e d h e hartimin e politikave dhe kuadrit ligjor që ndikon qeverisjen vendore në Shqipëri. Në vazhdimësi të kësaj mbështjeje dldp në bashkëpunim edhe me Ministrinë e Shtetit për Çështjet Vendore filloi zbatimin e aktivitetit për Konkursin Kombëtar të Praktikave të Mira 2016 nga qeverisja vendore në muajin nëntor me qëllim evidentimin e përpjekjeve të bashkive për t'iu përgjigjur sfidave që kanë dalë nga zbatimi i reformave, dhe shpërblimin e disa nga nismat më të mira prej këtyre bashkive në shkallë rajonale. Në konkurs aplikuan 46 bashki të cilat paraqitën praktikat e tyre të mira që rezultuan me 4 fitues rajonalë: Rajoni 1 - Bashkia Shkodër me projektin “Zyrat e Integruara me Një Ndalesë”; Rajoni 2 – Bashkia Tiranë me projektin “Tirana Ime”; Rajoni 3 – Bashkia Skrapar me projektin “Zhvillimi i turizmit dhe promovimi i zonës”; Rajoni 4 – Bashkia Fier me projektin “Ngritja e një qendre ditore për fëmijët dhe të rinjtë me aftësi të kufizuara”.
Ko n k u r s i Ko m b ë t a r i Praktikave më të Mira Vendore për 2016 u përmbyll më 14 dhjetor me një ceremoni të veçantë të mbajtur në Hotel Sheraton në Tiranë ku u shpallën 4 bashki fituese praktikat e të cilëve përfshinin shërbime të përmirësuara turizmi, zyra me një ndalesë (Z1N), qendra për qytetarë me aftësi të kufizuara, si dhe informim e komunikim për qytetarët. Tre çmime prej nga 10,000 franga zvicerane ju dhanë bashkive Roskovec, Vau i Dejes, Tiranë dhe Lezhë për nismat e vlerësuara në nivel kombëtar. Ndërsa katër çmime prej 5,000 franga zvicerane u fituan nga bashkitë Shkodër, Tiranë, Skrapar dhe Fier të përzgjedhura si praktikat më të mira në nivel rajonal. “Me pjesëmarrjen tuaj në këtë konkurs ju keni treguar zell dhe vullnet për të paraqitur shembuj nga puna dhe përpjekjet tuaja”, u tha Ambasadori zviceran Christoph Graf kryebashkiakëve dhe stafeve të bashkive përmes një mesazhi në video. Ai përgëzoi Ministrin Çuçi për punën me reformën dhe veçanërisht për gatishmërinë që të monitorojë proçesin përmes palëve të jashtme. “ Vazhdoni të përmirësoni qeverisjen vendore – është shtylla
kurrizore e demokracisë”, përfundoi mesazhin e tij Ambasadori Graf. Ndërsa në fjalën e tij Ministri i Shtetit për Çështjet Vendore, z. Bledi Çuçi nënvizoi se: “Praktikat e mira që bashkitë e reja kanë realizuar vetëm në 1 vit pas reformave të mëdha që kemi ndërmarrë, asaj territoriale dhe reformës së decentralizimit, tregojnë qartazi arritjen e synimit për të pasur bashki që funksionojnë shumë herë më mirë se para-ardhëset e tyre dhe që janë të afta për të sjellë ndryshimin e madh në jetën e qytetarëve. Jam i bindur që secila nga 61 bashkitë e reja kanë sjellë ndryshime të mëdha në komunitetet e tyre, por ne sot kemi vlerësuar vetëm 7 prej tyre. Suksesi i 7 bashkive është në radhë të parë suksesi i stafeve dhe kryetarëve të rinj, që marrin vlerësimin tonë maksimal dhe urimin që të jenë inspirues edhe për bashkitë e tjera”. Në këtë aktivitet u prezantua edhe raporti i monitorimit të proçesit të decentralizimit – një punë e kryer nga Programi zviceran për Decentralizim e Zhvillim Vendor (dldp). Raporti tregon mbi ecurinë e decentralizimit dhe përshkruan nivelin e arritjeve apo te sfidave që bashkitë e reja kanë në këtë proçes.
Qendra e Kompetencës së dldp për sektorin e mbetjeve urbane - vizitë studimore në Slloveni. Gjatë datave 24-26 tetor 2016, Programi për Decentralizim dhe Zhvillim Lokal (dldp), organizoi një vizitë studimore në Slloveni. Fokusi kryesor i kësaj vizite ishte menaxhimi i mbetjeve urbane. Dldp përzgjodhi Slloveninë për këtë udhëtim studimor, si një vend i rajonit anëtar i BE-së, me një cilësi shumë të lartë të ofrimit të shërbimeve publike, me praktika pozitive në organizimin e ndërmarrjeve publike, shkallë të lartë të riciklimit të mbetjeve dhe të financimit të shërbimit. Pjesëmarrës në këtë udhëtim studimor ishin anëtarë të Qendrës së Kompetencës së dldp në sektorin e mbetjeve urbane. Qendrat e kompetencës janë platforma ku ekspertët vendorë ndajnë dhe shkëmbejnë përvoja, njohuri dhe arritje, duke rritur kapacitetet e tyre teknike dhe menaxheriale. Pjesë e delegacionit ishin gjithashtu edhe përfaqësues nga bashkitë e qarkut Berat ku qeveria e Zvicrës nëpërmjet SECO do të financojë një projekt të madh për menaxhimin e mbetjeve urbane, përfaqësues nga bashkitë Rrogozhinë, Peqin dhe Himarë ku GIZ ka filluar një projekt po për menaxhimin e mbetjeve urbane, përfaqësues të Ministrisë së Mjedisit dhe Ministrit të Shtetit për Çështjet Vendore si dhe nga Zyra e Kryeministrit, Kryekoordinatorja për Çështjet e Mjedisit. Objektivat e kësaj vizite, përveç ekspozimit të anëtarëve të Qendrës së Kompetencës me modele dhe praktika të mira në rajonin tonë, ishin edhe forcimi i kapaciteteve dhe rrjetëzimit të ekspertëve lokal, rritja e shkëmbimeve pushtet vendor - institucione qendrore si dhe
pasurimi i procesit të planifikimit, filluar në bashkitë partnere të dldp, me gjetje dhe mësime nga eksperienca dhe praktika më të avancuara. Gjatë tre ditëve të vizitave pjesëmarrësit u njohën me legjislacionin mbi mbetjet në Slloveni, ndarjen e kompetencave ndërmjet bashkive dhe ndërmarrjeve ofruese të shërbimit, financimin e shërbimit apo objektivat për rritjen e shkallës së riciklimit deri në “Zero mbetje!”. Nga vizita dukej qartё se bashkitё Sllovene janё tё mirё mbёshtetura financiarisht nё 10 - 15 vitet e fundit. Kjo nuk ka ardhur si njё mundёsi e drejtëpёrdrejtё nga jashtё, por nga njё vizion shumё i qartё i drejtimit politik tё njёsisё dhe njё ndёrgjegjёsimi tё lartё tё stafeve tё kёtyre njёsive. Vizita në impiantin e RCERO, në Ljubljanë ishte shumë impresionuese. I përfunduar vetëm në vitin 2015, një investim gjigand prej 120 milionë euro, me një teknologji të fjalës së fundit, ai përveç trajtimit të mbetjeve prodhonte biogaz dhe energji elektrike të rinovueshme (të gjelbër). Shumë interes për delegacionin, patën takimet e zhvilluara me përfaqësues të Bashkisë së Slovenska Bistrica, ku problematika, mundёsitё dhe infrastruktura ёshtё e ngjashme me njёsitё tipike nё Shqipёri. Kryetari i saj i bashkisë Dr. Ivan Žagar dhe Drejtori i ndërmarrjes komunale (nd/je publike e menaxhimit të mbetjeve urbane, ujësjellësit, gjelbërimit, ndriçimit publik dhe mirëmbajtjes së rrugëve), z. Blaž Gregorič, prezantuan
eksperiencën e tyre, sesi një bashki e vogël dhe në një terren të thyer, arriti të avancojë ndjeshëm sa i përket menaxhimit të mbetjeve urbane. “Vetëm 20 vite më parë edhe ne përballeshim me probleme të mprehta të menaxhimit të mbetjeve si në vendin tuaj”- tha Kryetari i bashkisë Dr. Žagar. “Kemi punuar fort në zbatimin e projekteve të BE-së me fondet IPA dhe më pas me projekte të tjera, për të mundësuar përmirësimet në infrastrukturë dhe organizimin e ofrimit të shërbimeve. “Qytetari është i pari”- ky është çelësi ynë në ofrimin e shërbimeve”do të vlerësonte Drejtori z. Blaž Gregorič. Stacioni tjetër i vizitës së delegacionit shqiptar ishte qyteti Maribor, i dyti nga madhësia pas kryeqytetit Ljubljanë. Këtu drejtuesi i shërbimeve publike të bashkisë Maribor, z. Vili Eisenhut, prezantoi raportin e bashkisë me ndërmarrjen komunale, ndërsa Ing. Branko Kosi, nga Snaga Maribor, prezantoi përveç efekteve të ekonomisë qarkulluese (circular economy), organizimin dhe vizionin e kompanisë, projektin për ndërtimin e një impianti të fuqishëm për trajtimin e mbetjeve dhe ndarjen e mbetjeve. Delegacioni nga Shqipëria e mbylli vizitën e tij, me vlerësime shumë pozitive për ecurinë dhe arritjet e Sllovenisë në sektorin e menaxhimit të mbetjeve urbane. “Ndërgjegjësim, investime, menaxhim dhe transparencë”- ishin fjalët kyçe që i shoqëruan ekspertët shqiptarë, gjatë gjithë vizitës së tyre në bashkitë dhe ndërmarrjet komunale të Ljubljanës, Slovenska Bistraca dhe Maribor.
Zhvillohet trajnimi për modulin e III mbi Menaxhimin e Mbetjeve Urbane: Modeli i llogaritjes së kostos dhe tarifave Në vijim të programit njëvjeçar mbi ngritjen e kapaciteteve të ekspertëve në administratën publike për “Menaxhimin e Mbetjeve Urbane”, dldp në bashkëpunim me Shkollën Shqiptare të Administratës Publike organizoi trajnimin për modulin e III-të mbi “Llogaritjen e Kostos dhe Tarifës”, mbajtur në datat 57 tetor në Sarandë. Duke qënë se në NjQV-të e krijuara pas reformës territoriale, kanë nivele të ndryshme të ofrimit të shërbimit dhe qasje të ndryshme të mënyrës sesi do të mbulohen kostot e shërbimit, ky modul është shumë i rëndësishëm dhe u shërben punonjësve të bashkive për të njohur instrumentin për llogaritjen e kostove dhe tarifave në njësitë e reja vendore. Moduli i III i Programit 1 vjeçar të Trajnimit për Menaxhimin e Mbetjeve Urbane kishte objektiv kryesor financimin e shërbimit dhe llogaritje e kostove dhe tarifave. Gjatë ditës së parë të trajnimit ekspertët e angazhuar nga dldp prezantuan këto tema kryesore: - Sistemet e menaxhimit dhe modelet te buxhetimit.
- Elementët kryesorë të kostimit të mbetjeve si dhe kuadri ligjor, parimet e financimit, zërat e kostos dhe elementët përbërës të zërave të kostos. - Model i llogaritjes së kostos dhe ushtrime bazuar në këtë model. Gjatë prezantimeve pati edhe diskutime të hapura me pjesëmarrësit si dhe ilustrime me raste të ngjashme nga NJQV që kanë përvojë në këtë fushë. Në ditën e dytë të trajnimit prezantimet u përqendruan në: - Mundësitë e kalimit nga kostim në rikuperim të kostos. - Elementët kryesorë të tarifimit të mbetjeve si dhe kuadri ligjor, parimet e vendosjes së tarifës, zërat e tarifës, elementët përbërës dhe gjetja e të dhënave, kostoja dhe tarifat në landfill i ilustruar me rastin e landfillit të Bajkajt. Gjetjet nga puna e bashkive të ndryshme në financimin e shërbimit dhe mbulimin e kostove nëpërmjet tarifave apo burimeve të tjera, ngjallën debat dhe diskutime mes pjesëmarrësve dhe ekspertëve. Pjesëmarrësit patën mundësi të testonin
modelin e llogaritjes së kostos dhe tarifës dhe dhanë shembuj mbi raste të ndryshme gjatë punës dhe përvojës së tyre në bashkitë ku veprojnë. Trajnimi u mbyll me një vizitë në landfillin në Bajkaj ku të pranishmit u njohën me një tjetër model të menaxhimit të mbetjeve urbane. Menaxhimi i landfillit të Bajkaj nga një ndërmarrje e veçantë në varësi të Këshillit të Qarkut, vështirësitë në përballimin e kostove shtesë të trajtimit pavarësisht nga pagesat e detyrimeve prej bashkive të Sarandës, Delvinës, Finiqit e Himarës, procesi i trajtimit të ujërave të grumbulluar pas trajtimit të mbetjeve, etj. ishin elementë që tërhoqën vëmendjen e pjesëmarrësve.
Për të siguruar që reformat të arrijnë një qeverisje të përmirësuar dhe zhvillim në Shqipëri Arritjet kryesore të dldp 3 Përgjigje ndaj nevojave urgjente nga niveli vendor në atë kombëtar Për shkak të ndërlikimeve nga RAT dhe reformave të decentralizimit dldp ka konsoliduar dhe shpërndarë paketat e rishikuara tematike në nivel kombëtar n ë p ë r m j e t S h ko l l ë s S h q i p t a r e t ë Administratës Publike(ASPA).
Dldp ka rishikuar dhe përditësuar kurrikulat për planifikimin e mbetjeve lokale dhe i ka shpërndarë gjatë trajnimeve kombëtare të organizuara përmes ASPA, në bashkëpunim me ministritë e linjës. 38 Ekspertë janë certifikuar në trajnime
kombëtare të organizuara me ASPA-n, në bashkëpunim me Ministrinë e Financave dhe Ministrinë e Zhvillimit Urban, mbi PZHSePBAMdhe PPV.
cilave janë të integruara tek PPV, bashkë me 3 të tjera) janë lidhur me PBAM 2016. Është përditësuar modeli i Z1N duke u ngritur në sistemin e integruar të zyrës me një ndalesë në 5 NJQV, si një përgjigje ndaj RAT, duke mundësuar ofrimin e shërbimeve në njësitë e reja administrative dhe të konsoliduara përmes mbështetjes me fonde
grant. Dldp-ja ka identifikuar listën e shërbimeve administrative dhe e ka paraqitur në dokumentet kombëtare si standard, duke e pasuruar gjatë vitit 2016 me shërbime të identifikuara shtesë, përfshi edhe ato që rrjedhin nga funksionet e reja të decentralizuara.
Nga stafi teknik tek përfituesit Në vitin 2016, Programi i Zonave Funksionale, i zhvilluar më përpara, u integrua plotësisht në 5 plane të përgjithshme vendore (PPV), mbështetur nga qeveria qendrore (zbatuar përmes dldp-së në 2016) dhe në 3 strategji territoriale, mbështetur dhe zbatuar përmes dldp-së. Pra në total 8 strategji territoriale (5 prej të
Duke zgjeruar dijen tonë edhe në projektet zvicerane Ka një interes të madh për njohuritë që ka zhvilluar dldp-ja në menaxhimin e mbetjeve nga institucione rajonale si NALAS, por edhe nga partnerët ndërkombëtarë përfshi projekte të tjera me financim nga SDC dhe zbatuar nga HELVETAS (p.sh. PSI në
Kirgistan, GAM në Bolivi, DEMOS në Kosovë). Shpërndarja e njohurive në menaxhimin e mbetjeve është bërë edhe përmes vizitave shkëmbyese kombëtare dhe rajonale (Slloveni, Mal i Zi, Maqedoni), po ashtu edhe përmes Qendrës së
Kompetencës. Me qëllim të shpërndarjes së dijeve, është zhvilluar dhe konsoliduar përmes Qendrës së Kompetencës një kurrikulë mbi Sistemin e Integruar të Zyrave me Një Ndalesë.
Duke ndikuar politikën kombëtare përmes platformave të konsoliduara Dldp-ja ka ndihmuar në mënyrë thelbësore në të gjitha elementet e paketës së reformës dhe planifikon të mbështesë përpunimet e kërkuara nga aktet nënligjore gjatë viteve 2017-18. Dy Qendra të Kompetencës kanë qenë aktive në MFP dhe në PPV duke synuar shkëmbimin e përvojave dhe zhvillimin e zgjidhjeve për periudhën kalimtare pas RAT, duke dhënë rekomandime mbi politikat për projektligjin e ri të financave vendore, alokimin e funksioneve të reja, zhvillimin e politikave mbi planifikimin e zonave me
mundësi të kufizuara zhvillimi, si dhe identifikimin e ndryshimeve të nevojshme në kurrikulat aktuale të trajnimeve. Përvoja e grumbulluar përgjatë viteve nga dldp-ja në MFP është përkthyer në një ndihmë domethënëse për hartimin e ligjit të ri të financave vendore. Ligji është zhvilluar bashkë me Ministrinë e Financës, si dhe me ndihmën e PLGP/USAID (pjesa e të ardhurave) dhe të dldp/SDC (pjesa e MFP). Raporti vjetor i strategjisë së decentralizimit (monitorimi i strategjisë është mbështetur
nga dldp-ja), e plotësuar edhe me praktikat e mira të NJQV në 2016 e mbështetur nga dldp-ja, shërbeu për të informuar publikun mbi arritjet e këtyre reformave. Raporti mbi alokimin e funksioneve të reja për qeveritë vendore, për të cilën dldp-ja ka dhënë një kontribut të çmuar, gjithashtu ndihmon për avancimin e këtyre politikave. Rekomandimet e këtij raporti janë përfshirë në ligjin e ri të financave vendore.
Duke mbështetur faktorët e ndryshimit dhe nxitja për udhëheqje Në bashkitë Klos dhe Shkodër, paketa fiskale 2016, reflektonte në një farë mase ndjeshmëri ndaj çështjeve gjinore – p.sh. përfshin lehtësira për zvogëlim të taksave dhe tarifave për kryefamiljaret. Rrjeti i Grave në Politikë ka dhënë rekomandime në
nivel kombëtar për ligjin e ri të financave vendore; rekomandimet e tyre janë përfshirë edhe në projektligj. Dldp-ja ka lehtësuar fuqizimin e marrëdhënieve ndërmjet këshilltareve
lokale me gratë deputete të Kuvendit, lehtësuar edhe nga Ambasada Zvicerane. Gjashtë gra këshilltare janë mbështetur nga dldp-ja për të ndjekur studimet në Akademinë Politike të Këshillit të Evropës.
Takim i Komitetit Koordinues të dldp në Malësinë e Madhe Programi dldp organizoi më 25 tetor takimin e radhës së Komitetit Koordinues në Malësinë e Madhe. Ky takim u nderua edhe me pjesëmarrjen e Ambasadorit Zviceran në Shqipëri, z. Christoph Graf dhe të Ministres së Zhvillimit Urban, znj. Eglantina Gjermeni. Z. Graff nënvizoi rëndësinë e refor mës territoriale dhe të decentralizimit dhe shpalli publikisht mbështetjen financiare edhe për dy bashki të tjera, të bashkisë Klos dhe Vau Dejës, e cila do zbatohen përmes mbështetjes së programit dldp. Marrëveshja ndërmjet Ministrisë së Zhvillimit Urban, Bashkisë përkatëse dhe programit zbatues dldp u nënshkrua gjatë takimit. “Përgatitja e Planeve të Përgjithshme Vendore është një proces historik. Këto janë dokumente strategjike të cilat do të shërbejnë për zhvillimin të zonës ku ne jetojmë. Plani i Përgjithshëm Vendor është një instrument i rëndësishëm që do
të përcaktojë vizionin dhe rregullat, për një zhvillim të qëndrueshëm për zonat urbane dhe rurale. Nisur nga ky këndvështrim, kërkoj angazhimin maksimal nga Bashkia dhe specialistëve që do përfshihen përmes donatorit dhe nën monitorimin e Agjencisë Komëbtare
për Planifikimin e Territorit për të ndërtuar një proces gjithëpërfshirës konsultimesh me të gjithë aktorët dhe grupet e interesit.”, theksoi në takim Ministrja e Zhvillimit Urban, znj. Eglantina Gjermeni.