རི་བོའི་དཔའ་བོ།

ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། ༢༠༡༨ ༄༅། །རི་བོའི་དཔའ་བོ། ། ཨིན་ཇིའི་སྒྲུང་དང་རི་མོ་འབ ་མཁན། ཨཻ་ཝན་ པར་ཝོབ། སྒྱུར་བ་པོ།ཕ་ཡུལ་ཕབསོད་ནམས་འབྲུག་གྲགས།གས་བསྒགས་དེབ་ཕང་།༦༤

རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཛིན། ཨཱཙཱརྱ་ཀརྨ་ས ན་ལམ། རྩོམ་སྒྲིག་པ། ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། རྩོམ་སྒྲིག་ལས་ར གས། ངག་དབང་བསྟན་འཛིན། ཇུས་འག པར་སྐྲུན་དང་འགྲེམས་སད་པ། ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན།ལ་བད་པ། ཤྲེས་རག་པར་ཁང་། Copyright © 2018 Department of Education All rights reserved First Edition 2018 ISBNAcknowledgement978-93-80091-90-7 Financial support from ARTIC (Association For Rengein Tanjouji International Cooperation), Japan has made this publication possible. Published by: Publication Cell/Education Council Department of Education Central Tibetan Administration Gangchen Kyishong, Dharamshala -176215 Distt. Kangra (H.P.) INDIA Printed by: Sherig Parkhang Trust E-mail: shepardelhi@gmail.com

ས ན་ག ང༌། ༄༅། །འདི་ག་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ་ར མ་སྒ ག་ཚན་པས༌ལོ་མང་རིང་རང་རིགས་ གཞོན་སྐ ས་ཚོར་ར མ་ཡིག་འབ ་སྦ ང་བ ད་རྒྱུས་མཚོན། ཟུར་བལྟའི་དཔྱད་གཞིར་མཁོ་བའི་ དུས་ཆེན་ངོ་སྤོད་དང་། ྋརྒྱལ་མཆོག་ཡབ་སྲས་ཀ ་མཛད་རྣམ། དེ་བཞིན་མུ་འབ ལ་སྒྲུང་ གཏམ་ག ་དེབ་རིགས་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཕ ་ག ང་གི་སྒྲུང་གཏམ། རྒྱུན་ཆགས་ལྔ་པ། མཚར་ གཏམ་སོགས་ད་ཕན་ཕ་ཡུལ་ཕ གས་བསྒ གས་དེབ་ཕ ང་ ༦༡ དང་། གངས་ལ ངས་འདོན་ ཐེངས་ ༢༣། ག ང་སྒྲུང་འདོན་ཐེངས་ ༡༢། སོན་ར་བ ས་པའི་དེབ་ཕ ང་ ༤༠། དེ་མིན་གོང་ གི་ཁོངས་སུ་མ་གཏོགས་པའི་ས བ་ཕྲུག་གི་ཀ ག་དེབ་ཁག་ ༣༡ ཐོག་འདི་ལོ་ནས་བ ས་པའི་ ར མ་རིག་ཁོངས་སུ་དམའ་རིམ་འཛིན་གྲྭ་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ཆེད་དུ་དམིགས་པའི་བ ས་ སྒྲུང་ཁག་ ༥ བཅས་ཁ ན་བས མས་དེབ་གྲངས་ ༡༧༢ དང་། ལོ་རེར་ཕ་ཡུལ་ཤེས་བའི་ བང་མཛོད་འདོན་ཐེངས་ ༡༠ རེ་པར་སྐྲུན་དང་འགྲེམས་ས ལ་ཞུས་པ་ལྟར། རྒྱ་ཆེའི་ཀ ག་པ་ པོ་སྤ ་དང༌། བ ་བག་ཏུ་ས བ་གྲྭ་ཁག་གི་ས བ་ཕྲུག་རྣམས་དང༌། གདན་ས་ཁག་གི་གྲྭ་གཞོན་ རྣམས་ཀ ས་དགའ་མོས་ཆེན་པོས་ལྟ་ཀ ག་བ ད་པ་མ་ཟད། ང་ཚོར་ཡིག་ངག་གཉིས་ཐོག་ནས་

ལེགས་བར ད་དང་ཡ་ལན་གནང་མཁན་རབ་དང་རིམ་པ་བྱུང་བར་བར ན། ལས་དོན་འདི་དག་ མུ་མཐུད་ས ལ་རྒྱུར་དགོས་མཁོ་དང་ཕན་འབས་ཡོད་པའི་རེ་བཅོལ་ཞུ་འོས་པ་མ་ཟད། སྤ ར་ བཙན་བ ལ་ནང་རང་རེའི་ས བ་ཕྲུག་ཆེ་འབ ང་ཆུང་གསུམ་རྣམས་ལ་བོད་ཡིག་གི་ཟུར་བལྟའི་ དཔེ་དེབ་ཧ་ཅང་ཉུང་སྐ ན་ཡོད་པས། ས ང་ཆ་དེ་ཉིད་ས ང་ཐབས་ཆེད་འབད་བར ན་མུ་མཐུད་ ཞུས་དང་ཞུ་མུས་ཡིན།ད་ལན་<ཕ་ཡུལ་ཤེས་བའི་བང་མཛོད་> ཀ ་སྤ འི་འདོན་ཐེངས་ ༡༥༦ ནས་ ༡༥༩ བར་དུ། 《 རི་བོའི་དཔའ་བོ།》 ཞེས་པའི་མུ་འབ ལ་སྒྲུང་གཏམ་རིམ་པས་བཏོན་ཟིན་པ་ཁག་ ཕ གས་བསྒ གས་ཞུས་ཏེ། ཕ་ཡུལ་ཕ གས་བསྒ གས་དེབ་ཕ ང་ ༦༤ པ་འདི་ཉིད་པར་སྐྲུན་དང་ འགྲེམས་ས ལ་ཞུས་པ་ལགས་ན། རྒྱ་ཆེའི་ཀ ག་པ་པོ་སྤ ་དང༌། བ ་བག་ཏུ་ས བ་ཕྲུག་རྣམས་ ཀ ས་སྤ ་བ་ཆེན་པོས་ལྟ་ཀ ག་ཡོང་བའི་རེ་འདུན་དང་བཅས། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ་ཤེས་ ལྷན་ར མ་སྒ ག་ཚན་པ་ནས། བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༥ ཕ ་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༦ ཉིན།

1 ༄༅། །ཉིན་དེར་རྦུ་རྦུ་ཟེར་བའི་ཝ་མོ་ཆུང་ཆུང་དེ་སྤ ་སེམས་ཁེངས་ནས་ བསད་ཡོད་པ་རེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། རི་བོའི་དཔའ་བོ་ཟེར་བའི་འགྲན་སྡུར་ ཆེན་མོ་ཞིག་ཉིན་ར ས་མར་འགོ་འཛུགས་ཀ ་ཡོད་ཅིང་། འགྲན་སྡུར་དེའི་ནང་ བ ་ཁོག་དང་ས བས་ཤུགས་ཆེ་བའི་མི་དང་། དུད་འགྲོ་ཚང་མ་འཛོམས་ནས་ དཔའ་རལ་བསྡུར་ག ་ཡོད་རེད།

2 རྦུ་རྦུས་འགྲན་སྡུར་དེ་ལྟ་འདོད་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛམ་ག ང་ནང་གི་ སད་གྲགས་ཆེ་བའི་དཔའ་བོ་རྣམས་ཐུག་འདོད་ཡོད། ཁོས་ཉིན་དེར་འགྲན་ སྡུར་བ ད་སའི་ས་བཀྲ་དེ་རྒྱུས་ལོན་ཡག་པོ་བས། འགྲན་སྡུར་དེ་ནི་འུག་པ་སྒྱུ་ མ་མཁན་ར ་རོན་ག ་ས་ཆ་ཡིན་པའི་རི་མཐོ་པོ་དེའི་སྒང་ལ་བ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཧ་གོ་ བ་རེད། བས་ཙང་སང་ཉིན་རྦུ་རྦུ་ས་ཐག་རིང་པོར་འགྲོ་དགོས་ཀ ་ཡོད་རེད།

3 ཡིན་ན་ཡང་དགོང་མོ་དེར་རྦུ་རྦུ་ཕ ་པོ་མ་གཏོགས་གཉིད་ཁ ན་ནས་མ་ཁུག་པ་ རེད། ཁོས་ཐག་རིང་གི་རི་བོའི་ར ་ལ་བལྟས་ནས་འགྲན་སྡུར་ག ་སོར་བསམ་ བ ་གཏོང་གིན་ནམ་ལངས་རྒྱུ་ངང་སྒུག་བས་ཏེ་བསད།

4 སང་ཉིན་དེར་ས་པོ་ལངས་ནས་སོ་བཀྲུས་ཏེ། ཞོགས་ཇ་མགོགས་པོ་བཟས་ པ་རེད། དེ་ཉིན་ས་ཐག་རིང་པོར་འགྲོ་དགོས་པས། ཁོས་ཁ་ལག་མང་ཙམ་ བཟས་པ་རེད། ཨ་མ་ལགས་ཀ ས་བཟོས་པའི་ཞོགས་ཇ་དེ་དམིགས་བསལ་ ཞིམ་པོ་བྱུང་བ་རེད།

5 རྦུ་རྦུས་རང་གི་ཨ་མ་ལགས་ལ་ལམ་ལ་གཟབ་གཟབ་བ ད་རྒྱུ་དང་། ས་མ་རུབ་ གོང་དུ་ནང་ལ་ལོག་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་བཞག་ས ། ལམ་སང་རིའི་ཕ གས་སུ་བ ལ་ འཚུབ་ངང་ཕ ན་པ་རེད། ཁོས་སང་ཐང་བརྒལ་ཏེ། བག་རི་བརྒྱུད་ནས་ཕ ན་པ་ ན། རྒྱུག་ཆུ་ཞིག་རྒལ་བའི་སབས་སུ། ག ་བུར་དུ་རོགས་པ་བ ས་དང་། ཟེར་ བའི་ངུ་སད་ཅིག་ཐོས་པ་རེད།

6 རྦུ་རྦུས་ཕར་ཚུར་ལྟ་དུས། འབུ་སྦུར་བ་ཞིག་རྒྱུག་ཆུའི་ནང་དུ་ཟགས་ཡོད་པ་ མཐོང་བ་རེད། ཁོའི་རྐང་པ་དང་འབུ་རྭ་རྣམས་ཡར་དོན་མ་ཐུབ་པར་ལུས་ཡོད་པ་རེད།འོན་ཀང་རྒྱུག་ཆུའི་ངོགས་དེ་གཟར་དྲགས་ནས་འབུ་སྦུར་བ་དེ་འདྲའི་དངངས་སྐྲག་གི་རྐན་པས་ཀང་འདར་སིག་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་རེད།

7 རྦུ་རྦུས་རང་གི་གཡས་གཡོན་ལ་ཆུའི་ཁ་ལ་འཁ ར་བའི་རྒྱུག་པ་སོགས་དངོས་ པོ་ཞིག་བཙལ་ཀང་བེད་སྤ ད་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡང་མ་བར ད་པ་རེད། མཐར་རྦུ་རྦུས་རང་གི་རྔ་མ་དེ་ཆུ་གྲང་མོའི་ནང་ལ་དཔྱངས་ནས། འབུ་སྦུར་ བ་དེ་ལ། འདི་ལ་ཟུངས། ཞེས་སད་བརྒྱབས་པ་རེད།

8 ཏོག་ཙམ་ར ས་ལ་འབུ་སྦུར་བ་དེ་སང་ཐང་སྒང་ལ་ཉལ་ནས། རང་གི་ལུས་ཉི་མ་ ལ་བསམས་པ་རེད། མགཁོག་ཆེན་པོ་ཆགས་པའི་རང་གི་རྔ་མ་དེ་བཙིར་ནས།ཡིན་ནའང་ཁོ་ལ་ངལ་གསོ་བརྒྱབ་ལོང་མེད་པར་བརདགའ་ཐག་ཆོད་ཡོད་པ་དང་།འབུ་སྦུར་བ་ནི་ཐང་ཆད་ཡོད་ནའང་ཉེན་ཁ་ལས་གྲོལ་ཙང་རྦུ་རྦུ་ཡང་དཀའ་ལས་ཞེད་པོ་ཁག་ཡོད་པ་རེད།ན།ཆུས་སྦངས་ནས་ལད་འགྲན་སྡུར་དེ་ལྟ་བར་གས་པོ་ཕན་པ་རེད།

9 དེ་ནས་ཁྱུག་ཙམ་ཕ ན་པ་ན། རི་བོང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཁོའི་མདུན་ལ་སེམས་སྐ ་ པོའི་ངང་ངུ་བཞིན་པ་མཐོང་། བརླགས་ནས་ཇི་ལྟར་འཚལ་དགོས་མ་ཤེས་པར་བརི་བོང་གིས་རང་གི་ལག་ཤུབས་ཡ་གཅིག་སད་ཡོད་པ་རེད།

10 རྦུ་རྦུ་འགྲན་སྡུར་བལྟ་བར་བ ལ་བ་ཡོད་ནའང་། ཁོས་རི་བོང་ཆུང་ཆུང་དེ་ལ་ རོགས་པ་བ ད་རྒྱུ་ཐག་བཅད་པ་རེད། ཁོས་རང་གི་ར ་རྣོ་བའི་སྣ་ཁུག་ཆེན་པོ་ དེ་ས་དང་ཉེ་ཙམ་ལ་བཞག་ནས། རི་བོང་ཆུང་ཆུང་དེའི་ལག་ཤུབས་ཡ་གཅིག་ དེ་འཚོལ་རོགས་བས་པ་རེད། རི་བོང་དེའང་རེ་བ་རྒྱག་གིན་ཁོའི་ར ས་ལ་ག་ ལེར་ཕ ན་པ་རེད།

11 ཡུད་ཙམ་ར ས་ལ་རྦུ་རྦུ་ལ་ལག་ཤུབས་ཡ་གཅིག་དེ་ལམ་ག ་ཟུར་ཞིག་ནས་ བར ད་པ་རེད། ཝ་མོའི་སྣ་ཁུག་དེ་ནས་དངོས་པོ་གང་ཡང་ཐར་ཐུབ་ཀ རྦུ་རྦུ་རིའི་ཕཤུབས་ཆ་དེ་གརི་བོང་ཆུང་ཆུང་དེ་ཡང་དགའ་ཐག་ཆོད་ནས་འཛུམ་མདངས་དང་བཅས་ལག་་མེད།ན་ནས་ཧོབ་མཆོང་བརྒྱབས་ཏེ་ནང་ལ་ལོག་པ་རེད།དེ་ནས་གས་ལ་མགགས་པོ་ཕན་པ་རེད།

12 བཞིན་ཡོད་པ་རེད།བརེད།མའི་ལྟ་རམ་གསུམ་ཐུག་པ་རེད།རི་ལམ་གཟར་པོ་དེ་ཡར་འཛེག་སབས་ལམ་དུ་རྦུ་རྦུ་ལ་མེ་གསོད་མཁན་གྲོག་གྲོག་མ་དེ་རྣམས་རི་ར་མཐོ་པོ་དེར་ཆགས་པའི་གྲོག་ག་ཁང་གི་ཆེད་དུ་སྒོ་གསར་པ་ཞིག་འཁར་ནས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་ཁོ་ཚོས་ཁང་པ་དེ་ནས་ཤིང་ནགས་ནང་མེ་ག་པར་ཤོར་ཡོད་མེད་ལྟ་རག་ད་ཀ་ཡོད་རེད།སྒོ་དེ་ལད་ཁོག་ཆེ་དྲགས་ནས་ཁོ་ཚོ་གསུམ་དབུགས་ཧལ་

13 སར་ཡང་རྦུ་རྦུ་རང་ཉིད་འགྲན་སྡུར་དེ་ལྟ་བར་ཕ ་དྲགས་ནའང་། ཁོས་མུ་མཐུད་ ནས་གྲོག་མ་གསུམ་ལ་རོགས་བ ད་རྒྱུ་ཐག་བཅད། ཁོས་ལ ད་གོག་ཆེ་བའི་སྒོ་ དེ་གྲོག་མ་གསུམ་དང་མཉམ་དུ་རི་ར ར་འཁེར་རོགས་བས་པ་རེད།

14 མཐར་ཁོ་ཚོ་མེ་གསོད་ལྟ་རོག་ཁང་དེར་འབོར་བ་དང་། ཚང་མས་མཉམ་རུབ་ ཐོག་སྒོ་དེ་བསྒར་ཐུབ་པ་རེད། གྲོག་མ་གསུམ་དཀའ་ལས་ཁག་ནའང་འདོད་ པ་ཚིམས་ནས་བསད། འོན་ཀང་རྦུ་རྦུ་དཀའ་ལས་ཁག་ཀང་ངལ་གསོ་རྒྱག་ ལོང་མེད་པས། ད་དུང་མུ་མཐུད་ནས་རིའི་སྒང་ལ་འཛེགས་ནས་ཕ ན་པ་རེད།

15 མཐར་ཁོ་རི་ར ་ལ་ས བས་སབས་འགྲན་སྡུར་བས་ཚར་ཡོད་པ་རེད། རི་དེའི་ སང་ས ང་དུ་མདའ་དང་། ཚ་ཁ། གྲི་བཅས་ཀ ་ཆག་རོ་མང་པོ་ཞིག་ཕ གས་ གང་སར་གྲམ་ཡོད་ནའང་། དཔའ་བོ་རྣམས་མཐོང་སར་བསད་མེད་པ་རེད།

16 རྦུ་རྦུ་སེམས་པ་སྐ ་བཞིན་སར་བསད་པ་རེད། ཁོ་འགྲན་སྡུར་དེ་ལྟ་འདོད་ཆེན་ པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛམ་ག ང་ནང་གི་དཔའ་བོ་རླབས་ཆེན་ཚོའང་ཐུག་འདོད་ ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ཁོ་ར ས་ལུས་ཐེབས་ནས་དེ་དག་མ་མཐོང་བ་རེད། དེ་ནས་ག ་བུར་དུ་ཁོས་གཤོག་པ་ར བ་པའི་སྒ་ཞིག་གོ་བ་དང་། ཡར་ལྟ་དུས་ འུག་པ་སྒྱུ་མ་མཁན་ར ་རོན་ཁོའི་མདུན་ལ་བབ་པ་མཐོང་།

17 འུག་པ་ར ་རོན་ག ས། རྦུ་རྦུ། ཁ ད་རང་ར ས་ལུས་ཐེབས་པར་སེམས་པ་མ་སྐ ་ཨང་། ངས་ཁ ད་ལ་དམིགས་བསལ་ཞིག་སྤད་རྒྱུ་ཡོད། ཅེས་བཤད་ནས་རྦུ་རྦུ་ལ་ཤེལ་ར ་ ཞིག་སྤད། དེའི་སྒང་ལ། རི་བོའི་དཔའ་བོ། ཞེས་བཀོད་ཡོད། དེ་ནི་འགྲན་སྡུར་དེའི་ གཟེངས་བས ད་ཆེ་ཤེས་དེ་རེད། རྦུ་རྦུ་ཧང་སངས་ནས། རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་ལ་བར ན་ ནས་ང་ལ་གཟེངས་བས ད་འདི་ཐོབ་པ་ཡིན་ནམ། ངས་དཔའ་བོའི་བ་བ་གང་ཡང་བས་ མེད། ཅེས་དྲིས་པར། འུག་པས་འཛུམ་དང་བཅས། དེ་རིང་ཁ ད་ཀ ས་འབུ་སྦུར་བ་དང་། རི་བོང་། གྲོག་མ་གསུམ་ལ་སོ་སོས་ལྟ་འདོད་ཆེ་བའི་འགྲན་སྡུར་ལས་གལ་ཆེ་བ་ བར ས་ནས་རོགས་པ་བས་པ་དེ་རླབས་ཆེ་བའི་དཔའ་བོའི་བ་བ་ཞིག་རེད། ཁ ད་རང་ དངོས་གནས་རི་བོའི་དཔའ་བོ་རེད། ཅེས་བསགས་བར ད་ཆེན་པོ་བས།

18 དགོང་དྲོའི་ཞལ་ལག་མ་བཟའ་གོང་རྦུ་རྦུ་ནང་ལ་ས བས་ཐུབ་ཙམ་བྱུང་། དུ་ཕདྲོདང་།ནས་ཁོས་ཕ་མ་གཉིས་ལ་ཉིན་དེར་གནས་ཚུལ་ག་རེ་བྱུང་བ་ཚང་མ་བཤད་པ་དེ་ནང་མི་ཚང་མ་དགའ་ཚོར་དང་སབས་པ་ཆེན་པོ་སྐས་པ་རེད།དགོང་འི་ཁ་ལག་གི་རས་སུ་རྦུ་རྦུ་ཐང་ཆད་ཅིང་འདོད་པ་རད་དེ་ཚིམས་ནས་ཉལ་ན་པ་རེད།ཁོས་དོ་དགོང་གཉིད་སྐད་པོ་ཞིག་ཁུག་དགོས།གཅིག་བས་

19 ན། སང་ཉིན་ཡང་རླབས་ཆེན་དང་བ ་ས བས་བསྐེད་འོས་པའི་བ་བ་འགའ་ ཞིག་གིས་ང་ལ་བསྒུག་གི་ཡོད་སྲིད་སེམས་བཞིན་གཉིད་ཤོར་བ་རེད།། །།