Selectielijst geen paniek

Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers Selectie docAtlas

APB Provinciaal Documentatiecentrum Atlas

1. Algemene taalmethodes 2. Woordenschat 3. Luisteren 4. Mondeling taalgebruik 5. Lezen 6. Schrijven 7. Rekenen 8. Toetsen 9. Extra oefenmateriaal – remediëring 10.

Speelleermateriaal en ict 11.

Didactiek 12.

Meertaligheid

p.2 p.5 p.7 p.9 p.12 p.14 p.16 p.18 p.24 p.27 p.32 p.33

Selectielijst docAtlas bij het boek “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers”. Deze materialen kunnen in docAtlas Antwerpen en docAtlas Turnhout ontleend worden.

1

1.

Algemene taalmethodes

Horen, zien en schrijven: NT2-startprogramma voor kinderen die in het Nederlands niet aanspreekbaar zijn [handleiding] / Mulder-de Vree, Edith. - Rotterdam: Bazalt, 2013. - veelv. gepag.: 498 EUR (complete set) Doelgroep: 6-12 jaar URL: http://www.hco.nl/?id=959 Vindplaats Antwerpen: or 4.2.4 hore | Turnhout: T 12.143 Horen, Zien en Schrijven is een NT2-start-programma voor kinderen die in het Nederlands niet aanspreekbaar zijn. Leerlingen tussen 6 en 12 jaar kunnen grotendeels zelfstandig met het oefenmateriaal aan de slag. De grootste veranderingen van deze herziene uitgave op een rijtje. Verouderde woorden zijn vervangen door nieuwe termen. Er is een startttoets voor neveninstromers opgenomen, waarmee het aanvangsniveau van een leerling bepaald kan worden. Er is een Startboekje ontwikkeld, om leerlingen vertrouwd te maken met de werkvormen. Hierna kunnen ze zelfstandiger werken in de werkboekjes. Om de uitspraak te oefenen, is er het boekje Zeg maar na! met bijbehorende cd. Ook zijn er (vanaf niveau 2) luisterwerkbladen gemaakt bij ieder werkboekje. De nieuwe leerkracht-cd-rom bevat veel aanvullend materiaal, zoals toetsbladen, quizzen, kwartetten, certificaten, een voorbeeld-jaarrooster en alle praatplaten digitaal. Als school kan je ervoor kiezen het volledige programma webbased aan te kopen waarmee de kinderen via internet kunnen oefenen.

Matti en Mona / Lannoo, Stefanie; Théaude, Michaël. - Brugge: Die Keure, 2013. - handleiding 153 p., cd-rom, 90 woordkaarten, 157 verhaalplaten.

Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.4 matt |Vindplaats Turnhout: T 12.318 Matti en Mona is een methode Nederlands voor anderstalige nieuwkomers. De thema's zijn uitgewerkt op 2 niveau's zodat je zelf kan kiezen om het materiaal in te zetten in homogene groepen (niveau 1 en niveau 2 afzonderlijk)of in heterogene groepen (leerlingen van niveau 1 en niveau 2 samen). De aanpak is gebaseerd op de TPR-methode (Total Physical Response), waarbij kinderen een tweede taal leren door handelingen. De woordenschat wordt in 3 fasen aangebracht. De koffer van Matti en Mona bestaat uit een handleiding (met kopieerbare werkblaadjes voor de leerling), een cd-rom met alle verhalen en bijhorende oefeningen, 90 woordkaarten en 157 verhaalplaten.

Hotel Hallo tekstboek en werkboek : Nederlandse woordenschat voor anderstalige kinderen / Koelewijn, Kim. - Amsterdam: Boom, 2014. - 207 p.. Doelgroep: 6-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.4 Hotel | Vindplaats Turnhout: T 12.345 Hotel Hallo is een woordenschatpakket voor anderstalige kinderen van 5 tot 11 jaar. Het pakket bestaat uit dit tekstboek, een werkboek en een website. In de lessen staan Max en Mia, twee vrienden van 9 jaar, centraal. Max en Mia zijn heel nieuwsgierige kinderen die samen met hun papegaai, kleine zusje en de gasten van het hotel grappige avonturen beleven. Thema's die aan bod komen: kennismaken, vragen stellen, lichaam/gezondheid, familie, school(taal), kleding, tijd, weer, eten en drinken. Het pakket is bruikbaar als woordenschatmethode maar kan ook gebruikt worden als extra materiaal naast andere lesmethodes.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 2

De taaltrap : Nederlands voor anderstalige kinderen / Van der ToornSchutte, Jenny. - Amsterdam: Boom, 2014. - 207 p., 2 audi cd's. – Doelgroep: 7-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.4 taal | Vindplaats Turnhout: T 12.346 De taaltrap kan ingezet worden om nieuwkomers vanaf 8 jaar de schooltaal aan te brengen, nodig om mee te kunnen. Het boek is ingedeeld in 2 niveaus, in het tweede deel worden dezelfde thema's herhaald maar met meer woorden en moeilijkere oefeningen dan in het eerste deel. Naast woordenschatverwerving is er ook aandacht voor eenvoudige grammatica, het westers schrift en rekentaal. Het boek bevat fotomateriaal en 2 audio-cd's waarop verhalen, woorden en teksten zijn ingesproken. Thema's die aan bod komen: alfabet, rekenen, tijd, geld, familie, kleding, wonen, voeding, gezondheid, dieren, beroepen, verkeer, het weer en de natuur.

Fototaal : taalonderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen / CEDgroep, Onderzoek & Ontwikkeling. - Lochem: edu-desk, 2010. – Doelgroep: 7-8 jaar Vindplaats: or 4.2.1 foto Fototaal is een taal/leesmethode voor leerlingen die zeer moeilijk leren.

De kracht van de methode zit hem in de foto’s. De leerkracht geeft les op 3 niveaus die aansluiten bij zijn groep leerlingen en maakt daarvoor gebruik van niveaukaarten waarop concrete doelen en didactische aanwijzingen staan. Fototaal deel 2 biedt materiaal voor het aanvankelijk leren lezen en spellen. Met behulp van kernzinnen met kernwoorden leren de kinderen in twee jaar alle letter(cluster)s. Het aanleren van de letters verloopt volgens een vaste volgorde. Eerst leren de leerlingen hoe een kernwoord eruit ziet en welk voorwerp erbij hoort.

Vervolgens oefenen ze het geschreven woord. Daarna worden de nieuwe letters aangeboden en ingeoefend. Tenslotte oefenen ze met de nieuwe letters in andere woorden. Er zijn 34 werkboekjes met steeds terugkerende oefeningen met, daarbij aansluitend, 4 leesboekjes met onder andere verhaaltjes, wisselrijtjes en zinnen.

Zien is snappen : grip op lessen Nederlands voor anderstalige kinderen / Coenen, Josee; Heijdenrijk, Marije. - Vlissingen: Bazalt, 2010. Doelgroep: 5-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.2 zien | Turnhout: T 12.209 Praktisch uitgewerkte grammaticale leerlijn voor taalonderwijs in groep 1 t/m 4 met één of meer anderstalige leerlingen in de klas. Het doel is een handreiking te geven hoe de docent met eenvoudige middelen allerlei Nederlandse taalverschijnselen kan aanbieden. Aan de orde komen ondermeer het gebruik van lidwoorden, klanken en letters, zinsbouw, aanwijzende voornaamwoorden, samenstellingen, verbuigingen en vervoegingen. Het materiaal bestaat uit een boek en een cd-rom. Het bevat een toelichting voor de docent, vormen van aanbieding, oefenvormen en hulpmiddelen, zoals stickers, linten en gekleurde vellen. Veel materialen staan op de cd-rom, zodat ze op het digibord getoond of afgedrukt kunnen worden. 'Zien is snappen' kan ook worden ingezet als aanvulling op het programma voor mondeling Nederlands in de eerste opvang en de vervolgopvang in het reguliere onderwijs.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 3

Goochelen met woorden 1, 2 en 3: Eerste en verdere opvang in de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs / Bogaert, Nora …[et al.]; Werkgroep Anderstalige Nieuwkomers.- Leuven, K.U.Leuven, Centrum voor Taal en Migratie, Steunpunt NT2, 1998,1999 en 2001.

Doelgroep : 6 - 12 Vindplaats Antwerpen : or 4.2.4 gooc | Turnhout: T 12.01 Goochelen met woorden is een pakket voor intensief gebruik om pas aangekomen anderstalige nieuwkomers het Nederlands bij te brengen dat ze nodig hebben om mee te draaien in de gewone klas en op school, als sociaal individu en als leerling. Het pakket bestaat uit 150 taken die gesitueerd zijn in een hier-en-nu klascontext. Vooral praktische woordenschat en taaluitingen komen hierin aan bod. Luistervaardigheid staat centraal. Naast talige doelstellingen komen ook niet-talige doelstellingen aan bod (positieve groepsgeest, voorbereidend lezen en schrijven, rekenen). Omwille van de heterogeniteit van de doelgroepoep is ook differentiatie voorzien. Het materiaal is geschikt voor analfabete leerlingen. Deel 2 van ‘Goochelen met woorden’ is een bronnenboek voor anderstalige nieuwkomers die al wat Nederlands begrijpen. In deel 3 worden spreek en luistervaardigheid verder uitgebreid, hier worden minimale lees- en schrijfvaardigheid verondersteld.

Zomerschool Nederlands: Een taalbubbelbad voor nieuwkomers in het basisonderwijs. / Meters & Peters, samenst. - [S.l.]: [s.n.], 2008. - veelv. gepag.

Doelgroep: 6 - 12 Vindplaats Antwerpen: or 4.2.4 zome | Turnhout: T 12.194 De zomerschool is bedoeld voor jongeren van 6 tot en met 12 jaar, die nog maar korte tijd in Antwerpen verblijven en die geen of slechts een beperkte kennis hebben van het Nederlands. De kinderen krijgen gedurende zeven weken een taalbad en worden opgedeeld in kleine klasjes, volgens leeftijd en taalkennis. In de mappen met het lesprogramma vind je eerst enkele tips om kinderen Nederlands te leren en een materialenlijst voor alle groepen. De thema's die daarna per niveau (per map een ander niveau) uitgewerkt worden: kennismaking, klas, school, lichaam, dokter, gevoelens, kleding, huis, straat, winkels, dieren, voeding, feesten en dan nog enkele losse tussendoortjes.

Woorden in prenten : prentenboeken en het NT2-onderwijs / Coenen, Josee; Nout, Marion. - Vlissingen: Bazalt, 2012. - deel 1 (152 p.), deel 2 (149 p.), cd, cd-rom. - ISBN: 978-94-6118-119-0 Doelgroep: 3-8 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.3 woor | Turnhout: T 11.128 Deze woordenschatuitgave is bedoeld voor anderstalige en taalzwakke leerlingen in de kleuterschool. Woorden in prenten bevat een vereenvoudigde versie van tien bekende prentenboeken, bijvoorbeeld Rupsje Nooitgenoeg, Wil je mijn vriendje zijn?, Max en de Maximonsters en Plons! De vereenvoudigde verhalen vormen de kern van de vijftig woordenschatlessen (vijf lessen per titel) die Woorden in prenten biedt.

De lessen bestaan uit het aanbieden van inhoudswoorden en functiewoorden op een heldere en duidelijke manier, gevolgd door allerlei verwerkingsoefeningen en teken- en handvaardigheidactiviteiten.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 4

Het Frokkie en Lola Praatpakket. Woordenschatontwikkeling / [s.n.]. [S.l.]: Leskist, 2009., bevat: 18 gelamineerde praatplaten (in tweevoud), handleiding en cd-rom: 75,00 euro Doelgroep: 0-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.4 frok | Vindplaats Turnhout: T 11.86 Voor iedereen die met peuters en/of kleuters wil werken aan woordenschatontwikkeling op school, peuterspeelzaal, in de kinderopvang, of logopediepraktijk: 18 gelamineerde praatplaten, een uitgebreide handleiding met verhaaltjes, opzegversjes en tips, een CD-rom voor projectie of gebruik op digitaal schoolbord. Elke plaat geeft op herkenbare wijze een situatie neer. In de handleiding is per plaat een lijst met basiswoorden opgenomen. Daarbij staan een opzegversje, een aanwijsverhaaltje, een praatvraag en een aantal woordenschatvragen. Telkens met het doel de woordenschat te vergroten en de gespreksvaardigheden te oefenen.

Wijs met Woorden : een zesstappenaanpak voor het aanleren van schooltaal / Marzano, Robert J.; Joosten, Ellen; Riemens, Carola. - Vlissingen: Bazalt, 2011. – Doelgroep: 3-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.3 wijs | Vindplaats Turnhout: T 12.225 Met dit boek leren leerkrachten van de basisschool hoe ze door middel van een stappenplan de woordenschat van leerlingen kunnen vergroten. De achtergronden van Wijs met Woorden zijn gestoeld op onderzoek van Marzano en de uitgave A Six-Step Process for Teaching Vocabulary. Het is met name gericht op het aanleren van vaktaalwoorden, waardoor een grotere leerwinst wordt behaald op alle vakken. De methode bevat een woordenschatportfolio voor de leerling die ook een brug kan zijn naar de ouders in het kader van schooltaal.

2. Woordenschat Speel je wijs : woordenschat / Smegen, Irma; Bruinsma, Sanne. - Assen: Van Gorcum, 2014. - 200 p. (handboek), 200 praatplaten A4, 8 praatplaten A3. Doelgroep: 3-8 jaar URL: http://www.speeljewijs.vangorcum.nl/www/speeljewijs/ Vindplaats Antwerpen: or 4.1.3 spee | Vindplaats Turnhout: T 12.352 Speel je Wijs geeft woordenschatontwikkeling voor jonge kinderen op een speelse manier een stevige impuls. Wie veel woorden kent, kan gemakkelijker leren en een grote woordkennis is dan ook verbonden met schoolsucces. In dit boek vind je praktische tips en inspirerende lesideeën om kinderen van groep 1 t/m 4 (tweede/derde kleuterklas en eerste/tweede leerjaar) op elk niveau te ondersteunen in het uitbreiden van hun woordenschat. Spelen is taalbeleving; een effectieve manier om woordenschatontwikkeling te stimuleren. Je begrijpt woorden beter als je ze daadwerkelijk beleeft omdat je niet alleen je hoofd gebruikt, maar je hele lijf. Dat activeert meerdere delen in je hersenen en daardoor onthoud je ze beter.

Op woordenjacht : creatief en effectief werken aan woordenschatuitbreiding / Duerings, Jack; Van der Linden, Barbara; Schuurs, Uriël. - Antwerpen: Garant, 2011. - 132 p..

Doelgroep: 3-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.2 opwo | Vindplaats Turnhout: T 12.316 Dit boek biedt een handig overzicht van bestaande én nieuw ontwikkelde strategieën om aan woordenschatuitbreiding te doen in het basisonderwijs.

Het geeft informatie over het werken met woordenschatroutines, grafische modellen en visualisaties en coöperatieve werkvormen. Een groot aantal praktische en

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 5

inspirerende praktijkvoorbeelden wordt kort en krachtig uitgewerkt. Daarnaast is er aandacht voor de theoretische achtergronden van woordenschatonderwijs en is het boek te gebruiken als handleiding voor de implementatie op schoolniveau.

Woordenschatjes: talig met talenten in de kleuterklas / Taverniers, Chris; Michiels, Sofie; Vandenbroucke, Hugo. - Brussel: Politeia, 2015. - handleiding 173 p., 7 fiches.

Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.2 woor | Vindplaats Turnhout: T 11.148 "Woordenschatjes" geeft aan hoe leerkrachten talenten van kleuters en taalvaardigheid hand in hand kunnen laten gaan. Het eerste hoofdstuk behandelt talentontwikkeling en woordenschatverwerving. In het tweede hoofdstuk worden de 7 talenten met hun bijhorende basisleerervaringen en basiswoordenschat aangereikt.

Het derde hoofdstuk biedt verschillende evaluatiemogelijkheden. Het vierde hoofdstuk tenslotte duikt in de praktijk: er worden 14 praktijkvoorbeelden gepresenteerd waarbij wordt ingezet op woordenschat bij de kleuter vertrekkend vanuit een talentgericht aanbod. Bij het pakket horen 7 fiches waarin per talent de bijhorende basiswoorden en leerervaringen opgesomd worden om de leerkracht te ondersteunen bij het creëren van talige en uitdagende leersituaties.

Stenvertblok. NT2-blok. Woordenschat A. Toelichting en Antwoorden / Werkgroep NT2. - Baarn: Bekadidact, 1996. - 60 p., met: ill.. Doelgroep: 3-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.4 sten | Vindplaats Turnhout: T 12.106 De Stenvert NT2-bloks willen een aanvulling zijn op de gangbare NT2methodes. Zij bieden de mogelijkheid om de klassikaal aangebrachte woordenschat individueel in te oefenen. Elk blok bevat 60 pagina's met gevarieerde woordenschatoefeningen. Op iedere pagina zijn de woorden binnen een thema geplaatst. De opgaven zijn zo veel mogelijk zelf corrigerend, maar kunnen ook snel nagekeken worden met behulp van het antwoordenboekje. De NT2-bloks zijn gebaseerd op frequentiewoordenlijsten : deel A oefent de woordenschat voor de tweede en derde kleuterklas.

Met woorden in de weer. Praktijkboek voor het basisonderwijs / van den Nulft, Dirkje; Verhallen, Marianne. - Bussum: Coutinho, 2009. - 224 p.. Doelgroep: 5-18 jaar Vindplaats Antwerpen: Zomerscholen ; or 4.2.2 metw De auteurs presenteren in Met woorden in de weer een nieuwe aanpak voor intensieve woordenschatuitbreiding in de klas. Een geïntegreerde aanpak waarbij het systematisch uitleggen en gebruiken van woorden als een rode draad loopt door alle vakken, klassen en leerjaren. Ook is het mogelijk om binnen een groep te differentiëren. In elke situatie, elke groep en elk vak kunnen leerkrachten en leerlingen enthousiast met woorden in de weer. Er worden talloze voorbeelden, werkbladen, stappenplannen, tips en handreikingen gegeven om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Daardoor is Met woorden in de weer ook een heel praktische gids die (aankomende) leerkrachten de weg wijst naar een verbetering van het eigen woordenschatonderwijs.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 6

3. Luisteren Luisteren is leren : 28 lessen in luistervaardigheid voor de onderbouw, middenbouw, bovenbouw / Nagtegaal, P.. - Leiden: Ajodakt, 2003. - 87 p., met: handleiding, werkbladen, sleutel. - ISBN: 9074080-88-X. Doelgroep: 6-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 luis 28 kant-en-klare luisterlessen voor de eerste, tweede en derde graad.

Deze lessenserie introduceert een even eenvoudige als effectieve werkvorm. Verschillende werkvormen zijn mogelijk: per 2, in groepjes of klassikaal. Een persoon leest de tekst of opdracht voor. De ander(en) luistert, maakt de meerkeuzevragen of voert de opdracht uit. Zo zijn deze lessen in luisteren ook goed voor de concentratie. Elke map omvat lees-, werk- en antwoordenbladen waarmee de leerlingen zelfstandig aan de slag kunnen. U kunt naar behoefte kopiëren. Aansprekende teksten, gevarieerde oefeningen (o.a. luistervragen, woordenrijen en roosterdictees) vergroten de vaardigheid in functioneel luisteren in hoge mate.

Colorcards : outdoor sounds / [s.n.]. - [S.l.]: [s.n.], 2004., bevat: 40 foto's, handleiding, cd. - (Colorcards). - ISBN: 0-86388-521-7.

Doelgroep: 3-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 colo ; 'Geluiden buitenshuis' is een reeks van veertig verschillende geluiden op de cd met veertig bijbehorende afbeeldingen. De geluiden zijn in vier groepen van tien verdeeld: dier- en vogelgeluiden, activiteiten buitenshuis, pret buitenshuis en transport. Elke geluidengroep heeft een bijbehorende reeks van tien fotokaarten.

Sounds fun! Match the sounds and photos / [s.n.]. - Cambridge: LDA, 2007., bevat: 6 spelborden, 36 gekleurde fiches, 1 cd, handleiding Doelgroep: 3-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 soun Spel ter bevordering van luistervaardigheid en geschikt voor het bijbrengen van basiswoordenschat. Op elk van de zes kaarten staan foto's rond de volgende thema's: keuken, badkamer en slaapkamer, huis, tuin, hobby's binnenshuis en hobby's buitenhuis. Op de cd staan 25 luisteractiviteiten. Het is de bedoeling te herkennen bij welke foto's de verschillende geluiden thuishoren. Activiteiten 1 t/m 18 zijn geschikt voor 1 speler en variëren in moeilijkheidsgraad. Activiteiten 19, 20 en 21 zijn bedoeld om met 2 te spelen, activiteiten 22, 23 en 24 zijn bedoeld voor 4 spelers en activiteit 25 wordt met alle 6 de spelborden en 6 spelers gespeeld.

Spits je oren ! 25 tips over begrijpend luisteren / Strelitski, Karin; de Kloe, Anne-Marie. - Den Haag: HCO, 2011. - 25 p.. – Doelgroep: 0-4 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.2 spit Dit boekje in de serie 25 tips is bedoeld voor ouders en andere opvoeders, medewerkers uit de kinderopvang en kleuterleid(st)ers.

Het bevat een verzameling van praktisch advies, ideeën en spelvormen om het luisteren van jonge kinderen tussen 0 en 4 jaar te stimuleren

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 7

en de luisterhouding te verbeteren.

Fonemisch bewustzijn : werkmap voor leerkrachten van groep 1 en 2 van de basisschool / Huijbregts, Susanne; Förrer, Mariët. Amersfoort: CPS onderwijsontwikkeling en advies, 2008. - 235 p..

Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.5 fone | Turnhout: T 11.84 Fonemisch bewustzijn staat voor 'het bewustzijn van klanken in woorden'. In de taal/leesmethoden voor groep 1-2 van de basisschool komt dit onderwerp nauwelijks aan de orde. Dit terwijl diverse onderzoeken hebben aangetoond dat fonemisch bewustzijn de grootste voorspeller is voor het al dan niet goed leren lezen in groep 3 / 1ste leerjaar. In deze werkmap vindt u uitgebreide achtergrondinformatie, een leerlijn, oefeningen, een overzicht van oefenwoorden, een aantal controletaken en de mogelijkheid om de vorderingen van de leerlingen ten aanzien van fonemisch bewustzijn bij te houden en te registreren.

Hoorspel deel A, B en C : begrijpend luisteren voor groep 2 tot 5 van het primair onderwijs / de Haan, Ido; Mathijssen, Colette; Wopereis, Stefanie. - Rotterdam: CED-groep, 2013. - 28 p. (algemene handleiding), 81 p. (handleiding bij de lessen), 9 kopieerbladen, 30 verhaalplaten (5 per thema), 18 foto's bij moeilijke woorden, 4 pictogrammen, 2 stappenplannen. Doelgroep: 5-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.5 hoor Begrijpend luisteren is één van de belangrijkste aspecten van mondelinge taalvaardigheid, en kan ingezet worden als voorbereiding op begrijpend lezen. In de methode "Hoorspel" werkt u samen met de leerlingen toe naar de beheersing van diverse strategieën voor begrijpend luisteren. Bij elk thema staat een verhaal centraal. Hoorspel deel A is geschikt voor groep 2 (derde kleuterklas) van het basisonderwijs en groep 3 (eerste leerjaar) van het speciaal basisonderwijs. Het kan gebruikt worden naast de taalmethode die de leerlingen al gebruiken of als remediërend materiaal. Elk deel bestaat uit zes thema's waarbij steeds in vier (deel A) of vijf (deel B en C) lessen de diverse luisterstrategieën aan bod komen. Les 1 werkt aan luisterhouding, in les 2 voorspellen de leerlingen hoe het verhaal verder gaat, in les 3 is er aandacht voor het achterhalen van de betekenis van moeilijke woorden en in les 4 leren de leerlingen het verhaal samenvatten. Tot slot komt het stellen van vragen aan bod in de vijfde les. Op de bijhorende dvd staan alle luisterfragmenten per thema en worden ook de verhaalplaten getoond die bij het fragment horen.

Het grote Wat zeg je? spel / [s.n.]. - Hoeven: BubbelDeBub, 2007., bevat: handleiding, spelbord, 1 kleurendobbelsteen, 1 stippendobbelsteen, 6 pionnen, 116 woordkaartjes.

Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.4 watz | Turnhout: T 11.71 Dit spel is gebaseerd op de succesvolle auditieve taalmethode 'Wat zeg je?' voor de groepen 1 en 2 van de basisschool. In de uitgebreide handleiding worden 10 spelvormen beschreven.

Enkele taalaspecten die aan de orde komen zijn: auditieve discriminatie, auditieve analyse en synthese, geheugentraining, woordenschat, taalbegrip en zinsbouw. De handleiding bevat tevens een beginklankenlijst, een lettergrepenlijst en een rijmwoordenlijst. Uitgangspunt van 'Wat zeg je?' is, dat kinderen de leeraspecten van de auditieve taalontwikkeling niet ervaren als

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 8

een schoolvak, maar de oefeningen zien als leuke spelletjes. Met één speldoos kunnen diverse spellen naast elkaar gespeeld worden, waardoor meerdere kinderen (zowel individueel als in groepjes) tegelijkertijd met 'Het grote "Wat zeg je?' spel' kunnen spelen. Het aantal ingezette beeldkaartjes bepaalt zowel het niveau als de duur van het spel.

Pico-Piccolo leerspel. Luisteroefeningen. woordenschat Thema 1. Je eigen lichaam, thuis en op school/ thema 2. Zomaar een dag / [s.n.]. Assen: Optimumboek educatieve uitgeverij b.v., 2000., bevat: mapje met 16 kaarten, CD. - (pico-piccolo leerspel) Doelgroep: 3-8 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.6 pico Met dit zelfcontrolerend spel kunnen anderstalige nieuwkomers zelfstandig de woordenschat rond een bepaald thema oefenen. Die woordenschat moet dan wel eerst in de les behandeld zijn. De luisteroefeningen uit de pico-piccolo-reeks zijn bedoeld voor de jongst leerlingen, van tweede en derde kleuterklas.

Taalbeestje : een spel dat focust op de taalontwikkeling van kleuters / Cleve, Dorien. - Brugge: Die Keure, 2012. - spelregels, 1 speelbord, 6 scoreborden, 32 munten, 25 opdrachtkaarten, dobbelsteen, 4 pionnen, knijper. Doelgroep: 3-6 jaar URL: http://www.imm.diekeure.be Vindplaats Antwerpen: or 4.1.6 taal | Turnhout: T 11.123 Met dit spel oefenen de kinderen samen met het taalbeestje spelenderwijs hun taalvaardigheden - van rijmen, maken van samengestelde woorden, zoeken van woorden met dezelfde beginletter tot het splitsen van woorden in woordstukken.

3.

Mondeling taalgebruik

Mondeling Nederlands - nieuw / van den Berg, A.; Dalhuisen, M.; Klomps, S. ...[et al.]. - Rotterdam: CED-Groep, 2009. Doelgroep : 6 – 12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.4 mond Methode Nederlands voor anderstaligen in het basisonderwijs.

Doelstelling is leerlingen zo snel mogelijk taalvaardig te maken zodat zij het onderwijs in de reguliere groep kunnen volgen. Het biedt een compleet lesstofaanbod voor 36 lesweken, verdeeld over 4 cursussen. Elke cursus staat op een cd-rom en bevat de algemene handleiding, moduleoverzichten, lesbeschrijvingen, werkbladen, verhaalplaten, woordenschatplaatjes, woordkaartjes en woordenlijsten. Aan bod komen: mondelinge taalvaardigheid en woordenschat, het oefenen van alledaagse en schoolse taalfuncties en het leren kennen, onderscheiden en uitspreken van de klanken van het Nederlands. De verhaalplaten en woordenschatplaatjes van Mondeling Nederlands - nieuw zijn te gebruiken en in te zetten via een digitaal schoolbord. Volgende thema's komen aan bod: School, Wonen, Lichaam, Natuur, Werk en vrije tijd, Gevoelens, Feest. Ook is er een toets cd-rom.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 9

ToP : taalontwikkelingsprogramma / Dijkstra-Buitendijk , Willy; van Boggelen-Heutink, Ellen. - Velp: Logopediemateriaal.nl, 2012. - map 1 (181 p. + mapje met 4 stickervellen), map 2 (178a p.)

Doelgroep: 3-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.1 top Een taalontwikkelingsprogramma voor kinderen met een achterstand in de taalontwikkeling, maar ook om de normale spraak-taalontwikkeling van kleuters te ondersteunen en te stimuleren. ToP kan zowel bij de logopedie, als op school en thuis gebruikt worden. De oefeningen zijn duidelijk omschreven voor ouders, leerkrachten en begeleiders. Er zijn oefeningen voor de taalinhoud, de taalvorm en het taalgebruik, waarbij ook de pragmatiek uitgebreid aan bod komt. Het programma bestaat uit 2 mappen waarin ook spelmateriaal en de meegeleverde Muis Piep.

Bas spreekt een woordje mee. Handleiding en materialenkist / van Dijk-Plette, B.; van Gennep-Grijzenhout, A.; Huisman-Selles, J. ; et al. - Heerenveen: Uitgeverij Groen Educatief, 2006.

Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.6 bass Bas spreekt een woordje mee is een programma voor begeleiding van kinderen met een taalachterstand. Het uitgebreide pakket is gericht op de individuele begeleiding van kinderen van 3 tot en met 6 jaar met een taalachterstand, maar is eveneens handzaam in kleine groepjes. Het programma is ook heel goed te gebruiken voor allochtone leerlingen en kinderen in het speciale basisonderwijs. Bas spreekt een woordje mee is gericht op diverse aspecten van de taalontwikkeling: gestimuleerd worden, woordenschat, woordvorming, zinsbouw en geheugen. Spreek- en luistervaardigheid komen op een speelse manier aan de orde.

Alle onderdelen zijn gedifferentieerd naar drie niveaus.

De Spraakwaterval 6+, 8+ en 10+: 50 sprankelende spreekopdrachten / Pollet, Frank. - EFD, 2009. - 94 p.

Doelgroep: 6-12 jaar Vindplaats Antwerpen : or 4.2.2 | Turnhout: T 12.211 De Spraakwaterval biedt kant-en-klaar materiaal voor de oefening van spreekvaardigheid. 50 uitgewerkte opdrachten met nuttige tips en interessante weetjes. De Spraakwaterval besteedt aandacht aan expressie, sociale vaardigheden (zelfredzaamheid en assertiviteit), en vooral humor. De map heeft individuele en groepsopdrachten, voorbereide en geïmproviseerde opdrachten, werk van kortere en langere adem, en dat alles thematisch en systematisch gerangschikt.

Opdrachten komen onder andere voort uit grappige krantenknipsels, dialogen, horoscopen en gedichten.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 10

Babbeldoos : Spelen met talige elementen / [s.n.] / Opbouwwerk Maasmechelen. - Leuven / Apeldoorn, Garant, 2000.

Doelgroep: 6-7 jaar Vindplaats Antwerpen : or 4.2.5 babb | Turnhout: T 12.112 Bedoeling van Babbeldoos is via spel taal in interactie uit te lokken bij kinderen zonder dat zij er zich van bewust zijn met taal bezig te zijn. Alle activiteiten worden door de kinderen ervaren als spel en niet als taal leren. Babbeldoos is bestemd voor kinderen die taalzwak zijn, zowel autochtone als allochtone, en richt zich in de eerste plaats tot kinderen van het eerste en tweede leerjaar. De Babbeldoos is opgedeeld in tien thema's : mijn buurt, vuur, voeding, vervoer, natuur, kunst, beeld en geluid, boeken, water, sprookjes. Er is geen speciale volgorde voorzien, maar elk onderdeel heeft wel een vast stramien met een (spectaculaire) startactiviteit, een voorleesmoment, gezelschapsspelletjes, een knutselmoment, een oudermoment en een slotactiviteit.

Klinkende klanken / Pans, Ria. - Wielsbeke: De Eenhoorn Educatief, 2001. - 44 p.

Doelgroep: 3-12 jaar Vindplaats: or 4.2.5 klin Klinkende klanken kan een hulp zijn om klanken aan te leren en in te oefenen op de verschillende niveaus, gaande van het klankniveau tot de spontane spraak. De ringmap bevat een introductiefiche met de gebruikte tekens bij de mondstand-tekeningen en 44 dubbelgevouwen werkfiches over de klanken die het Nederlands rijk is. Elke fiche bevat een tekening van de mondstand, een oefentekst en een grote kleurenillustratie waarin elementen met de bedoelde klank veelvuldig voorkomen. Zowel logopedisten, kleuterleidsters als leerkrachten kunnen deze map gebruiken om kinderen op een plezierige manier vertrouwd te maken met de klanken van de Nederlandse taal.

Ko heeft praatjes: Woordenschat bij Veilig leren lezen. / Projectteam Uitgeverij Zwijsen. - Tilburg: Zwijsen, 2007.

Doelgroep: 6-7 jaar Vindplaats: or 4.2.5 kohe "Ko heeft praatjes" is voor groep 3/ eerste leerjaar en sluit aan bij "Veilig Leren Lezen". Het is, net zoal “Ik & Ko” en “Puk & Ko” een geïntegreerde NT1/NT2-methode voor gebruik in een reguliere groep en hierdoor geschikt voor meertalige groepen. De groep kinderen voor wie Nederlands niet de eerste taal is krijgt specifieke aandacht. Het algemene doel van de methode is het vergroten van de Nederlandse taalvaardigheid, met nadruk op de mondelinge taalontwikkeling en het uitbreiden van de woordenschat. De methode bestaat uit een handleiding en drie spellen: Bij elkaar!, Raden maar!

En Verstoppertje.

Instrument voor het in kaart brengen van de beginsituatie van de school m.b.t. mondelinge vaardigheden Kleuteronderwijs / Centrum voor Taal en Onderwijs. - Leuven: Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013. - 46 p.

URL: http://goo.gl/Ud4MaH Vindplaats Antwerpen: ro 2 inst | Turnhout: T11.129 Dit instrument vertrekt van 12 cruciale vragen in verband met taalbeleid. De bundel geeft tips en handvatten om met deze vragen aan de slag te gaan.Maak samen met de andere leden van het

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 11

taalkernteam deze grondige analyse en stippel een taalbeleidsplan uit op maat van jouw kleuterschool.

Instrument voor het in kaart brengen van de beginsituatie van de school m.b.t. mondelinge vaardigheden Lager Onderwijs / Centrum voor Taal en Onderwijs. - Leuven: Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013. - 47 p.

URL: http://goo.gl/VSukyM Vindplaats Antwerpen: ro 2 inst | Vindplaats Turnhout: T 12.317 Dit instrument vertrekt van 12 cruciale vragen in verband met taalbeleid. De bundel geeft tips en handvatten om met deze vragen aan de slag te gaan.Maak samen met de andere leden van het taalkernteam deze grondige analyse en stippel een taalbeleidsplan uit op maat van jouw school.

LOGO-Art : lange woorden / Baarda, Diana; de Boer-Jongsma, Neeke; Haasjes-Jongsma, Wenda. - [S.l.]: Logo-Start, 2011. - 90 p.. - (LOGO-Art). Doelgroep: 3-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 logo LOGO-Art. Lange Woorden bestaat uit een ruime hoeveelheid lange woorden geselecteerd op aantal lettergrepen en op plaats van klemtoon in het woord; daarnaast woorden met be, ge, en ver. Praktisch en aantrekkelijk oefenmateriaal voor training van de uitstempeling en articulatie van lange woorden. Ook geschikt als aanvulling in het (dyslexie)onderwijs.

4.

Lezen

Mol en beer : handleiding NT2-poot / Algoet, Ine; Dusselier, Janneke; Roothooft, Daniëlle; Heylen, Jan. - Brugge: die Keure, 2010.

Doelgroep: 5-8 jaar Vindplaats: or 4.2.4 mole In deze map steken lesactiviteiten voor anderstalige kinderen die het Nederlands nog onvoldoende beheersen om te leren lezen. Ze lopen parallel met de lessen van thema 1 tot en met thema 5. Met de specifieke aanpak van de Total Physical Response-methode leren deze kinderen woorden en eenvoudige taalstructuren. Dit alles gebeurt op basis van demonstreren en nadoen. De map bevat naast de handreiking voor de leerkracht, ook een didactische dvd en heel wat illustratie- en beeldmateriaal. Ook bruikbaar in de derde kleuterklas of de zomerschool!

Lezen doe je overal: Een methode aanvankelijk lezen in het Nederlands voor allochtone neveninstromers / [s.n.] / Het Projectbureau. - Tilburg, Zwijsen, 1996.

Doelgroep : 10-14 jaar Vindplaats Antwerpen : or 4.2.6 leze | Turnhout: T 13.33 Methode aanvankelijk lezen voor anderstalige kinderen die nooit hebben leren lezen of die hebben leren lezen in een ander schrift. De cursus sluit aan bij 'Veilig leren lezen' maar kan ook apart gebruikt worden.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 12

Drie Sterren Lezen : een instructiemethode voor zwakke lezers / Van Elsacker, Willy; Korst, Peter. - Den Haag: HCO, 2008. - 19 p. + 7 bijlagen/kopieerbladen, met: cd-rom. – Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 drie Voor kinderen bij wie de ontwikkeling van het technisch lezen stagneert, heeft het HCO een nieuwe aanpak: het Drie Sterren Lezen. Via individuele aandacht, het aanleren van leesstrategieën én een stimulerend beloningssysteem zorgt deze instructiemethode ervoor dat kinderen weer zin krijgen in lezen. Drie Sterren Lezen is een instructiemethode waarbij kinderen gedurende een periode van gemiddeld tien weken dagelijks door de groepsleerkracht een kwartier individueel begeleid worden bij het lezen. Het kind leert hierbij vooral zélf leesstrategieën te gebruiken. De werkwijze is met name geschikt voor kinderen die de eerste stadia van het aanvankelijk lezen achter de rug hebben en bij wie de ontwikkeling van het lezen stagneert. De aanpak is geschikt voor kinderen in het basisonderwijs en voor kinderen in het speciaal basisonderwijs. Het docentenmateriaal bij Drie Sterren Lezen bestaat uit een uitgebreide handleiding, de lijst Leesproblemen, voorbeelden van strategiekaarten, planningsformulieren en een diploma. Bij het materiaal hoort ook een cd-rom met daarop de bijlagen en een instructiefilmpje.

Taakgericht Remediërend Lezen. Tweede en derde leerjaar / Devlieger, Mieke; Huijbregts, Suzanne; Jaspaert, Koen; et al.. - Leuven: Steunpunt Nt2, 1999. - veelv. gepag.. Doelgroep: 7-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.7 taak | Vindplaats Turnhout: T 12.17 Lesmateriaal voor leesremediëring, dat zich bij voorbaat richt tot allochtone en autochtone leerlingen van het tweede en derde leerjaar, met een algemene niveauachterstand met betrekking tot lezen. Er wordt geïntegreerd gewerkt aan technisch lezen, begrijpend lezen en leesmotivatie. Het lesmateriaal is bedoeld om kleine groepjes zwakke lezers een intensieve, taakgerichte 'leesimpuls' te geven. Dit gebeurt gedurende een korte periode buiten de reguliere klas, in een groepje van vier leerlingen.

Leesprikkels : Lesmateriaal voor begrijpend lezen in het eerste leerjaar/ Linsen, Barbara; Timmermans, Saskia; Vandenbroucke, Mieke ...[et al.]. - Antwerpen, Maklu, 2001.

Doelgroep: 6-8 jaar Vindplaats Antwerpen : or 4.2.7 lees | Turnhout: T 12.14 Via dit eerste deel uit de reeks 'Lees(s)lang' krijgen de leerlingen interactieve en taakgerichte leeskansen: ze lossen raadsels op, voeren instructies uit, stellen stripverhalen samen, gaan op schattenjacht, ... 'Leesprikkels' bundelt 30 lessen voor begrijpend lezen in het eerste leerjaar. Het materiaal is ook geschikt voor groepen van een vergelijkbaar niveau in het buitengewoon onderwijs. Het bevat ook praktische tips voor leerkrachten die zelf soortgelijke activiteiten willen ontwikkelen. 'Leerprikkels' is naast elke leesmethode te gebruiken.

Leesfestijn: / VBB-Voorrangsbeleid Brussel. - Antwerpen: Garant, 2003.

Doelgroep: 10-11 jaar Vindplaats Antwerpen : or 4.2.7 lees | Turnhout: T 12.13 In dit deel vinden leerkrachten 23 leestaken die leerlingen uitdagen om met plezier te lezen en de bijhorende motiverende opdrachten op te lossen. Deze taken zijn bedoeld voor het vierde leerjaar.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 13

Leesschat: / VBB-Voorrangsbeleid Brussel. - Antwerpen: Garant, 2001.

Doelgroep: 9-10 jaar Vindplaats Antwerpen : or 4.2.7 lees | Turnhout: T 12.11 Deze uitgave biedt uitdagende leesteksten waardoor kinderen, via motiverende opdrachten, hun leesvaardigheid kunnen verhogen. Deze 24 kant-en-klare leesactiviteiten voor begrijpend lezen zijn bedoeld voor het derde leerjaar.

Spelend lezen. / [s.n.] / OVGB-Limburg. - Leuven / Apeldoorn, Garant, 2000.

Doelgroep: 7-9 jaar Vindplaats Antwerpen : or 4.2.7 spel | Turnhout: T 12.08 Dit boek bevat 18 uitgewerkte lessen, die het best gebruikt kunnen worden in het tweede en derde trimester van het eerste leerjaar en bij het begin van het tweede leerjaar. De volgorde van de lesschema's is willekeurig. Ze verschillen wel in moeilijkheidsgraad. Doel is de kinderen vlot en correct technisch te leren lezen, maar ook om van in het begin aandacht te besteden aan begrijpend lezen en het leesplezier en de leesmotivatie te bevorderen.

5.

Schrijven Pennentrek 1 en 2. / Dams, L.; Mertens, K. – Antwerpen:de Boeck, 2011.

Doelgroep: 6-7 jaar Vindplaats : or 4.2.6 penn Pennentrek wil kinderen op een snelle en eenvoudige manier een rendabel en leesbaar handschrift aanleren. De opbouw is geleidelijk en constructief, met mogelijkheden tot differentiatie en remediëring en zowel functionele als creatieve opdrachten.

Ik pen! / Van Gils, Maria. - Antwerpen: Zwijsen-Infoboek, 2004.

Doelgroep: 6-7 jaar Vindplaats: or 4.2.6 ikpe Deze nieuwe methode maakt komaf met overbodige krullen en krampachtige vormen. Ze ontwikkelt zich in logische stapjes, en volgens de ergonomie. Schrijven gaat als vanzelf. In 'Ik pen!' zijn nieuwe didactische inzichten op het gebied van schrijven verwerkt. Heel veel aandacht is er voor het proces: hoe schrijft het kind, welke houding heeft het kind en hoe kan de leerkracht bijsturen. Vanaf leerjaar 3 is er veel aandacht voor het automatiseren en in leerjaar 4 werkt men aan het temposchrijven. Met de materialen van 'Ik pen!' komt de auteur tegemoet aan de specifieke noden van het schrijfonderwijs in Vlaanderen. 'Ik pen!' biedt een doorgaande lijn van leerjaar 1 tot en met leerjaar 4. Het kleuterdeel van de methode Pennenstreken kan als voorloper gebruikt worden.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 14

Schrijfdans : van abstracte bewegingen tot concrete lijnen. Deel 1, 2 en 3 / Oussoren-Voors, Ragnhild. - Rotterdam, Uitgeverij Schrijfdans, 2008.

Doelgroep: 4-8 jaar Vindplaats: or 4.1.5 schr Schrijfdans is een nieuwe bewegingsmethodiek die kinderen leert schrijven vanuit de totaliteit, d.w.z. met lichaam en ziel. De doelstelling is om het verband tussen lichamelijke en schriftelijke uitdrukkingsbewegingen d.m.v. de grove en fijne motoriek te leren kennen en aanvoelen. Kort gezegd: in de lucht en op papier.

Schrijfkriebels: Handboek voor bewegingservaringen in het platte vlak / Derwig, Monique. - Valkenburg aan de Geul: Franciscusoord Mytylschool, 2002 Doelgroep : 5 - 8 Vindplaats : or 4.2.6 schr 'Schrijfkriebels' is bedoeld voor de onderbouw van zowel regulier als speciaal onderwijs. Het kan gebruikt worden als voorbereiding op het schrijven, om schrijfproblemen te voorkomen en als schrijfremediëring. De oefeningen kunnen in groepjes maar ook individueel worden gedaan. Om de achtergrond van de praktische oefenstof toe te lichten is enige theoretische informatie over de leerpsychologie opgenomen. De oefeningen zijn in acht thema's ondergebracht en zijn vooral procesgericht. Het gaat niet primair om het resultaat, maar om de bewegingservaringen van het kind. Bij dit boek hoort een cd met muziek en liedjes die de oefeningen ondersteunen

Schrijf ze! Kenningsmakingsset M L XL XXL / De Pelseneer, Reine; Winkels, Femke; Vermeulen, Moniek; Pollet, Frank. - [S.l.]: uitgeverij EFD, 2011. Doelgroep: 9-12 jaar Vindplaats: or 4.2.8 schr Schrijf Ze! brengt een uniek leermiddel: magazines voor 3de, 4de, 5de, 6de lj en 1ste gr(B)(T)SO), waarin leerlingen leren schrijven. In 4 boekjes met telkens 10 opdrachten worden niet enkel teksten geschreven, maar wordt ook nagedacht over 10 verschillende tekstsoorten. De introductie van elke tekstsoort gebeurt aan de hand van een voorbeeldtekstje waaruit de typische kenmerken van de tekstsoort worden gedistilleerd. Daarna volgen een creatieve opdracht, ruimte om die opdracht uit te werken én plaats voor feedback en herwerking. Dat alles met concrete tips en trucs van de schrijvers.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 15

Het Schrijfpaleis: Motiverende schrijftaken voor de lagere school / Geerts, Martien; Timmermans, Saskia; Van den Branden, Kris...[et al.]. Leuven: Steunpunt NT2, 2004.

Doelgroep: 6-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.8 schr | Turnhout: T 12.163 'Het Schrijfpaleis' is flexibel te gebruiken naast elke taalmethode.

Schrijftaken kunnen geïntegreerd worden in de taallessen, maar ook in lessen wereldoriëntatie of muzische vorming. 'Het Schrijfpaleis' bundelt 25 schrijftaken voor het eerste tot en met het zesde leerjaar. Het materiaal is ook geschikt voor groepen van een vergelijkbaar niveau in het buitengewoon onderwijs. De motiverende schrijftaken werden ontwikkeld in samenwerking met leerkrachten. De taken leiden de leerlingen naar de eindtermen schrijven voor het basisonderwijs. De leerlingen schrijven brieven, instructies, verhalen, informatieve teksten, ... voor een echte lezer en met een duidelijk doel voor ogen. Naast 25 kant-en-klare schrijftaken vinden leerkrachten heel wat voorbeelden van leerlingproducten en concrete informatie over hoe ze leerlingen best kunnen ondersteunen tijdens en na het schrijven. Ook krijgen ze tips aangereikt over hoe ze in de klas en op school een schrijfrijk klimaat kunnen creëren, o.a. via de integratie van ICT en hoeken- en contractwerk.

6.

Rekenen

Kwint. / CED-groep. - Rotterdam: Uitgeverij Partners, 2004.

Doelgroep: 7-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.4 kwin | Turnhout: T 12.174 Kwint is ontwikkeld voor allochtone nieuwkomers tussen 7 en 12 jaar.

Kwint is een gedifferentieerd pakket realistische rekenmodules, ontwikkeld voor nieuwkomers in het primair onderwijs. Hierin maken ze kennis met de belangrijkste basisvaardigheden van rekenen. In Kwint wordt rekening gehouden met de geringe taalvaardigheid van de doelgroepoep, maar ook met de eerder opgedane rekenervaring. Er wordt gewerkt in niveaugroepen, waarbij de lessen bestaan uit een instructiegedeelte en een deel zelfstandig werken. Kwint bevat bovendien diagnostische activiteiten voor de intake en controletaken per niveaugroep.

Doorstroomprofielen geven aan hoe de leerling kan instromen in de reguliere rekenmethode.

Rekenwonders : rekenprentenboek : rekenen met... / Yeap, Ban Har; Kopmels, Pascale; Kuipers, Mignon. - Moorsele: FingerPrint, 2012. - 32 p.(per boekje), 17 p. (handleiding), 6 activiteitenkaarten, 6 werkbladen (downloads).

Doelgroep: 3-8 jaar URL: http://tinyurl.com/c44t65y Vindplaats Antwerpen: or 4.1.3 reke | Turnhout: T 11.115 Deze serie bevat 6 prentenboeken. In ieder prentenboek staat een sprookje, fabel of versje centraal. De teksten bieden aanknopingspunten voor rekenen en wiskunde. Onderaan de pagina's staan suggesties voor korte, rekenkundige activiteiten bij het verhaal. De rekenprentenboeken zijn ontwikkeld om jonge kinderen met een stevige reken-wiskunde basis naar het eerste leerjaar te laten gaan. Ook bruikbaar voor anderstalige nieuwkomers. Op de website van Bazalt HCO kun je werkbladen bij de prentenboeken downloaden.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 16

Rekenboog.zml : meetbegrippen 4-8 jarigen / Boswinkel, Nina; Veltman, Ans; Verbruggen, Iris; Figueiredo, Nisa. - [S.l.]: Rekenboog.zml, 2011. - 45 p.. - (Rekenboog.zml : betekenisvol rekenen-wiskunde voor zeer moeilijk lerenden) Doelgroep: 7-12 jaar URL: http://www.rekenboog.nl Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 reke Dit katern behoort tot de reeks betekenisvol rekenen-wiskunde voor zeer moeilijk lerenden, te vinden op rekenboog.nl. In dit deel staan lessen over realistisch reken-wiskundeonderwijs rond meten. Groot-klein, veel-weinig, dik-dun, langkort, zwaar-licht en hoog-laag komen aan bod in verschillende activiteiten.

Rekenboog.zml : thema ziek en gezond : themalessen voor 8-12 jarigen / de Hair, Dineke; Hoogendijk, Wim; Schoondermark, Francien. - [S.l.]: Rekenboog.zml, 2010. - 39 p.. (Rekenboog.zml : betekenisvol rekenen-wiskunde voor zeer moeilijk lerenden) Doelgroep: 7-12 jaar URL: http://www.rekenboog.nl Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 reke Dit katern behoort tot de reeks betekenisvol rekenen-wiskunde voor zeer moeilijk lerenden, te vinden op rekenboog.nl. In dit deel staan lessen over realistisch reken-wiskundeonderwijs binnen de context van het thema : Ziek en gezond. Optellen, aftrekken, splitsen en delen komen aan bod bij volgende onderwerpen : Naar de dokter, medicijnen, in de wachtkamer, tanden en kiezen.

Knoop het in je oren. Handleiding rekenen / Schoenmaker, Alette; Schoondermark, Francien.

- Rotterdam: Partners, 2001. - 82 p.. - ISBN: 90-5819-099-4.

Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.1 knoo De reken- en wiskundeactiviteiten voor groep 1 (tweede kleuterklas) en voor groep 2 (derde kleuterklas) rond 'tellen en getalbegrip', 'meten en vergelijken' en 'meetkunde' sluiten naadloos aan op "Knoop het in je oren" en "Laat wat van je horen". Ook in deze voorloper voor realistisch rekenen -wiskunde maken Brahim, Samira en Yok en al hun vriendjes van alles mee binnen hetzelfde thema. Nu echter aan de hand van avonturen binnen rekenen-wiskunde. Omdat gebruik gemaakt wordt van de woorden die kinderen al geleerd hebben in de woordenschatlessen, kunnen de kinderen zich echt inleven in de wiskundige contexten. Er is uitgegaan van twee keer per week een gerichte groepsactiviteit van ongeveer 20 á 25 minuten.

Voor groep 1 sluiten de activiteiten aan op de thema's van "Knoop het in je oren" en voor groep 2 sluiten de activiteiten aan op de thema's van "Laat wat van je horen".

Laat wat van je horen. Handleiding rekenen/ Schoenmaker, Alette; Schoondermark, Francien.

- Rotterdam: Uitgeverij Partners, 2001. - 86 p.. - ISBN: 90-5819-098-6 Doelgroep: 5-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.1 laat De reken- en wiskundeactiviteiten voor groep 1 (tweede kleuterklas) en voor groep 2 (derde kleuterklas) rond 'tellen en getalbegrip', 'meten en vergelijken' en 'meetkunde' sluiten naadloos aan op "Knoop het in je oren" en "Laat wat van je horen". Ook in deze voorloper voor realistisch rekenen -wiskunde maken Brahim, Samira en Yok en al hun vriendjes van alles mee binnen hetzelfde thema. Nu echter aan de hand van avonturen binnen rekenen-wiskunde. Omdat gebruik gemaakt wordt van de woorden die kinderen al geleerd hebben in de woordenschatlessen, kunnen de kinderen zich echt inleven in de wiskundige contexten. Er is uitgegaan van twee keer per week een gerichte groepsactiviteit van ongeveer 20 á 25 minuten.

Voor groep 1 sluiten de activiteiten aan op de thema's van "Knoop het in je oren" en voor groep 2 sluiten de activiteiten aan op de thema's van "Laat wat van je horen".

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 17

7.

Toetsen

Praatjes peilen: Spelenderwijs peilen en stimuleren van mondelinge taalontwikkeling bij jonge kinderen / Langberg, Mieneke; Blockhuis, Chantal. Enschede: SLO (Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), 2014. - 61 p. + bijlagen Doelgroep: 3-6 jaar URL: http://www.slo.nl/downloads/2014/praatjes-peilen.pdf/ Vindplaats Antwerpen: or 4.1.4 praa Vindplaats Turnhout: T 11.137 In de map Praatjes peilen vinden leerkrachten de ondersteuning om spelletjes doelgericht in te zetten voor het peilen van de mondelinge taalontwikkeling. Het uitgangspunt is dat het kind zich niet onder druk gezet voelt, maar bezig is met spelactiviteiten terwijl de leerkracht de ontwikkeling op systematische wijze volgt.

Genormeerde Kleutertests / Dudal, Paul. - Brussel: VCLB Service, 2003. - 94 p., met: cd-rom achteraan in het boek. - ISBN: 90-77085-39-4: 20,40 euro Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.7 geno ; or 4.2.10 geno Deze bundel verzamelt vier handleidingen bij korte, gestandardiseerde, individuele tests die een niveaubepaling geven van de cognitieve ontwikkeling van jonge kinderen op vier domeinen: taalbegrip, auditief geheugen, woordvlotheid en voorbereidend rekenen. De tests zijn vooral geschikt voor gebruik in de periode midden 2de tot midden 3de kleuterklas.

KOBI-TV. Kleuterobservatie-instrument Taalvaardigheid / Gysen, Sara; Rossenbacker, Kathleen; Verhelst, Machteld. - Leuven: Steunpunt Nt2, 1999., bevat: instructieboek, achtergrondenboek. - ISBN: 90-75511-17-5: 135,10 euro Doelgroep: 3-6 jaar URL: http://www.cteno.be/index.php?idMenu=116&id_materiaal=417 Vindplaats Antwerpen: or 4.1.7 kobi Vindplaats Turnhout: T 11.29 KOBI-TV, of het Kleuterobservatie-instrument Taalvaardigheid is een instrument om de taalvaardigheid van kleuters in de tweede kleuterklas te observeren, te evalueren en te vergelijken met de taalvaardigheid van leeftijdgenootjes. Dit instrument bestaat uit een reeks van 27 opdrachten die gerangschikt zijn volgens stijgende moeilijkheidsgraad op een implicationele schaal. Om de opdrachten uit te voeren, moeten de kleuters een beroep doen op hun taalvaardigheid. Het zijn reële gebruikssituaties waarbij een beroep wordt gedaan op de productieve, maar vooral op de receptieve taalvaardigheid van de kleuter. De kleuterleidster bepaalt met een minimum aan materiaal en op relatief korte termijn welk taalvaardigheidsniveau de kleuter op dat moment heeft.

Protocol leesproblemen en dyslexie voor groep 1 en 2 / Wentink, Hanneke; Verhoeven, Ludo; Van Druenen, Maud. - Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands, 2011. - 140 p.. - ISBN: 978-90-814613-5-1: 49,08 EUR Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.7 prot Doel van de protocollen is een zo goed mogelijke begeleiding van leerlingen met (dreigende) leesproblemen. De protocollen leggen duidelijk uit wat de oorzaken en de gevolgen zijn van dyslexie. Het geeft een goed beeld van waar een kind met dyslexie tegenaan loopt en hoe een school daarop kan inspelen.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 18

Dit katern geeft leerkrachten en leesspecialisten (intern begeleiders, remedial teachers, logopedisten) handvatten voor het vroegtijdig signaleren en effectief begeleiden van kleuters die achterblijven in hun ontwikkeling van beginnende geletterdheid.

Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen : Cito Volgsysteem : taal voor peuters / Papenburg, Ilse; op den Kamp, Marieke; Lansink, Nienke. - Arnhem: Cito, 2010. - 90,10 EUR Doelgroep: 0-4 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.7 taal Met de toets Taal voor peuters kunt u de vorderingen op het gebied van de taalontwikkeling van peuters volgen. De toets bevat opgaven over passieve woordenschat, definitievaardigheid, kritisch luisteren en actieve woordenschat.

U neemt de toets bij iedere peuter individueel af. Als u dat bij alle kinderen uit uw klas doet, kunt u een klasoverzicht maken. Het toetspakket Taal voor peuters bestaat uit een toetsmap met handleiding, een opgavenboek en verschillende registratieformulieren. Deze registratieformulieren kunt u kopiëren.

Primair onderwijs : Cito Volgsysteem : Taal voor kleuters : groep 1 en 2 / Papenburg, Ilse; Lansink, Nienke. - Arnhem: Cito, 2009. -: 62,80 EUR Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.7 taal De toetsen geven inzicht in de vorderingen van individuele leerlingen, maar ook van de ontwikkeling van de klas als geheel en van het onderwijs bij u op school. De toetsen zijn ook geschikt voor het buitengewoon onderwijs. In de toets zijn opdrachten opgenomen over passieve woordenschat en kritisch luisteren. De toets voor oudste kleuters bevat verder nog opdrachten over klank en rijm, eerste en laatste woord horen, schriftoriëntatie en auditieve synthese. Het toetspakket Taal voor kleuters bestaat uit een toetsmap met handleiding, toetsmateriaal, verschillende registratieformulieren, een inhoudsverantwoording en een handleiding digitaal.

Taaltoets Alle Kinderen. Groep 1 tot en met 4 / Verhoeven, Ludo; Vermeer, Anne. - [S.l.]: CITO, 2001.: 132,28 euro Doelgroep: 3-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.7 taal De Taaltoets Alle Kinderen is een diagnostische toets voor de mondelinge vaardigheid Nederlands bij kinderen in de onderbouw van het lager onderwijs. De toets is bedoeld om taalleerproblemen van kinderen in de leeftijd van 4 tot 9 op te sporen en te diagnosticeren. In de eerste plaats gaat het om kinderen die het Nederlands als moedertaal verwerven, daarnaast behoren kinderen die het Nederlands als tweede taal leren uitdrukkelijk tot de doelgroep.

TALK. Taalvaardigheidstoets Aanvang Laatste Kleuterklas / Steunpunt Nederlands als Tweede taal. - Leuven: Steunpunt Nt2, 1995., - ISBN: 90-75511-04-3: 39,36 euro Doelgroep: 3-6 jaar URL: http://www.teno.be/index.php?idMenu=116&id_materiaal=419 Vindplaats Antwerpen: or 4.1.7 talk Vindplaats Turnhout: T 11.30 De TALK moet als toets vooral gezien worden in samenhang met de TAL (Taalvaardigheidstoets Aanvang Lager onderwijs)zie verder in deze lijst. De TALK geeft de TAL-gebruiker de mogelijkheid om een jaar eerder te anticiperen op taalvaardigheidsproblemen in het eerste leerjaar.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 19

Toetspakket Beginnende geletterdheid / Beenink, Joke; Verhagen, Wim; Aarnoutse, Cor. - Amersfoort: CPS, 2008. -. - ISBN: 978-90-6508-597-9: 87,91 euro Doelgroep: 3-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.7 toet ; Vindplaats Turnhout: T 11.127 Met dit toetsenpakket kunnen leerkrachten van groep 1 (tweede kleuterklas) tot en met 3 (eerste leerjaar) kinderen opsporen die uitvallen op het gebied van beginnende geletterdheid en actie ondernemen om hier iets aan te doen. Zij kunnen zodoende leesproblemen voorkomen, want beginnende geletterdheid is een belangrijke voorwaarde voor een goede leesstart. Naast een handleiding bevat het pakket tien kindvriendelijke toetsen die vanaf april in groep 1 tot en met oktober in groep 3, individueel of in groepjes, kunnen worden afgenomen. De toetsen hebben betrekking op de belangrijkste onderdelen van beginnende geletterdheid: woordenschat, fonologisch bewustzijn, letterkennis, benoemsnelheid.

Woordenschat groep 3 : primair onderwijs : Cito Volgsysteem (LOVS) / van Berkel, Saskia; Alberts, Nicole. - Arnhem: Cito, 2009. - 46 p. (handleiding), 23 p. (opgavenboekje M3), 23 p. (opgavenboekje E3), 11 p. (registratieformulieren), 20 p. (inhoudsverantwoording), 6 p. (handleiding digitaal): 62,35 EUR Doelgroep: 5-8 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 woor Woorden en hun betekenis staan centraal bij het lezen, luisteren, schrijven en spreken. De omvang van de woordenschat en de diepte van de woordkennis van leerlingen nemen door de jaren heen toe. Maar vinden deze ontwikkelingen bij uw leerlingen ook in voldoende mate plaats? Om dit in de gaten te houden, gebruikt u de toetsen Woordenschat. De woorden die in de toetsen aan bod komen, zijn geselecteerd uit een woordfrequentielijst. Dit zijn woorden die voorkomen onder andere in lesmethoden, jeugdboeken en in het taalaanbod van de leerkracht. De toetsen bevatten opgaven rondom betekenis en betekenisrelaties. U kan de toetsen ook digitaal afnemen.

Grip op leesbegrip : toetsen en evalueren van begrijpend luisteren en begrijpend lezen / van de Mortel, Karin; Förrer, Mariët. - Amersfoort: CPS, 2013.

- 175 p., cd-rom. - ISBN: 978-90-6508-653-2: 45 EUR Doelgroep: 3-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 grip Dit handboek helpt leerkrachten van groep 1 (tweede kleuterklas) tot en met 8 (zesde leerjaar) in het basisonderwijs meer zicht en grip te krijgen op de ontwikkeling van het leesbegrip bij kinderen. Het boek bevat werkvormen, technieken en instrumenten die leerkrachten tijdens de les kunnen gebruiken om te checken of leerlingen goed begrijpen wat ze lezen of beluisteren en hun instructie daarop afstemmen. Deze staan ook op de cd-rom. De auteurs geven ook mee wat er op schoolniveau nodig is om de leesontwikkeling van leerlingen op deze manier te volgen en te stimuleren.

Kindportfolio's in theorie en praktijk / Poos, Esther. - [S.l.]: Onderwijs Maak Je Samen, 2011. - 63 p.. - ISBN: 978-90-817484-0-7: 29,08 EUR Doelgroep: 3-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 kind De reader Portfolios in theorie en praktijk geeft handvatten bij het vormgeven van een kindportfolio. Zo geeft het mogelijkheden in welke stappen een portfolio ingevoerd kan worden. op welke manier een school het doel van kindportfolios kan definiëren.

Het laat verschillende mogelijkheden zien van de inhoud die een portfolio kan hebben, op welke manier een portfolio vormgegeven kan worden, hoe portfoliogesprekken gevoerd kunnen worden en op welke manier je dit in kunt roosteren. Tevens laat het praktijkvoorbeelden zien van scholen die al met kindportfolios werken.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 20

Lezen over grenzen heen : een leestoets in 25 talen : handleiding en toetsboekje / Siemonsma, Marion; Sparla, Annemieke. - Rotterdam: Partners Training & Innovatie, 1998. - 68 p., met: literatuurlijst. - ISBN: 90-75074-82-4: 1360 frank Doelgroep: Volwassenen 5-18 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 leze Toetsmateriaal om te testen of iemand gealfabetiseerd is. De handleiding bevat achtergrondinformatie over 25 verschillende talen, de uitspraak in het Nederlands en de vertaling van de leesteksten. In het toetsboekje is van 25 talen het alfabet, een lijst met tekens en cijfers en een leestekst opgenomen.

SALTO. Screeningsinstrument Aanvang Lager Onderwijs Taalvaardigheid / Centrum voor Taal en Onderwijs. - Leuven: CTO, 2008. - veelv. gepag., bevat: boekje "Wat is Salto?", toetsboekje, instructies voor de toetsafnemer Doelgroep: 5-6 jaar URL: http://www.ond.vlaanderen.be/toetsenvoorscholen/taaltoets/ Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 salt SALTO is een screeningsinstrument dat de schoolse taalvaardigheid meet van leerlingen die in het eerste leerjaar starten. Resultaten op de toets geven aan welke leerlingen extra zorg en ondersteuning nodig hebben op het vlak van taalvaardigheid. De toets wordt afgenomen door de leerkracht of iemand anders van het schoolteam in het begin van het schooljaar, bij voorkeur in de periode eind september-begin oktober. Het instrument gaat na of leerlingen voldoende taalvaardig zijn in het Nederlands om eenvoudige instructies, vragen en mededelingen over het schoolgebeuren te begrijpen. De toetstaken zijn opgebouwd rond realistische, concrete situaties waarin de leerlingen de schooltaal moeten begrijpen. SALTO kan leerkrachten helpen om hun taalvaardigheidsonderwijs af te stemmen op de behoeften van hun leerlingen. SALTO wil bovendien scholen stimuleren om een reflectie op te zetten rond een krachtig schooltaalbeleid.

Toolkit Competenties Nederlands Breed Evalueren Lager onderwijs / Seghers, Marieke; Philips, Iris; Versteden, Pandora; Ysenbaert, Joke. Leuven: Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013. - 451 p.

Doelgroep: 7-12 jaar

URL: http://www.ond.vlaanderen.be/toetsenvoorscholen/toolkit_breed_evalueren_bao/pdf/25r.pdf Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 tool De Toolkit Breed Evalueren (TBE) is ontwikkeld door het Centrum voor Taal en Onderwijs (KUL) en het Steunpunt Diversiteit en Leren (UG) in opdracht van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming om leerkrachten te ondersteunen bij het breed in kaart brengen van de competenties Nederlands van leerlingen doorheen het lager onderwijs. De TBE BAO omvat scenario's om mee aan de slag te gaan, beschrijvende fiches van evaluatie-instrumenten, een raamwerk met de eindtermen Nederlands, een kader waarin die eindtermen gelinkt worden aan bestaande evaluatie-instrumenten. De Toolkit kan eveneens als geheel gedownload worden.

Werken met portfolio in de onderbouw. Praktijkboek Kansrijke Taal / Van Kammen, Dorothee. - Baarn: HB Uitgevers, 2002. - 64 p., met: literatuurlijst. ISBN: 90-5574-370-4: 10,13 euro Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 werk ; In 'Werken met portfolio in de onderbouw' staat hoe een taalportfolio gemaakt kan worden. Aan elk portfolio ligt een leerlijn ten grondslag: het idee dat de leerkracht heeft over de talige ontwikkeling van de leerling. Op de leerlijn ligt een aantal mijlpalen die kinderen op hun weg kunnen behalen.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers�

21

DMT en AVI : Cito volgsysteem : primair onderwijs / Jongen, Ineke; Krom, Ronald; Roumans, Pauline. - Arnhem: Cito, 2010.

Doelgroep : 6-10 jaar Vindplaats: or 4.2.10 DMTe De toetsen Technisch lezen (Leestechniek in groep 3/eerste leerjaar; Leestempo vanaf groep 4/tweede leerjaar) vormen de start. Met deze toetsen kan de leerkracht klassikaal van alle leerlingen hun technisch leesniveau bepalen. Uit die toetsen komt het AVI-niveau, waarop de leerkracht de leesboeken kan afstemmen. De zwakke lezers en/of de leerlingen waarover twijfels ontstaan, kunnen vervolgens individueel verder getoetst worden met AVI-toetskaarten om meer diagnostische informatie te krijgen. Scholen kunnen er echter ook voor kiezen bij alle leerlingen alleen de AVI-toetskaarten (en de DMT = Drie-Minuten-Toets) af te nemen. Dan wordt Stap 1 dus overgeslagen. Deze wijze van toetsen kost in verhouding meer tijd, omdat ook de goede lezers individueel worden getoetst. Ook kunnen scholen besluiten om Stap 1 voor sommige (bijvoorbeeld dyslectische) leerlingen over te slaan en met hen meteen Stap 2 te doen. De overige leerlingen maken eerst een toets Technisch lezen, waarna de leerlingen met een lage vaardigheidsscore eveneens doorgaan met Stap 2.

Genormeerde Toets Lezen en Spellen : Bovenklassen Lager Onderwijs / Dudal, Paul. - Antwerpen-Apeldoorn: Garant, 2010. – Doelgroep: 9-12 jaar Vindplaats: or 4.2.10 geno In deze publicatie bespreekt de auteur de opbouw, de afname, de verwerking en de interpretatie van een nieuwe toetsenreeks die test naar de beheersing van twee taaltechnische vaardigheden: juist schrijven en technisch lezen. De toetsen focussen op leerlingen die op het niveau einde 4/ begin 5 van het gewoon lager onderwijs zwak presteren voor genoemde taalvaardigheden. De toetsenreeks bestaat uit een individuele leestest losse woorden (2 minuten), een individuele leestest van een tekst (2 minuten) en een auditief dictee van losse woorden en van zinnen. Op een toegevoegde cd-rom staan de nodige scoringsformulieren.

Oriënteringsdictee Deel A + Deel B voor schoolverlaters BLO en voor leerlingen met leerachterstand aan het einde van het basisonderwijs / Dudal, Paul; Aernoudt, Dirk. - [S.l.]: VCLB, 2006. Doelgroep : 11-12 jaar Vindplaats: or 4.2.10 orie Dit dictee (deel A + deel B) is bedoeld als oriënteringstoets die gebruikt kan worden voor alle schoolverlaters van het buitengewoon lager onderwijs en voor leerlingen met leerbeperkingen op het einde van het gewoon lager onderwijs. Op de cd-rom vindt u de toetsboekjes, een blanco klaslijst en een overzicht van andere toetsen.

Handleiding Leerlingvolgsysteem Eerste Opvang / Stassen, Paul; Heus, Yvonne. - Den Bosch: K.P.C., 1999.

Doelgroep : 6-12 jaar Vindplaats : or 4.2.10 hand Handleiding voor het gebruik van bestaande, methodeoverstijgende instrumenten (toetsen en observatie-instrumenten) in de eerste opvang van anderstalige leerlingen. De handleiding richt zich op leerlingen van vijf tot twaalf jaar die gedurende 12 maanden eerste opvangonderwijs ontvangen. Het betreft instrumenten voor woordenschat, grammatica (woordbouw en zinsbouw), technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, rekenen, sociaal-emotionele ontwikkeling

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 22

en kleuters. De handleiding is vooral bedoeld voor leraren, coördinatoren en internbegeleiders die werkzaam zijn in de eerste opvang.

TAL : Taalvaardigheidstoets Aanvang Lager Onderwijs / [s.n.] / Steunpunt Nederlands als Tweede taal, Werkgroep Taaltoetsen. - Leuven, Steunpunt Nt2, 1995.

Doelgroep : 6 jaar URL: http://goo.gl/X09Yt9 Vindplaats Antwerpen : or 4.2.10 tal | Turnhout: T 12.71 De T.A.L. probeert een algemeen beeld te schetsen van de mate waarin de leerling over de taalvaardigheid beschikt die noodzakelijk is om in het eerste leerjaar te functioneren. De toets gaat uit van een analytische visie op tweede taalonderwijs : taalvaardigheid wordt al doende opgebouwd en niet via het leren kennen en vervolgens toepassen van allerlei onderdelen van het taalsysteem. De T.A.L. toetst dan ook geen losse elementen of deelvaardigheden, maar tracht een aanduiding te geven van het algemene taalvaardigheidsniveau.

VTBL : Vlaamse test begrijpend lezen / Van Vreckem, Christel; Desoete, Annemie; De Paepe, Lieve; Van Hove, Herman. - Gent: Academia Press, 2010.

Doelgroep: 7-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 vlaa Deze Vlaamse test meet het begrijpend lezen bij kinderen van het eerste tot en met het zesde leerjaar. VTBL werd niet ontwikkeld voor klassikaal gebruik, maar is eerder bedoeld voor een individuele aanpak zoals bij logopedisten of psychologen.

VLOT : Volgsysteem Lager Onderwijs: Taalvaardigheid / Colpin, Marleen ...[et al.]. - Deurne, Wolters Plantyn, 1999.

Doelgroep: 7-12 jaar URL: http://goo.gl/521KoS Vindplaats: or 4.2.10 VLOT is een geheel van toetsen dat toelaat de taalvaardigheid van leerlingen van het tweede tot en met het zesde leerjaar op de voet te volgen. Met de toetsen kan nagegaan worden of de leerlingen voldoende spreekvaardig, luistervaardig, leesvaardig en schrijfvaardig worden, zodat ze op het eind van de rit de eindtermen zullen bereiken. Vlot Bevat ook richtlijnen voor wat er moet gebeuren bij tegenvallende toetsresultaten. Deze 'leidraad' Bevat achtergronden bij het Volgsysteem en concrete richtlijnen die bij het afnemen van de toetsen en het registreren van de resultaten moeten worden opgevolgd. In de mappen per leerjaar vindt men de toetsen zelf, telkens bestaande uit een praktische handleiding bij de toets in kwestie en kopieerbladen voor de leerlingen.

Diagnostiek bij allochtonen : schoolpsychologisch onderzoek met psychodiagnostische tests voor intelligentie en cognitieve vaardigheden / Magez, Walter; Stinissen, Hildegard. - Brussel: VCLB Service, 2010. - 116 p.. ISBN: 978-90-78331-82-7 Vindplaats Antwerpen: dg 1 diag De bundel is bedoeld als een introductie in de diagnostiek bij allochtonen ten aanzien van intelligentie en cognitieve vaardigheden. Naast een exploratie van algemene thema's die belangrijk zijn bij deze diagnostiek, biedt de bundel ook onmiddellijk praktisch bruikbaar materiaal. Deze publicatie is een herziene

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 23

versie van de publicatie uit 2003 en sluit aan bij de nieuwste theorieën over intelligentie. Het CHC (Cattell-Horn-Carroll) intelligentiemodel loopt dan ook als een rode draad doorheen de besprekingen van intelligentietests (zoals IQ-tests, COVAAR ...).

Toetsstenen faire diagnostiek : kwaliteitsvolle en zorgzame diagnostiek bij kansarmen en allochtonen / Netoverschrijdende CLBwerkgroep Faire Diagnostiek. - Brussel: VCLB Service, 2008. - 64 p.

ISBN: 90-78331-49-0 Vindplaats Antwerpen: dg 1 diag 'Toetsstenen faire diagnostiek' geeft concrete richtlijnen die bijdragen tot een kwaliteitsvolle en zorgzame diagnostiek bij kansarmen en allochtonen. Ze zijn opgebouwd binnen het kader van Handelingsgerichte Diagnostiek en Handelingsgericht Werken en maken een vertaalslag naar de doelgroepoep. De toetsstenen zijn een houvast, geen keurslijf. Ze bevatten uitgangspunten, aandachtspunten en raadgevingen voor diagnostiek.

8.

Extra oefenmateriaal – remediëring

Woordenhaai: Remediërende spelletjes voor het lezen en de spelling / Woto. - Leusden: Lexima, 2004.

Doelgroep: 6-12 jaar Vindplaats: or 4.2.9 woor Woordenhaai biedt kinderen de ideale combinatie van duidelijke leerdoelen en het plezier van computerspelletjes. Met 35 spelletjes kunnen allerlei vaardigheden worden geoefend die van belang zijn voor het lezen en spellen. Door de variëteit van woorden, spelletjes en leerdoelen is Woordenhaai geschikt voor de hele basisschoolleeftijd. Ideaal voor de zwakkere leerlingen in de klas, bij de remedial teaching en om thuis te oefenen. Zeer geschikt bij dyslexie. Woordenhaai heeft een uitgebreide online Helpfunctie. Kinderen kunnen er zelfstandig mee werken en, als ze dat willen, overal (geschreven én gesproken) hulp bij krijgen. Veel onderdelen van Woordenhaai zijn zo in te stellen dat ze passen bij de behoeften van kinderen.

Tijd voor Taal : taal : toetsen en remediëring / Callebaut, Ides; Finet, Didier. - Wommelgem: Van In, 2011.

Doelgroep: 7-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 tijd Thematoetsen en summatieve toetsen lezen, luisteren, schrijven en taalbeschouwing plus gerichte remediëring die beantwoordt aan de behoefte van elke individuele leerling.

Woordenschat primair onderwijs Cito Volgsysteem (LOVS): hulpboeken / van Berkel, Saskia. - Arnhem: Cito, 2010. - 42 p. + 26 kopieerbladen: 52,50 EUR Doelgroep: 7-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.10 woor De hulpboeken Woordenschat sluiten nauw aan bij de toetsen LOVS Woordenschat.Dit hulpboek biedt leerlingen met een oppervlakkige of beperkte woordenschat extra ondersteuning bij het ontwikkelen van het labelen van begrippen, het definiëren van woordbetekenissen en het leggen van relaties tussen begrippen.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 24

Leesmaatjes / Hokke, Henk; Koopmans, Egbert. - Bekadidact: [s.n.], 2005. - 48 p.. - (Stenvertblok). - ISBN: 90-262-4126-7 Doelgroep: 5-8 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.7 lees | Turnhout: T 12.191 De Stenvert Leesmaatjes bieden extra oefenstof voor begrijpend lezen voor zwakke en gemiddelde leerlingen (eerste t/m vierde leerjaar). Alle belangrijke vaardigheden van het begrijpend lezen komen aan bod: referenties maken, woordbetekenissen achterhalen en tekstsoorten onderscheiden. Kinderen werken zelfstandig en kunnen hun werk zelf controleren met het antwoordenboek. Leesmaatjes zijn inzetbaar als remediërend materiaal naast elke methode voor begrijpend lezen.

De Letterkabouter. Een speels oefenprogramma voor het remediëren van spellingsproblemen / Schelkens, Monika. - Leuven: Acco, 2005. - 335 p., met: literatuurlijst. - ISBN: 90-334-5820-9 Doelgroep: 7-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.8 lett De Letterkabouter biedt een overzichtelijk pakket met hulpmiddelen en de belangrijkste spellingregels. De auteur ontwikkelde heel wat verrassende oefenspelen en leuke dictees met praktisch woordmateriaal.

Die zijn zeer geschikt om automatisatie te bekomen bij kinderen met spellingproblemen. Het boek bevat bovendien een reeks verhalen en prenten voor het onthouden van moeilijke woorden met ch, x, y, q, wr en th.Dit oefenboek is bedoeld voor leerkrachten, zorgcoördinators, logopedisten, (ortho)pedagogen en ouders.

Articulatie. Articulatiestoornissen. Fonologische stoornissen. Logopedische therapie. Een overzicht 2009-2011 / van den Engel-Hoek , Lenie; Dijkstra-Buitendijk , Willy. - [S.l.]: www.logopediemateriaal.nl, 2009. - cd-rom Doelgroep: 3-8 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 arti De cd-rom is samengesteld voor studenten logopedie en logopedisten. Het is de vijfde geheel herziene en uitgebreide versie. Er wordt een overzicht gegeven van de ideeën over articulatie, fonologie en therapie zoals deze op dit moment in Nederland aanwezig zijn, aan de hand van teksten, filmpjes, foto's en voorbeelden van therapiemateriaal. Voor studenten is het een overzicht dat zij kunnen gebruiken als kennismaking in de eerste leerjaren en in hun beroepsvoorbereidende periodes in het derde en vierde jaar. Voor collega logopedisten kan dit overzicht een ondersteuning zijn voor de therapie van slecht sprekende kinderen.

Moeilijke letters lezen : oefenbladen dyslexie / Vleeschouwer, Betty. Leuven: acco, 2012. - 206 p.. - ISBN: 978-90-334-8947-1: 30,00 EUR Doelgroep: 9-16 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 moei | Turnhout: T 12.304 Vanuit haar praktijk als logopediste schreef de auteur dit concreet werkboek. De werkblaadjes zetten kinderen met dyslexie op een leuke en afwisselende manier op weg naar automatisatie. Het richt zich tot logopedisten, remedial teachers en zorgcoördinatoren.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 25

Pico Piccolo Maximo : woordenschat deel 1 tot 3 / Kroon, G.. - Amersfoort: ThiemeMeulenhoff, [s.a.]. - spelbord, kaarten woordenschat (16 kaarten per deel).

Doelgroep: 9-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 pico Pico Piccolo is een welkome aanvulling op de normale leerstof. Hiermee kunnen de leerlingen zelfstandig hun kennis en vaardigheden verder oefenen.

Pico Piccolo is geheel gericht op zelfstandig werken. De werkwijze is eenvoudig en voor alle groepen gelijk. De opdrachten hebben geen extra uitleg nodig.

Taalklapper . 104 speelse en leerzame taaltaken / Santermans, Bieke; Van de Velde, Jempi; Vekemans, Wim; et al.. Sint-Niklaas: Abimo Uitgeverij, [s.a.]. - 104 p.. - (Taalklapper; 1). ISBN: 978-90-5932-118-9.

Doelgroep: 6-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 taal | Turnhout: T 12.323 Taalklapper kan ingezet worden als aanvulling bij elke moderne taalmethode, als zorgverbredend middel (remediëren, taalklas) of voor binnenklasdifferentiatie (hoekenwerk, contractwerk).

Per leerjaar is er een werkboek met 104 speelse taalopdrachten waarin het hele leergebied Nederlands aan bod komt. Met de correctiesleutel kunnen de kinderen zelf hun oplossingen controleren. Bij 'Taalgebruik' ligt de nadruk op woordenschat, lezen en spelling. Bij 'Nadenken over Taalgebruik' komen ook luisteren, spreken en stellen onrechtstreeks aan bod in aangepaste tekstsoorten en beeldtaal. 'Nadenken over Taalsystematiek' sluit 'Taalbeschouwing' af met aandacht voor stijlfiguren, spreekwoorden, zegswijzen, uitdrukkingen... Er is ook aandacht voor leren leren (plannen, studerend lezen).

Taalsignaal plus / Rotthier, Guido. - Mechelen: Wolters-Plantyn, 2006. 36 p.. - ISBN: 978-90-301-1903-6. - ISBN: 978-90-301-1904-3 Doelgroep: 7-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 taal Taalsignaal Plus biedt handige oefenboekjes voor taal. Voor de verschillende leerjaren zijn er oefenboekjes rond verschillende deelaspecten van taal. De leerstof wordt aangeboden in kleine stapjes. Elke stap begint met een korte instructie of herhaling. Daarna volgen gevarieerde oefeningen en inoefenopdrachten. Een stap sluit af met een moment van zelfevaluatie. Bij elk werkboekje hoort een handleiding voor de leerkracht, met een didactische duiding van het deelaspect, een stappenplan en een correctiesleutel die door de leerling kan gebruikt worden als zelfcorrectie. De werkboekjes bieden tal van mogelijkheden voor zelfstandig werken en inoefenen (contractwerk, hoekenwerk, huiswerk) en kan, mits begeleiding van de leerkracht, als remediëring gebruikt worden.

Varia Taal. Controledoos, figurenboek en werkboekjes Jaargroep 3 t/m 8 / Bekadidact. - Amsterdam: Bekadidact, 2006., - (Varia). - ISBN: 90262-2881-3 Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 vari | Turnhout: T 12.164 Leerlingen oefenen zelfstandig met Varia. Zij controleren hun eigen werk met de controledoos. Met de speelse controledoos en het figurenboek kunnen uw leerlingen zelf het werk controleren. Het antwoord op een opdracht wordt gegeven door een gekleurd blokje in de doos te klikken.

Alle antwoorden corresponderen met een bepaald figuur. Deze figuur wordt gecontroleerd in

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 26

het figurenboek. Als het figuur niet klopt, dan kan uw leerling zelfstandig verder om de juiste oplossing te vinden. 'Varia Taal' bestaat uit 4 boekjes (Taal 1 t/m 4) met oefeningen gericht op het dagelijkse taalgebruik. De moeilijkheidsgraad klimt geleidelijk op, de kinderen kunnen oefenen op hun eigen niveau. Elk boekje bevat een helder taakoverzicht waardoor gerichte inzet mogelijk is. Aan de orde komen: rubriceringen, woordsamenstellingen, tegenstellingen, taaldenkrelaties, synoniemen, woordbetekenissen, voorzetsels, naam-, lid- en voegwoorden.

Werken aan zorg. Spelling. / Giesberts, Geertje; Meekers, Iris. - Averbode: Altiora Averbode, 2010. - 523 p. - ISBN: 9789031726882 Doelgroep: 7-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 zorg Deze zorgmappen spelling bieden een vaste structuur op basis van de leerprincipes. Een korte theoretische achtergrond wordt vertaald in uitgebreid oefenmateriaal voor de meeste spellingproblemen. De mappen zijn zowel geschikt voor individuele remediëring als voor binnenklasdifferentiatie.

9.

Speelleermateriaal en ict

500 activities for the primary classroom / Read, Carol. - Oxford: Macmillan, 2007.

Doelgroep : 4 - 12 Vindplaats: or 4.2.2 500a Dit boek bevat een gevarieerde verzameling van ideeën en klassikale activiteiten, die eenvoudig uit te voeren zijn en niet veel extra materiaal vereisen. Bij elke activiteit staat het niveau vermeld, de leeftijd en verder een uitvoerige beschrijving van het verloop met nog meer suggesties. De activiteiten zijn gegroepeerd rond de volgende thema's: luisteren en spreken, lezen en schrijven, woordenschat en grammatica, drama, spelletjes, liedjes, crea, taalgericht vakonderwijs, ICT en leren leren.

Actief met taal : didactische werkvormen voor het talenonderwijs / De Coole, Dieuwke; Valk, Anja. - Bussum: Coutinho, 2015. - 179 p.

Doelgroep: 8-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 acti In Actief met taal bieden de auteurs ruim zestig verschillende werkvormen aan die als inspiratiebron voor de (aspirant) taaldocent kunnen dienen. De werkvormen zijn gegroepeerd en voorzien van labels die de vaardigheid, het taalniveau waarop je de werkvorm kunt gebruiken, en de groeperingsvorm aanduiden, zodat een geschikte werkvorm gemakkelijk te vinden is. Ook worden variatiemogelijkheden en didactische tips gegeven.

Junior Alias. Woord- en beeldspel/ Finland : Nelostuote Oy Vindplaats Antwerpen: lg 3 alia | Turnhout: T 15.19 'Alias junior' wordt in meerdere ploegen gespeeld van minstens 2 spelers vanaf 5 jaar. Iemand van de groep probeert zo snel en duidelijk mogelijk de figuren op zijn kaarten te beschrijven, de andere leden van zijn ploeg trachten ze te raden. Deze doos bevat 300 kaarten, elk met één woord en bijpassende tekening.

De illustraties zijn helder en duidelijk. Het gaat bijna uitsluitend om zelfstandige naamwoorden.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 27

Max Woordenschat Niveau 1, 2, 3 en 4 / Klooster, Hans. - Bodegraven: K2Publisher, 2011. – Doelgroep : 7-12 jaar Vindplaats: or 4.2.9 maxw Max Woordenschat is vooral bestemd voor nieuwkomers in het basisonderwijs die de Nederlandse taal nog niet - of nog niet goed genoeg - beheersen. De oefeningen hebben als doel de woordenschat te vergroten en de vaardigheid in het maken van goede zinnen te verbeteren. Max Woordenschat kent geen thematische opbouw. Wel wordt bij het onderdeel woordenschat uitgegaan van een aantal gebruikelijke basisthema's die dicht bij de belevingswereld van de leerling liggen. De leerlingen kunnen volledig zelfstandig met de leerstof aan de slag en ze krijgen direct feedback.

Vocabulary Builder : leer Nederlands (BE) : essentiële woorden en zinnen voor volstrekte beginners / [s.n.]. - Wuustwezel: CDline, 2011.

Doelgroep: 4 -12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.9 voca | Turnhout: T 12.209 Woordenschatprogramma voor kinderen van 4 tot 12 jaar met 49 hulptalen.

Pico-Piccolo leerspel : NT2 woordenschat / Arnhem: Optimumboek Educatieve Uitgeverij B.V. Vindplaats: or 4.2.9 pico Met dit zelfcontrolerend spel kunnen anderstalige nieuwkomers zelfstandig de woordenschat rond een bepaald thema oefenen. Die woordenschat moet dan wel eerst in de les behandeld zijn. Er zijn 10 thema’s beschikbaar: wonen; eten; verkeer; natuur; mensen; werken/vrije tijd; feest en gevoelens; TPR en uitdrukkingen; allerlei.

Zoom! Ik zie, ik zie wat jij niet ziet / [s.n.]. - Mechelen: Wolters Plantyn, 2007.

Vindplaats Antwerpen: lg 3 zoom | Turnhout: T 15.26 Zoek zo snel je kunt zoveel mogelijk voorwerpen en personen die aan de omschrijving op het rad voldoen en duid wat je vindt aan met de stickers van jouw kleur. Er zijn 24 verschillende zoekopdrachten over 6 thema's: in de sneeuw, op het strand, het bos, het heelal, de onderwaterwereld en dieren in Afrika. Dit spel voor kinderen vanaf 4 jaar stimuleert de visuele waarneming, bevordert het gericht zoeken en oefent het samen spelen.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 28

Rotaspel / Kenens, W.. - Edegem: Pelckmans, 2009. - 5 boekjes (20 p. elk), 5 handleidingen (8p. elk), draaischijf: 39,00 EUR Doelgroep: 5-8 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.6 rota Het Rotaspel is een zelfcorrigerend vraag- en antwoordspel dat kinderen (derde kleuterklas en aanvang eerste leerjaar) wil helpen bij het voorbereidende lezen. Het gaat om het allereerste begin van het leren lezen, waarbij woorden of letters nog niet gememoriseerd moeten worden. Het hele concept is gesteund op het doordacht vergelijken van woorden, visueel en auditief, en dit in heel wat varianten. Kinderen ontdekken geleidelijk en bijna spelenderwijze dat 'taal' beantwoordt aan een systeem. Als kinderen die logica in de taal geleidelijk ontdekken, leidt zulks uiteindelijk tot het 'kraken van de taalcode' tot het eigenlijke lezen. Het Rotaspel geeft werkbladen en bij elk werkblad een speelblad. Hier worden spelenderwijze de oefeningen van elk werkblad nagekeken op hun juistheid. Werkboekje en rotaspel kunnen geheel onafhankelijk van elkaar worden gebruikt.

LOGO-Art : absurd / Baarda, Diana; de Boer-Jongsma, Neeke; Haasjes-Jongsma, Wenda. - [S.l.]: Logo-Start, 2012. - 75 p.. - (LOGOArt). - ISBN: 978-90-816972-5-5 Doelgroep: 3-12 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 logo LOGO-Art. Absurd bevat 75 afbeeldingen op A5-formaat met grappige/prikkelende tekeningen voor het uitlokken van taal. Op elke afbeelding staat iets geks. Kinderen worden uitgedaagd te vertellen wat er raar of mis is. De leerkracht/therapeut kan door denkstimulerende vragen het kind verder uitdagen tot het verwoorden van waarom het gek is, hoe het eigenlijk moet, waarom het niet kan etc.LOGO-Art. Absurd is te gebruiken voor kinderen vanaf een ontwikkelingsleeftijd van circa 3 jaar.

LOGO-Art : oops! / Baarda, Diana; de Boer-Jongsma, Neeke; Haasjes-Jongsma, Wenda. - [S.l.]: LOGO-Start, 2012. - 108 p.. Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 logo Bruggen bouwen met taal. Oops is een verzameling met aantrekkelijke tekeningen die per twee bij elkaar horen. Eigenlijk zijn het logische reeksen waarvan de tussenliggende plaatjes ontbreken. Het kind kan zelf invullen wat het denkt dat er gebeurd is. Door het stellen van (denkstimulerende) vragen kan het vertellen nog verder gestimuleerd worden. Op de rechter pagina staat afbeelding 1 en als je de bladzijde omslaat staat links nogmaal afbeelding 1 en daarnaast afbeelding 2. Eerst kijk je dus met het kind naar afbeelding 1 en praat erover en daarna kijk je wat er gebeurd is en praat je over het verloop. De emoties die de verhaaltjes oproepen zijn ook zeker onderwerp van gesprek! In de verantwoording staat een uitgebreide lijst met voorbeeldvragen.

Colorcards. Basic Verbs. Basiswerkwoorden / Harrison, Vanessa. - Bicester, UK: Speechmark Publishing, 2003., bevat: 48 kleurenfoto's, handleiding. - ISBN: 086388-476-8 Doelgroep: 3-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 colo | Turnhout: T 15.06 48 kaarten met veel voorkomende en gemakkelijk herkenbare werkwoorden zoals dragen, lezen, dansen, eten ,springen, lopen, slapen...

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers�

29

Colorcards. Everyday objects = dagelijkse voorwerpen / [s.n.]. Winslow,Buckingham: Winslow Press, 1999., bevat: 48 kleurenfoto's. (Colorcards). Doelgroep: 3-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 colo | Turnhout: T 15.38 Deze set bevat 48 kleurenfoto's, afmeting 20 x 14 cm., met zeer duidelijke afbeeldingen van voorwerpen waar men dagelijks mee te maken heeft.

Pocket Colorcards : fun pictures / Harrison, Vanessa. - Bicester: Speechmark Publishing, 2001., bevat: 36 kaarten, 4 instructiekaarten. Doelgroep: 3-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 pock | Turnhout: T 15.04 In elk van de 36 grappige situatiekaarten zit een fout verborgen.

Pocket Colorcards : snack time / Harrison, Vanessa. - Bicester: Speechmark Publishing, 2001., bevat: 32 kaarten, 4 instructiekaarten. - (Pocket Colorcards): 9,95 euro Doelgroep: 3-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 pock | Turnhout: T 15.08 36 kaarten rond voeding en drank onderverdeeld in drie categorieën met telkens een anders gekleurde achtergrond: dranken en snacks op rode achtergrond, groenten en fruit op blauw en bereide maaltijden op groen.

Storycards. Prepositions / Duggleby, Sue; Duggleby, Ross. - Oxon: Speechmark Publishing Ltd., 2003., bevat: 48 kaarten, handleiding, 4 vingerpopjes. (Colorcards). Doelgroep: 3-10 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 stor | Turnhout: T 15.36 Deze doos bevat 48 kaarten. Vier verhaaltjes worden verteld aan de hand van 12 gekleurde kaarten en 4 vingerpopjes die de hoofdfiguren voorstellen. Op de achterzijde van elke kaart staat een tekening die kan gefotocopieerd worden en later door de kinderen ingekleurd.

De verhaaltjes in deze doos zijn hoofdzakelijk bedoeld om de voorzetsels aan te brengen en in te oefenen. De tekst van de verhaaltjes en suggesties om met de kaarten te werken vindt men in het bijhorende boekje.

Vocabular woordenschatplaatjes : familie en sociale omgeving / Schubi.

- Braunschweig: Schubi, 2010. - doosje met 88 beeldkaarten + gebruiksaanwijzing met woordenlijst; map met beeldplaten en kopieerbladen (108 p.). - (Vocabular woordenschatplaatjes).

Doelgroep: 5-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 voca De woordenschatplaatjes familie en sociale omgeving omvatten verschillende familieleden, personen van verschillende leeftijd en geslacht, sociale groepen en andere personen. De plaatjes zijn geschikt voor taalstimulering voor alle leeftijden, voor het verwerven van de woordenschat, bij orthopedagogie of bij therapie. De kopieerbladen vormen een aanvulling op de kaartenbox.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 30

Vocabular woordenschatplaatjes : kalender, tijd, weer / Schubi. Schaffhausen: Schubi, 2010. - doosje met 88 beeldkaarten + gebruiksaanwijzing met woordenlijst; map met beeldplaten en kopieerbladen (104 p.). - (Vocabular woordenschatplaatjes). Doelgroep: Volwassenen 5-18 jaar Vindplaats Antwerpen: lg 3 voca De woordenschatplaatjes kalender, tijd en weer representeren tijdseenheden, tijden van de dag, dagen van de week, de maanden en jaargetijden, typische feesten in de loop van het jaar en weersverschijnselen. De plaatjes zijn geschikt voor taalstimulering voor alle leeftijden, voor het verwerven van de woordenschat, bij orthopedagogie of bij therapie.

De kopieerbladen vormen een aanvulling op de kaartenbox.

VoorSprong, spelenderwijs woorden leren op school en thuis: activiteitenboek / van Dijk, Lienke; Visser, Cobi. - Amersfoort: CPS, 2009. - 216 p.. Doelgroep: 2-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.3 voor | Turnhout: T 11.85 VoorSprong biedt peuters en kleuters, maar ook jonge kinderen met een taalachterstand op gestructureerde wijze nieuwe woorden aan in betekenisvolle spelsituaties. Bij de handleiding hoort een ringkalender met 8 praatplaten en bijbehorende kernwoordenkaarten. Dit pakket kan zowel op school als thuis gebruikt worden. Het biedt uitdagende activiteiten die kinderen stimuleren de nieuwe woorden in hun dagelijks leven toe te passen.

Mijn jaar in de klas. Praatplatenkalender met spelletjes. / Braibant, Ariane. - Averbode: Altiora Averbode, 2007., bevat: 108 beeldkaartjes, 3 puzzels van 4 stukken, 3 puzzels van 6 stukken, 6 speelborden, 2 roosterborden, 12 chronologiekaarten, 4 boomkaartjes, 6 kleurkaarten. Doelgroep: 2-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.4 mijn | Turnhout: T 11.106 Deze ontdekset voor kleuters bevat in totaal 12 posters op een presentatiedisplay. Voor elke maand van het jaar wordt er een poster aangeboden. Zo kunt u deze praatplaten als maandkalender in uw klas gebruiken. De volgende thema's komen aan bod: De eerste schooldag, Een herfstwandeling, De sint, Kerst, Sneeuw op de speelplaats, Carnaval, Een lentewandeling, De speeltuin, Knutselen voor moederdag, Naar de kinderboerderij, Buiten spelen met zand en water, Naar het strand. Bij zes van de twaalf praatplaten werd aansluitend spelmateriaal uitgewerkt. In de pedagogische suggesties worden 11 spellen uitgebreid beschreven: een memory, een lottospel, chronologisch rangschikken, puzzels en nog veel meer. Bij elk spel worden de beoogde doelen vermeld.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers�

31

11.

Didactiek

Taalontwikkelend lesgeven, hoe doe je dat? / Van Hoyweghen, Dorothea; Vrijders, Joke; De Moor, An. - Gent: Arteveldehogeschool, 2014. - dvd, leidraad (71 p.), kijkwijzer, stappenplan, checklist.

Vindplaats Antwerpen: ro 6 taal Het pakket brengt de didactiek op een toegankelijke en authentieke manier in beeld. Het bevat: 2 instructiefilmpjes waarin leerkrachten technieken en basisprincipes van taalontwikkelend lesgeven demonstreren in hun klaspraktijk, een leidraad waarin begrippen zoals 'schooltaal', 'taalfeedback' en 'betekenisonderhandeling' in mensentaal worden uitgelegd en 3 kijkwijzers om met studenten of een leerkrachtenteam aan de slag te gaan.

Taal, een zaak van alle vakken : geïntegreerd taal- en zaakvakonderwijs op de basisschool / van Beek, Wim; Verhallen, Marianne. - Bussum: Coutinho, 2012. - 142 p..

Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.2 taal | Vindplaats Turnhout: T 12.321 Dit boek laat zien hoe beter onderwijs ontstaat als leerkrachten taallessen en zaakvaklessen bij elkaar brengen. Kinderen steken meer op van de zaakvakles én komen steeds een stap verder in hun taalontwikkeling. In dit boek beschrijven de auteurs de theorie en maken ze direct de koppeling met de praktijk. Ze presenteren een eenvoudig lesmodel, herkenbare praktijkvoorbeelden en concrete handreikingen.

Taal100 : interactief taalonderwijs op de basisschool / Van der Zouw, Kim; Westerbeek, Karin; Gijsel, Martine; Abell, Olga. - [S.l.]: Sardes en Expertisecentrum Nederlands, 2010. - 224 p..

Doelgroep: 3-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.2 taal Vindplaats Turnhout: T 12.215 Taal100 is een werkwijze om met het gehele schoolteam van de basisschool het taalonderwijs te verbeteren. Het eerste deel beschrijft stap voor stap de Taal100-werkwijze. Het tweede deel gaat in op de didactiek waarmee leerkrachten hun taalonderwijs kunnen versterken. In het Taal100-boek is ieder onderwerp voorzien van een uitgebreide beschrijving van de meest effectieve evidence based taaldidactiek.

De onderwerpen zijn voorzien van checklists waarmee leerkrachten hun eigen didactiek kunnen nalopen. Voor de verschillende taaldomeinen staan de einddoelen en tussendoelen beschreven die in het basisonderwijs worden gehanteerd.

Contact! Actief Tweede Taal leren / High, Julie. - Zeeland: RPCZ Educatieve Uitgaven, 2003.

Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.3 cont | Vindplaats Turnhout: T 12.198 Bronnenboek voor het leren van Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs. Bij het werken met Contact! worden situaties met interactie gestimuleerd en gecreëerd. Het boek biedt varieerde taalgebruikssituaties en betekenisvolle activiteiten. Er wordt gebruik gemaakt van de principes en werkvormen van Coöperatief leren en Meervoudige Intelligentie.

Ook de uitgangspunten van Interactief Taalonderwijs zijn meegenomen in de activiteiten.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 32

Differentiëren is te leren! Omgaan met verschillen in het basisonderwijs / Bouwman, Aafke. - Amersfoort: CPS, 2014. - 178 p.

Vindplaats Antwerpen: ro 6 diff Leerkrachten staan elke dag voor de uitdaging het beste in alle kinderen naar boven te halen. Hoe realiseren zij dat? Hoe komen ze in een groep van pakweg 25 leerlingen tegemoet aan de verschillende behoeftes, talenten en leervoorkeuren? Er wordt ingegaan op het differentiëren in de instructie. Aan de orde komt ook het differentiëren in doelen, tijd en leerstof. Speciale aandacht is er voor de groepen 1 en 2 (2de en 3de kleuterklas) en combinatieklassen.Het boek is bedoeld voor leerkrachten in het basisonderwijs en studenten lerarenopleiding.

Kansrijke Taalhoeken in groep 1-8. Deel 1 / Hansma, Monique. - Baarn: HB Uitgevers, 2001. - 228 p., met: ill.

Doelgroep: 3-12 jaar URL: http://www.aps.nl/kansrijketaal Vindplaats Antwerpen: or 4.2.2 kans ; Kansrijke Taalhoeken voor groep 1-8 werkt een aantal hoeken uit voor het zelfstandig leren in alle groepen van de basiisschool. Per hoek komen systematisch aan de orde: doelgroep, inrichting, leeressenties, het gedrag van leerling en leerkracht, activiteiten en opdrachten. De website www. aps.nl/kansrijketaal toont kleurrijke taal-producten en interactieve opdrachten.

13.

Meertaligheid

Meertaligheid : een troef! : inspirerend werken met meertalige kinderen op school en in de buitenschoolse opvang / Gielen, Sara; Isçi, Ayse. - Sint-Niklaas: Abimo, 2015. - 383 p.

Doelgroep: 3-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.2.2 meer Dit handboek is gebaseerd op de uitdagingen en ervaringen die voortvloeiden uit het wetenschappelijk onderbouwde project Thuistaal.

Het boek biedt heel concrete handvatten, instrumenten en praktijkvoorbeelden aan om positief om te gaan met de meertalige rijkdom in je school, klas of werking. Het nodigt uit om inspirerend aan de slag te gaan en met je hele team een talenbeleid uit te stippelen. Het boek richt zich tot leerkrachten kleuter- en lager onderwijs, directies en zorgcoördinatoren, begeleiders in de buitenschoolse opvang en pedagogisch begeleiders. Het boek bestaat uit vijf delen. Deel 1: thuistaal binnen een krachtige leeromgeving, deel 2: aan de slag met het team, deel 3: aan de slag in de klas, deel 4: aan de slag in de buitenschoolse opvang en deel 5: aan de slag met ouders.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 33

Talen op een kier : talensensibilisering voor het basisonderwijs / Jonckheere, Sofie; De Doncker, Hadewijch; De Smedt, Hilde. - Mechelen: Plantyn, 2009. - 413 p. + 40 lesfiches + online ICT, met: audio cd.

Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or 4.1.2 tale ; or 4.2.2 tale |Vindplaats Turnhout: T 12.187 'Talen op een kier, talensensibilisering voor het basisonderwijs' laat kinderen van 5 tot 12 jaar op een leuke manier kennismaken met verschillende talen en culturen. De publicatie bevat 40 volledig uitgewerkte lessen. Telkens beginnend met een korte samenvatting van de inhoud van de les en eindigend met websites voor extra achtergrondinformatie. 'Talen op een kier' kan meteen gebruikt worden in de klas. Het volledige lesverloop staat duidelijk aangegeven. Bijna alle lesfiches kunnen zowel in taalhomogene als in taalheterogene groepen gebruikt worden. Voor elke les worden duidelijke doelstellingen geformuleerd en staat vermeld aan welke ontwikkelingsdoelen en eindtermen gewerkt wordt. De lesfiches zijn ontwikkeld binnen verschillende leergebieden.

Is die taal van ver of van hier? Wegwijs in talensensibilisering, van kleuters tot adolescenten / Devlieger, Mieke; Frijns, Carolien; Sierens, Sven; Van Gorp, Koen. - Leuven: ACCO, 2012. - 60 p.

Vindplaats Antwerpen: ro 6 isdi | Vindplaats Turnhout: T 07.01.461 Elke dag horen, spreken en lezen we verschillende talen en taalvariëteiten. Die meertalige realiteit weerspiegelt zich in onze scholen. Hoe leren we onze leerlingen met die taaldiversiteit omgaan en hoe kunnen we deze positief aanwenden op de klasvloer?

Talensensibilisering biedt kansen. Via een internationale praktijkgerichte literatuurstudie en een bevraging van internationale en Vlaamse experts werd onderzocht wat het concept talensensibilisering inhoudt en wat de effecten zijn op leerlingen en leerkrachten. Dit onderzoek leverde een wetenschappelijk rapport op en een wegwijzer voor de Vlaamse onderwijspraktijk. Dit boekje, de wegwijzer, is bedoeld voor leerkrachten, coördinatoren en directies die op hun school talensensibiliserend willen werken of meer inzicht willen krijgen in de sterke en minder sterke kanten van hun aanpak. Een vraag-antwoordmodel biedt een conceptueel kader voor een krachtige toepassing van talensensibilisering in de klas en voor de inpassing in een talenbeleid op school. Handzame tips, inspirerende praktijkvoorbeelden en referenties naar lesmaterialen geven inzicht in de kansen van talensensibilisering.

Selectie docAtlas bij “Geen pANiek, snel weg met anderstalige nieuwkomers” 34