སྟོད་ཆ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡྱིག་དང་རྱིག་གཞུང་ས བ་གྲྭའྱི་བོད་ཡྱིག་སོབ་དེབ། ས ོ ན་འག ོ འ ྱི ་སོབ་དེབ། ཕྱི་ལ ་ ༢༠༡༩ ལ ར་གཏན་འབེབས་བྱུང་བའ ་བ ད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་གཞུང་ས བ་གྲྭའ ་ བསབ་གཞ འ ་རྩ་འཛིན་གྱི་དག ངས་ད ན་ལྟར་རྩྟོམ་སྒ ག་ཞུས། བ ད་མ འ ་སྒ ག་འཛུགས་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བསྐྱར་ཞ བ་དང་གཏན་འབེབས་བྱས།
(སྟོད་ཆ།) ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་གཏན་འབེབས་བྱུང་བའ ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་གཞུང་ས བ་གྲྭའ ་ བསབ་གཞ འ ་རྩ་འཛིན་གྱི་དགོངས་དོན་ལྟར་རྩོམ་སྒ ག་ཞུས། སྔོན་འགྔོ། (ཚོད་ལྟ།) བད་མིའི་སྒ ག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རམ་སྒ ག་དང་གཏན་འབེབས་ཞུས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡྱིག་དང་རྱིག་གཞུང་སོབ་གྲྭའྱི་བོད་ཡྱིག་སོབ་དེབ།
དེབ་གཟུགས་དང་རྒྱབ་ཤ་ཇུས་འགད་པ།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་རྩོམ་སྒ ག་དང་གཏན་འབེབས་ཞུས་པའ ་བྱང་ཨ་ར འ ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡ ག་དང་ར ག་གཞུང་ ས བ་གྲྭའ ་བོད་ཡ ག་ས བ་དེབ་གཞ ་ལ་བཞག་ས ་རྩོམ་སྒ ག་ཞུས། རམ་སྒ ག་འགན་འཁུར་བ། བསན་འཛིན་པདྨ། (ཤེས་ལྷན་འགན་འཛིན།) རམ་སྒ ག་པ། དགེ་འདུན་དན་ཡད།
ཞུ་དག་པ། བསན་འཛིན་དཔལ། རི་མ་བ། བ་བཟང་ཤེས་རབ། པདྨ་ཡང་འཕེལ། གཏན་འབེབས་ཚོགས་ཆུང་གྱི་ཚོགས་མྱི། དངས་གྲུབ་བསན་པ། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀ ་བད་ཡིག་ཤེས་ཡན་འགན་འཛིན། དགེ་འདུན་དན་ཡད། ཤེས་ལྷན་སབ་དེབ་ཚན་པའི་འགན་འཁུར་བ། མིང་ཆུང་། དྷ་ས་བད་ཁ མ་ག ་བད་ཡིག་རྒྱུས་སྟོན་པ། བསན་འཛིན་དཔལ། བད་ཡིག་སབ་དེབ་རམ་སྒ ག་པ། ཆས་ཉིད་སྒལ་མ། ཤེས་རིག་བ ས་སྒྲུང་རམ་སྒ ག་པ། བམས་པ་དཔལ་མ། དྷ་ས ང་བད་ཁ མ་སབ་གྲྭའི་སན་དགེ། བ་བཟང་འཕ ན་ལས། ས་རཱ་བད་ཀ ་མཐ་རིམ་སབ་གཉེར་ཁང་གི་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་འཛིན་གྲྭའི་སབ་དགེ། བཀྲ་ཤིས་མཚོ་མ། བད་ཀ ་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་འཛིན་གྲྭའི་སབ་དགེ། ཨེ་མི་ལེ་ཡ། (Emilya) ནང་བསན་ས ་ཞུ་ཁང་གི་སྐད་ཡིག་གཉིས་པའི་སབ་ཁ ད་ལམ་སྟོན་པ། ཨ་ཤད་ཚེ་རིང་གཡང་འཛོམས། ནང་བསན་ས ་ཞུ་ཁང་གི་འཛིན་སྐང་འགན་འཛིན། ཉི་མ་བུ་ཁ ད། ནང་བསན་ས ་ཞུ་ཁང་གི་སྐད་ཡིག་གཉིས་པའི་སབ་དགེ་ཟུར་པ། ©བོད་མ འ ་སྒ ག་འཛུགས་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས། དཔེ་དེབ་འད ་ཤེས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲྭ་རྒྱ་ bodyiglobjong.com ནས་ལྟ་ཀ ག་དང་ཕབ་ལེན་བྱེད་ཐུབ། Special Acknowledgement Funded by DANIDA through CICED
DEPARTMENT OF EDUCATION
Central Tibetan Administration
Phone: +91-1892-222572/222721
Email: education@tibet.net
Web: www.sherig.org
GANGCHEN KYISHONG
DHARAMSALA - 176215
DISTT. KANGRA H.P
INDIA
ཆེད་བར ད། ༄༅། །བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་ནི་བཅུ་ཕག་རིག་གཞུང་བདུད་ར འི་ཉིང་བཅུད་འཛིན་པའི་སད་བཟང་པ་དང་ གངས་ལངས་ལུགས་གཉིས་ཀ ་དབུགས་རྒྱུན་སྐང་བའི་སག་རའང་ཡིན། དེས་ན་རང་གི་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་ འཛིན་དང་གང་ས ལ་བ ད་པ་ནི་བད་མི་ཡངས་རགས་ཀ ་ཕག་ཏུ་རང་བཞིན་ག ས་བབས་པའི་འགན་ཁུར་ཞིག་ ཡིན་པ་སས་ཅི་དགས། མི་རིགས་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་སྐད་ཡིག་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ག ས་མི་རབས་མི་ཐག་ བརྒྱུད་ནས་འག་མ་ཐུབ་ཚེ་མི་རིགས་དེ་ཉིད་ཉམས་ཉེས་སུ་འག་རྒྱུ་ཡིན་པ་གདན་མི་ཟ། དེར་བར ན་མི་ལ་ཉི་ ཤུའི་གང་དུ་བད་མིའི་སྒ ག་འཛུགས་ནས་གལ་ཆེ་དན་ཆེར་བར ས་ཏེ་བཙན་བལ་བད་མིའི་གཞི་རིམ་ག ་ཤེས་ ཡན་ས ད་བྱུས་གཏན་འབེབས་གནང་ས ་རྒྱ་བལ་ག ་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་ལག་བསར་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་ཡ ད་ ལ༑ དེ་ཐད་བད་མིའི་སྒ ག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་བསབ་གཞིའི་ར་འཛིན་དང་སབ་དེབ་སགས་ ལ་བསྐར་ཞིབ་དང་བཟ་འགད་གསར་གཏད་གང་ཅིར་གནང་ཡད། ཉེ་བའི་ལ ་བཅུ་ ཕ ག་འགའི་ནང་བ ད་མི་ཕ ན་ཆེ་ནུབ་ཕ གས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་གནས་ས ་གནང་དང་ གནང་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཁར་ཡུག་དང་མི་རབས་འགྱུར་ལག་ལ་བར ན་ནས་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་། རིག་ གཞུང་། གམས་གཤིས་བཅས་མུ་མཐུད་རྒྱུན་འཛིན་བ ད་པར་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅིག་འཕད་བཞིན་ཡད། དཀའ་ངལ་དེ་དག་ལ་གདང་ལེན་ཆེད་བད་ཀ ་སྐུ་ཚབ་དན་གཅད་ཁང་ཁག་དང་། བད་རིགས་སྤ ་མཐུན་ ཚོགས་པ། བད་རིགས་ཚོགས་པ། གཞན་བད་མི་ས ར་བཅས་ནས་གཟའ་མཇུག་ཏུ་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་ གཞུང་གི་སབ་གྲྭ་དང་འཛིན་གྲྭ་བསྒྲུབ་པ་དང་། བད་ཡིག་སྦང་བའི་ཀག་དེབ་དང་བ ས་སྒྲུང་། དྲྭ་ཚིགས་དང་ དྲྭ་རྒྱའི་ལམ་ནས་བ ད་ཡིག་ས བ་ཁ ད་དང་ས བ་སྦ ང་གི་མཐུན་རྐ ན་འདྲ་མིན་བཀ ད་སྒ ག་ཞུ་བཞིན་པ་ལ་ཡི་ རང་དང་བསགས་བརད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཕ ་ལ་ ༢༠༡༢ ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཤེས་ཡན་ལྷན་ཚོགས་ཡིག་ཚང་ནས་ནུབ་ ཕགས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་བད་མིའི་ཕྲུ་གུ་ཚོའི་ཆེད་ལས་འཆར་གསར་གཏད་ཀ ས་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་། རིག་ གཞུང་། ལེགས་བང་བཅས་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཡང་བར་འབད་བརན་ཆེད་དགངས་ཚུལ་སྡུད་ལེན་ཞུ་
འབྲས། ས་གནས་ས་ས་ནས་བཟས་པའི་བསབ་གཞི་དང་སབ་དེབ་ལ་བསྐར་ཞིབ་དང་། རམ་སྒ ག་ཕག་རགས། སབ་དེབ་གཏན་འབེབས། བད་དགེ་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦང་གནང་ཕགས་བཅས་སུ་ཐག་གཅད་བྱུང་ས ཨ་རིའི་ བ ད་ཀ ་སྐུ་ཚབ་ད ན་གཅ ད་ཁང་གི་འགན་ཁུར་འ ག་ར མ་སྒ ག་གནང་བའི་ས ན་འག ་ནས་འཛིན་རིམ་བརྒྱད་ པ་བར་ག ་སབ་དེབ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རམ་སྒ ག་པ་དང་བསྐར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་ཆེད་བཙུགས་ཀ ས་ བསྐར་ཞིབ་དང་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་། སུད་སི་ཡི་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་སབ་གྲྭ་ཁག་ གིས་རྒྱ་གར་ནང་གི་སབ་དེབ་སབ་ཁ ད་གནང་རྒྱུ་ཐག་གཅད་བྱུང་བ་ལྟར། སབ་ཁ ད་བརྙན་འཕ ན་བཟ་ རྒྱུའི་མཚོན་པའི་ཕག་ར གས་ཞུས་། དེ་བཞིན་བེལ་ཇི་ཡམ་དང་ཨ ་ག ང་གིས་ཀང་རྒྱ་གར་ནང་གི་སབ་དེབ་ རྣམས་གཞི་ལ་བཞག་ས ་ར མ་སྒ ག་ཞུ་རྒྱུ་ བ ས་པ་ལྟར་པར་ ར ་རྣམས་མཁ ་སྒྲུབ་ཞུ་རྒྱུའི་མཚོན་མཐུན་འགྱུར་ གང་ཐུབ་ཞུས། ཕ ་ལ་ ༢༠༡༨ ལར་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཕ ་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་ གཞུང་སབ་གྲྭ་སྤ ་ལ་ཁབ་པའི་བསབ་གཞིའི་ར་འཛིན་ཞིག་དགས་གལ་དུ་མཐང་ས ། བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་
སབ་ཕྲུག་གི་གནས་སངས་ལ་ཞིབ་འཇུག བསབ་གཞིའི་ར་འཛིན་ བཟ་འགད་ཐད་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་སབ་གྲྭ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་དགངས་འཆར། སྐད་ཡིག་ གཞན་ག ་བ ས བ་གཞིའི་ལེགས་ཆ་རྣམས་གཞི་ལ་བཞག་ས ་<<བ ད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ས བ་གྲྭའི་ བསབ་གཞིའི་ར་འཛིན་>>ཞེས་པ་བཟ་འགད་ཀ ་རགས་ཟིན་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་། ཕ ་ལ་ ༢༠༡༩ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢ དང་ ༣ ལ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་། བང་ཨ་རི་སྐུ་ཚབ་དན་ཁང་གཉིས་ཀ ས་ག་སྒ ག་འག་ ནིའུ་ཡག་ཏུ་བསྐྟོངས་ཚོགས་གནང་བའི་ཕ ་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་བད་ཀ ་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་སབ་གྲྭའི་ ཚོགས་ཆེན་དང་པའི་ས ང་སྤ ་མས་གཏན་འབེབས་གནང་། སྤ ར་བ ས བ་གཞིའི་ ར ་འཛིན་ག ་དག ངས་ད ན་འ ག་ས་གནས་ས ་ས ་ནས་རང་རང་གི་གནས་ ས ངས་ དང་འཚམ་པའི་སབ་དེབ་རམ་སྒ ག་བ ད་ཆག་ཀང་། ས་གནས་ཆ་ཚང་གི་གནས་སངས་གཅིག་མཚུངས་མིན་ སབས། ཕ ་ལ་ ༢༠༢༡ ལར་བསབ་གཞིའི་ར་འཛིན་ག ་དགངས་དན་འག་སན་འག་ནས་སབ་དེབ་རྣམས་རམ་ སྒ ག་འག་འཛུགས་ཞུས། ཐེངས་འདིར་སན་འག་ནས་འཛིན་རིམ་བཞི་པ་བར་ག ་སབ་དེབ་པར་སྐྲུན་ཞུས་ ཏེ༑ ཚོད་ལྟའི་ཚུལ་དུ་སབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་འག མས་ས ལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ན། སབ་དེབ་འདི་དག་ལག་བསར་ག ་བརྒྱུད་ རིམ་ནང་བརད་བ་རད་བ ད་དང་། སྒ ག་སངས། ཐབས་ཚུལ། ཆད་ལྷག་ཅི་ཡད་ཐག་རྒྱ་ཆེའི་བད་དགེ་རྣམས་ དང་། ཕ་མ། ཚོགས་ས ར་ཅི་རིགས་ནས་དགངས་འཆར་ཡིག་ཐག་ནས་གནང་སྐང་ཡང་བའི་རེ་སྐུལ་ཅི་ཆེ་ཞུ་ རྒྱུ་བཅས། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས། ཕ ་ལ་ ༢༠༢༤ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༧ ཉིན།
རིག་གཞུང་སབ་གྲྭ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་དང་།
ཀ ཤེས་ཡ ན་ས བ་སྦ ང་སྤ ད་པའི་དམིགས་ཡུལ། ¾ ས བ་ཕྲུག་རྣམས་རང་རང་ག ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་སད་དེ་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་རང་ ས བས་ཀྱིས་ལེགས་ཉེས་འབྱེད་ནུས་པ་དང༌། དེ་ལ་བར ན་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ནུས་པའ ་བསམ་ སྤ ད་ཀྱི་རང་དབང་དང༌། འཚོ་བ་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པའ ་ཐོག་གཞན་ཁོ་ནར་བར ན་པའམ་ གཞན་ལ་བཤུ་གཞོག་བྱེད་མ་དགོས་པར། རང་ག ་འབད་རྩོལ་གྱིས་བསྒྲུབས་པའ ་ཐོན་སྐ ད་ཀྱི་ས ་ ནས་ཡང་དག་པར་འཚོ་ནུས་པའ ་འཚོ་བའ ་རང་དབང༌། འཚེ་མེད་ཞ ་བའ ་ཐབས་ལམ་ལ་བར ན་ ནས་རང་དང་རང་ག ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རང་དབང་སྲུང་སྐ བ་ བྱེ ད་ནུས་པའ ་སྲུང་སྐ བ་ཀྱི་རང་དབང་ བཅས་“རང་དབང་”དང༌། ¾ རང་ལས་གཞན་གཅེས་པར་བཟུང་ས ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་རང་ཉ ད་བློས་བཏང་ནས་ས ་ཞུ་སྒྲུབ་ནུས་ པའ ་“གཞན་ཕན།” ¾ འབྱུང་འགྱུར་མ ་རབས་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་ཁོར་ཡུག་དང་ཐོན་ཁུངས་ལ་གནོད་སྐ ན་མ ་གཏོང་བར་ས་ ཡ ་གོང་བུ་འད ་ཞ ་བདེ་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ་དང༌། རང་ག ་ཕ་མེས་ནས་བྱུང་བའ ་ར ག་གཞུང་བཟང་ པོ་རྣམས་བརྒྱུད་འཛིན་བྱེད་ནུས་པའ ་“རྒྱུན་འཛིན།” ¾ འཇ ག་ར ན་སྤྱིའ ་ཕན་བདེ་དང་འབ ལ་ཞ ང་ཡུལ་དུས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པའ ་ལྟ་གྲུབ་དང་ ལམ་ལུགས། དངོས་པོ། ལས་འགུལ་སོགས་གསར་གཏོད་བྱེད་ནུས་པའ ་“གསར་གཏོད་”བཅས་ བཞ ་དང་ལྡན་པའ ་ཡུལ་མ ་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་ཡ ན།།
ཁ ཁ ྱི ད་གཞ ྱི འ ་ལམ་ས ོ ན། • སབ་ཚན་སབ་ཁ ད་སྐབས་སབ་དེབ་ཁ་ན་ལས་མི་སབ་པ་དང་། དེ་ཡང་བརད་དན་བསབ་བ་ལས་སྐད་ཡིག་གཙོ་ བར་མི་འཛིན་པའི་རྒྱུན་སལ་དང་། ཡིག་རྒྱུགས་གཙོ་བར་འཛིན་པའི་བ ད་ཐབས་སྤད་མི་རུང་། • སབ་དེབ་འདི་བསབ་གཞིའི་ར་འཛིན་ག ་དགངས་དན་བཞིན་སབ་སྦང་དང་སབ་ཁ ད་ཀ ་གཞི་རའི་དམིགས་ཡུལ་ སྒྲུབ་ཐབས་ཀ ་སབ་དེབ་ཡིན་པ་ཙམ་ལས། འཛིན་རིམ་ཁག་གི་བད་ཡིག་སབ་ཁ ད་ཀ ་ར་འཛིན་མིན་སབས། ས་ གནས་དང་། སབ་མ། ཁར་ཡུག ཆ་རྐ ན་སགས་མི་འདྲ་བའི་གནས་སངས་འག་སབ་དེབ་ཀ ་ནང་དན་དང་། ག་རིམ། ཟབ་ཚད་བཅས་ལ་དགེ་རྒན་རང་ངས་ནས་སྐབས་བསྟུན་ཚོད་འཛིན་གས་སྐད་ཡིག་སབ་ཁ ད་ཀ ་སྤུས་ཚད་གཙོ་བར་ འཛིན་ཐུབ་པ་བ ད་དགས། འན་ཀང་བསབ་གཞིའི་ར་འཛིན་ག ་དགངས་དན་དང་མ་འགལ་བ་དགས། • སབ་ཁ ད་དང་སབ་སྦང་གི་དམིགས་ཡུལ་ནི་སབ་ཚན་བ ་བྲག་པ་དང་། སབ་དེབ་བ ་བྲག་པ་བསབས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་ པར། སབ་མའི་བད་ཡིག་གི་གནས་ཚད་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུ་དེ་ཡིན༌སབས། རྒྱུན་མཐུད་རྟོག་ཞིབ་ཀ ས་སབ་མའི་ སྐད་ཡིག་གི་གནས་ཚད་ལ་གདེང་འཇག་བ ད་དགས། སབ་དེབ་ནི་ལག་ཆ་དང་ཤེས་ཡན་ནི་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་པར་ བར ན། སབ་དེབ་འདི་ཉིད་བེད་སྤད་ནས་སབ་ཕྲུག་གི་བད་ཡིག་ཤེས་ཚད་ཡར་རྒྱས་དང་གང་མཐར་གཏང་དགས། • དབངས་གསལ་ག ་ཡི་གེའི་སྐ ་གནས་དང་བ ད་རལ་མ་ནར་བར་སྒ་དག་པར་ཀག་ཐུབ་པ་དང་། གསལ་བ ད་རྐང་ པར་དབངས་སྦར་ཏེ་སྒ་དག་པར་ཀག་ཐུབ་པ་བ ད་དགས་པ་དང་། བད་སྐད་ཐག་འཚམས་འདྲི་ཞུ་བ་དང་། རང་ ཉིད་ཀ ་གནས་ཚུལ་སྐྟོར་ལ་ལན་འདེབས་སབས་བདེ་བ ད་ཐུབ་པར་བ ད་དགས། • སབ་ཚན་ཁ ད་སྐབས་མིང་གཞི་རྐང་པའི་མིང་དང་འབྲེལ་བའི་ཚིག་གྲུབ་དང་། ལུས་ཀ ་ཆ་ཤས་དང་། ཤིང་ཏག་ སགས་ང་སྤད་རྣམས་དགེ་རྒན་ག ས་ར ད་མའམ་བ ད་སའི་ལམ་ནས་ཁ་སབ་གནང་དགས། གང་ཡིན་ཞེ་ན། སབ་ ཕྲུག་གིས་ཡི་གེ་ཆ་ཚང་སྦར་ཀག་བ ད་མི་ཐུབ་པས་ཡིན། • མདར་ན། བསབ་གཞིའི་ར་འཛིན་ཡང་ཡང་བཀགས་ཏེ། ཉན་རལ་དང་། ཀག་རལ། བཤད་རལ། འབྲི་རལ་བཅས་ སབ་ཕྲུག་གི་ལ་ཚད་དང་བསྟུན་ནས་སྦང་བརྡར་སྤད་རྒྱུ་དང་། སབ་དེབ་ཀ ་མཇུག་ཏུ་སྤད་པའི་དྲྭ་ཚིགས་ལས་སབ་ ཁ ད་ཀ ་རྒྱུ་ཆ་མཁ་སྒྲུབ་ཀ ས་སབ་ཕྲུག་ཉབ་སང་མེད་པར་སྤ་སང་འཕེལ་བར་ར ད་མ་དང་། བ ད་ས་གཙོ་བ་བས་ཏེ་ ཁ ད་སྟོན་བ ད་རྒྱུ་གལ་ཆེ།
ག དཀར་ཆག གསལ་བ ད་སུམ་ཅུ། ............................................................................................ 1 དབངས་བཞི།....................................................................................................... 3 མིང་གཞི་རྐང་པའི་མིང། ....................................................................................... 6 གངས་ཀ ............................................................................................................ 11 མིང་གཞི་རྐང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཀ་ས །༽ 16 མིང་གཞི་རྐང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཅ་ས །༽ 21 མིང་གཞི་རྐང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཏ་ས །༽ ................................................................................................ 26 མིང་གཞི་རྐང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼པ་ས །༽ ................................................................................................ 31 མིང་གཞི་རྐང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཙ་ས །༽ 36 ལུས་ཀ ་ཆ་ཤས་ང་སྤད། (ཁ་སབ་ག ས།) ......................................................................................... 40 མིང་གཞི་རྐང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཞ་ས །༽ 42 མིང་གཞི་རྐང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ར་ས །༽ ................................................................................................ 47 གངས་ཀ ........................................................................................................... 51 མིང་གཞི་རྐང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཧ་ས །༽ 53 མིང་མཐའ་བ་ཡི་སྒ་འདན་སངས། ....................................................................... 59 དབངས་བཞི།..................................................................................................... 63 གངས་ཀ ........................................................................................................... 68
ང གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀག་སངས་སྦངས། (ཀ་ས །) ................................. 70 ཤིང་ཏག་གི་མིང་ཤད། (ཁ་སབ་ག ས།) ....................................................................... 73 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀག་སངས་སྦངས། (ཅ་ས །) ................................. 74 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀག་སངས་སྦངས། (ཏ་ས །) ................................. 78 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀག་སངས་སྦངས། (པ་ས །) ................................. 82 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀག་སངས་སྦངས། (ཙ་ས །) .................................. 86 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀག་སངས་སྦངས། (ཞ་ས །) .................................. 88 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀག་སངས་སྦངས། (ར་ས །) ................................. 92 ཚལ་རྣམས་ཀ ་མིང་ཁ་སབ་ག ས། ......................................................................... 95 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀག་སངས་སྦངས། (ཧ་ས །) ................................. 96 ཟུར་བཀད། ...................................................................................................... 106 བད་ཨིན་ཐ་སྙད་ཤན་སྦར། Tibetan-English Glossary 107
ཅ འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱི་གཟུངས་སྔགས་དང་ས ན་ལམ། བ་མ་དང་མགན་པ་ར ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་དབངས་ལ་ ཕག་འཚལ་ལ། ། ཨ ཾ་ཨ་ར་པ་ཙ་ན་དྷི༔ དྷ ི ༔ དྷ ི ༔ དྷ ི ༔ དྷ ༔ དྷ ི ༔ དྷ ི ༔ དྷ ི ༔ ... བར ་ལན་ཁད་ཀ ི ་མཁ ེན་རབ་འད་ཟེར་ག ས། ། བདག་བའི་གཏི་མུག་མུན་པ་རབ་བསལ་ནས། ། བཀའ་དང་བསན་བཅས་གཞུང་ལུགས་རྟོགས་པ་ཡི། ། བ་གས་སབས་པའི་སང་བ་སྩལ་ཏུ་གསལ། །
ཆ དབྱངས་གསལ་གྱི་སྐ ་གནས། དབངས་ཀ ་སྐ ་གནས། མག ན་པ་དང་སྤ ་བའི་ཆ་ནས་བཀུག་པ། ཨི། མག ན་པ་དང་མཆུ་མ་རེག་ཙམ་ཟུམ་པ། ཨུ། མག ན་པ་དང་སྤ ་བའི་ཆ་ནས་ག ན་དུ་བསྒ ང་བ། ཨེ། མག ན་པ་དང་མཆུ་ག ན་དུ་བསྒ ང་བ། ཨ། གསལ་བ ད་སུམ་ཅུ་ས་སའི་སྐ ་གནས་ང་སྤད། མག ན་པ་དང་ལ འི་ར་བ། ཀ ཁ། ག ཧ། ཨ། རྐན་དང་ལ འི་ར ་མ་དང་ཉེ་བ། ཅ། ཆ། ཇ། ས་དང་ལ འི་ར ་མ། ཏ། ཐ། ད། ལ། མཆུ་སྦར་ཞིང་བཙུམ་པ། པ། ཕ། བ། ས་དང་རྐན་ལ ་ར ་དང་ཉེ་བ། ཙ། ཚ། ཛ། ཟ། མཆུ་སྦར་ལ་ཉེ་བ་དང་མག ན་པ། ཝ། རྐན་དང་ལ འི་ར ་མ་དང་ཉེ་བ། ཞ། མག ན་པ་དང་ལ ་ཉེ་བ། འ། རྐན་དང་ལ འི་སྐེད་པ་ཅུང་ཟད་ཉེ་བ། ཡ། སྤ ་བ་དང་ལ འི་ར ་མ་རྐན་དང་ཅུང་འཕད་པ། ར། རྐན་དང་ལ འི་ར ་དང་ཤིན་ཏུ་ཉེ་བ། ཤ ས་དང་རྐན་ལ འི་ར ་དང་ཤིན་ཏུ་ཉེ་བ། ས། མག ན་པ་དང་ལ འི་ར་བ། ས། ང་། རྐན་དང་ལ འི་ར ་མ། ས། ཉ། ས་དང་ལ འི་ར ་མ། ས། ན། མཆུ་སྦར་ཞིང་བཙུམ་པ་དང། ས། མ།
ཇ ཡི་གེའི་སྐེ་གནས། ས། སྤ ི ་བ། ས། མཆུ། ཁག་པ། རྐན། ལ ེ ། མག ན་པ། ཁག་པ་ནས་བྱུང་བ་ནི་ཡི་གེ་ཐམས་ཅད་ད། །
ཉ ང་རོའ ་རྩ་བ་གསུམ་གྱི་སྒྲ་འདོན་སངས། ¾ གསེར་ཏོག་སུམ་རགས་ལས། ང་རོའ ་རྩ་བ་གསུམ་ཡོད་དེ། །ཨ་ དང་ཧ་དང་འ་གསུམ་མོ། །ཞེས་པ་ལྟར། ¾ ཨ་ ཡ ྱི ག་ག ་ སྒ འ ་ཆ་དང་ལྡན་པར་མག ན་པ་བཙུམ་ཞ ང་དབུགས་ ས བས་ཆུང་བས་ས ོ ད་དུ་ག མ་པའ ་ སྒ ་དྲག་པའ ་ཚུལ་གྱིས་གདོན་ པའ ་ཡ ་གེ་ན ་ཕོ་ཡ ག་ས ། ཀ ཅ། ཏ། པ། ཙ། རྣམས་ཡ ན། ¾ ཧ་ ཡ ག་ག ་ སྒ འ ་ཆ་དང་ལྡན་པར་མག ན་པ་ཕ ་ཞ ང་དབུགས་ས བས་ ཆུང་བས་ སྒ ་ཅུང་ཟད་ཞན་པའ ་ཚུལ་གྱིས་གདོན་པའ ་ཡ ་གེ་ན ་མ་ ན ང་ས ། ཁ། ཆ། ཐ། ཕ། ཚ། རྣམས་ཡ ན། ¾ འ་ ཡ ག་ག ་ སྒ འ ་ཆ་དང་ལྡན་པར་མག ན་པ་ཕ ་ཞ ང་དབུགས་ས བས་ ཆུང་བས་ སྒ ་ཅུང་ཟད་ཞན་པའ ་ཚུལ་གྱིས་གདོན་པའ ་ཡ ་གེ་ན ་མོ་ ཡ ག་ས ། ག ཇ། ད། བ། ཛ། ཝ། ཞ། ཟ། འ། ཡ། ཤ། ས། ང་། ཉ། ན། མ། ར། ལ། ཧ། ཨ། རྣམས་ཡྱིན་ནོ། ། ¾ ཞ བ་རྒྱས་<<བྱྱིས་པའ ་ཀ ག་སྦ ང་བདེ་ལམ་>> དེབ་དང་པོ་ལ་གཟ གས།
ཏ ཞགས་པ་བདེ་ལེགས། ཉིན་གུང་བདེ་ལེགས། དགང་དྲྟོ་བདེ་ལེགས། གཟིམ་འཇགས་གནང་། འཚམས་འདྱི་ཞུ་སངས།
ཐ བཀྲ་ཤིས་ལགས། ཞགས་པ་བདེ་ལེགས། རྒན་ལགས། ས་དྲྟོ་བདེ་ལེགས། པ་ལགས། ཉིན་གུང་བདེ་ལེགས། ཨ་མ་ལགས། དགང་དྲྟོ་བདེ་ལེགས། སབ་གགས་ཚོ། གཟིམ་འཇགས་གནང་། སྐུ་ཁམས་བཟང་། མ་མཇལ་ཡུན་རིང་། སྐུ་ཁམས་བཟང་། ཁ ད་རང་མཇལ་བས་ དགའ་པ་བྱུང་།
ཀ་ཁ་ག་ང་། ཅ་ཆ་ཇ་ཉ།
1 གསལ་བ ད་སུམ་ཅུ།
ཏ་ཐ་ད་ན། པ་ཕ་བ་མ།
ཧ་ཨ།
ཙ་ཚ་ཛ་ཝ། ཞ་ཟ་འ་ཡ། ར་ལ་ཤ་ས།
2 ཀ་
ཁ་
ག ཅ་
ཅ་
ཇ། ཆ་
ཇ། ཏ་
ཐ། ཐ་
པ་
ཕ། པ་ - བ། ཙ་ - ཚ། ཝ་ - བ། ཞ་ - ཤ ས་ - ཟ། འ་ - ཨ། སྒྲ་ཡ ་ཁྱད་པར་འདོན་སངས་ས བ་དགོས།
- ཁ།
-
- ཆ།
-
-
-
- ད།
-
3
ཨེ། ཨ། དབངས་བཞི།
ཨི། ཨུ།
4 གི་གུ། གི་གུ་ལགས་ཀྱུའི་དབ བས་དང་འདྲ། ཞབས་ཀྱུ། ཞབས་ཀྱུ་རྒྱ་མཚོའི་རྦ་རླབས་འདྲ། ན་ར། ན་ར་རྒྟོད་ཀ ་གཤག་པ་འདྲ། འག ེ ང་བུ། འག ང་བུ་གདང་གི་མིག་སྤུ་འདྲ།
5 ཀ ཆ ཨི ཨུ ཙ པ ཨེ ས ཏ ཨ ཅ ཧ ཁ ཨ ཚ ཕ ཤ ང མ ན ཞ ར ཐ བ ཇ ག ད ལ ཟ ཉ ཛ ཡ ཝ འ ར ག་རྩལ་བརྟག་པ།
6 མིང་གཞི་རྐྱང་པའི་མིང། ཁ། ང་། ཆ། ཇ།
7 ཉ། ན། ཕ། བ།
8 མ། ཝ། ཟ། ཡ།
9 ར། ལ། ཤ ས།
10 མཐུན་སྦ ར་གྱིས། ཕ། ན། ས། ཤ། ཇ། ང་། ཡ། ར།
11 གངས་ཀ ༠ ༡ ༢ ༣ ༤ ༥ ༦ ༧ ༨ ༩ ༡༠ ༡༡ ༡༢ ༡༣ ༡༤ ༡༥
12 ཨང་གྲངས་ཚོས་གཞྱི་ལྟར་ཚོན་ཐོངས།
13 མཐུན་སྦ ར། (ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས།) འདི་ལ་ ཕ་གི་ལ་ ར་ ༣ འདུག ཝ་ ༤ ཉ་ ༡༥ ཇ་ ༥ བ་ ༢
14 བརྩེགས་འབ ་བྱོས།
15 ཨང་གྲངས་ཀྱི་གོ་རྱིམ་ལྟར་ཐྱིག་འཐེན་ཏེ་ཚོན་ཐོངས། ༠ ༡ ༢ ༣ ༤ ༥ ༦ ༧ ༨ ༩ ༦ ༥ ༧ ༤ ༢ ༣ ༨ ༩ ༠ ༧ ༨ ༩ ༡༠ ༡༡ ༡༢ ༡༣ ༡༤ ༡༥ ༡
16 ཀ ཀ་ར། ཀ་ར་མངར་མ་རེད། ཁ། ཁ་ཚ། སི་པན་བཟས་ན་ཁ་ཚ། མིང་གཞི་རྐྱང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཀ་ས །༽ ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བ ད་དག ས།
17 ག ག་ས་ག་ལ། ར ེ ད་ཆས་ག་ས་ག་ལ་གཏར། ང་། ང་ལ། ང་ལ་སྨྱུ་གུ་ཡད།
18 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
19 ཡ ྱིག་གཟུགས་བརྩེགས་ཏེ་བ ས།
ཁེད་རང་གི་མིང་ལ་ག་རེ་ཟེར་གི་ཡད།
20 ཁ༽ ང་ལ་ ༨ ཡིན། སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས།) ཀ༽ སབ་ཕྲུག་ཚོ། སྐུ་ཁམས་བཟང་། ཁ༽ རྒན་ལགས། སྐུ་ཁམས་བཟང་། ཀ༽
ཁ༽
ཀ༽ དབང་མ་ལགས། ཁ ེ ད་རང་ ལ་ག་ཚོད་ཡིན།
ངའི་མིང་ལ་དབང་མ་ཟེར་གི་ཡད།
21 ཅ། ཅ་ག ཁང་གིས་ཅ་ལག་ཅ་ག་བེད་ཀ ་འདུག ཆ། ཆ་ག་པ། འདི་འབུ་ཆ་ག་པ་རེད། མིང་གཞི་རྐྱང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཅ་ས །༽ ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བ ད་དག ས།
ཇ།
22
ཇ་མ། ཇ་མ་ཡིས་ཇ་སྲུབ་བཞིན་འདུག ཉ། ཉ་པ། ཁང་ཉ་པ་ཞིག་རེད།
23 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
24 ཡ ག་གཟུགས་བརྩེགས་ཏེ་བྱིས། ་
ཀ༽ ཚོང་དཔན་ལགས། ཞགས་པ་བདེ་ལེགས། ཁ༽ ཞགས་པ་བདེ་ལེགས། བུ། ཁེད་ལ་ག་རེ་དགས། ཀ༽ ང་ལ་ཤེལ་ཀ་ར་དང་། བི་རིལ་དགས། སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (ཕན་ཚུན་སྐད་ཆ་ཤོད་རེས་ཀྱི་སྦ ང་བརྡར་སྤ ད་དགོས།) ཁ༽ ལགས་ས། ། ཁ༽ སར་ ༥ རེད། ཀ༽ རིན་གང་ག་ཚོད་རེད།
26 ཏ། ཏ་ལ། འདི་ཤིང་ཏ་ལ་རེད། ཐ། ཐ་མ། ཁ་ཐ་མ་རེད། མིང་གཞི་རྐྱང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཏ་ས །༽ ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བ ད་དག ས།
ད།
27
ད་ར། ངས་ད་ར་བཏུངས་པ་ཡིན། ན། ན་ཚ། བུ་མ་འདི་ལ་ན་ཚ་ཕག་འདུག
28 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
29 ཡ ྱིག་གཟུགས་བརྩེགས་ཏེ་བ ས། ་
སྟོན་པ་བ་མེད་སངས་རྒྱས་རིན་པ་ཆེ། ། སྐབ་པ་བ་མེད་དམ་ཆས་རིན་པ་ཆེ། །
མཆད་པ་འབུལ། །
30
འདྲེན་པ་བ་མེད་དགེ་འདུན་རིན་པ་ཆེ།
། སྐབས་གནས་དཀན་མཆག་གསུམ་ལ་
ཟས་མཆོད་འབུལ་སངས།
31 པ། པ་ཕ། ཁང་པ་ཕ་རེད། ཕ། ཕ་མ། ང་ཕ་མ་ལ་དགའ་པ་ཡད། མིང་གཞི་རྐྱང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼པ་ས །༽ ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བ ད་དག ས།
བ།
32
བ་ར། བ་ཕྱུགས་བ་ར་ཡི་ནང་ལ་འདུག མ། མ་མ། ཁང་མ་མ་རེད།
33 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
34 ཡ ྱིག་གཟུགས་བརྩེགས་ཏེ་བ ས། ་
35 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (ཕན་ཚུན་ཤོད་རེས་ཀྱི་སྦ ང་བརྡར་སྤ ད་དགོས།) ཀ༽ ཨ་མ་ལགས། ཉིན་གུང་བདེ་ལེགས། ཁ༽ ཉིན་གུང་བདེ་ལེགས། བུ། ཁ་ལག་ག་རེ་དགས། ཀ༽ ཚལ་དང་བག་ལེབ་དགས། ཨ་མ་ལགས། ཁ ད་རང་ གིས་ག་རེ་མཆད་ཀི་ཡིན། ཁ༽ ངས་བག་ལེབ་མཉམ་དུ་ས་ང་ཟ་ཡི་ཡིན། ཀ༽ པ་ལགས་དང་ཨ་ཅག་ལགས་ཀིས་ག་རེ་མཆད་ཀ ་རེད། ཁ༽ ཁང་གཉིས་ཀ ས་ཀང་བག་ལེབ་དང་ས་ང་མཆད་ཀ ་ རེད།
36 ཙ། ཙ་ར་ར། ཆུ་ཙ་ར་ར་འཐན་ག ་འདུག ཚ། ཚ་ཚ། འདི་ལ་ཚ་ཚ་མང་པ་བཞག་འདུག མིང་གཞི་རྐྱང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཙ་ས །༽ ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བ ད་དག ས།
ཛ།
37
ཛ་ལ། ཛ་ལ་ཡི་ནང་དུ་མེ་འདུག ཝ། ཝ་ཁ། འདི་ལ་ཝ་ཁ་ཟེར་ག ་ཡད་རེད། པར་བར
38 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
39 ཡ ྱིག་གཟུགས་བརྩེགས་ཏེ་བ ས། ་
40 ལུས་ཀ ་ཆ་ཤས་ང ་སྤ ད། (ཁ་ས བ་ག ས།) མག། མིག ཐད་པ། ས། ས། ལ ེ ། མཛུབ་མ། སྐྲ། རྐང་པ། ལག་པ། ཁ། གཟུགས་པ།
41 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (རེས་ཟ ས་བྱེད་དགོས།) ང་ལ་ ཁང་ལ་ སྐྲ་ ཡད། འདུག མག་ ཐད་པ་ མིག་ གཟུགས་པ་ ས་ ལག་པ་ རྐང་པ་ ལ ་ ས་ མཛུབ་མ་ ཁ་
42 ཞ། ཞ་ལ། ཁང་པའི་ཞ་ལ་འཇམ་པ་འདུག ཟ། ཟ་མ། ཟ་ཁང་འདིའི་ཟ་མ་ཞིམ་པ་ཡད་རེད། མིང་གཞི་རྐྱང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཞ་ས །༽ ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བ ད་དག ས།
43
འ་ཞ། འ་ཞ་ནི་ས་མ་བད་ཀ ་རྒྱལ་ཕན་ཞིག་ཡིན། ཡ། ཡ་མ། མངར་མ་མང་པ་བཟས་ན་ཡ་མ་ན།
འ།
44 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ང་།
45 ཡ ྱིག་གཟུགས་བརྩེགས་ཏེ་བ ས།
46 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། ཀ༽ ས་བ་ལགས། འདིར་བཞུགས་རགས་གནང་། ཁ༽ ཐུགས་ར ་ཆེ། བུ་རང་ག་པར་ཕེབས་ཀ ་ཡད། ཀ༽ ང་སབ་གྲྭ་ལ་འག་ཡི་ཡད། ཁ༽ ཡག་པ་རེད། སབ་སྦང་ཡག་པ་སྦངས་ཨང་། ཀ༽ ལགས་ས། །ས་ལགས། ག་པར་ཕེབས་ཀི་ཡད། ཁ༽ ང་འཆམ་འཆམ་ལ་འག་ཡི་ཡད། ཀ༽ ས་ལགས། ག་ལེར་ ཕེབས་ཨང་། ཁ༽ ག་ལེར་ཕེབས་ ཨང་། བུ།
47 ར། ར་མ། འདི་ལ་ར་མ་ ༡ དང་རེའུ་ ༢ འདུག ལ། ལ་ཁ། ལ་ཁ་ན་དར་ལག་འདུག མིང་གཞི་རྐྱང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ར་ས །༽ ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བ ད་དག ས།
48 ཤ ཤ་ལ། འདི་ལ་ཤ་ལ་ཟེར་གི་ཡད། ས། ས་ཆ། འདི་ནི་བད་ཀི་ས་ཆ་རེད།
49 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ་སྦ ང་།
50 ཡ ག་གཟུགས་བརྩེགས་ཏེ་བྱིས། ་
51 གངས་ཀ ༡༦ ༡༧ ༡༨ ༡༩ ༢༠ ༢༡ ༢༢ ༢༣ ༢༤ ༢༥ ༢༦ ༢༧ ༢༨ ༢༩ ༣༠
52 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། ཀ༽ བསན་འཛིན་ལགས། ཁེད་རང་གི་པ་ ལགས་དང་། ཨ་མ་ལགས་ཀ ་མཚན་ལ་ག་ རེ་ཞུ་ཡི་ཡད། དགུང་ལ་ག་ཚོད་རེད། ཁ༽ རྒན་ལགས། ངའི་པ་ལགས་ཀ ་མཚན་ལ་དན་ གྲུབ་དང་། ཁང་དགུང་ལ་ ༣༠ རེད། ཨ་མ་ལགས་ཀ ་མཚན་ལ་སྒལ་མ་དང་། ཁང་ དགུང་ལ་ ༢༩ རེད། ཀ༽ ཁང་གཉིས་ཕག་ལས་ག་རེ་གནང་གི་ཡད་པ་རེད། ཁ༽ ངའི་ཨ་མ་ལགས་དགེ་རྒན་དང་། པ་ ལགས་ཚོང་པ་རེད།
53 ཧ། ཧ་ཧ། ཁང་ཧ་ཧ་ཞེས་གད་མ་ཤར་སང་། ཨ། ཨ་མ། ཁང་ངའི་ཨ་མ་ལགས་རེད། མིང་གཞི་རྐྱང་པ་དུ་མའི་མིང་། ༼ཧ་ས །༽ ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བ ད་དག ས།
54 ཡ ྱི ག་གཟུགས་འབ ྱི ་སྦ ོ ང་།
55 ཡ ྱིག་གཟུགས་བརྩེགས་ཏེ་བ ས། ་
56 ཨང་གྲངས་ཀྱི་གོ་རྱིམ་ལྟར་ཐྱིག་འཐེན་ཏེ་ཚོན་ཐོངས། ༡༣ ༡༤ ༡༥ ༡༦ ༡༧ ... ༢༩ ༣༠ ༢༤ ༢༦ ༢༧ ༡༤ ༢༥ ༢༨ ༢༣ ༢༡ ༢༢ ༡༦ ༡༧ ༡༨ ༢༠ ༡༥ ༡༩ ༡༣
57 ཀ༽ བད་ཡིག་ལ་གསལ་བེད་ཡི་གེ་ག་ཚོད་ཡད། ཁ༽ བད་ཡིག་ལ་གསལ་བེད་ཡི་གེ་ ༣༠ ཡད། ཀ༽ གསལ་བེད་ཡི་གེ་ ༣༠ ག་རེ་ག་རེ་རེད། ཁ༽ ཀ་ཁ་ག་ང་། ཅ་ཆ་ཇ་ཉ། ཏ་ཐ་ད་ན། པ་ཕ་བ་མ། ཙ་ཚ་ཛ་ཝ། ཞ་ཟ་འ་ཡ། ར་ལ་ཤ་ས། ཧ་ཨ། སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (ཕན་ཚུན་སྐད་ཆ་ཤོད་རེས་བྱེད་དགོས།)
58 ཚིག་གསར་ཀོག་སྦོང་གྱིས། ཀ་ལ། ན་ཁ། བ་ར། ལ་ལ། ད་ཆ། (རྒྱུན་སྤོད་ར གས་སྐད་ཆ་དང་སྦར་ནས་ཁ་ས བ་བྱོས།) ཁ་ཚ། ཁ་ཁ། ན་ཚ། ཕ་མ། ག་པ། ཆ་ལ། ཉ་ཤ ཞ་ལ། ཤ་ཚ། ཨ་ཕ། ག་ས་ག་ལ།
59 མིང་མཐའ་བ་ཡི་སྒྲ་འད ན་སྟངས། བསྡུར་བ། བ་ར། ར་བ།
བ་མ།
ཀ་བ།
60
ན་བ།
ཁ་བ། ཚ་བ།
61
ཟ་བ། ཤ་བ།
62 རྱི་མོ་རྣམས་ཀྱི་མྱིང་ཁ་སོབ་གྱིས། ཤ་བ། རྒྟོ་བ། ག་བ། གནའ་བ། འཕ ི ་བ། ངུ་བ། ཡུ་བ། ཐ་བ། ཀ་བ། ཟ་བ། ཕ་བ། དུ་བ།
ཨི།
63
ཨ + ི = ཨི། དབངས་བཞི།
64
ཨ + ུ = ཨུ།
ཨུ།
65
ཨེ།
ཨེ། ཨ + ེ =
66
ཨ + = ཨ།
ཨ།
67 ཀ༽ བད་ཡིག་ལ་དབངས་ག་ཚོད་ཡད། ཁ༽ བད་ཡིག་ལ་དབངས་ ༤ ཡད། ཀ༽ དབངས་བཞི་ག་རེ་ག་རེ་རེད། ཁ༽ ཨི་ཨུ་ཨེ་ཨ་བཅས་བཞི་རེད། སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར།
68 གངས་ཀ ༣༡ ༣༢ ༣༣ ༣༤ ༣༥ ༣༦ ༣༧ ༣༨ ༣༩ ༤༠ ༤༡ ༤༢ ༤༣ ༤༤ ༤༥ ༤༦ ༤༧ ༤༨ ༤༩ ༥༠
69 ཨང་གྲངས་ཀྱི་གོ་རྱིམ་ལྟར་ཐྱིག་འཐེན་ཏེ་ཚོན་ཐོངས། ༣༡ ༣༢ ༣༣ ༣༤ ༣༥ ༣༧ ༣༩ ༤༥ ༤༦ ༤༣ ༣༦ ༤༤ ༣༨ ༤༢ ༤༨ ༤༡ ༤༠ ༤༧ ༣༣ ༣༢ ༣༡ ༤༩ ༣༤ ༥༠ ༣༥
70 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀྔོག་སྟངས་སྦ ངས། (ཀ་ས །) ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས། ཀི། ཀུ། ཀེ། ཀ། ཁི། ཁུ། ཁེ། ཁ། གི། གུ། གེ། ག། ངི་། ངུ་། ངེ་། ང་།
ཀུ།
71
ཀུ་ཤུ། ང་ཀུ་ཤུ་ལ་དགའ་པ་ཡད། ཁུ། ཁུ་བ། འདི་ཚོ་ཤིང་ཏག་གི་ཁུ་བ་རེད།
གི།
72
གི་གུ། འདི་གི་གུ་རེད། ང་། ང་མ། གསེར་འདི་ང་མ་རེད།
73 ཤིང་ཏ ག་གི་མིང་ཤ ད། (ཁ་ས བ་ག ས།) ཀུ་ཤུ། ངང་ལག ཆུ་ག་གན། ལི། རྒུན་འབྲུམ། ཚ་ལུ་མ། ང་ཀུ་ཤུ་ལ་དགའ་པ་ཡད། ལི་ལ་དགའ་པ་མེད། ཁང་ལ་ཚ་ལུ་མ་མི་འདུག རྒུན་འབྲུམ་འདུག ཤིང་ཏག་གི་མིང་སྐད་ཆ་དང་སྦར་ཏེ་སབས། དཔེར་ན།
74 ཅི། ཅུ། ཅེ། ཅ། ཆི། ཆུ། ཆེ། ཆ། ཇི། ཇུ། ཇེ། ཇ། ཉི། ཉུ། ཉེ། ཉ། གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀ ག་སྟངས་སྦ ངས། (ཅ་ས །) ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས།
ཅ།
75
ཅ་ཅ། ང་ལ་ཅ་ཅ་གཅིག་ཡད། ཆུ། ཆུ། ངས་ཆུ་བཏུང་གི་ཡིན།
ཇ།
76
ཇ་བ། འདི་ལྷ་སའི་ཇ་བ་རིན་པ་ཆེ་རེད། ཉི། ཉི་མ། ཤར་ཕགས་ནས་ཉི་མ་ཤར།
77 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (ཕན་ཚུན་སྐད་ཆ་ཤོད་རེས་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས།) ཀ༽ དཔལ་ལན་ལགས། ཁང་ས་ཆ་གང་ནས་རེད། ཁ༽ ཁང་ནིའུ་ཡག་ནས་རེད། ཀ༽ ཁང་གི་མིང་ལ་ག་རེ་ཟེར། ཁ༽ ཁང་གི་མིང་ལ་བསན་འཛིན་ཟེར། ཀ༽ ཁང་སུ་རེད། ཁ༽ མ་རང་ལྷ་མ་མཚོ་རེད། ལན་ཊན་ལ་སད་ཀ ་ཡད་པ་རེད།
78 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀ ག་སྟངས་སྦ ངས། (ཏ་ས །) ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས། ཏི། ཏུ། ཏེ། ཏ། ཐི། ཐུ། ཐེ། ཐ། དི། དུ། དེ། ད། ནི། ནུ། ནེ། ན།
ཏེ།
79
ཏེ་སེ། གངས་ཏེ་སེ་བད་ལ་ཡད། ཐ། ཐ་བ། འདི་ཐ་བ་རེད།
དུ།
80
དུ་བ། ས་ཆ་དེ་ལ་དུ་བ་ནག་པ་འདུག ནེ། ནེ་ཙོ། ནེ་ཙོ་སྙིང་རེ་མ་འདུག
81 སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (ཁ་ས བ་བྱེད་དགོས།) ཆུ་ ༤ ཁང་ལ་ ཐ་བ་ མང་པ་ འདུག མི་འདུག ཅ་ཅ་ ཉུང་ཉུང་ ནེ་ཙོ་ ༡ ཀུ་ཤུ་ ༥༠
82 པི། པུ། པེ། པ། ཕི། ཕུ། ཕེ། ཕ། བི། བུ། བེ། བ། མི། མུ། མེ། མ། གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀྔོག་སྟངས་སྦྔོངས། (པ་ས །) ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས།
པ།
83
པ་ཏ་ལ། ཕ་བྲང་པ་ཏ་ལ་ལྷ་ས་ལ་ཡད། ཕ། ཕ་བ། ངའི་ཕ་བ་ན་ཡི་འདུག ཨ་ར་ར་ར་...
84
བུ་མ། བུ་མ་འདི་གཉིས་ཀིས་ཞབས་བྲྟོ་འཁབ། མེ། མེ་ཆ། འདི་མེ་ཆ་རེད།
བུ།
85 ཀ༽ ཞལ་ལག་མ་མཆད་གང་ལ་ག་རེ་གནང་དགས་ ཀི་རེད། ཁ༽ ཞལ་ལག་མ་མཆད་གང་ལ་མཆད་པ་འབུལ་ དགས་ཀ ་རེད། ཀ༽ དེའི་རེས་ལ་ག་རེ་གསུང་དགས་ཀི་རེད། ཁ༽ ཞལ་ལག་མཉེས་པ་གནང་རགས། ཞེས་ཞུ་ དགས་ཀ ་རེད། སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (ཕན་ཚུན་སྐད་ཆ་ཤོད་རེས་བྱེད་དགོས།)
86 ཙི། ཙུ། ཙེ། ཙོ། ཚི། ཚུ། ཚེ། ཚོ། ཛི། ཛུ། ཛེ། ཛོ། ཝི། ཝུ། ཝེ། ཝ། གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀྔོག་སྟངས་སྦྔོངས། (ཙ་ས །) ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས།
87
ཙི་ཙི། འདི་ལ་ཙི་ཙི་གཉིས་འདུག ཚི། ཚི་གུ། ཁམ་བུའི་ཚི་གུ་མཁེགས་པ་འདུག
ཙི།
88 ཞི། ཞུ། ཞེ། ཞ། ཟི། ཟུ། ཟེ། ཟ། འི། འུ། འེ། འ། ཡི། ཡུ། ཡེ། ཡ། གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀྔོག་སྟངས་སྦ ངས། (ཞ་ས །) ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས།
ཞི།
89
ཞི་མི། ཞི་མི་ཡི་སྤུ་འཇམ་པ་ཡད། ཟ། ཟ་བ། ཟ་བ་ཡི་ནང་ལ་ཆུ་འདུག
འ།
90
འ་མ། ང་འ་མ་འཐུང་རྒྱུར་དགའ་པ་ཡད། ཡི། ཡི་གེ། ཡི་གེ་འདྲ་མི་འདྲ་འདུག
91 ཀ༽ བསན་འཛིན་ལགས། ཁ ད་རང་ལ་སྤུན་མཆེད་ག་ཚོད་ཡད། ཁ༽ རྒན་ལགས། ང་ལ་ཅ་ཅ་ ༡ དང་། ཨ་ཅག་ ༢ ཡད། ཀ༽ ཁ ད་རང་ལ་གཅུང་པ་དང་གཅུང་མ་ མེད་དམ། ཁ༽ ང་ལ་གཅུང་པ་དང་གཅུང་མ་མེད། ཀ༽ ཁ ད་རང་ལ་ས་བ་དང་ར་མ་ཡད་དམ། ཁ༽ ལགས་ཡད། ངའི་ས་བ་ལགས་དང་། ར་མ་ལགས་བད་ལ་ཡད། ཀ༽ ཁེད་རང་གི་པ་ལགས་དང་ཨ་མ་ ལགས་ག་པར་ཡད། ཁ༽ ངའི་པ་ལགས་དང་ཨ་མ་ལགས་ནིའུ་ཡ སྟོ་བྟོ། པ་ལགས། ཅྟོ་ཅྟོ། གཅུང་པ། ང་རང་། ང་རང་གི་ནང་མི། ར་མྟོ། ཨ་མ་ལགས། ཨ་ཅག གཅུང་མྟོ། སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར། (ཕན་ཚུན་སྐད་ཆ་ཤོད་རེས་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས།)
92 གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀྔོག་སྟངས་སྦ ངས། (ར་ས །) ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས། རི། རུ། རེ། ར། ལི། ལུ། ལེ། ལ། ཤི། ཤུ། ཤེ། ཤ། སི། སུ། སེ། ས།
རི།
93
རི་བ། བད་ལ་རི་བ་མང་པ་ཡད། ལི། ལི། འདི་ཚོ་ཤིང་ཏག་ལི་རེད།
ཤ།
94
ཤ། འདི་ཚོ་ལ་ཤ་ཟེར་གི་རེད། ས། ས། ཁ་ཡི་ནང་ལ་ས་ཡད།
95 ཚལ་རྣམས་ཀི་མིང་ཁ་སྔོབ་ག ས། ཞག་ཁག ཙོང་། སི་པན། ལ་ཕུག ལ་འཁར་པད་ཚལ། མེ་ཏག་པད་ཚལ། སག་པ། ད་ལུམ་མ། ས་སྨུག སྐད་ཆ་ལ་སྦར་ནས་ཁ་སབ་ག ི ས།
96 ཧི། ཧུ། ཧེ། ཧ། ཨི། ཨུ། ཨེ། ཨ། གསལ་བ ད་ལ་དབངས་སྦར་ཏེ་ཀྔོག་སྟངས་སྦྔོངས། (ཧ་ས །) ཚིག་གྲུབ་ར ས་ཟ ས་བྱེད་དགོས།
ཧི།
97
ཧི་མ་ལ་ཡ། ཧི་མ་ལ་ཡ་ནི་རི་རྒྱུད་རིང་ཤས་རེད། ཨུ། ཨུ་མ། འདི་ལྷ་མ་ཨུ་མ་རེད།
98 ཀ༽ སབ་ཕྲུག་ཚོ། ཁ ད་རང་ཚོའི་ཕ་མ་ང་སྤད་ག ས་དང་། ཀ་པ།༽ ངའི་པ་ལགས་་་་། ཨ་མ་ལགས་་་་་ ཁ་པ།༽ ངའི་པ་ལགས་་་་། ཨ་མ་ལགས་་་་་ ག་པ།༽ ངའི་པ་ལགས་་་་། ཨ་མ་ལགས་་་་་ ང་པ།༽ ངའི་པ་ལགས་་་་། ཨ་མ་ལགས་་་་་ སྐད་ཆ་སྦ ང་བརྡར།
99 ཚིག་གསར་ཀ ག་སྦ ོ ང་དང་། སྐད་ཆ་དང་སྦར་ནས་ཁ་ས བ་གྱིས། ཁེ། ཁ། ག། ང་། ཆུ། ཉེ། ཉ། དེ། ཕ། བུ། མེ། མི། མ། ཞ། རི། ར། ལ། སུ། དཔེར་ན། ཅ་ལག་དེ་གང་ཁེ་པ་འདུག ཁ་ངའི་གགས་པ་རེད། སྐད་ཆ་ག་སང་། ང་གདང་གཙང་མ་ཁྲུས།
100 ཀ་བ། ཁེ་པ། དེ་ཕ། དེ་ཚོ། ཕ་མ། ང་ཚོ། ཞེ་ས། རི་མ། ཡུ་བ། ལ་མ། ད་ལ། ཉི་ཤུ། མ་ཧེ། ལུ་གུ། ཟ་རུ། རེ་བ། ཤ་མ། ཨ་ལ།
101 ཀ༽ རྱི་མོ་རྣམས་ཀྱི་མྱིང་སྐད་ཆ་དང་སྦར་ནས་ཁ་སོབ་གྱིས། མ་ཧེ། ཡ ་ཙི། ལོ་ཐོ། ལོ་མ། ཨ་ནེ། ཨུ་སུ།
102 རྱི་མོར་བལྟས་ནས་སྐད་ཆ་ཤོད།
103 ར ་མོར་བལྟས་ནས་སྐད་ཆ་ཤོད།
ར ་མོར་བལྟས་ནས་སྐད་ཆ་ཤོད།
105 རྱི་མོར་བལྟས་ནས་སྐད་ཆ་ཤོད།
https://youtube.com/@sherigCTA
https://issuu.com/doewebmaster
https://soundcloud.com/sherigs
https://tibterminology.net/
http://www.secularethics.net/
106 ཟུར་བཀ ད། གཞོགས་འདེགས་ཀ
བ ས་པའི་ཀག་སྦང་བདེ་ལམ། དེབ་ཕ ང་ ༣༢-༣༥ བ ས་པའི་ཀག་དེབ། དེབ་ཕ ང་
གཤམ་གྱི་དྲྭ་ཚིགས་ཁག་ལ་དོ་སྣང་གྱིས། བད་ཡིག་སབ་སྦང་དྲྭ་ཚིགས།
ཤེས་རིག་ཡུ་ཊུབ་དྲྭ་བརྙན།
ཨཡེ་སུའུ་དྲྭ་ཚིགས།
ཤེས་རིག་སྒ་མཛོད།
ཐ་སྙད་འཚོལ་བཤེར།
ཆས་ལུགས་ལ་མ་བར ན་པའི་བཟང་སྤད་ཀ ་དྲྭ་ཚིགས།
གང་གསལ་དྲྭ་ཚིགས་ཁག་ནས་ཀག་དེབ་དང་། བ ས་པའི་སྒྲུང་དེབ། འགུལ་བརྙན། བ ས་པའི་ གླུ་གཞས་འགུལ་བརྙན། སབ་ཁ ད་བརྙན་འཕ ན། སུམ་རགས་སགས་ཁ ད་པའི་སྒ་བཅས་ལ་ལྟ་ ཀག་ཉན་གསུམ་བ ད་ཐུབ།
ག་དེབ།
༡༥-༡༨
https://bodyiglobjong.com/
father
107 ཁ།
ང་།
ཆ།
ཇ། tea ཉ།
ན།
ཕ།
བ།
མ།
ཝ།
ཟ།
ཡ།
ར། goat ལ། mountain pass ཤ meat ས། soil, ground ཀ་ར། sugar ཁ་ཚ། spicy ག་ས་ག་ལ། everywhere ང་ལ།
me/i have ཅ་ག
ཆ་ག་པ།
བ ད་ཨིན་ཐ་སྙད་ཤན་སྦར།
mouth
I
Pair
fish
be sick
cow
mother
fox
eat
One of a pair
to
care
grasshopper
Tibetan-English Glossary
ཇ་མ། tea maker
palm tree
buttermilk
father
cowshed
falling (water)
fire pot
floor
puppy
female goat
harrow
laugh (ha ha)
several/some
fisherman
last
illness
parent
nanny
tsha-tsha/tsa-tsa
gutter
food
sinus
mountain peak
place
mother
hot
108
ཉ་པ།
ཏ་ལ།
ཐ་མ།
ད་ར།
ན་ཚ།
པ་ཕ།
ཕ་མ།
བ་ར།
མ་མ།
ཙ་ར་ར།
ཚ་ཚ།
ཛ་ལ།
ཝ་ཁ།
ཟ་མ།
འ་ཡ།
ཡ་མ།
ར་མ།
ལ་ཁ།
ཤ་ལ།
ས་ཆ།
ཧ་ཧ།
ཨ་མ།
ལ་ལ།
ཚ་བ།
ཞ་ལ།
now
chisel
pillar
eat
apple
mushroom
real
water
sun
hammer
parrot
stomach
fire
sympathy
fence
sick
snow
deer
juice, soup
first vowel sign
elder brother
Jowo
Mount Kailash
smoke
The Potala Palace
girl
109 ད་ཆ།
བ་མ།
ར་བ།
ཀ་བ།
ན་བ།
ཟ་བ།
ཁ་བ།
ཀུ་ཤུ།
ཤ་བ།
ཤ་མ།
ཁུ་བ།
ང་མ།
གི་གུ
ཆུ།
ཅ་ཅ།
ཉི་མ།
ཇ་བ།
ཐ་བ།
ཏེ་སེ།
ནེ་ཙོ།
དུ་བ།
ཕ་བ།
པ་ཏ་ལ།
མེ།
བུ་མ།
ཤ་ཚ།
kernel/pit
110 ཚི་གུ།
ཙི་ཙི།
ཟ་བ།
ཞི་མི།
ཡི་གེ།
འ་མ། milk ལི།
རི་བ། mountain ས།
ཤ། dice ཨུ་མ།
ཧི་མ་ལ་ཡ།
ཁ།
ག།
ང་། face ཉེ། near ཉ། buy དེ། that ཕ། male བུ། boy མི། people/person མ། female ཞ།
ལ། age/year ར།
ཀ་བ། leather
mouse
bucket
cat
letter
pear
tooth
Goddess Uma
Himalaya
he
hear
Yogurt
corpse
who
rooster
cheap ཕ་མ། gender
those
we
drawing
leaf
twenty
lamb
hope
calendar
honorific
handle
current year
water buffalo
wooden ladle
boy/girl
soap
nun
sock
111 སུ།
ཁེ་པ།
དེ་ཚོ།
ཞེ་ས།
ང་ཚོ།
ཡུ་བ།
རི་མ།
ད་ལ།
ལ་མ།
མ་ཧེ།
ཉི་ཤུ།
ཟ་རུ།
ལུ་གུ།
ཨ་ལ།
རེ་བ།
ཡི་ཙི།
ལ་ཐ།
ཨ་ནེ།
ཨུ་སུ།
དེ་ཕ།
