2008 bursa

T.C. ULUDAG 0NiVERSiTESi MUHENDISLIK-MIMARLIK FAKOLTESI MiMARLIK BOLOMO

DOCOMOMO_TURKiYE ULUSAL CALl$MA GRUBU POSTER SUNU$LARI TURKiYE MiMARLIGINDA MODERNiZMiN YEREL ACILIMLARI IV

.

E

..

,I

I

BURSA-2008

DOCOMOMO_TURKiYE ULUSAL CALl~MA GRUBU POSTER

SUNU~LARI

TURKiYE MiMARLIGINDA MODERNiZMiN YEREL ACILIMLARI IV 26-27 Arallk 2008 Uludag Oniversitesi, Muhendislik-Mimarl1k Fakultesi, Mimarhk Bolumu Bursa

TEMA DOCOMOMO_TOrkiye <;al1$ma Grubu'nun "TOrkiye Mimarhgmda Modernizmin Yerel Ay11imlan" konulu etkinlikler dizisinin dorduncusu 26-27 Araltk 2008 tarihlerinde Uludag Oniversitesi Muhendislik-Mimarhk Fakultesi Mimarhk Bol umu'nun evsahipliginde Bursa'da duzenlenecektir. Bu toplant1ya, erken 20. yuzy1ldan yakla$1k 1970'1erin ba$ina kadar devam eden sure9te uretilmi$ olan modern mimarl1k orneklerini gorsel ve yaz1l1 belgelerle tanitan veya yorumlayan poster sunu$1annm kat1l 1m1 beklenmektedir. Sunulacak yap1y1/ yap 1 grubunu/yerle$imi tanitan posterler etkinlik boyunca sergilenecek, aynca kat11imc1lar haz1rlad1klan yap1y1 tanitan k1sa bir sozlu sunuยง yapacaklardir. Davetli konu$mac1lann sunu$1annm ve bir tart1$ma oturumunun da yer alacag1 bu etkinligin, 20. yuzy1I Turkiye mimarlig1nin bugune kadar belgelenememi$ olan orneklerine, ozellikle de Ankara, Istanbul ve izmi r gibi buyuk kentler d1$indaki uretime dikkat 9ekmesi ve olu:?acak yeni bak1$ a91lanyla donem mimarligm1n yeniden yorumlanacag1 bir tart1:?ma ortam1 yaratmas1ama9lanmaktad1r.

Kamunun dikkatini 20. yuzy1lda one 91kan Modernizm'e 9ekmek ve "modern mimarlik, tasanm ve $ehir planc11ig1 urunlerini belgelemek ve korumak" amac1yla 1990 y1lmda olu$turulan uluslararas1 bir kurulu$ olan DOCOMOMO (DOcumentation and conservation of Buildings, Sites and Neighborhoods of the MOdern MOvement) bunyesinde olu$an Turkiye <;ali$ma Grubu 2002 y1lmda ku ru l mu~ ve boylece Turkiye'deki modern mimarlik orneklerinin belgelenmesi ve korunmas1 ama91i bir giri:?im ba$lat1lm1$tir. Oniversitelerin, Mimarlar Odas1 'nin ve 9e$itli mimarlik yaym organlannm da benzer giri$imlerinin son y1llarda h1z kazand1g1 gozlenmektedir. Varolan literatUrun smirlanni a$may1 hedefleyen geni:? kapsaml1 bir belgeleme 9ali:?mas1, donem mimarl1gmm daha iyi anla:?1lmas1 ve korunmas1 yonunde etkin rol oynayacakt1r.

DOCOMOMO_Turkiye Ulusal <;aliยงma Grubu, ilk kez 2004 y1 1inda ODTO Mimarltk Fakultesi evsahipliginde ger9ekle$tirilen ve dorduncu toplant1s1 Bursa'da duzenlenecek olan 'Turkiye Mimarhgmda Modernizmin Yerel Ay1ltmlan" ba$likl1 Poster Sunuยงlan ile bu tur geni$ kat1l1ml 1 bir 9al1$may1ba$latmay1 hedeflemi:?tir. Bu etkinligin ikincisi, 2005 yil mda izmir Mimarlar Odas1'nin destegiyle Ahmet Piri:?tina Kent Ar:?ivi ve Muzesi'nde; u9uncusu de 2007 y1 linda Erciyes Oniversitesi'nin evsahipliginde Kayseri 'de yap1 lm1$t1r. 2006 yilmda ise " Oteki" Modernizmler ba:?l1kl1 IX. Uluslararas1 DOCOMOMO Konferans1 Istanbul ve Ankara'da ve "Bir Konut Otopyasmm Korunmas1: Modern Mimarltk Mirasmm Belgelenmesi ve SOrekliliginin Saglanmas1, 6rnek <;altยงma: Atakoy - Ist anbul" ba:?l1kl1

I. Uluslararas1 DOCOMOMO <;ahยงtay1 lstanbul'da DOCOMOMO_Turkiye'nin evsahipliginde gen;ekle~tirilmi~tir. DOCOMOMO_Turkiye, universiteler, meslek orgutleri ve diger i_ lg_ili kurulu~lann da destegini alarak Turkiye kamuoyunda modern mimarl1k eserlennin belgelenmesi ve korunmas1 konusunda yeni bir giri~im ba~latt1g1 inancindadir.

Yogun bir kat1l1mla sureklilik kazanan Poster Sunuยงlari ile DOCOMOMO giri~iminin hedefledigi belgeleme ve tescil iyall~mas1nin yayg1nla~t1r1lmasinin yarn s1ra, giri~imin Ulkemizdeki modern mimarllk mirasina dikkat iyekmek amacinin duyurulmas1 ve geni~ iyevrelerce payla~1lmas1 yonunde de 6nemli geli~me saglanacag1 umulmaktad1r. Duzenlenen bu toplant1larda sunulan urunlerden seiyilenlerin, gezici bir sergi duzenlenerek, mimarllk okullan ve Mimarlar Odas1 $ubeleri ba~ta olmak uzere, iye~itli kurumlarda sergilenmesi ve kat1lan Wm urunlerin de bir katalog ve CD hawlanarak derlenmesi planlanmaktadir.

Diizenleme Kurulu

Yard1mc1/ar

Elvan ALTAN ERGUT, ODTO

Nilufer AKINCITORK,

Nilufer BATURAYOGLU YONEY, ITO

Rengin BECEREN OZTURK, UO

Neslihan DOSTOGLU, UO

Arzu <;AHANTIMUR, UO

Ebru OMAY POLAT, YTO

Ozgur EDIZ, UO

Y1ld1z SALMAN, ITO

Yasemin ERBIL, UU

uo

Miray GOA, UO Ozlem KOPROLO BAGBANCI, UO $ule OGUZ, UO Sevgen PEAKER, UO Sibel POLAT, UO Ece $AHIN, UO Yavuz TANELi, UU Murat TA$. UO Ozge TOMER, UO TOiin VURAL ARSLAN, UO Selay YURTKURAN TOK, UO <;igdem YUCEL, UO

iv

do.co,mo.mo_program DOCOMOMO-TR ULU SAL

C ALl~MA

GRUBU

Poster Sunuยงlan

TURKiYE MiMARLIGINDA MODERNiZMiN YEREL ACILIMLARI IV 26-27 Arahk 2008, Uludag Oniversitesi, Muhendislik-Mimarhk Fakultesi, Mimarhk Bolumu-Bursa 26 ARALIK CUM A 9:00-9:30

A<;:ILI$ KONU$MALARI Prof. Dr. Mete c.engiz, Uludafi. Oniversites i Rektoru Prof. Dr. Sedat Ulkli, Uludag Universitesi Mlihendislik-Mimarl1 k Fakliltesi Dekan1 Prof . Dr. Neslihan Dostoglu, Uludag Oniversitesi Muhendislik-Mimarl1k Fakultesi, Mimarllk Bolumu Ba$kani $encl $im$ek, Mimarlar Odas 1Bursa $ubesi Ba$kani Nilufer Baturayog lu Yoney , docomomo-tr Ulusal <;a11$ma Grubu Sekreteri

9:30-1 0:15

A<;:ILI $ SUNU$U Neslihan Dostoglu, "Modern Mimarllk ve Bursa brnegi"

10:15-10:30

<;ay-Kahve Aras1

10:30-12:00

POSTER SUNU$ LARI I Oturum Ba$kani : Nilufer Ak 1nc1tlirk

Bahar Acar, Neslihan Dalk11iy, Meral Halifeoglu

Diyarbak1r Valilik Binas1 ve Vali Konag1

Neslihan Dalk1lly, Meral Halifeoglu

Batman-Gercli$ Eski Hukumet Konag1

Meral Halifeoglu , Neslihan Dalkillv

Mardin Eski Hliklimet Konag1 Binas1

Selen Durak

Bursa'da Ya$ayan Tarih : Vilayet-Adliye-Maliye Binalan

Mustafa Yegin

Adana Halk Evi ve Parti Binas1

Funda Kurak Av 1c1, Aylin Aras

Trabzon'da Modem Mimari Orneg i: II Halk Klitliphanesi (1961 - 1966)

Sermin <;ak1c1, Hilal Tugba brmecioglu

Hasanoglan Yliksek Koy Enstitlisli Yerle$kesi-Ankara

Meral Nalvakan

Eski$ehir Erkek Sanat Enstitlisli

Burak Asil iskender

Kayseri Erkek Sanat Enstitlisu

Ozlem Sumengen

Kayseri K1z Olgunla$ma Enstitlisli Binas1

Mujgan Karatosun, Rengin Zengel

Modern Mimarllg1n lzmir'de Yerel Ay1llmin1 Bir Egitim Yap1s1 Ozerinden Okuma Denemesi: Izmir Ziraat Mektebi

F. Nur$en Kul

lzmir'de bir Tip-likokul Uygulamas1 : "Kaz1m Dirik Ti pi"

Gulin P. Oguz, Emine Dagtekin, Havva Ozy1lmaz

Gazi llkogretim Okulu Silvan, Diyarbakir

Doruk Van

Malatya Gazi llkogretim Okulu

Halidun $enkal

Bartin Atatlirk llkogretim Okulu

Emre Eroglu

Nuri Demirag Ortaokulu

Tulin Selvi Onlu, Tolga Onlu, Meltem Uva r

Tevfik Sim Gur Lisesi - Mersin

Den iz Dokgoz, Ferhat Hac1alibeyoglu

Ege Oniversitesi Tekstil Mlihendis:igi Binas1

2:00-13:00

Sergi Av1h!j1 ve Kokteyl

13:00-14:30

POSTER SUNU$LARI II Oturum Ba$kan1 : $ule Oguz

Hilal Tugba brmecioglu, Sermin <;ak1c1

Kemah Koprusu: Turkiye Cumhuriyeti'nin Ilk Asma Demir Koprlis u

Sibel Polat

Yok Olan Tarih, Kimllk, Sellek: Bursa- Santral Garaj 6megi

6vgu Pelen

Elektrik l~leri EIUt ldaresi Genel Direkt6rfugu

Onur Erman, Ayr;a A. Si:izudajru

Adana Yukseka~ lplik ve Dokuma Sanayi Yi:inellm Binas1

Hale Kozlu

Kayseri $eker Fabrikas1 Yi:inetim Binas1

Hande Mete

Pamuk Mensucat Fabrikas1 Yi:inetim Binas1

Ozlem Antan

Cu~hu riyet Modernle~mesi'ne 6zgu Sanayi Mekansalhg1nm Ya~ayan

Bir Omegi: Konya Eregli Sumerbank Yerte~kes1 Elif Ozlem Aydin, Reyhan Comlekyiajlu

Seka I. Kag1t Fabrikas1

Hikmet Eldek

Kayseri Orta Anadolu Mensucat Fabrikas1

Veyis 6zek

Edime Elektrik Santrah

Faruk Tuncer, Uzay Yergun. Ebru 0. Polat, Banu Celebiajlu

Bursa â&#x20AC;˘ Merinos Yunlu Dokuma Fabrikas1 Kompleksi

Demel Y1lmaz

Divrigi Curek Maden l~letmeleri Yerte~kesi

Ay~en Celen 6zturk, $afak Cakmak

Eski~ehir Kentinln Biyimleni~inde ve Kimlik Kazanmasmda Belirleyici Rolu olan Artifaktlar

$. Gulin Beyhan

lsparta'da Modemizmin Etkisinde bir Dini Yap1 Ornegi

ltkay Ma~at Ozdemir, $ebnem Erta~

Sava~ Di:inemi Hastane Yap1lanna bir Ornek: T rabzon Numune Egitim ve Ara~ll rma Hastanesi

Seven Yucel

Kayseri Devlet ($ehir) Hastanesi

Zeynep Ceytanh

Yuksek lhtisas Hastanesi

Aylin Aras, Funda Kurak Ay1c1

Son Di:inem Modern Mimarisine bir Omak: Trabzon Fatih Deviet Hastanesi

14:30-14:45

Cay-Kahve Aras1

13:00-14:30

POSTER SUNU$LARI Ill Oturum Ba~kani: T Oiin Vural Arslan

EzgiYavuz

Anadolu KulUbu Binas1, Izmir Caddesi Ankara (1968)

Meltem Gurel

Ada Gazinosu, Izmir Entemasyonel Fuan

Emine Dagtek1n, Hawa Ozy1lmaz, Gulin P. Oguz

Diyarbak1r, Dilan Sinemas1

Yasemin Sayar

Efes Sinemas1 ve Oteli, Si:ike-Aydm

T uba Akar

Adana Belediye Oteli

llknur Turkseven Dajrusoy

Foya Tatil Koyu (Club Med Frans1z Tatil Koyu)

Femat Hac1ahbeyajlu, Pmar Mine Hac1alibeyajlu

Park Otel - Gonen

Nelise Burcu Serbes, Mukerrem Kurum

Erken Cumhuriyet Di:inemi Konaklama Yap1lanna Aydm'dan bir Omek: Madran Palas

Zeynep T una Ultav, Gokyeyiyek Sava~ir

Bergama Tusan Motel

Gozde Ulusans

Eski Omak Oteli

Nuray Bayraktar

Buyuk Car~I

Mediha Olmez G Ultek

Ankara Modem Car~1

Baharak Tabibi, Geren Katipoglu

Ankara'nin Donu~um Surecinde lki Yap1: Moda ve Soysal Pasajlan

Ozlem Mutlu

Bir Sokak Ki:i~esinde $arkuteri"

Ozlem Ki:iprulu Bagbanc1, M.Bilal Bagbanc1

Mudanya Ziraat Bankasi

Ozgur Hasancebi Demirkan

Yeni Ziraat Bankasi Binas1, Trabzon

Miray Gur, H. Ozga Turner, B. Ece $ahin

Turkiye I~ Bankasi Binas1, Bursa

vi

Kesi~en

Tani1lar: "Piknik, Restoran-Amerikan Buie-

yiQdem YLicel

Bursa Carnal Nadir Caddesinde TC Merkez Bankasi

16:15-16:30

yay-Kahve Aras1

16:30-18:00

POSTER SUNU~LARI IV Oturum Ba~kani : Elvan Allan Ergut

6zge Turner, B. Ece $ahln, M1ray Gur

Bursa - Vali Konutu (Numune Evi)

B. Ece $ahin, Miray Gur, H 6zge Turner

Villa Biyen, Bursa

Filiz S6nmez

Muruvvet Find1ko{llu Evi, Kayseri

Gulnur Ballice

Suat Erdeniz Konutu

Malika 6zsoy

Izmir Bostanh'da Konut

H. Ibrahim Alpaslan, G6kyeyiyek Sava~1r

o.s.I. Izmir 11. Bolge MudurtuQu Lojmanlan

Rana Karasozen

Eski~ehir'in

Gullz 6zorhon

$enesenevfer Yap1 Kooperatifi

Havva 6zy1lmaz, Gulin P. OQuz, Emine DaQtekin

Diyarbak1r 'dakl Ilk Modern Konut 6rnekleri.

Humeyra Blrol Akkurt

Modernizmin Penferdeki Temsilclleri: Bostanc1 Apartman1- Milas

Z. Sevgen Perker,Yasem1n Erbil, Miray Gur

Bursa - Yurtsever Apartmani

Yasem1n Erbil, Miray Gur, Z. Sevgen Parker

Bursa - Ali Haydar Apartmani

1~11

Muammer Aksoy Apartmani

Ruhi, All Aslankan

Kaybolmakta clan Modern Konutlan

Erkan Kambek

Emek Apartmani

Figen Karaman , Onur Erman

Erken Cumhunyet 06nemi Konut Yap1lannda Estetik ve l~levsel bgeler Olarak Balkonlar

liker Fatih Ozorhon

Karatepe Sayaklan

Salih Salbacak

Giresun-Ta~ba~1

18:00-1 9:00

Park1

Docomomo_Turkiye Genel Kurul Toplant1s1

27 ARALIK CUMARTESI 9:30-12:00

TARTl~MA

Oturum Ba~kani: Neslihan Dosto{llu TURKIYE'DE KULTUR VE TABIAT VARLIKLARINI KORUMA KURULLARI VE MODERN MIMARLIK MIRASININ KORUNMASI Kat1hmc1lar: Zeynep Ahunbay, Aydan Balamir, lpek Durukan, Ebru Omay, Y1ld1z Salman

12:00-13:30

Yemek Aras1

13:30-16:30

Bursa Gezisi Sorumlu 6zlem KOprulO BaQbanc1

vii

iCiNDEKiLER DOCOMOMO_TURKIYE ULUSAL <;ALl$ MA GRUBU POSTER SUNU$LARI ................................................ ii Do.co,mo.mo_program .............................................. v l<;iNDEKiLER ............................................................. ix 1- DiYARBAKIR VALiLiK BiNASI VE VALi KONA~l1 Y. Mimar Bahar ACAR Yrd. Do9. Dr. Neslihan DALKILl9 Yrd. Doy. Dr. F. Meral HALIFEOGLU

11-MUDANYA ZiRAAT BANKASl...................•........ 11 Ogr. Gor. Dr. Ozlem KOPR0L0 BAGBANCI Ogr. Gor. M. Bilal BAGBANCI • 12- BOYOK <;AR$1.................................................... 12

2- TRABZON'DA MODERN MIMARI ORNEGi: IL HALK KUTUPHANESI (1961-1966) ..................... 2 Ogr. Gor. Funda KURAK AylCI An~. Ger. Aylin ARAS

3- ADANA BELEDIYE OTELI .................................... 3 Ar$. Gbr. Tuba AKAR

4- MODERNIZMiN PERiFERDEKI TEMSiLCILERI; BOSTANCI APARlMANI- MiLAS ......................... 4 Yrd. Do9. Dr. HOmeyra BiROL AKKURT 5- D.S.i. iZMIR II. BOLGE M0D0RL0G0 LOJMANLARI ........................................................ 5

Ara$. Ger. H. Ibrahim ALPASLAN Ara$. Ger. Dr. Gekc;:ec;:i9ek SAVA$1R 6- SON DONEM MODERN MIMARISINE BIR ORNEK: TRABZON FATIH DEVLET HASTANESl ........................................................... 6 Ar$. Ger. Aylin ARAS Ogr. Gbr. Funda KURAK AylCI 7- CUMHURIYET MODERNLE$MESi'NE OZGO SANAYI MEKANSALLIGININ YA$AYAN BIR ORNEGI: KONYA EREGLi SUMERBANK YERLE$KESi ......................................................... 7 Yrd. Do9. Dr. Ozlem ARITAN 8- CUMHURIYET MODERNLE$MESl'NE OZGU SANAYI MEKANSALLIGININ YOK EDILEN BIR ORNEGI: MALATYA SUMERBANK YERLE$KESl......................................................... 8 Yrd. Doc;:. Dr. Ozlem ARITAN 9- KAYSER! ERKEK SANAT ENSTIT0S0 ...............9 Dr. Burak ASILiSKENDER 10-SEKA I. KAC';IT FABRiKASI ................................ 10 Dr. Eli! Ozlem AYDIN - Reyhan yOMLEKCiOGLU

Yrd. Do9. Dr. Nuray BAYRAKTAR 13-ANKARA TELEViZYONU ARI STUDYOSU ....... 13 Yrd. Do9. Dr. Nuray BAYRAKTAR 14-0RKIDE SiNEMASI ..............................•.............. 14 Yrd. Do9. Dr. Nuray BAYRAKTAR 15- ISPARTA'DA MODERNIZMiN ETKISiNDE BIR DINI YAPI ORNEGI ...................................... 15 Yrd. Do9. Dr. $. GOlin BEYHAN

16- YUKSEK IHTISAS HASTANESl......................... 16 Mimar Neriman BiRCE Zeynep CEYLANLI 17-HASANOGLAN YUKSEK KOY ENSTITOSO YERLE$KESI- ANKARA ..................................... 17 Ar$. Gor. Sermin yAKICI Hilal Tugba ORMECIOGLU 18- DIYARBAKIR, DILAN SINEMASl....................... 18 Ogr. Ger. Dr. Emine DAGTEKIN Ar$. Ger. Dr. Hawa OZYILMAZ Ar$. Gor. Gulin PAYASLI OGUZ 19- DIYARBAKIR GAR BiNASl................................ 19 Yrd. Doc;:. Dr. Neslihan DALKILl9 Yrd. Doc;:. Dr. F. Meral HALIFEOGLU YOksek Mimar Bahar ACAR 20- BATMAN-GERC0$ ESKi H0K0MET KONAGI . 20 Yrd. Doc;:. Dr. Neslihan DALKILly Yrd. Dor;. Dr. F. Mera! HALiFEOGLU 21- DlYARBAKIR IL TARIM MUDURL0G0 BINASI ................................................................. 21 Yrd. Doc;:. Dr. Neslihan DALKILly Yrd. Doy. Dr. F. Meral HALiFEOGLU YOksek Mimar Bahar AGAR

ix

22-YENI ZIRAAT BANKASI BINASI; TRABZON ............................................................ 22 OzgOr HASANQEBI DEMIRKAN 23-FOyA TATIL KOYO (CLUB MED FRANSIZ TATIL KOYU) ...................................... 23 Yrd. D~. Dr. llknur T0RKSEVEN DOCRUSOY 24- EGE 0NIVERSITESI TEKST.IL MUHENDISLIGI BINASI ...................................... 24 Ar~. Gor. Deniz DOKGOZ Ar~ Gc5r. Ferhat HACIALIBEYOCLU 25-BURSA'DA YA$AYAN TARIH: VILAYETADLIYE-MALIYE BINALARI ............................... 25 Y. Mimar Selen DURAK 26-KAYSERI ORTA ANADOLU MENSUCAT FABRIKASl .......................................................... 26

Ar~. Gc5r. Hikmet ELDEK 27- BURSA- ALI HAYDAR APARTMANl................ 27 Ar~. Gc5r. Yasemin ERBIL Ar~. Gc5r. Miray GOA Ar~ . Gc5r. Z. Sevgen PEAKER 28- ADANA YUKSEKA$ IPLIK VE DOKUMA SANAYI YONETIM BINASI ................................. 28 Yrd . D~. Dr. Onur ERMAN Ayc;:a A. SOZODOCRU 29- NURI DEMIRAG ORTAOKULU .......................... 29 Emre EROCLU 30- ANKARA MODERN yAR$1 ................................ 30 Ogr. Gar. Dr. Mediha OLMEZ GOLTEK 31 - BURSA-GUNGOR APARTMANl...................... 31 Ar~. Gc5r. Miray GOA Ar~. Gor. Z. Sevgen PEAKER Ar~. Gc5r. Yasemin ERBIL 32-TURKIYE 1$ BANKASI BINASI, BURSA................................................................. 32

Ar~ . Gar. Miray GOA Ar~. Gor. H. Ozga TOMER Ar~. Gc5r. B. Ece $AHIN 33-ADA GAZINOSU, IZMIR ENTERNASYONEL FUARI .................................................................. 33 Dr. Meltem GUREL ... ............. ............................ 33 34-PARK OTEL- GONEN ........................................ 34 Ar~. Gc5r. Y. Mimar Ferhat HACIALIBEYOCLU Y. Mimar Pinar Mine HACIALIBEYOCLU

x

35- DIYARBAKIR TEKEL M0D0RL0G0 BINASI ···· 35 Yrd. D~. Dr. F. Meral HALIFEOCLU Yrd. D~. Dr. Neslihan DALKILIQ YOksek M1mar Bahar AGAR 36- MARDIN ESKI H0K0MET KONAGI BINASl...... 36 Yrd. D~. Dr. F. Meral HALIFEOCLU Yrd. D~. Dr. Neslihan DALKILIQ 37- EMEK APARTMANl ............................................ 37 Erkan KAMBEK 38- ERKEN CUMHURIYET DONEMI KONUT YAPILARINDA ESTETIK VE 1$LEVSEL OGELER OLAR AK BALKONLAR ...................................... 38 Yrd. Doc;:. Dr. Figen KARAMAN Yrd. D~ . Dr. Onur ERMAN 39- ESK1$EHIR'IN KAYBOLMAKTA OLAN MODERN KONUTLARI ........................................................ 39 Rana KARASOZEN 40-MODERN MIMARLIGIN IZMIR'DE YEREL .............

A<;ILIMINI BIR EGITIM YAPISI UZERINDEN OKUMA DENEMESI: IZMIR ZIRAAT MEKTEBI (1932) .................................................. 40 Yrd. Doc;:. Dr. MOjgan KARATOSUN Yrd. D~. Dr. Rengin ZENGEL 41 - KAYSERI l}EKER FABRIKASI YONETIM BINASI ················································ 41 Gc5r. Hale KOZLU

Ar~.

42- IZMIR'DE BIR TIP-ILKOKUL UYGULAMASI: "KAZIM DIRIK TIPI" ............................................ 42 F.

Nur~en

KUL

43- PAMUK MENSUCAT FABRIKASI YONETIM BINASl ................................................................. 43 Ogr. Gc5r. Hande METE 44- BIR SOKAK KOl}ESINDE KESl$EN TARIHLER: "PIKNIK, RESTORAN-AMERIKAN B0FE$ARK0TERI" ....................................................... 44 Ozlem MUTLU 45- ESKl~EHIR ERKEK SANAT ENSTIT0S0 ......... 45 Prof. Dr. Meral NALQAKAN 46- GAZI ILKOGRETIM OKULU SILVAN, DIYARBAKIR ....................................................... 46 Ar~. Gor. GOlin PAYASLI OCUZ Ogr. Gor. Dr. Emme DACTEKIN Ar~ . Gor. Dr. Hawa OZYILMAZ

47- KEMAH KOPR0'30 : TURKIYE CUMHURIYETl'NIN ILK ASMA DEMIR KOPROSO ........................................................... 47 H1lal Tugba ORMECIOGLU Ar$. Gi:ir. Sermin ((AKICI 48-

TA~ YAPILARDAN BETONARMEYE: TRABZON'DA BIR OKUL KAMP0S0 ................ 48 Doi;:. Dr. llkay MA$AT OZDEMIR Ogr. Gi:ir. Funda KU RAK AylCI Ar'$. Gi:ir. Aylin ARAS

49- SAVA~ DONEMI HASTANE YAPILARINA BIR ORNEK: TRABZON NOMUNE EGITIM ve ARA~TIRMA HASTANESI .................................. 49 Doi;:. Dr. llkay Ma$al OZDEMiR $ebnem ERTA$

58-ELEKTRIK l~LERI ETUT IDARESi GENEL DIREKTORLOGO ................................................ 58 Y. Mimar Ovgu PELEN 59- ANKARA MALTEPE ELEKTR(K VE HAVAGAZI FABR(KASI VE TURK MODERNLE~MESINDE ELEKTRIFIKASYON ........................................... 59 Y. Mimar Ovgu PELEN 60- BURSA- YURTSEVER APARTMANl. ............... 60 Ar$. Gi:ir. Z. Sevgen PEAKER Ar$. Gi:ir. Yasemin ERBIL Ar$. Gi:ir. Miray GOA 61 - YOK OLAN TARIH, KiM LIK, SELLEK: BURSASANTRAL GARAJ ORNEGI................................ 61 Ar$. Gi:ir. Sibel POLAT

50- EDIRNE ARKEOLOJI VE ETNOGRAFYA MUZESl ...................................... 50 Prof. Dr. Veyis OZEK

62- MUAMMER AKSOY APARTMANI ..................... 62 Y. Mimar 1$11 RU Hi Y. Mimar Ar$. Gi:ir. Ali ASLANKAN

51- EDIRNE ELEKTRIK SANTRALI ......................... 51 Prof. Dr. Veyis OZEK

63- G iR ESUN-TA~BA~ I PARKI ............................... 63 Salih SALBACAK

52- KARATEPE SA9AKLARl. ................................... 52 Yrd. Doi;:. Dr. liker Fatih OZORHON

64-NEB(OGLU TURISTIK TES(SLERI, 9E~M EALTl-URLA, IZMIR, 1969 ........................ 64 Yrd. Doi;:. Dr. Yasemin SAYAR Ogr. Gi:ir. Dr. Deniz GONER

53- ~ENESENEVLER YAPI KOOPERATIFI ............. 53 Ar$. Gi:ir. Guliz OZORHON 54- IZM(R BOSTANLl'DA KONUT ............................ 54 Yrd. Doi;:. Dr. Malike OZSOY 55-ESK(~EHiR KENTININ sl9IMLENl~INDE VE

KIMLIK KAZANMASINDA BELiRLEY(CI ROLU OLAN ARTIFAKTLAR .............................. 55 Yrd. Doi;:. Dr. Ay$en ((ELEN OZTURK Yuk. Lisans Ogr. $afak ((AKMAK 56- ES Kl~EHIR KENTI, ODUNPAZARI iLE IST AS YON ARASINDAKI BOLGE UZERINDE, KENTSEL ARTIFAKTLARIN MEKANSALARKEOLOJ(SINiN MIKRO FRAGMANLAR UZERINDEN INCELENMESI .... 56 Yrd. Doi;:. Dr. Ay$en ((ELEN OZT0RK Y. Lisans Ogr. $afak ((AKMAK 57- DIYARBAKIR'DAKI IL K MODERN KONUT ORNEKLERi ........................................................ 57 Ar$. Gi:ir. Dr. Hawa OZYILMAZ Ar$. Gi:ir. Gulin PAYASLI OGUZ Ogr. Gi:ir. Dr. Emine DAGTEKiN

65- EFES SINEMASI ve OTELI, SOKE-AYDIN ........ 65 Yrd. Doi;:. Dr. Yasemin SAYAR 66- ERKEN CUMHURIYET DON EM( KONAKLAMA YAPILARINA AYDIN' DAN BIR ORNEK: MADRAN PALAS ................................................ 66 Nefise Burcu SERBES Ar$. Gi:ir. Mukerrem KOROM 67- KAYSERI "GEZI MERKEZ ILKOKULU-1 908" .. 67 Ar$. Gi:ir. Filiz SONMEZ Gi:ik$en DOGAN 68- SAHABIYE MAHALLESl'NDEN CEPHE DETAYLARl ......................................................... 68 Ar$. Gi:ir. Filiz SONMEZ Songul INAN 69- MURUVVET FINDIKOGLU EV(, KAYSERl ......... 69 Ara$. Gi:ir. Filiz SONMEZ 70- KA YSERI KIZ OLGUNLA~MA ENSTITOSO BINASl ................................................................. 70 Ar$. Gi:ir. Ozlem S0MENGEN

xi

71- VILLA Bi<;:EN, BURSA ........................................ 71 Ar~ . Gi:ir. B. Ece $AHiN Ar~. Gi:ir. Miray GOR Ar~. Gi:ir. H. Ozge TOMER

78- TEVFIK SIRRI GUR LISESI - MERSIN .............. 78 Uzman Tulin SELVi 0NL0 Yrd. D~. Dr. Tolga 0NL0 Yrd. D~. Dr. Meltem UQAR

72- BARTIN ATATURK iLKOGRETiM OKULU ........ 72 Halidun $ENKAL

79- MALATYA GAZI ILKOGRETIM OKULU ............. 79 Ooruk VAN

73-ANKARA'NIN DONO~OM SURECINDE IKI YAPI; MODA VE SOYSAL PASAJLARI ........................ 73 Y. Mimar Baharak TABIBI Mimar Geren KATIPOGLU

BO- ANADOLU KULUBU BINASI, IZMIR CADDESI ANKARA (1968)....................... 80 Ezgi YAVUZ

74-BURSA- MERINOS YUNLO DOKUMA FABRIKASI KOMPLEKSl.. ................. 74 Yrd. D~. Dr. Faruk TUNCER Yrd. O~. Or. Uzay YERGON Ar~. Gi:ir. Dr. Ebru OMAY POLAT Ar~. Gi:ir. Banu QELEBIOGLU 75- BURSA- VALi KONUTU (NUMUNE EVI)..................................................... 75 Ar~. Gor. H. Ozge TOMER Ar~. Gi:ir. B. Ece $AHIN Ar~. Gor. Miray GOR 76- BERGAMA TUSAN MOTEL.. .............................. 76 Yrd. Doy. Or. Zeynep TUNA ULTAV Ar~. Gor. Dr. Gokyeyiyek SAVA$1R 77- ESKI ORNEK OTELI ........................................... 77 Y. Mimar Gozde ULUSANS

81-ADANA HALK EVI ve PARTI BiNASl. ................ 81 Yrd . D~. Dr. Mustafa YEGIN 82- HATAY GUNDUZ SINEMASI: 'CINEMA-CASINO A ANTIOCHE' ....................... 82 Yrd. Doy. Dr. Mustafa YEGIN Ogr. Gor. Dr. GUlertan AKYUZLUER Y. Mimar Mehmet Pekcan 1$1K 83- DiVRIGI CUREK MADEN l~LETMELERI YERLE~KESI ....................................................... 83 Demel YILMAZ 84- BURSA CEMAL NADIR CADDESINDE TC MERKEZ BANKASI ....................................... 84 Y. Mimar Ogr. Gi:ir. Qigdem YUCEL Seven YOCEL 86- SUAT ERDENIZ KONUTU .................................. 86 Yrd. Doy. Dr. GUlnur BALLICE KATILIMCILARIN ILETl~IM BILGILERI ................... 87

xii

1- DIYARBAKIR VALiLIK BiNASI VE VALi KONAG( Y. Mimar Bahar AGAR Yrd. Do9. Dr. Nesllhan DALKILI<; Yrd. Do9. Dr. F. Mera/ HALIFEO(;Lu• ·o;c/e Universitesi Muhendislik Mimarltk Fakultes1 Mimar/1k Bo/Umu

Cumhuriyet tarihmin ilk donemi, kent imar planlannm yap1ld1g1 bir donemdir. Bu imar hareketleri Bat1hla~ma ve rragda~la~ma amac1yla hem rrevre mekanlanni hazirlamakta hem de geli~en yonetsel ve kentsel i~ levler kapsammda kentin artan nOfusuna yeni yerle~1m alanlari yaratma amacma yonelmi~tir (Osmay, S., 142). DOzenli bir kent ya~ammm verecegi rragda~ toplum gorOnOmO, yoneticilerin onde galen amarrlanndan biri olup bu dogrultuda yasalar y1karilm1~t1r (Batur, A., 214).

Bu donemde Istanbul ve Ankara irtin OnlO ~ehirciler davet edilerek, imar hareketleri irtin yerel yonetim ve Valiliklerde yeni yap1lanmalara gidilmi~tir. Jansen'in Diyarbak1r'1 da ziyaret ettigi ve baz1 onerilerde bulundugu bilinmektedir (Arslan, A., 1999:95).

1939 y1hnda Diyarbak1r Belediyesi'nin, eski ve yeni kentin planlanmas1 konusunda rrah~malari vard1r.

Belediye, eski kentin an1tsal yap1lann1 hareket noktas1 kabul ederek, bunlann etrafmda ye~il alanlar olu~turmak, surlara dogru birkarr ana cadde ile surlarin kentte bakan cepheleri boyunca bir yol in~a ederek, Diyarbak1r'm tarihi yap1lanni koruyarak beraber nefes almasm1 saglama fikri olu~mu~tur. Bu planlama Yeni~ehir, Dagkap1, Urfakap1 ile lstasyon arasmdaki geni~ sahada, son ~eklini almaktadir.

Yeni arr1lan iki bulvar arasmda yollar yap1larak baglant1 saglanm1~t1r. Bu iki bulvar arasmda yeni bir yonetsel merkez olarak, Genel MOfetti~lik bina ve konutu, Kolordu Komutan evi, diger kamu yonetim binalan (Tekel, Baymd1rhk vb) yap1lm1~t1r. (Arslan, A., 1999:95, Beysanoglu, $., s:1067).

BugOnkO Valilik Binas1 yap1ld1g1 donemm Genel rv;otetti~lik Binas1'd1r. Vali Konag1 ise yap1ld1g1 donemin Genel MOfett1~1ik Konag1 olarak, Genel MOletti~lik kald1r1ld1ktan sonra da bir donem K1z EnstitOsO olarak kullanilm1~t1r. Her iki yap1 da iki kathdir. Valilik Binas1 ve Konak birbirinden ayn ama oldukrra yakm yap1lm1~ iki yap1d1r. Ayni donemde yap1lrrn~lard1r. BugOn iki yapmm arasmdan bir yol gerrmektedir. Valilik Binas1 "U" formunda ve simetrik plan dOzenindedir. Vali Konag1 da simetrik plan dOzeni gosterir. Ancak kuzeye bakan tarafm yuvarlatllm1~. onOne yanm daire formunda, sOtunlu bir teras konulmu~tur. Her iki yap1ya da rre~itli donemlerde mOdahalelerde bulunulmu~tur.

•• DOBAP 06-MF-47 No'lu, "Cumhuriyet Sonras1, 1923-1970 Y1llan Aras1nda Diyarbak1r'da Mimari Geli~im" ba~hkh ara~t1rma kapsammda incelenen ve halen devam eden bu rrah~ma, Dicle Oniversitesi Bilimsel Ara~t1rma KoordinatorlOgO tarafmdan desteklenmektedir.

Docomomo-Tiirkiye, U/udag Oniversltesl, Bursa, 26-27 Araltk 2008

Poster Ozetlerl

2- TRABZON'DA MODERN MiMARI ORNEGI: IL HALK KUTUPHANESi (1961-1966) 6gr. Gor. Funds KURAK A9fC/ Arยง. Gor. Ayl/n ARAS Karadeniz Teknik Oniversitesi Mimar/1k Fakultesi

Trabzon Ii Halk Kuliiphanesi, 1927 y1hnda ~u ank1 Gazeteciler Cem1yeti olarak kullanilmakta olan binada Milli Kuliiphane ad1yla hizmete ba~lam1~t1r. Okullann artmas1yla birlikte ihtiyac1 kar~1layamaz hale gelince yeni bir bina yap1lmas1 gundeme gelmi~tir. Kuliiphane, Trabzon Valisi Vela Poyraz Bey'in katk1lanyla, Kuliiphaneler Gene! Mudurlugu tarafindan 1966 y1hnda Atapark i9inde yap1lan bugunku binasina ta~inm1~t1r. Konum itibariyle, Trabzon ~ehrinin ortasinda ve merkez okullara yak1nd1r.

Dolay1s1yla okuyucular ku!Ophaneye kolayhkla ula~abilmektedir.

Dikdortgen formda, kuzeye paralel olarak yerle~tirilen ku!Ophane binasinin, kuzey ve guney cepheleri saydam b1rak1lm1~t1r. Boylece gun 1~1gindan maksimum derecede yarar saglanmaktad1r. Dogu ve bat1 cepheleri sag1r birak1larak birinci katta 91kmalar yap1lm1~t1r. Galerili bir plan soz konusudur. Guney cephesinden girilen zemin katta; 9ocuk okuma salonu, wc'ler ve teknik birimler, 1. katta; yonetim, halk okuma salonu ve kitap deposu, asma katta ise; bilgisayar salonu, sureli yayinlar ve Osmanhca eserlerin yer ald1g1 mekanlar bulunmaktad1r. Yap1ld1g1 donemde Modern Mimarinin llpik bir yans1mas1 olan bina, Trabzon II Halk Ku!Ophanesi olarak i~levini surdurmektedir.

2

Poster Ozet/eri

Docomomo-Tiirkiye, U/udag Universitesi, Bursa, 26-27 Ara/1k 2008

3- ADANA BELEDiYE OTELi Ar§. Gor. Tuba AKAR Orta Oogu Teknik Oniversitesi Mimarltk Fakilltesi Mimarltk 86/ilmil

20. yuzy1ltn ba$tndan itibaren kuzeye dogru geli$en Adana $ehri, kentin kuzeyinde 1911 'de in$aa edilen istasyon binas1 ile eski $ehir arastnda geli$mesi planlanm1$lir. 1937'de yururluge giren Jansen plantnda, kentin yeni geli$me bolgesinin ortasinda, kenti istasyon ile eski $ehre baglayan cadde uzerinde, 9e$itli sosyal aktiviteleri i9erisinde banndiran Ata!Urk Park1 planlanm1$ ve bu parktn guneydogu k6$esinde gazino, otel ve konser bah9esinden olu$an bir yap1 kompleksinin olu$umu planda belirtilmi$1ir.

1939 y1llnda Arkitekt dergisinde Seyfi Arkan tarafmdan yaz1lm1$ olan makalede mimar, otel, gazino, oyun salonlan ve konser holunu i9eren Adana Belediyesi Oteli projesini, $ehir plarnna uygun olarak tasarlam1$ oldugunu belirtmektedir. Ata!Urk parktn1n guneydogu k6$esine L $eklinde yerle$tirilmi$ olan yaptn tn dogu kanadtnda otel odalan, guney kanadtnda ise oyun salonlan ve lokanta mekanlan tasarlanm1$llr. Bu kanadtn ortasindan girilerek guneye eklenmi$ olan bir de konser salonu bulunmaktadir. Yap1, kentin iklimsel ozellikleri du$unulerek verandalan, gune$ ktr1c1 elemanlan ile sade 9izgilerle tasarlanm1~t1r. 20.yuzyihn ilk yanstnda kentin giri$inin istasyon ile birlikte degi$mi~ olmas1 ve geli$en modern kent ya$amtna uygun i$1evsel ihtiya9lan ve mimari dili banndirmas1 a91Stndan Adana Belediye Oteli, modern kent i9in onemli bir yap1 olmu$tur.

Adana Belediye Oteli ge9irmi$ oldugu i$1evsel, kutlesel ve mekansal degi$imler sonucunda, gunumuze 9ok az bir k1sm1 ula$abilmi$1ir. Ataturk Park1'nda 1990'1arda ger9ekle$lirilen yeniden duzenleme 9ah$malan ile yapintn onemli bir bolumu y1k1lm1~. sadece konser salonunu i9eren kutle gunumuze ula~m1$tir. Sure9 i9erisinde Ticari ilimler Akademisi, Belediye Nikah Salonu olarak kullarnlan yap1dan kalan birim, bugun Adana Buyuk~ehir Belediyesi 75.yil Sanat Galerisi olarak kullarnlmaktadir. Adana Belediye Oteli'nden gunumuze kalan kutlesinin parka bakan cephesine ise belediye tarafindan "$elale" eklenm i~tir.

Ulkemizde, 20.yy'tn ilk yanstnda modern mimarl1gm onemli isimlerinden biri olan Mimar Seyfi Arkan'tn Adana kentinde ger9ekle~tirmi$ oldugu iki yap1dan biri olan Adana Belediyesi Otel'inin gunumuzde modern mimarhgtn korunmas1 gerekli bir ornegi olarak degerlendirilmesi gerekmektedir. Bu posterde Adana kentinde 20.yy'tn ilk yansina ail modern mimarinin onemli bir ornegi olan Adana Belediye Oteli'nin kentsel planlama surecinden itibaren, olu~um ve degi$1m surecinin ele ahnarak tarnt1lmas1 ama9lanmaktad1r.

Docomomo-Tiirkiye, U/udag Universitesi, Bursa, 26-27 Arallk 2008

Poster 6zet/eri

3

4- MODERNiZMIN PERIFERDEKi TEMSiLCiLERi; BOSTANCI APARTMANI- MILAS Yrd. DOf. Dr. Hiimeyra B/ROL AKKURT Doku:i Ey/01 Univsrsitesi Mimar/1k Fakulresi Cumhuriyet' in ilamrn tal<iben. yeni bir ulus kurma. Cumhuriyet ideolojilenni yaygmla$11 rma hedeli ile ongor\Jlen toptumsal dii2enlemelor. mekansal organ1zasyonlar ile destek1enmi$1ir. Ancak sOz konusu geli$imlerin periferde, ku90k ol9ekli yerle$imlerde OIU$mas1 20. yOzyihn ortalannda gerr;ekle$ebilmi$1ir.

Milas yerle$iminde, srken Cumhuriyet dOnemi mekansal anlay1§m1n izlerinin olu$mas1 1930'tarda ba$lam 1$. 1950- 1960 donemindo olgunla$m•$11r. Bu donemde ongOrtilen atternatif yer~im alarn gelencKsel yerle§imin gOneyindo olu$turulmU$tur. Selz konusu duzenlemede yer alan ve alternatrt yerle$imin omurgas1m te§kil eden bulvar. kent meydani, bu meydani 9evreleyen yap1larm kullanimt ve yeni konut alanlari, ulusal 1deolojinin ongordugO Modemite projesinln planlama anlay1$1 ile ortil$mektedir. Geleneksel yerle$imin gOneyinde, Bulvar ilc yerle$imin dogal sminni olu$1Uran Sodra Oag1 arasmda olu$1Urulan yeni ya§am alan1nda ise bahge i~inde, QaOda$ Qizgiler la$1makla birlikte yerel mimariye gClndermeler de yapan tiirdo§ konutlar sunutmu$1Ur. Bununla blrlikte, yonl ya§am alamrnn l<;lnde soz konusu 10rde$ yap1lar arasmdan s1ynlan. oznel bir yoruma vo modernist anlay1$10 yahn i;;izgilerrie sahip Dian yap1lar da in§a edilml$tir.

Bu gah$mada ele ahnmas1 planlanan Bostanc1 apartmani, 1967 tarlhfnde izmirli mimar Ismail Avni tarafmdan tasarlanm1 ~tir. Alternatif konut alan1nm gOney 9operinde yer alan yap1, gerek plan §emas1 garekse ccphe dOlOnlemesi ile i\;in<fo bu!undugu mimari dilden ayrilmaktadlr. KOtle bOIOnOnde farkilla§an zemin kat. bo$1uk dii7en1, dcmlr prcfillorln Ozerindo yOkseltilrnl§ zemin kal konsollan ve zarif girl~ duzenlemesi cophe oroanizasyonundaki onemli unsurlardir. DOnemin konut yap1lan nda benmsenrni$ oian orta hollO ~em aya kar§m, kat dOzleminde simetrik diizende konumlanm 1~ dairelerde yan hollG plan $emas1 uygulanmi§tir. Yapin1n blr diger Oncmli niteligi. Milas yerle$1mdeki ilk apartman yap1s1 olu§udur.

4

Poster Ozetlerl

Docomomo-Tilrkly., Ulud~ Oniversltesi, Bursa, 26-27 Art1l1k 2008

5- D.S.i. IZMiR II. BOLGE MUDURLUGU LOJMANLARI Afll$. Gor. H. /brahim ALPASLAN ArB$. Gor. Dr. Gok9e9i9ek SAVA$1R

Dokuz £y/Ol Universitesi TurKiyo'de, devlet kurumu lojmanlan genellikle tip projeylo uretilmeKte ve • birka<;: istisnan1n d1~1nda bolli blr ortalamarnn al!mda nitelik sergllemektedlrler. Bu baglamda, Oevlet Su l~leri Izmir II. Bolge MudOrlugO Lojmanlan yerle~kesi, bu istisnalardan blrinl olu$turur; hem lojman binalari hem de cevre dOzonlomesi bakommdan olduk<;:a nitelikli ve korunmu$ durumdador. izmir - Bornova'da, Sanayi Caddesl Ozemde yer alan O.S.I. II. BOlge MOdurlO!')O Lojmanlan, mud0r10klerin bulundu!')u yerfe$keyle ayno m1mari dil iyinde 1954 yolmda in$a edilmi~tir. MOdOr10k ilo yaptlan yazolt ve s6zlu gOru~mele<de yerleskeye ait Mlihazor plan d•$mda • mimari proje kOnyesi, <;:izimleri ve miiellil mimar(lar)ma dair herhangl bir beige ya da bitgi bulunmad1g1 ifade ed1lmisse de, yerinde yap1lan gozlemler yerle$keye ait belgelemeye olanak vermektedir.

YaKla$ •k 16 diiniim alana yay1lan lojman yerleskosi, 12 adet tek kat11, 2 adet iki kath, 1 adet be$ katlt ve sonradan lojmana donustorOlen iki katll idarl bina llo 'lokal' binas1 da dahil toplam 17 adet yap1 ve bu yap11ar aras1nda yer alan s;ocuk oyun a lan1 , spor alan1 vo 9ay bahgesinden olu$maktad1r. Ousok yap1 yo~unlugu ve yap1lann kalitesini destekler durumdaki peyzaj duzenlemesi ile yerle~ke, gunomoz kent ya9am1nc1a ve yap1ll 9evrelerinde eksikligi hlssAdilen dOzeyde Kentsol nitelige ve kamusal duyarl1 1tga sahlptir. Bununla birlikte, bina ol<;eginde bak1ld1gmda, yerlesKedo iki farKlt dOnemin izlerini okumak mOmkOndOr: Tok katlt birimlerde kullanlian incelikli giris sa<;:ag1, ahsap panjur, y0kseltilmi$ zemin kotu, kare plan semas1 gibi dotaylar Ozerinden kolayltkla okunan 19SO'ler d6neml tokil konut reloranslan ; ve rasyonel, prizmatik ve sade mimari diliyle iki katlt birimlerde a9•kca ortaya c1kan daha erken donem kObik modern mimari referanslan. Tekil lojman birimleri incelendig1nde. TOrkiyo'de 1950'1erde stkltkla rastlanan 'ucuz' konut tipolojislyle - 'karmyarok' plan $emas1 ve bu plan tipinin ~esitlemelen. 'salon-salon menger' olarak adlandmlan ya$ama mekanlannda mekan-b610cOlerle yarattlan esneklik, yOkseltilmis zemin kat kotuyla olu~turulan ktsmi bodrum, bol 1~1k alan ve kullant~h boyutlarda iy mekanlar, ic-d19 ya da ya$ama mokanlaro-karnusal alan arasonda ~'$ sa!')layan ara mekan ok1rak geni$ balkonlar vb. - clan benz~lmlor g6ze 9arpmaktad1r. Bunun yanmda. iki katlt binmlordon Ozellikle idari i9levle tasar1anm1s yapo, kurulan doluluk·b0$1uk dengesi, yaltn pnzmatik Kutiedon d1~a forlayan balkon sa9ag 1 ve d1~a nd11n KOtloye baglanan estetik merdiven ile dikkat ~eKicidir. Oiger iki kath ve be$ katll kObik birimlerde do rasyonellik ve sadelik on plandadtr. lnsa edildigi donAmin mimari, ekonomik, sosyal ve kQl!Orel izlerini gO<;:IQ bir ~ekilde tas1d1g1 ve niteliklerinin olduk9a korunmu~ oldugu dOsOnOlon yerle9kenin yap1lar1 ve peyzaj 1yla • m lmarl ve kentsel anlamda - kamusal bir fark1ndah k yaratma potansiyeli, yerle9keyi ara§tormaya. belgelemeye, anlamaya ve niteliklerini korumaya deger kolmaktadir.

Docomomo·Tiirkiye, U/uda{J Oniversitesi, Bursa, 26·27 Aral1k 2008

Poster 6zal/arl

5

6- SON DONEM MODERN MIMARISiNE BIR ORNEK: TRABZON FATiH DEVLET HASTANESI Ar~.

Gor. Aylfn ARAS

6gr. Gor. Funda KURAK At;ICI Karadeniz Toknik Universilesi Mimarl1k Fakiiltesi T rabzon Fatih Devlet Hastanesi, 1958 y1 hnda 40 yatak kapasitesi ile Trabzon SSK Hastanesi olarak hizmete ba~lom 1~t1r. 50 y1ld1r T rabzon ve bolgeslne hizmot veren hastane 1967 y11inda 255 yatak ve 5 ameliyathane kapasitosiylQ ycni binaya ta~1nm1~. 1979 y1lmda ball idari birim ve poliklinikler ilave edilmii;;tir. Trab1on SSK Hastanesi 1983 y11inda ise 300 yatak kapasttesiyte hizmatini sOrdurmu~ti.ir. 19 ~ubat 2005 tarihinde T rabzon Fatih Oevlet Hastanesi adm1 alm1~t1 r. Halen 369 yatak kapasilesi, 4 yogun bak1m Onitesi, 8 amoliyathane ile hizmet vermeye devam etmektedir.

Kuzey·gGney dogrultusundaki 6 kath poliklinik ve yatak katlarindan olu~an ana yap1 ile dogu-batt dogrultusunda 3 kath yonetim yap1s1 "L" ~ekllndeki hastano blogunv olv~turmaktadir. Daha sonraki donemlordo hastanonin arka yani gOney k1smma hastane personeline ail lojmantar eklenmi~tir. Ana yap1mn 6. kat1nin da ilave oldugu bilinmektedir. Yap1 giri;;leri, dO§ey bant pencerolori, merdiven kovas1, cephedeki yatay bantlari ve dikdortgen plan §emas1 ile modern mimarinin izlerini ta~1 yan hastane yap1s1nin, T rabzon kenti i~inde belli yeri ve onemi bulunmaktad1r. Dogu taraf1na yap1lan ilave acil servis yap1s1 ile Trabzon Fatih Devlet Hastanesi, Cumhuriyet donemi yap1larindand1r VG yap1ld1g1 donernin izlerini koruyarak ihttyac1 kar~llayacak duzenlemelerle giinumOze ula§m19t1r.

6

Postar Ozotlori

Docomomo-Tilrkiye, Uluda{J Oniversltesl, Bursa, 26-27 Ara/1k 2008

7- CUMHURiYET MODERNLE$MESi'NE OZG0 SANAYI MEKANSALLl~ININ YA$AYAN BIR ORNEGI: KONYA ERE~LI SUMERBANK YERLE$KESi Yrd. Dof. Dr. Oz/em AR/TAN Dokuz EyWI Oniversitosi Mimarl1k Fakultesi Mimarl1k B6Wmu Cumhuriyet Modernle§mesi'nin, sekOler, sanayilesme odakh, ak1lc1, rasyonel ve i~levselci Modern· le~me olgusunu tar if le yen bu degerleri kendine ozg u bir yo rum e9liginde devralmaya yoneldigi ac;:1kt1r.

Bu baglamda Cumhuriyet Modernle9mesi'ni ornokloyen Mimarhg1n da dinseVgoleneksel dili bOyOk 61· 90de tasfiye ederek mekani sekUlerleo;;tirdigi; Bat1h vo Sovyet Modernist dife ozgO ak1lc1, sade, puritan c;:izgileri idari kadrolar eliyle etkinleo;;tirdigi; kalkinma yalunda uretimi baz alan mekansal orgOtlenmeler gofi~tirdigi; mekan yoluyla e~itlik ve dayarno;;ma yaratma kavram1 uzerinde yo{lunla$hg1; devfet kontroIUnO asalla~ird1g1 vo tam bu nitefikleri <;:ok say1da mokansaf duzlemin yarn sira sanayi penceresinden do Okunur klld1g1 soylenebilir. Kuruluj> kararr 1934'te t;1kanlan 1. Be~ Y1ll1k Sanayi Plam ile alman Sumerbank Sanayi Yerle~kelari de Cumhuriyet Mimarhg 1'na ozgO sanayi mekansalhginm onemli bir ayag1ni olusturur. Bu kapsamda Kanya Eregli SOmerbank Yerle9kesi de Cumhuriyet Mimarhg1'm sanayi tlretimi Ozerindon ger9ekleyen ve halen yasayan, kullamlan ozgOn bir ornek olarak saptanabilir.

1937 y1lmda kurulan, 1997 y1hnda iizelle9tirilen, halen Albayrak firmas1 9atis1 all1nda "Eregli Tekstil" ad1yla Oretimini s1rnrh bir kapasiteyle sOrdOren, projelendirmesi Almanlar taraf1ndan gen;:ekte~tirilen, 1pllk ve dokuma Oretimi uzerinde yogunla~an Konya Eregli SOmerbank Yerle~kesi, Oretim, sosyalleo;;me, ikamet ve rekreasyon fonksiyonlanna hizmet eden i;:ok say1da mekam aym anda bOnyosinde barrndiran kompfeks bir Yerleske'dir. $ehir merl<ezine giden ana yolun blr yanmda agirhkh olarak Orclim mekanlanm. yolun diger yamnda ve bahya dogru ilerleyen b610m0nde yer alan "GOloahQe" OO!gesinde memur ve i~Ci konutlanm konumland1ran, bu anlamda iki hatta De paryah arazi kullan1m 1m benirnseyen Ere!)li Yerle~kesi"nin, kuruldu!)u donemde ve yap1lan dajl~ikliklere kar$m gOnumuzde Cumhuriyet Modernle9mesi"ne ve Mimarhg1'na iizgO degerleri bOyOk iilcvde yans1tt1g1 soylenebilir. Gene! anlamda Yerle~ke'nin erken dOnemde herhangi bir ibadet birimi icermemesi, kad1nh erkekli kullanima a<;;1k mekanlan orgOllemesi sekOler mekansafla$manin: Alman eliyle in~a adllmesi. yap1lannda buyOk 01\;0de homojen . rasyonel, i~levsel bir di~ ortaya koymas1 Bat1h Modernist anlay1$1n; zaten Oretim odakh bir tesis olmas1, sanayi merkezli mimari olu~umlarin: qal 1~anlara i~. sosyalle~me ve ikamet temelli ciddi mekansal olanaklar sunmas1. 99itlik ve dayarn$rna kavramlannm: devtel mOlkiyetinde bulunmas1, mekanlannm devlel1 temsil eden Yerle$k0 idaresi tarafindan l>e 1rtonmesi devleti;:i yap1rnn yans1malan olarak nitelendirilebilir. Bu gonOl saptamalar Eregli SUmcrbank Yerle~kesi'rnn Erken Cumhuriyet Mimart1!)1'na ilio;;kin detnylar olyoginde de onemli bilgiler ortaya koyacagm1 giistorir.

SMu9 itibariyle bu 9ah9mada da Konya Ero!j!i Yerie~kesi'nln mekansal bir analiz e~lli)lnde irdelenmesi ve belgelenmesi amui;:lamr. Boylesi bir iroelome, belgeleme 9al1$rnas1yla Cumhuriyet Modornle$· mesl'nin sana}~ mokanlanndan birinin daha ac;:1ga kavu~turulmas ma olanak sa~lanacag1 umulmak· tadir. Ostelik ele al1nan Ornegin merkez kentler d1 ~1n<Jan giirece a:z bilinen blr yerla$ke olmas1nin , Cumhuriyet Modern MimarhQ1nin sanayi kanalina ozgOn bir katk1da bulunaca01 dO~OnUlmektedir.

Docomomo-Tiirkiye, Uludag Onlversitesi. Bursa, 26·27 Are/1k 2008

Pottier OzeUerl

7

8· CUMHURiYET MODERNLE~MESi'NE OZGU SANAYi MEKANSALLIGININ YOK EDiLEN BiR ORNEGi: MALATYA SUMERBANK YERLE~KESI Yrd. Do9. Dr. Oz/em AR/TAN Dokuz Ey/01 Oniversitesi Mimarl1k Fakiiltesi Mimarflk 86/iimii

Cumhuriyet Modernle~mesi, Modernle$me olgusuna ozgil sekUlerle~me, sanayile$me, ak1lc1hk, bilimsellik. rasyonellik soklinde ozetlenebilecek temel yakla$1m lan kendi gen;:eklerinin suzgecindon ge<;:irerek yorumlar. Bu bagtamda Cumhuriyet Modernle$mesi'ni somutlayan Mimarhgin da mekan1 sekOierle$1irdigi, ak1lc1, sade, i9levsel bir mimari aniay1$1 etkinie$tirdigi. toplumsal sorumluiuk duygusuyla hareket ettigi, mekansal 8$itlik ve dayani $ma kavramlarm1 onemsedigi, devletQi bir yap1 sergiledigi ve tom bu nitelikleri yeni sanayi mekanlan ozelinde ger<;:ekledig i soylenebi!ir. Sozo edilen sanayi mekanlan iQinde SOmerbank Yerle$keleri, onlar iQinde de az ara$11nlm 1$ ve 6zelle$1irme sOreci sonras1 bOyOk b61Gm0 y1 kllarak yok edilmi>;> bulunan Malatya Siimerbank Yerle$kesi ozellikli, irdelenmeye deg er bir 6 rnekleme alani olu$1urur. · 1939 y1hnda kurulan. 2004 y1hnda ozelle$1irilen, ba$lang1Qta satin alan i$ adamlan grubu tarat1ndan var olan mekansall1gm1n korunacag1 ve sanayi uretiminin sOrdOrOlecegi a(;1klanan, ancak a<;1klamalann tersine 2008 y1h i9inde yerine yeni yap1larm yap1labilmesi amac1yla bOyuk 6l<;Ode y1k1m1 gen;ekle'?tirilen, tasanm 1 Almanlar taraf1ndan, in'?aat sGreci Alman-Turk i$birligi i9inde geli$1iriler., iplik ve dokuma Oretimini baz alan Malatya Sumerbank Yerfe$kes i, diger SOmerbank Yerle§keleri gibi Oretim, sosyalle§me, ikamet ve rekreasyon mekanlanni bir arada bannd1ran 9ok katmanll . kompleks bir Yerle$ke'dir. Oiger Sumerbank Yerle$keleri'ne benzer bi9imde iki par9ah arazi yerle$im duzenini benimseyen ($ehirle bagtant1y1 kuran ana arterin bir yan1nda Oretim diger yaninda konut alan1n1n yer almas1 durumu) Malatya Yerle$kesi, Cumhuriyet Modernle§mesi'ne ve fvl imarl1g1'na ozgu temel yakla$1mlan etkin bi9imde yans1t1r. Bu aniamda sekOler mekansall1k, Bahh (Alman) izler, akllc1, rasyonel, ak1$kan ve homojen mimari dil , sanayi merkezli mekansal 6rgu\lenme, i~9i ve mernurlara yonetik sosyal mekanlarm ve d0$0k kirah lojrnanlann varll(jt, devlet merkezli mOlkiyet ve yap1lanrna ternel Modern 'e~mo yakla$1m lannin tipik uzant1lan olrnaktad1r.

Sonu9 olaruk bu 9ah$mada bugun art1k var o!mayan Malatya SOmerbank Yerle~kesi'nin 9ok y6nl0 bir analize tabi tulularak b elgelenmesi amw;:lanir. B6ylesi bir belgeleme arac1hg1ylu hem Curnhuriyet Mimarhg1'na ozg G sana.yi mekansalhg1nin profilinin biraz daha netle§tirilmesi hem de yah~ma bQyuk oranda yok olan bir 6rnek Ozerinden ger9ekle$tirilecegi i9in korun/a/mayan 6nemli bir Modern Mirnarllk urunOnun hi9 olmazsa kayda ge9irilerek ya$atllmas1 ve yeni ku$aklara bilgi baz1nda aktanhnas1 mOmkun olabilecektir.

8

Poster Oze tleri

Docomom o-TUrkiye, U/uc/tt{/ Oniversitesi, Bursa, 26-27 Ara/1k 2008

9- KA YSERI ERKEK SANAT ENSTITOSO Dr Burak A SIL/SKENDER Erciyes Oniversil6$i Mimarl1k 80/0mii

Mimarllk

Faklillesi

Devnm!erin bir parc;:as1 olarak, Cumhuriyet'1n ilk yi!lannda egitime ozel bir Onem verilmi$tir.

Egitimi yaygmla§lirmak iqin kentlerde kuru!an Halkevleri ve okullann yam s1ra, devrimlerle hedeflenen modernle$me sOrecinin btr pan;as1 olan sanayile~me hamiesi ve yaratt1g1 i~ gOcO lhliyacma bagh olarak orlaya 91kan teknik eleman ihtiyac1na kar$1 yurt 9ap1nda sanat ve teknik okullannm kurulmast da onomsenmi~tir.

Bu kapsamda. T.C. Milli Egitim Bakunhg1 buny<>sinde 1933 y1lmdo Mcolcki vo Tol<nik Ogretim Genel MudurlOgii kurulmu$1Ur. Bu birim, 1941 y1hnda Mesleki ve Teknik O!)retlm MOsto~rhg1'na donO~tOrmO§tOr. MOste$arhk, Alman rnimar Paul Bonatz'1 erkek sanal enstitUleri planlamak i.izere i.ilkeye davet etmi$tir. Kayseri Erkek Sanat Enslilvsu, Bonalz taraf1ndan t;izilen tip projelarin bir Ornegi olarak 1942·1945 y1llan aras1da in~a edifmi~lir.

Y11kla$1k 300 ki$ly0 89itim verebilecek blr $9kilde tasar1anm1$llr. Q9rencilerin bir k1sm1 mesleki ve kuramsal dersleri takip ederkan. geri kalam keno1 alanlannda atOlyelerde uygularnah Qah$malar yapabilecok bir plan §emas1na sahiptir. Yahn. modern mimari Oslubun ozgun Orneklerindendir. Bastt goometrik bk;imi ve t;izgisel halfan ile dlkkat cekmekledir. Okul, birbirine parale! konumland1rrlan 6 atolyoden olu~maklad1 r. Tesviye, mobilya-dekorasyon ve meta! i~leri egitiminin verildigi atolyelerde, IC mokanona 1 ~1k sa~ l ama k ~in ·<;:ogu zaman· cizgisel 1$1k bantlat1 bulunmak1ad1r.

Aynca. ati\lyA hirimlAri aras1nda kalan dC>rslikler, dgpolar 91bl makanl3r1n rilmik poncorc og1khlan cepheyi ozgunle§tirmekledir.

6zellikle atolyelerin geni$ a91khklanm olu$turmak iyin uygulanan betonarme makas strilktiirteri di<kat 9ekicidir. Betonarmo makaslann aras1na yakla$1k SO cm arahklar ile tali kiri§ler ahlm1$ ve aralan Kayseri'yo ozgii la$1a kaplanm1§t1r. YC1zey s1vah olmad1~1ndan. makaslar aras 1ndaki sistem f,denebifmektedir.

1942 tarihli atolye grubuna. 1959 y1hnda maklno atolyesi. 1965 y1 hnda, derslikler ve idarenin olcugu bir blok, dokOm atolyosi ve motor atolyesi ile 1970 y1hnda elektrik i$1eri atolyesi ilave edilmi$tir. E·kek Sanal Okulu. giinOmOZdo Kayseri Endustri Meslek lisesi olarak ozgi.in i§levino koruyarak hizmet wirmekledir. Yapon1n plan $emas1 bozulmadan giinOmOz.e ula$ffi1$hr. Sadece cephe'eri, tasanm ltke:erine bagh kahnarak, ozgun oranlarrna U}9un pvc sistemle yeni!enmi~lir. Atolyeterde orijinal tezgahlar ve sistemler kullamlmaktador. Derslik :efri~leri yem!enm1$ ama ilk y111ara ait 9izim masalan gibl mobilyalardan ornekler korunmu$1ur. Aynca, ta~1y1c1 sitem1nde de bolirgin bir bozLlma iz!onmemektedir.

EQitim ve i~gOcO yoli$1irme hedefleri ile okul, Turkiye Erken Cumhuriyet Doneml modorn!e~me ve sanayilo~me <;abalann1n onemli simgelerinden brisidir. TOrkiye vo OOnya Modern Mimar!1k Mirasi'mn Ozgiln ve degerli b11 Ornegi olan yap•. ba~ta Kayseri kent hafl1as1 ve kimliginin ayrtlMaz bir parfas1 ol<11ak Oneir.senmo110 •

Dr>comomo-Tiirkiye, Uluda{l Onivers/tesl, Bursa, 26-27 Ara/1k 2008

Poslt>r Ozetleri

9

10- SEKA I. KAC31T FABRiKASI Dr. Elif Oztem A YD/N - Reyhan <;OMLEKCIO(;LU Gebze Yuksek Teknoloji Enstiliisu Mimarl1k FakO/tesi

1936 tarihinde i~letmeye a91lan SEKA SelOloz ve Kal)1t Fabrikalan Cumhuriyet d6neminde Kocaeli'ndo kurulan iincO iktisadi a1111mlardan biridir. Kamu eliyle gercek~1irilen SEKA ka!j1t fabrikalan kompleksi orken Cumhuriyet dOnominde devlete ail di!jor sanayi tesislerinde oldugu gibl, sadece Oretim odakh olmakla kalmay1p, aynca yer ald1g1 Kocaeli ill'nde 1~i mahallesi, memur ovleri. okulu, sinema ve tiyatro olarak kullan 1lan kantini. elli yatakh hastanesi ve ~1rak okulu ilo bir modernle~me modeli olmu~tur. Tesis Kocaeli 'nin batts1nda, Yenidogan ve Kozluk Mahalleleri'nde kuzeyde D·1 00 karayolu.

2 gOneyde Marmara denl1i ile s1nrrlt yakla91k 1.200.000 m alan OLorlne kurulmu~lur. Dogu-bal1 dogrultusunda U7anan demiryolu hatli tosis arazlsini ikiye ayrrmaktadir. Tesisin urelim ve servis mekanlan demiryolu hatll ile D-100 karayolu arasinda yer almaktad1r.

2005 y1lmda teknolojisinin yetersizligi nedeniyl9 kapat1lan tesisin miilkiyeti Kocaeli BiiyOk§ehir Belediyesi'ne devredilmi~tir. Alanda ayrn y1I Bursa KOiiar ve Tabiat Varhklan Koruma Kurulu tarafmdan incelemeler yiiriitOlmO~lOr. incelemelere g6re 1936 - 1960 tarihlenen baz1 Oretim ve servis iinitelerl, lasanmlyap1 strOktOrO degerl, tek olma <109en. ozgOn alma de!jeri, yap1 stoku degeri, i~levlendifilebilirlil</alanda getirilecek kullan1m kararlan ~inde yararlanilabillrtik degeri ve tarihi degor ozellikleri giiz iinOne altnarak tescil edilmi$tir. 1936 tarihinde tamamlanan Seka I. Kag1t FabriKas1 da tescile uygun giirOlen Onitelerden biridir.

Seka I. Kag1t Fabrlkas1 tesisin ilk Oretim yap1s1d1r. Bat1'nm mimari form lari ve endOstriyel uretimdekl yenilikler ithal odllerok lnsa ed1len bu yap1kObist fom1u, yalm cepheleri ve minlmalist planlama anlay1 ~1 ile diineminin modernlz.m anlay1~1nda geli$mi~tir. lnsaat1 Alman bir firma (Gutchoffnungshulte (G.H.H) tarafmdan ger<;:ekle$1irilen yap1da in$aat1n h1zlt tamamlanmas1, binalarin daha hafif olmas1 ve ilerde geni~lerne ve de1)i$ikhklere daha uygun olrnas1 gibi nedenlerle 9elik tas1y1c1 sistem tercih edilmi$tlr.

Hamur boll!mO, Oretim biiliimO, ikmal Omtesi, ambar gibi mekanlan barind1ran I. Ka.Qr! Fabrikas1n1n planlamasmda fonksiyonun elkili oldugu anla~tlmaktad1r. Fabrikanm ~ ak1~ somas1 3 kath hamur unites"1den ba§layarak. 9.00 m. yiikseklindeki OretllTl Onitesini takip etmektedir. Oretilen kag1t, 2 kath ikmal salonu kullanrlmak uzere paketlenmektad1r. Oc bili$ik Oniteden olu~an fabrika yakla91k 15.700 m2 kapali alana sahipt1r. Yoniden i$1evlendirilmosi gOndomde olan fabrikanm yoni i~leve uyarlanma surecinde, endGstrlyol izleri mOmkOn olduk9a yerinde !utan. esnek ve ozgOn yakla§1mlann tercih odilmesi tavsiye edilrnoklodir.

Kaynaklar: Kocaba$Oglu, U., Bulutgil, A., Qiloglu, F., B1nba~. I.E. ve $eker, N. 1996. SEKA Tarihi, SEKA Genel MOoOrlO!)O Yaymlart, izmil.

• Aydin. E.0., $enlier. N., Kanda~. H., 2007. "Tiirkiye Cumhuriyelinin ilk Kag1t Fabrikas1 Kapan1rkon". I. Utuslararas1 Kocae/i ve Cevresl Kiiltiir Sempozyumu Bildirileri, Kocaeli, 20·22 May 2006, V 1. Kocaelt BuyQ~ehir Belediyesi KOl!Or Yaymlan, pp.222-233.

1O

Poster Ozetlt1ri

Docomomo·Tark/ye, utudag Oniversiteai, Bursa, 26-27 Aral1k 2008

11- MUDANYA ZiRAAT BANKASI O{Jr. Gor. Dr. Ozfem KOPROLO BA(;BANCf 6{Jr. Gor. M. 81/af BAGBANCI

U/uda{j Omvsrsitesi Mi1T.arl1k Bfj/[Jmil

1950 y1ilnda Mudanya kent merkezinde in~a edilen Ziraat bankas1 yap1s1 Cumhuriyet doneminin ozgOn bir yap1s1d1r. Doneminin toplumsal , siyasal. sosyo-ekommik ve kOltQrel ozelliklerlni yans1tmak tad1r. Arka cophesinin onunde Ataturk Heykeli'nin de bu undugu bir park ve Mudanya Mutareke binas1 yer atmaktad1r.

Yap1; bodrum ve onun iizennde yer alan iki kattan olu$maktad1r Basamaklar1a ula$1lan ve bir podyi.m Ozerinde yukseltilen yapinin ana giri~i iki km yiiksekliginde devam edon alt1 kolondan OIU§an arkad1n arkasmda yor almaktad1r. Kolonlarla yuksollilan arkadl1 bu olu§um yap1n1n arka cephesinde de ayni d(izende icinde yer almaktad1r. Yap1da geni~ sacaklar bulunmaktad1r. Yan cephelerde ayn1 sadelik l~inde tasarlanm1$lir. Bu cophe duzeni yap1da bir zenginlik yaratmaktac1r.

Pr;zmatik ana kOtlede (<lrat1lan doluluk ve b0$1Uk oranlar; cephede bir dinamizm yaratmak1ad1r.

Sadelik. i$1evsellik ve rasyonellik on plana ~1kmak1ao1r.

Docomomo-TOrkiye, U/udsg Onivorsitesi, Bursa, 26·27 Ara/1k 2008

Post9r Ozetlerl

11

12- BOYOK yAR~I Yrd. Dor;. Dr. Nuray BAYRAKTAR

AtatOri< Bulvart'nda 1047 ada 11 nolu parselde bulunan BiiyQk Apartmamn muellift donemin OnlO mimartarmdan Abidin Morta~'d1r. Dosyasmda yer alan bilgilerden anla~tld1Q1 Ozere binaya ail ilk projo 01.07.1947 tarihinde "otel" olarak, ikinci prOje ise 08.07.1952 1arih111de "apartman" olarak onaylanm1~t1r. Binanin "otelden gayn bir maksalla kullanllmamas1 ii;:tn gerekli ledbirin ahnmas1· konusu siirekli gundemdo olmas1na ve ilk proje onay1 "otel" olarak ahnmasma ragmen binanin ' apartman" olarak ln~a edilmesine ili~kin dosyasmda pek GOk karar ve itiraz yaz1s1 bulunmaktad1r.

Apartman ile ilgili olarak verilmi§ bir de $ikayet dilekGesi vardir. Soz konusu dileki;:ede apartmam n bodrum katmda tadilat yap 1larak 9ar$1 haline getlrildigi ihbar edilmi ~ ve mal sahibinin kimseden izin almadan bu ~ekilde hareket etmesinin dikkat Geklcl oldugu belirtilmi~tir.

Apartman 1047 ada 28 parselde bulunan vo ylno mOcllili Abidin Morta~ olan "BOyOk Sinema" ve "l~han1" binasina ek olarak du~iinulmu~. binantn cophesi bu yiizden mevcut binanm cephesi ile birlikte ele ahnm1~tir. Z• 4 kat olarak in~a edilmt!j olan. apartmamn ikinci muellifi Nejat Ersin.dir. Abidin Morta~·m vefall Ozenne yeni proje mevcut proje Ozennden Z+10 kat olacak ~ilde Nejat Ersin tarafmdan h awlanm1~ ancak bu proje uygulanmam1~tir. Bu projeye ili~kin olarak mal sahibi taraftndan venlen diiek9ede binamn alllnda bulunan dOkkanlann sat1lacag1, bu dOkkAnlan alacak kimselerin binaya i!ave edilecek Ost katlarda hak sahibi olmamas1 ii;;in 10 kat olarak yeni proje hawland1g 1 belirtilmi9 ve tasdik edilocok bu proje ile kat mOlkiyetinin tescil euirilocegl ve in~aat yap1lmayacag1 taahhOt edilmi~tir. Soz konusu proje 27.1 1.1 973 tarihinde onaylanm19t1r.

Ankara'nin tarihinde Onemli bir yeri olan BOyOk Sinema' bugOn yoktur. l~han1 , BOyOk <;;ar~1 olarak bilinmoktodir. i n~aa sOrecl donemde uLun ya71$malara neden olan "Bi.iyiik Apartman· ise donem in en µrastij li yap1lanndan "Biiyiik 9ar~1· ile birnkta blze Bulvar'tn ge9mi~ine dair ~oz soyleyen nadir orneklerdE'.n birisi olarnk varhgm1 hala korumaktad1r.

12

Poster Ozetler/

Docomomo·TiJrkiyo, Uludag On/versltesl, Bursa, 26·27 Ara/1k 2008

13-ANKARA TELEViZYONU ARI STUDYOSU Yrd. Do9. Dr. Nuray BAYRAKTAR An StOdyosu, Tanm Kredi Kooperatifleri Yard1mla$ma Birligi Vakft taraf1ndan in§a edilmi§ kompleksin bir par<(as1 o lan sinemanrn i§lev degi9tirmesi ile kullamma ay1lm 1§trr. Komplekste yer alan tiyatro b610m0 de ayn 1 i§lev degi§ikligi ile stOdyoya donO§tOrOlmO§tOr. Her iki birim de TAT tarafmdan stOdyo olarak k ullan 1lmak Oz ere 49 y1ll 1grna kiralan1119, ancak i$1ev degi$iklig i surecinde ozellikle sinemanm ve tiyatronun olduk9a 6zgun o lan mimari yap1s1 korunmu§tur. Okul, sinema, tiyatro ve i§hanrndan olu$an kompleks asllnda kooperatif9ilik egitim sitesi olarak kurgulanm1§ttr. Komplekste yer alan diger bolumlerden i§ham bugOn Tan m Kredi Kooperatifleri Genel MOdOrlOgO'dOr. i9ham zemin kat1nda yer alan pastahane Tanm Kredi Kooperatiflcri Yard1mla§ma Birligi merkezi olarak, dOgOn salonu ise Kurum mensuplan lokali olarak kullarnlma~tadir. 12.000 m2 in9aat alani olan kompleksin projesi yOksck mimarlar Aahmi Bediz ve Demirta§ Kam911'a aittir.

TAT Ankara Televizyonu'nun Turkiye'de ilk kez Ankara Mithatpa§a Caddesi'nde bulunan stQdyolan nda siyah- boyaz yayrna ba$lamas1 nedeniyle 1968 y1ll TV t<!rihi a91smdan olduk9a ilnemli bir y1ld1 r. 1973 y1h ise An StOdyosu'nun tarihi ag1srndan onemlidir. Ilk kez o y1I An stOdyosu ile 6zde9le$en Eurovision §ark1 yan9mas1 ·rV'den naklen verilmi§lir. 1974 y11inda TAT Genel fvlOdQrlOgO Mithatpa$a'daki yerinden Kavakl1dere'ye ta91nm191!r. Aym y11 An Studyosu'nun ad1 TAT Yonetim Kurulu taraf1 ndan Orkut StOdyosu olarak degi$tirilmi$1ir. Ancak bugOn StOdyonun sinemadan don0$en bolumunon ad1 yine An Stodyosu'dur. Tiya:rodan donQ~en bolumOn ad1 ise Orkut Studyosu olarak kalm 1~t1 r. Uzun y1llar boyunca beUeklerde Eurovision $8rk1 yan'?malan ile birlikte anlam 1m bulmu§ olan StQdyo bugun de bu i9levinin yani s1ra bir ~ok tarkh etkinlige ev suhipligi yapmakiad1r.

Docomomo-Tlirkiye, U/udag Universitasi, Bursa, 26-27 Are/1k 2008

Poster Ozetleri

13

14- ORKiDE SiNEMASI Yrd. 009. Dr. Nuray BA YRAKTAR G.M.K.Bulvan'inda imann 4249 ada,43 say11i parselinde kay1\ll "Orkide Sinemas1'' yap1smm projesi 300 sicil no lu m imar "Zeki Gokay"a ait.

06.1 1.1959 tarih li onayh paftada yer alan notta: "Ankara Beled iyesi !mar Talimatnamesine gore tanzim ettigim projenin mesuliyeti bana aittir. Zeki G&kay' ibareleri yer almakta.

22.07.1968 tarih in de proje onay1 i9in imar MudDrlugO'ne ba$vurulmu~.

Proje Mesuliyet Fi~i'nde mal sahibi Hilmi Toygar olarak yer almakta. Yap1 kar'i<as yap1oze!liginde.

11.06.1976 tarininde bu kez proje tadilat onay1 i9in !mar MOdurlUgO'ne ba;;vurulrnu:>. Mimar Erol Onsal tarafmdan gen;:ekle9tirilen tadilat i9in Zeki Gokay tarafmdan olumlu gorOยง ve1ilmi$. Yap1 kullanim1 bu kez sinerna- magaza olarak belirlenmi;;.

05.05. 1977 tarihinde proje onaytanm 19. Onayh projesinde sinema ''Bur9 Sinemas 1i Ku9uk Sinema" olarak adland1rilm1ยง.

11.07.1977 tarih li vize notunda mal sahibi Erol Dedeoglu ve muellif ismet Boyar olarak yer almakta.

19.04.1982 tarihli proje notunda sinema gi;;e holu 2 no lu dukkana donu;;!UrUlmO'? ve sinema "Baยงkent Sinemasl" olarak adlandrnlm19.

TOm yap1larda r astlanir bir 6ykG.TUm 6ykOler gibi bu oykunun de iyi ve kotO yanlan var. iyi yanlan bir koca dosya dolusu yaz1;,;maya vo onca tadilata kar*in binan1n ozgOn projesine 1srarla sad1k kailnmas1.K6l(i o lan ise l:Jinamn ~u anda ki kulla111m1. Foto(jraf 90kimi iQin bile binarnn i9ine girilemez olu~u. Bulvar lizerinde ki tum ozgOnlOgOne kar9in kulian1mm1n boylesine bildik ve siradan olmas1.

Oysa tan1khk ettigi filmier ve ta111kl1k ettigi yaยงamlann da s1radan olmad1g1nm bir giistergesi olarak, hi9bir aynnt1s1 :siradan degil. Hala ayakta otmasm1n gerekQesi olsa da boylesi bir kullamm1 hak etmem i ~e benziyor . ..

14

Poster 6retlerl

Docom omo-Tiirk iye, U/uda{j Oniversitesi, Burss, 26-27 Ara/1k 2008

15- ISPARTA'DA MODERNIZMIN ETKiSINDE BiR DiNi YAPI ORNEGI Yrd. Dot;. Dr. $.Gu/in BEYHAN $0/eyman Demirel Oniversitesi Muhenclislik Mimarilk FakiJ//esi Mimarltk BolilmO

Modernizm ondokuzuncu yOzy1lda ger¢ekle$en endOstrilesme hareketleri ve bu hareketin toplumsal. ekonomik ve kliltOrol yonden degi§mesl. tark1tla$mas1 ve sonuota '"Sanayi Oevrimi" nln ortaya 91kmas1 ilo olusmu§tur. Endustrile§me, siyasalla§rna vo toplumsal olaylar modernizme ge¢i§te rel oynamt§hr.

Kirsaldan kente d0n0$0m, bir geli§im surecinde i!erleme, battltla$ma ve §E!hirl~me, aktl ve bilginin laknoloji ile birlikte kullan1m1 bir burun olarak algtlanabilen modem lelsole gastergeleridir. Bu baglarnda modomizm dunyada etkilerini pek 1;ok alanda gostererek yeni bir pencerenin ac1lmas1m gerektirmi~ti r. Modernizmin kavramsalla§mas1 i¢erdigi pek 9ok onemli evrenscl du~Onceleri gOniimuze kadar la$1rn 1$ttr. lsparta kenti farkl1 donemlere ail eserlori ile zengin bir mimari yap1ya sahiptir. Bu dc'.lnemler arasmda modernizm etkisinde geli$en yap1lar Onomli yer 1utmaklad1r. Modernizm, bir Anadolu kenti olan lsparta'da 1950'1erin sonu ve 1960'11 y1flarda mimari eserlerdo gc'.lrOlmii§tOr. Ozellikle kent merkezinde bu dOnemin izlenni gOrmek mumkOndOr. Bu diinemde modemizmin yans1malan daha ¢Ok kamu yap1lannda gorOlmeye ba$lanm1§t1r. Ornel}in; lsparla Oleli (1964). Halil Hamn Pa$a KOtOphanesi (1965), lsparta Lisesi, (1962), Eski I~ Bankasi ve PTT (1960), Orduevi Binas1, Tekel 8inas1 dOnemin tipik iirnoklerindendir. lsparta'da modern donem rnimari ozellikleri ayni donemde farkh kentlerdoki yap1larla benzerlik goslormektedir. Ayn1 doneme ail yaptlar dOnemin mimari ak1mlarm1n 1animlanmas1na uyacak $ekilde bi~im alm19hr. Bu nedenle modemizm olkisinde yap1lm1s kamu ve sivil mimarhk yapilan da tam anlamty!a rasyonalisl, brOtalist veya yumu$3mt§ rasyonalisl izler ta§tmaktadtr. Modern mimari anlayt$t toplumsat tutumun temelinde genellikle "bOlirginlik, dOzgOnlOk, saf b~imler, bOtOnlOk, annmt§hk, yahnltk" ifadeleri ile a~1klan111<en mimarhkta da mekan anlay15tnda fonksiyon/islev On planda olmu$1Ur. Cahsmada 1960 It y11Jara ail ve bu donomin modernist ~izgileri la$1yan Yayla Cami adh bir d ini yap1 ale ahnm1$ftr. Tum Tiirkiye'de dahi modernist 9izgiler la51yan dini yap1lann eksikli~i sOz konusu o lunca lsparta'da yer alan bu yapt ayn bir onem la$1maktad1r. Yap1, 1965 y1hnda yap1lrn1$lir ve kentteki eski ve yeni mevcul olan tom dini yap1larla k1yasland1gmda mimari olarak farkllltklara sahiptir. Yap1da 90° lik ac1!arla bic;imlcnis ilkesi, zengin mekan anlay1§1. hareketll kOtle aray1$t hemen tart< edilmekledir. h<i ana caddeye bakan cephelerde iceri c;okilm~ camlt y07CY1or ve d0$ey la$tYfCtlarin arasmda katan Otydirme cephe ve bir tor panjur gOrovine sahip yatay beton elemanlar kullarnlmt§ltr. Yalay e•emanlann Ozerindo tar1d1 renkte ve as1malrldo do~enmi$ delikli ham belon elemanlarla bir cephe dosoni olu~lurulmu$1Ur. Yap1da 09 kO~Ok ve bir ana kubbe kabuklan in$a ed1lml9 vo kabugun dOrt tarat1ndaki cam y07eylordon yap1nm i9 mekanma gun1$1g1 aflnm1s11r. Yap1, ilk bak151a tipik dini yap1 mlmarisi ve karakterlstlgl gostermemekte aksine ail oldugu dOnemda yapllm 1~ di~er kamu binalari ve konullardaki cephe ve mekan anlay1~tn 1peki~tiren bir ozellik sergllomektedir.

Oocomomo-Tiirkiye, Uludag Oniversitesi, Bursa, 26-27 Aral1k 2008

Poster Ozetleri

15

16-YUKSEK iHTiSAS HASTANESI Mimar Nerfman BiRCE Zeynep CEYLANLI Orta Oogu Teknik Universitesi Mimar/1k Tarifli Doktora Program1

Yap1m Y1/1: 1957- 19691 Konumu: UlkO Mahal!esi K1z1lay Sokak, S1hhiye!Ankara 1953 y1hnda Ankara Numune Hast anesinin bir par9as1 olarak du~OnOIOp temeli attlan Yuksek lhtisas Hastanesi, Bayindirhk Bakanhg1 miman Neriman Birce taraf1ndan 1955-1956 y1l lan arasmda tasarlanm 1§ ve yap1m 1 1969 y1hnda tamamlanm19t1r. Bir algak bir yOksek iki kutleden o lu$an yap1111n ak;ak k1smma poliklinik ve amoliyathaneler yerle9tirilmi9tir. Yuksek k1sm1 ise scrvis katlari olarak planlanm1$llr, hasta odalan bu binada yer alir. Gunumuzde yOksek k1s1m hala servis l)inas1 olarak kullantlmaktadir, ancak al9ak k1s 1mdan ameliyathaneler ta9mmt§, yerine doktor ve ~ef odalan yerle~tirilmi9tir. Al<;ak bina kathdir ve hem alt1 kath yiiksek binaya hem de sonrada.n yap1lan ek binaya her kat1ndan baglant1vardir. Her iki bin an 1n cephe kaplama malzemesi farkhhk gostermek1edir: algak binada oluklu ta§ ve giri§inde Ankara 18$1 kullan1lm1$1lr, yuksek bina ise tamamen cam mozaikle kaplanmt§tir, aradaki baglant1 blogu da cam mozaikle kaplldtr. Binan1n ana giri§i al<;ak k1s1mdand1r.

Giri§te solda dani§ma yer allr, yarnndaki koridor polikliniklere, giri~in kar91s1ndaki koridor i§e yilksek binaya a91 hr. Ost katta ba§hekim odas1 ve doktor odalan bulunmaktad1r. Onceden yuksek binaya ge<;i§ koridorunda bulunan ba§hekimlik odas1111n '701i y11!arda bir Ost kata ta§mmas1 dolay1s1yla giri§in hemen Ost k1sm1na denk gelen pencerelere vilray uygulanm1~tir. Servis bim1s1 olan alt1 kath k1sm1n yal1s1 duz c;at1dtr ve Ostilnde silindir kolonlarla ta§man dalgall betonarme bir kabuk bulunmaktadir. ilk plana gore tamamen a91k tasarlanan bu teras kall s1ras1y1a <;:ocuk yuvas1, hem~ire lojman1 ve depo olarak kullanilm1§t1r. $u stralar ise ayni katta ozel hasta odalan yap1m1 devam etmektedir.

oc

1969'dan bu yana ciddi ve kapsamh bir ladilat gOrmeyen hastane, birkav ay once yenilenmeye ba~lanmi§ltr. A91ld1g1 tarihten bu yana once kuLeybalt cephesine ameliyathane ve acil servis i<;in bir bin a, sonra guney cephesine bir hem~ire lojman1 bir de yemekhane ve yocuk yuvas1 ni ban ndtran bir sosyal bina in§a edilmi§tir.

16

Poster Ozet/eri

Docomomo-TiJrkiye, U/udag Vniversitesi, Bursa, 26-27 Ara/tk 2008

17· HASANOGLAN YUKSEK KOY ENSTiTOSO YERLE~KESi­ ANKARA A~. Gar. Sermin {:AK/Cl Hila/ Tugba ORMECiOGLU

Orta Do§u Teknik Onilfl~rsiresi Mimar/1k Fakiillesi Mimar/1k Bolilmii 1930-1940 y1llar1 arasmda ac;1lm1l? olan ondort Koy EnstitUsu'nden sonra, Ankara 9evresinde de bir cnsti!U kurulmas1na karar verilmil?lir. Bunun uzerine Ankara'ya bagh Hasanoglan Koyu'nde in9a edilecek olan enstitii yerle9kesinin projelendirilmesi iyin 23 May1s 1941 tarihinde Milli Eg itim Bakanllg1 taratmdan bir yan~ma ay1lm1~tir. 3 Temmuz 1941 larihinde sonland1n lan yan9manin birincisi Yiiksek Mimar Kemal Ahmet Aru, Orhan Arda, ve Adnan Kuruyaz1c1'dan olu~an ekip olmu~tur. Birinciligi kazanan projenin raporunda belirtildigi Ozere: •

Oncelikle Lalahan istasyonu ile Hasanoglan Koyu aras1nda guney-dogu yonOnde mevcut bulunan yolun sol paralelinde bir ana aks ve buna dik ikinci bir ana aks Oretilmi$lir.

•

lki aks1n kesi$mO noktasinda merkezi bir toren a1an1 olu$1Lirulmu$1ur. Bu alan1n yak1nina idare binas1. hamam, mulfak, <;ama~mhane, depo gibi yap1lar onerilirken basketbol-voleybol-futbol sahas1gibi oyun alanlan da yap1lm19t1r.

•

ilk aks boyunca sol tarafta atolyeler ve 6gretmen evleri, sag tarafta ise i91ik ve yatakhaneler yerle9tirilmi9tir. ikinci aks1n sonuna ise Guzel Sanatlar binas1 (Muzik okulu), 1000 ki9ilik anti tiyatro ve ogretmenler lokali gibi sosyal ama9h yap1lannm koyulmas1 uygun g6rOlmu91Ur. 10 Temmuz 1941 tarihinde enstitOnCin temeli atlim19tir. 1941-1 944 y1llan arasmda ise i91ikler ve yurtlarla birlikte bir idare binas1 , on ogretmen evi, anti tiyatro, hamam, 9ama~irllk, ve f1nn in9a edilmi9tir. Ay1!an diger bolge okullanna egitmen, saghk91 ve mufetti9 yeti§tirilebilmesi amac1yla 6 Haziran 1943'te ~1kanlan bir yasayla Hasanoglan Koy Ensti!Usu ·o~ y1 ll1k Yuksek Koy EnstitOsu' ne d6n091Ur01mu;;tur. Bunun ozerine, 1944 y1lmda yerle~kenin merkezindeki tore11 alan1run yak1mna Hasanoglan YOkse k Koy EnstitOsu binas1 in9a edilmi~tir.

GOnumOzde bu yapilardan 9ok az1 ayakta kalm 1$11 r. Mevcut binalarm bir9ogu ise kullamlmamakta ve bak1ms 17 bir haldedir. Bunlardan Anfi liyalo. Yuksek Koy EnstitOsO Binas1 ve Jv10zik Okulu 27 Mart 2003 y1ilnda rapor edilip tescillenm i~. tOm yerle~kc a1an1 ise 12 Haziran 2006 tarihinde Ankara KOl!Ur ve Tabiat Varhklat1111 Koruma Bolgc Kurulu tarafindan korunmaya uygun g6rulmu;;1or. Ancak bu soreqte yerlo~ke s1n11lan igindo movcut bulunan binalan n tamir edilerek yeniden kullan1lmas1 yerine M.E.B.'na bagll yeni okul ve misafirhane yapilan 1n9a edilmi~ ve kalanlar y1k1lmak uzere kaderlerine ierk edilmi9tir. Sonu~ olarak bugOn. Hasanoglan Yuksek Koy EnstitOsu Yerle9kesi ozgOn niteligin i kaybetmi9tir.

Oo~omomo-Tiirkiye, U/uda{j Oniversitesi, Bursa, 26-27 Ara/1k 2008

Poster Or.et/en

17

18- DiYARBAKIR, DILAN SiNEMASI Ogr. Gdr. Dr. Emlne DA~TEKIN Ar§. Gdr. Dr. Havva 6ZYILMAZ Ar§. Gdr. Gillin PAYASLI O~UZ Dicle Oniversitesi Miihendislik Mimar/1k FakOltesi Mimarllk 86/0mO ". .... . o;/an Sinem<Js1; yap1/dl{J1 tarih iUbariylo u~un bir sore heP "Balkan/arm ve Ottado{ju'nun en bliyiik sinemas1• olarak anlld1. ... 270 loca/1. ii9 katll ve 1500 ki!;ilik, ses dOzeni miikemmel. harL~a bir sinemayd1. . . . .Pordesi TOrkiye'de 18 m'lik obad1yla donemin en biiyOk perdesi diye anlat1/ir.. .. o y11/arda sinemaya o denli ilgi 9okmu§ ki, biletlor kombine olar,~k y11/1k $ekilde satt§a sunulur ve bir haf/ada Wkenirmi§.. ..• Sinemanm sa/1ipleri olan miiteahhit Dilan karde:;ler, Ermeni bir mimars, i'-larutyan Sarrafyan'a, Oil<in sinemasmm projeslni 9izdirdikleri halon soylenir. Rom:ldaki opera miirwri tarzmm proj eye yanstrtld1(11 da ha/en dillerden d01$meyen bir ozelliktir..... 1980'/1 y11/a ra girerken Dilan Sinemas1, hemen l<ar:>tS1nda yer a/an Emirgan Park1 ve Qevrosindeki e(Jlence yerleri ile birlikte Diyarbakir'm kii/Wrel, toptumsal ya§am aJanlarm1 yansitan bir b61geydi....... " $eyhmus Diken

Diyarbakir ~ehir merkezinde bulunan Diian Sinemas1, kentte kurulan eskl sinemalardand1r. 1951 y1hnda yap1mma ba$1anan ve 1956 y1lmda biten slnema yap1s1; Diyarbakir Sur alani dt$tnda Dagkap1 burcuna 150-200 m kadar uzakhkta, Orduevi olarak kullanilan yap1ya btlllj•klir. Dilan Sinemas1 kenti 9evreleyen tarihi surlann d191nda yaprlan ilk yaprlardandrr.

Yakla91k olarak 2200 m lik bir alana yay1Jm1~ olan Sinema yap1s1; a91k ve kapall (yazhk·k1~hk) olmak uzere iki ana sinoma salonunda n olu~maktayd1. Bu ozgun tasanm 1 zaman iQerisinde 9e9itli degi'?iklikfere ugram1,.11r. Bugon halen ayakta olan yap 1sinoma hizmetini surdOrmekledir.

2

Farkh zamanlarda yap1lan degi~iklikfer yap1nin plan boyutunda bozulmalara sebep olurken, cephe boyutunda iso herhangl bir degi~iklik olmam1§tir.

Dilan sinemasm1n ilk mekansal ve i~levsel degi~lmi, 1974 y1lmda yazhk bOIOmO kapalllarak ayn bir k1~l1k sinemaya d<lnO~mesiyfe ba~lamt§ltr. Daha sonraki degi9im 1990 -1999 y1llan arasmda olmu~tur.

Bu oonemde orta alanda bulunan ve ka~1hkh duvartaraa localan bulunan ana slnema salonu balkon bOIUmOnden aynlarak, dOgOn salonu olarak kullan1lmaya ba9l anm1~hr. 2000 yihnda ise dOgOn salonu olan bi'ilOm yalay ve dikeyde bolunmefer ife cep sinemalan olu~turulmt1~1Ur. Bugiln bu yap1 3 ayn 9ekilde bolunmO~ durumdadir;1 bOyOk salon ve 5 cep salonu ve ticari amacll birimler olarak hizmct vermektedir.

Dilan slnomalan , 1999 y1l1ndan beri i9letmecisinin okonomik s1kmt1larmdan t.101ay1 salrhga c1kanlm1;;t1r.

Diyarbak" kentinin blr dOnominin kUl!Urel. sanatsal, IOplumsal yap1s1na kalk1 snglum1~ olan bu yapinin bugOnku hali uzun!O vericidi'. Sosyal ay dan Konte ve kent halkina verd gi katk1 goz 01unde bulundurularak bu yap1nin yoniden eski presliJli gOnlerine kavu~turulmas1 gereklid r.

18

Poster Ozetlarl

D<>tomomo-Tiirklye, Uludag Oniversltesl, Bursa,

2e.27 Ara/ii< 2008

,

19- DiY ARBAKIR GAR BINAS( Yrd. Do9. Dr. Nes/ihan DALKILI~' Yrd. Do9. Dr. F. Mera/ HALIFEO~LU' Yiiksek Mimar Bahar ACAR • Dic/e Oniversltes/ Milhendislik Mimar/1k Fakultesi Mimar/1k 80/0mo Diyarbakir tarih1 kent l<es1mi surlarla cevnli bir alanda kun.lmU$1ur. Kent 19. yiizyd sonlarn1a kadar surlann sm1r1ad1g1 Sur i;:inde sm1r11 kallrn$, 1869-1875 y1llannda ya~ayun Vali Kurt ismail Pa$a taraf1ndan Sur dt$1na a91lma harel<atleri ba~ram1~\1r. 1928 tarihindo Gener Mufalli$1ik kunildugunda kolorduya ail K1$lafar, orduya ait yOnetlm binalan ile blr :aml vo hastane ile servis binalar1, sur d1$1ndaki say1ii yap1lar gurubunu olu$turmaKtadir.

1935 y111nda demiryolu ag1, Diyarbak1r'a ula$m l$11r. Asayi$1 saglama ve yer alt1 kaynaklanna ula$ma istegi; kara, demiryolu, havayolu ula$1m1ndaki geli$meleri etkilemi§tir. Ozellikle, demiryolu ula$1m1 Diyarbak1r'm ekonomik, sosyal ve kOhOrel ya$amma bnemli bir katk1 sa~lam1$br. Demiryoiu nOfus haroketlerini htzlandirarak bir Olc;Ode gOt;:O kolayla$llrm1$. k1smon bOlgede istihdam yaralrm$ ve Diyarbak1r demiryolu ile bo!gemn en onemli illorinden bl11 olmu,.tur. Yeni demiryolu ve istasyon yerlO$me ac;1s1naan uygun clan bat1keslmde yap1 lm1~t1r.

Diyarbak1r istusyon Binas1 1930·1935 y1llan arasinda ln$a edilmi~tir. Suri9i'nin bal1ya a91ld1Q1 Akkoyunlu Cadde~i ile yeni kent alanlanndan ls1asyon Caddesi'nin kesi~tiQi alanda yer ahr.

Yap1mindan sonra Diyarbekir Duak'• olarak adland1 nlan yap1, $ehrin isminin Diyarbak1 r olarak degi$1irilmesinden sonra, Diyarbak1r Gan olara~ degi~tirilmi$tir.

Enine, simetrik bir planda goli$0f'l yap1, iki kathd1r. Orta akstaki giii$. iki kat yiiksekliginde geni$ luttllmu§ fuayoden ve bu alana bal<an bilol g1~esinden o1U$Ur. Alt katta idari brrimler, C.'SI ka:ta ise iki adet lojman bulunur. Kuzey ve gi.ineyde yer alan simetrik merdivenler 1dari binmler i<;inda yer almaktadir. Yap1nm su basmani iki s1ra halinde 1a$ 6rgulUdOr. Alt kattaki bOyOk dOrlgen pencereler, Ost katla daha kOQOk ve kare bi<;imli pencereler donomin sade cephe dOzenini yans1tir. Ost kattaki pencerolerin yalay 91k1nt1 h di~leri cepheye zenginlik katar.

Yap1 gOnOmOzde ozgiin i$1evini dovan· ettirmektedir. 5 NISAN 1926 Tarih1nde Diyarbakir fahri hem~rilig1rn kabul eden AtatOrk 15.11.1937 ta11h1nde :lemiryolu ile Diyarbak1r'a golmi:;. gar balkoou:idan halka hrtap etmi$tir. Bu nodenle her yil 15. Kas1m'da lstasyon Binasmda gO<kemli !Orenler dOzonlenir. Bina 2007 y1hnda Diyarbalm KiiltOr ve Tabiat Var11klarin1 Koruma Bolge Kurulu tara•mdan tescillenmi~!ir.

•• DOBAP 06·MF-•17 No'lu, "CumhL1riyel Sonras1, 1923 ·1970 Ylllan Aras1nda Diyarbak1r'da Mimarl Goii~im" ba~hkh ara~llrma kapsammda 1ncelenen ve halen d~vam eden bu c;ah~ma, Dicle Oniversitesi Bilimsel Ara$t1 rma KoordinatorlOgO taraf1ndan desteklenmokl~dir.

Docomomo-TOrl</ye, Uludag Onivet'6itnl, Bursa, 26-27 Antl1k 2fl08

Poster Ozetlerl

19

20- BATMAN-GERCU$ ESKi HUKUMET KONAG( Yrd. 009. Dr. Neslihan DALKJL19•

Yrd. Dof. Dr. F. Mera/ HALiFEOGLU* ' Dicie Oniversitesi MOhendislik Mimar/1k FakOltesi Mimarl!k Bo/Omo

XIX. yOzy1hn ba§lan nda Oiyarbak1 r'1n Mardin sanca~tna bagll Midyat kazas1nin bir nahiyesi olan Gercil~, 30 fvlay1s 1926 y1hnda ilge sta!Osiinii kazanarak Mardin iline baglanm 1$br. 16 May1s 1990 tarih nden ise Bakanlar Kurulu'nun ald1g1 kararla, bu tarihte yeni bir ii statusu kazanan Batman'a 1.JaQhu 111 11~l1 c.

Gerc09, Mard in-Midyat 9$igi denilen 1200 m yuksekfikteki daglarm kuzey eteginde, etraf1 daglarla 9evrili pla!oda kuruludur. Guneyinde Midyat. kuzeyinde Hasankeyf, dogusunda Oarge\(it, bat1sinda Savur ve Bismil ih;eleri yer ahr. Tarihi kent dokularm1n yogun oldugu il9elerle <;evrili o lan GercO§ ve koy!erinde c;ok say1da geleneksel ta§ yap1 bulunmaktad1r.

Esl<i HOkOmet Konag1 olarak bilinen yap1, Gercii§ il~esinin merkezinde, Baglarba$1 Mahallesi Hisar Caddesi'nde yer ahr. Gerc0$ Eski HiikOmet Konag1'na ait tescil fi§indeki kay1tlarda yap1m tarihi olarak 1927-1 928 tarihleri gorOlmektedir. Yap1 ilk olarak askeri kt§la olarak yap1lm1§, daha sonra ise farkll donemlerde askeri ki§la, postane, cezaevi ve hOkOmet konag1 olarak hizmet vermi§tir. Yeni HOkOmet Konag1'nin yap1m1 ile bo§alt1lan binanin alt kat1kuzeyin:leki Askerlik :;;ubesi'nin ilgode yerli halktan ya~ll ki~ilerle yap1lan g6r09meler sonucunda. bir Cumhuriyet Donem i yap1s1 olan binan1n. Midyat'tan gelen ta§ usialari taraf1ndan yapllc1g1 ve yapmm in§US1nda askerlerin de Qal1§t1g1 ogrenilmi ~tir.

Yap1, guneyden kuzoye dogru aza lan bir egimin yer ald1g1 parselde yer almaktad1r. Yap1n1n plan dUZ€ni, i<;; k1sm1 doguya bakan U bii;imindedir. Kuzeye dogru egimin azald 1g1 parse I, yap1n 1n bir b610mi.in0n iki katli in§a edilmesine olanak saglam19iir. Yap1 i9inde katlar aras1 d0$eY baglant1 bulunmamak1ad1r. Bu bak1mdan her iki katm bag1ms1z olarak kullanild1g1 du§iinOlmektedir.

Geleneksel y1gma yap1m sisteminde in§a edilm i~ yap1mn ana ta§1y1c1 duvarlan ta~>. baz1 bolme duvarlan tugla. zemin ve bodrum kat do§emesi ile Ost ortOsO betonarme olarak yap 1lm1§tlr. Kuzey, gOney ve bat1 cepheleri kesme ta$, dogu cephesi s1ral1 moloz ta§tan in§a edilmi$tir. Yakin donemde yap1!an mudahalelerle wal1 moloz yOzeyler s1vanm1§t1r. Yap1da kullanilan ta~, Mardin ve bOlgesinde y 1ka11l ~11 ay1k !'ia11rrtt'it re11klt:?ki kn Iker la~1U 11. Kuluy i~l t>11t:!l.Jih.~1 1 vf::! ~t:!kil veri!ebilen ta*1n en Oze llikli kullanild1g1bolOm girintili silmelerdir.

Son y1liarda tamamen bO§ olan ve kullanilrnayan yap1da; 9at1, dograma ve cam!ar1n olmay1§1 yapmm d19 etkilere a91k hale gelmesino ve sOrekli olarak olumsuz hava ko~ullanna maruz kalmasma neden o lmu;;tur. Bu durum yap1nin bozulma sOrecini h1zland1rm1$tir. Yap1nm korunmasma yonelik Gercu9 Kayma1<amhg1 ve Dicle Oniversitesi'nin yapt1g1 ortak ; all§mayla, rolove, restitOsyon ve restorasyon projeleri Haziran 2008'de tamamlanm19, Diyarbakir KUl:tir Tabiat Varhklanm Koruma Kurulu taraf1ndan 011aylanm19llr.

20

Poster Ozetleri

Docomomo-Tiirkiye, Utuds{J Oniversitesi, Bursa, 26-27 A ral1k 2008

20- BATMAN-GERCO~ ESKi HUKUMET KONAG( Yrd. Do;:. Dr. Nes!ihan DALKIL/t;:• Yrd. Dof. Dr. F. Mera/ HALiFEOOLU* 'Dic/e Oniversitesi Milhendislik Mimar/1k Fakilllesi Mimarf1k Bo/Omli

XIX. yQzy1hn ba§lan nda Oiyarbak1 r'1n Mardin sancagma bagll Midyal kazas1nin bir nahiyesi olan Gercu;>, 30 May1s 1926 y1hnda il<;:o statiisiini.i kazanarak Mardin iline baglanm 1$tlr. 16 May1s 1990 tarihinden ise Bak anlar Kurulu'nun ald1g1 kararla, bu t.arihle yeni bir ii statUsO kazanan Batman'a baglanmi§lir.

Gercii~. fvlard in -Midyal e$igi denilen 1200 m yukseklikteki daglann kuzey eleginde, elraf1 daglarla <;:evrili platoda kuruludur. Guneyinde Midyat. kuzeyinde H asanke)~. dogusunda Oargei;;it, bal1sinda Stlvur ve Bismil ili;::elP,ri yer ahr. Tarihi kent dokularm111 yogun oldugu ill(elerle <;evrili o lan Gercil~ ve koy!erinde i;:ok say1da geleneksel la§ yapt bulunmaktadir.

Esl<i HOkOmet Konag1 olarak bilinen yap1, Gerc0$ il~es inin merkezinde, Baglarba$• Mahallesi Hisar Caddesi'nde yer al1r. GercO§ Eski HukOmel Konag1'na ail tescil fi§indeki kay1Uarda yap1m tarihi olarak 1927-1 928 larihleri gorulmekledir. Yap1 ilk olaruk askeri kt§la olarak yap1lm1§, daha sonra ise farkl1 donemlerde ask eri k19la, postane, cezaevi ve hOkOmet konag1 olarak hizmet vermi§tir. Yeni HOkumet Konag1'nin yapnrn ile bo9altllan binamn alt kal1kuzeyindeki Askerlik :;iubesi'nin ilq0de yerli halktan ya~ll ki§ilerle yaptlan g6r0$meler sonucunda, bir Cumhuriyet Donem i yap 1s1 olan binamn. Midyat'tan gelen la$ usialan taraf1ndan yap1ld1g1 ve yapinin in~as1nda askerlerin de Qal19t1g1 ogrenilm i ~l ir .

Yap1, guneyden kuzeyo dogru azalan bir egimin yer a ld1g1 parselde yer alma!<tad1r. Yapinm plan duzeni, ii;: k1sm1 doguya bakan U bicimindedir. Kuzeye dogru egimin azald1g1 parsel, yap1111n bir bolOmiJnOn iki ka111 in9a edilmesine olanak saglam1§ttr. Yap1 i9inde katlar aras1 d09ey b aglanli bulunmamak1ad1r. Bu bak1mdan her iki katm bag1ms1z o la rak kulla111ld1g1dO~unOlmektedir.

Geleneksel yrgma yap1m sisteminde in9a edilmi§ yap1nm ana ta91y1c1 duvarlari ta~, baz1 bOlme duvarlan tugla. ze min vo bodrum kat do§emesi ile Ost or!OsO betonarme olarak yap1lm•$ttr. Kuzey, gQney ve bat1 cepheleri kesme la9, dogu cephesi mall moloz la§tan in§a edilmi9tir. Yakin donemde yap1!an mudahalelerle siral1 moloz yOzeyler s1vanm1§t1r. Yap1da kulla111lan ta~, Mardin ve bolgesinde 91kanlan aQ1k sanms1 renkteki kalker ta§1d1r. Kolay i§lenebilen ve §ekil verilebilen 1a$m on ozellikli kullamld1g1bolum g irintili silmelerdir.

Son y1liarda tumamen bo~ o lan ve kullanilmayan yap1da; 9at1, dograma ve camlar1n olmay1§1 yap1mn d i§ etkilere a91k ha le gelmesino vo surekli olarak olumsuz hava kO$Ullanna maruz kalmasma neden o lmu$lur. Bu durum yap1111n bozulma siirecini h1zlandirm19t1r. Yap1nm korunmas1na yonelik Gere()~ Kaymakamhg 1 ve Dicle Universitesi'nin yapl1g1 ortak <;a h§mayla, rolove, restitOsyon ve restorasyon projelerl Haziran 20 08'de tamamlanm1$, Diyarbakir KUl!ii r Tabial Varhklanm Koruma Kurulu taraf1ndan onaylanm19llr.

20

Poster Ozetleri

Docomomo-Tiirk/ye, U/udag Oniversilesi, Bursa, 26-27 Ara/ik 2008

21- DiYARBAKIR iL TARIM M000RL0G0 BiNASI Yrd. Doi;. Dr. Neslihan DAL KILI<;' Yrd. Do9. Dr. F. Mera/ HALIFEOGLU' Yiiksek Mlmar Bahar AGAR โ ข Dicle Universitesi Milhendis/ik Mimarlik Fakiiltesi Mimarl1k 815/0mil

Oiyarbak1r II Tanm MOdOrlOgO Binas1, kentin sur dlยงtna a91lmaya baยงlad1g1 y1llarda yapllm1ยง!1r. lnยงaatma 1954 y1hnda baยงlanm19t1r. Surlann kuzeybat1sinda sonradan ay1lan Qift Kap1'dan gel(ilerek ulaยงilan bulvar iizerinde; Vilayet, Tekel MOdOrlOk Binas1, Yeni$ehir ilkogretim Okulu, Karayollan gibi diinemin ozellikli yap1lannin yer ald1g1 alandad1r. Yap1, dort taraf1ndan gei;:en caddelerle tek baยงma bOyiik bir ada bi9imindedir.

Bir sure Veterinerlik 8inas1 olarak da kullanilan yap1 iki kathd1r. ldare bolomo, lojmanlar ve bahl(esindeki tek kath birimlerden oluยงmaktad1r. Giri~ cephesi ikinci kat1n lento seviyesine kadar yOkseltilmi$ ii9 gozlii revak ile bunun her iki yaninda yer alan pencerelorle ozellikli ve zengin bir cephe sunar. Yan cephelere bakan pencerelerin soveleri s1va11 duvar yuzOnden d19a dogru di$ yaparak <;:er<(eve i~ine atinm 1;;t1r. Alt kat1n sade diirtgen pencerelerine karยงm Ost kat pencereleri daha yuksek tutulmui>. onOnde yer alan kii9uk taยง bingilere oturtulmuยง bir balkonla bitirilmiยงtir. Giriยง cephesi diger cephelere gore daha ozelliklidir. Yumuยงak, a91k renkli kalker taยง1 ile kaplanm 1ยงt1r. Oiger cephelerin iki s1ra taยง iirgOIO olan subasman1 d1ยงinda geriye kalan tOm yiizeyleri s1vahd1r. Yap1 a!ani, moloz taยง orgulO bah9e duvanyla 9evrilidir. Yap1, donemin yap1m anlay1;;1na uyularak kiremit kaph 9at1 ile ortOIOdur. Karkas yap1, donemin mimari aynnttlarm1 korumakla beraber, gunOmOzde yen i malzemelerle baz1 degiยงimlere ugram1ยงUr. " DUBAP OSยทMF-47 No'lu, โ ขcumhuriyet Sonras1, 1923-1970 Y1llan Arasmda Oiyarbakir'da Mimari Goli~im'' ba;;hkh ara;;tirma kapsaminda incelenen ve halen devam eden bu 9a11~ma, Dicle Oniversitesi Bilimsel Araยงttrma Koordinatiirlugu tarafindan desteklenmektedir.

Docomomo-Tiirkiye, Uludag OniversUesi, Bursa, 26-27 Aral1k 2008

Poster b zetleri

21

22· YENI ZiRAAT BANKASI BINASI; TRABZON 6zgurHASAN9EBIDEMiRKAN Karadeniz Teknik Oniversitesi Mimarl1k 8{)1iimu "Yonl" olarak tanunlanan her soz. d0$0nce. hOr i~ kendinden onceki i$1erden, sOzlerden dli$0ncUler iller la$1r, baz1lann a tepki gosterir reddodor, baz1lanm benimser yorum lar, yo~urur, uyarlar.

20.yOzyilda TOrkiyesinde yeni olan Cumhuriyot, TOrkiye'deki yeni Modern hareket ile paralel blr gefi$im izlomi$. pek <;:ok $9hirde her iki ofu$umuda vurgular nitelikte yeni yap1lar yap1lm1$t1r. Bu anlamda, Cumhuriyet doneminin ilk y1llannda yaplim1$ olan zlraat bankas1 binas1 Trabzon $Shrinin yenisidir.

Ziraat bankas1 binas1 ile kent i<;:in yarat1lmak istenen yeni imgedir ve varhgtn1 o dOnemde art1k kent i<;:in eskiyen ermeni kilisesinin y1k1lmasma boryludur. Yeni olan ziraat bankas1mn eski olan ermeni kllisesinden la$1d1g1 en belirgin izler ise; kiltseden yontufarak elde edile ta$1arm ziraat bankas1 binas1nm kaplama ta011an olarak kullamlmas1dir.

I 930·40'1arda geli~en milli mimari uslubun devam1 niteliginde clan yeni ziraat bankas1 binastntn yap1m1 ve o donemlorde halkevi olarak kullan1lan eski ermcni kilisesinin y1k1m11949-57 y1flart aras1nda geryek~i$1ir. Trabzon Mara$ Mevkiinde yaptlan yeni bina kendini biyimsol anlamda ortaya atmayan, modem donem yap1lanna has bir karakterte dengeli doluluk·bo$1Uk oranlarina i~e ~k dOzgOn haHara sahip bir la$ binad1r. Binaya giri$ yol kotundan bir iki metro yiiksckten, 5,6 basamakla ilo y1k1fan, ~ yonlu bir merdiven sahanhg1ntn ardmdan a1tnm1$t1r. G11i$in on bolirgin Ozelligi ise birbirino bas1k kemerler1e baglt kare kesitll dOrt sullindur. Kareye yak1n bir plana sahip olan bina, bodrum kat ile birlikte Oc;: katltdir ve zem1n katta ortada Servis alammn, gOneyde odalann, gOney bat1da merdlvenin yerle$1irildigi bir planimetriye sahiptir. fklnci katta ise Qzeri camekan ile OrtulOgeni$ ve kare blr mekan, bu mekamn etrafinda yerle$tirilml$ k090k mekanlar vard1r. 23.12.1988 tarlhlnde KOllOr ve Tabla! Varl1klanni Koruma Kurulu taraflndan tescillenen binanin y1klimas1 lcln glri$imlerde bulunulmas1na ktu~m gunOmuze kadar va rl 1~1 ni koruyabilmi§ yanilzca ic mekan1 ioin restorasyon 9ahsmas1yap1lm1$ltr.

Oenileb1lir ki , Modemin bcraborindo gollrdigi yakla~1mlar, dO~Onceler Trabzon Ziroal Bankasi b:nas1nda gtirulebilmektedir. C>zelliklo f$10vsol-rasyonelci yakla$1m1n modern yap1lardaki egemen tavn bu bi~ada da gorOlmektedir. Ancak Modern dOnom gerek bii;:1msel, cizg sel. gerekse yap1m leknikleri bak1m1ndan kendinde tinceki 'Eski'ye tepkl lie yeni olant Oretirken. kendinl tekrar etm1$ ve ayn1 geomolrlk kulunun iyinde kendini pek c;ok kez yeniden Oretmi§tir.

22

Poster Oz.etle ri

Oocomomo-Tiirl<lye, Uludag Dniversitesi, Burs•, 26-27 Ara/1k 2008

23· FOvA TATiL KOY0 (CLUB MED FRANSIZ TATiL KOYU) Yrd. Do9. Dr. ilknur TURKSE VEN DOGRUSOY

Ookuz Eyliil Oniversitesi Mim<lrf1k Fakii/tesi Mim;;rltk 86/Cimii Mimarlrk i.iretim inin 60'1r yrllardan 70'1erin sonuna kadarki geli§imi dil olarak 9e$itlenme gosteren bir donemdir ve modern mimarhk kurallarrna olan baglrlrk 70'1i yrllarrn sonuna kadar \(e9itlenerek devam eder. Bu donemde, onde gelen mimarlarrn egemen Uluslararasr Oslup'tan Organik Mimarlrk. Yeni Bolgeselcilik ve BrOta lizm'e yoneldigi gozlenir. Turizm sektorundeki planlr geli$me sonucu )'aprlmaya ba§lanan otel ve tatil koyleri bu anlamda mimarlar i9in yeni deneyim alanlarr olu$tururlar (Balamir, 2003). Ozellikle 80'1erden sonraki geli~ime bakrldrgrnda kry1 yerle$kelerinin bOtonde ve tatil k6y0 ya da otel yaprlarr ozelinde pek de parlak bir geli$me ~izgisi ortaya koymadrgr ve kendinden 6nceki tasarrm yakla§1mlarrn 1 arattrgr soylenebilir. izmir-Fo<;a'de. yer alan ve TOrkiye'nin ilk tatil koyu o lma ozelligini la$ryan 1967 yap1mr Fo9a Tatil Koyo, diger ad 11la Club Med (Fransrz Tatil koyui 60 ve 70'1i y1llarrn kendine ozgo yerele ve organik olana iiykOnen yakla§tm bi<;imini kendi i9inde ornekler. Frans1z· Agence Daniel Paterne Architecte grubu tarafmdan tasarlanan tesise 1972'de Emek ve in$aat Ai;>., 1982'de ise Yota§ (Yapr Oretim San. Ve Tic. A~) tarafrndan revizyon ve tadilat projeleri de uygutanrr.

Ormanlrk bir alanda deniz kenarrnda, krsmen dOzlOk k1smen de egimli bir topografyada yer alan tesis, biitOnde par9alr bir organizasyon sergUemekte, konaklama Oniteleri birkay birimden olu9an bungalow unitelerinden ve egimli topografyada egime dik ve paralel sokak orOntOsOyle birbiri Qzerine y1grlan grift dokuda iki yerle~im gurubundan olu$ur. Tesisir biitiinOnde gerek sosyal alanlar (restora1, mutfak, idare vb.) gerek se de konaklama birimlerinin ele alrnr9rnda dogayla ve topografyayla u~um, yerel malzemelerin kullanrmr (ta$, beyaz srva, ah9ap vb.) teras <;air ve insan ol<;eginde sokak 6run1Us0 ile donerne ozgo organik mimari tavrr sezilir. Sosyal alanlarrn bi9im dilinde konaklama Onitelerindeki yalr n ve kOoik 9izgilerdon farklr olarak yerel malzemelerin ve bOIUn i9inde <;e§itlilik gosteren topuz 9at1, kemer ve kuhbe gibi bi9imlerin tercih edildigi goriilur. Sonu9 olarak Fo9a tatil Koyu projesi Qlkemizde kryr yerle9imlerindeki talil mekanlan nrn ilki olarak bat1h bir mimarllk firmasrnrn gozunden yerel deger erin ve modern mirnarlr kta organik egilimle:in yorumuna belgelik te9kil eder.

Balarnir, A. (2003). QAGDA$ MiMARLIK Mi MAR KiMLiK TEMRiNLERi ll:TOrkiye'de Modern Yapr KOlturQnOn Bir P1ofili, Mimarhk, 314. http:!!old.mo.ora.trimimarlikdergisi/index.ctm?sayfa-mima.rlik&DerqiSayi- 26&ReclD=260

D<>comomo-Tiirkiye, Uludag Oniversltesi, Bursa, 26-27 Ara/1k 2008

Poster Ozetleri

23

24· EGE UNiVERSiTESi TEKSTiL MUHENDISLIGI BiNASI Afl. Gor. Deniz DOKGOZ Afl. Gar. Ferhat HACIA LiBEYOGLU Dokuz EyWI Oniversitesi Izmir Ege Oniversitesi kampuso i9erisinde yer alan Ege Oniversitesi Tekstil Mohendisligi binas1 Alman mimar W. Riethmuller taraf1ndan 1asarlanm1 ~t1r. Projesi 1968 y1llnda Almanya'da hazirlanmaya ba§layan yapinin in$aah 1972 y1hnda 1amamlanm 1$ ve yap1 ayni y1I hizmete ay1 lm1 $t1r.

Tokstll MOhendisligi Bolomo binalan 5 ana k1s1mdan olu~maktadir.

1.YOnetim Binas1 2.E!jltim· 6gretim Binas1 3.Laboratuarlar 4.Tekstil Uygulama (Pilot) l~letmesi Halle'lerl ve Yard1mc1 At6lyeler 5. Sosyal Tosisler Yap1n1n gene! kurgusu lineer bir omurga ve bu omurgaya saplanarak alt mekanlar tarilleyen kotlelerden olu$maktadir. Bu lineer kurguyu dik olarak kesen ve giri~ platformunu olu$turmaya ba~laya n rampa, yap1nm yonetset taaliyetlerini kapsayan kOtlenin hem yanindan hem de alt1ndan gecerek yap1nin ana giri~ine ula~ 1m1 saglar. Yt\netsel faaliyetleri i9eren kOtle ramps aks1na paralel llneer o larak ana omurgaya dik yonde kurgulanm1$. kolon ve kiri§lerle olu§turulmu$ 9er9eveye asllarak kitle konumu ve alt1nda tan1mlad1g1 mekan tarifiyle binan1n ana giri§ini tan 1mll hale getirerek yapin 1n giri~ plattormunu vurgulam1$l1r. 01U$turulan Giri$ platformuna dik olarak uzanan bir aks ile sosyal lesislere ula$1labilmektedir. Sosyal tesis kutlesin in alt kat1nda kaleterya Ost katunda ise konferans salonu bulunmaktad1r. Bu blogun ana yap1yla kurdugu ili§ki; ana kitleden dirok ula$1m 1saglarken aym zamanda yap1y1 d1§andan kullanacak ziyaret<;llor i9in de olanak saglamaktadir. Sosyal tosisin ana yap1 ile kurdugu bu ili§ki olu§turulan ye~il alanlarla da desteklenmi$1ir Yapinm ana giri$i rampa ile Ost kota ta$mm1~ ve giri9 me1<an1 galerilerle Lengin19$tirilerek kttle arka tarahnda kurgulanan a<;1k alanlara an konan 91k1~ olanag1 saglam1$br. Bu sayode yapin1n bah<;e ite entegrasyonu saglanm1§ ve atolyetere dofayli bir baglant1 ong&Olm0$10r. Bu ba!jlanti. a91k alanlarda olu$turutan geyi$1erin. 9elik ve betonun birlikte kullamld1g1 arkadlarta tarillenmesi lie gO<;lendirilmi§tir.

Aynca olu$1Urula bu galerili ve kotland111lm1$ girl$ mekam. kuzey . gOrey yCinOnde yer alan mekanlan blrblrine baglar1<en. yap1111n ana omurgas1m olu$turan dogu-bat1 yonondeki e!jitim ve ~retlm binalan ve laboratuarlara da yanm kotlar lie baQlanarak hacmin potansiyellerinin d0$0n01mesi, IC mekan kurgusunda mekansal zenginligi arttirm1$t1r.

KQtlelerin bir araya geli~i ve olu§turduklan mlmari dilin ac1k aJanlar ve avlularla beslenmesi, yap1 icorslndeki kotlanmalann <;:ozumu, cephelerdo kullan1lan oranlar, masif blok gOnO$ k1ncllar. 9eflaf y07eyler, masil hatlar. 9ekirdek c;ozOmlerl yap1nm d6nemin modern mimarhk sOylemlnl bannd1rd1gmin bir kar11 t1d1r.

Yup1 tasarland1g1 donemin malzomo so9imi ve detay 9ozumlerini birebir yuns1tmaktadir. Yap1da kullani Ian · malzemelerin brOt boton olarak tasarlanmas1 ve uygulunmas1, iki kat yOksekligindeki cepholorin butOniiyle §effaf b1rak1lmas1, a<;1k alanlardaki konsollarda d0$eme ile korkuluk birle§im inin yagmur suyu ve y1kamada c;1kabilecek problemlor dO§Onulerek tasarlanmas1, yapmin dOnemimin onco yap1lanndan biri oldugunu kamtlar niteliktedlr.

24

Poster Ozetleri

Docomomo-Tiirltiye, U/udag On/versitesi, Bursa, 26·27 Araltk 2008

25- BURSA'DA YAf;AYAN TARiH: ViLAYET-ADLiYE-MALiYE BiNALARI Y. Mimar Se/en DURAK Orta Oogu Teknik Oniversitesi

Bir kentte bir donemin mimari Oslubunu yans1tan binalann korunarak ozgun i$1evini sordurmesi veya kentin ihtiy<.9 duydugu bir alanda yeniden i$1evlendirilmesi o ken tin mimari kim liginin korunmas1 ai;:1smdan son derece onemlidir. Bursa'da, Birinci Ulusal Mimarhk Ak1m1'ni temsil eden Cumhuriyet Donemi yonetim binalarmdan Vilayet ve Adliye Binalan'nm restore edilerek yeniden kullanima a91lmas1, lvlaliye Binas1'nin da tadilatimn yapilarak i$1evini sordormesi bu 9abamn gozel bir ornegidir.

Birinci Ulusal Mimarllk Ak1m1, 1908 y11inda ikinci Me$rutiye t'in ilanmdan sonra, Hirk Milliyet9iligi ak1m1nin ha<im oldugu dtinemde ortaya 91km1~;, 1930 y1fma kadar varl@ni sOrdOrm0$10r. Mimarhkta milli aray1$fann sOrdOgO bu donemde, ge9mi$leki TUrk mimarllk ve sOsleme sanat1ndan o~elerin kullan1m1n 1n cephelerin bi9imlenmesinde etkili oldugu gorOlmektedir. Binalarda yeni malzeme ve toknigin kullamld1g1 yap1sal sistemler i9eride gizlenmi$. d1$ gorOn0$ kubbe ve kemerierle donall m 1$t1r.

Simetrik kOtleler kullanilmas 1, belirli akslardaki kOtlelerin yOksettilip ayn <;:at1larla itade edilmesi, on cepheye ve1ilen onem, simetri aksindaki giri$in Osmanll portikleri §eklinde dOzenlenmesi bu donem binalannm bi<;;imsel ozellikleri aras mda yer almaktadir. Yapllardaki sOsleme Selcuklu ve Osmanll kokenlidir. Kerner allnllktannda kabartma bitki motffleri, rozetler veya 1;ini panolar bulunmaktad1r.

Mermer balkon korkuluklan geometrik Sel9uklu desen leriyle bezenmi$1ir.

Bursa'da Cumhuriyet Alani'nda yer alan Vilayet, Adliye ve Maliye Binalan 1926 y1lmda Ekrem Hakk1 Ayverdi taraf1ndan in$a edilm i$1ir. Vilayet Binas1'nm mimannin Birinci Ulusal Mimarhk Ak1rn1'n1n oncOlerinden Kemalettin Bey oldugu bilinmektedir. Adliye ve Maliye Binalannin Vilayet Binas1 i;e ayn1 bi9imsel ozellikleri la$1malan ve ayni y1I in$a edilmeleri, bu binalan n da Kema.lettin Bey taraJmdan tasarlanm19 oldugunu d0$0ndurmektedir. iki kath olarak in9a edilen binalann bir de bodru11 kat1 bulunmaktadir. Bu donemin temel ozelliklorinden olan on cepheci anlay1$ ve simetri bu biralarda egemondir. Giri9!eri sirneiri aks1nda olup, Osman II portikleri $Eiklinde duzen lenm i$lir. Giri~lerin iki yaninda yer alan kQtlelcr one Q1kan lm1$ ve ayn i;at1larla ilade edilmi~tir. Binalann cephelerinde ~emerli pencereler -;er almaktadir. Vila yet Binas1'ni n on cephesinde ikinci kalla bulunan kemerlerin ust k1s1mlannda ~ini sOslemeler butunmaktadir. Binalarin diger cepheleri on cephe ile yan$amayacak sadelikte elGallnm1$lir.

Dccomomo¡nirk/ye, Uludag Onlversitesi, Bursa, 26-27 Arallk 2008

Poster Ozetleri

25

26- KAYSERi ORTA ANADOLU MENSUCAT FABRiKASI Af1. G6r. Hilcmet ELDEK £rciyos Umvorsltosi Mlmar111c FeklJltesi Mlmarl1k 86/0mu 1950·11 ylllaroa TUriuye'de yasanan sanayile~me siiec1 ozel te~Osun katk1lan lie sa~lanm1~hr.

Kaysen'de. 1927 Tayyare FabnKas1, 1935 SC!merbank Bez Fabrikas1 ilo dovtet yahrim1 .:e ba~layan sanayll~rne 19SO'lerde ozel t~bbOsGn yat1rimlan 1le bliyl1k b1r at1hm ~am1stir Kaysen Orta Anadolu Mensucat Fabrikas1 1953 l,11,noa Kaysefi'nin 6nde gelen isadamlan taral1ndan Ayd1nllkevter semtincle kurulmu~tur. 190000 m l1k bor alan Ozenne kurulan kombino lOSIS yapt@ uretimlerte Kayseri'deki dokuma sektOrOnO tet1kleyen kurumtardan biri olmustur. Alman toknolojiSi kullan 1larak faaliyete ba~layan fabrika ekonom1k gelismelerin yam s1ra sosyal gellsmeye de sebep o~u· Genis bir alana kurulan fabrika kompleksi bir9ok islevi b1r arada bulundurmaktad1r. YOnetim, uretim, sorvis ve sosyal yap1lan fabrika komplakslni 01usturmaktad1r. Betonarme sistemlo in~a ed1len yapllar da Ost Orto olarak ~ehk sistem kullan1lm1st1r. Dis copholOrdo tas kaplamarnn kullonlld 1Q1 binalarda i<; mokAnlarda s1va uygulanm1§tir. GOnOm 01de 02gOn i$10vine devam eden fabrlktlda mOkAnsal deQl,1khkler yap1lmam '$ ancuk toknolojlnln ve konlor k0$ullanmn de~i$mosl yap1 larda matzomo deQls1kl.glfle sebep olmustur.

26

Pmer6zetlerl

Docomomo-Tiirlciy., U/uda{I OnivtHSlles/, Bur,., 26-27 Anl/1/c 2JJ()8

27- BURSA-ALI HAYDAR APARTMANI A~. Gor. Yasemin ERBIL

A~. Gor. Miray GUR A~. Gor. Z. Sevgen PERKER

U/udaj Oniversitesi Miihendislik Mimarl1k Fakiiltesi Mimarl1k 86/iimii 0

Yap1nm KOnyesi; Ataturk Caddesi nin gi.ineyinde bulunan konut, Curnhuriyet Donemi konut mlmarisinin Bursa'daki orneklerinden birisidir. 23 kap1, 1358 ada, 67 parsel numarah yap1, galerili plan ~emas1yla ozgOn bir konut yap1s1d1r.

Plan $emas1; Her katmda dM adet konut bulunan be~ kath yap1nm Atatiirk Caddesi'nden bir giri$i butunmaktadir. Ataturk Caddesinden yap1ya girildiOinde bir giri~ holOnO kar~11ayan bir merdivenle kar~1la~1lmaktad1r. Merd1venden 91klld1ktan sonra yeni btr sahanhga, oradan da birkay basamakh bir merdivonle galeri bo~lu!juna ula~1lmaktadir. Galen bo~lugunun soo katta Haman1 Sokak y6niinde gen~ledigi ve boylelikle 9t)ll 1~1khklanyla ic; mekana atmun giin 1~1gmm arttmld@ izlenme!<ledir.

Aydinhk ve ferah bir gatori bo~lu!junun tasartanm1~ olmas1 dc'lnemin ortak mekan tasarim anlayi~1mn Onemli bir gostergesidir. S010 edilen gateriden d6rt adet konuta ulal;1lmaktad1r. Mekanlara dag111m ve yemek yeme ama9h kullanilan girl~ holune ek olarak konutta Oc oda. mutfak, we, banyo, sand1k odas1, kller mekanlan bulunmaktad1 r.

Yap1sal Oetaylar; Ta~1y1c1 slstemi betonarme olan yap1n1n giri~ holunde mermer dO~eme kaplamas1 Ozerlndeki motif, basamak vo sahanhklardaki mermer l$9ifigiyle mermer merdiven korkulugu, kat sahanl1gmdaki motif, ah$aP pasta kutulan, <;at1 1~1kh{l1 ve galerili plan §emas1 yap1da dikkati i;:eken unsurlardand ir.

Cephe Ozelhkleri: Cephede giri~in gen ~ekilmesi, kapah ~1kma hareketi, Frans1z balkonlan ve c;:ekme kat yap1 cephesini zeng1nle~tiren unsu~aroir.

Gilnc<ll Durum; Yapmm alt kat ve list kadan agirhkh otarak ticarnt i~levli k,Jlfanilnaktadir. Yap1 gone! an1amda yipranmam1$tll.

Kaynuklar Pian $emas1; "Kapral, T., 1999. Bursa'da 1930¡1950 Villari Aras111da in$a Edilmi~ Konutlann Cephe Ozolliklerinin Dogerlendirilmesinde Tipolojik Bir Yontom Denemesi. Y1ld1z Toknik Oniversitesi, Fen Bilimleri Ensti!OsO, Ooktora Tezi, Istanbul" isim li kaynaktan almm 1~t1 r.

D >r.omomo- Tiirklye, Uluda{/ Oniversitesi, iWrsa. 26-27 Are/1k 2008

Poster 6zetJeri

27

28· ADANA YUKSEKA~ iPLiK VE DOKUMA SANAYI YONETiM BiNASI Yrd. Do(:. Dr. Onur ERMAN Cukurova Unive:sitesi MOhendislik M imar/1k Fakultesi Mimarl1k Bo/Oma

Ayfa A. SOZUDO~RU yukurov,'l Unive:sitesi Fen Bilimleri EnstiWsO Mimar/Jk ABO

Gunumuzde Yihseka~ lplik ve Ookuma Sanayi olarak bilinen tabrika alani kapsarninda incelenen bina, 1885 y1hr da Tirpani Karde;;!er tarat1ndan kurulan Qir91r fabrikasin1n bulundugu alanda yer almaktadir. 1919' da Rasirn Ookur'un devrald1g1 bu fabrika 1927'de Ziraat Bankasr'na, 1937'de Malatya $irketi'ne, 5 EylOI 1946'da da Sumerbank'a ge9mi;;tir. 1996 y1hnda YOksekba;;lar taratmdan satin ahnan tesis $U an at1I dururndad1r. i;;ail;;rnada konu edilen yapm1n da fabrika yerle;;kesinin SOmerbank tarafmdan i;;letilmeye ba~lanrnas1ni n ardmdan, 1950'1i y1llarda in;;a edildigi d090niilmektedi1. 1885 y1lmda Tirpani Karde$1er larafindan in~a edil·j igi ilk y1llarda d6nemindeki diger labrikalardan daha modern olan ve buharla vail~an bu fabrika yakla91k 240.000 m2·1ik bir alana kurulmu;;tur. Alcnm bOyuklugu, ES karayolu ile olan baglanlls1 vo yerle9kede farkh i~levlere sahip yap1lann bulunmas1, fabrikanm doneminin 6nemli endustri yapllanndan biri oldugunu gostermektedir.

Ancak fabrikan11 gOnomoze kadar pek vok kez el dogi~tirmesiyle alandaki yap1lann <;ogu 6zgun niteliklerini kaybetmi§ ve tespit edilemeyecek duruma gelmi~tir. Yerle§kenin ayakta kalan vo ozgun niteliklerini koruyan tek yap1s1 , fabrikanin Sumerban k'a geo;:i~inden sonra yap1ld1g1 bilinen soz konusu yonetim ve misafirhane binas1d1r. Fabrika alani iyerisinde kuzey bOlumde iki atolye, bir kazan dairesi, yedi depo, bir elektrik santrali binas1, iki yernekhane, bir iplik i§letmesi ve tek kat11 bir yap1 bulunrnaktadir. Ele ahnan yonetim binas1 ise alanm gOney giri§inde yer alrnakta ve tek kat yiiksekli(jindP.ki Jiri~ aks1yla hi\IDnAn iki bloktan olusmaktadir. iki kath olan bloklann kuzeyde kalan k1srn 1nda yoneti'n birimleri, guneyde kalan k1smmda ise misafirhane bulunmaktadir. Yapm1n plan tipolojisi kuzey ve guney bloklarda lineer olarak devam eden koridor uzerinden iki yonlO olarak ula§tlan mekanlardan olu9maktad1 r. Binanin guney blogunun zemin kattnda ikisi banyolu sekiz oda, wcler, dan19rna ve mutfak; birinci kai1nda ise hepsi banyolu sekiz oda bulunmaktadtr. Banyolann odalarla dogrudan ili;;kil. olmas 1, bu blogun misafirhane/konaklama i~levi bannd1rd1g1n1 gostermektedir.

KuzeydeKi blogunun zemin katmda dam9ma. tek katll orta bloga ge9ilen oda, kuzeydeki koridordan girilen yedi oda ve wc'ler bulunurken birinci katmda dani§ma, dokuz oda, bir banyo ve wc'ler yer almaklad1r. Mekanlann bOyOklOkleri ve birbirleriyle olan ili§kileri, bu blogun idare bOIOmO olarak kullanild1grna dair izlerdir. Bu iki blogu birle;;tiren tek kath blokta ise iki salon, giri9i guneyden olan ku90k bir oda ve giri9i idare blogundan olan darn~ma birirni vardir. lki blok aras1nda baglant1 kurmas1, mekan bOyuklOkleri ve d19andan da giri§inin olrnas1 nedeniyle, bu blogun kaleterya/yernek salonu olarak kullarnld1g1 anla;;llmaktad1r. YOzeyinde serpme s1va kullantlan cephelerin en karakteristik ozelligi katlann ~at silmesiyle birbirinden aynlm1$ olmas1d1r. Misafirhane blogunun guney cephesi ile idare blogunun dogu ve bat1 cephesinde 1.20 rn'lik balkonlara don0$en bu kat silmeleri yap1nm yatay hatlanrn vurgulamaktadir. Cephede yalayh k belir1i arahklarla dQ~e~ olarak bolOmlendirilmi§; olu~an rnodOllere kap1-pencere a91khklart ve gune;; k1n cllar yerle~tirilmi§tir. Bunun yarn nda yap1bOIOnOnde, i<; rnekanda ve cephelerde tekrar eden mimari ogelere rastlanm1§tlf. Yap1rn n giri§ini temsil eden ve giri§ sa9ag1ni ta~1ya1 dli§ey elemanlar ig mekanda yemek salonunu ayirmak i<;in, kuzey ve guney blogunun birinci katinda dogu ve bat1 cephelerinde ise g0nO$ k1nc1e aman olarak kullarnlrn1§hr. Aynca yap1rnn idari k1srn1nin bulundu!lu kuzev blo!junun zernin katmda ·1er alan pencere bolunmeleri ve pencerelerin ah~ap gune$ kmc1 lan da donemin karakteristik unsurlan aras1nda say1labilir. Cephelerin bu ozellikleri ile '{ ap1nm modern karakterini sergiledigi d09unOlmektedir.

28

Poster Ozetlerl

Docomomo-Tiirkiye, U/uda{/ Oniversitesi, Bursa, 26-27 Arallk 2008

29· NURi DEMiRAG ORTAOKULU Emre ERO(i;LU Erciyes Universitesi Mimar/1k Fakudesi Mimarl1k Boluma

1935 y11lnda Divrigi'de in§a edilen Nuri Demirag Ortaokulu 29 Ekim 1938 y1l1nda egitim·ogretime ba~lam1~t1 r.

Okulu yapt1ran Nuri Dem irag, T Orkiye'de havac1hk sanayisinin onderi ve T Orkiye Curn huriyeti demiryollan in§aat1rnn ilk muteahh itlerindendir.

Bina bir tip projedir. L plan olarak tasarlanan yapin1n benzer orneklerini birka<;: ~erde daha gormek mumkundur. 1938 y1l1nda okulun saat kulesinin bulundugu bat1 cephesi in§aab da bitirilerek okul geni~letilmi§tir. Karma sistemde in§a edilen okul 2 katl1d1r. 1. Kalinda kOttiphane, fizik-kimya laboratuan , 2 derslik ve tiyatro salonu bulunmak tadir. 2. Kalinda ise ogretmenler odas1, mOdOr odas1, mOdOr yard1mc1s1 odas1, ve 6 derslik bulunmaktad1r. Yap1ya kuzey ve dogudan olmak uzere 2 ayn giri. b ulunmakladtr .. Yapm1n dogu giri$ini ogrnnci l<:>r VQ ogr<>tm<:Jnl<lr kullanmaktadir. Kuz<:Jy 9 iri§i ise tiyatro salonuna ag1ld1g 1ndan, herhangi bir tiyatro veya sinema organizasyonunda okuldan bag1ms1z kullan1labilmektedir. Okulda liyatronun sahne arkas1na ag1lan tali bir giri~ bulunmaktad1r. Bu giri~lerin bahQe giri§leriyle olan ili$kilori de g:>ze Qarpmaktad1r. Bah90 kap1lanndan girdikten sonra dOz bir aksla bina giri§lerine kolayllkla ula~1 l<0bilmektedir. Okul bah<;:esinde kotla oynamalar!a, hawzla ve aga<;:landirmayla ogrcncilor i9in <;:o~ keyifli mekanlar o lU$lurulmu$lUr. Valin bir ifadeyle tasarlanan yap1nm, plan1 ve cephesi donemin karakteristigini en iyi ~ekilde yans1lmaktad1r. Bina cephesindc bulunan silmeler, binan1n yataydaki elkisini artirm1$llf. Binan 1n kuzey giri§ kap1s1nin(tiyatro giri~i) OstUnden 91kan saat kulesi ise d0$eY bir etki saglamarnn yani sira giri$i daha vurgulu bir hale getirmi9tir. Yarat1lan bu etkiler ve binanin yalinlig1, belonarmenin incelikli kullan 1m1yla saglanm1$t1r.

Cumhuriyet ideolojisinin Oivrigi'dek1simgesi olan yap1nrn, sanat1 ve kulturu iinemsemesinin gostergesi olabilecek tiyatro salonunu Muhsin Ertugrul dllzenlemi~tir. Bu tiyatro Divrigi halk1rnn kllltiirel ve sosyal alanda geli$mesine 9ok katk1 saglaTI1§t1r.

Geleneksel Divrigi dokusu i<;:inde, verel mimari karakter ile tark llla$an Nuri Demirag Ortaokulu binas1, 9evrosi ile ili$ki kurabilen, tasarlani rken kendine yOklenen i9!evi yerine getirebile 1, donemin tasanm anlay1§in1 yans1tan ve c;agda§ yap1 malzemelerinin c;agda~ yontemlerle kullanild1g 1 6zg0n bir yap1 olmas1nedeniyle gelecek nesillere aktanlmas1gereken bir beige degeri ta§1maktad1r.

Docomomo-Tiirkiye, Uludag Onivers/tesl, Bursa, 26-27 Ars/1k 2008

Poster Ozetleri

29

30- ANKARA MODERN <;AR§I Ogr. Gor. Dr. Mediha OLMEZ GUL TEK Gazi U11i•1ersitesi Miihendislik Mimarl1k Fakiiltesi Mimarl1k 86/iimu Ankara iii Merkez Ulus 5042 ada 1 parseide yer aIan Modern Qar~>i; 1957' de Ankara Valiligi ve Serbest Tuccarlar Anonim Ortakhg1 taraf1ndan s1nirll ya n~ma olarak 91kan lm1§ ve mimar R1za A$kan taraf1ndan 1. lik odUIO alarak elde edilmi§ bir yap1d1r.

Ankara'da Ulus'ta istimlak edilerek y1k t1n larak elde edilen Pasta Caddesi uzerinde, eski Devrim Okulu arsas1nda 2500 m2 mostakil bir ada uzerinde Ankara Valitigi ve serbest tuccarlann birlikteligi ile kurulan A. Ortakl1k taraf1ndan in§as1na karar verilen bu bliyuk magaza ve i~hani binas1 i9in istanbul , Ankara ve lzmir'den teklif al1narak, sumll bir yan;>ma yaplim 1§tir. Ve sonu9 olarak jliri, R1za A§kan'in teklif ettigi projeyi se9mi$ ve Ulus'ta $ ehit Tegmen Kalmaz, KIZI Ibey ve Hal Sokaklan aras1nda konumlanan yapmm uygulamas1na ba$lanm1$tir.

1950'1i y11!an n yurtd;;;1nda oldugu gibi Turkiye·de de tekrarlanan "Uluslaras 1 Oslup" diye adland1nlan mimari uslubunun bir temsilcisi olan yap1 , prizmatik kiitlesi ile d ikkat Qeker.

Modern Qar;;1 h;;te dikd5rtgen avlusu ve farkll kot ve cephelerden bu avluya giri;;leri olan dikdortgen planli, 9ok katl1 bir yap1d1r. Zemin altmda iki, zemin Ozerinde de be$ olmak Ozere toplam yedi kattan olu,,an 9ar~1 da 232'nin uzerinde i§yeri bulunmaktadir. Qar§1da 21 degi;;ik i;;kolunda 928 l<i§i 9ah$makta ve i9inde toptan ! perakende zucaciye, nalburiye, ila<; ve hastane malzemesi sat1§ dukkanlan yer alrnaktayd1.

Binanin bodrum, zemin kat1 , bir ve ikinci katlan, magazalar, binalara ait servisler, lokanta, sergi salonu ve bag1ms1z an treli yuksek blokta ozel burolar, ~ar91 blogunun teras1nda, pastahane, oyun salonlan ve 9ar$1da ail$ veri~ edenterin , gerek kendileri gerek i;:ocuklarmin istirahat ve dinlenmelerini temin edecek mekanlar bulunmaktad1r.

Modern Qar;;1, alt dart katm yatay etki veren kutlesinin Ozerine dikey bir diger k Otlenin yerle$lirilmesiyle §ekillenmi;;tir. Bu kUtlelerin kolonlar Ozerinde yOksettilmesi, duz 9at1 kullanim 1, Ost kotlede tekrarlanan dikey kolonlarla olu§an grid cephe diizeni ile alt kOtlede dikkat geken yatay pencere dOzeni, bu Oslubun belirgin ozellikleri otarak bu yap1da goze .,arpmaktad1r.

i<;: avlulu plan §Omas1yla yap1 i9indo ortak bir kamu ya~ant1s mm payla;;1lmas1n 1kolayla'?l1ran tasanm1, yap1n1 n uzun y1 liar fonksiyonunu etkiri bir ~ekilde yerine geiirmesine yard1mc1olmu§tur.

24 Arnhk 2003'de ge9irdigi bOyOk yang1 na kadar yakla91k 232 i$YOri ile aktif bir §ekilde iaaliyetini surdOrmO§ olan Modern Qar~1. yaplid1g1zamandan ge<;irdigi yang1n sonrasmda bo9alt1ld1g12003 y1l1na kadar Ulus Bolgesi'nin ticaret ya~ant1s1nda oynad1g1 col ile kentin toplumsal haf1zas1nda onemli bir yer edinmi~tir.

30

Poster 6zet/eri

Docomomo-Tiirkiye, Uludag Universltesi, Bursa, 26-27 Aral1k 2008

31- BURSA - GUNGOR APARTMANI Af$. Gor. Miray GUR Af$. Gor. Z. Sevgen PERKER Af$. Gor. Yasemin ERBiL Uludaj Universitesi Miihendislik Mimarf1k Fakiiltesl Mimarl1k 86/iimii Yap1nin Kunyesi; Ataturk Cadd esi'nin gunayinde bulunan konut, Cumhuriyet Donemi konut mimarisinin Bursa'daki Omeklerinden birisidir. 13 kap1, 1388 ada, 19 parsel numarah yap1, kitlesel biyimleni~iyle one 91kan Ozgun bir k onut yap 1s1d1r.

Plan $emas1; Her kattnda lki adot konut bulunan dOrt kath yapm1n AtatOrk Caddesi'nden bir giri$i bulunmaktadir. AtatOrk Caddosinden yapiya girildiginde blr giri~ hotonu kar~1layan birkai;: basamakh bir merd1venle kar~lla~1lmaktadir. Merdivenden 91k1ld1ktan sonra yeni bir sahanhOa. oradan da ana merdiveno u~llmaktadir. Kat sahanllklarmdan ula~rlan konutlann her birinde mekanlara dag1hm ve yemek yeme amagh kullamlan gin~ holOne ek olarak °'< oda, mutfak. we, banyo m ekanlan bulunmaktadtr. Yap1mn son kalt teras olarak kullantlmaktadir.

Yap1sal Detaylar; Ta~1y1c1 slstemi betonarm<l olan yapintn giri~ sahanltginda dOkme mozaik motifi, organik hatlara sahip olan merdiven korkulugu ila b()tUnlOk saglayan ilk basamak tasar1m1yap1da one 91kan tizelliklerdir.

Cephe Ozellikleri; Yap1nm Ata!Urk Caddesi'ne bakan cephesinde dairesel bii;:lmll kapah 91kmalari cephe yuzeyini hareketlondirmel<tedir. Benzer ~ekilde yap1nm birinci ve ikinci katlarinda ag1k 91kma olarak lasarlanan bolOmOn on Os1 katta kapah i;:1kma olarak sonlandmld1g1 gOrOlmektedir. Yap1mn Hamam Sokak cephesi 1so herhangi bir kitle hareketi bulunmamaktad1r.

GGncet Durum; Yaptntn alt katt ticaret i§levli kullantlmaktadir. Yap1 gene! anlamda y1pranmam19ttr.

Kaynaklar Plan $emas1; "Kaprol, T., 1999. Bursa'da 1930·1950 Ytllan Arastnda in§a Edilm1$ Konutlartn Cephe Ozelliklerinin Dcgerlenc.Jirilmesinde Tipolojik Bir YOntem Denemesi. Y1ld1z TeKnik Oniversitesi, Fen Bilimlori Ensti!Osu, Doktora Tezi, Is tanbul" isimli kaynaktan altnm 19tir.

Docomomo·Tiirlciye, Uludag Oniversitesi, Bursa, 26-27 Arallk 2008

Poster Ozetleri

31

32· TURKiYE i$ BANKASI BiNASI, BURSA Af$. Gor. Miray GOR· Af'i. Gor. H . Ozge TUMEW

Ar§. Gar. B. Ece $AHIN* "Uludag Universitesi MOhendislik Mimarl1k FakO/tesi Mimart1k Bo/Oma Bursa, TQrkiye i$ Bankasi binas1 Atatilrk Caddesi iizerinde, Ulu Cami'nin kar§1s1.nda yer ahnaktad1 r.

Vali Ha~im i$can doneminde yap1h1 1';l olan binanin miman A. Hikmet Holtay'd1r. I§ Bank8s1 binas1, klasisizm etklsinde in$a edilmi$ olan la~ kaplamalan ve 9at1biti§i ile Bursa ken!inin rnimari miras1ndaki Neo-Klasik cephe biQimleni§lerine ornekt1r. Binan1n on cephesinde yer alan kemerler ve yan cephedeki a<;:1k c;1kmalar ise Neo-Ronesans cephelere a!lfta bulunmaktad1r. h,; Bankasi binasin1n bili§igindeki PIT binasma benzer §ekilde yaya kald1nm!an binan1n 6.1unde dovam etmektedir, bu ozellik sayesinde AtatOrk Caddesi'nin bu bolOmO ve i$ Bankasi binas1 konte onen li bir referans noktas1 ofarak hizmet etrnektedir. Kentteki onemli binalardan biri haline gelm i$ olan i~ Bankasi binas1 mimari niteligi sayesinde AtatOrk Caddesi Qzerinde yer alan diger yap1lardan ta1kllla9makta, bu yonuyle de kentte ya§ayan!ar tarahndan benimsenmektedir.

32

Poster Ozetleri

Docomomo· Tiirkiye, Uluda{J Oniversitesi, Bursa, 26-27 A raltk 2008

33- ADA GAZINOSU, iZMiR ENTERNASYONEL FUARI Dr. Me/fem GUREL Bilkent Uni•1ersitesi

Ada Gazinosu, 1950-1960 modernizminin izm ir'deki en 9arp1c1 orneklerinden biri olarak nitelendirilebilir. Tasanm 1nda modernizmin ;;iirsel plastik formlanni ve i<;:--01~ ili;;kisinin vurguland1g1 mekan kurgusunu banndiran bina in;;a edildigi d5nemin toplumsal yap1s1111 da yans1tmas1 ai;:1s1ndan mercek alt1na a lmaya deger. izmir EnternasyonAI Fuan iQinda yer a.fan yap• ilk olarak 1937 y11inda, Bohgot Uz'un bolodiyo ba~kallg1 doneminde, 'silt bah9esi' olarak in$a edilmi~tir. Ha!k1n i:;ay irym0si vo annolerin 9ocuklarim sutle bcsleyebilmesi i<;in kurgulanan yap1 ismini uzerinde bulundugu adac1ktan a lir. Bu ada fuar alarnnda yapilan golun i<;inde, go!On hafriyatindan elde edilen toprakla olu$turulmu$tur. ikinci Dunya Sava$1 sonrasmdaki sosyal, politik ve mimari degi;;imle uyumlu olarak sOt bah9esi, 19571959 y1llannda res1orana d6n0$tlirUlm0$tOr. Amerikan etkisinin yogun bir §ekilde hissedildigi bu donemde, eglence sekt6ru belediyenin giri~imleriyle ay1!an restoran ve gece kulGpleriyle geli~ir. Bina belediyenin yap1 ofisi tarafindan tasarlanrrn9t1r. Bu baglamda, yeni gazinonun mekansal program1nda 'P..merikan bar,' dans pisti ve $6mine kurgulanmas1 tesadufi degildir.

Donu~um esnas1nda eski binanin yerine modemizmin etkilerini yans1tan betonarme ve cam bir yap1 in9a ed ilmi9tir. 1960 y1 II nda adac1g1 karaya baWa1an ah9ap koprii y1k1larak yerine beton rampalar ve koprO yap1lm 1§tir. Bu yeni yap1da Oscar Niemeyer'in oikisini 9ok net bir $Okilde gorebiliriz. Bina, uzant1s1 olarak tasarlanan ve yuvarlak kolonlar taral indan ta$1nan boton pergola ilc Niomoyer'in 1942 y11Jnda Pampulha'da bir gol kenannda yapt1g1 Casa do Baile dans salonunu i;:agn9t1m . 01§ mckanda!<i pergola Ada Gazinosu'nda kalp §eklinde tasarlanan dans pistini tanimlar. Bu egrisel pergola ve ili9igindeki kO!lenin konumland1nld1g1 duzlemder g61e dogru Ozerine masalann yerle9tirilebilccegi seller tasarlanm19tir. Modern binayla Ozerinde bulundugu adac1g1 biitOnle~tirmek uzere ele alman <;evre tasararn Niemeyer'la beraber 9ali$ffi l$ olan OnlO peyzaJ miman Roberto Burle Marx'1n asimetrik

ve ogri3el planlann1 and1nr. Ou e tkilerin yani s1r.3., tasann1 Qe;;me ta~ 1 ve siyah mermer gibi yerel

malzemeleri ba$ariyla modern mimari diline entegte eder. i<?--01$ ili~kisine gosterilen ozen mekan kurgusunda oldugu kadar malzeme se9im! ve detaylarda da okunabifir. Var olan akasya aga9lan n1 binaya dahil edebilmek it;in i9eride hinanin tavan1na, d1~anda 1se belon pergolaya geometrik $ekillerde delikfer.a;;1lm191Jr. Belon pergolanin cJelikli k1s1mlu1 yerde 1~1k rnotiflcn yaratir. Yere kadar inen cam duvarlann yani s1ra. i~ mekanda tasarlanan dain~sel sos havuzu ve ta~ 9omine di§amJa ki peyzajla i9eriyi bu:onle9ti1meyi hedeflor.

Bu tasarun ogelerinden bir k1sm1 gunOm07e ula$3rnamakia beraber, i,:e~itli renovasyonlardan ge9en b1na 1991 y1i1nda yap1lan izmir Fuan ve Ki:1ltilrpark1 ya nf.masm1 takibon korunacak yap1stogu aras1na ahnm1,,t1r. Fuann buyumo9 ye§il dokusu iqinde gizlenen modernizmin bu Qarp1c1 ornegi halen orijinal 1~1etmecisi olan Ttirkmenoglu ailesi taraf1ndan rest·Jran olarak <;:al1~t1nlrnaktad1r.

Docomomo-Tiirkiye. U/udag

Oniversitesi, Bursa, 26-27 Aral1k 2008

Poster Ozetleri

33

34- PARK OTEL - GONEN Af$. Gor. Y. Mimar Ferhat HAC/ALiBEYOGLU Y. Mimar Pmar Mine HACIAL/BEYOGLU

1960 y1l1nda Mimar Abdullah Ardah ve Bayram Nihat Guner iaraf1ndan projesi hazirlanan Park Otel; Bal1kesir'in Gonen il9esinde yapilm1~t1r. Donemin kaymakam1 Huseyin OgUt9en'in oncUIOgOnde radikal

bir kararla 9ehir merkezinde yer alan ve mevcut iki kapilca otelinin yak1ninda t>ulunan 9ehir mezarl1g1ni kaldirarak a.lani Ye$il Gonen'in adma yak19an bOyQk bir rekreasyon alan 1na don09t0rOlm0$10r. Bu don090m projesi kapsam1nda ilc;enin tek ve onemli turizm kaynag1kapl1calar da ete ahnarak bu alanda ilo;:enin 090nco kapllca oteli olan Park Otel yaph nlml$lir. Otelin temel kaz1s1 siras1nda M.S. V. yozy1la ait Bizans mozaikleri ortaya 91kanlm1$ ve bu alan korunarak a91k hava mOzesine don0910rOlmO$tOr. Yap1m 1 1962 y1lmda tamamlanan, Modern mimarinin nail orneklerinden biri say1labilecek Park Otei'in ismini de bahsedilen parktan ald1g1 sanilmaktad1r. Otelin kente katt1g1 deger ve kentin d1$a donQk vizyonundaki yeri; donemin en 6nemli ileti9im ve temsil araglanndan biri olan kartpostallarda yer almas1ndan da anla9 ilmaktad1r.

Yap1 bodrum, zemin ve bir normal kattan olu{>maktadir. Ayn bir g ir i~i bulunan bodrum katta d1$andan k ullanima a-;:1k banyo hacimleri yer almaktadir. Zemin ve normal katlarda ise lineer bir plan $E>mas1n1n il<i yanina yerl e{>tiri l mi~ odalar bulunmaktad1r.

Yap1mn kitle vo cephe alg1s1nda ilk dikkati 9eken unsurun yatay hatlann vurgusu oldugu soylenebilir.

Bu yatay!1k etkisi iki uzun cophodo du~ey balkon duvarlarm geride b1rak1lmas1 v0 yatay parapetlerin onde kesintisiz devam ottirilmesi ilo kuvvetlendirilmi$lir. Yatak odalannin kar$<hkh yor ald1g 1 iki uzun cephede balkon i;:1kma!annm bir <;eri;:eve halinde kitledon ta$mas1 ve dO~ey duvarlann zeminden kopart1!mas1 ile yap1 hafifletilmi9tir. Du9ey sirkulasyon hacm i cephode $elfafla~t1nlarak kitle kurgusundaki yatayhg1 dengelem i9 ve konumu itibariyle asimetrik bir kitle kompozisyonu olu9turmu$!Ur. Giri$ kullesi ise yap1n 1n yatayda vurgulanan gen el kitlesinden kopanlarak vurgulanm19t1r. Bu ozeflikleri yam sira yatay ve du9ey hatlardaki dengesi, fonksiyonunu direk kitle ve cephe kurgusuna yans1tmas1, cephe kurgusunda olu~turulan modOllerin harmonik etkisi ve salt kitle hareketleri ile vurgulanan sadeligi; yapm1n donemine ail modern mimari dili ifade eden bir tasanm oldugunu kamtlar niteliktedir.

Park Otel gOnOmOzde halen Gonen Kaphcalan i{>letmeleri A.$. bOnyesinde hizmet vermekledir ve yap1mmdan bugune dek gei;:en sure ic;:erisinde i;e9itli tadilatlar gegirmi$tir. Bu tadilatlardan en 6nemlisi yap1nin giri~ kOtlesinin tamamen kaldmlarak i9letme bOnyesinde hizmet veren ba$ka bir otele bir koridor buglant1s1 olu9turularak bir!e9tirilmesidir. Yap1lan bu mOdahaleler nedeniyle yap1 67gOnlOgOnO tamamen koruyamam19t1 r. Ancak otel yap1s1mn ilk yap1ld1g1 y1 llara ait lotograflanna bak1ld1g1nda yap1rnn donemine ait modern mimarl1k s6yleminin nitelikli izlerini ta$1d1(J1ni gormek mOmkOndOr. Not: Yap1 i;evresindek i yogun ye9il doku neden iyle bOtunu ifade edebilecek folo(lraflar 9ekmek mOmkun olamam 19t1r. Bu nedenle ya pm 1n geneI kitle kurgusunu ifa de edebilmek i<{in yap1ld1(11doneme ait bir fotografa yer vermeye gerek duyulmu9tur.

34

Poster Ozetlerl

Docomomo-TUrkiye, Uluclag Oniversitesi, Bursa, 26¡27 Ara/1k 2008

35- DIYARBAKIR TEKEL M0D0RL0G0 BINASI** Yrd. Dot;. Dr. F. Mera/ HALiFEO(;LLJ• Yrd. Do9. Dr. Nes/ihan DALK/Lt<;• Yiiksek Mimar Bahnr ACAR • Dicle OniversitESt Miih. Mim. Fakultesi Mimarltk 80/{jmii Diyarbak1r'da Tekel ldaresi'ne ait olan fabrika, 1932 y11tnda i;;letmoye a91lm19t1r (Boysanog lu.

1953:269). Diyart:iak1r Tekel MudOrlOgO Binas1 da ayn1 donemlerde in9a edilmi~tir. Tekel MOdOrlUk Binas1, Sur dl$mda yap1lan ilk yapilar aras1ndad1r. Surlann kuzeybatosinda sonradan ao•lan Qift Kapo'dan gecilerek ula911an bulvar iizerinde; Vilayet, Tanm ii MudOrliigu, Yeni9ehir ilk~retom Okulu, Karayollan gibi donemin ozellikli yap1lannin yer a ld1g1alandador.

Geleneksel rnimari. yap1m detay1 ve yap1m malzemesinin k1smen kullanild1g1 yap1 iki katl1d1r. Tekel Miirlf'irluk Binas1 ol ar~k yap1lm19 bino. giinOmOze kadar o~gOn i9levini cle vam e!li1111l~llr . Yap1lan ozello:;tirmo qah~ast kapsaminda bo~lt1lmaya ba;;lanm1~11r.

Avl:Jlu dOzendeki yap1n1n, caddeye bakan ball kanadinda sat19. pazarlama ve idan binmlOr, av!uya bakan k1i;mm zemin kat1nda yemekhane, Ost kal1nda ise lojman yer allr. Yap1ya ait depo Suri9i'ndeki Melek Ah met Pa§a Caddesi'nde yer al 1r.

09 yanm daire komerli revaktan glrilen yap1nin Osl kal1nda, kemerleri tamamlayacak $9kildek1 yuksek dikdortgen pencerolerin Os!U sal)ir bastk kemerlerlo tamamtanm1$tir. Alt katm sado geruntOsOne kar;;m. Ost kat beyaz kalker ta$ siralan, do;;eme ve saqak kotundaki silmeler1e zenginle$tinlm•$1ir. Ost kaUak1 lojmanlarn copheye bakan balkonlan lli$ bingilor Ozenne oturtulmu$lur. Yapm1n goriye kalan k1s1mlon daha sade bl9imde ve s1valldir. Kuzeydeki kornerli ge~itten horn avluya, hem do lojman bolumune ge9ilme.klodir. Cephe, kemerli go9il ile uzerindeki di$1i konsol ~oktinde 91kanlm19 mckanlarla hareketlondirilmi~ir.

·· 006AP 06-MF-47 No'lu, · cumhuriyot Sonras1, 1923 1970 Y1llan Arasinda Diyaroak1r'da Miman Gell§irn" ba;;llkh cra9t 1rma kapsam1nda incelenen ve halen devam eden bu 9al1$ma. D1cle Oniversitesi Bihmsol Ara~t1 rma Koordinatorlill)u taral 1ndan desteklenmektedir.

Oocomomo-Tiirkiye, Uludag Oniversitesi, Bursa, 26-27 Araltk 2008

Poster Ozelleri

35

36· MARDiN ESKi HUKUMET KONAGI BiNASI Yrd. Dof. Dr. F. Mera/ HALIFEOCLLJ• Yrd. DOf. Dr. Neslihan DALKILll;;• ·oicle 011iversitesi MO/J. Mim. Fakiiltesi, Mimar/1k BO/Omo Mardin Eski HOkOmet Konag1 binas1 Mardin Merkez Anayol GOI Mahallesi'ndo Ada:135, Parsel:1'de yer almaktad1r. Yap1mn kuzeyindo llkokul ve Tekke Camisi, giineyinde Eski Tapu Binas1 ve Eski Hapishane. dogusunda Hatuniyo Medresesl ve Sitti Radviye Hamamt, bat1smda meydan ve Eski Asken K1~la yer almaktad1r.

Tapu kay1t!annda binanm 1937 yllhnda HOkOmet Konagr olarak hazino ad1na tescilli oldugu gOtOlmO~tOr. Yapmm en ah katt 1900'10 ylllann ba~mda yapllmi§llr. Yapmm en Os1 ka11 1930'1u y1llardan sonra eklenmi§ ve betonarmo ln~a ed. mi~tir. 1996 yilhna kadar HOkOmet Konag1 olarak kullamlan binanm bu kat1 Valilik, Ozal Kalem, Vah Yard1mc1la n ve Ozel Harekata hizmet vermi~tir.

GOnOmOzde en 9ok y1pranan ve bozulmalann gllrOldOgO kat buras1d1r.

1930'1u y1llarda Mardin HOkOmet Kona~1 Binas1; Yap1 yenel hatlan ilo korunmu§tur. Mavcut durumun· <.laki en Ost betonarme kat1n daha sonradan oklendigi yap1daki izlerden anla$1lmaktadir. Yap1ya on cephosinde yer atan 3 av1khkl1 revaktan girilir. Bugun. bu revak kemer ay1khklan ta~lar ile kapat1lm1$l1r.

Yap1ya giri$ saglayan bat1 cepheslnde revak yer ahr. Revaktan buyiik ve uzun bir koridora girilrnektodir. 5,5x34m ebad1nda olan bu koridor be;iik tonoz OrtUlu olup s1valld1r. Gunayinde 8 oda, kuwyinde 6 oda yer almaktad1r. Yap1 simotrik bir plan duzeni sergilemektedir. Do§u cephesinde, bat1s1ndaki revakh giri\>in simetrisi yer ahr. Buglin bu giri$ kapat1lm1~ ve 1slak mektlnlar oklenorck OnOne betonarme bir duvar orOlm09tiir. KU7ey tarafmda yor alan 6 oda kareye vo birbirilorine yakm OIO(llerde olup ortalama 4x4m boyuttannda mek;!lnlardir. Hepsi s1vah ve badanah olup, nem sorunlan duvarlarda dalgalar halinde gOn:ilmoklodir.

Zomin kat lie birinci kat ayn1 plan dOzonincle in~ edilmi$tir. Bat1 ve dogu clo§rullutanncla giri$in OstOndeki birimlerde de odalar yer ahr. GOneye bakan son k6$e odalan 0Lg0n clogildir. Sonradan belonarme dam ve ta9 duvarlar ile OrOlerek ocla olarak kullamlm 1$hr. Bu odalann OzgOn halimn !eras ok:lu~u yap1 daki izlerden ve simetrik yap1s1ndan anla~1 lmaktad1r. BOtiin ta9 yOzeyler boyanm1$l1r.

En Ost kat ozgOn plan diizeniyle uyumsuz plan ve malzeme ile in$a edilmi$1ir. Do~u tarafmda 1slak mok;!lnlar yer ahr. Guneyinde Valinin makarn odas1 ve yard1mc1 odalan yer ahr. Ball larafmda Ozel Harok;!lt 8 irimine ail bir daire mevcuttur. All katlar gibi bir plan duzeni gorOlmemektedir.

Yap1run en alt kat1nda ise giri$i bah cephesinden ve arka bah9eden olan bodrurn katt yer almaktad1r.

Bu kat gun um OLde rnoloz ta$ orgOIOdiir. OslO s 1vanm 19l!r. Kazan dairosi ve yak1t am ban olarak y1llarca kullan1lm1$l1r. GOnOmOzde kazan duirasi olarak kullamlan bat1 taraf1ndaki birimi ile yak1t deposu olarak kullanrlan birimin ortas1nda yer alun selsebili bir 0yvan1 mevcuttur. Bugun eyvan kupa11lm1$l1r. Bir ge<;i$ e lemam olarak hizmet varrnektedir.

Bo$ olan vo kullamlmayan yapin1n 2007 y1hn<.lu restorasyon projesi hawtanm1$hr. Yapmm Mardin Artuklu Umversitesi Muhendislik Mimarhk FakOltesi Mimarhk BOliimO Binas1 olarak ~levlendirilmesi ptanlanm1§t1r.

36

Poster Ozet/eri

Docomomo-Tiirl<iye, U/udag Dnlversitesl, Bursa. 26-27 Ara/1k 2008

37- EMEK APARTMANI Erkan KAMBEK

Yap1 19501i y1llarda Sivas'a gelip yerle§mi§ olan bir Aus miman n eseridir. Bu ki§inin mimar oldugu kesin degildir. Halk arasmda Todor Usta olarak an1lmaktad1r. Baz1 sozlu anlat1mlara gore bu ki~i Sovyet Rusya'nm bask1c1 rejiminden ka<;an bir Ermeni'dir. Siva harc1na me§e komuru katmas1 gibi degi§ik malzeme kullanirnlarindan de bahsedilmektedir.

Yap1 Sivas'1n en onemli ve en prestijli aks1 olan istasyon Caddesi Ozerinde yer almaktadir. Zemin + 3 katil o larak in~a edilen yap1 betonarmedir. ~ok say1da mirasi;:1s1 olmas1 sebebiyle gunumuze kadar gelebilmi§lir. Ancak yapm1n tescili bulunmamaktad1r.

16/1 0/2007'de Mehmet Ona! adh ki~inin tescil i<;:in yapm1~ oldugu ba§vuru, Sivas kurulunun 05/0312008 ta rih ve 784 say11J karar ile uygun bulunmam1$tir. Yapmm tarih9esi ile ilgili yaz1h bilgi yoktur. Halk aras1nda Sivas'1n ilk apartmani olarak an1lmaktad1r.

Docomomo-TUrkiye, U/uda{/ Oniversitosi, Bursa, 26·27 Aral1k 2008

Poster bzetlerl

37

38- ERKEN CUMHURIYET DONEMI KON UT Y APILARINDA ESTETIK VE i$LEVSEL OGELER OLARAK BALKONLAR Yrd. Dot;. Dr. F/gen KARAMAN Yeditepe Oniversitesi Guzel Sanatlar Fal<Oltesl It; Mlmarl1k 86/Umu

Yrd. Dot;. Dr. Onur ERMAN

9ukurova Oniversitesi Muhendisllk Mimarltk FakOltesi Mimarl1k 86/0mO Modern mimar11k anlayt§t, Istanbul ve baz1 Anadolu kentlerindeki mustakil konut uygulamalannda, 1930'1ann ba$1anndan itibaren gorUlmeye ba~la nm1~. 1950'1erden sonra 9ogalan apartman yap1lan ile de konut mimarisinde yaygm bis;imde benimsenmi$tir. Turkiye'de konut iiretiminin h1zla artt1g1 1960'1ar dOneminde ise, betonarme iskelet sistemin kullanim1na da bagh olarak, konul yap1lan n1n neredeyse tamam1 modernist anlayi§la bi9imlendirilmi~tir. Erken Cumhuriyet Doneminde ya~anan bu sOre<;:te, konut yap1 lannda, i9 mekarnn devam1 niteliQinde i$1evsel bir oge olarak ela ahnan balkonlar, ayni zamanda cephe estetiginin olu~turulmasmda da son derece etkili bi9imde kullani Im 1~ ve ozgun bir nltelik kazanmt$llr.

Antlk <;aglardan bu yana konut mimarisinln Onemll bir ogesi olarak kulfanilan ve kullan 1c1ya hem d1~anda ve hem de i9eride olma hissini ayn1 anda veron balkonlar modern mimarhk urOnlerinde ozgOn yorumlamatarla kar$1m1za 91kmaktadir. 1930'lann ba$tnda, Adana'da ger9ekle~tirilen oncO uygulamalardan olan modern konutlann Alman rasyooalizminin elkisi alltnda b~imlendinlmi9 olan kU!le ve cephe cozOmlemelennde, kentte yerle~1k bir golcnek olan yazin a91k havada uyuma gereksinimini kar~llayacak goni$ ve dom balkonlan da bannd1rd1g1 g0riilmoktodir. 1950'1erde mOstakil konutlarda, her iki katta da gOnoy cophoyo yerle~tirilmi§ clan ve k~olon kolonlarla tanllenen geni§ balkonlar tipik uygulamalardtr. Bu dOnemde apartman yap1larmdaki balkonlann lse Oncii modern apartmanlarda 1930'1ardan itibaren uygulanmaya ba~lanan az dennlikll ve k~Ok Olcekli denemeler oldugu gOrOlmekledir. Bu balkonlar cephede yatay etkinin gO<;:lendinlmesi ve yuvarlak k5$elerin olu$1urulmasinda kullamlm19 ve genellikle <;1kma ile birlikte ele al111m1$llr.

Erken Cumhuriyet Donemi konut yap1 larmcfa balkonlann kullan1lmas1, ozollikle bahl(Oli mOstakil konut edinme olanagmm azald1g1 1960'1arda yayg1nla$m1$t1r. Bu donemdo bak1mll, k090k bal'l9elerle 9evrili olarak in$a edilen az kat1 1 apartman yapllnrinda, comert oranlarla olu$1urulmu$ dairelerin geni9 balkonlan diirtgen ya da ai;:111 Jormlan ile ccpheleri z.enginle$1iren olomanlar olarak kullanilmt§tir.

0iellikle SIGUk ve nemli iklime sahip kontl&rdO, yaz gOnlerinde esintinin al1n~ biler.el)I gunoy Gepheye yerl0$11rilrni~ olan geni$ halkonlar. yemek ycme, oturma, yatma ve misatir a~•rl.1ma gibi i~levler yOklonorek keyifle kullanilan mekanlar omu~ vo yaygin bi9imde uygulanrn1$llr. 1960'1arin sonlanna dogin dovam eden bu sOre<;teki balkon uygutamalannda <;:i<;eklik ve korkuluk Q'bl olomanlann Ol1J$lurulmasmda dogal ta§, brU! beton, ah~ap. t;ini. metal pano ve borular gibi pek <;ok farklt malzeme kullanllarak ozgun denemeiere gidilmi~tir .

38

Poster Ozetleri

Oocomomo-TQrkiye, U/uda{J Onivwsitesi, Buru, 26·21 Araltk 2008

39· ESKi~EHiR 'iN KAYBOLMAKTA OLAN MODERN KONUTLARI Rana KARASOZEN Anadolu Oniversitesi Mimar/Jk 86/iimii Esl<i~ehir, gerek domiryollanmn kesi$im noktas1 olmas1, gerekse Cumhuriyot sonras1 ilk fabrikalann kuruldugu kentlerin ba$1nda gelmosinden dolay1, son yOzy1lda ayn bir oneme sahip olmU$1ur. Sava~­ lardan sonra, 6zollikle i 950'1ordon sonra ald1g1 g69lor sonucu nUfusu, dolay1s1yla konut gereksinimi giderek artm 1$l1r. 1940'h y1 llarda, artan nOfusla birlikto, konut yap1m 1nda buyuk bir artl$ g6rulmu~t0r.

Yeni mahalleler l<urulmu$, geleneksel yerle$imin yor ald1g1ve a rt1k bir merkez olmaktan 91kan, Yukan mahallc olorol< odlondirtlnn Odunpozan'rn n 031 golir gruplonndnn olonlar, A)\ag1 mahallede iki ~er u9er kath bah9eli kargir konutlar yapt1rm 19lardir. Bunu sonra<i y1llarda, yine kent merkezinde in9a edilen aile apartmanlan izlemi$lir.

TUrkiye'de, ilk olarak 1920'1i y1llar1n sonunda ortaya <;:1kan ve 1930'1ar Modernizmi olarak tammlanan donemde. konut yap1larmda ortaya 91kan belirgin ozelliklar, akademik egilimlerden fazla etkilenmeden yerle~ip anonimle~erek, tek konut ve apartman yapllarmda, uzun y1llar kentsel goriinumde belirleyici olmu~tur. Konut mekanlannda ihtisasla$ma, orta holu •1e koridor ile birlikte kullan 1m1, giri~, 91kma, halkon ve teraslarda dikdortgen planlar ve prizmatik kitl•) lere 0$1ik eden yuvarlatllm1i; k6$eler, katlan ay1ran yatay bani halindo dolu yu;:eyler, sorekli, kesintisiz donizlik 9izgileri, K6$0leri donen pencere gruplan, teras 9at1 veya gizli 9at1 , cephe boyunca sOrekli batkon veya geni9 veranda donem komitla nnm mimari ozelliklerindendir. Bu ozelliklere daha sonra geni9 olmayar. sa9aklar da eklenm i9tir. Bu ozelliklor, Eski§ehir'de 1940'1ardan 60'1ara dek in~a edilmi9 konutlar i9in de ge9erli olmu~tur. 0 y1tlarda kent me rkezinin karakterini olu§turan tam bu yap ilar, 1965'\e "Kat Miilkiyeti Kanunu"nun 91kmasmdan sonra ortaya 91kan "yapsat91hk" mekanizmas1 sonucu giderek yok olmaya yuz tutmu~lar, boylelikle bir donemin mimari karak teri yava~ yava~ silinm i~tir. Modern anlayi§la in~a edilmi9 anitsal yap1lan n korlmmas 1nda dahi gu9luklerle kar$1la$1lirken. Konut yap1lannin korunmas1 hi<;:bir $0kilde soz konusu olmam19tir.

TGrkiye'deki ilk Modern konu1 orneklerinin birer birer yok olmas1, bir doneme ail mimari bellegin silinerek, mimari o larak tarihsel surekliligin kesintiye ugrat!lmas1anlamma gelmaktadir. Bu 9ah~madaki ama9, yakm gelecekte bOyiik olas1hkla var olmayacak olan ilk Modern konut 6rneklerin elde kalanlarmrn tespit adilerek gelecek 9all9malara birer beige ola n'lk birak1labilmesidir.

KAYNAKLAR Aibek, S., Dorylaion'dan Eski9ehir'e, Anadolu Onv. Egitim Sagl1k ve Bilimsel Ara9t1rma Vakt1 No:89, Eski9ehir, 1991 .

Batur, A., "Cumhuriyet Donerninde Turk Mimarllg1", Cumhuriyet Donemi TQrkiye Ans., Ayn Bas1m, 1379-1420, istanbul, 1984.

Docomomo-Tiirk iye, Uluda{J Universitesi, Bursa, 25-27 Ara/tk 2008

Poster Ozetleri

39

40- MODERN MIMARLIGIN IZMIR'DE YEREL A<;ILIMINI BIR EGiTiM YAPISI UZERINDEN OKUMA DENEMESI: IZMIR ZiRAAT MEKTEBI (1932) Yrd. Do9. Dr. Mujgan KARA TOSUN Yrd. Dof. Dr. Reng/n ZENGEL Ookuz Ey/ill Universitesi Mimar/1k Fakillte.~i

Avrupa'da ortaya ~1kan vo zamanla !Gm dOnyaya yay1lan modernlesme hareketi temelde go1en0Kse1aen tarkl1 ve ¥enl bir yap1 Ianma ongormektedir. Bu yeni yap1lanma moceli sanayile~me ile blrlikte ivme kazanm 1~ ve pek c;:ok alanda yans1ma bulmu$1ur. Modernh~$me hareketi gOndelik ya$arn pratikleri Ozerinden ki:iltOrel ve sanatsa alanlara da 1a~inm1$hr. Bu alanlardan biri de, 19.yy'dan itlbaren ya$anan d0n0$0mlerden elkileoen ve modern m1marllga kucak a~ mimarltk disiplinidir.

Mimart1k anlaYJ$101n dOnO~Om ge<;irdigi bu dOoomde, bin;:ok Bat1 dl$1 !opium da yore! ac;:11tmlanyla modernle$me sOracine enlegre olmaya c;alt$f111$hr. Her alanda ~agda$la§may1 hedef alan Cumhuriyel ideolojisiyle de Orl0$en modernle§me harekeli, Turk mimarl1ginda da yeni ac111mlar getiren yerel yans1malar bulrnU$1Ur. Bu yans1rnalam verilebilecek bir orneklo ctiilirn yapllandir. Egitimi tanrnsal bazda da geli~tirrneyi hedefleyen Cumhuriyet yOnetirni tarafmdan. 1928 y1lmda TOrk tanmm1gOqlendirmok lcln yeni 6nlemler allnrn 1§, tanrn kOHOrOnO yayginla9tirmak amac1yl€l daha once ac1 1an tanm okullan gec;:ici o!arak kapat1lm1~t1r. Cagda~ anlamda tanrn egitimi i9in AtatOrk'un direktifiyle 1930 y1!1ndan ltibaren Ankara, Istanbul, Bursa, Adana ve ILmir'de yen egit1m modetlOri de sunan ziraat mekte:ileri a91tm1~tir. Bu diinemde aydan okullardan biri de, Ziraat Vekaleti Fen Heyeti tarafmdan 1932 yihnda tasartanarak mOhendis Mahmut Ae§it vo Mustafa Re§it tarahndan in$a edilen Izmir Z1raat Mektebi'dir. Yap1 sundugu yeni egitim modehnin yam s1ra mimari Cistup olarak da donemi ~n yenitik~r igermektedir. Bu v~u l un tasar1111111ud r1101.h1111 rnimarhgm temel Ukeler1n1 plan ve cephe kurgusu lzerinden oKumaK mumkGndur. Modern mimarllgin ya!1n uslubuyla in~a edilen yap1bodrurn Ozeri iki kalll olup, bugOn Ege Oniversitesi Bilgisayar MOhendlsli!ii FakUltesi olarak kullan1lmaktad1r.

13u val1~man1n amac1, modern mimarl1k ak1min1n yerel yans1ma buldugu TOrktye'do, Cumhuriyet doneminin ilk y1 llannclaki 9agdu~la~rna hareketin in do bir pargas1 clan egitirn yapllan ndan izmir Ziraat Mektebi'nin belgelenmosidir. Bu baglamda, sozkonusu yap1 yaz11i ve gorsel kaynaklara dayanarak belgelenecek, yap1nm guncel kullanimnm koruma sureci Ozerindeki etkileri d~erlendirifccek ve gelecek ku$8k!ara aktantmas' konust.l'lca Orien.er gell$1irilecektir. Bu poster galwnas1, Curnhuriyel dOnerninin, modem m1mM1k hareketinin yerel yans1ma1annin kentteki ilk 9011 m yap1larmdan otan Izmir Ziraat Mektebi Ozellnde tantlenerek belge!enmes1ne katk1 koyacaktir.

40

Posrer Ozetleri

Docomomo·Tlirk/ye, Ufudag Onlvers/tesl, Bursa, 26·27 Aro/1k 2008

41- KAYSERI $EKER FABRiKASI YONETiM BiNASI Arยง. Gor. Hale XOZLU Kayseri $eker Fabrikas1 Yonetim Binas1. Kaysori-Ankara Karayo lu Ozerinde konumlanan $eker Fabrikas 1 kompleksi i9erisinde yer almaktadir. Koykubat <;:iftligi Ozerinde ve Keykubat golu kenannda kurulan fabrika tesislerinin temeli 1954 tarihinde at1lm1~ olup, 1955 tarihinde av1li91 yap1lm 1ยงtir.

Kayseri, Sivas, Yozgat ve Nev~ehir illeri kapsam1nda uretim yapan labrika, bolge ekonomisi adma onemli bir rol oynamaktad1r.

Fabrika kompleksinin g iri9inden ye9il bir aks!a yonetim binasma ula~1lmaktadir. Cumhuriyet donemi planlama anlay191nin bir uzant1s1 olarak dogrusal bir aks1n sonunda ula~ilan bir !Oren alanmdan sonra yap1ya girilmektedir.

GQnumOzde de i$1evine devam etmekte olan yone!im binas1. bolgenin imara al(1lma planlan nedeni ile y1k1lma tehlikesi ie Kar$1kar$1yadir.

Docomomo-Tiirkiye, U/uda{J Oniversitesi, Bursa, 26-27 Aral1k 2008

Poster O:zetlerl

41

42· iZMiR'DE BiR TiP-iLKOKUL UYGULAMASI: "KAZIM DiRiK TiPi" F. Nur.jen KUL Cumhuriyetin kurulu$undan itibaren hayat1n her alan1nda yapilan yenilikfere paralel olarak egitim alaninda da bi.iyi.ik bir reform yap1lm1~tlr. Bu reform sadece egitimin niteligini degi9tirmekle kalmam1~, amai;:lanan r.itelikte egitimin sunulacag1 modern okul binalannm yap1m1m da beraberinde getirmi$lir.

1950'ye kadar $ehir ve koy okullan birhirinden farkl1 iki programla ele allnm 19, bu farkhl1k okul binalannin da farkllla~mas1n1 gerektirmi§tir. Bu donemde okul binalan Bay1ndirl1k Bakanllgma bagl!

Okul Proje BOrosu ve Milli Egitim Bakanhgma bagl1 in$aat Dairesi taraf1ndan tasarlanmaktadir. Farkl1 nufus yogunluguna gore farkl1 bOyOklOkte standart projeler ha z1rlamr. Bu projelerin hazirlanmas1nda egitirn sistemindeki yenilikler, binanm in9a edilecegi iklim kO$Ullan, yap1 malzemeleri de gozonunde bulundurulur ve binalar, yap1ld1klan donemlerde TUrk1ye'de ge9erli olan mimarhk ak1mlann 1yans1llrlar.

Koy okullar1nm yap1m1 Milli Egitim MOdOrlQklerinin uygun gordQgQ tip projeye uygun olarak ve Koy Kanunu'na istinaden k6y1Qlerin yOkOmlQIOgQndedir. Bu okullar genellikle bir, oi; ya da be§ s 1nifhd1r ve uygulamal1 tanm derslerinin yap1labilecegi buyOk bir araziye sahiptirler. $ehir okullan ise 9ok sm1ffid1r ve devlet taralmdan yapllmaktadir.

Egitim alan1ndaki reformlarla bi.itOn yurtta devam eden egitim seferberligi izmir'de 6zellikle 1930'1arda donemin valisi Kaz1m Dirik'in ve halk1n <;abalanyla bOyOk bir okulla9ma hareketine donQ9m09!0r ve bir9ok tip-ilkokul binas1 yap1lm1~t1r. Bu tiplerden baz1lan bOIOn yurt i9in tasarlanan ve ornekleri bOtiin ~ehirlerde g6rDlebilen gene! projelerdir. Baz1 tipler, malzeme ve iklim ko9ullar1 gozonOne ahnarak Bat1 Anaclolu iQin tasarlanan okullard1r. Bu posterde tanit1lan standart proje ise en yogun lzmir'de uygulanm19 olup Mugla'da da orneklerine rastlanmaKtad1r. lzmir'de bu projeye gore in~a edilmi§ dokuz tane ilkokul binasm 1n bilgisine ula91lm1$!1r. Bu yap1lar; Konak Vali Kaz1m Pa~a (1933), Konak Topalt1 {1 929), Kar91yaka F:wzi Pa9a (1930), GOzelbah~e Vali Kaz1m Pa$a (1933), 6demi9 Birgi Vali Kaz1m Pa§a (1933), Tire Atati.irk (1936), Torbah Kaz1m Pa§a (1 93 1), Bay1nd1r Kaz1m Dirik (1933), ve Kemalpa§a Oren (1933) ilkokulland1 r. Yap1ld1klan d6nemde Gazi ilkokulu'ndan sonra izm ir'deki en bOyiik ilkokul binalan o lan bu yap 1lann 9oguna in§a edilmelerinde bOyQk emek sahibi olan Kaz1m Dirik'in ismi verilmi9tir. Binalann hepsinin valiligi doneminde yap1lm19 o!mas1, kendisinin binalarm yap1m1ndaki katk1s1 ve 9ogu binanin kendi ismini ta91mas1 sebepleriyle Kaz1m Dirik 1smi binalarla ozde~le~mi§ ve halk arasmda yap1lar 'Kaz1m Dirik tipi ilkokul' olarak digerlerinden farkhla§m 1$llr.

Bu dokuz yapmm hepsi, mekirnsal olarak ihtiyai;:lara cevap verebiliyor olmalan vo sahip olduklan bOyOk bah9elerin ek binalara olanak veriyor olmas1ndan dolay1 hafa ayaktadir. Ancak degi~en egitim sistern in in ve konfor ko§ullanrnn gerekliliklerini· kar$ 1layabilmek ve rnalzeme vo yap1sal sorunlann1 giderebilmek ii;:in yap1lan hilirn;:siz degii;im, yen ileme vo oklerle yap1lann 6zgun plan $Cmalan , cephe dQzenleri, m imari elemanlan , renkleri ve malzemeleri degi9mi$lir. Bu posteroe yap1lar 'Kaz1m Dirik lipi' olarak bilinen dokuz tip-ilkokul projesi tanitllm '§ ve bunlardan alt1tanesinin iizgun durum Ian bugOn ile kar$1la$llnlarak ge9irdikleri degi~imler ve kaybettikleri degerleri saptanm 1~t1r.

42

Poster 6zet/eri

Docomomo-Tiirkiye, Uludag Oniversitesl, Bursa, 26-27 Aralik 2008

43- PAMU K MENSUCAT FABRiKASI YONETiM BINASI Ogr. Gor. Hand11 METE

Izmir Ya§ar Onivorsitesi It; Mimar11k 86f(}rr.i1 Adres: Halkapmarl lzmir Ada, Parse! No: 8524, 3 Yap1m Y1h: 1960 Mim3n: Melih Pekel lzmi'in tamnan Levanton rulelerinclen, "Gi·aud Ailesi" iyin yap1lan bu proje. <;ok ;.ikm zamanda ahnan y1k1n karan ile hala gOndemde olan, tart1~llan bir Melih Pekel yap1s1d1r. izmir'in en esl<i ve en iinlil do· kum3 fabrikalanndan biri olan Pamuk Mensucat, tekstil sektorOndeki bu\lans1 kadar, bugun maalesef y1k1lmak iizere olan, fabrika yap 1s1yllnetlrr b:nas1modern mlmarisiyle de ak1lda kalmay1ba\larm19t1r.

Fabrikanin giri\l kaps1n m hemen yan1nda yer alan ilk yap1 incelendiginde; zemin katta bek9i i9in tasarlanm 1\l ofan ve oval ko9eye d1k olar«k saplanan bolOmOn y1k1fm 19 oldugur u 1987 y1hnda 9ukru Kocagoz'On Mimarf1k dergisinde yay1mfad1g1 yaz1s1nda yor verdigi fotografta 1 yofa 91karak tespit edebilmekteyiz.

Cnde oval olarak donen kO§e. digor biiolann bufundul}u yap1 ile birlO\lli\'li yOnde ye r alan girl~ b61umun0n iQeriyo 9ekilmesiy1e b1r1ikto, 1ap1mn kutlesol etkisi hafifletilmi9tir. Oval k6\lenin zemin kattaki bolOmO, boK9i mekaninm y1K11mas1ndan sonra bok9i odas1 olarak kl1ilanilm1§t1r. Bu mokan d1$mda, ge ni$ blr giri~ holO ve bir adot tuvalel zem in kal plan \lemasmda yer almaklad1r. iki kollu merner bir rnerd1venle 91k1lan 1.kal plan 90rnas1nda yer alan mekanlar siras1yla: tuvaleller, oval k0$0 de yer alan gene! mOdur odas1 ve bunun d1$1nda 2 k090k odadan ibarettir. Her iki kattan da girl$ yap1labilen 2. yap1, digor 9ah$anlann bu,olarm m yer ald1~1 blr dOzende kurgulanm1$l1 r.

Cef)he ozellikleri ag1smdan clegertendirildi~i1de, en etkili Olan duzenleme oval olan bOIOme aittir. Tum Gepll8de kullan11an ta$ kapjama, renk ve dokusuy1a btnan1n modernist tasanm1n1n yaratt1g1 k1mligi ku~Hendirm i§tir.

Ozel ikle irarp1c1 oval tasanm1 ilo bilinen bina, d1$ cophe kaplamasinda kullan1 lan la$ malzomonin yaratt1g1 doku vo sergiledigi olgun la$ i$Ciligi ile de dikkat 9ekmekted ir. Aynca oval bolumde yer alan 1k1 kollu merdivonin mermer i$c;iligi vo kalitesi bugon bilG ihti§amm 1 korumaktad1r. 1. kat gene! mOdOr Odasmda mekan1 daha tanimh vo prostijli gostermek amac1yla duvar yozeylorindo uygulanan ah$3P kaplarna getird1g1 s1cakhk ve dokllY'a mekam zengrnlo$liren bir unsur olml)\llur.

Oz01ikle oval tasanm yakla§1m1 ile. Oauhaus mirrcarl1~1mn etk1lerini la\l1yan yaptmn bircok benzen Anka•a·oa yer alan er1<on cumhunyel donemi kamu yap1lartnda kar~1m1za c;1kmaktad1r. izm:r ii merkezindo ~ok az say1c1a yer alar erken cumhuriyet donemine ait endustriyel yap1lardan biri otan Pamuk Mensucat Fabrikas1 Yonetim Yap 1s1, sergHodigi modernist tutumuyla iLmir'in modern m1marhk kimli~inin temsilciterinden birl olmu$1ur.

Oocomomo-Tlirklyo, U/udag Onlversitosi, BVl'sa, 26-27 Af8/1lc 2008

Poster Ozetleri

43

44· BiR SOKAK KO~ESiNDE KESi$EN TARIHLER: "Pi KNiK, RESTORAN·AM ERiKAN BUFE-~ARKUTER i" OzlemMUTLU Orta Dogu Teknik Oniversitesi Bulvar kahvelerinin ta rihi. ustUnde bulunduklan bulvarin fiziki ve sosyal tarihi ile sekillenir. Bulvarlar ise, M. Berman'm da i§aret ettigi gibi modern kiiltUrun i9sel kar'}1thklarirnn gu1 yuzune <;1 kt1g1 alanlard1r. Bir yandan anonim kalabah klari bannd1 nrken, diger yandan farkh tiirde bireysellikleri mumkun k1lar. Sosyal ve kulturel farklan. L19urumlan gun yuzune 91kanr.

Kamusal ve ozel alan smmna yerle§en bulvar kahveleri de modern kOlturOn tOm (eli9kilerinin, hem bireysel hem de toplumsal 6!9ekte yans1mas1n1 buldugu modern kentselligin onemli mekanlan ndad1r.

Bu baglarnda incelenecek olan Piknik restoran , AtatQrk bulvar1n1 n 1950-1980 y1llan arasmdaki fiziksel ve sosyal mekanindaki degi~iminin aynlmaz bir pan;:as1 ve onemli bir gostergesidir. Bu <;ah§mada, Piknik restoranm sosyal ve fiziksel mekanin, 1950 ve 1980 arasmda kamusal ve ozel alarnn degi§en tarnmlan 9er9evesinde, Yeni$ehir ve t\tatOrk Bulvan ile ili~kili olarak nas1I §ekillendigi ve degi§tigi aktan Imaya 9al 1'}1lacakt1r.

44

Poster 6zetleri

Oocomomo-Tiirkiye, U/uda{J Universitesi, Bursa, 26-27 Ara/Jk 2008

45· ESKi~EHiR ERKEK SANAT ENSTIT0S0 Prof. Dr. Mera/ NAL<;AKAN

Anadolu UniVersitesi GOzel Sanallar Fakultesi /9 Mimarl1k 86/tJmO 1947 y1hnda ilk 11ozunlanm veren okul Eski§ehir kent merkozindo yer alan erkon Cumhuriyet Dom;mi yap1larmdandir. Yapild1g1 dOnem•, toplumsal. s1yas111. 1doolojik, kOltUrel ve ekonomik ozellikleini bOyOk ocanoa hala yans11tnakta ve fonksiyonunu silrdOnmklodir. Modem mi'narhk akrmmm etkilerinin de a~1k~ okundugu yapr i~levsel bir tasanm olmanm yan1nda; 00/lomin Tiirkiyo'sinde olu§turulan ve gell§tir"en keni dokusuna 9l1gda§ etki!eriyle de d1kkat Qekicidir. Bu binalar toplulugu diger kamu yap1lanyla btrli~te kent merkezini olu§turmu~ ve kente k1mlig1nin onemli bir par9as1 haline gelmi§, tarihi sOrec; i~inde degi§en ve geli~en gereksinmeler dogrultusunda eklenen ve eklem lenen binalarla giderek yo~vnla§m 1§t1 r. Erkek Sanal Enstituleri hem devlet hem de 67el seklorun urotimi arllrmasma katk1da bulunacak nitellkli i§ gOcOnil yo11$1irmek amac1yla devlet politikas 1yla kurulmu$ ve uzun y1llar bu nitellKlerini surdOrm O§tUr. Yeni bir lipoloji sunan ve modern mimarhg m belli i\zelliklerini de 1a,.1yan enstilO binas1 briitalist ozelllklere de sahiplir. yall 96LOm eri ve atolye koridor baQlant1 noktalanndaki mekansal ili<>kilerde ortaya 91kan problemlerin cozumlenmesinde ise geleneksel TOrk mimarllg1nin tasanm ilkolerinin ustaca kullamld1g1 goriilme'<tedir. M1maride goriilen bu karma yakla$1m, binanin la$1y:c1 sistcll" v~ yap1m yOntemlnde de kendini g0stormoktedir. Tiim atolyelerde bUyOk ac1khklann list Orto .,:orumleri. mokanrn ortasma herhangi bir la$1ya g?rok duyulmaks1zm geyilmi~tir. Bu tasanm yakla~1m1yla esnek kulfamma olanak tan1yan, iyi aydmtanm1$, havadar bag1ms1l 9ah~ma birimlerini ola~akh k1lm1;;t11. Bu kompteksin Onemli par9as1 da fonks1yonu gcreyi daha yQksek ve daha bOyOk mekana sahip olan molal i$10ri alolyosidir. Donemi icin o'duKca yeni ve iddiall betonarme kolon kiri§ sistemiyle ve cephe kurgusuyla bu bolOm modern mimarhk ak1m1n m izlerini la$1maKtadir. BOyuk bir bah<;e i9inde ko1umlanm1$ blna, yonetim b610muyle ba$1ar, bir taraf1na s1rnflar, digor larahna da dik ac111 olarak atolye birimlerlnln siraland1g1 bir koridorla devam eder. Bahceyle lli$klll dart bag 1ms1z alOlyenin koridorla kesi$11~i noktalarda iq-i<;: ve i9-d1~ mekan ili§kileri dikkat ceKer. Bu koridor diQorlennden o~ek, mekansal kurgu ve ta§1y1c1 s stomi ve cephe ozellikleriyle farkhhklar gosteren me:al atolyesiyle sonlanmaktadir. B ~a. sadece miman ozellikteri ve kent dokusuna olan olumlu katk,fanyla dajil iyinde yer alan ve tasanm a$amas1nda ~-OzOmlenmi;; ozgiln mollilya ve donat1lanyla da cag1na tamk 1k eden kOf!Or varhg1 o1ara~ tescll odilm $tir. Eski§ehir'ui son yrllarda ya$ad1!)1 hlZh kontsel dontr.;em siirecr 11,;1nde bina ve onu~ yakln 9evresinin uzennde bask1lann art1g1 gOzlcnmektociir. Toplumsal deg1§me sured ve bu dagi~menin fiziksel 9evreye yans1mas1 da ka91n11ma7dir. K~ntsel donQ~Om h1zm1n ve ytinOnim Konl r~I edilmesi gereklidir. Bu surecte, bu binalar ve yer1e;;rneler ayn onem 1u~1mak1ad1r. Sonuc olarak call$man1n amac1; lescilli olan binanin kamuda billnirligini art1rmak, tOmol 9agda$ koruma yakla§1m1yla yakrn 9ovresiyle birlikle korunmasm1n kentin gelece~i ay1s1nd3n konun un Onomlni vurguiamaktir.

O..~omomo-Tiirkiye, Uluda§ Ontversitesi, Bursa, 26-27 A"'M 2008

Po•ter Ozetlerl

45

46- GAZi iLKOGRETiM OKULU SILVAN, DiYARBAKIR AT§. Gor. Gi.ilin PA YA SLI OGUZ

Ogr. Gor. Dr. Emlne DAGTEKiN A T$. Gor. Dr. Havva OZYILMAZ Dicle Universitesi MOhendislik Mimarlrk Fakliltesi Mimar/1k 8 6/0mu

Diyarbak1r'm Silvan il<;:esindeki yap1 1908 y1hnda in~a edilmi~tir. Silvan'1n yerlilerinden olan Sadik (0sl0n) beye ail o lan bu yap1, Mustafa Kemal Ata!Urk on Silvan da bulundugu s1rada (7 Kas1m 1916¡ 24 Aral1k 1916) karargt\h binas1 olarak kullani lm 19t1r.

1918 y1hnda Mektebi lbtidai-ye ad1yla egitim hizmeti vermey0 ba$1ayan bu yap1, daha sonra Silvan Merkez Okulu, Gazi ilkokulu ve en son Gazi ilkogretim Okulu olarak hizmet vermeye devam etmektedir.

Yap 1 2005 y1hnda Diyarbak1r Koruma Kurulu tarafmdan tescillenerek koruma a lt;na a hnm 19t1r. Cephe ozellikleri bak1m 1ndan yoresel konut mimarisinin izlerini ta~irken, plan i$leyi9! bak1m1ndan 1. Ulusal mimarlik donemi kamu yapllan izlerini ta§unaktad1r.

Yap1; U planll, 2 kath, k1rma 9at1h, y 1gma yap1m tekniginde olup, yoresel kalker la$tan yap1lm19t1r.

Sokaktan yap1ya giri$ gosteri91i bir ta~kap1 ile saglanm 1~tir. Sokak kap1smdan u la$1lan a rahktan sonra avluya ge9ilir. Avlu cephesinden bak1ld1g1nda; 2 siwi kemerli eyvan merkez olmak Ozere giri9 arahg1 d191nda her iki kolda simetrik bir cephe gorUimektedir.

Yap1nm k6$elori ve pencere aralanndaki soveleri ile kat arasmdaki silmeler cephelerde hareketlilik saglanm1$t1r. Gonelde bas1k kemerli pencereler ile farkh formlarda tepe pencereleri bulunan yap 1da asll cephe vurgusu yaratan OQgen ahn yak olmu$1ur. Eski totograflanna baktld1g1nda Ost ortOnOn tamamen kaldm ld1g 1, tJLmunla birlikte 09gen al1n ve sa9aklan destekleyen ozgun payandala(ln da yok oldugu anla$1hn aktadir.

OzgOn ta9 merdiven kullani lmayamk yorin0 muhdes bir merdiven ile katlar arasmda baglant1 saglanm19t1r. Kat aras1, ah9ap kiri$1erne Ozeri ah$ap kaplarnah d69emeyle gc9ilmi9tir. i$1evi geregi, yap 1ya biti9ik olarak yap1lan ek binalar yapm1n ozgOnlOgOnun alg1 lanmasm1 zorla9t1rmaktad1 r. Silvan Gazi ilkogretim Okulu . b61gede gun 191gma 91kmay1bekleyen pek <;:ok yap1dan biridir.

46

Poster Ozetleri

Docomomo-Tlirk lye, U/udag Dnlvers!tesl, Burs a, 26-27 Arallk 2008

47- KEMAH KOPR0S0: TURKiYE CUMHURIYETi'NiN ILK ASMA DEMIR KOPR0S0 Hila/ Tugba ORMEC/Oc'iLU A~.

Gor. Sermin (:AK/Cl

Deminn yap1 malzemesi olarak kullani lmaya ba~lanmas1 modem donemin ba~lad1g1nin en belirgin i9arellerinden birisidir. Ilk domir kOprO, "Darby KoprOsO" 1n9'da ingiltere'de in~a edilmis ve bunu 1796'da Sunderland kOprOsu, 1804'te Paris'te "le pont des arts• 1806'da yine Paris·te 'te pont d'Austerlitz" gibi dii)erleri 1zlem~tir. Boylece 19. yiizyil ba~larmda demir koprille< endOslriyel devrimin ikonlan haline gelmi~tir. Osmanh lmparatorlugu'nda ise. 19. yy'1n ikinci yansmda yeni dernir yolu hallannm yap1mmda h1zh bir geli~me yal$illJm1~tir. Bu sOre9de yap1mmdaki kolayhk nodeniyle dernir kOp<Oler s1khkla kunanilmaya ba~lanm 1~ttr. 20. yOzy1lda ise yap1 malzemelerindeki geli~melerle blrlikte kOprO in~as1nda "demir"in yerini •9elik" alm1~t1r.

Cumhuriyelin ilk y1Uanyla birlikte artarak devam eden demiryolu yap1mlan siras1nela demir kopru in$aatinda da art1~ olmu'$1ur. 6ncelerl yurtd1~ 1nda iiretilip yerinde montajt yap1lan bu koprOler, sonraki yillarda demir y~p1mlann giderek artas1 yla, EskJ~ehir ve Sivas'ta kurulan "Domir Kopriiler Atolyelorlndo yapllmaya ba§lanm1~ ve tamumen yerli malzeme, i§gOcO ve finansmanla bu kopriiler Oretilrneye edilmeye ba~lanmt$lir.

TOrkiye'de demir koprOler genellikle demiryolu hatlan Ozerinde ln$a edllm~tir. Kemah KOprOsu ise o donemde karayollan Ozerinde in~a edilen az say1daki demir koprOlerden bin olmakla beraber, bu ornekler aras1ndaki ilk ve tek asma demir kOprii oldugu i~in baymdtrltk miras1m12 ic;in onomli bir ·KOltiir Varlig1' niteligl gostenmektedir. Kemah KOprusii, gerek ta~1y1c1 sistemi gerek lse karayollan Ozerinde insa edilmi$ olrnas1nedeniyle Olkemizdekl nadir Omeklennden biridir.

Komah KOprQsu. Erzincan vilayetinde, Erzincan·Kemah·Elaz1g yolunda, Komah kasabas1 civarmda.

Firat Ozerinde rnevcut 35 m a91kltg1nda harap ah9ap kOprii yerine yaptlmt$11r. Olkemizde yap1lan ilk a~a kOprOdur. AQ1klig1 53.50 m.dir. Ba9lang1ota koprOnOn tek gozlO botonarme olarak yap 1lmas1 du~unOlmOstiir. KOprii yerinde yatak derin, mafzeme nakliyat1 ook masrafh oldu§u ~in hem haflf Olmas1, hem de lskele insasina ihtlya9 g0s1ermemesl dolay1s1yla demlr asma kOprQ sistemi tercih edi!mi$tlr. Kopru d6$emesi ah~aptir. Do~eme her iki tarafta iki~orden 40 mm c;ap1nda dart kablo taraftndan tas1nmakludir. Mliteahhidi Ra!ilil Borek91'dir. Sozfe$me tarihi Bayindtrhk Bakanhg1 kay1\larinda 16.12.1935, teslim tariht 29.11.1937 olarak bolirtilmistir. ln9aat bedeli 28.538,46 lir(ld1r.

250 kg!m2 harekel1i yuk agirhgma gore hesap ed1/mi9tir. Dernir aksam agirl1g1 loplam 45,50 tondur.

Demirler fabrlkada irnal edilerek in9aat sahas1na sovk edilmislir.

~omomo- Tiirl<iye, Uludag Oniversitesl, Bursa, 26-27 Araltk 2008

Poster 6zetlorl

47

48- TA~ YAPILARDAN BETONARMEYE: TRABZON'DA BIR OKUL

KAMPOsO

Do9. Dr. ltkay MA$A T 6LDEM(R Ogr. Gar . Funda KURAK A{:ICI A~. Gar. Aylin ARAS

Karadeniz Teknik Ontversitesi Mimarl1k FilkO/tesi Trabzon Anadolu Teknik Lisesi, Teknik Lise ve EndOstri Meslek Lisesi; 1943-1944 6gretim y1l1nda bugOnkO ad1yta "Trabzon iskenderpa~ llkokultl' bmasmda "Trabzon Sanat EnstitOsU" ad1 alt1nda h1zmete a<;:llm1§lir. Aglld1{11 d0nemde, okulun bOnyesinde yalmzca "Tesvfye. Metal l~leri. Mobilya ve Oek0<asyon • biilumleri bulunmaklaydi.

Tiabzon Sanat EnstitOsO, 1945-1946 ogretim y11inda ~u anda bulundugll yere yani inoou Mal1allesl frabzonspor Bulvan'na, E t1pi olarak s1rnflanan ta~ binaya ta~1nm1 §t1r. Oaha sonralan iarkl 1 zaman arahklannda yap1lan al kat11 betonarme binalar, birhlrinden bag11ns1z olar<ik. ayn k nizamda dogu-bat1 va kuzey-guney dogrultusunda, okul alan1 icinde yer almi§lir. Geni$ bir IQ bahgeden girilerek dag1lan va kOQOk bir kampOs lar71nda §ekillenen okul yerla~kesi i9inde, ana giri~e yukm ve cadde uzerim.le, okul mfidurune ail tek katll blr de lojman bulunmaktad1r.

1967- 1968 Ogretim Y1hnda yaln1zca bugunkO O§retim Binas1, Spor Salnn.i. Elektril'. vo Motor oolumu mevcut iken, 1973 y1hnda Eloktrornk ve Makina Aessamhg1. 1979 yilmda DOkilm bollimu, 1987 y1lmda ise I~ Makmalan bOlilmOne alt yeni binalar 11izmete ai;:llm1§br. BOIUmletin ai;:1h~ tanhleri, genellikle binalarm biti~ tarihlerino gOre olmakta ise de; qo{lu kez, once biiliim ag1lm1~. daha sonra da binalann yap1m1na ba§lanm1$tir. $u anda Trabzon Anadolu Teknik Lisesi, Anadolu Meslek Lisesi, Teknik Lise, EndOstri Meslek Lisosi ve Anadolu Oenizcilik Meslek lisesi olarak be~ rarkh slatCide hizmet vermektedir.

48

Poster 6zetlerl

Docomomo-Tiirkiye. Uludag Oniversltesl, Burse, 26-27 Arat1k 2008

49· SAVA~ DONEMI HASTANE YAPILARINA BIR ORNEK: TRABZON NUMUNE EGITiM ve ARA~TIRMA HASTANESI OOf. Dr. ltkay Ma§al .)ZOE.MIR Kmadem7 Tc.q.ik Unlvors1!t>SJ Mi:narl1k F<.kiiJ~esi ~ebnem ERTA$ Ankara &1ymdir/1k Bakanlig1 Trabion Numune Haslanosi projeleri, 1937 yll1nda Buy1nd1rl!k Bakanhg1 Projolor Bilrosunda hawlunm1$tir. Sava~ y11tarinda 111~a edilml$ ilk hastano yap1lar1ndan biri olarak blllnmoktedir.

Yap1Jd1g1 yiltarda Trab.ton mer1<ezine 4 km uzakllkla bulunan hastene, $U anda $&h1~1 en yogun ~Jllttnilan b61geleri ar.1~1nda yer elmaktad1r.

Bmwi1n on11nal p:an1umas1 4 ""· , _.:;a bjoga gunoyden bag~1nm1!? clan 3 k1sa bk>k ve ku1ey c&phes1ne ~(jlanm1i;; 2 <a~1 yOtletim bk>gundan ~IJ§m~tur. Sonra~i yillar<.!a, gerekslmm:er ~ru1tusunda bah yOn~nde Ok ;xihk• n1k ve acil seMs binas1 aM yap1yo eklenrn1$L•r. Has:ano kampOsii ,.,1da yaktn

7all'ara kadar kre$ Olaral-- klll1an1ian. bugiln far1<11

'$1evlen bir arada banndiran (!o.U!Gphane, konferars salonu. v.b.) tek kat11 bina 1le sonradan yapilan ag11 vo d1~ sag:1g1 merkez1bulunmak1ad:r

Kahr£1manmara$ Cadcl&sl, Kavakmr;ydam Mahalles1nde, lcoris1ntle 250 yalak ile 1947 y1.1nda h1rneto ba~lam1~ ve Trabzon'un saghk konusunda bolgon1n merko11 olmas1na nedo 1 olmu~tu1. ~uandaki ya,ak sayis1n1n 500'0 ul1.1~t1Q1 NOmuno Hastanes1 2005 y11tndan ilibaren Eg1tirn vo Ara5tirma Hastanesi olarak hizmi.t vermek<edir.

Oocomomo-Turkiye, Uluda~ Onl..-.ce(.esf, Bursa, 21'; 21 AnlJK z.JCB

Po.:rer Czetleri

49

50- EDiRNE ARKEOLOJi VE ETNOGRAFYA MUZESI Prof. Dr. Veyis OZEK Trakya Oniversilesi MOhendis/ik Milmirltk Fakilltesi Mimar/11< 8 6 /Dmil

Sergilenen malzemeleri ve kurulu§u bak1m1ndan 1925"te Selimiye Kulliyesi i<;:inde Dar'OI Kurr'a fvledresesinde i§levine ba§layan Arkeoloji muzesi ve 1936'da Selimiye Kulliyesi iQinde Dar'OI Tedris Medresesinde i§levine ba~layan Etnografya mOzesi, 1969'da yap1m1na ba~lanan bugOn kO binasina 1971'de yerle§mi;; ve yeni ad1yla Arkeoloji ve Etnografya MOzesi olarak i$1evini sOrdOrmektedir. Bina i<;:inde Etnografya seksiyonu; sonnet ve gelin odas1, hamam ko~esi, dOgun torenine ili9kin geleneksel e9ya, giysi ve 9MintOleri yans1tir. Trakya Arkeolojisi safonunda yoreden fosiller, ilk kentsel yerle§melere ili{;kin heykel ve diger buluntular, mezar stefleri sergilenir. Muze bah9esinde Roma donem i mermer lahit, Trak donemi menhir ve dolmen ornekleri, Osman II donemi mezar ta~lan ve zahire kupleri sergilenmoktedir.

50

Poster Ozetleri

Docomomo·Tiirkiye, Uludag Oniversitesi, Bursa, 26·27 Aralik 2008

51- EDIRNE ELEKTRiK SANTRALI Prof. Dr. Vey/5 OZEK

Trokya Unlvorsitesi Milhendlslik Mimarllk Fakultesl Mimart1k &5/UmiJ

1930'da italyan Mare Iii $irketi larafmdan kurulmu$ ve i§/Otilmeye ba~lam 1~ olan fabrika kentin gereksinimi elektrik enerj1sini Oretmek Ozere ln§a edilmi§tir. Fabrikaya baglanhli 6 adet trafo uzerinden kente elektrik dag1hm1 ba~lat1l m1$tlr. Bina ve baglant1h elektnk ~bekes i 1937'cle Edirne Befediyesine devreolfmi§. 1965'te kentin interkonnekle yurti9i elektrik dag1t1m §9bekesine kat1fmasina kadar i$1evini surdiirmii§tUr. 1982'de kentteki elektrik dag1t1m1, tilm mOlkiyet ve •§letim bak1mmdan TOrkiye Elektrik Kurumu'na devredilmi§tir. GOnOmilzdo T rakya'da elektrik dag1hm1 TREDA$ (Trakya Elektrik Dag1t1m A.$.) tarat1ndan sOrdurOlmoktedir. Bina b•190n kullanilmamaktad1r. Ancak koruma-kullan1m ooerileri geli§tirilmektedir. Restorasyonuyla hi~ikte blf "kOltlir merkezi' olabilecek mekan potansiyeli vard1r.

Binanm yerle$im aks1 kuzeydoQu-guneybah dogrultusundad1r. Ana cephesi gunoyba!l y0nOndedir.

Bina genolde iki ana bOIOrnden olU$rnllktad1r: - atOlye; tek kath yiiksek tavanf!, 16 m x 25.5 m boyutlannda dikdortgen planhdtr, - yOnetim; 9.5 m x16 m boyullannda. bodrum ve iki kattan ol u~an bir bloktur. YOnetim kat1; 'Tlerdivon holu ve bir kondora a9ilan bOro mekanlanndan olu§maktad1r. Atolye mekani ve y(inelim bloku, iQeride birbirlerine ge9ilebilir i~leyi§tedir.

YOnetim blokunun OrtOsO parapet duvartr giZli 9at1d1r. Atolye bloku celik profil catkth tonal OrtOye sahiptir.

Docomomo-TUrkiye, Uludag Onivers/tesi, Burea, 26-27 Ara/1k 2008

Poster Ozetlerl

51

52- KARATEPE SAl;AKLARI Yrd. D~. Dr. itker Fi 'ih ()zoR ION Maltepe UniverstfOSi Mimlfrl1.~ Fakullosi

Karatepe Ac;:1khava MOLOSI, Adana'nin Kadirli llyesindo yer a Ian ve gei,: Hitil dOnemino ail buluntulann scr911endigi ve korundu!'.)u b1r komole~s niteh(lo"dodlr. Anbk bir s1nor ka!esit·in kaptlann1, girl$ noktalann1 vJrguiama ve bu giri~le.~ ese1 leri koru'11a amacoyla in$a edolen •sacaklar', 1957 ytlonda Turgut Cansever taraf1nd;in tasar1atvni$h<.

K~ra!epe Sacaklan hvm 1950'oerin geru< olarak Onces' ve son;aso haklui. ..; da fik•· vere, herr do 50'1fttln ic;:in<'.e spes1fik ol~n bir esarJ.·. t950'11 vollarin 1enenl( konulanra. b bina ve mimarhk

d"'

1rpolo1!le'1ne de mualol nl;m sa\4klar bir yandan varol~u bir yandan yalnoz o d0nem i9indc bo. yarahc.ltkla ortaya C(1kabll0c~ini d0$0ndUren w yokca hayal kurduran tJlr strukturdOr. Ashnda eser. savaJdar ve onlari ta$1yan betonarmo kolonlanJan lbaret, ya11-<191k bir mel<an niteh~indedlr. Ancak ah~limo~ belon-cam-<;o' k ezberlni bozarken. hep oradaymo~ h•ssini vermol<tedir.

Sacaklaron alttaki tarihl kahnton:n bi9imlonne uygun olarak tasarlai1m•$ olmaso yano - pekala mOmKimkon - net bir g00'11otriden d~ol oe alltaki yap11.1rm duzgun olmayan geomolri.~irn yanst1mas1 ashnda Ozgun blf OJru~un dadesidir Va•olan du\jorlero ko-u-na amacoyta bl~lm lendonlen sa.,aklar, d1k a1;:1!o b;r an.ay15: yads·roar Burada m:maron b11eysol terc1h1gen(ekte var olarnn ve onem olan1n alttaki tanhl ka' .nit oldU!)~u kabul etmosi ve kendi cs1w11n ona uydugunu gOs<ermosldir. BJ duyar:1110•n yaninda dogayla ~urduOu ol~ki de ortuyO - sa.,ag1- ba~ka bit notalor1< dJzleme ta~1rnaktad1r Ta~1y1c1 sistemin tek l>a~,na rasyora:, ned r o·ye dG§~numeo!)o goru!meklo. amaca uygun otara~ kuri. dugu, yap1sai i<vrgunun vo s rui<tt.lriln biyirni olu~ti.;nrak lcln kullanold1g1 an·a5 lmaktador.

Mal1emeni11 dOOal doku vo ro11glnde kvllan1m1, es1nn amac1r11n en 1yi yans111r tJlclmde ooli'lya koymas1 qlb• tasunm karmli111. Brvtahst bir aniay;~o tamsol etmoktC'Clir. Malzeme sot,;rni. yen strOktOr(h <.'ogan1n f\:iOde U(Un si.lra varl.klar1n1 sOrdurebilmelennon d0$0nOdOgOn0 ve yercl Ozelhkloro saygoh yeni bi• b.~imlend1rrr.e unlay1~1n1 gOs:ermektcdir. 1~1~ di.l. tasartmda ve mekansat etkido <'lnenle C~orinoe dun. an bir konuour. Ozeri ortulen eserlerin hll(TI korunmas1 hem de karanl kta kalmamalan 1cin sa1;:a~tar aer.gelo bir ayd nlok, golge ih$kisi olu~turacak t>c1;:,mde duzenl&nmi~tir.

52

Poster OzeU.rl

Docomomo-TCJrl<lr-, Ullldag Oniversit•al, 8tJl'S<I, 26-27 An~k 2008

53- ~ENESENEVLER YAPI KOOPERATIFI A/l. Gor. GOitz OZORHON

Maltepe OnlvlHS/tesi Mimarl1k Fakiiltesi Halk aras1nda ·aanka Evlen~ olarak g~ ~onut yer~mosi i950'1erde lstanbul'un AnadOlu yakas1nda hayata ~irllmi$ toplu yeroe~melerden btridor. Y.M1m.Fericlln Akozan, Y.M1m. Ahsen Yapanor ve Le Cort>us1er'nin btlrosunda cah~1~ ~ Turk m1matdan biri otan Y. Mm Hahl Femir, tarahndan tasarlanan $enesenev!E!f konut grubu, Z1raa1 Bankasi c;ah~anlaronca kurulen kooperalif~ ger<;Oklo'lti1ilm1$hr. $onosonevter Zlraat Bankasi Evlerl, toplam 55 blrim 1c;eren tok kath ve ikl ka;h h1k evlerdon olu$an bor konut yrubudur. Burada. kullan1c1 kat1llm1 0nem ll blr paramolre olarak tasanma kat1l m1~. Mlmarlar tarahndan olu$turulan 22 plan llf.li kutlan1c1larin g&0$0ne sunulmu~ ve bu dotjrultuda he$ plan tlpinin yerle$ko<lo kullanllmasma karar verilmi~lr. Proje lc;in konut dizisi olmarnn Otosinde yeni bir ya$am ~evresl yuratma gayretinde olduQu soy1enobllir. Bu anlamda. kullarnc1ya hizmet edecok kentsol donatilar da yerle$imin btr paryas1 olarak tasarima kahlm•$. 5 birimli dOkkan grubu, khJp binas1 ve <;ocuK park1 alanm merkezinde konumland1r1lm1$t•r Konfor1u ya~am k~ullarini farkh bOyuklOklerdeki plan organ1zasyon•ar1 ile kullanic1ya sunan tek kaU1 A6. C1 ve C2 ile ikl katll F1 ve F2 evfonnden OIU$an yer~m genelinde. dogal 90vre venlorini d'kKa•o afan, ~ii alanlann yap1lann aras1ndan ak1sken blr ~e gec;1s1ne imkan tanoyan bC1uocOI blr ya'<la$1m hakF!dir denilebi:lf. Tipler. mokanlar aras1 ll•~l(1ler ac;1s1ndan dogm ve kolay alg1lanabtlir. dogal 1s1k ve havafand1rma 1ml<anll, hemen her mo~anin bal'i;eye-yes 1e kucak ~hg1 bas1t btr planlama sunmaidador. $enesorevle- Ziraat Bankasi evlen, Wright' in 1934·58 yiuan orasmda tasart2d1g1 •Brodacre City" slnde Her eve btr parc;a toprak venlere'< ~om~uluk unite eri yarat1lmas1 I krl ve konutlarin, herkes1n YB$ama turz1n;i gore y~llin i9inde, az kall . ooga yl'l 1t; i<;e olrnas1· §ekhndc tanimlad gino benzer b« yakla,1m!a 1950'1orde modern ve insanc1 I bir cevro sunmak\adrr. Pek ~gu rant vo beledlyo karur1arinin da etkisi ile yok oisa da, ayaKta olan yap1lar yakla~1k 60 ya~inrla olmalanna ragmen hala ya~anaoillr·kullanolabilir durumdalar. Bu yalniico 1ncelikll tlO§OnulmO~ p!anlaman1n deOll ayn 1£1lmanda kallleli mallame so9iminin ve dol)ru 1n§aa1 motollan nm da bir sonucu olarak g(j<Oleblllr.

Docomomo-Tiirkiye, U/udag On/Verslfe•I. Bursa, 28-27 A111/ik 2008

54- IZMIR BOSTANLl'DA KONUT Yrrl. Dof. Dr. Mafilce 6ZSOY

Adros 6344 SOie No 15 8ostanl1 Izmir Yaptm Y1/1: 1960 tar izmir'in Kar~1yaka Bostanl1 semtlllde yer alan yap1 Bostanl1 deresi boyunda konumlanmaktad1r.

Bostanh semtinde 19so¡1er ve 1960.larda yap1lan iki katl1 mocern mma~:k izleri 1a~1yan konut yapllarrmn nadir kalan Omeklerdcn biris1chr.

B1nanin bir k1sm1 1emin kat duvarlariy1a yere baglo.nirkon. diger yarrsr kolonlar Oz&nndo lopraktan Konso1 i;1kma balkon1ar b1nanin yal1n dikdOrtg&n pnzma gorunumuno hareket katmaktad1r. Yap1n1n g&nelindo sadellk, ekonomikllk va rasyonellik gozlemlonmektedir. gcnl~ sai;aklar, aiaturko kirem1tler de bir d.yor 02elllg1ni olu~lurur. Prlzmat1k ana k1tle C..t&rindo yaralllon dolu k1tleler ve ~ k11l11lor d~eyde ve yatayda kullanllarak cophede dinamik ve fllmk b1r kompoÂŁ1syon yarat1lm1~. kesint1Sil devam eden bO'l\on ve ba:~on korkulugu ile de drlg1nhk yakalanarak 0<ansal uyum ve denge koparrlrn1~1ir.

sa{llanm1~hr.

54

Poster OzeUerl

Docomomo-Tilrk/ye, U/ucJa{T Oniv11rsffoai, Bursa, 26-21 Ar./1k 2008

55- ESKi~EHIR KENTiNiN Bi9i MLENi~iNDE VE KIMLiK KAZANMASINDA BELIRLEYICi ROLO OLAN ARTIFAKTLAR Yrd. Doi;. Dr. Ay§en (;ELEN 6ZTURK YO/<. Llsans ()gr. $BfBk (;AKMAK Eski~ohir kenti uzerindon yap1lan bu i;ah~ada bir kentin fiziksol geli~iminin nas1I ve hangi sOreyler ii;:inde gerc;:eklo~tigi ara~t1r1lm19 ve ;;ehrin liziksel bi9imlenl$lnin tesadOfi otmad1g1 gOriilm~tur.

Eski$-Ohir kentinin fiziksel bic;:imlen~i bir yag damlasm1n yay1 lmas1 gibi dogil, befiTen- artifaktlarinyonOne dogru ve onco su;:ray1p sonra aradaki alanlarin dokula$mas1yla geli~mi~tir.

$ehirler zaman i.yinde degi~ip buyoyon. biiyurkon de g91;mi9in blrikimlenni hal1zaya alan insan yara11sin 1n Ornekleridir. $ehirlerde kiml Ogeler (yap1, yap1 grubu, alan) var olduklan andan itibaren farkh donem lere tan1khk ederek kahc1hklar1ni surdururler. Bu ogelerden baz1lar1 kahc1hklann1 Ozguri bir baglam lc;indeki yerlorine borc;ludur. Bazllannin kahc1l1klan da ge9mi9in bugiine !8$1nmasina hizmet ederok, zaman ic;inde farkh i~lovleri barindirabilmi~ bi9imlerine borc;ludur. $ehrin bir zamanlar ne oldugunu, bu kahc1 ogeler gosterirler. Bu ogeler, ifade ettikleri bilin<;: ve haflzadan ve kentin bi<;:imleni§indo belirleyici olmalarindan dolayi, kentsel artifaktlan olu~tururtar.

Bugunde kentin yerle~im planina bak1ld1g1nda, kontte bOyiik lekeler halinde b~luklar oldugu fark odilmektedir. Bu anlamda bo~luktan kas11, dokula~an1n seyrolmesl, genel dokudan kopmas1 ve farkl1la$mas1da kastedilerek ifado edilmi~tir. Bu alanlar, $etlrin bugunkil fiziksel bii;:imloni§ine ayak uydurmaya yaJ1~mazlar. Yaratllklan b0$1Uklar ile birer gOc; alam otu9tururlar. Bolli bir donemi ya~atarak, bu zamanda ya$arlar ve !Um bu ozellikleri onlarin, birer kontsel art1lakt olarak belirmeslni saglar.

Kentte sanayi bolgelori, kampOs alanlan. baz1 mozarhk alanlan ve askeri sahalar ~irdeki farkh donemlere tam khk ederek gOnumOze kadar gelmi$ bUyiik rezerv alanland1rlar. $ ehir bu artifaktlara g(ire fiziksel b~imleni~ini ve b(iyiimesin i surdiirm0$t0r Kentsel artifaktlar, 9ogu zaman belirli bir dOzen 19indeki y1rt1klar olarak bir amda dururlar. Bu kentsel ogeler ya §ehrin bUtunlOk ic;:inde anla§llabillnmesini saglar. ya da bir $0hir sislemine gev$ek bir bi9imdo baglanabilecek, ayn ogelor olarak gOrOnurler. Ama her iKi durumda da. $ehri olu§turduklan i9in bir yandan ilerfetici, diger yandan ise paiolojik OQeler olarak g0rutebllen, $ehrin yok edilemoyecek par~arandirl ar.

Vino kentte baz1 bolgaler vard1r ki; bunlar kendi l<;:lnde ayn1 ozelligi gosteren yap1lariyla toplu olarak, kantin heterojen yap1s1na bir kontsel artilakt otarak dahil olur1ar (ODY ve $eker Lojmanlan , Jiselerin oldugu bolge) . $ehlrdeki baz1 alanlarda a~t1 klar1 bo§luklarla bir kentsel artifakta i§aret ederler (Hava Hastanosi, Stadyum, eski terminal). Bu alanlar da $Ohir de kend1 yorlerini koruyarak vo yen! olu~umlara y0n vererek sehrin bi91mleni9indo sOz sahib! olmaktad11lar.

Docomomo-TiJrk.iye, U/udag Oniversites/, Bursa, 26 -27 Araltk 2008

Poster 6zetleri

55

56· ESK1$EHiR KENTI, ODUNPAZARI iLE ISTASYON ARASINDAKi BOLGE UZERINDE, KENTSEL ARTIFAKTLARIN MEKANSALARKEOLOJISININ MIKRO FRAGMANLAR UZERINDEN iNCELENMESI Yrd. Dof. Dr. AyJan {:ELEN 6ZT0RK Y. Llsan s Ogr. ~af11k {:AK MA K

Kcntsef artilaklforin en 6nemfl Oze'hklemdoo b1rf, hizi btr hahzaya gotOrmesic:lr. ~hilier ~moo ya~a· yan topiurnl61 kOIOktil hahzas1d.r. Hafiza: ~ohm frz~sef bic;:im.enmes1ni vo mimarismi kavramam111 sagtayan karma$1k $ehir yap1sin1n k1favuzudur Bir ~ehrin haf1Lasinda yor alan ~eylorln bOtunO o ~hrln kimliginl olu~turur. Bu hahzanin blror lmgesi olan art1ftiktlar, bu yOnOylo ayn bir llnem kazan1r.

Esklsooir kenlinin tarihScl olu$um surecine bak1ld•g1nda, ilk konut dokusunun Odunpazan BOlgesi'ndo. licari fonksi)'onfar1nin ise Ta$ba~1 BOlgesi'ndo ()l(!uQu gOrOmektedir. Keot bu iki nUveden olu~p ara bOlge'eri dokula~arak geh~m1~ ve bugOnkO hahm aim•§· r Oem1ryotunun konte gelmes' ife do kent yap 1la~as1, 1s1asyon bolges1ne s1~ram1~ ve Oounpazan, Ta~ba§1 ve lstasyon arasindaki aksta, morkez y1llarca vart1gin1 korumu§tur. i§te kont bel~inde Onemfl bir yere sahip olan bu nlon lizennde, sonrtn kendi ba~lanna btrer butOn otan parcalarin1 olu§turan, bugunku i~lovlen deg1$m1~ yap1lar gOrOIOr. Bu to- y11p1l~nn tek1lli~i b~1mino ve hem zaman hem de mekan ~nde gef~m1:; Katma§1k bir varhk olmas1na ba0hdir. Bu yap1far yem yap11ard11n la1kl1dir Yeni yap1lara ba~•·d•gmda. yao·n1n m.-na· risl ~e11di Kp'lM yar91f;;nabiflr, u~lup vc bicim<1i>n konu~ulab•hr. Ancak kentsol bir a~tfakta ka'Oktcnn1 veron kendi tar1•11nin 1eng·nligi deO•ldir.

Kentsot artifaktlar ~v'1irle nn g~m~le rine ail ·puc;:lari veron, ~etrnn hziksel bl<;:im:eni~l ne an neden, n~in sorularma cevnp vonimesine kOlayhk tan1y.in g~m ~n i$aret ~ndir. ~ehirfenn fizikscl ooe mfen~1nd<; 110 kimf ~ kazanmasonda be11r1eyic1 rot oynad1ktar.rldM dolay1 kentsel artrtalctlar· korunmas1 ge<eKh ken!

O\'lOlerdir

56

Pos ter 6z11t111rl

Docomomo· Tiirkly•, Uludaj Onlversltu/. Burs.a, 26·27 A.'11111< 2008

57- DiYARB AKIR'DAKI iLK MODERN KONUT ORNEKLERi A~. Gor. Dr. Havva OZYILMAZ A~. Ger. Giilln PAYASLI OGUZ

Ogr. Gor. Dr. Emina DAGTEKIN Dicle Universitesi MOhendislik Mimar/11< FakOltesi Mimarl1k 86/iimu Diyarbak1r'ua yerle~im; 19.yy sonlanna kadar kalkan bahg1 gorOnilmQndeki surlann icerisinde goli~imine devam etmi~tir. ilk sur d1~1na 91k1$lar kamu yaptlan ile ger~eklo~mi§tir. Sur d1$1nda ilk yapila~ma ~lt~malan 1935 y1hnda demiryolu b111as1m11 yap1tmas1yla ba§lam1§t1r. Ancak konulla§m'.l sOreci 1950 y1Uanndan sonra lojman ve memor ev:eri lie olmu$1Ur. 1950'11 ylflarda t0k kath ya da ikl kath bahceli yaptla§mamn oldl'gu, 1960'11 yillardan sonra ise apartmanlar kent ya~m1na girmi<?tir.

Diyarbaklr'da geleneksel ya§am b:t,;<minden mode:n ya~am bic;:imine 99Ci§ surecl once tek katlt ya da lki kath bahccli. daha sonra 3·4 kath apartmanlara gecilerek olmu§tur.

Bu r;:ah~mada Diyarbak1r sur d1§1 bOlgesindekl lllt modem yap1la$ma alan1n 1n bir bOHim O lncelenip g(inOmOze ula§an ve 1970 y1hna kadar tarihlenen kon ut yap1lannin tesp1h aktarilacakt1r.

Qah9ma alani otarak; Ycn~ehi r mahallesl sm1rlan leerisinde, kuzeydoguda Ela7.1g c adClesi. kuzey· bat1da BOyOkalp cadde~i, kuzeybailda Hindi Baba cadde~i. gDney doguda Ali Emiri caddesi gib1 ana ula~1m akslan ile s1nirlanan bOlge sc9ilmi§tir.

Bu alan; Diyarbak1r'daki ilk modern konut yapilanndan gi.inOmOze ula$anlannin YQgun oldl.JOu bir bolge olmast nedeniylo se<;:ihrn~lir. Yerinde yapllan incelemeler sonucunda. bu yaptlarin tarihlenmesi 1960 sonras1na a it o:dugu g0zlernlenrn1$tir. Bir oonemil1 mimari tarz1ni yans1tan az Kath ve bah9eli bu yap1lar ~~k1hp yerine 90K kat11ve bahcesiz gunumuz modern apartmanlan yap1larak 60 h yillann Ozgon mimari dokusu yok olrnU';jiur. Bu yaptl2rdan gOnOmQze ula$anlarm yorinde yap1lan inceleme vo deger1endirrne!er sonucunda elde ed1len verilorle donemin miman ya,::1s1n1, tarzm1 ortaya koyacaktir.

Bu yap1lann korunmas1 konusu ise mrt1 ~maya a91kt1r. Bu baglarnda yap1lacak cah~'11a arac1hg1yla yapilan 1esp1tler beige ntloliginde olacaktir.

Docomomo-Tiirkiye, Ulud11(J Oniversitesl, Bursa, 26·27 Ara/1k 2008

Poster 6zetlerl

57

58- ELEKTRiK i§LERi ETUT IDARESI GENEL DiREKTORL0G0 Y. Mimar Ovgii PELEN Orla Dogu Teknik Universitesi Mimar: Vedat Dalokay Y1I: 1955 Yer: Ankara. Demirtepe

Eloklrik i~leri Etiit ldarosi Genel DirektOrtiigO binas1 1955 yihnda acllan blr yan~a sonucu birincilik OdOIOne layik g&Olon VOClat Datokay tarahndan tasarlanm1sur. Ziya Gokalp Caddesl ile FeVZi <;:a!Cmak Sokak'm kosesinde yer ahr. Merkezin Ulus'tan K1211ay ve yak1n qevresine (Oemirtepe, Maltepe gibi) kaymas1n1n ve kamu kurum ve kurulu~larinm da bu baglamda yer degi9tirmesinin bir ornegi say1labilir.

1950'1i y1lla n n m imari i.islubunu prizmatik KOtlcsl, grldal cephesi, yerden yOkseltilm is zemin kat1 ve zemin katta yer tutan serbest formlu k utleleriyle, yan s1tan iyi bir ornektir.

Miman Vedal Dalokay. Ankara'nm mimarhk, sehirc ilik ve belediyecilik tarihl ac1sindan onernli bir yere sahiptir. 1973 ·1977 tarlhleri aras1nda Ankara Belediye Ba~Kanfig1ni yaprn 1$. bu gBrevini de fark h bir yizgide yiirOtmusti.ir. 1950'1i ylllar miman i~in yan smalara kat11d1g1 aktif olarak mirnarh k mesleg;n; yOriittOgu ve hemen her yansmadan bir Odiille dBndugu yillard1r. Er1<en Cumhunyet dOnemi kurucu ve ilerlemeci soyfemi d<>Qrultusunda 24 Haziran 1935 tarih1nde 2819 say1h yasa lie say1fl kararla kurulan Elektrik i~le<i Et01 ldaresi, yatmmc1 bir kamu kurulusudur. Elektrik enerjisi Orellt!l imkanlan lie ilgih mOhendislik hizmeterlnl y0r01ur.

1955 y1lina kadar bu al<inda iki kath bir konut bulunmakta, fakat bu binanin yap1lmas1 ile i;;tevi kamu kurulu~u olarak degi~rnakledir. Elektrik i9leri Et01 ldaresi Demirtepe'deki bu blnaya 1950' 1i y1lla11n sonliln na d ogru ta;;1nmadan once Mediha Erdem Sokak' ;n ko~esinde yer aIan bir binada hizrnet verdigi bilinmektedir. 1983 yll1 nda isc Eski~ehir yolunda bulunan kampusiine h.\$111ml$flr.

Dalokay'1n tasarim1 olan Demirtepe'deki bu blna lse bir sore Tapu Dairesi olarak hizmet vermi9, 4 y1I kadar once de Ziraat Odalart Birligi'ne sat1lm1~tir. Ve ~uan hala Ziraat Odalari B1rligi olarak i9levini si.irdurmektedir.

58

Poster Ozellerl

CJ<xxJmomo· TOrklya, Uludag Dniversires/, Bursa, 26·27 Ara/Jk 2008

59- ANKARA MALTEPE ELEKTRiK VE HAVAGAZI FABRiKASI VE TURK MODERNLE~MESiNDE ELEKTRiFIKASYON Y. Mimsr Ovgii PEL EN

Ona Do{lu

Tekni.~ Vniversitesi

Mimar: Verne! issel Y1I: 1928 Yor: Ankara. Maltepe Ankara·nin ilk ondiistri Mahallesi Maltepe Oemirtepe bOlgosidir, bu bolgenin endOstri i91n ayn lmes1 likri 1924 Ankara'nin Ilk plam olan LOrcher Plan 1'nda 1asarlanm1§ ve uygulanm1stir. Ankara Elektrik ve Havagall Fabrikalan da Nisan - Haz1ran 1928'do Alman Stolliner Chamotto Fabrik (ki sonradan ad1 Didier olarak degi~m1stir) larafmdan tasarlanm1s. 1929 Ylhnda da in~ edilmlstir. Miman donemin en unlU endustri mimarlarindan olan ve Alman AEG firmas 1nin mlmari Wernel lssel'dir.

Endustrl SOlgesl'ndeki ilk do\jisiklikler 1957 ' YQcel· Uybadn Plarn'yta olmus, alan1n 11;:1nde bir bulvar ge9mesino karar verihn is vo plan bu sekildo de hayata geyir1lmistir. Bununla birhkte ;;.Ian fiziksol ve i9levsel olarak iklyo aynlm 1st1r.

Ankara nOfusu da bu donemde h1zla artm1s. sohrin artnn ihtiya<;larm1 kars1lamak ~in fabrika daha fazla calli;maya ve dolay1s1yla da daha yok zehirll gaz uretmeye ba$fam1§tir. Bu surey, 1980'1erin sonunda dogalgaz kullanimma ba§lanmas1yla vo 1990 y1hnda Havaga21 Fabrikasr'ndakr Oretimo son verilmesiyle noklalanir. Yerel yonetimler <;e~itli oonemlerde fabrikayi y1kma gin~imlerlnde bulunmus; ancak bu te§ebbus pek <(Ok kez durdurulmu§tur. Fabrika 1991 yrlmda Koruma Kurulu taraflndan korurna a1t1na alinm1§l1r. Fakat 13 Haziran 2006 tarihinde ani bir kararla koruma karan kald1nlan baz1 yap1lar Biiyuk~eh1r Belediyesi taral1nclan ivedifikle y1k1lm1st1r. Bu yap1gruplarindan bir9ogu y1k1lmasma ragmen Etektrik Fabnkas1 11a1en ayaktadir. Cer AtOlyeleri'nin d e mOLelS§tirildi~r bugunlerde onemi bir endOstriyel miras olarak Eloklrik Fabrikasr'rnn korunmas1 vo diinO~tOrOlerek laydalan1lmas1 gereklilig i onem•e v urg~funmahdir.

Fabrika mimarl degerlenn1n yamnda endOslri arkeolojisi i<;in de onemli blr ornektlr. Bunun da otesin de fabrika ve <;evresinde~i yap1 grubu modernle~me ve endOstrile~me a.y1s1ndan <;ok onemli bir pozisyondaC11r. Bu ozelligiyle fabrika yeni Cumhuriyet'in baskonti Ankara'n:n olo~triiikasyonunun jeneratorO ve sembolQ niloli~indedir. Bu baglamda yuksek lisans teiimin blr uzant1s1 olarak gordOgOm bu yah§mada donemin hakim sOylemse olu~umlarma, T iirkiye'nin elek!rifikasyoo sOreclni ve onun ken:sel mekanda farkh 6l9eklerde. ev iQi ve d1s1nda nas1I cisimle~li\'jine, dOnemin populer yaYlnlar incelenerek, s6ylemsel olu~umlann nasrl c;atkrlancllg1 yeniden yorumlanacakur. BOy!ece Ankara E!ektrik ve Havaga11 Fabrikas1'nin modernilo siiy!emi i9inde ve elektrifrkasyon l1krl i9in no dereco onemli bir yer tuttugu bir koz claha karntlanm1~ olacaktrr.

Docomomo-TIJrklya, Uludag Un/versitesl, Bursa, 26-27 Aral1k 2008

Poster 6 w tterl

59

60· BURSA - YURTSEVER APARTMANI A~.

Gor. z. Sevgen PERKER Ar§. Ger. Yasemin ERBIL A~. Ger. Mlray GUR Uludag Un/varsitesi Miihendislik Mimar/1k Fakaffesi Mimarl1k Bo(uma Yapin1n Kunyesi; Qekirge Meydant'mn gGneyinde bulunan konut, 1930'1u y1llar1n konut mimansinin Bursa'daki omekl.erinden birisidir. 173 kap1, 1043 ada. 41 parse! numaralt yapin1n yap1m y11t 1933 olarak 1)elirtilmektedir. Yap1, ko§e parselli bir konut yap1s1dir.

Plan $emas1; Her kahnda iii< adet konut bulunan d6rt katt1 yapin1n Qol<irge Caddesi'nden ve Besevlor Sokak'tan olmak Ozere iki gi~i bvlunmaktad1r. Qekirge Caddesi'ndon yap1ya girildiginde bir girls holO ve dort nhth bir merdivente kaJlll~llmaklad1r. Giril> mordiveninden <;:1k11d1ktan sonra yonl bir sahanhga, oradan da yanm kat yukan i;:1k1§1 saglayan bir merdivenle dikdOrtgen bi<;:irnli mordiven sahanhgma ula$1lmaktadir. SozO edilon sahanhktan ula~1labilen konut, yap1nin metrekare olarak en ku9Clk konuttanndand1r. Mekanlara dag1 hm ve yemok yeme ama9h kullanilan giri§ holune ek o larak konutt:a bir oda. mulfak, WC, banyo mekanlan bulunmaktadir. Ara sahanhg1n bulundugu kotlan yOkselen mord1venin diger kolu alhgen bi<;:imli sahanl1§a ula~maktad1r. Altlgen bi9imli sahanllga iki ayn konutun kap1s1 ay1lmaktad1r. Soz konusu konutlardan bir tanesi Qekirge Caddesi yonunde geli~m1$ iken d igeri blr kO§e konut ozelli!}I ta~1rnaktadir. Qekirge Caddesi y0niinde geli~m~ olan konutte giri~ holune ek olarak Oy oda, mutlak. WC, banyo vo sand1k odas1 bulunur1<en. k~ konutta giri§ holO, oda. mutfak, we. banyo bulunmaklad1r.

ac

Yap1sal Detaylar: Y1gma ta§1y1c;1 sistomli, betonarmo d0$emeli, be~ik cat1yla ortulu olan yap1mn merdiven basamaklan ve sahanhklanndaki ozenli dokme mozaik i§9iligi, organik hatlara satilp olan merdiven korkulugu. merdivenin yiiksoti9 y6n0ne dogru bii;:imlenen kova l$1kllg1 dikkali oeken unsurlardand1r. Yap1rnn en Qst katinda bulunan vo merd1ven sahanhg1n1 aydintatan tepe 1~1kll~1, gelenekset yap1lanm1za iiykunen kubbesel b~iminin yam sira ortak mekana katt1g1 zenginlik ile Cumhuriyet OOnemi apartman tipi konutunun iinemli Ozelliklerinden birisini sergilemektedir {Parker.

2002). Cephe Q7.elliklen; Qekirge Caddesi ve Mustala Sol<ak y5niinde yer alan a-;:1k·kapall, k6$6b· dairesel i;:1kma hareket!eri, yap1n1n di§ cephesinl zenginle~tirmekledir. Yapin1n Be$evler Sokak yonOnde yer alan arka giri~inin yap1 cephesini ikiye ay1rd1~1 1zlenrnektedir. GOncel Durum: Yap1n1n alt kat1 ile Ost katlannda yer alan konutlardan baz1lan giinumuzde ticarethane olarak kullarn lmaktad1r.

Ancak yap1lan incelemeler, mevcut ticarethanelerin ol u~tur ulmas1 sirasinda yap m1n ozgun plan §emasma mOdahaleler yap1ld1g1m gostermoktedir. Yap1ya sonradan baz1 tesisat sistemlerinin eklendigi ve konul giri$ kap1Jannm bazilannin 67gOn duruma uygun olmayan bicimdo yenilendigi tospil ooilmi~tir. Yao1 cephesindo ver alan ai;:1k i;:1kmalardan baz1lunmn ise kapa1Jld1Q1 izlenmekledir.

Kaynaklar; Perker, Z. S .. 2002. Cumhunyet Oonemi'nde Bursa'da Sosyo-KOl10rel Ortam ve Konut Yap!lan Konulu Yuksek Lisans Ara9t1rmas1, UludaQ Oniversitesi Muhendislik Mimarllk FakOllesi Mimarl1k BOIOmO, Bursa. {Cumhuriyat Donemi'nde Turkiye'do ve Bursa'da Konutun Geli~imi dersi kapsaminda T. Kapral yOrOtOculOgOnde hazirlanmi§l!r.)

Plan $emas1; 'Kapral, T .. 1999. Bursa'da 1930-1950 Ylllan Arasmda ln~a Edilmi~ Konutlann Cephe Ozellikterinin Degerlendirilmesinde Tipolojik Bir Y6ntem Denemesi. Y1ld1z Toknik Onivers~es1, Fen Bilimleri EnstitOsO. Dokto:a Tezi, Istanbul" isimli kayna\<tan ahnm1~t1r.

60

Poster 62otlerl

Docomomo· Tiirklye, Uludag

On Iverslies/, Bursa, 26·27 Ars/1k 2008

61 - YOK OLAN TARIH, KIMLiK, SELLEK: BURSA- SANTRAL GARAJ ORNEGI A~.

Gor. Sibel POLAT

Uludag Oniversitesl Miihendislik Mimarl1k Fakultesi Mima rltk Bo/Omo

Son yillarda TOrklye'nin pek ~ k kentinde ge(;mi$teki i~le vini kaybelmi$ ve at1I durumda o lan kentsel alanlar icin 11eni p rojeler urelilmekte veya bu konuda <;;ei;illi yan~malar dOzenlenmek tedir. 2005 y111nda yapllan Bursa Santral Garaj Kent Meydan1 Mimari ve Kenlsel Tasanm Proje Yan~mas1'da bun lardan biridir. Yan~ma sonucunda Bursa, yeni "Kenl Meydani'na" kavu~mU$, ancak Turkiye'nin ve Bursa'nin modem mimarhk miras16meklerinden biri olan ve pek <;IJK kentlinin bel!O!jinde on emli bir yeri bulunan Santral Garaj'1 kaybetmi$tir.

Projesi Prof. Mesut Evren (ITU) vo YOksek MOhondis- Mimar Ali Nihat Hasekioglu (ITO) taraf1ndan iiazirlanan ve 196 1 y1hnda faaliyete gec;:en Santral Garaj Kompleksi, Izmir-Ankara -Istanbul yollannin llesi~tigi noktada, o donemde yerle$im alanlan nin olduk~a d1$1nda ve kent coplOgO oiarak kullanilan bir bOlgode yap1lm1$llr.

1960'1arda â&#x20AC;˘rorkiye'nin ve Balkanlann en bOyOk Santrat Garaj1" otarak tanimlanan kompleks yakla$1k 1.7 hektarlik bir alana yay1lmakta, kuzeyde garaj binas1, gOneyde otel binas1ve alt1nda licari i~levlerin yor ald1g1 sa<;;ak ve bu iki bina arasmda yo r alan yolcu salonu binas1, otobus bak1 m binas1 ve poronlardan olu$maktadir. Binalar, lkinci Ulusal Mimarl1k Donemini izloyen y1llarda gellsen bag1ms1z ve ovrensel mimari ak1mlardan rasyonalist-purist bir anlay1$in OrOnOdOr. Bu baglamda projede i$1evsel tasanm temet ahnm1$. geomotrik bM;;irnler vo yonle nmelorle tasar1anan kitleler ve geni$ ac;1khkl1 mekanlar, fonksiyonel ve gorse! butunlOk saOlayan bir sa~ak, modOler cophe dOzenl, betonarme strOklurel sistem ve $Offaf yuzeylorle tarnmlanm1$l1r.

Santral Garaj . uzun y1llar $8hirleraras1 ula$1ma hizmet etmi$, ancak 1978 y1hnda c;1kan bir yang1nda o yillarda bir k1sm1 tOtun deposu olarak kullanilan g araj binas1 tamamen ~kmu~. 1987 y1hnda Santral Garaj'in yerine. daha rasyonol ve yeni bir program ic;indo sehir1eraras1 otobus terminati yapllmas1 ve yak111 i<evredeki geli$me bic;iminin belirlenmesi ii<in bir yansma ac1lm1$, ancak birinci secilen proje <;:e$illi nedenlerle uygulanamam 1$t1r. 1992-93 y1llannda a lana kafeterya, yolcu peronu glbl baz1 yap1lar eklcnm i$1ir.

1994'de yap1lan bir yar1$rnayla projeleri elde edilen Yalova Yotu Ozerindeki yeni Bursa $ehirleraras1 OtobOs Terminalinin 1997'de faaliyete ge(;mesiy1e bir1ikto Santrat Garaj 1slevim yitirmi$, garaj atam bir sure kent il;:i ula$1m 1 sagtayan minibus duraKlan o larak kente hizmct etmi~. yolcu salonu binas 1 va <;evresi ise, halk pazan ve otopark olarak kullarnlm1~11r. Bolge zamanla fiziksel ve sosyal kohnema sorecine girmi$, bu sure<;to yetkili kurumlar 1araf1ndan a larnn yeni kontsel geli~melor dogrultusunda dOtenlenmesi io;:in pek QOk anal:z ve proje o;:ah$mas1yap1~¡111$, ancak hi9biri uygutamaya ge(;memi;;tir.

Son otarak. 2005 y1hnda bOlge i"in m;;1lan proje yan$maso sonucunda birinci Se(;llon projenin uygulanabi!mesi amac1yla, gec;ml$1Cn gunOmOzo la$1d1~1 belgesel, ya$amsal, iislupsal, kentsel, tarihsel ve ekonomlk degerleri/lzleri got ard1 edilon Santral Garaj Komploksi, 2006 y1hnrJa lamamen )'1 k1larak, yerini Bursa Kent Meydan1vo All9veri$ Mcrkezin e blfakm1$tir.

Anahtar Kel1meter: Bursa, Santral Garaj, Yari$ma, Rasyonalizm. Kentsel Sellek.

Oocomomo-Tiirkiys, Uludag Onivsrsltesi, 8Ul'S8, 26-27 Arallk 2008

Poster 6 zetleri

61

62· MUAMMER AKSOY APARTMANI

--.._-....

Y. Mimar /~II RUH/ Orta Dogu Teknik Oniversitesi Y. Mimar A~. Gor. A ll ASLANKAN

Ege Oniversitesi Mimar: $evki Vanlt Yapmm Adi: Muammer Aksoy Apartmana Yap1m Y1h: 1954·1955 Yer: Bahi;:e!ievler. Ankara Ankara, BahQelievler Muammer Aksoy Caddesi (2.Cad.) iizerinde, iki kath bir aile apartmani olan bu yap1, hem :;>evl<i Vanh'mn ilk yap1s1, hem de Muammer Aksoy ii;:in tasarlanm1~ 01mas1 ac;:1s1ndan TOrkiye Mimarhg1 modem anlay1$m1n belgelenmesi Kapsammc;la onem ta$1maktad1r.

Bu sene aram1zdan ayrilan, hem mimarltg1yla. hem de TUrkiye'de mimarhgm geli$rnesi i<;:in yapllg1 c;:al1$malarla tarnd1g1m1z $evki Vanh, Flora.Ilsa Oniversltesi Mimarhk FakOl!esi'ni 1954 y11tnda tamamlam1s vo bu tarihten itibaren Ankara'da serbest mimarhk yapm1sttr.

Ozellikle 1986 y1hnda kurucusu oldugu $evki Vanh Mimarltk Vakf1 ile mimarltk egitiminin sOreklili~ine katkllan buyuktOr. Yap1nm i$vereni, TOrkiye siyasi tarihinde onemli rolOyle tan1d1g1m1z Muammer Aksoy ise. 1961 anayasas1nin hazirlanmas1nda gorev alm1stir. Turk Hukuk Kurumu ba$Kan1tg1 ve Avrupa Komisyonu Oyoliglnde bulunmustur. 1977· 1980 y1 liari aras1nda milletvekilligi yapm1stir. Bu apartman1 once evi olarak kullanan Aksoy, daha sonra kiitOphane ve ~ah~ma mekantna Qevirerek, bu yap1ya c;:ok yakm ba~ka bir apartmana ta~mm1~11r. 31 Ocak 1990 tarihinde, evinin iinunde ugrad1g1 silahh saldm sonucv hayatm1 kaybelmi$lir. ~ovki Vanh, "Mimarltk Sevgilim' adh kendi kitab1ncla bu yapmm ta~-anm ve yap1m siirecini k1sa olarak anolanyla birlikte anlatir. Yapomn hem tasanmo, hem de uyyulamas1 Vanh'ya aittir. Muammor Aksoy tasanm kararlann 1tOmOyle yine mimara b1rakm1$hr.

Bu sorumlu!ugun yetirdigi yiike kar~m. deneyimlnon yetersiz oldugunu unlalan Vanll, tasan m kumrlan ni ahrken i9indo YB$ayacaklarla gorO~ti.lgOnu helirtir. Bunlara ek olarak, mar MOdOr!Ugu'ndeki mimarlann , Vanlt'n1 n tasanm1rn yenilik olarak benlmseyerek yonetmelige aykir1 ba71 uygulamalar1 goz arda etmi~ olmas1na deglnmek gerekir.

Yapom a~masmda, deneyim eksikliginin ve dOnomin malz.eme bu1madaki s1ktnt1s1mn yaratt1g1 sorunlarm, kimi zaman dooome yarnlma yootemleriyte <;:QzUlm0$ olmasma de{jinor Vanh, birebir ustalarla ve malzemeler1o otan il~kisinin degerini Or1aya koyar. Kendi sozleriylo: •46 yd sonra ilk yapoma bakt1g1mda, evlorin ic;:ini bi<;:imlendiren istel<ler yarnnda, malzeme ve y1gma in~aat teknolojisinin niteliklerini tasan ma, yap1 ayn nt1Janna yans1tmas1 1stegini g6rere~ mutlu old um.

Bodrumdan d1~an <;1kar1 ta~ duvar orgusO, iizorine oturan betonarme do~cmenin betonlar!a butOnlo~mesi ve onun ozorinde ba~layan tugla duvar aynnt1!anna inilerek bi9imlend.rilmi§tir. Bu yakla~1rnla mimari yap1lul>ilocci.jinin iyi bir gostergasl olmu~" (2000).

GOnumOzde bak1ld1gonda, yap1111n uzerindc -eklanen sw,;aklur d1~1nda· .yok say1da degi~iklik olmad 1g1 gl:izlemlenmektedir. Ancak. yup1ya ail cizim VA ilk yup1ld1g1 d6ncme ait fotograftur 1$1(i1nda detayll kar~1ta~tirma yapmak daha miimkun olabilooektir.

62

Poster Ozellerl

Docomomo·TiJrklye, U/udag Oniverslresl, Burss, 26·21Arai1k2008

63- GIRESUN-TA~BA~I PARKI Salih SALBACAK

Ha/iv Universitesi Mimart1k Fakiillesi ft; Mimart1k 86/uma Anahtar sOzcukler: Cumhuriyet, Don0$0m, Kamusal alan Cumhuriyetin ilaniyla birlikte her alanda at11imlar yap1larak. h 1zlan~n imar 9al1$malan Anadolu'ya da yay1lmakta. sosyal ve kultOrel ya$amda dllnu$meye modernle$meye ba$1ayarak gene;: Cumhuriyet it;:in yeni binalara, meydanlara ihtiya9 duyulmaktayd1. Bu 9ah$ffiada Cunhuriyet dOnemi ile birlikte kentsel dokusuy1a geli'}meye a<;1lan Girosun-Ta$b3$1 Park1 (halk sOyteminde Kurtu1U$ Park1) gei;:irdigi kentsel ve sosyal Ol9ekte degi$imlyte olo allnm1$tir.

Ta$ba$• Park1'nm Giresun tarihinde onem li bir yeri bulunmaktad1r. Burarnn, "Osmanl1 Padi$ahlanndan Sultan II. Beyazit'm oglu ~ehzade Abdullah'in Trabzon'da Sancak Beyi iken, Trabzon'dan getlrilen bir grup TOrk ailosini, Ta$ba$1 Park1'nm bulundugu alanda kurulu olan cami, me<!rese, imarethane ve hamam etralJna yeri~tirilerek, kenbn ilk MOslOman mahallesinil otu$1Uruldugu yer olarak tarihi 1 kaynaklarda belirtilir." Oaha sonra Yavuz Sultan Selim'1n Sancak Beytigi doneminde mahalledeki vak1f yap1lan gu9lendirilmi$. 1930'1u y1 llarda ise y1k1lan kOlliyenin yeri park haline gotirilmi§tir.

Kentin sosyal ve kiil!Orel hayat1 iizerinde Bnemli bir etkisi bulunan Ta§ba$1Park1kentlilerin haf1zasinda yer edinip $ark1lara konu ormu$. vapurlari ugurlamaya gelenlerin, emeklilerin, <!l$1klarm gOnumuzde ise sahil yolunun geni§letilmes1 ile denize kOstOrOlen Giresunlulann bulL§ma , d1nlonme mekan1otmu$tur.

Cumhuriyet diinemi ile kamusal bir alan haline gelen park mevcuttaki meydan olan Osman Aga Meydam ile birle$tirilerek parka merdivenlerle 91k1$ saglanm1$t1r, :::umhuriyelle ba{>layan yenilenme c;all§malan fie parkta y&$1tli botanik tQrler, sedir aga9lar1 ve Karadeniz M lgeslnin florasina uymayan yabanc1bitkiler denenerek, mekana 9e~itli oturn1a birimlerl vo park1n merkezine bir havu:z yap1lm1$l lr.

Ta9ba$1 Park1 Giresun $ehlr merkezinde, Sultan Selim Mahallesi sm1rlan iyinde, ieminden olduk9a yiiksek bir kotta 9evresi kesme l8$lan Or01mO$ iki giri$i bulunan kamusal bir aland1r. Kuzey cephesi limana bakmakta olup, park1n bat1 taralinda Giresun Belediyesinn baz1 hizmet birimleri ile sosyal tesisteri. Giresun Oteli ile Ba$ar Otel, Denlzcilik Musle$arlig1 binas1 lie 1;e$itli restoran larm bulundugu tarihi bina ve park1n giri$ kap1s1 bulunmaktad1r. Parkin dogu cephesi teras olup bu bolOmde yenilenen wc'ler yer almaktadir. Goney cephesi ise sahil yoluna ve Osman Aga Meydanma (Ke$ap durag1)bakmaktad1r bu cephede sahil yolundan 91kilan park1n giri$ merdivenleri yer alip, park i~inde Giresun Belediyesinin parklar ve bah<;:eler mudurlugO ile 9ayevi, cafe ve hediyelik &$ya satan bir d\ikkan bulunmaktad1r.

Ta$ba$• 1-'art<1 $Chirde Onemli bir konumdad1r. Cumhuriyet co3kusu le birlikte denizo k1y1s1 bulunan bir mahalladen park halme dOnu~umu simgelonmektedir. Bu park Osman Aga Meydan1 ile birlesmekte, halk1n zihninde Curnhuriyetl hal1rlatan Kurtulus Park1 olarak kalmaktadir, ortasmdan ge9en yol llo sahil tarafmda k1s1t1anan park gOnOmOz kentsel dlnamikleri i<;inde ge<;m$in gunumuze ta~1nd1g1 son ada, belki son arnd1r.

Docomomo-TiJrkiye, Uludag Oniversitesl, Bursa, 26-27 Ara/1k 2008

Poster 6zet/11rl

63

64- NEBIOGLU TURiSTiK TESiSLERI, <;E~MEALTl-URLA, iZMiR, 1969 Yrd. Dor:. Dr. Yasemin SAYAR

Ogr. Gor. Dr. Deniz GUNER Dokuz Eyliil Universitesi Mimarilk Fakultesi Mimar/1k 86/iimii

Mimar : Ziya Nebioglu Yard1mc1lar: Yllmaz Tosun, Ali Kostepen Tasarim: 1964 Uygulama : 1965-1 969 Adres : Qe$mealt1-Urla, izmir lzmir'e yakla$1k 30 km uzakhktaki <;:e§mealt1 bolgesinde 1969 y1hnda hizmete giren Nebioglu Turistik Tesisleri, "tatil koyO" konsepti ile in§a edilmi9 TUrkiye'deki ilk turistik tesis o lma OZl}lliginin yani s1ra, betonarme sistem le in9a edilmi~ bungalov tipi yatma birimlerinin kubbeli tormlan nedeniyle de TOrkiye'doki modern mimarh k miras1 i<;:erisinde aynks1 konuma sahiptir. A.B.D.'de bulundugu 1938-48 y1llan arasrnda s1rada egitim.ni tamamlay1p. ~e;;itli 9all~malarda bulunan Ziya Neb oglu (1915 ·1975) TUrkiye'ye dondukten sonra Frank Lloyd Wright'1 n doga ile b0tonle$mi$ mimarl1k anlay1;;1 etkisinde Izmir ve Aydin-Siike'de ve§itli yap1lar in§a etrnil?tir. Bu otkinin en yogun olarak gorOldugu Nebiog lu Turistik Tesisleri, dogal ya§am ile uyumlu bir mociernligin pe§inde ko~an doneminin az say1daki orneklerinden biridir. Arazi duzenlemesi ve in$aa1 sirasinda bile hi9bir agir makinenin araziye sokulmam1$ olmas1 nedeniyle, in§a surecinde dahi doga ile uyumu go:zetmi$ bir pr·Jjedir. Bunlara ek olarak, bitkilendirmede de bu ekolojik kaygllar surdorOlmO~, bulundugu cografyamn az su gerektiren floras1 peyzaj tasanm1nin te11el kriteri olmU$tur. Mirnari form ve yerle$im kararlan nda da arazinin kayal1k yap1s1 belirleyici olmu;;, donemin bilindik yan yana dizilmi~ motel odas1 kurgusundan vazgeyilerek, odalar "yadir·oba" havas1 vermesi amac1yla bungalov konseptinde arazinin uygun yerlerine dag1t1lm1$lard1r. Nobioglu'nun denizkeslanesi formundan tOrettigi bu b·3tonarme kubbeli bungalovlar, sahip otdtJklan <xulus sayesinde dogal vantilasyona da sahiptirler.

Tosis, 5 yatakh buyok Gnitelor vo <;ift yatakh k090k uniteler olmak Ozere 140 yatak ~apasitesine sahip 33 adet bungalovdan olu$rnU$1Ur. Bunlara ek olarak, deniz kenannda yuzma havuzu ile birlikte tasarlanm1;; bir de 150 ki$ilik restoram bulunmaktad1r. Her bir bungalov k endisine att terasm Ozerinde konumlanm 1~ iki ayn simetrik yan m kubbe ve bunlar1 birbirine baglayan duz 9at1h serJis mekaninda olu9mu;;tur.

II. Donya Sava~1 Sonras1 Modernizmi'nde gorulen humanist yal<la~1mlann yogun izlerini ta~1masma ragmen proje, K1rsal alanda modern alma sorunsallanm da i9inde ta$1mak!ad1r. Yaplld1g1 donemde izmir ve 9evresinde yaygmla$maya ba§layan sayfiye evleri ve site yerle~kelerinden farkh olarak, ilk ·1atil koyil" Konsepii ile tasa-1anm1$ olan bu yerle~ke. deniz Kenannda yap1lm1s ilk yilzme havuzu nedeniyle donerninde bir~ok ki§inin tepkisini ~ekmi$tir. Benzer $€kilde ilorici nitelik!eri nedeniyle, muhafazaKO.r yerliler laraf1ndan zaman zaman tahrip edilmoyo gah$1lan yorle~kede, mimar1n ABD'den T Orkiye'ye trnnster etmeye 9all§ttg1 "self-servis" restoran i~letme modeli do ku!l3nictlar taraf1ndan diren9le kar$1 lanm1~ ve benimsenmesi olduk9a uzun slinn 0$ti.ir.

Formu, yerle~im modeli ve or erdigi ya~am tarn ile gOnlimQzde bile s1ra d1~1 modern mimar!ik i:irnekleri aras1nda yor alan Nebioglu Turistik Tesisleri, 2005 y1ll i9erisinde bir yat1nrn tirmas1 taraf1ndan satin ahnaral< 30 adet bunga!ov ve tesis tumuyle y1k1lm!$ ve tesisten ancak iii;: adet bu~galov gunumoze ula§abilmi~tir.

64

Poster Ozetleri

Docomomo-Tiirkiye, Uludag Universitesi, Bursa, 26-27 Aralik 2008

65- EFES SiNEMASI ve OTELI, SOKE-AYDIN Yrd. Def. Dr. YHemin SA YAR Dokuz EylOI Universitesl Mimarl1k Fekultesl Mimarltk 86Wm0 17.y(izyihn Ilk yaris1ndan itibaren l1mlr'ln oao alan1 icinoo yor alan, 19.yiizyihn il<lnoi yansinda Izmir· Aydin dem1ryolu hathnm tamamlanma~1yla bOige merko1mo d1rekt bagla,1111 halO galen S6ke 1kf03i tarihi boyunca blr -~~ k8"111~ alma Ozollil')i la~1m1~ Cumhuriye11n 1lanindan sonra Ja tanmsal Oliinlo<i, yeralu zenginhl<IO!'i ve s1na1 al1hmlar ~o merkezle ekonom1k ve kOtturet baglanm koparmamay1 basarm1~ zeng1n bir Ege yerle~m!dir. Bu baglamda TOrkiyO'<le mirnarhk alaninda ya~anan gel~molori do. Istanbul ve Ankara gibi m erke1lerin poriferisi ko.,umunda olan Izmir 01er111oon gecikmeli olarak aktararak lzleml~lir. TOrkiye'de merkezoo 30·40'h yliWda yaygin alart'lk lzlonen. U.Tanyoli'nin ooyimiyle ·~kngon" modernist dihn lzmir'H mimarlar arnc111ylo S5ke'ye ge11$1 1950·60'11 y1llara dank d0$moktedir. Bu dOnemde lzm1r'de modern mimarl1k pratogane yiin veren .Uya Nobioglu. Faruk San gibi mrnarlann. $0~o·mn onde golen a l&IOrhe ~ say1da kOOUI okul, tiyatro V.b. yapifon l~ar\adlQI bil!nmekledtr 1950'1e;n sonu SO'lann ba$inda Omer Far1Jk Ozba~ tamf1ndan in~ ettir.1on Eles S111emas1 vo Oteh, tek kitle i~inde blrdon fazla fonksiyon 1<:eren r;ok 1~1evr btr yap1alma ozelli(11. bir 1~ yap1s 1ii;:in $8$trl1c1 kllle ol9e!)1 ve plasligiyle Soke'dokl on cL~kat icekic1 modern mimarhk OrOnlonMen birldir. Kont morkolinde, lste~yon Caddesi Ozerlnde moydo.1a bakan k0$-0 parselde yer alan 4 kaU1 yapin1n 1emln kalll'da, giri$1 s1metri aks1nda konumlanan balkonu ve localan ile 500 ki$ilik bir slnema salanu. hflr lkl caddo ceplles1 boyunca d1$andan t$1eyen tican birimler, c:iger ~ kahnda 1se giri~ini istasyon caddesino bakan yan ccpheden alan. 1 icattan ba$1ayan <10 odoh bir otel bulunmairtad1r. Betonarme la$tyJCI slslemle 1ni;a edilen yapi d1,avuruncu bir miman rtadeyo sahipbr 00? i;:at1s1. ze.-iin ve batar katla Os: kat:ar arasindaki lonksiyonet aynm1 ve kiT'O b•ll$1ni vurgulayan betonarme sa<;aklar1, dairesel ko~e d0n0$0n' 1 kuwetlendiren yatay bani pencerolon vo bun a kontrast d0$ey e:ki veren rnm1k kalon dizis; yapin1n d1~avurumcu dilini olu~turan elemanlardir. 30·40'11 y11iarda Istanbul, Ankara ve izm1r g:b1 buyOk $ehlrlordoki k6$e yap1lannda gozlemlenen, pencerelenn sure giden beyaz yatay silmeler arasina ahnarak vurgu!and1{11 stream/mod modeme coptia anlay1$1nin. k1sm1 otarak uyguland1!)1 giri$ aks1 yap1n1n on koraklensbk b5lgesin1 olu$:u,,,.,a'<tadi<.

Yap1. il~emn rant doQori en yOksM< bOlgcSir<le yer almas1oa mgmen, Pf'nccro Clolgu.at• ve tabola yogurl~gu g1b1 ufak muoatmleie< hanc 019u, yap1s1n kaybouneoen, kult(Jr vo konaklama ~levin davam et•rvrek gOnumOze ula~m1$t-r l:les Sil"lomasanin 2008 ~-l·nda Sllkn Bc•cdiy<>si taraf1ndan sosyal vo 11u,1ore; faallyetlordo kullandmak 07erc kiralanmas1 sirasintla ba~incla yer atan "1arih1 Efes Sinemas1'no Scike belediyosinin k1rnll1ma yilntcmi 1/0 sahlp (:1k1m1s1 memnumyetle kar,silandl' $ei<iindokl haberler de kamuoyunda rr>adem mimorl1k OrOnlorir.in korunmas1 kanusunda bilinQ olu$maya ba~lad1Q1ni yans1trr1as1 bak1m1ndan dikkat ~okic1dir Docom<JmOo TOrlclye, Uluda{j iJnlv11rslt•1I, Bursa, 2$.27 Anlllr 2008

Ptnter IJzetJert

65

66- ERKEN CUMHURiYET DONEMiKONAKLAMA YAPILARINA AYDIN'DAN BiR ORNEK: MADRAN PALAS Nefise Burcu SERBES Y1Jd1z Teknik Universitesi Rekt. Yap1 i§leri ve Teknik Daire B§k.

Ar§. Gor. Miikerrem KURUM Adnan Menderes Oniversitesi Fen-Edebiyat FakO/tesi Sanat Taril1i 86/ilmii

Kurtulu~ Sava§1'mn ardrndan Anadolu'da yeniden yap1lanma sOrecini hOkOmetin, yerel yilneticilerinin, halk1rnn dcstegiyle en h1zh ve ba§anli ~ekilde ge9iren onemli illerimiz aras1n da Aydin da yer alrnaktadir. Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle birlikte kentlerin kalk1nmas1 amac1yla devletin izledigi politika Aydin ivin de etkili olmu§; ;;ehir i9in imar p!anlan hamlatilm1§, yanik ve y1k1k Aydin gorOnOmQ yerini dOzenli ve h1zl1 geli§en bir Aydin gilrunOmune b1rakm1~tir. Kent i9inde onemli akslara ticaret. banka, otel binalan in;;a edilerek kentsel geli§imin bu dogrultularda canlandmlmas1saglanm 1~t:r.

Erk en Cumhuriyet Doneminde in§a edilen ve kentin sosyo-ekonomik hayat1na katk1da bulunan onem Ii yap1lardan birisi de Madran Palas't1r. Yap1 Aydin §ehir merkezindeki Hasan Efendi Mahallesi'nin, Kaz1m Karabekir Caddesi'nde bulunmaktad1r. Yunanlilan n Aydin'dan c;:ekilirken 91kard1g1 yang1nlann tahribat1 nedeniyle kentte baz1 yeni yap1la;;malara gidildigi goz ilnune ahrnrsa otel binas1nm 1922 sonras1nda in;;a edildigini du;;unmek gerekmektedir. Cephe duzenlemeleri, mimari tarzi, sOslemeleri bak1mmdan Aydm ve Ege Bolgesi'ndeki diger kentlerde yer alan Levanten tipi sivil mimarl1k ornekleri ile benzorlikler gostermesine de dayanarak eseri, 1922-1927 y1 llan arastna tarihlendirmok mumkundur. Madran Palas I. Ulusal Mimarl1k Donemi'nin ozelliklerini ta§1maktad1r. iki katli in§a edilen yap1ntn L ~eklindeki alt ka1mda toplam yedi adet dOkkan mevcuttur. Dikdortgen planl1 dukkanlardan dort tanesi bat1 cephesinde. Ov tanesi ise gOney cephesinde bulunur. Bat1 cephesindeki Ost kat giri$inin sagma ve sofuna yerle§tirilen dilkkanlar, konumlan itibanyla asimetrik planlidirlar. Binanin gOneydogu k1smindaki bir adet diikkan ile Ost kattaki iii;: oda, bir banyo ve teras 1940'11 y1llarda eklenmi$tir. Ost kat1n c;:ift kanatli demir kap1s1ndan gevilerek, demir korkuluklu merdivene ula$rhr. Merdivenin alt1ndaki bolilm depo §eklinde degerlendirilmi§tir. i<;: sofah plan tipinde in:;a edilen list katta 12 adet oda ile bir adet mutfak, bir adet tuvalet ve banyo bulunur. Ost katta bir adedi ball ve guney cephelerinin kesi$1igi k1s1mda, digerleri soz konusu cer helerin ortas1na denk golecck $Ckilde, alttan demir konsollarla desteklenen topl am uc;: adet balkon vardir. Kuzey-gOney dogrultusunda egim li bir alan Ozerinde yer alan, gOney ve bat1 yiinlerindeki sokaklara donOk cepheleri bufunan b inanin su basman k1s1mlan ta§ ve tugla; duvarlan tugla malzeme ile orQlm0$tOr. Ozeri Marsilya tipi kiremitlerle kaph kirma 9at1 ile Oiiiiliidur. Kiremitlerde 50, 52 gibi degi:;en numaralar ile an kabartmas1 ve Guichard Carvin & Co., Marseille Standre France yaz1lan okunrnaktadir.

Gayrimenkul ve Eski Eserler An1tlar YOksek Kurulunun 12.10.1978 gun ve A- 1034 say11i karar1 ile tescil edilen yap1. 1980'1i y1llann sonuna kadar otel olarak kullanilm 1§tir. Yapm1n birinci kat1nin restoran $eklinde kullani lmas1 i9in izmir II Numarah KOltUr ve Tabiat Varh klanni Koruma Kurulu fv!OdOrlOgune ba;;vurulmu~. ad1 ge9en kurulun izniyle gerekli degi§iklikler yap1lmt$ ve birinci kat kafe-rostoran-bar olarak yeniden dOzen lcnmi~ ti r. Yap1gOnOmOzde halen bu i~levi ni sOrdOrmektedir.

66

Poster 6zetleri

Docomomo·Tiirkiys, Uludaij Universitesi, Bursa, 26-27 Araltk 2008

,

-- -------- ·- -- ----. ···--

.ii--... :•·-

---

- ---

01- KAYSERi "GEZi MERKEZ ILKOKULU-1908" Ar$. Gor. F//iz SONMEZ Go/<!jen DoGAN E:ciyes Onlversitesi Mimarl1k Fakiiltesi Mimarltk 86/iimii Bir kamu yap1s1 olarak, 'Gezr Merkcz ilkokulu' yerellik baQlam1n·:la. morkezde yap1lan ok11llm m yP.rel c«grufyada nas1I yorum land1y1 Ozerine iyi bir omek te;ikil etmektedir.

Kayserl'nln Gesi ilc;:esinde, Guney Mahallosl. Guney Caddesi'nde 1908 tarihlnde iki kat11 ta~tan bir ilkokul 01arak in§a edilon yap1, 1944-45'11 yrllarda y1k1larak Milli Egitim Bal<anhgr'na ail blr lip proje ~erc;:evesinde yeniden in~a edilmi~tir. Yap1, lki kattr olup zominde if~okul. Ost katta ortaokul sm1flan ve be.Orum katta bulunan kOmOrffik!eriyfe b1rt1kte ·dikdortgen priLma· '?ekhnde yrgma yap1m slstemi ile in~a edilml~tir.

Yap1da, donemin kamu yap1lanndakr mimari yakla~rmin l<arakteristik Ozelliklerinden 1~levsellik ve yal1nl1k on planda tululmu~tur. Yapm1n iki giri§i vardir. Biri ilst kattaki ortaokul, digeri zamin kattaki tfk::>kul sin11fanna ula~1m1 saglamaktad1r. I~ mekanda Ost katla alt kah b1rbirine baglayan ilk yap!ld1g1 dtnemdO olan ama '$Uan o!mayan bir merdive n vard1r. Similar guney-kuzey dogrult1.1sunda yerle~llrilmi~ o!up, 1ar1<11 bOyiik!iiklerdedir. OOnemi itibariyl:) bOlgenin kanalwlsyon sistemi kurufmamr~ o lup anA l<ullenin d1~1nda, WC'ler okulun bah9esindo bulunmakt11d1r. Ayrrca okulla birlikte, ogretmenlerc ait lek k11th dOrt adet konul in$a edilml9tlr. 1945'1erden yakin tarihe kadar "okul" fonksiyon unu surduren yap1, Ogrencisi az olmas1 nedeniylo gOnlimuzde kullan ilmamaktadir.

BL yap1, Milli Egitim Bakanhg1'ndan her hangi bir Odenek almmadan, tamamen hall<in i§gOCO ve maddi olanaklan ile in§a ed1im1~tir. Gesi'de bu okulda okumu!1 halkm belirtt1gi iizere, 1944 y1hnda eski P-u arO<cn nahiye mOdOrii Ethem Bey'in Oncilfugiinee bu okul ya~tm:m1~ttr. Gesi, d6nemi i1ibariy1e att1 koyu (Nizo, Darsiyak, Evkere, Manc1sin, Voksel, lsb1din) bunyes nde banndiran buyuk bir nahiyedir.

G.es1 merkozde yap1lan bu okul, koylerine yOrOme mesafesindedir. Gesi, Kayseri merkeze uzak olmas1 ve o dllnern lerde ula~1111in araba ile sa~lanmas1ndakl gO((IOkler nedeniyle kondine ait ortaokuluna erken k11vu$mu~ bir nahiyedir. Aynca Cumhuriyet Dl\nemi'ndE Kayseri'doki ilk "ortaokul"a sahip okullardari biri oldugu sOylonmekted r Bfrlycsinde outundurdugu konuttarta, "kamu yaprs1 vo lo1man• manugin1 yerel cografyaya de ta~1yan bu okul, sadece kOtlcsel ozelliklcri ile d11gil, ma.ddi ve manavi olarak ka:k1da hulur up, ye1pllmas1n1 istoyen ve buna i~ guciiyte kat1lan lw lk1yla blflikto ele ~h nmahd1r. 8 6yfe,ikle modorn l.~in yerele davat1lari . "morlel" at1nrnas1 gerekon hir ~"Y g ih. do!iil, tnmd~ bu d"gi~inii, y•miliklari iclcyon hall<111 tam yla modernligi anlamaya ca11~m ak g11rekmektedir.

Anahtar Ketimeter: Okul mlmarhg1, yerellik. Ol'laokul, kamu yap1s1 \€ lojman.

Docomomo· Tiirk iye, U/udsg Oniversites/, 8 urtJs, 26·27 Aral1k 2008

Poster Ozetferl

67

68- SAHABiYE MAHALLESi'NDEN CEPHE DETAYLARI Af§. Gor. Flliz 50NMEZ 5ongiil iNAN Erciyes Univorsitesi Mimar/1k Fakiiltesi Mimar/1k 86/Dmii

Sahabiye Mahallesi Kayseri'nin onem li caddelerinden biri olan istasyon Caddesi'nin dogusunda yer alan bolgede kurulan ve "sosyal konut" d iye adlaodinlan evlerden oh;~mu~ 1950'1i y1 llarm ilnemli konut yorle~imlerinden biridir. Bu yerle9im, daha once yerinde bulunan avlulu, tek kath yap1lann istim lak1 sonucunda olup, in9as1 bittiginde arsa sahiplerine bu yeni konutlann verilmesi §eklinde olu$mU$tUr. Kayseri'li avlulu, tek kath evlerinden sonra "modern ev" olarak tanimlad1g1 bu yerle9imde bulunan konutlarla "yeni" imgesini art1k ev ya$ant1sm 1 da i9ine alacak §ekilde deneyimlemi$tir. Onceki ya$antllannda bulunan gusOlhanenin yerini banyonun almas1, tokananm yerini mutfak almas1 gibi mekansal degi$imleri de ongormektedir. Boton bu degi9im ve donu9ilmlere ek olarak oncesinde "goz• olarak adland1 nlan oda birimleri ve onlann d19anya a91lan dikdortgen pencerelerinin yerini Sahabiye Bloklan'nda ve mahalledeki d ig er ta rkll donemlerde yap1lan Cumhuriyet D6nemi konutlannda inceledigim izde, ccphedeki degi$imin inani lmaz zenginligi, Sahabiye Mahallesi'nin <;:ok katmanh yap1s1n 1 da ortaya koymaktadir. Kullanic1 zenginligi ve d6nemin yoni "mahallo" ya$anus1 ile her bak1mdan oldukga devingen bir 9en;eve <;izmektedir.

Bu <;ah9mada, Sahabiye Mahallesi'nin farkll zamanlarda in§a edilmi~ yap1lann1 n cephelerinde yap1lan ilgin<; detaylar anlat1lacakiir. Bu zenginlikleri ozneler istemekte ve yapt1rmaktad1r. Farkl 1 kullanicllan n bir araya gelip yeni bir mahalle ya;;ant1s1 6nermeleri, o zamana kadar yap1lagelen gelen·eksel ya§ant1lann1 adeta sorgular bir hal alm1§t1r. Boyle bir ya~anb ve mimari elbette baz1 <;e;;itlilikler ve zenginlikler ortaya koyacakt1 r. Bu mahallede farkh zamanlarda in§a edilen bu konutlarm cephelerine bakttg1m1z da. Sahabiye'nin d evingen yap1s1rnn sadece bigimsel zenginlikten ote bir ;;ey oldugunu gormekteyiz. Yani cephelerde yap1lan bu farkhllklan ve ilgin9 delaylan sadece "lorm. bi9im" kayg1s1 olarak okumamally1z. Bu c;e;;itlilikler, tam da buradaki deVingen ya$ant1y1 ve farkh oznelerin bir aradal 1klann1 ortaya koymaktadtr. Dolay1s1yla bu farkl1l1klan. bunun cephedeki yans1malan gibi gormekiokumak mumkundur. (;OnkO her 6zne istedigi gibi evini in$a attirir ve ya$ar. Bunu da yapm1n cephesinden, mobilyasma kad~r okumak mOmkOndur.

Sahahiye Mahallesi'nden verilocok bu c0phe detaylan; birer susleme elemarn ya da cop heyi hareketlendirmek i9in yap1lan suni dcncmeler degildir, on!ar bir donemin ya§ant1s1ndaki zengin likleri ortaya koymaktad 1r.

Anahtar Kelimeler: Konut, Sahabiye Mahallesi, cephe.

68

Poster Ozetleri

Docomomo·Tiirkiye, Uludag Universitesi, Bursa, 26·21 A ra/1k 2008

69- MURUVVET FINDIKOGLU EVi, KA YSERi AfB§. Gor. Filiz S6NMEZ

Erciyes Universilosi Mimar/1k Fakultesi Mimar/1k Bo/Omo ln:;;aat Milhendisl Mehmet Ozkec;:eci tarafmdan 1963 y1hnda tasarlanan "MurOwet Fmd1koglu" evl, MiirOwei hanim1n e~i Mehmet F1nd1koglu tarafmdan 1964 y1l1nda yaptmlm1~t1 r.

MOrOwet Fmd1k<>Olu evi, Sor900nO mahallesinde 8 numarah yap1d1r. BugOn Sahabiye Mahallesi'nde, Bovlar sokak'ta yer alan ev. iki katll otup betonarme yap1m Ai~tAmi IP. in$a cdilmi~tir. Ka~er?de 1960'11 y1llarda aile apartmani yap1m1 h1zlanm1$ olup, MOrOvvet Find1koglu evi bir aile apartmanidir. Mehmet Findikoglu kendisi ve iki oglu i9in Oy kalh tasarlatt1g1 apartman1, k1s1th maddi imkil.nlan yi.izOnden iki katli olarak in$a ettirmi$lir. Yap1da, o donemde Kayseri'de yayg n olan dokme mozaik, ta~ . tui)la, ah9ap ve cam gibi yap1 malzemeleri kullandm1~t1 r.

Muruvvet F1nd1koi)lu evi, Kayseri Cumhurlyet Donemi konut mimarbg1kapsam1nda lki sebepten dolay1 Onemlidir.

Binncisi, ·cumhuriyet'111 ideolojik c;:er9evesi ~inde, Cumhuriyet bireyi ideatize oditmi~ modem evlerde oturmahydo. Konut, Cumhuriyet bireyinin modemligini gOsterdigi yegane in$a a1an1yd1" gibi bak1$ ay1lar1 bugunon mimarlik tarihi yaz1n1nda problemli bir hal alm1$l1r. Ozneler evtorini istedikleri gibi yapt1nr ve kullan1rlar. Ev, onun bireyselliglni ya~ad1g1 en lyi c5zgilrl0k alanidir. Dolay1s1yla oznelerin fizyoloj ik ve psikolojik isleklerine gore olu$an evlerinin bu kadar homojen bir c;:ercevede anlat1iabilmesl mOmkOn gozukmomektedir. Cumhurlyet Donemi konut mlmarhgmda, homojen anlat1larm yerinl , OLnelerinde (kullan1c1, mimar, mOhendls, taseron v.b) katk1lanyla farkhhk ve cesitliliklerin oldu~u antat1iar almahdir. Farkh 6zneler, onlann evleri ve ev ~' yasan11tan Ozerine gelisen "ele$tirel bir modern ev· okumas1 yapmak ~in "MOrilvvet Find1koglu evf' lyi bir Omek 18$kil etmektedir. lkincisi, Mehmet Fmd1koglu, "modern bir birey" olarak, kendi Crettikfennin vo sahip olduklannm bilincinde otan iyi blr <lr$ivcidir. E$i adma yapt1rd1g1 evin , ad1m ad1 m olusum asamas1na ait resmi beige ve projeleri saklamas1, evini onemsomosi, ona sahip c1kmas1 donemi itibariyle oldukga modern blr tav1rd1r. Ashnda larkll kesimlerden, gollr ve egitim dOzeyi yliksek ·'>znelerin kendi konutlari ic;:in dahi, boyle bir ar~ivlome bilincinin henoz yayg 1nla$rnad1g1 Kaysc:iri'de, Mehmet F1nd1koglu'nun bu ozel tavn olduK9a dikkat ~ekicidir.

MurUvvot Ftnd1kajlu evinin bolgo, projc, lotogruf ve iclndc ya~ayan oznelerin deneyiniltni ill> anlaMmas1: evin ad1m ad1m mimar·i$Veren·isc;:i-belediye·kullamcliar ay1sindan gelisen Him Oretim sOrecinin belgelenmes1, yaptiran iiznenin ar~ivci tavn, Kaysen'de etc ahnan konut rnimar11gm1 yazma ve okumas1nin, farkh yonterde yeniden degerlendirilmesine de olanak saglanacaktir.

Anahlar Kelimeler: Konut, Cumhuriyet D0nemi, ar§ivlerne. modern tirey.

Docomomo-Tiirklye, Uluda{J Oniverslte&I, Bursa, 26·27 Antlrk 2008

Poster 6zet/eri

69

........

---.

70- KAYSERI KIZ OLGUNLA§MA ENSTiT0S0 BiNASI Al'§. Gor. Oz/em SUMENGEN Erciyes Oniversilcsi Mimart1k FakOltesi Mimarl1k Boluma Tiirk kadinmm egttim ve sosyal davalanm ele alarak kOttiir scviyesinin ve hayat ~artlann1n yuksetmesini saglayan Cumhuriyet relormlar1mn bir paryas1 olarak yurdun bircok yerinde ve Kayseri'do de K1z EnstttOleri acllm1§hr.

Kay~eri K1z Olgunlo.~mo. Enoti!OoO, Ko.yocri'nin Cumhunyot d6ncmi akc1 olarak tan1mlanan lstasyon Cadcesi uzerinde yer almaktad1r. 8 Ekim 1939'da hizmele ba§layan yap1, yanmdakl d'ger yaptlarla da mimari bir dil birligi olu~turmaktadir. Ana giri§in sagland1g1 anusal merdiven. devam1ndaki io mekan merdivenleri vo cephedeki yatay izler doneminin lasanm anlay1$1ni yans1tmaKtad1r. Oo~rusal bir plan ~emas1na sahip o!an yap1 bodrum art1 2 kallan olu§rnaktac1r. Donemin yeni uygulanmaya ba§lanan betonarme tu~1y1c1 sistem orneklerindenrJir. Yap1n 1n OzgOn i;.;levi gunumuzdo do devam elll~i icin, plan §emasmda ve cephe dOlonlnde ciddi bir do~l*lklik bulunmamaktadir.

70

Poster 6zefleri

Docomomo·TOrldye, Uluda{J Oniversitesi, Bursa, 26·27 Ara/1k 2008

71- VILLA Bi<;EN, BURSA A1'. Gar. B. Ece $AH{N Ar;;. Gar. Mirsy GOR Ar;;. Gor. H. Ozge TUMER

Uludag Oniversitesi Mimarl1k Bo/Oma 1953-1954 y1llan arasmda yap1m1 ger<;:ekle~lirilen Villa Bii;:en'in miman Aydin Boysan'dir. Bursa Qekirge Caddesi Ozerinde yer alan yap1 in~a edildiklen sonra konut i~levi ta~1m1~. sonras1nda 9e~itli kurum ve dernekler taraf1ndan kullan1lm1$lff ve halen binada bu !Or bir kullanim amac1na yonelik bir tao11at 9all$mas1 ger9okle$lirilmektedir. Villa Bi~en . i9 ve d1$ mekan organizasyonunda modem mimari izlorinin yogun ola rak g6ruld0g0, Bursa'da bu anlayi$1a tasarlanm 1$ ve uygulanrn1$ konut yaptlannm ilk Omeklerinden biri olarak 1an1mlanabilir. ln$a edildigi dOnemde, TUrkiye'de uretllemeyen bazt yapt malzomcleri yurtd1$mdan gotirtllerek, konutun ~8$ttli dotaylannda kullamlmt$1ir. Bina, Qekirge Caddesi Ozerinden 1Jak11d1gmda, ~un Y8$it iqerisinde yatay d1kd6rtgen bir prizma olarak alg1lan1rken, yan ve arka cephesi, farkh kotlarda biti$1er. geqirgen giri$ sacag1, bah9esi ve merdivenll giri$iyle daha hareketli bir goronom olu$1urmaktadir.

PoatÂŤ 6~Ueri

71

72- BARTIN ATATURK ILKOGRETiM OKULU Ha/Idun !jENKAL Istanbul Teknik Universitesi Mimar/1k 86/0mii

Bartrn'm ilk okullan ndan biri olan AtaHirk ilkogrelim Okulu, ogitim vo ogretime 1932 yil1nda "Asri Mektep (Qagda§ Okul)" ad1yla ba9lam19tir. Anla9ilacag1 Ozcro o zamanki ad1, donemin psikolojisini ve ana kayg1sin 1 dogrudan yans1tmaktad1r. Bunun yaninaa incolcndigi lakdirdo hizmet verdigi yap1 da ashnda o donemde i9inde bulunulan durumu ve "yap1yapma'' eylomine olan bak191 ozetler niteliktedir.

Ancak yapmrn tasarimc1s1 bilinmemektedir.

9ehir merkezine olduk9a yak1n olan Bartrn Atatork llkogretim Okulu, egirn li ve <;Ok geni~ bir arazide yer almaktad1r. Soz konusu arazide en tepe noktada konurnlanm19tir. Dolay1s1yla arazinin beiirsiz bir k1smrnda degil, geri kalar.1ni tanimlar bir k1sm1nda in9a edilmi9tir. :;>ematik olarak dOzgun dikdortgen diyebilecegimiz yap 1nm rasyonelliginin yam s1 ra, uzun kenannin bulundugu sokak dogrultusunda yerle§mi9 olmas1 da dikkat edilesidir. Yap1 nin buiundugu arazide iki tane duzlem olarak tanimlanabilecek alandan bahsedilebilir. Bunlardan daha yuksekte olanmm bit k1smrna yap1 otururken digeri geri kalan ye$il alanin m orta kotunda ye1 allr. Bll iki duzlomlo beraber, yap1nin ikinci kat1nda egimli araziye bakan ve ilk tasarland1g1 halinde )•er alan goni$ hol do kapall bir diizlem o!arak degerlendirilebilir. Bu 09 duzlem kesitten okundugunda, bir egitim yap:smda "a<;1k veya kapah geni:; alan kuliamm1" konusunda okuyucuya mesaj lar vorir niteliktedir. Anoak maalesef bu duzlemin yak1n bir ge9mi~lo kapat1lmas1yla, yap1 T urkiye'de erken curnhuriyet doneminde in(\a edilen bir 9ok yap1 gibi hatah bir miidahaleye maruz kalm1~hr. Bu hem ilkokulken ilkogretim okuluna donG§tQrQlrnesiyte hem de tam gOn egitim verilmeye ba$fanmas1yla ortaya 91kan derslik ihtiyacin1 gidermek amac1yla yapllm1$tir. Bu hacmin onemi, kapat1lmadan once, bir tarafmda bulunan sahnenin izlenebilecegi bir izleme alani olarak, k610 havalarda 6grencilerin toplanabilecegi veya oyun oynayabilecegi kapail bir aIan olarak, hafta sonIan ndaysa masa tenisi kursu gibi 9e9itli kurslann duzenlendigi alan olarak kullantlmas1ndan i!eri gelrnektedir. Yani ''<;ok ama9h kapah bir hacim" olarak gordOg O i~levier yerine art1k, duragan bir i$1ev gidermektedir. Yapm m hatah mOdahate edilmesi neden iyle ozelligini yitiren (liger elernani iso pencoreleridir. OriJinal pencereler maalesef yakm bir ge9mi9te PVC esas!I pencoreterle degi~lirilmi$\ir.

Yap1rnn sirkOlasyonun 9ozumlerinin de ba~an!1 oldugu irldia edi!ebilir. DO~ey sirklllasyor.un norod0 oldugu vo de sirk Oie eden kullanic1lann haroketi d1~andan iz!enebilir niteliktedk. Person0I ve ogretmenle icin ayri bir girig tasarlanm1§ olup, bu giri~ ayni zamanda acii durumlarda g1k1$ olarak da kullan1labilir halded ir. Yap1 bah9esinde sadoce t11valet ihtiyac1nin giderilebilecegi bir yap1y1 da banndirmaktadir. Aynca yak1n ge9m i$le bahcesine ana yap1dan kiicuk iki ka!li yeni bir yap1 da in(\a edilmistir.

72

Pos ter Ozetleri

Docomom o· TOrklye, Uludsg Oniversitesi, Bursa, 26·27 Araltk 2008

73- ANKARA'NIN DON0$0M SURECINDE IKI YAPI; MODA VE SOYSAL PASAJLARI Y Mfmar Baharak TAB/Bl Mimar Caren KA TfPoGLU

Orta Do{ju Teknlk Universitesi 1970"1i y11.aroa yaptlan Mexia ~111 ve Soysal Pas11ft, kem ve m1m111 K 61yeQinde, "1kllra'da habElrctlernden olan t:ina,ar aras .ndlt saytlabi,lfler. 1924 LOrcher plarnY1a konu1 alam olarak pla11lanan Yeni~ehir, 197011 ylllara gehnd1gonde trcan mfltke1 O!M Ulus'un rolunO ustlenmeye b11$l(lm1~tir lki yap1n1n gerek mima;klr1 Demlrta~ Kam~11 vs Rahmi Bediz'ln mimnn usluplann1n blr yans1mas1 olmas1 sc1Jeb1yfe. gerok done1111n mimarhk ak1m1rn.1 tcmsilctteri olmas1 &obebiyle, gerekso de kentin me<ans<li donti~Om sOracinde ta~1d1klan ilnemll 1ol nodoniyle donomin mlmru11k onlay1$1nin ~eniden yorumlanmas1nda onomh ro' oynamaktad1rlar. Yukancla ad1 g~on blnaiann DOCOMOMO_Tur~iye C<l'lsma Grnbu'nun "Turluye Mimaihg1nda Modcmizm1n Yerol ~·.,mien· konulu elkinlikieri kapsam;nda ouzenlenen. modem mrnarhk Omekle. inin belgelenmest vo kor.mmas1 ama~lr posle< sun~1an arasinda yer almas1 gerektiO• d~unu'mekled1r b~layan dogi~1min

Docomomo-Tiirl<iye, Uluo.(J Onivers/tul, Bursa, 26-2? Ars•11< 200I

Poster6~

73

74- BURSA - MERiNOS Y0NL0 DOKUMA FABRIKASI KOMPLEKSi Yrd. 009. Dr. Faruk TUNCER Yrd. Do9. Dr. Uzay YERGUN Ai'§. Gdr. Dr. Ebru OMA Y POLA T

A19. Gar. Banu (;ELEBIOGLU Y1Jd1z Teknik Universitesi Mimarl1k FakO/tesi Bursa Merinos Yunlu Dokuma Fabrikas1, 3 Haziran 1933 y11tnda yUrOrlOge konulan 2262 say1h Kanun ile bi<;imlendirilen Somcrbank vo bagh i~letmeleri kapsam1nda kurulm u9 olan entegre bir dokuma tesislerinden birisidir. Tcsisin ag1l1~1 2 9 ubat 1938 y1l1nda Mustafa Kemal AtatOrk tarafindan yap1lm 1~ ve i91etme Oretirne ba$lam1$t1r. Yirminci yOzy1lm ilk <;eyregine kadar d19 piyasalardan ithal edilen ve yOnlO piyasas1nda 9ok aranan bir OrOn olan Merinos yononden imal edilen kamgarn iplig ini iiretmek ve i91emek Ozere kurulmu$lur. Bu amagla 1929 }'llmda 2800 merinos koyunu ithal edilmi9 ve Karacabey Haras1'nda yeti§tirilrneye ba$lanm 1$hr. Bursa Merinos YOnlO Dokuma Fabrikas1 hizmete ag1ld1ginda 2 1.442 i99i ve 67 rnemur 9ali$an 1 olan bir i9letmeydi. Kurulu9unda 72.000 m lik bir alana yerle$en 2 fabrika zaman i9inde eklenen tesislerle bOyOrn09 ve 390.000 rn lik bir yerle$im alanina ula9m19llr. Fabrika oretim ve sevkiyat a9amalannda gereksinim duyacag1 ambalaj ve depolarnada kullanilan malzemeler gibi, !Om yan malzemeleri de kendi bunyesinde Oretecek donanima sahip bir yap1dayd1. Yukan da anilim ilk yapliarm d191ndaki yap1lar zaman i9inde, gereksinim duyulduk<;a fabrika kompleKsine eklenmi9lerd ir. 1943 ydmda kuma9 dokuma binasin1n yap1m1na ba~lanrn19 ve yap1 1944 y11tnda i~letmeye a91larak uretime ba9lam19llr. 1946 y1l1nda ise tosisin apre ihliyacm1kar~1layacak olan apre bolumu devreye sokulmu9tur. Tesisin hizmete ay1ld1gmda. 1938 y111nda yap1lan tum yap1lar ayni mirnari anlay19 i9inde, dilnemin modern mimarl1k anlay1~1 dogrultusunda tasarlanm 19, birbirleri ile uyumlu rnalzerne ve detaylara sahip yap1lardtr. Tesisin projeleri vo orelimi Alman HOCHTIEF firmas1 taral1ndan ger9ekle~tirilmi~tir. Daha sonra hizmete al1nan dokuma fabrikasmdaki aksam 1n bir k1sm 1 da ingiltere'de uretilmi$1ir. Enerj i Oreten tOrbinler ve aksam 1 Alman firrnalannca Oretilrni~tir. Kornple ksin torn ozgOn yapliart, bu yap1lann detaylan. gevre duvarlari, giri§ kap1lan ve benzer diger yap 1sal donat1lar aym modern tasan rn anlay1~1 ile ele a hnrn19 ve ozenle uretilmi§lerdir. Yap1 Bursa iyin sadece mimari a91dan degil ayn1zamanda sosyal ve ekonomik aytdan da onemli bir tesis olmu§, her donemde ozel giri§irncilerin ilgisini Bursa'ya 9ekrni9, Olkemizin tarimdan sanayiye ge9i9inde onernli rol oynayarak, kent ve yakm Qevresini tetikleyerelk b61gede yeni sanayi kurulu9lannin ag1lrnas1na oncOIOk yapmt§ltr. Cumhuriyetin ilk y1llanndan 1960'11 y1llara kadar fabrika sosyat tesisleri 6nemli toplant1. balo ve benzeri etkinliklerin burada duzenlenmesi ile kente sosyal ai;:1dan da katk1da bulunrnw~tur. TiJm bu ozellikleri goz ()nOne al1nd1g1nda , Bursa Merinos Fabrikas1 doneminin onemli 019ekt0ki rnimarhk, miihendislik ve sanayi yap1lanndan biri olarak , gGnOmOzde art1k bu boyutta bir tekstil tesisi yap1lmad1g1 da dQ~OnOIOrse, sanayi arkeolojisi kapsam1nda degerlendirilrnesi gereken , T Orkiye'nin onde gelen ilk tesislerinden biri olrnas1 ve korunrnaltd1r. Soz konusu tesisin, verilecek yeni fonksiyonla kentin sosyal ya9am 1na yeniden kazandm lmas1, birer kOltOr varl1g1 olan 6nem li yap1larin1n korunarak gele· cege aktanlmas1. ken! belleg i aytsmdan da dogru bir yakla$trn bi9im idir.

74

Poster 6zet/eri

Docomomo· Tiirkiye, Uludag Universitesi, Bursa, 26-27 Aral1k 2008

75- BURSA- VALi KONUTU (NUMUNE EVi) Af}. Gor. H. 6zge TUMER Af}. Gor. 8. Ece ~AHiN Af}. Gor. Mlray GUR Uludaj Oniversitesi Muhendislik Mima1!1k Fakliltesi Mimarl1k 86/Dmu

Bursa merkez Osmangaz.i ilcesi <;ekirge Caddesi'nde, Atatiirk Ko9kO MOzesi'nin bat1s1ndaki val! konutu, Vali H.l9can zamanmda, mimar Emln Onat tarafmdan Qizilen projeye gOro in9aallna 1945 y11!nda baยงlanm 19, 1946 y11!nda bitirilmi9tir. lkinci Ulusal Mimarhl< Ak1m1'ni n ozgun orneklerinden biri olan yap1, iki kathdir. Y1gma taยง olar::ik in$a odilmi:;; all katta giri~. giri9 holO, ana mutfak, hllrnetli bolOmleri ve scrvis alanlan yer almaktad1r. Ah$ap ta~1y1c1lar ile in9a edilmi9 birinci l<at1a iso. lOron sulon lari, yemek salonu, 9ah:;;ma ve ystak odalan ile servis mulfag1 bulunmaktadir. Bu katta salonlar aros 1ndaki orta alanda, dogal s1cak suyu olan bir havuz vard1r. e.nu g11niยง savaklan ve sa~ak alll sOslemeleri, al~โ ข pencereleri ve cumbalac1yla geleneksel Konut mimurisinden esintenmiยง goriintiisu yamnda ~levse1 ~ozOmleriyfe ~gda~ mimarhk anlayi$mm olanaklarini sunmas1 y0nunden de Ooem kazanir

OQcomomo-Tiirkfye, Uludsg Universitesl. Bursa. 26-27 Aml1k 2008

Poster 6zetleri

75

76- BERGAMA TUSAN MOTEL Yrd. 009. Dr. Zeynep TUNA ULTAV i:zmir Ekonomi Oniversitesi

Ai'§. Gor. Or. Gokfefir;ek SAVA~IR Ooku:z Ey/01 Oniversitesi

<;al1$manin nesnesi olan BERGAMA TUSAN MO I l:::L, lzm1r-~ergama·da lzmir·QanaKKale Karayolu Bergama yol ayn minda konumlanm1;;t1r. Yap1 sistemi betonarme olan yakla~1k 3000 m2 1lk 2 katll yap1, toplam 42 adet 21 m 21ik standart tipo!oj ide otel odas1, idari ve servis mekanlan ndan olU$maktadir. Yap1 proj elendirme anlaminda toplam ii9 a$amadan ge9mi~tir: 1961 y1!1nda Sadi Tugay (ITO, 1953) taraf1ndan 48 Ki~i ik bir otel olarak projelendirilmi~; 1972'de yine Sadi Tugay tarafmdan 36 Ki~ilik ilave blok tasarlanm 1$ ve son olarak 1973 y1lmda tadilat projcsi Oru<; f.lluratoglu (iDGSA, 1960) tarafindan ger9ekle§tirilmi$lir. ilk proje tarihinden bu yana iskan izni bulunmayan yap1, 1990'1ardan itibaren atll durumda olmakla beraber, 2000-2001 y1llar1 aras1nda k1sa bir sure otel i~levinin d1$1nda kullanilm1~tir.

2001 y1llndan gOnOm Oze degin kullanim d1~1 olan yap1ni n oldukca nitelikli oldugu d0$0niilen mimari dili, yapllan baz1mudahaleler sonucunda k1smen nitelik kayb1na u§rarn1$lir.

Bergama T USAN Motel, hem tasan rn-yap1m tarihi itibariyle bir don em in izlerini gu9IO bir ~ekilde ternsil etmekte, hem de bir konaklama yap 1s1 olarak tipolojisinin karakleristik imgesini ta~1rnaktad1r. Valin, gosteri9siz fakat nitelikli kOtlesi ve i9levsel plan §emas1yla modern bir dile sahip olan yap1nm, bu ozellikleriyte 20. YOzyrl'da dunya i;:apmda etkileri gozlenrni$ ve gozlenmeKte olan Uluslararasr Oslup'un Turkiye'do varolan pek QOk orneklerinden biri oldugu soylenebilir.

Bu Oslup <;er9ev~sinde rasyonel, prizmatik bir kOtle hareketine sahip olan ve kOtle haroketiyle yatayhgm vurgulmd1g1 )"ap1 , bir otcl binas1 ii;: in mOtevazi denilebilecek bir 61\(ege sahiptir. Ortogonal bir kompozisyona sahip olan plan $emas1 oldukQa standartt:r; bu, cepheye de !Om 91plakllg1y[a yansir.

Odalann d19avurumu sonucu tekrar eden cephe duzenin tekdCzeligi, cephe "susleme olemanlan" olarak "betonarrne gril'ter yoluyla km lmaktad ir. Balkonlar arac11tg yla yuzeyle r geri c;ekilerek cephede hareket elde edil11i9 ve servis hacimlerinin mekansal larkhhg1 da sagir yuze ylerle vurgulanm1$tir.

Yapm1n mimari dili ai;:1s1ndan bir diger ozellik ise yahnl1g1n ic;indeki delay ustal1g1d1r. Yap1nin en karakteristik elemanlan yap1ni n modernist dilini guglendiren "betonarme griller I sos biriketleri", kesme ta9 kapll sag1r duvarlar ve pergolall teras <;at1 olarak s1ralanabilir.

Yaprn1n modern rnimarhk c;erc;evesinde incelenmeye ve ar;;ivlenmeye deger bulunma nedeni. g09IO mimari kimligi ve bir donemi temsil ediyor olrnas1d1r. Tum bu nitelikleriyle, Bergama TUSAN MOTEL, TOrkiye'deki donemcle$1erine de releranslarla belgelenmesi ve degerlendirilmesi gereken bir yap1d1r.

Dolay1s1yla, bu 9al1~rna, yap1n rn yanm yOzyrla yakla§an omru suresince kendi i9inde gegirditji degi9im Ozerinden mimari, sosyolojik, okonomik, kOltOrel gibi farkh okumalar yapmay1 arna9lamaktad1r. Ha.la yerinde belgelenebitrn o olanag1 sunan yap1ya ait yaz1li ve sozto belgeler, uygulama ~izim leri ve mimarlanyla ilgili bilgilerin modern mimarllk miras1 anlammda belgelenrne degeri oldugu dO~OnOlmektedir.

76

Poster Ozelferi

Docomomo-Tiirkiye, U/udsg UniversUes i, B ursa, 26-27 Aral1k 2008

77- ESKI ORNEK OTELi Y. Mimar Gozde UL USA NS Sivas KiiltOr ve Tabiat Varl1klarm1 Korum<1 86/ge Kurulu Mildurlii(jii

Sivas, Merkez, Sularba§ 1 Mahallesinde yer alan. tapunun 14 pafla, 82 ada, 11 parselinde kayttll, nOlkiyeti Cuma Mehmet BAYAT ve mO~tereklerine ait "Eski Omek Oteli" Sivas KOltOr ve Tabiat Varhklarm1 Koruma Bolge Kurulu'nun 05/03i2008 tarih ve 787 say1h karari ile 2. grup yap1 olarak tescil Edilmi;>tir.

Sivas'ln iki bOyOk caddesinden biri olan AtatOrk Caddesi'nin HOHimet Meydam'na yakm olan en onemli kav§aklanndan birinde bulunan yap1 her iki taraf1nda bulunan sokaklara cephe verecek $0kilde Czerinde bulundugu yap1adas1mn ko~esinde konumland1nlm1~tir.

Egrisel olan ve adanin k6§esini olu;;turan cephesi ozerinde bulundugu kav9aga hakim olup, birinci ve ikinci katlarda iki yuvarlak kolonla ta;;1tdan e\jrisel balkonlar yer a maktadir. Yap1mn aym zamanda sokak Ozerinde bulunan diger iki cephesi e~ olup birinci ve ikinci katta yer alan iki adet a91k 91kma cephelerdeki tek harekettir. Zemin kat ve !eras kat cephesi yaJ1nm yeni kullanimlan sebebiyle <:ozgOn lOguno yitirmi9tir.

1940'11 y1llarda otel olarak in~a edilen yap1nm zemin kat1 nda resepsiyon ve lobi, birinci ve ikinci ~.allan nda da odalar, 9at1 kat1nda yap1nm yakla§1k yans1n1 kaplayan ~ama~irhane ve ononde buyuk9e bir teras yer almaktayd1. Gunumiize ozellikle plan1 olduk<;a degi~iklige ugrayarak gelebilen yap1, nirasvdannin fazla olmas1 dolay1s1yla zemin katta Oy adet dOkkan3 bolunmo~. diger katlara da ayn giri9 verilerek zemin kattan ayrilm1~t1r. Be tonarme ve kargir yap1m tekniginin bir arada kullamld1g1 yap1da, duvarlar 40 cm geni~liginde y1gma tugla ile in~a edilmi§, 009eme, d6$eme ta~1y1c1larr ve on cephedeki egrisel balkonu ta§1yan kolonlar betonarme olarak yap1lm1$hr. Normal katlarda kat yDksekligi 3,20 metre iken l emin katta yakla~1k 5,00 metre civanndadir. Yap1nin ilk sahibi olan Aksever ailesinin ya$11biroylori halen S1vas'ta o1urmakta olup !arihve ve ozgun durum konusunda bilgi almacakt1 r.

Docomomo-Tlirklye, U/udag Universitesi, Bursa, 26-27 Araltk 2008

Poster 6zetleri

77

78- TEVFIK SIRRI GOR LISESi - MERSIN Uzman Tiilin SELvi UNLU Mersin Onivorsltesi Akdeniz Kent Ara~tlfmalart Merl<1u1 Yrd. DoF. Dr. Tolga DNLO Morsin LJfllV9($1feS1 Mimarl1k FakiiftOSI ~ehirve 8(Jlge Planlama BCIUmO Yrd. DoF. Dr. Meltem Ut;AR Mersin Omversitesi Mtmarl1k FakO/tesl Mimarl1k BlJ/OmO Mersin, OO!)u Akdeniz'de. ondokuzunco yilzyll Osmanl1 modem1e~mes1 lie ortaya i;ti«ln ve dolay1s1yfa btr anlamda modemle~menin dO{lurdugu bir kentbr. Geleneksel Osmanll kentinden oe OO!)u Akdenil'deki pek c;ok hmun kentinden de land1la$arllk, kendine ozgQ b1r ken! dokusu VO demograftk yup1 lie varolan ~ehir, bu nedenle Cumhuriyot modernl~es1nin getirdlgl k uruM v11 yap11an oldukca h1zh bif;;undo kentsel ya~ama katabilmi; bir kenl olarak d1lcl<at cekmektedlr Mers1n, ondokuLuncu yOryllda. bir ticaret ve man kenti kimlig.ylo yaratt1g1 c;okim ~onucundo sahip oldugu kozmopolit nufus yap1s1 v e ticaret kOltiiru 1le ge9m~1on gclen kenUI ya~am blclmi ve modern kentsel dokusuna, Cumhuriyet dOneminde onernll yap1lar katm 19t1r. Bu sOrooto ~gi i;eklcl olan. Akdoniz k1y1sindaki bu llman kentln1n silOetlne uygun ot,.ak ve estetikto mimari oOolenn eklenml~ olmas1d1r Kenlln gei;m~ten gelen klmlik. doku ve m1man dthne uygun bu yap11ardan baz1lanna ~avu~mas1nin ardmda, Cumhunyet'in modomtte pr0Jes1ne lnanm o~ btr vahn1n etkisi gOrOlmekledor. Kente ilk olarak 1931 y11inda vali olarak atanan Tevflk S1rn GOr, 1konc1 kel 1943 y1hnda gorevo golmi9 ve kentte kopsam li blr yapola§ma laallyoti ba9latm19t1r.

Kentteki s02 konusu imar faahyetlen konusunda, otdukca rad1kal ve kararh davranan ve bu nedenle, g&ev yapt101 donem ve sonrasmda Morsinlilenn btr OO!Omilnun ovgOsOnil ahrl<en, b1r bOIOmOnOn ise olumsuz yllndeki el~hr1lori llo Kar91 kar~oya kalan Vali Tevfik S1rn GOr, donemin zor ekonomik kO$Ullanna ra~men, ~o{Ju qOnOmOzde de ayakta olan kenlin en OzgOn Cumhuriyot 0001•1m yapilunno in§a ottirni~lir.

Bu

btld1rintn konusu, yukaroda sOzo odilen yapolardan biri olarak, gOnilmCze kadar ula$ml$ ve halen yap1ld1g1 donemdeki i§lev1nl sOrdOron Tevfok S1rn GOr Lisesi'dir. Kentin, tanhi ve ticari mon<ez1nde bor eOilim yap1s1 olarak varl1~m1 sOrdOrmokte otan okul, ta~1d1~1 yerel unsurlarla Ozgun mimaris1 ve yap1m sureci ile Morsin'in kent ki:nh~one damgason1 vurmu9 yap1larclan b1rid1r.

1945-1946 o{jlhm--Ogret•m yotmda Mersontolefin yard1mlanyta ln9a edilen yapoya, 1957·58 egitim-oQretim yihnda goroks1nome yamt vermemes1 nedenlylo Maard Vekalet1 taratmdan onQ<; oda, iki bOyOK salon ve bir m0$1emilat eklenm~hr. Egitim·O!,irotim taaliyehnfl Mersin L1sesi adoyfa ba~layan vo 1964 y1l1nda Tevfik Sim Gilr Usesi ad1n1 alan, iki kath 18$ yap1nin k1rkbir dersha~e. dOrt laboratuvar, bll mOsamero ve konfera~s sulonu. b1r 1imnast1k satonu, on iclare odas1, tkt bOyQk deposu ve or ' < k1~1m salonu buh.1nmaKtad11. Okulu yaptiran ki$i vo kurulu§tann ao1an yaphrd1klaP son•flar ii.zcrlna yaz1lm1~tor.

Poster sunu§unda, daha Once herhangi bir c;ah$manon yap1lmad1g1 gOrulen sOl konusu binamn. OlgOn nltell!)•. mirrari Ozelliklerl ve yapom silrecine yar vor•le'ek, Morsin vo modorn m.mar1rk oc;1n onomll bir yap1n•n belgotonmesi hedellenmekted1r.

78

P0$1er 6zetleri

Docomomo-Tilrkiye, Uluda(I Onivers/tesl, Suru, 26-27 Ars/1k 2()()8

79- MALATYA GAZi iLKOGRETIM OKULU DorukVAN Erciyes Oniversitesi Mimarltk Fakiillesi Mimarltk 80/0mii Gazi llkOgretim Okulu Cumhuriyet Donemi ilk yap1orneklerindendir.

1909路1914 y1llan nda Askeri Sevkiyat Kogu~u olarak hizmet veren kesme ta~ temelli tok kalh kerpi9 bina 1914路1920 yillan aras1nda Mahalle Mektebl olarak hizmet vermi~. 1 921 de be~ y1lhk ilkokul binas1 olarak kull anilm1~t1r .

Cumhuriyet'in 10.y1lmda Mustafa Kamal Alaturk on y1lh k fa<1liyet1erin in dokOmUnO ve lespitini yapar, ~Oyle buyurur: "Milli Egitim i$1erindo mutlaka muzaffer olmak laz1md1r. Bir milletin hakiki kurtulu~u. ancak bu suretle olur." Bu am a9 dogrultusunda her ilde mimarisiyle diger okullardan farkh bir gOrunOmo sahip clan ornek oku llar av1lmas1 dlrektifini verir. Bu direktif Ozerine Malatya Miiii Egitim MOdOrlOgO bu binanm kerpi9ten olan bOIOmOnO y1kt1nr. Ayn1 temel Ozerine bir y!I kadar k1sa bir sure lqensinde bugun ki okul in~a edilir.1933-1 934 y1hnda egitim ve ogretime ay1lan okula Gazl Mustafa Kemare izafon Gazi llkokulu ad1 verilrr.

Ouvarfan ta~ ve tugla ile orOlm~; cephesi kesme la~ ile kaplanm1~ olan yap1 bodnum+2 kathd1r. 764 m21ik bir alana sahip olan simetrik planh bir yap1d1r. Kat hizalannda c ephe boyunca devam eden ta~ silmeler bulunmaktadir. Etralmda sovesi bulunan kemerti pencerelerde ah~ap kasalar kullanilm1~tir.

Kirma yat1 h 12 derslik6 okulda 800 ogrenciye ikill olarak egitim verilmektedir.

Yap11975 y1hnda koklO bir restorasyona tabi

tutul mu~tur.

O(l(;Olrlomo路Tiirl<iye, Uludag Onive rsltesl, Bursa, 26路27 Aral1k 2008

Poster Ozetlerl

79

80- ANADOLU KUL0B0 BiNASI, IZMIR CADDESi ANKARA (1968) EzgiYAVUZ 1965-1968 y11lan arasinda mimar Ertur Yencr tarahndan tasarlanan Anadolu KulObO Binas1, izmir Caddosi'nin Necatiboy Caddesi'ne dogru k1r1ld1g1 k0$e arsada yer almaktadir.

Oyeleri millotvekilleri, yilksok yarg 1organ Ian ba9kanlan vo bOrokratlardan olu9an kulOp 31 kas1m i 926 y1hnda kurulrnu~tur. DOnemin yeni sivil hayatin1 Orneklome ve sosyo-kOltOrel degGrleri bu ya$am1n i9ine katma du~Oncesi l1i1$1yan kulup, Oyeler arasmda dayan19ma ve birligi sa(jlayan bir <;at1 o lu$turmaktadir. Binanin bu resmi kimligi de tasanmdaki etkili faktorlerdendir va dOneminin brOtalisl yakla$1mlan aras1nda gOsterilmektedir. Hacimlerln d1$a ta$1larak ifade edildigi projede. cephe an!ay1$1 da gerek yap1 malzemelennin yerle$me bl<:imi gerekse pencere dOzeni ve der7 cizgi!eriyle dO~y 2 2 vvrgular 1cermektodir. Be~ normal kat (550 m ), l>ir zemin ka!I (600 m ) vo blr bodfum ka!lndan (820 2 m ) ol~an tasanm. ortada servis 9ekirdeklenni 1cermekte ve teme1 otarak 1k1 ana kOtleden olu$maktadir. KOtlelerclen biri toplanlt. ycmek, kokteyt ve biiy(ik oyun satonl11rtn1 i9er.rkon; digeri ofislen, k090k oyun alanlanm vo Ozel oda lan kapsamaktad1r. Zemin katta ise banka $Ubeleri i9in mekan ayn Im 1$, kuluple ilgili sorvis mekanlan olu$1Urulmu~ ve uygulamada ger9ekle~meyen bodrum kattaki 400 1<i9ilik tiyatro salonunlm giri9 bolumu tasar!anm1$l1r.

80

Poster Ozetleri

Docomomo-TOrkiye. Uludaยง Oniversltesl, Buru, 26-27 Araltk. 2C08

81-ADANA HALK EVi ve PARTi BiNASI Yrd. Do9. Dr. Mustafa YEGiN

9.0. Miih. Mim. Fak. Mima111k 86/iimil Erken Cumhuriyet Oonorni'nde ay1lan, gurur kaynag1 olarak gO'lilen halk evlerindondir. 1938 y11inda donemin gen9 Tork rnirnarlannin benimsedigi 'modernist' yakla~am1 ve rnekiln kurgusuyla Cumhuriyet tarihimizin onemli kilometre ta$1anndan biridir. in~asma ba~lanan;

A91i1~1nda bulunan donemin valisi Tevfik Hadi BAYSAL'm da vurgulad1g1 gibi millete birlik sevgisi veren, halk1n temiz duygu ve d0$0ncelerini yukselterek rejime baglayan bir saray olarak benimsenmi$tir.

1940'1arda hakim olan neo-klasik Qslubun elkisiyle binaya amtsal bir anlat1m verilmeye 9alt~ilm1~!ir.

Prizrnatik kOtlelerle ve kubik ifudelerle yap1 $0kilfendirilmi;;tir. Eina duzgun oranlara sahip biiyuk bir tiyatro salonu ile bu salonun giri~ fuayolori ile ili$kdendirilm1~ sergi holleri ve bliro hacimlerinden olu$maktaclir. Basamaklarla ula$1lan bir podyum Ozorine y0kseltilmi$ olan yap1nin ana giri$ini ve dar yar. yOzlerini tarifleyen ik.i kat yOksekligindeki kolonlarla olu$lurulmu$ modernist arkadlar, ayn1 zamancla yap1ya zonginlik katan elemanlardir. Yap1gOnOmQzde 'Adana BilyOk~ehir Belediyesi Tiyatro Salonu' olarak kullanilmakta olup 'Cukurova Devlet Senfoni Orkestras1'na da ev sahipligi yapmaktadrr.

Dowmomo-Tiirkiye, U/udaij Oniversitesi, Bursa, 26¡27 Ara/1k 2008

Poster 6zetleri

81

82- HATAY G0ND0Z SINEMASI: 'CINEMA-CASINO A ANTIOCHE' Yrd. Do9. Dr. Mustafa YE(;{N Ogr. Gor. Dr. Giilertan AKYUZLUER Y. Mimar Mehmet Pekcan 1$/K t;:ukurova Oniversitesi Muhendislik Mimar/1k FakOltesi Mi111arl1k Bo/Omo Hatay Iii Antakya il<;:esi Kanath Mahallesinde yer alan Rasim AdalJ tarafmdan 1935 y1hnda 'Cinema· Casino A Antioche' olarak in9a ettirilen yap1; farkh donemlerde mOdahafeler gorerek gonumuze kadar ula9m1;;tir. 1935 y1hnda 'Leon BENJUDA'ya 9iz.dirifen yap1 Olkemizdeki erl<en donem yabanc1 mimarlann uygulamalarma da bir ornektir.

Bi<;:imi kadar, yap1m teknigi ve Oslubu ile de modernle9me sOre~inin beige ve kentteki onemli bir eseridir. Ana mekan ofarak dOzenlenen bOyuk salon ve fuayelerin farkli geometrilorde tanimlanrr.19 olan hacimlor ilo bir araya getirilerek kurgulanmas1. balkon ve sahne arkas1 9ozOmleri yapiy1 9agda§lanndan ayirmaktadir.

Binanm bat1 cephesi, AtatUrk Caddesi Ozerindedir. Ana salonun goneyinde yer, fuayc ve a91k teras alani yer a lmaktad1r. Binanin genel karakterini ~e uslubunu yans1tan dairesel formlu ve yer yer ta~ sQtuncelerle tammlanm 19 olan <;okgen mekanlar ana salonun ve KOtlenin tamamlay1c1s1 ve en onemli parcas1 olarak dikkat <;eker. Yap1, gOnumOzde zaman zaman gosteri ve toplant1 ama<;h kullan 1lmaktadir.

82

Poster Ozetler/

Docomomo· Tiirkiye, Ulu:ta(J Oniversitesi, Bursa, 26·27 Arsltk 2008

83- DiVRiGi CUREK MADEN i~LETM ELERi YERLE~KESi Demet YILMAZ Erciyes Universitesi Mimarl1k Fakultesi Mimarl1k 86/iimii

Sivas Divrigi dem ir madenleri milattan once ba$1amak ULere gunumuze kadar 9e9itli §ekillerde i>;lenerek kullarnlm1§t1r. GOnOmiizdeki kullanim1 Cumhuriyel diineminde §ekillenmi§tir. Cumhuriyet d6neminden sonra 1935 y1hnda kurulan Maden Teknik Arama Ensti10sG taraf1ndan yap1 lan sondajlarda 1937 y11inda Divrigi'de demir rezervleri tespil edilmi;;tir. Baz1 sanayi tesis ve fabrikalar kurulurken hem Ulkenin hem de o bolgenin ekonomisine katk1 saglayacag 1 gibi yine o bolgenin i~sizligini gidermek i~indir.

Oivrigi'deki demir cevherlerinin zenginligi goriilmu§ ve 19 may1s 1938 y1l1nda ~tibank taraftndan i§letmeye a91lm19tir. Daha once kayac1k koyunde iken daha sonra COrek'te faaliyete devam etmi$tir.

COrek'te i~le1meyle birlikte lojman ve sosyal tesis yerle9kesi yap1lm1$ vo kullanima aq1lm1§!1r. Buradaki yap 1grubu Alman mimarlar turahndan yap1ld1g1siiylenmektedir. Erken Cumhuriyet donem i yap1 grubu niteligi ta§1yan bu yorlO$im b61gesindeki yap1lar o donemde nadir giirOlen betonarme ile yapilml$11r.

Fabrikan1n getirdigi avantajla bu bolgede kurulan onemli bir yerle§im alanichr.

Yap1lar yamaca lineer olarak yerle~tirilmi§tir. Fabrikaya ait lojman olarak d09QnOlen konutlar tek katll ve bodrum+2 kat :>eklindedir. Konutlar d1~1nda ilgede ve yak1n bolgede bulunmayan tcsislerin burada kurulmas1 dikkati gekmektedir. Sinema salonu,tenis ve diger spor alanlan,yOzme havuzu bulunmaktad1r. Aynca ilk6gretim,lise gibi egitim yapllanni da bOnyesinde bannd1rmak tad1r. Divrigi'den ve yak1n 9evreden ogrenciler buraya gelmektedirler. Egitim ve sagilk hizmetlerinin de verildigi geni§ kapsamli bir hastane de bulunmaktad1r. Market,manav gibi o i9lev i9in dQ9GnGlmO§ yap1lann ,y6netim i9in ayn bir yap1nm,dini yapm1n bir arada dO~OnOlmli$ olrnas1 yerle§im alaninin d1;;an ya bag1mllllgin1n 9ok az ve kendi ihtiya9lanm kar91lar nitelik1e olmas1 6nemli bir ozelligidir. Bu alana giri§te guvenlik birimin bulunmas1kontrollObir yer oldugunun gostergesittir.

COrek'teki bu i$10tmo mcrkezi Divrigi Selavattepesi'nde yap1lan yeni yerine ta9 1nd1ktan sonra Clirek ve b\iraya yakm koylorin okonomik yiinden olumsuz yiinden etkilenmi§tir.da.ha sonraki y1llarda 67.elle~tirmeye gidildikten sonra eski canl! hgm1kaybeimi~tir.yakla§tk olarak 5·6 y11 kadar once Curek'te bulu~an bu yerle9ke bo9att1lm1~ ve yok olmaya yuz tutmu§tur. Tam amen y1k1lmas1 dO§OnOlen bu Cumhuriyet Diinemi modern yap1 niteliklerini g6steren yap1 grubu Sivas Koruma Kurulu taral 1ndan 2007 y1 hnda tescillenerek m imari miras olarak ileriye ta9mmas1 planlanm 1911 r.

Docomomo-Tiirkiye, Uludag Oniversitesi, Bursa, 26-27 Aral!k 2008

Poster Ozetleri

83

84- BURSA CEMAL NADIR CADDESiNDE TC MERKEZ BANKASI Y. Mlm11r 6gr. Gar. (:igd11m YUCEL U/uda(j Universitesi MOhendsslik Mimarl1k Fakiiltesi Mimarl1k 86/iimO Yap1mn KOnyesi; Tasanm Ekibi: $evki Vanh - Ersen Gomleks zogtu Mimarlik Ofisi: $evki Vanh Mimarl1k Ltd. i"?veren: T.C. Merkez Bankasi Adres: Bursa Pro,e Tanhi: 1965 Yap1m Tanhi: 1965 Proje Tipi.

Banka Yap1m TOrO: Betonarme OdOllori: Ulusal Mimarhk Octulleri, Yap1 Dali - Ba9an OdiilO. (1988) $ehrekOstu Mahallosl Carnal Nadir Caddesi 6031 ada 7 nolu parselde bulunan TC Morkez Bankasi ve Lojmani B11as1, 1965 10 yari9ma ile yap11m19 bor kamu - konut yap1s1d1r.

Banka vo lojman gib1 1i\1 farkll kullan1~10. ayn1 yap1da bul1J¥11aS1 progrruntanm1~llr. Evlenn banKaya ait olmas1, banka mekanm1 tasanmda iincehkli k1lm1911r Alt kaUarda. bankac1h!)1n kuralc1 ya$am1, banka holOnden ba9layarak 1omol karartarda egemon hale gelm1~t1r.

Arsa bltl~1k dU7en ~eri~1ndodir vo ana cadde ballda yer almaktadir. Bursn'mn kent profilln1n arkada olmas1 nodeniyle, evlorrn gOndOZ biilOmleri arka cepheye ahnm1sllr. On cepheye galen yatak odalan, Akden1l mlmansine Ozga teraslardan dolay11 1s1k a!ma~ta. ba. gO~den korunmakta. banka kat1yla da bu yOntomle bir Ulla~a sa!)lanmaktadir Taras kallnda, sosya' tos•slor bOyGk b<r savak alllnda serbest dOzon ~orisrndedir. Cophode, Ost katlardakl kapahhk, all banka katlannm bOyOk a~1kh~1yfo b1r1e9erok, ana lonkslyonu gOylondlren bir farkhhk olusturmakta kald11rm1 Orton arkat bu yaklas1m1desleklemekted1r.

Yap., dor1nl1!)1 olan par~alarin tekrariyla olusmu~ bu par~lar Ozel bir rrtm de dCuenlenerek. tasanmin ana d·h kurgu1anm1st•r. Cephedekl bo~lukfar. Clernl kler. ~r.co boyut df!Oerlerin1 gilglcnd1rmekted1r T11~1yic1lur. l(:er'de ve d1~ar1da brat belon, duvartar bPyaz s1va ve dogrrunalar a.ominyumdur. Galenn111 merdivan Korkuluklur1 vo tavan kaplamas1 oh~p!ir ~emuler c;oguntukla ta~t1r. Yap1 07g0n bir Akdenillidir. Kolon yinolomolCriyle kurulan ritm, dotuluk ve bo~luklarto olu~an armoni, do11n gOlgeler, tasarima g~ vermektedir.

Tasanmin d6l1 teme11, fark11 1~levler.n ayn1 mgede toplanmas1, arsan1n kav1sh ic;indo yer almas1. on cephenin batiya. arka cepnen.n ise Bursa ya bakmas1d1r.

84

Poster Ozst/erl

vo bklk b: yap1 dJ1eni

Docomomo-Tiirkiye, Uludag Onlversltesi. Bursa, 26-27 Af8/rk 2008

85- KAYSERi DEVLET (~EHIR) HASTANESi Seven YUCEL Dell1el hastanesi, Kayseri tren istasyonunu kent meydamna baglayan ana akstanndan biri otan lstasyon caddesinde yer almaktadir.1937 y1hnda temeli ahlarak in~aatma ba$lanm1$hr.Betonarme sislemle h1$a edilen yapmm 1939 tarih1nde c;a11s1 ve s1vas1 tamamlanarak hizmete acllm1$hr.

Kayserl'nln sagllk sektoriindeki en onemli ad1mla11ndan biri olan hastane, yakm 9evr&deki yerle$im blrimlerlne de hizmet vermektedir. Cumhuriyet DOneminde uretilen devlet hastanesi lip projelerinden biri olan yap1 dOnemin tasan m yakla~1m 1ni sergllemektedir. Orijinalinde giri~ bolOmO ve iki yaninda slmetrik olarak konumland1nlan yalay iki kanattan olu$an yapm1n arka taraf1na g(lnOmOzde yeni birimler eklenmi$1ir. Devlet hastanesi kOlle blclmlenmosi ile yol boyunca yatay bir etkl b1rakmakta olup ritmik pencere dOzeni, sa9ak silmeleri ve pencere sOveleri ile donemin karakteristik ozelliklerini yons1tmaktad1r. 8odrum art1 2 kat olarak yap1land1ri lan devlet hastanesi dogrusal bir plan semasma sahlptir.

Docomomo-Tiirklye, U/udag Onivorsitesl, Bursa, 26¡27 Araltk 2008

Poster 6zet/eri

85

86- SUAT ERDENIZ KONUTU Yrd. Dot;. Dr. Giilnur BALLiCE Mimar

: Sual Erdeniz

Yap1m Tarihi : 1950'1er Adres

: 142 Sokak No: 1o KoprO/l1mir

Tiirkiye genelinde 1940-1950 y1llan aras1nda daha ~ok kamu yap1lannda izleri gcrOlen lkinci Ulusal Mimarhk ak1mmm etkisi lzmir'de yok gibidir. SJ ak1mm iZlorini ta91yan nadir Orneklorden biri Olan Suat C:rdeniz'in kendi igin 1asarfay1p in9a ettilji bu evde lkincl Ulusal Mimarflk ak1m1mn ozelliklori bilin~i olarak kullanilm1~hr. Goni~ sa<;aklar, cumbay1 ammsatan c1kmalar, giri~ cephesinde kullamlan do~al ta9 duvar . ye!}il ah;;ap kepenkler. pencero aralannda ku11an1lan tugla malzeme ulusalc1bir mlmari tc.vir sergilemoKtedir. G iri$ kap1s1 ic;;eri 9ekllorek ¡Jurgulanm1~ ve giri;;te mermor kapll 4 basamakh bir merdiven olu9turulmu$fur. Binamn ulusalc1 6zellik!erinin yan1s1ra modernist bir mimarhk dill de vard1r.

Egimdon dolay1 o!u~turulan bodrum katin far~h bir malzeme ile kaplanmas1 ile olu~turulan kontrast. binada sllmelerte olu~turulan yatay hatlarin daha da vurgulanmasin1 sa!}lamaktad1r. Arka cephe balkonlannda yan yana d0r110 $ertt bi<;imlnde kullamtan dikdOrlgen kes1:1i kolonlar. diizgJn geometrik bi9imlorln simetrik bir dOzen ii;:inde kullan1m1, ritmik olarak devam eden beyaz bordurlerle 9er9ovelenmi;; dikdOrtgen pencere kurgusu Cumhuriyet sonras1geli~en modern konut mimarisinin belli ba$11 <lzellikleri arasmda yor almaktadir. Tum cephelerde asmetrik bir duzen olU$lurulmu~:ur.

Balkonlar, pencere denizliklori, sitmeler ile olL~turulan yatayl1k etkisi, dikeydeki kolon dâ&#x20AC;˘z1s1. balkonlar igin olu$1urulan bo$1uklar ve cumbaya glinderne yapan c1kma ile dengelenmâ&#x20AC;˘$l1r.

86

Poster Ozetleri

Docomomo-Tiirkiys, Uludag Oniversltesi, Bursa, 26-27 Araltk 2()()8

-H...

KATILIMCILARIN iLETi~i M BiLGiLERi Ku rum

E-tnail

i~ Telelonu

°"9· Dr

Ok:::le Oiiivets1.esi t.~uh. ti.41m. Fa.kUltosl. li,'lrnar1 k BO DmU, Resrorasf'(>rl

nosc-a1 ~11c4tgmnll.oom

0 412 2468003· 3563

Vrd. DOQ. Dr.

Oicle Orriversftesi f!.'lOh. Mim. F.ok..J 1esi, t...umar'ik BOhJmO. Restorasyon

ml,all'e #dlol&.e<lu Ir

0 412 24B8001· 3!;46

~

Soyad

unvan

I

Bohar

.A.oar

Voks.34< MlnoAr

1

Nesliha-i

Dalklily

Vrd.

I

Mera!

Hollfeo91u

Ana'!:>iliMdah Ana~il imdah

2

Funda Kurak

A\:!CI

KTO Minoarhk Fak\lllesi

furtdakurak!lcicl @hotrna.11.COO)

(462} 3773631

2

Aylin

;\ras

KTO Mill'arhk FakOllesi

aylin.era&@hotmafl.co1n

(462i 3772629

3

Tuba

Akar

O:ta Oc{lu Teknik Oniversltesl lv111n.-rl1k 8¢10n10 Restorasyon Y.LProgra1n1

tuba@nietu edu.lr

0 3 12 210 62 32

4

HOmoyra Birol

Akkurt

Vr<I. DoQ. Dr.

Ookuz E}'liil Onivcrsitooi, mimor11k rak1Jltft~I Mlrnarhk BOhJmG. Aestorasyon Anaoilirn Dall

.numQyro.Ak"u1t®deu.edu.tr

0.232.4 128458

5

H.ii.1·al1Ul

Afpask'\11

Af4, GO<.

Dokuz Eyliil Universitesi Mimori1k F3!<0'tool Mlmt1rl1k BOIU<nu

ibrahim.alpas'anftdeu.M1J.lt

0(232) 412 83 91 0(232~

02324'28452

5

G6kce;i<•~

S."l'Va~lf

Af4 GO<. Dr.

Ookuz E;1UI Onivers~.esl Mkn•rl•k ~a<<)l..f M 1marl1k 661irnii

gotco.;fcol< savasir@dcu.ew.tr

7

Ozlem

A~tan

Vrd . ~.Do .

Ookuz EylW Onwrsitcsi Minar11k ri)<\Vt!ii'SI Mmad1< BOIUmUi izmir

oZlcm.Ariunctdeu.sdu.lr

9

B.nclt

"-Sli$l<""""'

Or. Ogrerkn Gb<<Mlsl

Erciyes Uniwl<sJt>sl M.r1'1rt11< FakC'Alls Mfm1utk B6!Unu 3S039 Kays«i

bJ13kaOe~.eru 11

=

10

£1d6...:em

Aydin

Or. Oj)retlm GOrevflsl

Gl)b:te Yj-<Sek leknolc;1 EnstitOsU Mimar;1 k FakU"lesi t.4marl1k B61Urnti

o>lemoraf@gyic.oduu

262 605 •6 15

10

Re~·han

i;:omlok9iel)lu

II

6 2IA1n K6{)1\ilu

6a9~1 lCI

Or. Ogrotlm GOrevllsl

Ul1:daQ Onivarsitesi Bursa

okoprulu I· t uludag.edu.lr

2942 141

11 Bilal

Ba9banc1

Ogrotlm GOrovllsl

Ulud~§ Ooiversili:!'Si Bur8'1

1ntJrlal @1,1'udeig.odu.tr

2042',41

12 Nuray

Bayrnkto.r

Vrd.

Gail Uni•:Arsi~esi MOhendislik· Mlmarl!k Fo.kUttoGI $Gh1r ve S.619a Pla.nlarnfl BOI JmO

ttnu•ay~g~zl .cdu .tr

2~:~1

~yh~r1

'(l(f rlo\; Or

SlHeyman Oemlrcl Onivors:tesi P.11.ihenci.~llk P.1l•narhk FakUltesi Mimarhk B61lrniJ

gbeyhenft 011'11Jll,"Ofll

0.2462•111312

Ce)1anl1

OOTiJ ldimarllk Tarlhl ilolllora Prugram1

,cey·ar~IU""°a.ccm

S<1nn""8kk:i0""81.oom

10

$ .Gillin

16 Zeynep

D~.

Or.

Ca<~

DOTO Mina~·· FalWltesi Mima~1k Bol!inu R11$1ofasyoo Program•

17 Hila! Tu!jba

6rmecioO'u

ODTU 1.1.martrk Fakiiltosi Mima~1k f3ll1Cmj

hh9>30gnal.com

18 Emi'le

Dagtol<'.n

Olde Onhre<sitesi Moll Mim. Fa~Oltcsl. Mlnarl1k BOl.:m:i, Restorasyon

eda.g~O'(irOddo.odu.tr

17

Sem-.i'l

Dr. OOrotim GOrov!lsl

Anob~imdai

412 84 50

437 •901 . 35 204

7.1. 00.'370 1

0.-< 12 2£S30()1..:JGl.9

Pos1e1

soyad

Unvan

Ku rum

E~mail

1, Telefonu

18 Ha-..va

Ozy1lmaz

Arf. Gor. Or.

Olelo Unlvors.1osl Muh. Mwn. FakUl'es1, Mi'l'.arhk B61umD, Restorasyon Aiabillm(je,l!

havvaozy@ddo.odu.tr

0.412..248800 1-3573

18 GOtin P.

O§uz

Aro. 06<.

o:c1e On ver•h9!ll Mch. Mm. FokO!tos\ Mmarlrk B(ijtimii. Rcstorasyon AMMrrdQlr

~psya5'i@diole edu tr

0 412 2488403-3565

22 Ozg(jr

Oomil<e.n

t<Atndena Teim'iC UnWorsitosi. Mirr.ar11k. BOKinU

~zgurhasanoebiOholmai.wTI

Do1<u1 EytrA OnMl<sl1esr

iknur.turksovcn#dcu.odu.lt

'1284~3

OOl<oz EytOI U"lvefsiles•

dM.2.dokgozOdou.odu.11

023241284 94

OOl<uz EytOI Unfvefsiles1

f.haclaroboyogklOdou.odu.11

Orta OoOu Teknlk Uni""rdosi Minorlrk Fakuttosi t.'lmar1rk B61lrnti (lJcl<Ul<a O(ire'IC>sl)

selendurai<Ogmail com

••

Ad

Hasar-it:ebi

23 ilii:n.11 Tii"ksevan

°"!):••><•f

Yid.~

2•

llokgilz

"'·Minar

Oerrz

24 Fertat

Hacoalbay<l9fu Y. Mirr\:tr

25 Sele<>

OU'l!k

2fi

Hikmet

27 Yas.arnin 27

r...liray

Y. Minar

Ercilyes Cffllverslt&St, Mimarl1k FakU!tesi, t>.1imarl k 861.0mU

hil<metetde~@gmalt.com

Ar,. 061.

Uludag Un1versl1esi Bunia

erbll. yasernln C gm~ •I.com

0 224 294214-0

GOr

Atf. G6r.

UludBO Onivorsi1osi Butsa

mlraygur@yahoo.com

0 224 2942 145

zsperker@ult>dag.'Kfu.tr

0 224 2942145

oermDn@cu.cdu.tr

0322 338 00 84·2913

E!dei<

Porker

Ar,. G6r.

On\1'

E:«r.A.rl

Yrd.

/\. SOzUCo{jru

M!rtli'H

28

Ay'ia

023241284 94 • ().224·234 46 18

Erbii

27 Z. Se·1gan 28

Or

~.Or.

Uludng Onlvon1l1osl Bursa

(':.0. f•,1(ihendislk M:marhk

FakOlt~i ~Jlirn1:1rl k BQ 0rfl0

c.U. f!'Qn Qll,mlari Cn:HitUsO Miln~u11k ABO YClksck Usans Ogrencisi

ayc.:t07udoun 1®tl()lfn:i11.enm

29 Erut(:!

Em~lu

Ercl~1es Onlve1$llesl , Mi1na1hk FtlkOlh~sl, Mi1na1hk B()lflnlO

emrcroglu6 1® hotmall oom

:m

GU!!G'i<

Ga1i LJ!llV91'ail9Si MOh&ndi::;hk Nl un<.llll'i< FakOltoo! Mimarl!k BOfOmU

gulte~ @gaz i. el.lu. 1r

o.a1~ .23 11400 -2654

Olrnez 32 H. Ozge

Or. Ogrolim Goravllsl

TCrnei

Ar~.

Gar.

UludaQ Unlversilasl Bt11sa

czgeturne1@yahoo.corn

0 2.24 29d2 14 5

32 B. Ece

$ahin

Ar~. GOr.

U ud<l~ Univort ltosl Bursa

easatekin@yahoo.com

0 224 2942 145

Yrd. Doc. Dr.

Bllkent Onivorsitosi, Sanat Tasanrn vc r.•1 rnarhk Fakliltesi

mogurel ®bilkcnt.odu.tr

ITU Rco1erao)'On Doktora Ogrencisr

c11<an\<ambek@gma1Lcorn

Medi ha

33 Melte1n

Gi.iral

34 Pinar MinA

Hac1nlbcyoQlu

37 Erkan

KaTbek

33 Fi!;en

Karam an

Yrd Dot;. Dr.

Ye<UtAp8 Unlv&rs tesl GUzel Sanatlar FakD.tcsi le ~.'1imarllk BOIOmU

figenka1•manft9"'1nll.com

0215 578 08 59·1859

39 Rar-a

KRr.:tSO/AO

Or. 60ro1<m G6rcv1isl

Aia::i'Olu Univers.teisi ~~l'lflafhlil. B610n10

rkarasozcn@anadolu.odu.tr

0222.:m 3550-665U

40

r..~4gan

Karatosun

Yrd . OQ\;. 0 1.

Doktu Eytl~I OnlversJtesi, Mimar11k FakfJltcsi

rnt;jgbln.bahtryi:l(ftd1H1.Adu.1r

0 232 ~ 1284 57

40

Rengrn

~el'\iel

Yrd.~.Or.

Dc<UZ E-ytl Un1vcrsltesi. Minarhk Fao(.011esi

rongin.zongo/Odcu.cdu.tr

0 232 4'284~:>

...... ., Na

Ad

Soyad

Unvan

Ku rum

E"1Tlail

1$ Telefonu

~1

Hale

Kczlu

Ar~ .

l:ici:t'tt!S Un1versi1ooi , ~.iima(kk FakUlttisi. 1..~1m11rl k OOlijrr1U

l'Al&kozlu@ gmail.corn

352 437 r1ff 0 1 ! 35251

F. N1x~ en

Kul

Y. Mi1nat

oorO t.~1mtvl1k BOl!jm(i Reslorctsyon ,.. ro~ram1 Onkfora Ojr~ocisi

n1..rst:tnku!@yahoo.com

Mo:o

<'i~·e•un GOre-J.isl

Ya~ar Unl\.ors!le!>i t9 l1.1 ; irnarl1k BOIOmU

tlcoskuroglu@gmail.corn

•3 Hande

Gor.

023211 1152 7;1

M1.;tlu

Y. rAimar

Mirnarhk Tarini Ooktora Progr2r,11, Orted<>gu Tcknil( OnNEHSi!esi

021emrnu1u@gmaU.ccm

45 Mera!

Nal<;ak•n

Prof. Or.

Anadolu Onlve·s~esi Giizel Sanat.ar Fak(11tesl ~ M marlll< Bolunu

rmalca.<an@grn.•l.<:Om

49 llk.ayMO¥t

Oz4on•

~·°'·

KTO Mlm411k Fal<ul!asi

ll<ayozdem'r6 t@hoimai:.com

49 $Ebnem

El1At C>1e<

Anl<a!A Ba,.1i<M1k Bakanlogo

9ellnema'C@hotnail.com

Prof. Dr.

Tflt~ya OnWersttcsi. t~Uhencts.lk-Mlrnar1k FakU!tosi

\'Cylso20:.k@91na'I com

02M.2?€1217 i 2308·1021

52 i kor Fotih

6zothon

Yrd.

Do~.

T.C. ri.1~11ppe Universitesi Mimarl+ k F.ok11l1esi Mimarl1k BOIU:mU

l'ozorhon®gmAitoo1n

02 1 6 l\2ti1050/1703

b3 Glilt.t

bzothon

Ar~.

Gor.

T.C. ~.1cllepA Universittisi Mimart1k FnkUll8il l tvllrnarhk BOIUmU

kgu iz®hot11ai1.co1n

6261050· 1!0!)

~·

so

021ia.m

!Voyis

Dr.

~E23n2640

bzooy

Yrd. Do~. Dr.

Ya:)ar Onl1.t1rs!t9~i ~.~~·,h~ndislik Mirnarhk FokUl:~~I. Min1art1k BOllimU

rnal ike.ozso~rg ya sar.a<fu.tr

!i5 Ay§cn

9AIA1""01'hlfk

Yid. Do;:. Dr.

Esk•Jtih!r Osmangazi On. t..1Uh. Mnn. f'tt.k. ~.11marl1k 061Um:1

:i

55 ~>l•k

<;:ak.'nak

Es\c.tso~r o.vnanoazi Un. Fen Bil. Ens. tA ma1lii< Ana Bit"m 0:!!1

ntsafa.<cakmak@vahoo.C(.)1'11

58 0.-gii

Poll!ll

Y. Mimar

OOTU Mlmo~rk Tarini Dokitua Ogrencioi

~eclOgmtul.oom

:>3 t 2 t2-!> 35 SL

61

S,bef

P<llat

Ar~ .

Uluoag Ckrvers1•esi e..sa

51:ihP.lpnl11t77fty.thnn N'W1"I

'224 2416639

62

1~1 1

flurl

Y. Mimar

ODTO. Mlna~1k 861umil

lsllruhl t: gma11.com

62

Ali

As 1ar1kon

Ar~. Gor.

Izmir Ckononll Oniversitesi, tv1i1narllk 1301(l1nU

: all.e.slanl<an g ieu.edu.h

63

Salih

s~1 oac~k

Ar$. G6r.

H1;1.l iQ Unlvcrsltasl, Mlmart1k FakV 1tesi. 19 f,;l!morhk B61t)m0

sst1lbt1cAk @grnail.com

64

Va5~rn in

St1yar

Yrd. 009. Dr.

ynsamin.sayac@deo.cdu.tr

GCnQf

Ogr. GOr. Or.

D.E.0. Mlrretllk Fak., Mimarlok BolOrn(i O.E.0 Mura1hk Fak., r·.1imarl;k 86'Umi.J Yokhz TOkril< Onivetoiresi Re~toougO Yape l$1<an v& T&~n'k Daire B~k.

b.1rcuyagan@gmall.com

) 212 383 23 52

54

~..1aflkA

64 Den:z

Gor.

66 Nefise Bu..cu S¢rt:os

c:a•an@y!:lhoo.com

212 275

"°

20-200

dguncr20Q5.g·v~!loo.con 1

Adewt Mer<lofcs Oniv<lrs~ssl F<!O-E<lebiya: F<\killtesi Sana: Tadhi BCilii.-.i

Mkurum."!3@mrnai1.oom

J2~6

fJ7

Aiz

S01-r~2:

Erclyes urws·Jesi P.tman!k Fal<ut.oSI Mimqf k ROiimu

Rlzmz@!Jllai.com

~

67

c->114,,,,

~an

Frciyet Oni-lorsitesi ~.iimarlrk FakU,tes.i Mima1'1k MilmQ 4. Sinif Ogrcncisi

910 rram@hotmai:1.coin

9 352 437 49 0' 3S161

66 ....4Ulu~11@...rr

KOl\m

68 SongUi

liiqn

70 Ozlom

Si.iff'IAn09n

72

Halid1.1n

f;lonkal

~.Gar.

Ar~.

Gor.

2'? 64 98 . 1829

352 43/ 49 01-35161

E·olyi:tS Onllersitcsi Mima.r:'.:1 k FakUll~$1 Mlmarhk BO!llmU 4. S101( 69rencisi

mln1nrshH=:.n61 ·:@ho!mail.com

o :102 437 ~9 or-35 161

Erci; as On versitesi Mimar!1k FokO!tesl t.111narhk 8-0IUmO

osumongso@gmaiLcorn

0·352·4375282·3>202

ITO Mhriorllk FakUltesi Mimarllk 06101"lii 0~0030033 Numarall 9. yy O~oenclsl

hallCunssnkal•f t g1na1l.c)Q1r1

0 2 12 356 42 50

1

Poster No

Ad

Soyad

Un van

Ku rum

E-mail

i~ Telefonu

73

Baharak

Tabibi

Y. Mimar

ODTU Mimarhk Tarihi Doktora Ogrencisi, ODTO Mimarhk Fakultesi Ogrenci Asistani

baharaktabibi@yahoo.com

0.312. 210 42 26

73

Geren

Katipoglu

Ar~.

ODT O Mimarhk Tarihi Doktora Ogrencisi, ODTU Mimarl1k Fakultesi Ara~t1rma Gorevlisi

ceren@arch.metu.edu.t

0.312. 210 62 04

74

Faruk

Tuncer

Yrd. Doy. Dr.

YTU Mimarhk Fakultesi Restorasyon Anabilim Dali

tuncer@yildiz.edu.tr

0212 383 2632

74

Uzay

Yergun

YTO Mimarhk Fakultesi Restorasyon Anabilim Dali

74

Ebru 0.

Polat

YTU Mimarhk FakOltesi Restorasyon Anabilim Dail

74

Banu

Qelebioglu

76

Zeynep Tuna Ultav

Yrd. Doy. Dr.

Izmir Ekonomi Oniversitesi;

zeynep.tunaultav@ieu.edu.tr

0(232) 279 25 25

77

Gozde

Ulusans

Y. MimarRestorasyon Uzmani

Sivas KOllUr ve Tabiat Varltklanni Koruma Bolge Kurulu Mudurlugu

ulusans @yahoo.com

0346 2218857

78

TOiin Salvi

Onlli

Uzman

Mersin Oniversitesi Akdeniz Kent Ara~t1rmalan Merkezi

tselvi@mersin.edu.tr

78

Tolga

Onlu

Yrd. Doy. Dr.

Mersin Oniversitesi Mimarltk Fakultesi $ehir ve Beige Planlama B61um0

tunlu@mersin.edu.tr

78

Meltem

Uyar

Yrd. Doy. Dr.

Mersin Oniversitesi Mimarhk Fakultesi Mimarl1k BolumO

mucar@mersin.edu.tr

79

Doruk

Van

Erciyes Oniversitesi Mimarhk Fakultesi Mimarltk B61Umu

dorukvan@hotmail.com

80

Ezgi

Yavuz

ODTU Mimarhk Bolumu Mimarhk Tarihi Program1

ezgi_yavuz@yahoo.com

0 312 210 6204

Gor.

YTU Mimarhk FakOltesi Restorasyon Anabilim Dalt

0 324 3412818/2219

81

Mustafa

Yegin

Yrd. Doy. Dr.

Qukurova Oniversitesi MOhendislik Mimarl1k FakUltesi Mimarl1k Bolumu

myegin@cu.edu.tr

0 532 581 23 83

82

GOlertan

Akyuzluer

bgr. Gor.

Qukurova Oniversitesi MOhendislik Mimarhk FakOltesi Mimarl1k Bolumu

akyuzluer@yahoo.co.uk

(322) 3386084 I 2913

82

M. Pekcan

l~1k

Yuksek Mimar

83

Demet

Ylimaz

84

Qigdem

Yucel

Dr.

bg. Gor. Y.

Qukurova Oniversitesi MOhendislik Mimarltk Fakultesi Mimarhk Bolumu Erciyes Oniversitesi Mimarltk FakOltesi Mimarhk BolumO

m.demet.y @hotmail.com

Uludag Oniversitesi Bursa

cyucel@uludag.edu.tr

0.224.2942143

Erciyes Oniversitesi Mimarltk FakOltesi Mimarhk B61um0

seveng@erciyes.edu.tr

352 437 49 01/35162

Ya~ar Oniversitesi Izmir

Gunnur.ballice@yasar.edu.tr

0 232 411 50 00-52 68

Mimar 85

Seven

YOcel

Ar~.

86

Gunnur

Ball ice

Yrd. Doy. Dr.

Gor.