མེ་ཏ ག་ ཨ་མ་ ཀུ ན་དགའ་ པ་ཕ་ མཆ
ད་མ ་ཁང་
Copyright © 2017 Department of Education
All rights reserved
First Edition 2017
Published by: Published Department of Education Central Tibetan Administration
Gangchen Kyishong, Dharamshala -176215 Distt. Kangra(H.P.) INDIA Email: education@tibet.net
Printed by: Printed Sherig Parkhang Trust E-mail: E-mail: shepardelhi@gmail.com
Disclaimer
This children’s story book is made possible by the support of the American people through the United States Agency for International Development (USAID). The contents of this book are the sole responsibility of Department of Education, Central Tibetan Administration and do not necessarily reflect the views of USAID or the United States Government.
འབྲ ་རྩ མ་པ། འབྲི་རྩོམ་པ། སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚ ། བསྟན་འཛིན་ཚ ་དབྱངས། ཐུབ་བསྟན་ཆོས་འཕེལ། བསྐྱར་ཞ བ་ཚ གས་ཆུང། བསྐྱར་ཞིབ་ཚ གས་ཆུང། ཀརྨ་སྨོན་ལམ།ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། བསམ་གྲུབ། ཚ ་རིང་ལྷ་མོ། ར ་མ ་འབྲ ་མཁན། རི་མོ་འབྲི་མཁན། དོན་གྲུབ་པ་སངས། ནོར་བུ་དགྲ་འདུལ། ད བ་གཟུགས་ཇུས་འག ད་པ། དེབ་གཟུགས་ཇུས་འགོད་པ། བུདྡྷཱ་སྐྱབས། ༄༅། །ས ན་རྩ་བྱ ས་པའ ་ད བ་ཕྲ ང་ ༤༠ འད ་དག་ཤ ས་ར ག་ལས་ཁུངས་ཀྱ ས་བྱ ས་པའ ་ཀླ ག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་ལས་གཞ འ ་ཁ ངས་སུ་པར་སྐྲུན་དང་འགྲ མས་སྤ ལ་ཞུས། ། །སོན་རྩ་བྱིས་པའི་དེབ་ཕྲེང་ འདི་དག་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བྱིས་པའི་ཀློག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་ལས་གཞིའི་ཁོངས་སུ་པར་སྐྲུན་དང་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུས།
པར་སྐྲུན་བདག་དབང་། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས། ༢༠༡༧ པར་གཞི་དང་པོ། པར་སྐྲུན་བྱ ད་པ ། པར་སྐྲུན་བྱེད་པོ། ཤེས་རིག་པར་ཁང་། སྤྱ ་ཁྱབ་ལམ་སྟ ན་པ། ི་ཁྱབ་ལམ་སྟོན་པ། མཁས་དབང་ཀྲྀཥྞ་ཀུ་མཱར། (Prof. Krishna Kumar) ལས་འཆར་ཟབ་འཁྲ ད་པ། ལས་འཆར་ཟབ་འཁྲིད་པ། འབུམ་རམས་པ་ལ་ཏི་ཀཱ་གུཔྟཱ། (Dr. Latika Gupta) མཐའ་མའ ་བསྐྱར་ཞ བ་ཚ གས་ཆུང་། མཐའ་མའི་བསྐྱར་ཞིབ་ཚ གས་ཆུང་། ཚ གས་གཙ ་མཁས་དབང་ཀྲྀཥྞ་ཀུ་མཱར་ (Prof. Krishna Kumar) དང་། ཚ གས་མི་ཝཱ་ཎ་བོད་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཉེ་བའི་རིགས་བདག་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་ བསམ་གཏན། མཁས་དབང་ཨ་ཤོཀ་ཝཱཇ་པེ་ཡི། (Ashok Vajpeyi) མཁས་དབང་ཨ་པཱུརྭཱནན། (Apoorvanand) ཚ ག་སྦྱ ར་ལ གས་བཅ ས་བསྐྱར་ཞ བ་ཚ གས་ཆུང་། ཚིག་སྦྱོར་ལེགས་བཅོས་བསྐྱར་ཞིབ་ཚ གས་ཆུང་། ཝཱ་ཎ་དབུས་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་བསམ་གཏན་དང་། སློབ་དཔོན་ལྷག་པ་ཚ ་རིང་། སློབ་དཔོན་བཀྲ་ཤིས་ཚ ་རིང། སམྦྷོ་ཊ་བོད་ སློབ་དགེ་བསོད་ནམས་གང་བཟང་། སློབ་དགེ་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན།
༡ ༄༅་། ཉིན་ད ་ན ་དུ ས་ཆ ན་ཁྱ ད་པར་ཅན་ཞིག་ར ད་ མ ་ཚང་མ་དགོན་པ་ལ་མཆ ད་མཇལ་དུ ་འགྲ ོ་བཞ ན་ཡ ད་ ཀུ ན་དགའ་དང་མེ་ཏ ག་ཀྱ ང་དགོན་པར་མཆ ད་མཇལ་དུ ་ཕྱ ིན་ ཁ ་གཉ ས་དང་མཉམ་དུ ་པ་ཕ་ཡང་ཡོད་པ་རེད་
༢ པ་ཕས་ལྟ ོ་ཕད་ནང་མཆ ད་མར་ཁྱ ེར་ཡ ད་པ་རེད་ མ ་ཏ ག་ག ས་མཆ ད་སྣུ མ་བླུ གས་སའི་ཁ ག་ལྡ ར་ཁྱ ར་ཡ ད་པ་རེད་ ཀུ ན་དགས་པ་ཕའི་ལག་ནས་དངུ ལ་བླ ངས་པ་རེད་ ཨ་མ་ཁོང་ཚ ་དང་མཉམ་དུ ་མཆ ད་མཇལ་ལ་སླ ེབས་མེད་
༣ དགོན་པའ ་ལམ་ཟུ ར་དུ ་སླ ོང་མ ་བ་མང་པོ་ཡ ད་པ་རེད་ ཀུུ ན་དགས་སླ ོང་མ ་བ་ལ་སྒ ོར་མོ་ར ་ར ་སྦྱ ན་པ་བཏང་ མེ་ཏ ག་ག ས་སླ ང་མ ་བ་ལ་ཤིང་ཏ ག་ར ་ར ་སྦྱ ན་པ་བཏང་ སླ ང་མ ་བས་ཁོ་གཉ ས་ལ་ཐུ གས་རྗ ེ་ཆ ་ལབ་པ་རེད་
༤ ཁོ་ཚ ་ཚང་མ་དགོན་པའ ་ནང་ལ་ཕྱ ིན་ དག ན་པ་དེ་དམ གས་བསལ་གྱ ི་སྙ ང་རྗ ་པ ་ཞ ག་ཡ ད་ དགོན་པའ ་ནང་མཆ ད་མ ་ཞ ག་སྦ ར་ཡོད་ མཆ ད་མ ་ད ་འ ད་ཆ མ་ཆ མ་འབར་བཞིན་ཡ ད་པ་རེད་
༥ མེ་ཏ ག་མཆ ད་མ ་ཁང་ག ་ནང་ལ་འཛུ ལ་ མ ས་ཁ་ལ་ཁ་རས་གཙང་མ་ཞིག་གྱ ན་པ་རེད་ མེ་ཏ ག་ག ས་མཆ ད་མ ་ཚང་མར་མཆ ད་ཐ གས་བརྒྱ བ་ མཆ ད་མ ་ལྷ བ་ལྷ བ་ཏུ ་འབར་བཞིན་པ་ལ་མོ་དགའ་པོ་བྱུ ང་བ་རེད་
༦ མེ་ཏ ག་ཁ ག་ལྡ ར་ཁྱ ར་ནས་ཕྱ ི་ལ་ཐ ན་པ་རེད་ མཆ ད་མ ་ཁང་ད ་དུ ་བས་ཁེངས་འདུ ག་ལབ་ མོས་ཀུ ན་དགའ་ལ་མཆ ད་མ ་ཁང་དུ ་སོང་ཞེས་ལབ་ ཀུུ ན་དགས་མོའ ་ལག་ནས་ཁོག་ལྡ ར་བླ ངས་པ་རེད་
༧ ཀུ ན་དགའ་མཆ ད་མ ་ཁང་ག ་ནང་ལ་འཛུ ལ་ ཁ ས་ཁ་ལ་ཁ་རས་གཙང་མ་ཞིག་གྱ ན་པ་རེད་ ཀུ ན་དགས་མཆ ད་མ ་ཚང་མར་མཆ ད་ཐ གས་བརྒྱ བ་ མཆ ད་མ ་ལྷ བ་ལྷ བ་ཏུ ་འབར་བཞིན་པ་ལ་ཁོ་དགའ་པོ་བྱུ ང་བ་རེད་
༨ ཀུ ན་དགས་ཁོག་ལྡ ར་ཁྱ ར་ནས་ཕྱ ི་ལ་ཐ ན་པ་རེད་ ཀུུ ན་དགས་ཁང་པའི་ནང་ལ་ཚ་བ་ཞེ་དྲ ག་འདུུ ག་ལབ་ པ་ཕ་དགོན་པ་ལ་སྐ ོར་བ་རྒྱ ག་བཞིན་ཡ ད་པ་རེད་ པ་ཕ་ཡང་ཁོ་གཉ ས་ཡ ད་སར་སླ ེབས་པ་རེད་
༩ ཀུ ན་དགས་ཁོག་ལྡ ར་པ་ཕ་ལ་ཕུ ལ་བ་རེད་ ཀུུ ན་དགས་མཆ ད་མ འ ་འ ད་གད ང་ལ་ཕོག་བྱུ ང་ལབ་ མེ་ཏ ག་ག ས་ཀྱ ང་མཆ ད་མ འ ་འ ད་གད ང་ལ་ཕོག་བྱུ ང་ལབ་ ཁ ་གཉ ས་ཀྱ ་གད ང་ནས་རྔུ ལ་ནག་འཐོན་གྱ ་ཡ ད་པ་ར ད་
༡༠ པ་ཕ་མཆ ད་མ ་ཁང་ག ་ནང་ལ་འཛུ ལ་ པ་ཕས་ཁ་ལ་རས་གཙང་མ་ཞིག་བཀབ་པ་རེད་ ཁོང་ག ས་མཆ ད་ཐ གས་རྒྱ ག་རྒྱུ ་འགོ་བཙུ གས་ གང་ཙམ་ནས་པ་ཕའི་མཆ ད་སྣུ མ་རྫ ོགས་པ་རེད་
༡༡ པ་ཕ་མཆ ད་མ ་ཁང་ནས་ཕྱ ི་ལ་ཐ ན་པ་རེད་ པ་ཕས་མཆ ད་སྣུ མ་རྫ ོགས་སོང་ལབ་པ་རེད་ མེ་ཏ ག་ག ས་ཁ ག་ལྡ ར་ཁ་ཕྱ ེ་བ་ར ད་ ཁ ག་ལྡ ར་ནང་མཆ ད་སྣུ མ་ལྷ ག་མེད་
༡༢ མེ་ཏ ག་ག ས་ཁྲ མ་ནས་ཉོ་ན་ལབ་པ་རེད་ པ་ཕ་ཁྲ ོམ་དུ ་མཆ ད་མར་ཉོ་བར་ཕྱ ིན་ ཚ ང་ཁང་ཚང་མ་སྒ ོ་བརྒྱ བ་ཡོད་པ་རེད་ པ་ཕ་ལ་མཆ ད་མར་རག་ཡོད་མ་རེད་
༡༣ ཁོ་ཚ ་ནང་དུ ་མཆ ད་མར་ལེན་དུ ་འགྲ ོ་རྒྱུ ་བྱ ས་ ཁ ་ཚ ་ནང་ག ་ཕྱ གས་སུ ་ཕྱ ིན་པ་རེད་ ཁོ་ཚ ས་ཨ་མ་དགོན་པའ ་ཕྱ གས་སུ ་ཡོང་བཞ ན་པ་མཐོང་ ཨ་མའི་ལག་པར་ཁུ ག་མ་ཞིག་ཁྱ ར་ཡ ད་པ་རེད་
༡༤ ཨ་མས་མཆ ད་མར་ཁྱ ེར་ཡ ད་པ་རེད་ པ་ཕས་ཨ་མའི་ལག་པ་ནས་ཁུ ག་མ་བླ ངས་ མེ་ཏ ག་ག ས་མཆ ད་མར་མཐོང་བ་དང་བླ ོ་བདེ་པ ་བྱུ ང་བ་རེད་ ཀུུ ན་དགའ་ཡང་བླ ོ་བདེ་པ ་བྱུ ང་བ་རེད་
༡༥ པ་ཕ་དང་ཨ་མ་མཆ ད་མ ་ཁང་དུ ་འཛུ ལ་ ཀུུ ན་དགའ་དང་མེ་ཏ ག་ཀྱ ང་མཆ ད་མ ་ཁང་དུ ་འཛུ ལ་ ཁོ་ཚ ས་མཆ ད་མ ་ཚང་མར་མཆ ད་ཐ གས་བརྒྱ བ་ མཆ ད་མ ་ཁང་འ ད་ཀྱ ས་ཁ ངས་པ་རེད་།
༡༦ དགེ་རྒན་རྣམ་པར་རེ་སྐུལ། སོན་རྩ་བྱིས་པའི་དེབ་ཕྲེང་འདི་ཉིད་བསླབ་གཞི་རྩ་འཛིན་གྱི་དགོངས་དོན་ལྟར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སློབ་དེབ་མིན། ྿ སྤྱིར་བྱིས་པའི་འབྲི་ཀློག་ཡར་རྒྱས་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་གང་ཀློག་པ་དེའི་གོ་དོན་གསལ་པོ་རྟོགས་ནས་ཀློག་པའི་ནུས་པ་གོང་མཐོར་ ྿ སྤེལ་རྒྱུར་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་ཞིག་ཡིན། དེབ་འདི་དག་འཛིན་ཁང་ནང་དུ་སློབ་ཕྲུག་ཚ ར་དུས་ཚ ད་དང་འདུན་པ་ནམ་ཡོད་ཀྱི་སྐབས་སུ་རང་མོས་ལྟར་ལེན་པ་དང་ལྟ་ཀློག་ ྿ བྱེད་ཐུབ་སར་འགྲེམས་འཇོག་བྱེད་དགོས། རིམ་པ་དང་པོ་ནས་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་གཉིས་པ་དང་། གཉིས་པ་ནས་གསུམ་པ། གསུམ་པ་ནས་བཞི་པ་བར་ཐེམ་སྐས་རིམ་ ྿ འཛ གས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཀླག་རྒྱུའི་ཆེད་དམིགས་པ་ཡིན་རུང་། ཕྲུ་གུ་རང་ངོས་ནས་གང་ལྟ་འདོད་དང་ཀློག་འདོད་བྱེད་པ་དེར་རམ་ འདེགས་བྱེད་པ་ལས་གོ་རིམ་ལྟར་ཀློག་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བ་མ་ཡིན། འཛིན་གྲྭའི་དུས་ཚ ད་རེའུ་མིག་བཀོད་སྒྲིག་སྐབས། དེབ་ཕྲེང་འདི་ཀློག་རྒྱུའི་དུས་ཚ ད་འདང་ངེས་འཇོག་དགོས། ྿ མདོར་ན། དོན་བྱེད་ནུས་པ་དངོས་པོའ ྿ ་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་ལྟར། དཔེ་དེབ་འདི་དག་ཕྲུ་གུའི་འདོད་མོས་བཞིན་བེད་སྤྱོད་བཏང་ ནས་རྙིང་ཧྲུལ་དང་རལ་ཐོར་དུ་གྱུར་ན་ལེགས་གསོལ་ཐོབ་རྒྱུ་ལས། ལོ་མང་པོའ་རྗེས་སུའང་དེབ་རེ་རེ་བཞིན་གྲ་མ་ཉམས་གྲུ་མ་ ཞིག་པར་ཤེལ་ཁྲ་ཅན་གྱི་བང་ཁྲིའི་ནང་ལྷ་སྐུ་ལྟར་སྒྲིག་གཤོམ་བྱས་ཏེ་འཇོག་མི་རུང་བ་བློ་ངེས་དགོས་གལ་བཅས།
༡༧ སོན་རྩ་བྱིས་པའི་དེབ་ཕྲེང་གི་དགོས་དམིགས། དེབ་ཕྲེང་འདི་བཀླགས་རྗེས། བྱིས་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་འབད་བརྩོན་ལ་བརྟེན་ནས་ཀློག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐུབ། ྿ བྱིས་པ་དང་དེབ་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཇེ་ཟབ་ཏུ་བཏང་སྟེ། དཔེ་དེབ་ཀློག་རྒྱུའི་གོམ་གཤིས་འཇགས་པར་བྱ་རྒྱུ། ྿ སོན་རྩ་བྱིས་པའི་དེབ་ཕྲེང་གི་ནང་དོན་རྣམས་ཉིན་རེའི་འཚ ་བ་དང་དངོས་སུ་འབྲེལ་ནས། བྱིས་སྒྲུང་ཀློག་རྒྱུར་དགའ ྿ ་མོས་ཡོང་ཐབས་ བྱས་ཡོད། མི་སྣ་གཙ ་བོར་ཕྲུ་གུ་གཉིས་རེ་འཇོག་དོན་ནི། ཀློག་པ་པོ་བྱིས་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་དང་མཐུན་པའི་སྒྲུང་མང་པོའ ྿ ་ནང་། རང་གི་ མི་ཚ འི་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་ཐུབ་པས། སྒྲུང་འདི་དག་དོ་ནན་གྱིས་ཀློག་རྒྱུར་སྐུལ་མ་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན། རིམ་པ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ཙམ་མ་ཟད། རིམ་པ་རྗེས་མ་རྣམས་སུའང་ཚིག་དང་བརྗོད་དོན་མང་པོ་བསྐྱར་ཟློས་ཡང་ཟློས་བྱས་པར་ཕན་ ྿ ཐོགས་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད། དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་སོགས་ཀྱི་རོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྲུ་གུས་ཐོག་མར་ཤེས་པའི་ཚིག་དེ་སླར་ཡང་མཐོང་མ་ ཐག ཚིག་དེ་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་དེའི་དོན་གོ་ཐུབ་པའི་དགའ་ཚ ར་དང་སྤོབས་པ་སྤྲོད་ཐུབ། འོན་ཀྱང་བྱིས་པས་བཀླགས་ཟིན་པའི་ཉིན་དེ་ནས་དེབ་ཕྲེང་འདིའི་དགོས་དོན་དང་བེད་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ལྟར་མ་ཡིན་པར། བྱིས་པས་སྒྲུང་ ྿ ཤོད་པ་དང་འབྲི་བ། དཔེ་རིས་ནང་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་གཞན་ངོ་སྤྲོད་པ། རི་མོ་བཤུ་རྒྱུ་སོགས་བྱེད་སྒོ་མང་པོར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་པ་ བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེ་བས། སློབ་གྲྭ་སོ་སོའ་འགན་འཛིན་དང་འབྲེལ་ཡོད་དགེ་རྒན་ཚ ས་ཐུགས་ངེས་ཡོང་བ་འཚལ།