วารสารกรมคุมประพฤติ ปีที่ 23 ฉบับที่ 2 ประจำปี พ.ศ. 2560 by กรมคุมประพฤติ

บทบรรณาธิการ เดือนเมษายนที่ผ่านมา นับเป็นช่วงเวลาที่ส�ำคัญ เนื่องจากกรมคุมประพฤติประกาศใช้กฎหมายคุมประพฤติ ฉบับใหม่ คือ “พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559” ซึ่งจะเป็นกฎหมายที่รองรับภารกิจของกรมคุมประพฤติ โดยเฉพาะหลั ง จากที่ เ ราท� ำ งานภายใต้ พ ระราชบั ญ ญั ติ วิธีการด�ำเนินการคุมประพฤติตามประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 เป็นเวลายาวนาน พระราชบัญญัตฉิ บับนี้ มีความส�ำคัญต่อกระบวนการ ยุติธรรมในการก้าวสู่การใช้มาตรการแบบไม่ควบคุมตัว ด้ ว ยการคุ ม ประพฤติ รวมถึ ง การก้ า วสู ่ บ ทบาทและ ความท้าทายใหม่ของพนักงานคุมประพฤติทตี่ อ้ งปฏิบตั งิ าน อย่างรอบคอบและมีประสิทธิภาพ และเป็นมืออาชีพสมดัง เจตนารมณ์ของกฎหมาย กองบรรณาธิการหวังว่า วารสารกรมคุมประพฤติ ฉบั บ นี้ จะช่ ว ยท� ำ ความเข้ า ใจเกี่ ย วกั บ พระราชบั ญ ญั ติ คุมประพฤติ พ.ศ. 2559 ให้กับพนักงานคุมประพฤติและ ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่าย โดยเราพยายามรวบรวมความคิดเห็น และบทความจากผู ้ บ ริ ห ารและหน่ ว ยงานที่ รั บ ผิ ด ชอบ โดยตรง เพื่อให้ผู้อ่านได้รับความรู้และสาระส�ำคัญ หากมี ข้อเสนอแนะต่อวารสารในแง่มุมอื่นๆ ทางกองบรรณาธิการ ยินดีรับฟังเสมอค่ะ ดร.ยศวันต์ บริบูรณ์ธนา บรรณาธิการวารสารกรมคุมประพฤติ

วิสัยทัศน์

“เป็นหน่วยงานแก้ไขฟื้นฟูและคุมความประพฤติ ผู้กระท�ำผิดกฎหมายอาญา โดยใช้มาตรการไม่ควบคุมตัว เพื่อความสงบสุขของชุมชนอย่างยั่งยืน”

พันธกิจ

1. แก้ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิดในชุมชน 2. เสริมสร้างการมีสว่ นร่วมของครอบครัว ชุมชน และภาคีเครือข่าย ในการดูแล แก้ไข บ�ำบัด ฟื้นฟู ผู้กระท�ำผิด

กองบรรณาธิการ

สารบัญ

2 8

บทความพิเศษ

สรุปสาระส�ำคัญพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559

บทสัมภาษณ์พิเศษ

บทสนทนากับผู้บริหารว่าด้วยเรื่องกฎหมายใหม่ และความท้าทาย ของงานคุมประพฤติ

TCTP คุมประพฤติไทยในฐานะพี่เลี้ยง กัมพูชา ลาว เมียนมา และ เวียดนาม จัดตั้งงานคุมประพฤติ

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดน่าน เสริมแรงเด็กและเยาวชน ปลุกจิตส�ำนึกรักตน ครอบครัว และประเทศชาติ

ติดตามความเคลื่อนไหวและกิจกรรมต่างๆ ของส�ำนักงาน คุมประพฤติทั่วประเทศ

ผู้ใต้บังคับบัญชาประเมินการปฏิบัติตามประมวลจริยธรรม ข้าราชการพลเรือนของผู้บังคับบัญชาระดับส�ำนัก/กอง/ ส�ำนักงาน/ศูนย์ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด

15 นานาสาระ การพัฒนาบุคลากร เพือ่ ปฏิบตั ติ าม พ.ร.บ. คุมประพฤติ พ.ศ. 2559 19 บทความพิเศษ ทิศทางการด�ำเนินงานอาสาสมัครคุมประพฤติ 23 Spirit จิตอาสา ‘จิต คือ จิตใจ’ อาสาก็เพราะอยากจะท�ำประโยชน์ 27 คนดีคนเด่น รางวัลชีวิตข้าราชการพลเรือนดีเด่น 30 คุมประพฤติอาเซียน 35 Probation around the World PROBATION F(R)EEs? งานคุมประพฤติ ใช่ว่าฟรีทั่วโลก !?! 38 In Focus 43 เจาะกิจกรรมเด่น

47 คุมประพฤติใสสะอาด

ที่ปรึกษา พันต�ำรวจเอก ดร.ณรัชต์ เศวตนันทน์ อธิบดีกรมคุมประพฤติ นายประสาร มหาลี้ตระกูล รองอธิบดีกรมคุมประพฤติ นางอัญชลี พัฒนสาร รองอธิบดี กรมคุมประพฤติ บรรณาธิการบริหาร นางยศวันต์ บริบูรณ์ธนา กองบรรณาธิการ นางสาวจิราวรรณ บุญญา นางสุวิมล ด�ำสุวรรณ นายปิยะศักดิ์ โชคอ�ำนวย นางสาวปิยนุช รักสัตย์ นางสาวเหมือนแพร รุ่งเผ่าพันธุ์ ฝ่ายภาพ นายณัฐ คชประเสริฐ นางเกศินี สกุลทับ ฝ่ายประสานงานและพิสจู น์อักษร นางสาวณัฐกฤตา น�ำผล นางสาวศิริพร เอกอนงค์ ฝ่ายจัดการ กลุ่มอ�ำนวยการและสื่อสารองค์การ ส�ำนักงานเลขานุการกรม กรมคุมประพฤติ โทร. 0 2143 8824 ผู้จัดพิมพ์ บริษัท นิวธรรมดา การพิมพ์ (ประเทศไทย) จ�ำกัด

บทความพิเศษ กลุ่มนิติการ ส�ำนักพัฒนาการคุมประพฤติ

สรุปสาระส�ำคัญ

พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559

1. เหตุผลและความจ�ำเป็นในการเสนอขอให้มีกฎหมาย งานด้านการคุมประพฤติมีความส�ำคัญในกระบวนการยุติธรรม อันจะท�ำให้เกิดประสิทธิภาพ และเกิดความเรียบร้อยขึ้นในสังคม ซึ่งในการปฏิบัติงานด้านนี้มีกรมคุมประพฤติเป็นหน่วยงานหลัก เกีย่ วกับการคุมประพฤติ ทัง้ ในชัน้ ก่อนการพิจารณาคดี ชัน้ การพิจารณาคดี และชัน้ หลังการพิพากษา คดีของศาล โดยมีภารกิจเกี่ยวกับการคุมประพฤติผู้กระท�ำผิดที่เป็นเด็ก เยาวชน ผู้ใหญ่ ผู้ได้รับ การพักการลงโทษและการลดวันต้องโทษจ�ำคุก รวมถึงการตรวจพิสูจน์และการฟื้นฟูสมรรถภาพ ผู้ติดยาเสพติด การจัดให้มีการท�ำงานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์ การด�ำเนินการเพื่อสร้าง ความยุตธิ รรมเชิงสมานฉันท์ การให้การสงเคราะห์ การให้หน่วยงานของรัฐ และภาคประชาชนเข้ามา มีสว่ นร่วมในการป้องกันอาชญากรรมและแก้ไขฟืน้ ฟูผกู้ ระท�ำผิด ดังนัน้ เพือ่ ให้การปฏิบตั งิ านด้านการ คุมประพฤติและภารกิจของกรมคุมประพฤติมปี ระสิทธิภาพยิง่ ขึน้ จึงจ�ำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตนิ ี้

2. หลักการในประเด็นส�ำคัญ ให้มกี ฎหมายว่าด้วยการคุมประพฤติ และยกเลิกพระราชบัญญัตวิ ธิ ดี ำ� เนินการคุมความประพฤติ ตามประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 เพื่อมิให้เกิดความซ�้ำซ้อน 2

วารสาร กรมคุมประพฤติ

สรุปสาระส�ำคัญของพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559

1. ก�ำหนดให้บงั คับใช้เมือ่ พ้นก�ำหนดหนึง่ ร้อยแปดสิบวัน นับแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษา พระราชบัญญัติ

คุ ม ประพฤติ ป ระกาศในราชกิ จ จานุ เ บกษา เมื่ อ วั น ที่ 3 ตุลาคม 2559 ซึ่งจะครบก�ำหนดในวันที่ 31 มีนาคม 2560 ดั ง นั้ น พระราชบั ญ ญั ติ คุ ม ประพฤติ จะมี ผ ลบั ง คั บ ใช้ ใ น วันที่ 1 เมษายน 2560 และมีผลยกเลิกกฎหมายว่าด้วยวิธี ด�ำเนินการคุมความประพฤติ ตามประมวลกฎหมายอาญา ในวันดังกล่าว (มาตรา 2 และมาตรา 3)

ในการนี้ คณะกรรมการอาจแต่งตั้ง คณะอนุกรรมการหรือคณะท�ำงาน เพื่อพิจารณาหรือปฏิบัติการ อย่างหนึ่งอย่างใดตามที่ คณะกรรมการมอบหมายก็ได้

2. ก�ำหนดบทนิยามค�ำว่า “การคุมประพฤติ” “ศาล” “การสืบเสาะและพินิจ” “ผู้ถูกสืบเสาะและพินิจ” “การคุม

ความประพฤติ” “ผู้ถูกคุมความประพฤติ” “ส�ำนักงาน คุมประพฤติ” “คณะกรรมการ” “พนักงานคุมประพฤติ” “อาสาสมัครคุมประพฤติ” “ยาเสพติด” “อธิบดี” และ “รั ฐ มนตรี ” เพื่ อ อธิ บ ายความหมายของถ้ อ ยค� ำ ที่ ใ ช้ ใ น พระราชบัญญัติฯ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการคุมประพฤติ ทั้งใน ชั้นก่อนการพิจารณาคดี ชั้นการพิจารณาคดี และชั้นหลัง การพิพากษาคดีของศาล (มาตรา 4)

3. หมวด 1 คณะกรรมการคุมประพฤติ ก�ำหนดให้ คณะกรรมการคุมประพฤติประกอบด้วยรัฐมนตรีว่าการ

กระทรวงยุตธิ รรมเป็นประธานกรรมการ ปลัดกระทรวงยุตธิ รรม เป็นรองประธานกรรมการ ปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคม และความมั่ น คงของมนุ ษ ย์ ปลั ด กระทรวงศึ ก ษาธิ ก าร เจ้ า กรมพระธรรมนู ญ อธิ บ ดี ก รมการจั ด หางาน อธิ บ ดี กรมการปกครอง อธิบดีกรมการแพทย์ อธิบดีกรมพัฒนา ฝีมือแรงงาน อธิบดีกรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน อธิ บ ดี ก รมราชทั ณ ฑ์ อธิ บ ดี ก รมสุ ข ภาพจิ ต เลขาธิ ก าร คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด ผูบ้ ญ ั ชาการ ต�ำรวจแห่งชาติ เลขาธิการส�ำนักงานศาลยุตธิ รรม อัยการสูงสุด นายกสภาทนายความและผู้ทรงคุณวุฒิซึ่งรัฐมนตรีแต่งตั้ง จากผู้เชี่ยวชาญหรือผู้มีประสบการณ์ในการท�ำงานด้าน กฎหมาย ด้านอาชญาวิทยา ทัณฑวิทยา หรือการบริหารงาน ยุติธรรม ด้านสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ด้านสังคม สงเคราะห์ ด้านจิตวิทยา ด้านจิตเวชศาสตร์ หรือด้านอื่นๆ ทีเ่ ป็นประโยชน์ตอ่ งานคุมประพฤติ จ�ำนวนไม่เกินห้าคนเป็น

กรรมการ โดยให้อธิบดีกรมคุมประพฤติเป็นกรรมการและ เลขานุการ และให้อธิบดีแต่งตั้งข้าราชการกรมคุมประพฤติ จ�ำนวนไม่เกินสองคนเป็นผู้ช่วยเลขานุการคณะกรรมการ มีอำ� นาจหน้าทีก่ ำ� หนดนโยบายและทิศทางในการบริหารงาน คุมประพฤติ รวมทั้งให้ความเห็นเกี่ยวกับการคุมประพฤติ ตามทีค่ ณะรัฐมนตรีขอให้พจิ ารณา ให้คำ� แนะน�ำหรือค�ำปรึกษา แก่รัฐมนตรีในการออกกฎกระทรวง ระเบียบ และประกาศ และให้ ค� ำ แนะน� ำ แก่ อ ธิ บ ดี ใ นการออกระเบี ย บตาม พระราชบัญญัตินี้ให้ค�ำปรึกษา ข้อคิดเห็น และข้อเสนอแนะ แก่กรมคุมประพฤติ และหน่วยงานต่างๆ เกีย่ วกับการบริหาร และการด� ำ เนิ น งานคุ ม ประพฤติ ก� ำ หนดมาตรฐานการ ด�ำเนินงานต่างๆ ของพนักงานคุมประพฤติให้เป็นไปตาม พระราชบัญญัตินี้ รวมทั้งให้ความเห็นชอบหลักสูตรการ ฝึกอบรมพนักงานคุมประพฤติ และปฏิบัติการอื่นใดตามที่ กฎหมายก�ำหนดให้เป็นอ�ำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการ หรือตามทีร่ ฐั มนตรีวา่ การกระทรวงยุตธิ รรมมอบหมาย ในการนี้ คณะกรรมการอาจแต่งตัง้ คณะอนุกรรมการหรือคณะท�ำงาน เพื่ อ พิ จ ารณาหรื อ ปฏิ บั ติ ก ารอย่ า งหนึ่ ง อย่ า งใดตามที่ คณะกรรมการมอบหมายก็ ไ ด้ และให้ ก รรมการได้ รั บ เบี้ยประชุมและประโยชน์ตอบแทนอื่นตามที่คณะรัฐมนตรี ก�ำหนด (มาตรา 6 ถึง มาตรา 13)

วารสาร กรมคุมประพฤติ

4. หมวด 2 อ�ำนาจหน้าที่ของผู้ปฏิบัติงาน ก�ำหนดให้ พนักงานคุมประพฤติมีอ�ำนาจหน้าที่ตามพระราชบัญญัตินี้

และกฎหมายอืน่ โดยเฉพาะอ�ำนาจหน้าทีเ่ กีย่ วกับการสืบเสาะ และพินิจ ผู้ถูกสืบเสาะและพินิจ สอดส่อง ติดตาม สอบถาม แนะน�ำ ช่วยเหลือ ตักเตือน หรือด�ำเนินการใดๆ เพื่อให้ ผู้ถกู คุมความประพฤติปฏิบตั ิตามเงือ่ นไขและสามารถแก้ไข ปรับปรุงตนเองได้ ให้การสงเคราะห์ตามพระราชบัญญัตินี้ ก�ำหนดรายละเอียดในการปฏิบตั ติ ามเงือ่ นไขตามทีไ่ ด้ตกลง กั บ ผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ ส่ ง ตั ว ผู ้ ถู ก สื บ เสาะและพิ นิ จ ผู้ถูกคุมความประพฤติ และผู้ได้รับการสงเคราะห์ ให้แพทย์ ตรวจสุขภาพ หรือส่งตัวไปบ�ำบัดรักษาการติดยาเสพติด ความบกพร่องทางกายหรือจิตใจ หรือความเจ็บป่วยอย่างอืน่ จัดการหรือด�ำเนินการเกี่ยวกับตัวผู้ถูกสืบเสาะและพินิจ หรือผู้ถูกคุมความประพฤติ เช่น ถ่ายภาพ พิมพ์ลายนิ้วมือ รวมทั้ ง สั่ ง หรื อ จั ด ให้ ผู ้ ถู ก สื บ เสาะและพิ นิ จ หรื อ ผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติในคดีทเี่ กีย่ วข้องกับยาเสพติด หรือมีหลักฐาน อั น ควรเชื่ อ ว่ า บุ ค คลดั ง กล่ า วเกี่ ย วข้ อ งกั บ ยาเสพติ ด รับการตรวจหรือทดสอบว่ามียาเสพติดอยูใ่ นร่างกายหรือไม่ ใช้อปุ กรณ์อเิ ล็กทรอนิกส์หรืออุปกรณ์อนื่ ใดในการติดตามตัว ผู้ถูกคุมความประพฤติตามเงื่อนไขที่ศาลหรือเจ้าพนักงาน ผู ้ มี อ� ำ นาจสั่ ง เรี ย กผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ ห รื อ ผู ้ ไ ด้ รั บ การสงเคราะห์ เข้ารับการอบรมความรูแ้ ละทักษะต่างๆ ทัง้ นี้ อาจเชิ ญ บุ ค คลในครอบครั ว ของบุ ค คลดั ง กล่ า วเข้ า ร่ ว ม การอบรมด้วยก็ได้ จัดให้ผู้ถูกคุมความประพฤติท�ำงาน

นอกจากนี้ พนักงานคุมประพฤติ ยังมีอ�ำนาจเข้าไปในเคหสถานหรือสถานที่ใดๆ ที่ผู้ถูกสืบเสาะและพินิจหรือผู้ถูกคุมความประพฤติ อาศัยหรือท�ำงานหรือมีความเกี่ยวข้อง ในกรณีที่มีความจ�ำเป็นอย่างยิ่ง

วารสาร กรมคุมประพฤติ

บริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์ ในกรณีที่ผู้ถูกสืบเสาะ และพินิจ ผู้ถูกคุมความประพฤติ หรือผู้ได้รับการสงเคราะห์ เป็นเด็กหรือเยาวชน ให้มกี ารให้คำ� แนะน�ำเกีย่ วกับการเลีย้ งดู การอบรมสั่งสอน และการใดๆ ที่จ�ำเป็นและเหมาะสม แก่บิดามารดา ผู้ปกครอง หรือบุคคลที่เด็กหรือเยาวชน ดังกล่าวพักอาศัยอยู่ด้วย นอกจากนี้ พนักงานคุมประพฤติ ยังมีอำ� นาจเข้าไปในเคหสถานหรือสถานทีใ่ ดๆ ทีผ่ ถู้ กู สืบเสาะ และพิ นิ จ หรื อ ผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ อ าศั ย หรื อ ท� ำ งาน หรื อ มี ค วามเกี่ ย วข้ อ งในกรณี ที่ มี ค วามจ� ำ เป็ น อย่ า งยิ่ ง เพือ่ สอบถามบุคคลซึง่ อยูใ่ นสถานทีน่ นั้ เรียกบุคคลทีส่ ามารถ ให้ข้อเท็จจริงมาพบและให้ถ้อยค�ำ และสั่งให้เจ้าของหรือ ผูค้ รอบครองส่งวัตถุหรือเอกสารอันอาจใช้เป็นพยานหลักฐาน เกีย่ วกับการสืบเสาะและพินจิ และการสอดส่อง ในการนีใ้ ห้มี อาสาสมัครคุมประพฤติเพื่อช่วยเหลือพนักงานคุมประพฤติ ตามที่อธิบดีกรมคุมประพฤติมอบหมาย และในการปฏิบัติ หน้าทีข่ องพนักงานคุมประพฤติและอาสาสมัครคุมประพฤติ ให้บุคคลดังกล่าวแสดงบัตรประจ�ำตัวต่อบุคคลที่เกี่ยวข้อง และให้พนักงานคุมประพฤติเป็นเจ้าพนักงานตามประมวล กฎหมายอาญา ส� ำ หรั บ อ� ำ นาจหน้ า ที่ ข องกรมคุ ม ประพฤติ ต าม พระราชบัญญัตนิ นี้ นั้ ให้กรมคุมประพฤติจำ� แนกผูถ้ กู สืบเสาะ และพิ นิ จ ผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ แ ละบุ ค คลที่ ศ าลหรื อ เจ้าพนักงานผู้มีอ�ำนาจ มีค�ำสั่งให้อยู่ในความรับผิดชอบ ของพนักงานคุมประพฤติ เพื่อแก้ไขฟื้นฟูให้เหมาะสมกับ ผูก้ ระท�ำผิดแต่ละราย โดยให้คำ� นึงถึงความเสีย่ งในการกระท�ำ ความผิดซ�้ำ และในกรณีที่ผู้เสียหาย ผู้ถูกสืบเสาะและพินิจ ผูถ้ กู คุมความประพฤติ ผูไ้ ด้รบั การสงเคราะห์ หรือผูเ้ กีย่ วข้อง ไม่สามารถพูดหรือเข้าใจภาษาไทยหรือภาษาถิ่นได้ หรือไม่ สามารถพูดหรือได้ยินหรือสื่อความหมายได้ และไม่มีล่าม ให้กรมคุมประพฤติจัดหาล่าม โดยล่ามจะได้รับค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทางและค่าเช่าที่พักด้วย นอกจากนี้ ก�ำหนด ให้กรมคุมประพฤติจัดให้พนักงานคุมประพฤตเข้ารับการ ฝึกอบรม โดยพนักงานคุมประพฤติซึ่งผ่านการฝึกอบรม จะเป็นต�ำแหน่งที่มีเหตุพิเศษตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบ ข้าราชการพลเรือน ซึ่งมีสิทธิได้รับเงินเพิ่มส�ำหรับต�ำแหน่ง ที่ มี เ หตุ พิ เ ศษตามระเบี ย บกระทรวงยุ ติ ธ รรม โดยได้ รั บ ความเห็นชอบจากกระทรวงการคลัง (มาตรา 14 ถึงมาตรา 22)

5. หมวด 3 การสืบเสาะและพินจิ การคุมความประพฤติ และการท�ำงานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์ ก�ำหนด

ให้ผู้มีหน้าที่รับผิดชอบค�ำสั่งของศาล หรือเจ้าพนักงานผู้มี อ�ำนาจที่สั่งให้พนักงานคุมประพฤติด�ำเนินการสืบเสาะและ พิ นิ จ ส่ ง ค� ำ สั่ ง และเอกสารที่ เ กี่ ย วข้ อ งไปยั ง ส� ำ นั ก งาน คุมประพฤติภายในสามวันนับแต่วันที่มีค�ำสั่ง เมื่อพนักงาน คุมประพฤติได้รบั ค�ำสัง่ และเอกสารดังกล่าวแล้ว ให้พนักงาน คุมประพฤติดำ� เนินการสืบเสาะและพินจิ แล้วท�ำรายงานและ ความเห็นให้แล้วเสร็จภายในสิบห้าวันนับแต่วันที่ส�ำนักงาน คุ ม ประพฤติ ไ ด้ รั บ ค� ำ สั่ ง เว้ น แต่ ศ าลหรื อ เจ้ า พนั ก งาน ผู้มีอ�ำนาจจะมีค�ำสั่งเป็นอย่างอื่น อย่างไรก็ดี ในกรณีที่มี เหตุจ�ำเป็น พนักงานคุมประพฤติอาจร้องขอให้ขยายเวลา ออกไปอีกก็ได้ แต่ทั้งนี้ไม่เกินสามสิบวัน และในกรณีที่จะมี การพักการลงโทษหรือการลดวันต้องโทษจ�ำคุกให้นักโทษ เด็ดขาด ให้กรมราชทัณฑ์หรือเรือนจ�ำทหารส่งหนังสือและ เอกสารทีเ่ กีย่ วข้องไปยังส�ำนักงานคุมประพฤติโดยเร็ว กรณีนี้ พนักงานคุมประพฤติต้องด�ำเนินการให้แล้วเสร็จภายใน หกสิบวันนับแต่วันที่ส�ำนักงานคุมประพฤติได้รับหนังสือ เว้นแต่ในกรณีที่มีเหตุจ�ำเป็น อธิบดีกรมคุมประพฤติอาจ ขยายเวลาออกไปได้ อี ก ไม่ เ กิ น สามสิ บ วั น โดยแจ้ ง ให้ กรมราชทัณฑ์หรือเรือนจ�ำทหารทราบ (มาตรา 23 และ มาตรา 24) ในกรณีทศี่ าล หรือเจ้าพนักงานผูม้ อี ำ� นาจ มีคำ� สัง่ ให้ด�ำเนินการคุมความประพฤติ ให้ผู้มีหน้าที่รับผิดชอบของ หน่วยงานนัน้ ส่งค�ำสัง่ และเอกสารทีเ่ กีย่ วข้องไปยังส�ำนักงาน คุมประพฤติโดยเร็ว ในการนี้ ให้พนักงานคุมประพฤติชี้แจง ให้ ผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ ท ราบถึ ง เงื่ อ นไขเพื่ อ การ คุมความประพฤติ พร้อมกับสิทธิของผู้ถูกคุมความประพฤติ ด้วยวาจาและลายลักษณ์อกั ษร รวมทัง้ ผลทีจ่ ะได้รบั จากการ ปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขของการคุมความประพฤติ ในกรณีทผี่ ถู้ กู คุมความประพฤติเป็นเด็กหรือเยาวชน จะต้อง มีบิดามารดา ผู้ปกครอง บุคคลที่เด็กหรือเยาวชนพักอาศัย อยู่ด้วย บุคคลหรือองค์การที่รับดูแลเด็กหรือเยาวชน หรือ บุคคลทีเ่ ด็กหรือเยาวชนร้องขอ เข้าร่วมรับฟังการชีแ้ จงด้วย และให้พนักงานคุมประพฤติจดั ท�ำแผนการคุมความประพฤติ และแผนการแก้ไขฟืน้ ฟูให้เหมาะสมกับผูถ้ กู คุมความประพฤติ แต่ละรายโดยให้บิดามารดา ผู้ปกครอง บุคคลที่เด็กหรือ เยาวชนพักอาศัยอยู่ด้วย บุคคลหรือองค์การที่รับดูแลเด็ก หรือเยาวชนหรือบุคคลที่เด็กหรือเยาวชนร้องขอ มีส่วนร่วม ในการจัดท�ำแผนด้วยหากผู้ถูกคุมความประพฤติไม่ปฏิบัติ

ตามเงือ่ นไขหรือพฤติการณ์ทเี่ กีย่ วกับการคุมความประพฤติ เปลีย่ นแปลงไป ให้พนักงานคุมประพฤติตรวจสอบและแก้ไข ฟื ้ น ฟู เ ท่ า ที่ จ ะกระท� ำ ได้ แต่ ห ากไม่ อ าจด� ำ เนิ น การเพื่ อ การคุมความประพฤติต่อไปได้ หรือควรจะเปลี่ยนแปลง เงือ่ นไขการคุมความประพฤติ ให้พนักงานคุมประพฤติรบี ท�ำ รายงานและความเห็นเสนอศาล หรือเจ้าพนักงานผูม้ อี ำ� นาจ โดยเร็ว (มาตรา 25 ถึงมาตรา 27)

ในกรณีที่จะมีการพักการลงโทษ หรือการลดวันต้องโทษจ�ำคุก ให้นักโทษเด็ดขาด ให้กรมราชทัณฑ์หรือ เรือนจ�ำทหารส่งหนังสือและเอกสารที่เกี่ยวข้อง ไปยังส�ำนักงานคุมประพฤติโดยเร็ว

ในกรณีที่ศาล หรือเจ้าพนักงานผู้มีอ�ำนาจ มีค�ำสั่ง ให้ ผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ ท� ำ งานบริ ก ารสั ง คมหรื อ สาธารณประโยชน์ ให้พนักงานคุมประพฤติจัดให้ผู้ถูกคุม ความประพฤติท�ำงานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์ เป็นรายบุคคลหรือเป็นกลุ่ม เว้นแต่จะมีค�ำสั่งเป็นอย่างอื่น การจัดให้ผู้ถูกคุมความประพฤติท�ำงานบริการสังคมหรือ สาธารณประโยชน์อย่างหนึง่ อย่างใด ให้พนักงานคุมประพฤติ พิจารณาจากฐานความผิด พฤติกรรม ความร้ายแรงแห่ง การกระท�ำความผิด และเงือ่ นไขการคุมความประพฤติทกี่ ำ� หนด โดยค�ำนึงถึงเพศ อายุ ประวัติ ความประพฤติ สติปัญญา สุขภาพ ภาวะแห่งจิต นิสยั อาชีพ ความรู้ และความสามารถ ของผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ รวมถึ ง ความเหมาะสม ความสะดวก และระยะเวลาเดินทางระหว่างทีพ่ กั อาศัยของ ผู้ถูกคุมความประพฤติกับสถานที่ท�ำงานบริการสังคมหรือ สาธารณประโยชน์ ทัง้ นีง้ านทีจ่ ดั ให้ทำ� จะต้องไม่ขดั หรือแย้ง กับขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม ความเชือ่ ทางศาสนา ตลอดจนปัจจัยอื่นที่เกี่ยวข้อง (มาตรา 29) วารสาร กรมคุมประพฤติ

ส�ำหรับวิธีพิจารณาข้อใดซึ่งความใน พระราชบัญญัตินี้มิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะ ให้น�ำบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมาย วิธีพิจารณาความอาญามาใช้บังคับ โดยอนุโลม (มาตรา 35)

6. หมวด 4 อ�ำนาจของศาลเกี่ยวกับการคุมประพฤติ ศาลมีอ�ำนาจสั่งให้พนักงานคุมประพฤติด�ำเนินการสืบเสาะ

และพินิจเกี่ยวกับอายุ ประวัติ ความประพฤติ สติปัญญา การศึ ก ษาอบรม สุ ข ภาพ ภาวะแห่ ง จิ ต นิ สั ย อาชี พ สิ่งแวดล้อม สภาพความผิด การรู้สึกความผิดและพยายาม บรรเทาผลร้ายทีเ่ กิดขึน้ เหตุอนื่ อันควรปรานี และเรือ่ งอืน่ ใด ที่เกี่ยวกับจ�ำเลย แล้วท�ำรายงานและความเห็นให้ศาลเพื่อ ประกอบการพิจารณาพิพากษาหรือเพื่อประกอบดุลยพินิจ ในการก�ำหนดโทษ ในกรณีนี้ ศาลอาจรับฟังรายงานและ ความเห็นของพนักงานคุมประพฤติ โดยไม่ต้องมีพยาน หลักฐานประกอบ แต่ถ้าศาลจะใช้รายงานและความเห็น เช่นว่านั้นเป็นผลร้ายแก่จ�ำเลย ให้ศาลแจ้งข้อความที่เป็น ผลร้ า ยนั้ น ให้ จ� ำ เลยทราบ ถ้ า จ� ำ เลยคั ด ค้ า น พนั ก งาน คุมประพฤติมสี ทิ ธินำ� พยานหลักฐานเข้าสืบประกอบรายงาน และความเห็นก่อน และจ�ำเลยมีสิทธิที่จะน�ำพยานหลักฐาน มาสืบหักล้างได้ (มาตรา 30 และมาตรา 31) ในกรณีทผี่ ถู้ กู คุมความประพฤติไม่ปฏิบตั ติ ามเงือ่ นไข เพือ่ การคุมความประพฤติตามทีศ่ าลก�ำหนด หรือพฤติการณ์ ที่เกี่ยวกับการคุมความประพฤติของผู้ถูกคุมความประพฤติ เปลี่ยนแปลงไป และพนักงานคุมประพฤติได้ด�ำเนินการ ตรวจสอบและแก้ไขฟืน้ ฟู พร้อมทัง้ ได้ทำ� รายงานและความเห็น ต่อศาลแล้วหากรายงานและความเห็นนั้นเป็นผลร้ายแก่ ผูถ้ กู คุมความประพฤติ ให้ศาลเรียกผูถ้ กู คุมความประพฤติมา เพื่อแจ้งข้อความที่เป็นผลร้ายนั้นให้ทราบ ในกรณีเช่นว่านี้ ผู้ถูกคุมความประพฤติมีสิทธิที่จะคัดค้าน และน�ำพยาน 6

วารสาร กรมคุมประพฤติ

หลักฐานมาสืบหักล้างได้ อย่างไรก็ดี ในกรณีที่ศาลเห็นว่า ผู้ถูกคุมความประพฤติไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขเพื่อการคุม ความประพฤติตามที่ศาลก�ำหนด หรือพฤติการณ์ที่เกี่ยวกับ การคุ ม ความประพฤติ ข องผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ เปลี่ ย นแปลงไป และศาลได้ มี ค� ำ สั่ ง แก้ ไ ขเปลี่ ย นแปลง ค�ำพิพากษา หรือค�ำสั่งเกี่ยวกับการลงโทษ ให้ศาลแจ้ง ให้พนักงานคุมประพฤติทราบ หากการแก้ไขเปลี่ยนแปลง ค�ำพิพากษาหรือค�ำสัง่ นัน้ เป็นผลร้ายแก่ผถู้ กู คุมความประพฤติ มากขึ้น ผู้ถูกคุมความประพฤติมีสิทธิอุทธรณ์ค�ำสั่งแก้ไข เปลี่ยนแปลงนั้นได้ ค�ำพิพากษาหรือค�ำสั่งของศาลอุทธรณ์ ให้เป็นที่สุด (มาตรา 32 ถึงมาตรา 34) ส�ำหรับวิธพี จิ ารณาข้อใดซึง่ ความในพระราชบัญญัตนิ ี้ มิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะ ให้น�ำบทบัญญัติแห่งประมวล กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาใช้บังคับโดยอนุโลม (มาตรา 35)

7. หมวด 5 การด�ำเนินการเพื่อสร้างความยุติธรรม เชิงสมานฉันท์ ก�ำหนดให้ส�ำนักงานคุมประพฤติมีหน้าที่

ด�ำเนินการเพื่อสร้างความยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ โดยให้ ผู ้ อ� ำ นวยการส� ำ นั ก งานคุ ม ประพฤติ แ ต่ ง ตั้ ง พนั ก งาน คุมประพฤติหรือบุคคลอืน่ ใดเป็นผูป้ ระสานงานเพือ่ ท�ำหน้าที่ จัดให้มีการประชุม ก�ำหนดตัวบุคคลที่จะเข้าร่วมประชุม ด�ำเนินการประชุม หรือด�ำเนินการอืน่ ใดเพือ่ สร้างความยุตธิ รรม เชิงสมานฉันท์ กล่าวคือในระหว่างการคุมประพฤติ เมื่อผู้เสียหาย กับผู้ถูกสืบเสาะและพินิจหรือผู้ถูกคุมความประพฤติฝ่ายใด ฝ่ายหนึ่งร้องขอให้มีการด�ำเนินการเพื่อสร้างความยุติธรรม เชิงสมานฉันท์และอีกฝ่ายหนึ่งยินยอม ให้ผู้ประสานงาน พิจารณาจัดให้มีการด�ำเนินการดังกล่าว และในกรณีที่มี การท�ำข้อตกลงจากการด�ำเนินการ เพื่อสร้างความยุติธรรม เชิงสมานฉันท์ให้พนักงานคุมประพฤติเสนอข้อตกลงดังกล่าว ให้ศาลหรือเจ้าพนักงานผู้มีอ�ำนาจทราบ หากศาลหรือ เจ้าพนักงานผู้มีอ�ำนาจเห็นสมควรอาจพิจารณาก�ำหนดให้ เป็ น ส่ ว นหนึ่ ง ของเงื่ อ นไขการคุ ม ความประพฤติ ก็ ไ ด้ (มาตรา 36 ถึงมาตรา 39)

8. หมวด 6 การสงเคราะห์ ก�ำหนดให้รฐั ให้การสงเคราะห์ ผู้ถูกสืบเสาะและพินิจ ผู้ถูกคุมความประพฤติหรือผู้พ้นจาก

การคุมความประพฤติ ผู้อยู่ระหว่างการตรวจพิสูจน์และ การฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดหรือผู้ผ่านการฟื้นฟู สมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด ผู้อยู่ระหว่างการท�ำงานบริการ สังคมหรือสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับ ผูไ้ ด้รบั การปล่อยตัว เมื่ อ พ้ น โทษหรื อ ได้ รั บ พระราชทานอภั ย โทษ เด็ ก หรื อ เยาวชนที่ ไ ด้ รั บ การปล่ อ ยตั ว พ้ น จากการฝึ ก อบรมครบ ตามค�ำพิพากษาแล้ว ผู้พ้นจากการถูกกักขังแทนค่าปรับ หรือผูพ้ น้ จากการท�ำงานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์ แทนค่าปรับ และบุคคลอื่นตามที่ก�ำหนดในกฎกระทรวง โดยให้พนักงานคุมประพฤติให้การสนับสนุนและส่งเสริม ในด้ า นสิ่ ง จ� ำ เป็ น ในการด� ำ รงชี พ ด้ า นการบ� ำ บั ด รั ก ษา อาการเจ็บป่วยทางกายและจิต ด้านการให้ความรู้และ การฝึกอบรม ด้านทักษะชีวติ ตลอดจนการให้ความช่วยเหลือ ในด้านอื่นๆ ที่จ�ำเป็นต่อการด�ำรงชีวิต โดยกรณีที่บุคคล ดั ง กล่ า วจะท� ำ งาน ให้ พ นั ก งานคุ ม ประพฤติ ส นั บ สนุ น และส่งเสริมให้บุคคลดังกล่าวเข้าร่วมกิจกรรม เพื่อเตรียม ความพร้อมในการท�ำงาน และให้รัฐสนับสนุนหรือส่งเสริม ให้นายจ้างหรือเจ้าของสถานประกอบการรับบุคคลดังกล่าว เข้ า ท� ำ งานในสถานประกอบการด้ ว ย (มาตรา 40 ถึ ง มาตรา 41) ในการให้ ก ารสงเคราะห์ ต ามหมวดนี้ พนั ก งาน คุมประพฤติอาจมอบหมายอาสาสมัครคุมประพฤติ หรือ อาจท�ำความตกลงเพื่อมอบหมายหรือส่งต่อให้ส่วนราชการ องค์กรปกครองส่วนท้องถิน่ องค์กรพัฒนาเอกชน องค์กรชุมชน หรือองค์กรอื่น ที่ให้ความร่วมมือก็ได้ ในกรณีที่บุคคลนั้น เป็นเด็กหรือเยาวชนซึ่งตกอยู่ในสภาพจ�ำต้องได้รับการ สงเคราะห์หรือคุ้มครองสวัสดิภาพ พนักงานคุมประพฤติ จะต้องให้การช่วยเหลือเบือ้ งต้นและแจ้งต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ หรือผู้มีหน้าที่คุ้มครองสวัสดิภาพเด็กตามกฎหมายว่าด้วย การคุ้มครองเด็กโดยมิชักช้า นอกจากนี้ ในกรณีที่รัฐมนตรี ว่าการกระทรวงยุติธรรมเห็นสมควรจะประกาศก�ำหนดให้ สถานที่ใดเป็นสถานที่เพื่อให้การสงเคราะห์บุคคลดังกล่าว และให้สำ� นักงานคุมประพฤติให้การสนับสนุนการปฏิบตั งิ าน ตามความเหมาะสม (มาตรา 42 และมาตรา 43 )

ให้อาสาสมัครคุมประพฤติและภาคประชาชน มีบทบาทในการให้การสงเคราะห์ รวมถึง การแก้ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิดภายใต้การก�ำกับดูแล ของพนักงานคุมประพฤติ โดยอาสาสมัคร คุมประพฤติจะได้รับค่าตอบแทนด้วย

9. หมวด 7 การมีส่วนร่วมของหน่วยงานของรัฐและ ภาคประชาชน ก�ำหนดให้กรมคุมประพฤติ มีหน้าทีด่ ำ� เนินการ

หรือประสานความร่วมมือกับหน่วยงานของรัฐ องค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่น องค์กรพัฒนาเอกชน องค์กรชุมชน หรือองค์กรอืน่ เพือ่ ให้เข้ามามีสว่ นร่วมในการด�ำเนินงานสร้าง เครือข่ายหรือให้ความช่วยเหลือในภารกิจของกรมคุมประพฤติ และจัดท�ำฐานข้อมูลเกีย่ วกับผูก้ ระท�ำผิด และให้อาสาสมัคร คุมประพฤติและภาคประชาชนมีบทบาทในการให้การสงเคราะห์ รวมถึงการแก้ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิดภายใต้การก�ำกับดูแล ของพนั ก งานคุ ม ประพฤติ โดยอาสาสมั ค รคุ ม ประพฤติ จะได้รับค่าตอบแทนด้วย (มาตรา 44 ถึงมาตรา 45)

10. หมวด 8 บทก�ำหนดโทษ ก�ำหนดโทษกรณีที่ เจ้าพนักงานมีตำ� แหน่งหน้าทีป่ ฏิบตั กิ ารตามพระราชบัญญัตนิ ี้ และได้ลว่ งรูห้ รือได้มาซึง่ ความลับของผูอ้ นื่ เพราะการปฏิบตั ิ การตามต�ำแหน่งหน้าที่ น�ำความลับนัน้ ไปเปิดเผยนอกอ�ำนาจ หน้าที่ของตน โดยประการที่อาจจะก่อให้เกิดความเสียหาย แก่ผู้อื่น (มาตรา 46)

11. บทเฉพาะกาล ก�ำหนดให้บรรดากฎกระทรวง ที่ออกตามพระราชบัญญัติวิธีด�ำเนินการคุมความประพฤติ

ตามประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 ทีใ่ ช้บงั คับอยูใ่ นวันก่อน วันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ให้ยังคงใช้บังคับได้ต่อไป เพียงเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับพระราชบัญญัตินี้ จนกว่าจะมี กฎกระทรวง ระเบียบ หรือประกาศตามพระราชบัญญัตินี้ ใช้บังคับ และให้พนักงานคุมประพฤติซึ่งได้รับแต่งตั้ง ตาม พระราชบัญญัตวิ ธิ ดี ำ� เนินการคุมความประพฤติตามประมวล กฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 และยังคงปฏิบัติหน้าที่อยู่ใน วั น ก่ อ นวั น ที่ พ ระราชบั ญ ญั ติ นี้ ใ ช้ บั ง คั บ เป็ น พนั ก งาน คุมประพฤติตามพระราชบัญญัตนิ ี้ (มาตรา 47 ถึงมาตรา 48) วารสาร กรมคุมประพฤติ

บทสัมภาษณ์พิเศษ นางสาวเหมือนแพร รุ่งเผ่าพันธุ์ ผู้ช่วยนักวิชาการเผยแพร่

บทสนทนากับผู้บริหาร ว่าด้วยเรื่องกฎหมายใหม่ และความท้าทายของงานคุมประพฤติ

พันต�ำรวจเอก ดร.ณรัชต์ เศวตนันทน์ อธิบดีกรมคุมประพฤติ

วารสาร กรมคุมประพฤติ

นายประสาร มหาลี้ตระกูล รองอธิบดีกรมคุมประพฤติ

ในช่วงที่ผ่านมาได้มีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 และมีผลบังคับใช้ ไปแล้วเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2559 โดยพระราชบัญญัติดังกล่าว เป็ น ก้ า วย่ า งที่ ส� ำ คั ญ ในการพั ฒ นา งานคุ ม ประพฤติ ทางที ม งานวารสาร กรมคุ ม ประพฤติ จึ ง ได้ ร ่ ว มสนทนากั บ พันต�ำรวจเอก ดร.ณรัชต์ เศวตนันทน์ อธิบดีกรมคุมประพฤติ ในประเด็นเกีย่ วกับ พระราชบัญญัติคุมประพฤติฉบับนี้

ท่านคิดว่า พ.ร.บ. คุมประพฤติ พ.ศ. 2559 มีความส�ำคัญอย่างไร เนื่ อ งจากการคุ ม ประพฤติ มี ค วามส� ำ คั ญ ใน กระบวนการยุติธรรม อันจะท�ำให้เกิดประสิทธิภาพและ ความสงบเรียบร้อยขึ้นในสังคมและกรมคุมประพฤติเป็น หน่ ว ยงานหลั ก ที่ ใ ช้ ม าตรการลงโทษแบบไม่ ค วบคุ ม ตั ว ซึ่งใช้ในระบบสากลของหลายๆ ประเทศ การคุมประพฤติ มีรากฐานมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา รัฐแมสซาซูเซตส์ ดั ง นั้ น กฎหมายฉบั บ นี้ จึ ง มี ค วามส� ำ คั ญ ในการปรั บ ปรุ ง กฎหมายคุ ม ประพฤติ ต าม พ.ร.บ. วิ ธี ด� ำ เนิ น การคุ ม ความประพฤติตามประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 ให้ มี ค วามทั น สมั ย โดยเพิ่ ม ขอบเขตอ� ำ นาจหน้ า ที่ แ ละ เครือข่ายให้กว้างขวางยิ่งขึ้น โดยมีเจตนารมณ์สองอย่างคือ 1. การแก้ ไ ขผู ้ ก ระท� ำ ผิ ด ให้ ก ลั บ คื น เป็ น คนดี สู ่ สั ง คม 2. เพื่ อ ดู แ ลป้ อ งกั น สั ง คมไม่ ใ ห้ ไ ด้ รั บ ผลกระทบจาก การกระท�ำผิดซ�้ำจากคนเหล่านี้อีก เป็นการสร้างสังคม ปลอดภัย

พ.ร.บ. ฉบั บ นี้ จ ะสนั บ สนุ น งานคุ ม ประพฤติ อย่างไร ในอดีต งานคุมประพฤติใช้เพียง พ.ร.บ. วิธดี ำ� เนินการ คุมความประพฤติตามประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 แต่กย็ งั ไม่มตี วั บทกฎหมายทีใ่ ห้อำ� นาจพนักงานคุมประพฤติ จนกระทั่งได้มีพระราชบัญญัตินี้ซึ่งรองรับการปฏิบัติงาน ของพนักงานคุมประพฤติและก�ำหนดอ�ำนาจหน้าที่ของ พนั ก งานคุ ม ประพฤติ อ ย่ า งครอบคลุ ม ทุ ก ภารกิ จ และ งานคุมประพฤติทั้งระบบ เป็นการแก้ไขปัญหาให้พนักงาน คุมประพฤติมีกฎหมายรองรับอ�ำนาจหน้าที่ การท�ำงาน จะมีความคล่องตัวมากยิ่งขึ้น เพราะที่ผ่านมาการท�ำงาน มี ค วามเสี่ ย งในการล่ ว งละเมิ ด สิ ท ธิ ข องประชาชน ส่ ว น ด้ า นมาตรฐานการท� ำ งานมี ก ารยกระดั บ มาตรฐานงาน คุมประพฤติ โดยก�ำหนดให้มีคณะกรรมการคุมประพฤติ เป็ น ผู ้ ก� ำ หนดกลไกในการด� ำ เนิ น งานในระบบงาน คุ ม ประพฤติ ซึ่ ง จะยกระดั บ พนั ก งานคุ ม ประพฤติ เ ป็ น มืออาชีพมากขึ้น มีการจัดฝึกอบรมพนักงานคุมประพฤติ ให้เป็นเจ้าพนักงานบังคับคดีทางอาญาเต็มรูปแบบ

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ท่านคิดว่าพ.ร.บ. ฉบับนี้จะส่งผลกระทบต่อประชาชนอย่างไร ประชาชนกลุ่มแรก คือผู้กระท�ำผิดที่ถูกคุมประพฤติ จะได้รับการควบคุม ดูแลอย่างเข้มงวดกวดขันและมีประสิทธิภาพมากขึน้ เพือ่ เอือ้ อ�ำนวยให้ผกู้ ระท�ำผิด กลับมาเป็นพลเมืองดี กลุ่มที่สอง คือกลุ่มประชาชนทั่วไป จะมีความปลอดภัย ในชีวิตทรัพย์สิน เนื่องจากจะมีผู้กระท�ำผิดซ�้ำน้อยลง เมื่อผู้กระท�ำผิดถูกส่งมา อยู่ในความดูแลของกรมคุมประพฤตินั้นจะได้รับโอกาสความเท่าเทียมในสังคม ซึง่ กรมคุมประพฤติจะมีหน้าทีด่ ำ� เนินการหรือประสานความร่วมมือ เพือ่ ให้หน่วยงาน ของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น องค์กรพัฒนาเอกชน เครือข่ายบุคคล องค์กรชุมชน หรือองค์กรอื่นเข้ามาติดตามดูแล ให้ความช่วยเหลือสงเคราะห์ บ�ำบัดแก้ไขฟืน้ ฟู รวมทัง้ สนับสนุนให้นายจ้างสถานประกอบการรับกลุม่ ผูก้ ระท�ำผิด เข้าท�ำงานในสถานประกอบการ ซึ่งเป็นประโยชน์กับประชาชนทั้งสองฝ่าย เป็นการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ผู้กระท�ำผิดสามารถด�ำรงชีวิตอยู่ใน สังคมได้ซึ่งเป็นการป้องกันการกระท�ำผิดซ�้ำ และป้องกันปัญหาอาชญากรรม ขอเรียนถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับนโยบายของกรมคุมประพฤติในช่วงนี้ว่า จากการที่มีพ.ร.บ.คุมประพฤติ พ.ศ. 2559 ฉบับใหม่นี้ นโยบาย ทิศทาง ของกรม และภารกิจของพนักงานคุมประพฤติ จะเป็นอย่างไร จะช่วยให้ พนั ก งานคุ ม ประพฤติ เ ป็ น มื อ อาชี พ มากขึ้ น และเป็ น เจ้ าพนั ก งานบั ง คั บ คดี ทางอาญาเต็มรูปแบบอย่างไรได้บ้าง

ในช่วงนีห้ ลายท่านคงได้ยนิ ค�ำว่า “ไม่มเี รา ท่านเข้าคุก” ประโยคนี้ มีความหมายว่าอย่างไร ประโยคนีเ้ ป็นความพยายามของผมทีจ่ ะสร้างประโยคหรือวลีขนึ้ มา ให้สังคมหรือคนทั่วไปสนใจและเข้าใจระบบงานหน้าที่ความรับผิดชอบ ของกรมคุมประพฤติด้วยประโยคนี้ประโยคเดียว ประกอบกับเป็น ความพยายามทีจ่ ะสร้างอ�ำนาจและความรูส้ กึ ให้ผถู้ กู คุมมีความหวัน่ เกรง เชือ่ ถือ เคารพ และปฏิบตั ติ ามเงือ่ นไข โดยใช้คำ� พูดว่า “คุก” ซึง่ เป็น สิ่งที่ทุกคนหวาดกลัวและไม่อยากเจอมาเป็นเครื่องแสดง เนื่ อ งจากกรมคุ ม ประพฤติ ดู แ ลผู ้ ก ระท� ำ ผิ ด แบบ ไม่ควบคุมตัว ปัญหาของเราคือคนไม่รู้จักกรมและไม่รู้ว่า กรมท�ำอะไร ฉะนั้นแล้วประชาชนจึงไม่ให้ความส�ำคัญ และผู้ถูกคุมไม่รู้สึกเกรงกลัวผู้คุม ผมจึงมีความรู้สึกว่า วลีนี้ตรงประเด็นและโดนใจ เมื่อทุกคนได้เห็นได้อ่าน จะเข้าใจได้วา่ ถ้าไม่ตดิ คุกก็ตอ้ งมาถูกคุม นัน่ หมายถึงว่า ผู้ถูกคุมเหล่านี้โชคดีแล้วที่มีเราและโชคดีที่ได้รับ การลงโทษด้ ว ยความเมตตาจากศาล ดั ง นั้ น ผู ้ ถู ก คุ ม จึ ง จ� ำ เป็ น จะต้ อ งให้ ค วามร่ ว มมื อ อย่างเต็มที่ในทุกๆ กระบวนการคุมประพฤติ และทุกๆ ค�ำแนะน�ำหรือเงื่อนไขที่ศาล ระบุให้ท�ำ 10

วารสาร กรมคุมประพฤติ

สังคมเข้าใจชัดเจนว่า กรมราชทัณฑ์คือเรือนจ�ำผู้ใหญ่ กรมพินิจและคุ้มครองเด็ก และเยาวชน คือเรือนจ�ำเด็ก ทั้งสองกรมนั้นเป็นการลงโทษ แบบควบคุมตัวในเรือนจ�ำ แต่กรมคุมประพฤติคือ การลงโทษแบบไม่ควบคุมตัว ซึ่งคนบางส่วนไม่รู้จัก เพราะเข้าใจยาก

ค� ำ ที่ ท ่ า นชอบเปรี ย บเที ย บว่ า บทบาท พนักงานคุมประพฤติ เปรียบเสมือนกับ การเป็น “ผู้คุมในชุมชน” หมายความ ว่าอย่างไร ในกลุ ่ ม ภารกิ จ พั ฒ นาพฤติ นิ สั ย ของ กระทรวงยุตธิ รรม ซึง่ มีอยู่ 3 กรม คือ กรมราชทัณฑ์ กรมพิ นิ จ และคุ ้ ม ครองเด็ ก และเยาวชน และ กรมคุมประพฤติ สังคมเข้าใจชัดเจนว่ากรมราชทัณฑ์ คื อ เรื อ นจ� ำ ผู ้ ใ หญ่ กรมพิ นิ จ และคุ ้ ม ครองเด็ ก และเยาวชน คือเรือนจ�ำเด็ก ทั้งสองกรมนั้นเป็น การลงโทษแบบควบคุมตัวในเรือนจ�ำ และทัณฑสถาน แต่กรมคุมประพฤติคอื การลงโทษแบบไม่ควบคุมตัว ซึ่งคนบางส่วนไม่รู้จักเพราะเข้าใจยาก คนทั่วไป ท�ำผิดถูกต�ำรวจจับก็เข้าคุก แต่คนถูกคุมประพฤติ ท� ำ ผิ ด กฎหมายอาญาถู ก ต� ำ รวจจั บ เหมื อ นกั น อัยการฟ้องศาลพิพากษาแต่ไม่เข้าคุก ดังนัน้ ค�ำว่า “ผู้คุมในชุมชน” ต้องการจะสื่อไปถึงเจ้าพนักงาน คุมประพฤติ ให้มีความเข้าใจถึงบทบาทหน้าที่ ของตัวเองว่าเปรียบเสมือนผู้คุมความประพฤติ ของผู้กระท�ำความผิด แต่ว่าเป็นการคุมในชุมชน และต้ อ งการให้ เ ราเข้ า ใจว่ า ผู ้ คุ ม ในเรื อ นจ� ำ จะต้องก�ำหนดเงือ่ นไขขัน้ ตอน การเข้มงวดกวดขัน ภายในเรื อ นจ� ำ ซึ่ ง กรมคุ ม ประพฤติ ก็ มี ห น้ า ที่ คล้ายคลึงกัน แต่ว่าเราไม่มีเรือนจ�ำ สถานที่ที่เรา จะต้องควบคุมความประพฤติของเขาคือในชุมชน หรือที่บ้าน เพราะข้อดีของระบบคุมประพฤติคือ ผู้ถูกคุมยังสามารถไปใช้ชีวิตประจ�ำวันได้ตามปกติ ภายใต้เงื่อนไขของการคุมประพฤติ เช่น การมา รายงานตั ว หรื อ การท� ำ งานบริ ก ารสั ง คม ก็ คื อ การลงโทษประเภทหนึ่ง มีวัตถุประสงค์เพื่อที่จะ กล่อมเกลาจิตใจให้ผู้ถูกคุมไม่กระท�ำความผิดซ�้ำ ดังนั้น ค�ำว่า “ผู้คุมในชุมชน” เปรียบเสมือนผู้คุม หรื อ เจ้ า พนั ก งานบั ง คั บ โทษเพี ย งแต่ ไ ม่ ไ ด้ คุ ม ในเรือนจ�ำแต่คุมในชุมชนแทน

สุดท้ายอยากให้ท่านอธิบายเกี่ยวกับ นโยบาย 4ก คืออะไร อีกครั้งหนึ่ง 4ก คือหัวใจส�ำคัญของภารกิจกรมคุมประพฤติ ก.กลัน่ กรอง คือการคัดกรองผูก้ ระท�ำผิดก่อนศาลมีคำ� พิพากษา และก่อนการพักการลงโทษหรือลดวันต้องโทษจ�ำคุก ชัน้ ก่อนพิพากษา คือการสืบเสาะพินิจ ดูแลในเชิงสังคมจิตวิทยา เชิงสิ่งแวดล้อมว่า ภาวะทางสังคมเป็นอย่างไร ควรจะได้รบั โทษหนักหรือเบาถึงจะเสนอ ไปยังศาล ส่วนหลังการพิพากษาคือการสืบเสาะข้อเท็จจริงของผู้ที่ จะมารับอุปการะนักโทษที่จะได้รับการลดการลงโทษ ก.กรอบ คื อ การควบคุ ม ผู ้ ก ระท� ำ ผิ ด ภายใต้ เ งื่ อ นไขการ คุมความประพฤติ เพือ่ ให้อยูใ่ นกรอบ กฎเกณฑ์ กติกาทีก่ ำ� หนด ในส่วนนี้ ทีผ่ า่ นมาเราหย่อนยานมาก เราต้องวางกรอบตามค�ำพิพากษาของศาล ไม่ว่าจะเป็นเรื่องมารายงานตัว การผิดเงื่อนไขในการคุมประพฤติ การก�ำกับดูแลให้ทำ� บริการสังคมยังไม่ครบถ้วน ตรงนีเ้ ราต้องวางกรอบ ให้เข้มงวด ทั้งนี้เพื่อวัตถุประสงค์ประการที่ 3 คือ ก.กลับตัว คื อ การแก้ ไ ขฟื ้ น ฟู ผู ้ ก ระท� ำ ผิ ด ให้ ก ลั บ ตนเป็ น พลเมืองดีของสังคม เราต้องการให้เขากลับตัวกลับใจ เราไม่อยาก คืนคนเดิม เราอยากคืนคนดีสู่สังคม ก.ก�ำลังใจ ซึง่ เป็นโครงการของ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิตยิ าภา ทีเ่ ราน้อมน�ำมาใช้เป็นหลัก คือเป็นก�ำลังใจให้ผกู้ ระท�ำผิด โดยสร้างแรงบันดาลใจในการด�ำเนินชีวิต ความจริ ง กรมคุ ม ประพฤติ ไ ม่ ไ ด้ ดุ ดั น เสมอไป เรายั ง เป็ น ผู้ที่ให้ก�ำลังใจเขาด้วย แต่ในขณะเดียวกันก็ต้องมีจุดสมดุล ถ้าเขา ไม่เชื่อฟังไม่ท�ำตามเงื่อนไขเราก็ต้องใช้ไม้แข็ง เป็นคุณครูมีไม้เรียว เป็นยักษ์มีกระบอง และทั้งหมดนี้คือความหมายของ 4ก

วารสาร กรมคุมประพฤติ

พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 เป็น กฎหมายใหม่ของกรมคุมประพฤติจึงน่าจะมีหลายคน ที่มีข้อสงสัยในการปฏิบัติตาม ทางทีมงานได้สัมภาษณ์ นายประสาร มหาลี้ตระกูล รองอธิบดีกรมคุมประพฤติ ในฐานะที่ รั บ ผิ ด ชอบเกี่ ย วกั บ พระราชบั ญ ญั ติ คุมประพฤติ พ.ศ. 2559 เพื่อให้พนักงานคุมประพฤติ ได้รู้ถึงบทบาทและอ�ำนาจหน้าที่ในการปฏิบัติงานมากขึ้น รวมถึงทราบที่มาและความส�ำคัญของกฎหมายฉบับนี้

ความเป็นมาของ พ.ร.บ.คุมประพฤติ พ.ศ. 2559 กฎหมายที่ เ กี่ ย วกั บ การปฏิ บั ติ ง านคุ ม ประพฤติ ตั้ ง แต่ อ ดี ต มี อ ยู ่ ฉ บั บ เดี ย วและเป็ น ฉบั บ แรกคื อ พระราชบั ญ ญั ติ วิ ธี ด� ำ เนิ น การ คุมความประพฤติตามประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 โดยในขณะนัน้ จะเป็นการคุมประพฤติผู้กระท�ำผิดที่เป็นผู้ใหญ่เท่านั้น และเป็นไปตาม ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 56 แต่ต่อมาจนถึงปัจจุบัน ภารกิจงาน คุมประพฤติมีการเปลี่ยนแปลงไป โดยกรมคุมประพฤติจะต้องรับผิดชอบ เพิ่มขึ้นในการคุมประพฤติเด็กและเยาวชน ผู้ต้องขังในชั้นพักการลงโทษ และลดวันต้องโทษ และดูแลผู้กระท�ำผิดภายหลังปล่อย กฎหมายเดิม ดังกล่าว ไม่รองรับภารกิจทั้งหมด จึงจ�ำเป็นต้องมีกฎหมายใหม่เพื่อให้ ครอบคลุมตามภารกิจที่เปลี่ยนแปลงไปและเป็นไปตามเหตุผลในการ ประกาศใช้พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 กล่าวคือ งานด้าน การคุมประพฤติมีความส�ำคัญในกระบวนการยุติธรรม อันจะท�ำให้เกิด ประสิทธิภาพและเกิดความเรียบร้อยขึ้นในสังคม ซึ่งในการปฏิบัติงาน ด้านนี้มีกรมคุมประพฤติเป็นหน่วยงานหลักเกี่ยวกับการคุมประพฤติ ทัง้ ในชัน้ ก่อนพิจารณาคดี ชัน้ การพิจารณาคดี และชัน้ หลังการพิพากษาคดี ของศาล โดยมีภารกิจเกี่ยวกับการคุมประพฤติผู้กระท�ำผิดที่เป็นเด็ก เยาวชน ผู้ใหญ่ ผู้ได้รับการพักการลงโทษและการลดวันต้องโทษจ�ำคุก รวมถึงการตรวจพิสจู น์และการฟืน้ ฟูสมรรถภาพผูต้ ดิ ยาเสพติด การจัดให้ มีการท�ำงานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์ การด�ำเนินการเพือ่ สร้าง ความยุตธิ รรมเชิงสมานฉันท์ การให้การสงเคราะห์ การให้หน่วยงานของรัฐ และภาคประชาชนเข้ามามีสว่ นร่วมในการป้องกันอาชญากรรมและแก้ไข ฟื้นฟูผู้กระท�ำผิด ดังนั้น เพื่อให้การปฏิบัติงานด้านการคุมประพฤติ และภารกิจของกรมคุมประพฤติมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

วารสาร กรมคุมประพฤติ

พ.ร.บ.วิธีด�ำเนินการคุมความประพฤติตามประมวลกฎหมาย อาญา พ.ศ. 2522 และพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 มีข้อแตกต่างที่ส�ำคัญอย่างไร กฎหมายฉบับใหม่ได้บัญญัติเพื่อให้มีความชัดเจนและครอบคลุมภารกิจ ที่เพิ่มมากขึ้น ซึ่งเดิมพระราชบัญญัติวิธีด�ำเนินการคุมความประพฤติตามประมวล กฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 ไม่มี อาทิ การก�ำหนดให้มีคณะกรรมการคุมประพฤติ เป็ น ผู ้ ก� ำ หนดกลไกในการด� ำ เนิ น งานวางนโยบายเกี่ ย วกั บ การคุ ม ประพฤติ การเพิ่มเติมอ�ำนาจหน้าที่ของพนักงานคุมประพฤติให้มากขึ้น อย่างไรก็ดี อ�ำนาจ ทั้งหมดอาจจะยังไม่ได้แตกต่างจากอ�ำนาจเดิมที่มีในปัจจุบัน นอกจากนี้ กฎหมาย ยังให้ความส�ำคัญกับความเป็นวิชาชีพของพนักงานคุมประพฤติ โดยบัญญัติไว้ ในมาตรา 21 ให้ พ นั ก งานคุ ม ประพฤติ ซึ่ ง ผ่ า นการฝึ ก อบรมตามมาตรา 20 เป็นต�ำแหน่งที่มีเหตุพิเศษ ในการก�ำหนดให้ได้รับเงินเพิ่ม อีกทั้ง ยังให้ความส�ำคัญ กับภาคประชาชนในการท�ำงานร่วมกันกับกรมคุมประพฤติ และบัญญัติไว้ชัดเจน ในกฎหมาย คือ มาตรา 17 ให้มีอาสาสมัครคุมประพฤติ เพื่อช่วยเหลือพนักงาน คุมประพฤติตามที่อธิบดีมอบหมาย อย่างไรก็ตาม ภายใต้กฎหมายใหม่จะมี การก�ำหนดเกี่ยวกับอ�ำนาจศาลในการด�ำเนินงานคุมประพฤติ มีการก�ำหนด กระบวนการท�ำงานในทุกขัน้ ตอน และก�ำหนดให้มอี นุบญ ั ญัตหิ รือกฎหมายล�ำดับรอง ซึ่งกล่าวถึงวิธีปฏิบัติงานอย่างชัดเจน ทั้งการสืบเสาะและพินิจ การควบคุมและ สอดส่อง การแก้ไขฟื้นฟู การท�ำงานบริการสังคม การสงเคราะห์ ยุติธรรม เชิงสมานฉันท์ การก�ำหนดให้ภาคประชาชนมีสว่ นร่วม เพือ่ จุดมุง่ หมายในการสร้าง ความเชื่อมั่นให้เกิดขึ้นกับประชาชนในการบังคับใช้กฎหมายอย่างมีประสิทธิภาพ

“พนักงานคุมประพฤติ มีมาตรฐานการปฏิบัติงานในฐานะ ผู้บังคับใช้กฎหมายและแก้ไขฟื้นฟู ผู้กระท�ำผิดในชุมชน รวมทั้ง เป็นหลักประกันว่า การปฏิบัติงาน ของพนักงานคุมประพฤติอยู่บน พื้นฐานความเชี่ยวชาญ ภายใต้กรอบกฎหมาย และเป็นไปตามมาตรฐานสากล”

การท�ำงานของพนักงานคุมประพฤติจะต่างจากเดิมหรือไม่ การปฏิบตั งิ านของพนักงานคุมประพฤติ ในอดีตเราปฏิบตั ติ ามคูม่ อื แนวทาง แต่ในปัจจุบันเราต้องปฏิบัติตามกฎหมาย ทั้งกฎหมายล�ำดับรองและกฎหมาย พระราชบัญญัติ เพราะฉะนั้นความแตกต่างคือ ในการปฏิบัติที่ผ่านมาจะไม่มี การบัญญัติไว้ชัดเจน ในกฎหมายเดิมจะก�ำหนดให้มีคู่มือปฏิบัติงาน แต่ปัจจุบัน เมือ่ บัญญัตเิ ป็นกฎหมายแล้ว ถ้าไม่ปฏิบตั ถิ อื ว่าละเว้น หากคูก่ รณีหรือผูท้ เี่ กีย่ วข้อง เห็นว่า การปฏิบัติไม่เป็นไปตามกรอบที่กฎหมายก�ำหนด สามารถด�ำเนินการ ตามขั้นตอนกับพนักงานคุมประพฤติได้ ดังนั้น พนักงานคุมประพฤติจะถูกตีกรอบ ของการท� ำ งานโดยกฎหมาย ถู ก จั บ จ้ อ งมากขึ้ น ปั จ จุ บั น พระราชบั ญ ญั ติ วิ ธี ด�ำเนินการคุมความประพฤติตามประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2522 ถูกยกเลิกแล้ว และพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2560 ที่ผ่านมา ซึ่งโดยสรุปการมีกฎหมายฉบับนี้ ท�ำให้ “พนักงานคุมประพฤติ มีมาตรฐานการปฏิบัติงานในฐานะผู้บังคับใช้กฎหมายและแก้ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิด ในชุมชน รวมทั้งเป็นหลักประกันว่า การปฏิบัติงานของพนักงานคุมประพฤติ อยูบ่ นพืน้ ฐานความเชีย่ วชาญภายใต้กรอบกฎหมาย และเป็นไปตามมาตรฐานสากล”

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ส�ำหรับพนักงานคุมประพฤติ “ทุกคนจะต้องมีความรู้ความเข้าใจ ในพระราชบัญญัติ และอนุบัญญัติต่างๆ อย่างลึกซึ้ง”

ความคืบหน้าเกีย่ วกับค่าตอบแทนใน พ.ร.บ. ฉบับนี้ ในส่ ว นของค่ า ตอบแทนส� ำ หรั บ ต� ำ แหน่ ง ที่ มี เหตุพิเศษ ขณะนี้อยู่ในการพิจารณาของกระทรวงการคลัง ตามที่กระทรวงยุติธรรมได้ส่งร่างระเบียบฯ ไปให้พิจารณา ให้ ค วามเห็ น ชอบ ส่ ว นการจะได้ รั บ เงิ น ค่ า ตอบแทน ตามระเบียบฯ ที่ผ่านความเห็นชอบและมีผลบังคับใช้แล้ว เมือ่ ใดนัน้ กรมคุมประพฤติจะต้องมีการตัง้ ค�ำของบประมาณ เพื่อรองรับและด�ำเนินการต่อไป

ฝากข้ อ คิ ด หรื อ แนวทางการปฏิ บั ติ ง านกั บ พนักงานคุมประพฤติ ส� ำ หรั บ พนั ก งานคุ ม ประพฤติ “ทุ ก คนจะต้ อ งมี ความรู้ความเข้าใจในพระราชบัญญัติและอนุบัญญัติต่างๆ อย่ า งลึ ก ซึ้ ง ” ซึ่ ง จะมี ผ ลต่ อ การท� ำ หน้ า ที่ ใ ห้ เ ป็ น ไปตาม ที่กฎหมายก�ำหนด และเป็นเรื่องที่พนักงานคุมประพฤติ ต้องให้ความส�ำคัญ รวมไปถึงหน่วยสนับสนุนที่เกี่ยวข้อง ก็ต้องให้ความส�ำคัญในการศึกษากฎหมายรองและ พ.ร.บ. ให้ เ ข้ า ใจอย่ า งชั ด เจนเช่ น กั น และสามารถน� ำ ไปสู ่ การปฏิบัติงานที่เป็นไปตามที่กฎหมายก�ำหนดและไม่ส่งผล กระทบต่อผู้รับบริการ โดยขณะนี้ อธิบดีกรมคุมประพฤติ มีนโยบายให้ท�ำความเข้าใจกับบุคลากรของกรม และจัดให้ มีการจัดฝึกอบรมพนักงานคุมประพฤติและบุคลากรอื่น ที่เกี่ยวข้อง ดังนั้น การด�ำเนินการตาม พ.ร.บ.คุมประพฤติ พ.ศ. 2559 ซึ่งเป็นกฎหมายใหม่จะเป็นเครื่องมือส�ำคัญ ในการปฏิบัติงานของกรมคุมประพฤติต่อไป

วารสาร กรมคุมประพฤติ

นานาสาระ นางสาวอัจฉรา ทองตัน ผู้ตรวจราชการกรมคุมประพฤติ ประธานคณะกรรมการจัดท�ำหลักสูตรพนักงานคุมประพฤติ ตามพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559

การพัฒนาบุคลากร

เพื่อปฏิบัติตาม พ.ร.บ. คุมประพฤติ พ.ศ. 2559 งานคุมประพฤติเป็นงานที่มีส่วนส�ำคัญในการเสริมให้การอ�ำนวยการยุติธรรมมีความเป็นธรรม อย่างแท้จริง เพราะเป็นส่วนส�ำคัญในการกลั่นกรองข้อมูลบุคคลผู้กระท�ำผิด และยังมีหน้าที่ในการสร้าง สังคมให้สงบสุขด้วยการดูแลผูก้ ระท�ำผิดให้อยูใ่ นสังคมต่อไปได้ ทัง้ นี้ หัวใจหลักของภารกิจงานคุมประพฤติ คือ การดูแลแก้ ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิดในชุมชนให้สามารถกลับเป็นคนดีของสังคม ไม่กลับไปกระท�ำผิดซ�้ำอีก ทั้งนี้ พนักงานคุมประพฤติจึงจ�ำเป็นต้องมีความรู้ทั้งศาสตร์และศิลป์ในการปฏิบัติงาน เพราะปฏิบัติงาน ที่มีความซับซ้อนและละเอียดอ่อนในการแก้ ไขคน อีกทั้งต้องอาศัยประสบการณ์ ในการสืบเสาะ สอดส่อง ดูแลผู้ถูกคุมความประพฤติ

วารสาร กรมคุมประพฤติ

พระราชบัญญัตคิ มุ ประพฤติ พ.ศ. 2559 ได้บญ ั ญัตใิ นส่วนทีเ่ กีย่ วกับ การพัฒนาบุคลากรสายงานคุมประพฤติหรือพนักงานคุมประพฤติไว้ ดังนี้ มาตรา 20 แห่งพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 บัญญัติว่า “ให้กรมคุมประพฤติจดั ให้พนักงานคุมประพฤติเข้ารับการฝึกอบรมก่อนเข้า ปฏิบตั หิ น้าที่ เพือ่ ให้มกี ารพัฒนาความรู้ ความสามารถ และมีประสบการณ์ ภาคปฏิบัติ รวมถึงการจัดฝึกอบรมเพื่อเพิ่มทักษะความเชี่ยวชาญ ทั้งนี้ ตามหลักสูตรการฝึกอบรมที่ได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการ” ตามมาตรา 20 ก�ำหนดให้มีการฝึกอบรมพนักงานคุมประพฤติ ใน 2 หลักสูตร คือ 1. หลักสูตรพนักงานคุมประพฤติก่อนเข้าปฏิบัติหน้าที่ 2. หลักสูตรฝึกอบรมเพื่อเพิ่มทักษะความเชี่ยวชาญ คณะกรรมการจัดท�ำหลักสูตรพนักงานคุมประพฤติ ตามพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 จึงได้ร่วมกันก�ำหนดเนื้อหาสาระรายละเอียดของหลักสูตร โดยศึกษาวิเคราะห์และเทียบเคียงกับหลักสูตร พนักงานคุมประพฤติ รุน่ ที่ 34 หลักสูตรพนักงานคุมประพฤติระดับต้นจากแผนพัฒนาบุคลากร กรมคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 – 2562, การวิเคราะห์บุคลากรและองค์กรของกรมคุมประพฤติ และการวิเคราะห์สมรรถนะ ของพนักงานคุมประพฤติระดับปฏิบัติการ ผลของการศึกษาพิจารณาร่วมกับคณะกรรมการฯ สรุปเนื้อหาหลักของ 2 หลักสูตรได้ ดังนี้

หลักสูตรพนักงานคุมประพฤติ ประกอบด้วยการเรียนรู้ จ�ำนวน 8 หมวด ดังนี้ หมวดที่ 1 หมวดความรู้ทั่วไป หมวดที่ 2 หมวดความรู้ในการปฏิบัติงานตามภารกิจหลัก หมวดที่ 3 หมวดความรู้เกี่ยวกับแนวคิด ทฤษฎี ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน หมวดที่ 4 หมวดความรู้ด้านกฎหมายเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน หมวดที่ 5 หมวดเทคนิคที่ใช้ในการปฏิบัติงาน หมวดที่ 6 หมวดเทคโนโลยีในการปฏิบัติงานคุมประพฤติ หมวดที่ 7 หมวดการศึกษาดูงาน หมวดที่ 8 หมวดฝึกปฏิบัติ ณ ส�ำนักงานคุมประพฤติที่ก�ำหนด

หลักสูตรเพิ่มทักษะและความเชี่ยวชาญส�ำหรับพนักงานคุมประพฤติ ซึ่งคณะกรรมการก�ำหนดไว้ 1 หลักสูตร ท�ำการฝึกอบรม 5 วัน นอกจากนัน้ มาตรา 21 แห่งพระราชบัญญัตคิ มุ ประพฤติ พ.ศ. 2559 บัญญัตวิ า่ “ให้พนักงานคุมประพฤติ ซึ่งผ่านการฝึกอบรมตามมาตรา 20 เป็นต�ำแหน่งที่มีเหตุพิเศษ ตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบข้าราชการพลเรือน และในการก� ำ หนดให้ ไ ด้ รั บ เงิ น เพิ่ ม ส� ำ หรั บ ต� ำ แหน่ ง ที่ มี เ หตุ พิ เ ศษ ให้ ค� ำ นึ ง ถึ ง ภาระหน้ า ที่ คุ ณ ภาพงาน โดยเปรียบเทียบกับค่าตอบแทนของผู้ปฏิบัติงานอื่นในกระบวนการยุติธรรมด้วย ทั้งนี้ให้เป็นไปตามระเบียบ กระทรวงยุติธรรม โดยได้รับความเห็นชอบจากกระทรวงการคลัง”

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ซึ่ ง พนั ก งานคุ ม ประพฤติ ที่ จ ะได้ รั บ เงิ น เพิ่ ม ส� ำ หรั บ ต� ำ แหน่ ง ต้องเข้าหลักเกณฑ์ ดังนี้ 1. รัฐมนตรีแต่งตั้งให้มีอ�ำนาจหน้าที่ในการคุมประพฤติตาม พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 2. ผ่านการฝึกอบรมตามมาตรา 20 คือ หลักสูตรพนักงาน คุมประพฤติก่อนเข้าปฏิบัติหน้าที่ และหลักสูตรฝึกอบรมเพื่อเพิ่มทักษะ ความเชี่ยวชาญ ส�ำหรับพนักงานคุมประพฤติที่ด�ำรงต�ำแหน่งและปฏิบัติหน้าที่ อยู่ก่อน ต้องเคยผ่านการอบรมในหลักสูตรของกรมคุมประพฤติก่อน การปฏิ บั ติ ห น้ า ที่ แ ละหลั ก สู ต รที่ เ พิ่ ม ทั ก ษะและความเชี่ ย วชาญ มาก่อน และผ่านความเห็นชอบของคณะกรรมการคุมประพฤติแล้ว ให้ ไ ด้ รั บ เงิ น เพิ่ ม ตามระดั บ ต� ำ แหน่ ง ทั้ ง นี้ ห ลั ก สู ต รที่ เ พิ่ ม ทั ก ษะและ ความเชี่ยวชาญกรณีพนักงานคุมประพฤติที่ปฏิบัติหน้าที่อยู่ก่อนนั้น อาจจะเป็นหลักสูตรใดหลักสูตรหนึ่งก็ได้ ได้แก่ ผู้ปฏิบัติงานกระบวนการ ยุ ติ ธ รรมเชิ ง สมานฉั น ท์ การจ� ำ แนกผู ้ ก ระท� ำ ผิ ด ในงานคุ ม ประพฤติ การให้ค�ำปรึกษาเชิงจิตวิทยา ฯลฯ การพัฒนาบุคลากรตามแนวทาง ดังกล่าว ส่งผลให้บคุ ลากรสายงาน คุมประพฤติซึ่งเป็นสายงานหลักในการปฏิบัติงานคุมประพฤติได้รับ การพัฒนาอย่างต่อเนื่องและทั่วถึง พร้อมรองรับภารกิจหลากหลาย และ บริบทของสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป ซึ่งสอดคล้องกับแนวทางที่ นายนัทธี จิตสว่าง อดีตอธิบดีกรมคุมประพฤติ ได้กล่าวถึงการพัฒนางานคุมประพฤติ ไปสูค่ วามเป็นวิชาชีพ ว่าจะต้องพัฒนาในหลายๆ ด้าน โดยมีองค์ประกอบ 8 ประการ ในการมุง่ สูค่ วามเป็นวิชาชีพของงานคุมประพฤติ ประกอบด้วย

1. มีองค์ความรู้ของงานอย่างเป็นระบบ จะต้องมีการพัฒนาศาสตร์และความรู้เกี่ยวกับหลักอาชญาวิทยา และทั ณ ฑวิ ท ยา ที่ มี ลั ก ษณะของการผสมผสานระหว่ า งทฤษฎี แ ละ หลักการของต่างประเทศที่เป็นสากล ผนวกกับหลักและองค์ความรู้ เกี่ยวกับงานคุมประพฤติของไทย (มีการศึกษาวิจัย อันจะน�ำมาซึ่งหลัก และความรู้ที่จะมาเป็นกรอบและแกนน�ำในการปฏิบัติงานได้)

2. มีการถ่ายทอดความรู้ส�ำหรับผู้ประกอบวิชาชีพ จะต้ อ งมี ก ารถ่ า ยทอดองค์ ค วามรู ้ ด ้ า นทั ณ ฑวิ ท ยาและงาน คุมประพฤติให้กับคนในองค์กรอย่างต่อเนื่องและทั่วถึง เพื่อให้เกิด การเรียนรู้ทั้งองค์กรอย่างต่อเนื่องและทั่วถึง คนในองค์กรมีความรู้ ใกล้เคียงกัน และเป็นองค์กรที่มีการเรียนรู้การถ่ายทอดความรู้จาก คนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่งอย่างต่อเนื่อง

3. การเข้าสู่วิชาชีพต้องผ่านการศึกษา หรืออบรมในองค์ความรู้หลัก ข้าราชการในสายวิชาชีพคุมประพฤติ จะผ่านการอบรมในหลักสูตรเดียวกัน มีพนื้ ฐาน ความรู้ในงานคุมประพฤติเท่าเทียมกัน และ มีแนวคิดในการปฏิบตั งิ านสอดคล้องกัน คนใน องค์กรจะมีกรอบแนวคิดในการมองปัญหา ที่คล้ายคลึงกัน ท�ำให้สามารถปฏิบัติงานได้ อย่างประสานกลมกลืน ทั้งนี้จะต้องผ่านการอบรมในหลักสูตร พนั ก งานคุ ม ประพฤติ อ ย่ า งต่ อ เนื่ อ งและ ทั่วถึง ซึ่งการฝึกอบรมและให้การศึกษาด้าน ทัณฑวิทยาและงานคุมประพฤติ เป็นสิง่ จ�ำเป็น ส�ำหรับพนักงานคุมประพฤติแรกเข้าท�ำงาน และพนักงานคุมประพฤติที่ปฏิบัติงานอยู่แล้ว พนั ก งานคุ ม ประพฤติ ทุ ก คนที่ ป ฏิ บั ติ ง าน ในสายหลั ก หรื อ สายวิ ช าชี พ คุ ม ประพฤติ จะต้องผ่านการศึกษาหรือการฝึกอบรมด้าน อาชญาวิทยาและทัณฑวิทยาอย่างโชกโชน จนสามารถเข้าใจและน�ำความรู้ไปประยุกต์ใช้ ในการปฏิบัติงานได้

วารสาร กรมคุมประพฤติ

4. มีจรรยาบรรณของผู้ประกอบวิชาชีพ 5. มีการรวมกลุ่มกันของผู้ประกอบวิชาชีพ

ในระดับประเทศ หรือนานาชาติ

6. มีการศึกษาวิจัยและอบรมอย่างต่อเนื่อง

โดยมีวารสารวิชาการสู่สาธารณะ

7. ผู้ประกอบวิชาชีพสามารถใช้ดุลยพินิจโดยอิสระ ในการประกอบวิชาชีพ พนักงานคุมประพฤติจะต้องสามารถใช้ดลุ ยพินจิ อย่างเป็น อิสระภายใต้กรอบกฎหมายระเบียบที่ให้อ�ำนาจไว้

8. มีมาตรฐานการปฏิบัติงานที่ชัดเจน สามารถอ้างอิงเป็นมาตรฐานได้ โดยมีการประเมินและ ติดตามผลการปฏิบัติงานตามมาตรฐานดังกล่าว ผูเ้ ขียนซึง่ จบมาทางด้านจิตวิทยา กฎหมาย และอาชญาวิทยา เห็นด้วยว่ากรมของเราก็เดินมาตามแนวทางนี้ แต่อยากจะน�ำมา เล่าเพื่อให้ชาวคุมประพฤติรุ่นต่อๆ ไปสานต่อจากรุ่นพี่ๆ และ ขอแสดงความยินดีกับผู้บริหารและชาวคุมประพฤติทุกคนที่ได้ ช่วยกันท�ำงานที่หนักมาก มีความมุ่งมั่นทุ่มเทในการปฏิบัติงาน มาด้วยความซื่อสัตย์สุจริต ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาเจ้าหน้าที่ ของกรมคุมประพฤติร่วมมือร่วมใจกันปฏิบัติงานและผลักดันให้ ภารกิจคืนคนดีสู่สังคมบรรลุตามวัตถุประสงค์ จนกระทั่งบัดนี้มี การปรับปรุงกฎหมายและประกาศใช้พระราชบัญญัตคิ มุ ประพฤติ พ.ศ. 2559 เพื่อให้เหมาะสมกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ดังนั้น การรักษาความเป็นมืออาชีพ ความเชี่ ย วชาญในการท� ำ งานคุ ม ประพฤติ ทั้ ง งานสื บ เสาะและพิ นิ จ งานควบคุ ม และ สอดส่อง รวมทั้งงานแก้ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิด ให้เป็นที่เชื่อถือของผู้รับบริการ ประชาชน หน่วยงานทัง้ ในและนอกกระบวนการยุตธิ รรม รวมทั้งพันธมิตรและเครือข่ายต่างๆ จึงเป็น เรื่ อ งที่ ท ้ า ทายส� ำ หรั บ พนั ก งานคุ ม ประพฤติ ในการที่ จ ะพั ฒ นาคุ ณ ภาพงานและรั ก ษา มาตรฐานการปฏิ บั ติ ง าน ให้ มี ค วามเป็ น เอกภาพและมีมาตรฐานเดียวกันทุกส�ำนักงาน ทั่วประเทศ อย่างไรก็ตาม งานคุมประพฤติ ไม่สามารถท�ำส�ำเร็จได้โดยล�ำพัง การแสวงหา พั น ธมิ ต รหรื อ เครื อ ข่ า ยในการปฏิ บั ติ ง าน ร่วมกันจึงมีความจ�ำเป็นที่ต้องน�ำองค์กรต่างๆ ทั้ ง ภาครั ฐ และเอกชนให้ เ ข้ า มามี ส ่ ว นร่ ว ม ให้ ม ากที่ สุ ด โดยท้ า ยที่ สุ ด แล้ ว พนั ก งาน คุมประพฤติจะมีบทบาทในการบริหารจัดการ ผู้กระท�ำผิดด้วย แต่ทั้งนี้ต้องอยู่บนฐานอ้างอิง ตามมาตรฐานสากล ในฐานะของพนั ก งานคุ ม ประพฤติ รุ ่ น ที่ 2 ที่ ไ ด้ มี ส ่ ว นร่ ว มในการพั ฒ นางาน ขอฝากไว้ว่างานคุมประพฤติจะเป็นงานที่มี คุ ณ ค่ า ท้าทาย อยู ่ ที่ พ นั ก งานคุ ม ประพฤติ ผูท้ ำ� หน้าทีเ่ ป็นวิศวกรสังคม เพือ่ คืนคนดีสสู่ งั คม มีองค์ความรู้ ทักษะ จรรยาบรรณ ค่านิยม ความเป็นมืออาชีพในการด�ำเนินงาน

บทความพิเศษ นายภราดร บุญจันทร์คง พนักงานคุมประพฤติช�ำนาญการ

ทิศทางการด�ำเนินงาน อาสาสมัครคุมประพฤติ

ปั จ จุ บั น กรมคุ ม ประพฤติ ต ้ อ งดู แ ลผู ้ ก ระท� ำ ผิ ด จ� ำ นวน 400,000 กว่ า คน ประกอบด้ ว ย ผู้ถูกคุมความประพฤติ ผู้ ได้รับการพักการลงโทษหรือลดวันต้องโทษจ�ำคุก เด็กหรือเยาวชนที่ถูก คุมความประพฤติ ผู้เข้ารับการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด แต่กรมคุมประพฤติมีอัตราก�ำลัง จ�ำนวน 4,464 คน ประกอบด้วย ข้าราชการ 1,461 คน ลูกจ้างประจ�ำ 227 คน พนักงานราชการ 2,030 คน ลูกจ้างชั่วคราว 746 คน ซึ่งน้อยกว่าผู้กระท�ำผิด 90 เท่า

วารสาร กรมคุมประพฤติ

กรมคุ ม ประพฤติ จึ ง จ� ำ เป็ น ต้ อ งมี อ าสาสมั ค รคุ ม ประพฤติ มาช่วยเหลือและสนับสนุนการปฏิบัติงาน ปัจจุบันกรมคุมประพฤติมี อาสาสมัครคุมประพฤติ จ�ำนวน 23,698 คน ในจ�ำนวนที่มีอยู่พบว่า ยังขาดอาสาสมัครคุมประพฤติที่เป็นคนรุ่นใหม่อยู่ในวัยท�ำงาน ซึ่งเป็น ทรั พ ยากรส� ำ คั ญ ที่ มี ก� ำ ลั ง ในการท� ำ งานให้ สั ง คม กรมคุ ม ประพฤติ จึ ง ต้ อ งการการสนั บ สนุ น จากคนกลุ ่ ม นี้ ด ้ ว ย ในการจั ด ท� ำ อนุ บั ญ ญั ติ ตามพระราชบั ญ ญั ติ คุ ม ประพฤติ พ.ศ. 2559 ได้ ล ดอายุ ผู ้ ที่ จ ะเป็ น อาสาสมัครคุมประพฤติ ให้มอี ายุตงั้ แต่ 20 ปีบริบรู ณ์ขนึ้ ไป ส�ำเร็จการศึกษา ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 3 ขึ้นไป หรือเป็นผู้มีความรู้หรือประสบการณ์ ในด้านการแก้ไขฟื้นฟู ด้านสงเคราะห์ หรือด้านพัฒนาสังคม ชุมชน หรือด้านการพัฒนาพฤตินสิ ยั หรือด้านกระบวนการยุตธิ รรมเป็นทีย่ อมรับ จากประชาชน ชุมชน หรือสังคม ประกอบอาชีพโดยสุจริต หรือด�ำรงชีพ โดยสุจริต หรือก�ำลังศึกษาอยู่ในระดับอุดมศึกษา ไม่เคยได้รับโทษจ�ำคุก โดยค�ำพิพากษาถึงที่สุดมาก่อน เว้นแต่ความผิดที่ได้กระท�ำโดยประมาท หรือความผิดลหุโทษ เป็นการเปิดโอกาสให้นักศึกษา คนรุ่นหนุ่มสาว ทีเ่ ป็นคนรุน่ ใหม่ เป็นพลเมืองดี สุขภาพร่างกายแข็งแรง มีความประพฤติดี สามารถควบคุมตัวเองได้ ไม่ละเมิดกฎหมายไม่เกี่ยวข้องกับยาเสพติด ไม่มั่วสุมอบายมุข ที่สนใจเข้ามามีส่วนร่วมกับกรมคุมประพฤติในการ ปฏิบัติตนเป็นตัวอย่างให้กับเยาวชนและประชาชนทั่วไป สอดส่อง ดูแล เฝ้าระวังภัย แจ้งข่าวอาชญากรรมในชุมชน ช่วยเหลือแนะน�ำผู้กระท�ำผิด ให้ ก ลั บ ตั ว เป็ น พลเมื อ งดี มี ส ่ ว นร่ ว มในการป้ อ งกั น สั ง คม และช่ ว ย ประชาสัมพันธ์ภารกิจของกรมคุมประพฤติ รวมทัง้ เปิดโอกาสให้บคุ คลทีม่ ี ศักยภาพมีความรู้ ความสามารถและมีความพร้อม เช่น ข้าราชการ เอกชน เจ้าของธุรกิจ เจ้าของสถานประกอบการ เป็นต้น ในการเข้ามาช่วยเหลือ สนับสนุนการด�ำเนินงานตามภารกิจของกรมคุมประพฤติมากขึ้น

ในการจัดท�ำอนุบัญญัติ ตามพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 ได้ลดอายุผู้ที่จะเป็น อาสาสมัครคุมประพฤติ ให้มีอายุตั้งแต่ 20 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป

ในการปฏิบตั งิ านคดี การแก้ไขฟืน้ ฟู ติดตามดูแล และสงเคราะห์ผู้กระท�ำผิด ที่ต้องมีการรับรายงานตัว ออกไปสอดส่องเยี่ยมเยียน การให้ค�ำปรึกษาแนะน�ำ การสงเคราะห์ และการควบคุมการท�ำงานบริการ สังคม จะเป็นหน้าที่ของอาสาสมัครคุมประพฤติที่มี ประสบการณ์ในการปฏิบัติงาน ที่สามารถรับงานคดี และปฏิบัติหน้าที่อื่นๆ ตามที่พนักงานคุมประพฤติ มอบหมายได้ ส่วนอาสาสมัครคุมประพฤติที่ได้รับ การแต่งตัง้ ใหม่เมือ่ มีประสบการณ์หรือได้รบั การพัฒนา จนสามารถปฏิบัติงานคดีได้เช่นเดียวกับอาสาสมัคร คุ ม ประพฤติ ที่ มี ป ระสบการณ์ แ ล้ ว ก็ จ ะได้ รั บ การ มอบหมายงานให้ปฏิบัติงาน เช่นกัน 20

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ตารางเปรียบเทียบคุณสมบัติและบทบาทของอาสาสมัครคุมประพฤติ ตามระเบียบกระทรวงยุติธรรม ว่าด้วยอาสาสมัครคุมประพฤติ พ.ศ. 2547 กับอนุบัญญัติที่ออกตามพระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 ระเบียบกระทรวงยุติธรรม ว่าด้วยอาสาสมัครคุมประพฤติฯ พ.ศ. 2547

ร่างอนุบัญญัติที่ออกตามพระราชบัญญัติ คุมประพฤติ พ.ศ. 2559

คุณสมบัติ

1. มีอายุตั้งแต่ 25 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป 2. มีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง 3. ส�ำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาปีที่ 3 หรือ เทียบเท่าขึ้นไป หรือเป็นผู้มีประสบการณ์ ในด้านการแก้ไขฟื้นฟูสงเคราะห์และพัฒนาสังคม ไม่น้อยกว่า 2 ปี หรือเป็น หรือเคยเป็นผู้น�ำชุมชน 4. มีความซือ่ สัตย์สจุ ริต มีคณ ุ ธรรมและมีความเสียสละ อย่างสูงพร้อมที่จะอุทิศตนเพื่อช่วยเหลือ การด�ำเนินงานของกรมคุมประพฤติ 5. ประกอบอาชีพโดยสุจริตเป็นกิจจะลักษณะ 6. มีบุคลิกภาพและความประพฤติดี ได้รับความไว้วางใจและยกย่องจากประชาชน หรือชุมชน 7. ไม่เป็นภิกษุ นักพรตหรือนักบวช 8. ไม่เกี่ยวข้องกับยาเสพติดให้โทษ 9. ไม่เป็นบุคคลวิกลจริตหรือจิตฟั่นเฟือน ไม่สมประกอบ 10. ไม่เป็นคนเสมือนไร้ความสามารถ หรือคนไร้ความสามารถ 11. ไม่เป็นบุคคลล้มละลาย 12. ไม่เป็นโรคติดต่อที่ร้ายแรง 13. ไม่เคยได้รบั โทษจ�ำคุกโดยค�ำพิพากษาถึงทีส่ ดุ มาก่อน เว้นแต่เป็นโทษส�ำหรับความผิดที่ได้กระท�ำ โดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ 14. ผ่านการอบรมความรู้ที่เกี่ยวกับงานของ กรมคุมประพฤติ และกระทรวงยุติธรรม ซึ่งจัดโดยกระทรวงยุติธรรม หรือหน่วยงาน ที่ได้รับมอบหมายจากกระทรวงยุติธรรม

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9)

มีอายุตั้งแต่ยี่สิบปีบริบูรณ์ขึ้นไป ส�ำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนต้น หรือเทียบเท่าขึ้นไป หรือเป็นผู้มีความรู้ หรือประสบการณ์ไม่น้อยกว่าสองปี เป็นที่ยอมรับจากประชาชน ชุมชน หรือสังคม ในด้านการแก้ไขฟื้นฟู ด้านสงเคราะห์ ด้านพัฒนาสังคม ชุมชน ด้านการพัฒนาพฤตินิสัย หรือด้านกระบวนการยุติธรรม มีที่อยู่อาศัยเป็นหลักแหล่งแน่นอน ประกอบอาชีพโดยสุจริต หรือด�ำรงชีพโดยสุจริต หรือก�ำลังศึกษาอยู่ในระดับอุดมศึกษา สุขภาพร่างกายไม่เป็นอุปสรรค ต่อการปฏิบัติงาน มีความประพฤติดี ซื่อสัตย์สุจริต และมีความเสียสละ ไม่เป็นบุคคลที่เกี่ยวข้องกับยาเสพติดให้โทษ ไม่เคยได้รับโทษจ�ำคุกโดยค�ำพิพากษาถึงที่สุด มาก่อน เว้นแต่ความผิดที่ได้กระท�ำ โดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ ไม่เป็นบุคคลวิกลจริต หรือจิตฟั่นเฟือน ไม่สมประกอบ ไม่เป็นคนไร้ความสามารถ หรือเสมือนไร้ความสามารถ

วารสาร กรมคุมประพฤติ

1. 2. 3. 4. 5.

ระเบียบกระทรวงยุติธรรม ว่าด้วยอาสาสมัครคุมประพฤติฯ พ.ศ. 2547

อนุบัญญัติที่ออกตาม พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559

บทบาท

ช่วยเหลือพนักงานคุมประพฤติในการสืบเสาะ ข้อเท็จจริงของผู้ต้องขังในชั้นก่อนได้รับการพัก การลงโทษหรือลดวันต้องโทษ ช่วยเหลือพนักงานคุมประพฤติในการสอดส่อง เยีย่ มเยียน แก้ไขฟืน้ ฟูและสงเคราะห์ผทู้ อี่ ยูร่ ะหว่าง ถูกคุมความประพฤติ ผู้ที่ท�ำงานบริการสังคม แทนค่าปรับและผู้ที่ต้องได้รับการสงเคราะห์ ภายหลังปล่อย ช่วยเหลือพนักงานคุมประพฤติหรือ เจ้าหน้าที่ติดตามผลผู้ผ่านการฟื้นฟู สมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด ตามพระราชบัญญัติ ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด พ.ศ. 2545 ช่วยเหลือพนักงานคุมประพฤติตามที่มี กฎหมายบัญญัติไว้ให้เป็นอ�ำนาจหน้าที่ ของพนักงานคุมประพฤติ ช่วยเผยแพร่ความรู้และประชาสัมพันธ์ภารกิจ ของกรมคุมประพฤติและกระทรวงยุติธรรม และช่วยเหลืองานอื่นๆ ตามที่กรมคุมประพฤติ หรือกระทรวงยุติธรรมมอบหมาย

1. ด�ำเนินการแก้ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิด 2. ติดตาม ดูแลช่วยเหลือ สงเคราะห์ผู้กระท�ำผิด หรือผู้ได้รับการสงเคราะห์ 3. แสวงหาข้อเท็จจริงเกี่ยวกับผู้กระท�ำผิด 4. ส่งเสริมสนับสนุนภารกิจของกรมคุมประพฤติ ได้แก่ 1) สนับสนุนการจัดกิจกรรมเพื่อการแก้ไข ฟื้นฟู 2) สร้างเครือข่ายในการแก้ไข ฟื้นฟู สงเคราะห์ ผู้กระท�ำผิดและผู้กระท�ำผิดภายหลังปล่อย 3) เผยแพร่ความรู้และประชาสัมพันธ์ภารกิจ กรมคุมประพฤติและกระทรวงยุติธรรม และช่วยเหลืองานอืน่ ๆ ตามทีก่ รมคุมประพฤติ หรือกระทรวงยุติธรรมมอบหมาย 5. มีส่วนร่วมในการป้องกันอาชญากรรม ได้แก่ 1) สอดส่อง ดูแล เฝ้าระวัง แจ้งเบาะแสการกระท�ำ ความผิดกฎหมายภายในชุมชน 2) ให้ความรู้หรือจัดกิจกรรมเพื่อเสริมสร้าง ความร่วมมือของประชาชนในการป้องกัน ตนเอง และรักษาความสงบเรียบร้อย ภายในชุมชน 3) ร่วมคิดและวางแผนกับบุคคล ชุมชน หรือหน่วยงานอื่น ในการจัดกิจกรรม เพื่อป้องกันอาชญากรรมในชุมชน 4) บ�ำเพ็ญประโยชน์และประพฤติตนเป็นตัวอย่าง ให้แก่สังคม 6. บทบาทหน้าที่อื่นตามที่อธิบดีกรมคุมประพฤติ มอบหมาย

ผูส้ นใจสมัครเป็นอาสาสมัครคุมประพฤติผา่ นช่องทางต่างๆ ทางเว็บไซต์หรือสายด่วน 1111 ต่อ 78 หรือสมัครทีส่ ำ� นักงานคุมประพฤติทวั่ ประเทศ กองกิจการชุมชนและบริการสังคม และส�ำนักงานคุมประพฤติ จะด�ำเนิน การตรวจสอบคุณ สมบัติเพื่อคัดเลือกเป็นอาสาสมัครคุมประพฤติ พร้อมทั้งจัดท�ำรายชื่ อ ผู้ผ่านการคัดเลือกเสนออธิบดีกรมคุมประพฤติลงนามในค�ำสั่งแต่งตั้งเป็นอาสาสมัครคุมประพฤติต่อไป ผู ้ ไ ด้ รั บ การแต่ ง ตั้ ง เป็ น อาสาสมั ค รคุ ม ประพฤติ จ ะได้ รั บ สิ ท ธิ ป ระโยชน์ และได้ รั บ การอบรมความรู ้ พัฒนาศักยภาพในการปฏิบัติงานต่อไป 22

วารสาร กรมคุมประพฤติ

Spirit จิตอาสา นางสาวปิยนุช รักสัตย์ นักวิชาการเผยแพร่ปฏิบัติการ

‘ จิต คือ จิตใจ ’

อาสาก็เพราะอยากจะท�ำประโยชน์

- ชัชจ์ ลมเชย ทายาทผู้สืบทอดงานอาสาสมัครคุมประพฤติ

วารสาร กรมคุมประพฤติ

คุณชัชจ์ ลมเชย

Accredited Professional Development Consultant อาสาสมัครคุมประพฤติ ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดปทุมธานี สาขาธัญบุรี

“

จุดเริ่มต้นงานจิตอาสา สู่อาสาสมัครคุมประพฤติ เวลาว่างก็คือ เวลาของครอบครัว แต่ในเมื่อคุณพ่อคุณแม่ ท�ำงานจิตอาสาอยู่แล้ว จึงถือโอกาสตรงนี้ ใช้เวลากับครอบครัว

”

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ผมเริ่มท�ำงานเป็นจิตอาสาตั้งแต่สมัยยังเรียนอยู่มัธยมปลาย เนื่องจาก คุณพ่อคุณแม่ก็เป็นจิตอาสาในมุมต่างๆ และด้วยวัยที่สูงอายุขึ้นเรื่อยๆ การท�ำงาน พวกเอกสาร การน�ำเสนอ พิมพ์งาน จึงต้องหาคนใกล้ตัวอย่างลูกเข้ามาช่วยเหลือ ซึ่งพอท�ำมาก็เริ่มเกิดการซึมซับ พอผมเข้าสู่ช่วงวัยท�ำงาน สิ่งที่เกิดขึ้นกับผมก็คือ ความรูส้ กึ ว่าต้องมาวุน่ วายอยูก่ บั เรือ่ งของความเห็นแก่ได้ ท�ำไมต้องมีเรือ่ งผลประโยชน์ เข้ามาตลอดเวลา อันเป็นเหตุให้ผมลองมองหางานจิตอาสาท�ำ เผือ่ ว่าจะได้ขดั เกลา ตนเอง เพราะผมรูส้ กึ ว่า ตัวเองโลกแคบ ต้องรับมือกับคนหลากหลาย การเข้ามาท�ำ จิตอาสาก็ตรงตัวเลย จิตคือจิตใจ อาสาก็เพราะอยากจะท�ำประโยชน์ ซึง่ ผมก็ตอ้ ง แบ่งเวลา แน่นอนว่า “เวลาว่างก็คือเวลาของครอบครัว แต่ในเมื่อคุณพ่อคุณแม่ ท�ำงานจิตอาสาอยู่แล้ว จึงถือโอกาสตรงนี้ใช้เวลากับครอบครัว” การเข้ามาเป็นรุน่ น้องจิตอาสา เห็นพีๆ่ ทุกคนต่างก็มคี วามเป็นตัวของตัวเอง มีความสามารถเก่งกาจทั้งนั้น ส�ำหรับผมค�ำถามแรกเลยคือ จะท�ำอย่างไรให้เกิด การยอมรับ? สิ่งที่ผมสามารถท�ำได้มากที่สุดคือเรื่องของเทคโนโลยี ช่วยพี่ๆ เขา ใครมีอะไรให้ออกแบบ พิมพ์งาน หรืองานน�ำเสนอ ซึ่งแต่ก่อนในมุมมองของผม คิดว่า การท�ำงานมันควรเปลี่ยนได้แล้ว มันมีมิติอะไรใหม่ๆ เกิดขึ้นแล้ว ผมก็เริ่ม ท�ำกับคุณพ่อก่อนเลย จนเริม่ เห็นการเปลีย่ นแปลง ท�ำให้ผมรูส้ กึ ว่า ผมท�ำได้มากขึน้ ประสานงาน รู้จักกับเครือข่ายจิตอาสามากขึ้น จนกระทั่งมาเห็นงานอาสาสมัคร คุมประพฤติ

บทบาทหน้าที่ของอาสาสมัครคุมประพฤติ

ด้วยภารกิจหลักของงานคุมประพฤติ คือการคืนคนดีสู่สังคม จึงกลับมาหา คุณพ่อ ซึ่งเป็นอาสาสมัครคุมประพฤติอยู่แล้ว และเข้ามาช่วยงาน เจอผู้ถูกคุม ความประพฤติเข้ามารายงานตัวและท�ำงานบริการสังคม ทั้งนี้ ผมยังเด็กเรียกว่า บารมียังไม่ถึงที่จะสั่งใครได้ ผมจึงกลายเป็นหนึ่งในกลไกการประสานงานกับ เครือข่ายอื่นๆ แทนและเข้าอบรมเป็นอาสาสมัครคุมประพฤติอย่างเต็มตัว ต่อมา ผมมีโอกาสติดตามรุ่นพี่ อสค. ลงพื้นที่สอดส่องผู้ถูกคุมความประพฤติ ซึ่งผมเอง สังเกตเห็นผู้ถูกคุมความประพฤติที่เป็นเด็กและเยาวชนจะแสดงพฤติกรรมที่ ไม่พงึ ประสงค์ออกมา เพราะด้วยวัยใกล้กนั จึงท�ำให้เข้าใจ เปรียบกับคดีผใู้ หญ่ หากผม ลงพืน้ ทีก่ จ็ ะต้องพาผูใ้ หญ่ไปด้วย เพราะเขาจะปิดกัน้ ด้วยทีผ่ มเด็กกว่า จึงเป็นเรือ่ ง ท้าทายว่า ท�ำอย่างไรถึงจะเชื่อมโยงระหว่างผู้ถูกคุมความประพฤติกับตัวผมเอง บางทีผถู้ กู คุมความประพฤติอาจไม่อยากเปิดเผย ซึง่ ผมมองว่า ผมไม่ได้เป็นคนตัดสิน แต่ด้วยกระบวนการยุติธรรมด�ำเนินการมาจนเสร็จสิ้นแล้ว สิ่งที่ผมท�ำได้คือ ความเป็นเพือ่ นมนุษย์ ผมก�ำลังมาช่วยตามภารกิจงานของอาสาสมัครคุมประพฤติ คือ การแบ่งเบาภาระหน้าทีข่ องพนักงานคุมประพฤติ พร้อมช่วยเหลือคืนคนดีสสู่ งั คม ครัง้ หนึง่ ผมรับคดีเข้ามาและออกติดตามสอดส่อง ปรากฏว่า เขาเปิดใจรับ เพียงแค่ มุมมองของผมเปลีย่ น ด้วยปัญหาทางการเงินของผูถ้ กู คุมความประพฤติ ผมแนะน�ำ ให้ฝกึ อาชีพ เนือ่ งจากคุณแม่ของผมเป็นอาสาสมัครเกีย่ วกับการฝึกอาชีพ จนทุกวันนี้ เขาเปิดร้านขายของมีรายได้ ซึง่ เป็นสิง่ ทีผ่ มภูมใิ จเล็กๆ ณ วันนัน้ คือ เขามาจับมือผม และบอกว่า คุณมาช่วยเปลีย่ นชีวติ เปลีย่ นความคิดของเขาได้ ผมจึงเกิดความคิดว่า “ถึงแม้ว่าเขาจะถูกกระบวนการยุติธรรมตัดสินแล้วก็จริง แต่คนเราทุกคน ก็เปลี่ยนกันได้ ผมนั่งอยู่ตรงนี้ อีกห้านาทีผมอาจจะเปลี่ยนแล้วก็ได้”

วารสาร กรมคุมประพฤติ

“

ผมสามารถท�ำให้สังคมดีขึ้น มันเหมือนหยดน�้ำเล็กๆ ที่หยดลงมือแล้วรู้สึกเย็น แม้จะเป็นช่วงเวลาสั้นๆ ก็ถือว่าดีแล้ว

”

มีส่วนช่วยเหลือสังคมอย่างไรบ้าง

ด้วยที่ผมท�ำงานจิตอาสามาหลายส่วน ผมมีความคิดเรือ่ งการดึงเครือข่ายเข้ามา คุณแม่ มีเครือข่ายของ กศน. มีโครงการอะไรบ้าง คุณพ่อมีเครือข่ายเรื่องส่งเสริมสุขภาพ หรือ การปราบปรามยาเสพติ ด ก็ น� ำ มารวมกั น ผมมองว่ า มั น เป็ น มิ ติ ใ หม่ ข องการท� ำ งาน ผมไม่สามารถท�ำงานคนเดียว การเป็นอาสาสมัคร คุมประพฤติสอนให้ผมคิดหลายอย่างในเรื่อง ของการท�ำงานเช่นเดียวกัน ส�ำคัญคือ ไม่หยุด ที่จะสร้างสรรค์ โชคดีที่รุ่นพี่ อสค. เปิดรับ ความคิดของผม อย่างการดึงเครือข่ายของตัวเอง เข้ามา อย่างการสร้างงานสร้างอาชีพ สามารถ น� ำ มาเป็ น เรื่ อ งของการคื น คนดี สู ่ สั ง คมได้ วัดก็เป็นหนึ่งในกุศโลบาย แต่จะท�ำอย่างไรให้ ผู้ถูกคุมความประพฤติเขาท�ำออกมาจากใจ นั่นคือการท�ำให้เขามีพื้นฐานที่ดี อาสาสมัคร คุมประพฤติท�ำให้ผมเรียนรู้ว่า การดูแลคน คนหนึ่งส�ำเร็จได้นั้น ต้องรู้จักให้ ให้ความรู้ ให้ความมั่นคงในชีวิต แน่นอนว่า “ผมสามารถท�ำให้สังคม ดีข้ึน มันเหมือนหยดน�้ำเล็กๆ ที่หยดลงมือ แล้วรูส้ กึ เย็น แม้จะเป็นช่วงเวลาสัน้ ๆ ก็ถอื ว่า ดีแล้ว” ผมรู้สึกว่า ผมได้ช่วยเหลือเพื่อนๆ ในชุมชน บางคนผมช่วยเหลือได้ดว้ ยค�ำแนะน�ำ ให้มุมมองหรือทัศนคติที่ผมมีต่อตัวเขา หรือ แลกเปลีย่ นความคิดกัน ต้องยอมรับว่า ผมได้คนื คนดีสู่สังคมจริงๆ 26

วารสาร กรมคุมประพฤติ

สิ่งที่ ได้รับกลับมา

สิง่ ทีไ่ ด้รบั จากการเป็นอาสาสมัครคุมประพฤติ ผมคิดว่า ผมได้ชว่ ย ทัง้ ชุมชน ช่วยครอบครัว และช่วยตนเองด้วย คุณพ่อคุณแม่กภ็ มู ใิ จในตัวผม นอกจากนี้ ผมยังสามารถน�ำสิง่ ทีไ่ ด้มาปรับใช้กบั การท�ำงานก็คอื เรือ่ งของ จิตวิทยามนุษย์ พอรูส้ กึ แบบนัน้ ก็ตงั้ หน้าตัง้ ตาท�ำงาน อะไรช่วยได้กอ็ ยาก จะช่วย ผมได้เรียนรู้เรื่องการปรับตัว เรียนรู้คน สร้างทักษะทางด้านจิตใจ ซึ่งตรงกับ Concept ที่ผมใช้มาตลอดคือ Life Long Learning การเรียนรูไ้ ม่มที สี่ นิ้ สุด ผมก็ไม่รวู้ า่ อนาคตจะเป็นอย่างไร วันนีท้ ำ� ประโยชน์ อะไรได้กจ็ ะท�ำ บางครัง้ งานอาสาสมัครมันเป็นเรือ่ งของการเรียนรูท้ ผี่ มได้ ขัดเกลามากกว่า ถ้าเกิดว่าผมไม่หยุดที่จะเรียนรู้ ผมก็จะพัฒนาตัวเอง ต่อไปเรื่อยๆ อนาคตถ้าในชีวิตของผมมันสั้น ผมก็อยากจะช่วย ในเมื่อ คุณพ่อคุณแม่ของผมอยากจะท�ำ ผมก็อยากจะช่วย

มิติใหม่ของงานอาสาสมัครคุมประพฤติ

ผมมีมุมมองในเรื่องงานอาสาสมัครคุมประพฤติจะต้องพัฒนา อยู่เสมอ การที่มีรุ่นน้องเข้ามา มันเหมือนเป็นคลื่นที่เข้ามาพัฒนางาน ไปเรื่อยๆ จะมีแนวคิดใหม่ๆ เข้ามาเสริม บางทีรุ่นน้องอาจจะมีมุมมอง ที่ไปเห็นมาจากต่างประเทศและน�ำมาแบ่งปันต่อกับรุ่นพี่ได้ ผมว่ามันเกิด การประสานงานกั น ถ้ า มองในมุ ม ของคุ ม ประพฤติ ก็ จ ะกลายเป็ น ภาคประชาชนจริงๆ เขาสามารถท�ำงานร่วมมือกันได้ มันเป็นทักษะ ในศตวรรษที่ 21 ในเรื่องของ Collaboration การท�ำงานร่วมกับผู้อื่น นั่นหมายถึง คนทุกคนที่ก�ำลังก้าวต่อไป คุณจะต้องเชี่ยวชาญ 4 อย่าง คุณถึงจะอยู่รอด ได้แก่

Creativity ความคิดสร้างสรรค์

พ่อแม่ หรือรุ่นพี่อาสาสมัคร เขาก็มีความคิดสร้างสรรค์นะ แทนที่จะเข้ามาแต่วัดอย่างเดียว ลองไป หน่วยงานอื่นบ้างไหม นั่นคือความคิดสร้างสรรค์ Collaboration การท�ำงานร่วมกัน มันหลีกเลี่ยงไม่พ้นเลย ที่ยุคต่อไปจะท�ำงานคนเดียวไม่ได้ ผมยอมรับว่างานคุมประพฤติเป็น งานที่เสี่ยงอันตราย แต่มันก็ฝึกทักษะเราเหมือนกันในการอยู่รอดและ ท�ำงานให้ประสบความส�ำเร็จ แต่ถา้ เรามี Collaboration มันก็สามารถ ท�ำงานกับผู้อื่นได้ Connectivity เรือ่ งของการสือ่ สาร รูจ้ กั ทีจ่ ะสือ่ สารซึง่ กันและกัน มันก็จะพัฒนาต่อไปสู่ Collaboration Critical Thinking ทุกวันนีโ้ ลกอินเทอร์เน็ตเยอะ ทักษะส�ำคัญเลย ทีค่ ณ ุ พ่อคุณแม่ รุน่ พีต่ อ้ งท�ำให้ได้กอ่ นเลยคือ การคัดกรอง ซึง่ จะช่วยให้ พัฒนาองค์กรต่อไปยั่งยืน อาสาสมัครคุมประพฤติมันจะไม่ใช่อยู่แค่ ในกรอบเดิมๆ ต้องมีความคิดใหม่ๆ เข้ามาด้วย มันจะพัฒนาเป็นวงกว้าง

คนดีคนเด่น นางสาวเหมือนแพร รุ่งเผ่าพันธุ์ ผู้ช่วยนักวิชาการเผยแพร่

รางวัลชีวิต

ข้าราชการพลเรือนดีเด่น เนื่องในโอกาสวันคล้ายวันสถาปนากรมคุมประพฤติ ครบรอบ 25 ปี เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2560 กรมคุมประพฤติ ได้มีการมอบโล่ข้าราชการพลเรือนดีเด่น ประจ�ำปี 2559 เพื่อเชิดชูเกียรติเจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงานด้วยความเสียสละ และมีผลงานในเชิงประจักษ์ จ�ำนวน 2 ท่าน ได้แก่ นายภราดร บุ ญ จั น ทร์ ค ง พนั ก งานคุ ม ประพฤติ ช� ำ นาญการ สั ง กั ด กองกิจการชุมชนและบริการสังคม และนายสายัณห์ วรอรรถ พนั ก งานพิ ม พ์ ระดั บ ส 3 สั ง กั ด ส� ำ นั ก งานคุ ม ประพฤติ กรุงเทพมหานคร 8 และทางทีมงานวารสารกรมคุมประพฤติ ได้ร ่ วมสนทนากับทั้ง 2 ท่านเกี่ย วกับวิธีคิด และแนวทาง ในการปฏิบัติตนเป็นข้าราชการที่ดี วารสาร กรมคุมประพฤติ

เริ่มที่ข้าราชการสังกัดส่วนกลาง นายภราดร บุญจันทร์คง พนักงานคุมประพฤติช�ำนาญการ สังกัดกองกิจการชุมชนและบริการสังคม จุดเริ่มต้นของการรับข้าราชการ

เริ่ ม เมื่ อ ปี 2542 หลั ง จากจบปริ ญ ญาตรี ใ บที่ 2 จากนัน้ ก็บรรจุเป็นข้าราชการสังกัดกรมคุมประพฤติทจี่ งั หวัด เพชรบุ รี ใ นต� ำ แหน่ ง พนั ก งานคุ ม ประพฤติ ร ะดั บ 3 อยู ่ เพชรบุรไี ด้ 5 ปี จึงย้ายกลับมาทีส่ ำ� นักงานคุมประพฤติประจ�ำ ศาลจังหวัดมีนบุรี ท�ำงานหมดทุกหน้าที่แล้วทั้งหมด 9 ปี จนถึงเวลาที่จะต้องเปลี่ยนแปลงเพื่อการเรียนรู้ใหม่ เราไป ที่ใหม่ก็เพื่อเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อย่าไปที่ใหม่แล้วเรียนรู้ของเดิม จะไม่เกิดการพัฒนา ความท้าทายมันน้อยกว่าการเปลีย่ นแปลง บทบาทหน้าที่ จึงย้ายเข้ามาอยู่สังกัดกองกิจการชุมชน และบริการสังคม ต�ำแหน่งพนักงานคุมประพฤติชำ� นาญการ มาจนถึงทุกวันนี้

“ผมมั่นใจว่าถ้าเราท�ำดี สิ่งดีๆ ก็จะตามมาเอง จะปลูกฝังตัวเองว่า วันนี้ท�ำงานที่ได้รับ มอบหมายแล้ว ดีหรือยัง”

หลักในการท�ำงาน

ท� ำ หน้ า ที่ ที่ ไ ด้ รั บ มอบหมายให้ ดี ที่ สุ ด เต็ ม ก� ำ ลั ง ความสามารถที่ตัวเองมี และต้องท�ำจนสุดแม้หน้าที่ตัวเอง มีแค่นี้ แต่หน้าทีท่ เี่ กีย่ วเนือ่ งกับตัวเองถึงแม้ไม่ใช่หน้าทีโ่ ดยตรง ของตัวเองก็ต้องท�ำ ต้องศึกษา ถ้าเกี่ยวเนื่องกับงานตัวเอง ที่จะท�ำให้งานตัวเองมีประสิทธิภาพหรือได้ผลสัมฤทธิ์สูงสุด ก็ต้องช่วยกันท�ำและไม่ปฏิเสธงานที่ผ่านเข้ามาหาเรา

อุปสรรคในการท�ำงาน

อุ ป สรรคเจอมาตลอดไม่ มี ใ ครที่ ไ ม่ เ จอ อุ ป สรรค แต่ละครัง้ ต่างกัน คือ รับงานมาแล้วต้องท�ำให้ได้ อย่าให้คนอืน่ พูดถึงเราในทางที่ไม่ดี

แนวทางสู่ความส�ำเร็จ

ตัง้ ความหวังไว้แค่เป็นพนักงานคุมประพฤติชำ� นาญการ ไม่เคยคิดว่าจะต้องท�ำต�ำแหน่งหัวหน้างาน หัวหน้ากลุม่ หรือ ผอ. ไม่ได้คดิ ไกลขนาดนัน้ ผมคิดว่าพอถึงเวลาทุกอย่างจะมาเอง เป้าหมายในการท�ำงาน คือท�ำหน้าที่ของตัวเองให้ดีที่สุด พอเราท�ำดีที่สุดแล้ว ผลจะมาอย่างไรก็ตาม ที่จริงแล้ว ผมเป็นคนไม่ได้ตงั้ เป้าหมายอะไรเพราะจะท�ำให้กดดันตัวเอง มากขึน้ ว่าจะต้องได้นน่ั ได้น่ี แต่พอไม่ได้กจ็ ะผิดหวัง “ผมมัน่ ใจ ว่าถ้าเราท�ำดี สิ่งดีๆ ก็จะตามมาเอง จะปลูกฝังตัวเองว่า วันนี้ท�ำงานที่ได้รับมอบหมายแล้วดีหรือยัง”

ต้นแบบในการท�ำงาน

คือพ่อและพี่ชาย ถูกปลูกฝังให้ท�ำงานอย่างเต็มที่ และเป็นคนดีเป็นที่รักของทุกคน 28

วารสาร กรมคุมประพฤติ

และปิดท้ายที่ เจ้าหน้าที่ที่เป็นตัวแทนจากส�ำนักงาน นายสายัณห์ วรอรรถ พนักงานพิมพ์ ระดับ ส 3 สังกัดส�ำนักงานคุมประพฤติ กรุงเทพมหานคร 8 ลูกจ้างประจ�ำ จุดเริ่มต้นของการท�ำงาน

เริ่ ม แรกเป็ น พนั ก งานพิ ม พ์ ดี ด และได้ เ ลื่ อ นมาอยู ่ ฝ่ายบุคคล หลังจากนัน้ ก็ฝา่ ยพัสดุ ปัจจุบนั ท�ำงานด้านส�ำนวน การจัดเก็บเอกสาร รับผิดชอบส�ำนวนทัง้ หมด อยูฝ่ า่ ยสารบรรณ รับ-ส่ง เอกสาร

หลักในการท�ำงาน

ในการท�ำงานต้องท�ำความเข้าใจกับเนื้องานก่อน โดยอาศัยความช�ำนาญจึงไม่คอ่ ยมีปญ ั หาอะไร เพือ่ นร่วมงาน แต่ ล ะคนก็ จ ะมี ข ้ อ ดี ข ้ อ เสี ย ส่ ว นเราก็ จ ะน� ำ จุ ด เด่ น หรื อ ข้อดีของคนอื่นมาปรับใช้

อุปสรรคในการท�ำงาน

อุปสรรคไม่ค่อยมีเพราะถ้าเราสนุกกับงานเราก็จะ ไม่เบื่อ เราต้องรู้จักเรียนรู้งานที่เราไม่เคยท�ำมาก่อน

แนวทางสู่ความส�ำเร็จ

“ถ้าเราคิดว่าเราสนุกกับงานเราก็จะไม่เบื่องาน” งานทุ ก อย่ า งที่ ไ ด้ รั บ มอบหมายเราก็ จ ะท� ำ ให้ ดี ที่ สุ ด พยายามไม่เครียดกับงาน ให้เรามีความสุขกับงาน เราก็จะท�ำ ออกมาได้ดี

เป้าหมายในการท�ำงาน

ผมคิดว่าผมอิม่ ตัวแล้ว ท�ำงานมาก็ 20 กว่าปี อีกไม่กปี่ ี จะเกษียณแล้ว ตอนนี้ก็พยายามถ่ายทอดงานและความรู้ ให้กับน้องๆ

“ถ้าเราคิดว่า เราสนุกกับงาน เราก็จะไม่เบื่องาน”

คิดว่าจุดสูงสุดของชีวิต คืออะไร

การได้รับรางวัลได้โล่ คือ เราตั้ ง ใจทุ ่ ม เทกั บ งาน ไม่ ค ่ อ ย หยุดงาน คิดว่าน่าจะคุ้มค่าแล้ว ความรู ้ สึ ก ที่ ไ ด้ รั บ รางวั ล ก็ ดี ใ จ ที่ ผู ้ ใ หญ่ เ ห็ น การท� ำ งานที่ ผ ม สะสมมา ก็ภูมิใจระดับหนึ่งครับ

วารสาร กรมคุมประพฤติ

คุมประพฤติอาเซียน นายชนาพัทร์ มณีดุลย์ พนักงานคุมประพฤติปฏิบัติการ

TCTP คุมประพฤติไทยในฐานะพี่เลี้ยง กัมพูชา ลาว เมียนมา และเวียดนาม จัดตั้งงานคุมประพฤติ

เมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา กรมคุมประพฤติเป็นเจ้าภาพจัดการฝึกอบรม The Third Country Training Programme on the Development of the Effective Community-based Treatment of the Offenders in the CLMV Countries (TCTP) ครั้งที่ 1 ซึ่งเป็นโครงการฝึกอบรมที่จัดขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์ ให้กลุ่มประเทศ CLMV ได้แก่ กัมพูชา ลาว เมียนมา และเวียดนาม ได้เรียนรู้การใช้มาตรการ แบบไม่ควบคุมตัวและการให้ชมุ ชนมีบทบาทในการแก้ ไขฟืน้ ฟูผกู้ ระท�ำผิด และมีเป้าหมายสูงสุดเพือ่ ให้ประเทศ CLMV สามารถพัฒนาและจัดตั้งหน่วยงานด้านการปฏิบัติต่อผู้กระท�ำผิดแบบไม่ควบคุมตัวในรูปแบบ ที่เหมาะสมกับประเทศตนเอง 30

วารสาร กรมคุมประพฤติ

กว่าจะมาเป็นโครงการนี้

กรมคุ ม ประพฤติ มี น โยบายเชิ ง รุ ก เพื่ อ เตรี ย มตั ว รั บ การเข้ า สู ่ ประชาคมอาเซียนในปี 2015 จึงได้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุม ASEAN Plus Three Conference on Probation and Non-custodial Measures ครั้งแรกในปี 2013 ซึ่งภายหลังก่อให้เกิด Roadmap for ASEAN Plus Three on Probation and Non-custodial Measures อันเป็นแผนงาน พั ฒ นาเครื อ ข่ า ยความร่ ว มมื อ ด้ า นการคุ ม ประพฤติ แ ละมาตรการ ไม่ควบคุมตัวในภูมภิ าคอาเซียนบวกสาม ทีต่ อ้ งการให้เกิดการประสานงาน ร่วมกันมีความใกล้ชิดมากขึ้น และลดความเหลื่อมล�้ำด้านกระบวนการ ยุติธรรมทางอาญาในแต่ละประเทศสมาชิก โดย Roadmap นี้เองก็เป็น ทีม่ าของเวทีประชุมและสัมมนาทางวิชาการต่างๆ ทีน่ ำ� มาซึง่ การสนับสนุน ให้มกี ารจัดฝึกอบรมเพือ่ ลดช่องว่างในแนวทางปฏิบตั ดิ า้ นการคุมประพฤติ ในประเทศสมาชิกกลุ่ม CLMV และท�ำให้กรมคุมประพฤติของไทย

ในความร่ ว มมื อ กั บ สถาบั น การป้ อ งกั น อาชญากรรมและการปฏิบัติต่อผู้กระท�ำผิด ของสหประชาชาติ ภาคพื้ น เอเชี ย และ ตะวันออกไกล (UNAFEI) ผ่านการสนับสนุน องค์การความร่วมมือระหว่างประเทศแห่ง ญี่ปุ่น (JICA) และกรมความร่วมมือระหว่าง ประเทศ (TICA) เป็นเจ้าภาพจัดท�ำหลักสูตร ฝึกอบรมต่อเนื่อง 3 ปี เพื่อส่งเสริมให้ประเทศ สมาชิ ก อาเซี ย นที่ ยั ง ไม่ มี ม าตรการแบบ ไม่ควบคุมตัวมีศักยภาพที่จะสามารถพัฒนา ระบบดังกล่าวในประเทศของตนเอง

วารสาร กรมคุมประพฤติ

การฝึกอบรมที่ ไม่ใช่แค่การฝึกอบรม

ส�ำหรับการอบรมในปีแรกนี้มุ่งเน้นผู้เข้าอบรมที่เป็นผู้บริหารและ ข้าราชการระดับสูงในกระบวนการยุตธิ รรมจากประเทศ CLMV เพือ่ ให้เกิด การชีน้ ำ� นโยบายจากบนลงล่าง (Top-Down) ซึง่ ก็ได้รบั การตอบรับอย่างดี โดยประเทศกลุ่ม CLMV ที่ได้ส่งผู้แทนเข้าร่วมตั้งแต่ระดับรองอธิบดี ผู้เชี่ยวชาญ จนถึงระดับผู้ปฏิบัติงานเฉพาะ ซึ่งผู้เข้าอบรมจากแต่ละ ประเทศได้รับการบ้านให้น�ำเสนอและแสดงวิสัยทัศน์เกี่ยวกับสภาพของ การใช้มาตรการแบบไม่ควบคุมตัวที่ท�ำให้เห็นว่าแต่ละประเทศมีลักษณะ สภาพปัญหาที่แตกต่างกันไปและอาจจะมีความพร้อมในการใช้การแก้ไข ฟื้นฟูผู้กระท�ำผิดในชุมชนที่ต่างกัน โดยประเทศกัมพูชามีบทบัญญัติเรื่อง การคุมประพฤติผกู้ ระท�ำผิดแต่ไม่มกี ฎหมายล�ำดับรองตลอดจนหน่วยงาน ที่จะรับผิดชอบการด�ำเนินการ ประเทศลาวมีบทกฎหมายเรื่องการใช้ มาตรการแบบไม่ควบคุมตัวแต่ยังคงมีข้อจ�ำกัดในทางปฏิบัติ ประเทศ เมียนมามีการบัญญัตถิ งึ การคุมประพฤติในประมวลกฎหมายวิธพี จิ ารณา ความอาญาแต่ไม่มีรายละเอียดและไม่เคยมีการบังคับใช้ และประเทศ เวียดนามมีรูปแบบการแก้ไขดูแลผู้กระท�ำผิดในชุมชนที่ดูเป็นรูปธรรม มากที่ สุ ด และอยู ่ ร ะหว่ า งการเตรี ย มออกกฎหมายเกี่ ย วกั บ การพั ก การลงโทษแต่ก็ยังขาดการจัดการเฉพาะที่ชัดเจนและขาดการสร้าง ความเข้าใจกับชุมชน ในส่วนของการอบรมนั้น ผู้จัดงานได้รับความ ร่วมมือจากหลายภาคส่วนทั้งหน่วยงานภายนอกและ ภายในเพือ่ มาถ่ายทอดความรูแ้ ละประสบการณ์เกีย่ วกับ งานคุมประพฤติของประเทศไทย อาทิ การบรรยาย หัวข้อ “ความส�ำคัญของข้อก�ำหนดโตเกียวในการใช้ มาตรการแบบไม่ควบคุมตัวปฏิบัติต่อผู้กระท�ำผิด” โดย นายวิทยา สุริยะวงศ์ รองปลัดกระทรวงยุติธรรม หั ว ข้ อ “ภาพรวมของงานคุ ม ประพฤติ ไ ทย” โดย พันต�ำรวจเอก ดร.ณรัชต์ เศวตนันทน์ อธิบดีกรม คุมประพฤติ การอภิปราย หัวข้อ “ประโยชน์ของ การใช้มาตรการแบบไม่ควบคุมตัวกับผู้กระท�ำผิด” โดย พลต� ำ รวจเอก วั น ชั ย ศรี น วลนั ด กรรมการ กฤษฎีกา ดร.สุนทรียา เหมือนพะวงศ์ ผู้พิพากษา หั ว หน้ า ศาลประจ� ำ กองผู ้ ช ่ ว ยผู ้ พิ พ ากษาศาลฎี ก า รศ.ดร.ปกป้อง ศรีสนิท อาจารย์ประจ�ำคณะนิตศิ าสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ การบรรยายหัวข้อ “ภาพรวม ของมาตรการแบบไม่ควบคุมตัวในภูมิภาคอาเซียน” โดย ดร.ยศวันต์ บริบรู ณ์ธนา เลขานุการกรม ตลอดจน การบรรยายเกีย่ วกับรายละเอียดด้านงานคุมประพฤติ โดยผู้บริหารของกรมคุมประพฤติ 32

วารสาร กรมคุมประพฤติ

นอกจากการอบรมในห้องเรียนแล้วผู้เข้าอบรมยังได้มีโอกาส ลงพื้นที่เพื่อศึกษาการท�ำงานบริการสังคม โดยส�ำนักงานคุมประพฤติ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา การลงพืน้ ทีศ่ กึ ษาการปฏิบตั งิ านของส�ำนักงาน คุมประพฤติจังหวัดเชียงราย ตลอดจนการมีส่วนร่วมของอาสาสมัคร คุ ม ประพฤติ ใ นการแก้ ไ ขฟื ้ น ฟู ผู ้ ก ระท� ำ ผิ ด ในชุ ม ชน และเยี่ ย มชม การด�ำเนินการของเรือนจ�ำกลางจังหวัดเชียงราย และเรือนจ�ำชั่วคราว ดอยราง และการด�ำเนินการของส�ำนักงานคุมประพฤติจงั หวัดสมุทรสาคร ซึ่ ง เป็ น ส� ำ นั ก งานในเขตพื้ น ที่ ที่ มี บุ ค คลต่ า งด้ า วอาศั ย อยู ่ จ� ำ นวนมาก รวมถึงเข้าชมสถานประกอบการเอกชนที่มีส่วนร่วมในการแก้ไขฟื้นฟู ผู้กระท�ำผิด ในช่วงท้ายของการฝึกอบรม ผู้เข้าอบรมได้มีโอกาสประชุมกลุ่ม เป็นรายประเทศเพื่อออกแบบรูปแบบการใช้มาตรการแบบไม่ควบคุมตัว ภายใต้การให้ค�ำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญจากกรมคุมประพฤติและสถาบัน UNAFEI ซึ่งแต่ละประเทศได้สรุปแผนการส�ำหรับประเทศตนเอง ดังนี้ คณะผูแ้ ทนจากกัมพูชาเห็นว่าปัจจัยส�ำคัญของการก่อตัง้ หน่วยงาน ด้านการคุมประพฤติ คือ การที่ผู้ก�ำหนดนโยบายเข้าใจความส�ำคัญ ของมาตรการแบบไม่ควบคุมตัวและการมีส่วนร่วมของชุมชน ซึ่งในกรณี ของกัมพูชาจะสามารถเกิดขึ้นได้หากมีการพูดคุยในระดับสูง น�ำโดย หน่วยงาน เช่น JICA UN หรือผูแ้ ทนรัฐบาลไทย ซึง่ อาจเป็นในรูปแบบของ การสัมมนาทางวิชาการ ท้ายที่สุดอาจน�ำมาสู่การด�ำเนินโครงการน�ำร่อง ในพืน้ ทีจ่ งั หวัดทีส่ ำ� คัญ เช่น เสียมเรียบ เพราะจังหวัดดังกล่าวมีโครงสร้าง พื้นฐานและมีหน่วยงานราชการและเอกชนประจ�ำอยู่จ�ำนวนมากและ น่าจะเป็นประโยชน์ต่อการจัดตั้งความร่วมมือในโครงการน�ำร่อง คณะผู ้ แ ทนจากประเทศลาวได้ ข ้ อ สรุ ป ว่ า ประเทศลาวยั ง มี ประชากรในเรือนจ�ำยังไม่มาก และยังไม่เห็นถึงความจ�ำเป็นที่จะต้องใช้ การแก้ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิดในชุมชน ตลอดจนในปัจจุบัน “คณะกรรมการ หมูบ่ า้ น” ซึง่ เป็นเครือข่ายชุมชนในลาวก็มบี ทบาทในการดูแลผูก้ ระท�ำผิด ที่พ้นโทษออกมาแล้ว ดังนั้น แผนการที่คณะผู้แทนจากลาวสามารถ ด�ำเนินการได้ คือ การรายงานไปยังผู้บังคับบัญชาระดับสูงเกี่ยวกับสิ่งที่ ได้เรียนรู้และอาจจ�ำเป็นที่ต้องให้มีการพูดคุยจากหน่วยงานภายนอก ประเทศเพื่อผลักดันให้มีการออกนโยบายที่เกี่ยวข้องในประเทศลาว ผูแ้ ทนจากเมียนมาได้หารือกันและได้ขอ้ สรุปว่า แม้วา่ เมียนมาจะมี รูปแบบการใช้มาตรการแบบไม่ควบคุมตัวและการติดตามสงเคราะห์แล้ว แต่ก็จะมีใช้เฉพาะผู้กระท�ำผิดที่เป็นเด็ก ส่วนการพักการลงโทษมีการ ด�ำเนินการแล้วเพียงแต่ไม่มกี ระบวนการติดตามดูแลเพือ่ คุมความประพฤติ ให้มั่นใจว่าจะไม่มีการกระท�ำผิดซ�้ำ ซึ่งรูปแบบการสืบเสาะทางสังคม ของพนักงานคุมประพฤติก่อนมีค�ำพิพากษาแบบในประเทศไทยเป็น สิ่งที่น่าสนใจอย่างมากและเป็นสิ่งที่ผู้แทนจากเมียนมาอยากผลักดัน ให้เกิดขึ้นให้ได้ วารสาร กรมคุมประพฤติ

ผู้แทนจากเวียดนามมีข้อสังเกตว่า ปัจจุบัน เวียดนามมีกรอบกฎหมายเรือ่ งมาตรการลงโทษแบบ Non-custodial reform แต่ไม่มีการบริหารจัดการ ที่เป็นระบบเนื่องจากอยู่ภายใต้ความรับผิดชอบของ ฝ่ายปกครองและหน่วยงานท้องถิน่ และรัฐบาลกลาง ก�ำลังด�ำเนินการเพื่อให้เกิดกฎหมายเกี่ยวกับการพัก การลงโทษที่มีกรอบก�ำลังคนในการก�ำกับดูแลผู้ที่ ได้รบั การลงโทษกลับสูช่ มุ ชน ส�ำหรับแผนงานหลังจาก การอบรม คือ การประชาสัมพันธ์เพื่อเสริมสร้าง ความเข้าใจให้กับชุมชนเกี่ยวกับข้อดีและผลเชิงบวก ในการให้ชมุ ชนมีสว่ นร่วมในการแก้ไขฟืน้ ฟูผกู้ ระท�ำผิด

ก้าวต่อไป...

จะเห็นได้ว่าการฝึกอบรมในครั้งนี้ นอกจากจะเป็นโอกาสอันดีให้กรมคุมประพฤติของไทยได้มีบทบาท ในฐานะผูน้ ำ� ระดับอนุภมู ภิ าคด้านการใช้มาตรการแบบไม่ควบคุมตัวแล้ว ยังถือเป็นโอกาสอันดีแก่การแลกเปลีย่ น เรียนรู้ทางด้านวิชาการและการปฏิบัติที่ท�ำให้เห็นช่องทางการด�ำเนินการ ตลอดจนปัญหาอุปสรรคที่จะต้อง ช่วยกันแก้ไขเพื่อให้เกิดก้าวส�ำคัญที่จะท�ำให้ประเทศที่ไม่มีระบบงานคุมประพฤติที่เป็นรูปธรรมได้จัดตั้ง ระบบงานคุมประพฤติที่ชัดเจนอันจะเป็นประโยชน์แก่งานคุมประพฤติทั่วทั้งภูมิภาคของเรา ในเดือนกรกฎาคมที่จะถึงนี้ จะมีการประชุมสัมมนาร่วมกันระหว่างกรมคุมประพฤติ สถาบัน UNAFEI และผู้เข้าฝึกอบรมในปีที่ 1 เพื่อติดตามผลการด�ำเนินงานตามแผนงานที่ได้จากการฝึกอบรม และในระหว่างนี้ กรมคุมประพฤติก�ำลังหารือกับร่วมองค์การ JICA และกรมความร่วมมือระหว่างประเทศเพื่อปรับเปลี่ยนเนื้อหา ของโครงการปีต่อไปให้เหมาะสมกับผลที่ได้จากการอบรมในปีนี้ ความคืบหน้าของโครงการจะรายงานให้ผู้อ่าน ได้ทราบต่อไป

วารสาร กรมคุมประพฤติ

Probation around the World นายพรรษวุฒิ ปูชนียกุล พนักงานคุมประพฤติปฏิบัติการ

PROBATION F(R)EEs?

งานคุมประพฤติ ใช่ว่าฟรีทั่วโลก !?!

เป็ น ที่ ท ราบกั น ดี ว ่ า งานคุ ม ประพฤติ ใ น ประเทศไทย ด�ำเนินการโดยหน่วยงานของรัฐ ซึ่ง หน่วยงานหลักที่มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรงคือ กรมคุมประพฤติ กระทรวงยุตธิ รรมของเรานัน่ เอง อาจกล่าวได้ว่า การคุมประพฤติในไทยเรานั้น กระบวนการควบคุมและสอดส่องเป็นการบริการ ที่ ไม่เสียค่าใช้จ่ายแต่อย่างใด ภาระทางการเงิน ทั้งหมดจึงตกอยู่กับรัฐ อันถือได้ว่าเป็นการจัดท�ำ บริ ก ารสาธารณะรู ป แบบหนึ่ ง ภายใต้ ห ลั ก การ พื้ น ฐานที่ ว ่ า ทุ ก คนควรมี สิ ท ธิ เ ท่ า เที ย มกั น ในการเข้าถึงมาตรการทางเลือกแทนการจ�ำคุก อันเป็นการการันตีให้กบั คนทุกคนว่า ‘ไม่วา่ จะรวย หรือจนทุกคนอยู่ภายใต้ความยุติธรรมเดียวกัน’

อย่างไรก็ตามยังมีอีกมุมหนึ่งของโลก ประเทศที่ได้ ชื่ อ ว่ า เป็ น ยั ก ษ์ ใ หญ่ แ ละมี อิ ท ธิ พ ลต่ อ เศรษฐกิ จ โลกเป็ น อย่ า งยิ่ ง ‘สหรั ฐ อเมริ ก า’ ที่ ก ารคุ ม ประพฤติ ไ ม่ ไ ด้ ฟ รี อย่ า งประเทศเรา ในทางตรงกั น ข้ า มกลั บ คิ ด ค่ า ใช้ จ ่ า ย ในการเข้ารับบริการ ซึ่งแนวคิดในการเก็บค่าบริการกับ ผู้ถูกคุมความประพฤตินั้นมีการแพร่ขยายเป็นจ�ำนวนมาก ไปยังรัฐต่างๆ ในสหรัฐอเมริกา ทัง้ นี้ เพราะรัฐต่างๆ พยายาม แสวงหาแหล่งเงินทุนทางเลือกเพื่อด�ำเนินการคุมประพฤติ ที่ปฏิเสธความจริงไม่ได้เลยว่า นับวันจะมีต้นทุนที่สูงขึ้น เรื่อยๆ โดยทั้งนี้รูปแบบการคุมประพฤติ ในสหรัฐอเมริกา เป็นไปในหลายลักษณะทีแ่ ตกต่างกันออกไปตามแต่ละท้องที่ ซึ่งในแต่ละท้องที่นั้นการคุมประพฤติจะถูกออกแบบโดย กฎหมายและนโยบาย อันสะท้อนมาจากนโยบายทางการคลัง นโยบายทางการเมือง รวมถึงมุมมองด้านปรัชญาของระบบ กฎหมายในแต่ละรัฐ ดังนั้น จึงไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่หรือ น่าตกใจเลย หากปรากฏรูปแบบลักษณะของการคุมประพฤติ ในสหรัฐอเมริกามากกว่าหนึ่งร้อยลักษณะที่แตกต่างกัน ออกไป วารสาร กรมคุมประพฤติ

ประวัติความเป็นมาของการจัดเก็บค่าบริการ งานคุมประพฤติใน USA

จากประวัตศิ าสตร์ทยี่ าวนานของประเทศสหรัฐอเมริกา ในแง่การปฏิบัติต่อผู้กระท�ำผิด การจัดเก็บค่าใช้จ่ายกับ ผู้กระท�ำผิดที่ต้องโทษจ�ำคุกโดยเริ่มต้นครั้งแรกที่รัฐมิชิแกน ตัง้ แต่ปี พ.ศ. 23931 (ค.ศ. 1850) ในขณะทีก่ ารคุมประพฤตินนั้ ยังไม่มีระเบียบวิธี หรือธรรมเนียมในการปฏิบัติที่จะยึดถือ เป็นแนวทางทัว่ ไปในการจัดเก็บค่าบริการ ซึง่ การคุมประพฤติ ส่วนใหญ่ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากภาษีอากร ไม่ว่า จะเป็นภาษีท้องถิ่นหรือภาษีจากรัฐก็ตาม แต่อีก 40 ปีต่อมา ได้มีแนวคิดในเรื่อง “การปฏิวัติ การจ่ายภาษี” เกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกา ซึ่งส่งผลให้เกิด การเปลี่ยนแปลงในแง่วิธีการจัดการกับเงินภาษี ท�ำให้เกิด การเปลี่ ย นแปลงอย่ า งกว้ า งขวางในการปฏิ บั ติ เ กี่ ย วกั บ การจัดเก็บค่าบริการกับผูถ้ กู คุมความประพฤติ โดยก�ำหนดให้ ผู้ถูกคุมความประพฤติจ�ำเป็นต้องจ่ายค่าบริการส�ำหรับ การควบคุมและสอดส่อง เพือ่ เป็นการลดภาระด้านค่าใช้จา่ ย ของรัฐโดยการผลักภาระดังกล่าวให้ตกเป็นของผูเ้ ข้ารับบริการ อย่างไรก็ตาม ในความเป็นจริงองค์กรเหล่านี้ก็ยังคงได้รับ งบประมาณสนั บ สนุ น จ� ำ นวนมากจากภาษี อ ากรอยู ่ ดี ค่าบริการที่เก็บจากผู้ถูกคุมความประพฤตินั้นเป็นแต่เพียง ส่วนเสริมให้กับการคุมประพฤติเท่านั้น โดยรัฐมิชิแกนเป็น รัฐแรกทีเ่ ก็บค่าบริการคุมประพฤติในปี พ.ศ. 2472 (ค.ศ. 1929) และได้ขยายการเก็บค่าบริการไปยังรัฐอืน่ ๆ ซึง่ ในทุกวันนีน้ นั้ มีมากกว่า 28 รัฐที่ได้มีการออกกฎหมายให้อ�ำนาจพนักงาน คุมประพฤติสามารถด�ำเนินการจัดเก็บค่าบริการได้โดยอัตรา การจัดเก็บเฉลี่ยอยู่ในห้วงระหว่าง 20-50 ดอลลาร์สหรัฐ ต่อเดือน2 เช่น ในรัฐจอร์เจียมีการเก็บค่าบริการในอัตรา 20 ดอลลาร์สหรัฐต่อเดือน จนกว่าผูถ้ กู คุมความประพฤติรายนัน้ จะพ้นการคุมความประพฤติ ในขณะที่บางรัฐมีการจัดเก็บ ค่าบริการในลักษณะเหมาจ่าย เช่น รัฐไอโอวา ทีม่ กี ารจัดเก็บ เพียงครัง้ เดียวตลอดระยะเวลาของการควบคุมและสอดส่อง ในมูลค่าสูงถึง 250 ดอลลาร์สหรัฐ อย่างไรก็ตาม ส�ำหรับ ผู้ที่มีฐานะยากจน กฎหมายก็จะเปิดช่องให้งดเว้นการจ่าย ค่าบริการดังกล่าวหรือจ่ายแค่เพียงบางส่วน

ผลกระทบต่อการจัดเก็บค่าบริการในการจัด บริการงานคุมประพฤติ

ผู้ถูกคุมความประพฤติในสหรัฐอเมริกา จ�ำเป็นต้อง ปฏิบัติตามเงื่อนไขหลายประการด้วยกัน โดยส่วนใหญ่ การก�ำหนดเงื่อนไขดังกล่าว มักเป็นไปตามดุลยพินิจของ ศาลตามแต่ ส มควรกั บ พฤติ ก รรม และสภาพความผิ ด หรือความจ�ำเป็นในการแก้ไขฟืน้ ฟูผกู้ ระท�ำผิดรายนัน้ ๆ โดย เงื่อนไขอาจประกอบด้วยการต้องปฏิบัติตามกฎหมายอย่าง เคร่งครัด การต้องสมัครงานที่แน่นอน หรือการรายงานตัว อย่างสม�่ำเสมอต่อพนักงานคุมประพฤติ ซึ่งอาจก�ำหนด เงื่อนไขเพิ่มเติมให้มีการจ่ายค่าบริการก็ย่อมได้ การด�ำเนินการให้ผู้ถูกคุมความประพฤติปฏิบัติตาม เงื่อนไขได้อย่างครบถ้วนนั้น จ�ำเป็นต้องมีการควบคุมและ สอดส่องทีม่ ปี ระสิทธิภาพ และการด�ำเนินการในขัน้ ตอนนีเ้ อง ทีป่ รากฏว่าผูถ้ กู คุมความประพฤติ จ�ำเป็นต้องเสียค่าบริการ งานคุมประพฤติ จึงท�ำให้เกิดกระแสวิพากษ์วจิ ารณ์จากสังคม อย่างเป็นวงกว้างทั้งในแง่บวกและแง่ลบถึงความเหมาะสม ในการจัดเก็บค่าบริการ ซึ่งสามารถสรุปได้ดังนี้ 3

1 Appa-net.org. (2017). APPA ::: Issue Paper. [online] Available at : https://www.appanet.org/eweb/Dynamicpage.aspx?site=APPA_2&webcode=IB_IssuePaper&wps_ key=bbe810ce-4464-4519-a1d7-4993574a8d61 [Accessed 19 Apr. 2017]. 2 Appa-net.org. (2017). APPA ::: Facts from the Field. [online] Available at : https://www.appa-net.org/eweb/DynamicPage.aspx?webcode=VB_HotTopicDetail&fqs_ key=efb7e2c8-b6ce-4b0d-a36c-f42d9a1e2ace [Accessed 21 Apr. 2017]. 3 Robina Institute of Criminal Law and Criminal Justice. (2017). The Impact of Fees and Fines for Individuals on Probation and Parole. [online] Available at: https://robinainstitute.umn.edu/news-views/impact-fees-and-fines-individuals-probation-and-parole [Accessed 18 Apr. 2017].

วารสาร กรมคุมประพฤติ

กลุ่มที่สนับสนุนการเก็บค่าบริการคุมประพฤติ

• มี ก ลุ ่ ม คนจ� ำ นวนไม่ น ้ อ ยที่ เ ห็ น ว่า การจั ด เก็ บ ค่าบริการ มีความเหมาะสมและเป็นธรรมแล้ว ทั้งนี้ก็เนื่อง มาจากแนวความคิดที่ว่าการช�ำระค่าบริการเสมือนเป็น วิธีการลงโทษรูปแบบหนึ่งแทนการจ�ำคุก คนที่กระท�ำผิด สมควรได้รับการลงโทษบ้าง • การช�ำระค่าบริการอาจมีส่วนกระตุ้นให้ผู้ถูกคุม ความประพฤติมีความกระตือรือร้นที่อยากจะปรับเปลี่ยน พฤติกรรมมากยิ่งขึ้นเพราะมีค่าใช้จ่ายในการด�ำเนินการ อีกทั้งยังเป็นการส่งเสริมหรือสร้างแรงจูงใจในการท�ำงาน ให้ กั บ พนั ก งานคุ ม ประพฤติ ไ ด้ อี ก ทางหนึ่ ง ด้ ว ยในการ พยายามช่วยเหลือผูถ้ กู คุมความประพฤติในการสมัครหางาน ทีม่ นั่ คงท�ำเพือ่ ให้มเี งินมาช�ำระค่าบริการงานคุมประพฤติได้ • การที่หน่วยงานหรือองค์กรที่ท�ำหน้าที่ด้านการ คุมประพฤตินั้นจะได้มีแหล่งเงินทุนเป็นของตนเองในการ ด�ำเนินการ โดยไม่ต้องรอคอยการสนับสนุนงบประมาณ จากภาครัฐแต่เพียงฝ่ายเดียว

กลุม่ ที่ไม่เห็นด้วยกับการเก็บค่าบริการคุมประพฤติ

อย่างไรก็ตาม กระแสวิพากษ์วิจารณ์ด้านลบที่มีต่อ การจั ด เก็ บ ค่ า บริ ก ารก็ มี ไ ม่ น ้ อ ย โดยเฉพาะอย่ า งยิ่ ง การมุ ่ ง ประเด็ น ไปยั ง โอกาสหรื อ ความเท่ า เที ย มกั น ของ ทุ ก คนในสั ง คมในการเข้ า ถึ ง มาตรการทางเลื อ กแทน การจ�ำคุก ซึ่งสามารถสรุปได้ดังต่อไปนี้ • การจัดเก็บค่าบริการในงานคุมประพฤติถกู เชือ่ ว่า เป็นการสร้างความเหลื่อมล�้ำให้กับคนในสังคม เป็นการ ก่ อ ให้ เ กิ ด ความไม่ เ ป็ น ธรรมกั บ คนยากจนที่ จ ะเข้ า ถึ ง กระบวนการนี้ • อาจเป็นการส่งเสริมให้พนักงานคุมประพฤติ มุ่งความสนใจไปกับการเก็บเงินมากกว่าที่จะใส่ใจในการ ให้ความช่วยเหลือผู้ถูกคุมความประพฤติให้กลับตัวเป็น คนดีของสังคม • ในรั ฐ ที่ ก� ำ หนดให้ ก ารจ่ า ยค่ า บริ ก ารเป็ น เงื่อนไขหนึ่งของการคุมประพฤติ ดังนั้นผู้ที่ไม่สามารถจ่าย ค่าบริการได้เท่ากับผิดเงื่อนไข ซึ่งอาจน�ำไปสู่โทษจ�ำคุกได้ • ที่ ร ้ า ยแรงไปกว่ า นั้ น การเก็ บ ค่ า บริ ก ารงาน คุ ม ประพฤติ อ าจน� ำ ไปสู ่ ก ารไม่ พิ จ ารณาเสนอให้ พ ้ น คุมความประพฤติกอ่ นก�ำหนดส�ำหรับผูถ้ กู คุมความประพฤติ ที่ได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขครบถ้วนแล้ว เพื่อให้สามารถเก็บ ค่าบริการได้ยาวนานมากขึ้น จากที่ ก ล่ า วมาในข้ า งต้ น แนวคิ ด ในการจั ด เก็ บ ค่าบริการในการคุมประพฤติยังคงมีอีกหลายแง่มุมที่ต้อง พิจารณาอย่างรอบคอบหากในอนาคตข้างหน้าจะมีการปรับใช้ ในประเทศไทย โดยต้องค�ำนึงถึงประโยชน์ที่ได้รับจากการ จัดเก็บค่าบริการเปรียบเทียบกับผลกระทบด้านลบที่อาจ เกิดขึ้นกับสังคมวงกว้างและสิ่งหนึ่งที่พนักงานคุมประพฤติ พึงต้องค�ำนึงถึงเสมอก็คือวัตถุประสงค์ที่แท้จริงของการ คุมประพฤติก็คือการช่วยเหลือ แก้ไขและฟื้นฟูผู้กระท�ำผิด คืนสูส่ งั คม มากไปกว่าการพยายามแสวงหารายได้จากอาชีพ คุมประพฤติ วารสาร กรมคุมประพฤติ

In Focus นางสาวปิยนุช รักสัตย์ นักวิชาการเผยแพร่ปฏิบัติการ

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดน่าน

เสริมแรงเด็กและเยาวชน ปลุกจิตส�ำนึกรักตน ครอบครัว และประเทศชาติ ปั ญ หาการกระท� ำ ผิ ด กฎหมายของเด็ ก และเยาวชน ผู ้ ก ระท� ำ ผิ ด มั ก อยู ่ ใ นช่ ว งวั ย รุ ่ น ซึ่ ง เป็ น ช่ ว งวั ย คึ ก คะนอง เนื่ อ งจากมี ก ารเปลี่ ย นแปลงในหลายๆ ด้ า น ทั้ ง อารมณ์ ร่างกาย และจิตใจ เหตุปัจจัยส่วนหนึ่งที่ท�ำให้เด็กและเยาวชน กระท�ำผิด เกิดจากความต้องการยอมรับจากกลุ่มเพื่อน รวมถึงการขาดความสัมพันธภาพกับครอบครัว ขาดความรัก ความอบอุ่น จึงขาดความยั้งคิดในการกระท�ำของตนเอง หลงผิ ด โดยรู ้ เ ท่ า ไม่ ถึ ง การณ์ ซึ่ ง เด็ ก และเยาวชนเหล่ า นี้ หากสามารถปรับตัว หรือได้รับการปลูกฝังจิตส�ำนึกที่ดีงาม ก็จะสามารถกลับตัวเป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติได้ ผู้อ�ำนวยการส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดน่าน 38

วารสาร กรมคุมประพฤติ

หน้าที่ของกรมคุมประพฤติ จะต้องแก้ไขฟื้นฟูพฤตินิสัย ให้กลับตัวเป็นคนดีของสังคม เริ่มต้นจากการสร้าง ความตระหนักรู้ถึงคุณค่าของตนเอง เ มื่ อ เ ด็ ก แ ล ะ เ ย า ว ช น ก ้ า ว เ ข ้ า สู ่ กระบวนการคุ ม ประพฤติ หน้ า ที่ ข อง กรมคุมประพฤติจะต้องแก้ไขฟืน้ ฟูพฤตินสิ ยั ให้ กลับตัวเป็นคนดีของสังคม เริม่ ต้นจากการสร้าง ความตระหนักรู้ถึงคุณค่าของตนเอง ให้รู้จัก รักตนเอง รักครอบครัว และประเทศชาติ ดังเช่น ส�ำนักงานคุมประพฤติจงั หวัดน่าน โดยนายวราวุธ คันธาเวช ผู้อ�ำนวยการส�ำนักงานคุมประพฤติ จังหวัดน่าน เห็นถึงความส�ำคัญของการจัด กิจกรรมเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเด็กและ เยาวชนที่ถูกคุมความประพฤติ จึงด�ำเนินการ จัด “โครงการอบรมเสริมแรงเด็กและเยาวชน ให้เกิดความรักตนเอง รักครอบครัว และ รั ก ประเทศชาติ ” เพื่ อ ให้ เ ด็ ก และเยาวชน มีจิตส�ำนึกในการรักตนเอง รักครอบครัวและ รักประเทศชาติ อันส่งผลให้รคู้ ณ ุ ค่าของตนเอง สามารถปรับการด�ำเนินชีวิตร่วมกับครอบครัว อย่ า งปกติ สุ ข ไม่ ห วนกลั บ มากระท� ำ ผิ ด ซ�้ ำ และมีโอกาสในการพัฒนาประเทศชาติต่อไป โดยมี ผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ ที่ เ ป็ น เด็ ก และ เยาวชน ที่อยู่ภายใต้ความดูแลของส�ำนักงาน คุมประพฤติจงั หวัดน่าน จ�ำนวน 45 คน เข้าร่วม โครงการฯ

ส�ำหรับกิจกรรมในโครงการอบรมเสริมแรงเด็กและเยาวชนฯ เป็นการน�ำพาเด็กและเยาวชนที่ถูกคุมความประพฤติทัศนศึกษาสถานที่ ส�ำคัญของจังหวัดน่าน เริม่ จากกิจกรรมรักตนเอง ณ วัดพระธาตุเขาน้อย เป็นสถานทีส่ ำ� คัญแห่งแรก ซึง่ ภายในวัดมีพระพุทธรูปปางลีลา สูง 7 เมตร ประดิ ษ ฐานอยู ่ บ นเขาน้ อ ย มี ค วามสู ง จากระดั บ น�้ ำ ทะเล 800 ฟุ ต เด็กและเยาวชนทีเ่ ข้าร่วมโครงการฯ จะต้องเดินขึน้ บันไดจ�ำนวน 303 ขัน้ เพือ่ สักการะพระพุทธรูปและพระเจดียอ์ นั เก่าแก่ทบ่ี รรจุพระเกศาธาตุ ทัง้ นี้ เพื่ อ เป็ น การทดสอบสมรรถภาพของร่ า งกาย และประเมิ น สุ ข ภาพ ของตนเอง รวมทัง้ ได้เรียนรูบ้ คุ ลิกภาพ ความรูส้ กึ และความคิดของตนเอง โดยมีวิทยากรให้ความรู้เกี่ยวกับสุขภาพร่างกายและการดูแลตนเอง ร่วมด้วย

วารสาร กรมคุมประพฤติ

กิจกรรมรักครอบครัว ตามสถานที่ส�ำคัญบริเวณข่วงเมืองน่าน จ�ำนวน 3 แห่ง ได้แก่ วัดภูมินทร์ เป็นวัดหลวง อายุเก่าแก่ราว 420 ปี ภายในอุโบสถมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเลือ่ งชือ่ ปูม่ า่ นย่าม่าน ‘หนุม่ กระซิบ’ แสดงวิถีชีวิตต�ำนานพื้นบ้าน และความเป็นอยู่ของชาวน่านในอดีต วัดพระธาตุชา้ งค�ำ้ เป็นวัดหลวงส�ำหรับผูค้ รองนครใช้เป็นสถานทีป่ ระกอบ พิธีส�ำคัญทางพุทธศาสนาและพิธีถือน�้ำพิพัฒน์สัตยาตามหลักศิลาจารึก นอกจากนี้ ลักษณะทางสถาปัตยกรรมของวัดช้างค�้ำ สะท้อนให้เห็นถึง อิทธิพลของศิลปะสุโขทัย และ โฮงเจ้าฟองค�ำ แหล่งเรียนรูเ้ รือ่ งการทอผ้า พื้นเมือง มีการสอนทอผ้าฝ้ายด้วยวิธีพื้นบ้านจากภูมิปัญญาท้องถิ่น จากกิจกรรมดังกล่าว เด็กและเยาวชนที่เข้าร่วมโครงการฯ จะออกส�ำรวจ และบันทึกความเป็นมา เหตุการณ์ส�ำคัญที่เกิดขึ้นในอดีต ความส�ำคัญ ของสถานที่ และสายสัมพันธ์ของชาวน่าน และตระกูล ณ น่าน เพื่อรู้ถึง ที่มาของชาวน่าน เรียนรู้วัฒนธรรม และสายสัมพันธ์ของครอบครัว สร้างความภาคภูมิใจในตระกูล กิจกรรมรักประเทศชาติ ณ หออัตลักษณ์ นครน่าน แหล่งเรียนรูป้ ระวัตศิ าสตร์ความเป็นมา ของนครน่ า น โดยมี วิ ท ยากรจากวิ ท ยาลั ย ชุมชนน่าน เป็นผู้บรรยายให้ความรู้ เพื่อให้ ทราบถึงอัตลักษณ์ในด้านต่างๆ และปลูกฝัง ค่านิยมรักแผ่นดินถิน่ เกิด รักษาขนบธรรมเนียม ประเพณีทดี่ ี และกิจกรรมสุดท้าย เป็นบทสรุป ความคิดจากการร่วมกิจกรรม โดยการแบ่งกลุม่ เพือ่ อภิปราย ความส�ำคัญของตนเอง ครอบครัว และความภูมใิ จและจะช่วยพัฒนาประเทศชาติ ซึง่ จะมีพนักงานคุมประพฤติชว่ ยเสริมแรงและ ให้ก�ำลังใจ

วารสาร กรมคุมประพฤติ

เด็กและเยาวชนเปรียบเสมือน เป็นผ้าขาวที่เราจะย้อมสี แต่สีจะออกมาเป็นอย่างไร ก็ขึ้นอยู่กับคนย้อม

นางสาวจิ ต ติ ม า กั น ทอง พนั ก งานคุ ม ประพฤติ ช� ำ นาญการ ในฐานะผู้ริเริ่มโครงการอบรมเสริมแรงเด็กและเยาวชน กล่าวเสริมว่า เด็กและเยาวชนเปรียบเสมือนเป็นผ้าขาวทีเ่ ราจะย้อมสี แต่สจี ะออกมา เป็นอย่างไรก็ขนึ้ อยูก่ บั คนย้อม ฉะนัน้ เราจึงควรท�ำหน้าทีเ่ ป็นผูย้ อ้ มผ้า ให้มสี สี นั ทีด่ แู ล้วใช้งานได้ รวมถึงการดูแลอย่างต่อเนือ่ งเพราะสีทยี่ อ้ มไป ย่อมมีวันซีดจางลง ส�ำหรับเป้าประสงค์ของการจัดโครงการฯ นั่นก็คือ การสร้าง สัมพันธภาพกับเด็กเพื่อลดช่องว่างระหว่างพนักงานคุมประพฤติกับเด็ก และเยาวชนให้กลายเป็นพี่น้องหรือน้าหลาน ซึ่งที่ผ่านมาตนยอมรับว่า การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมโดยใช้ระยะเวลาสั้นๆ เป็นเรื่องที่ท�ำได้ยาก เพียงวันเดียวไม่เพียงพอ

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ดังนั้น ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดน่าน จึงมีกิจกรรมติดตาม ผลการด�ำเนินโครงการฯ ซึ่งพบว่า เด็กและเยาวชนที่เข้าร่วมกิจกรรมฯ มีพฤติกรรมสงบนิ่ง เชื่อฟังมากขึ้น บุคลิกภาพเรียบร้อย มีทัศนคติที่ดี ต่อตนเอง ครอบครัว และประเทศชาติ และจากการสอบถามผู้ปกครอง กล่าวว่า เด็กและเยาวชนมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไปในทางที่ดีขึ้น ให้ ค วามเคารพเชื่ อ ฟั ง ตระหนั ก ในความรั ก ของผู ้ ป กครอง มี ค วาม ภาคภูมิใจในถิ่นที่อยู่ของตนเอง นอกจากนี้ เด็กและเยาวชนที่เข้าร่วม โครงการฯ ปฏิบัติตามเงื่อนไขการคุมประพฤติ และพ้นคุมความประพฤติ ด้วยดี และตรวจสอบไม่พบว่ามีการกระท�ำผิดซ�้ำอีกด้วย

แหล่งข้อมูล

http://www.danpranipparn.com/web/pratttas/pratta25mini21.html http://www.nan.go.th/webjo/index.php?option=com_content&view=article&id=20:2009-07-02-14-24-00&catid=7:2009-07-01-03-1609&Itemid=6 http://www.oceansmile.com/N/Nan/WatChangkam.htm http://travel.trueid.net/detail/31472 42

วารสาร กรมคุมประพฤติ

เจาะกิจกรรมเด่น ณัฐ คชประเสริฐ นักวิชาการโสตทัศนศึกษา

ติดตามความเคลื่อนไหวและกิจกรรมต่างๆ

ของส�ำนักงานคุมประพฤติทั่วประเทศ ส�ำนักงานคุมประพฤติ จังหวัดอ่างทอง

ส� ำ นั ก งานคุ ม ประพฤติ จั ง หวั ด อ่ า งทอง จั ด โครงการกี ฬ าสานสั ม พั น ธ์ ค รอบครั ว ชมรม TO BE NUMBER ONE ณ สนามกีฬา องค์การบริหารส่วนจังหวัดอ่างทอง มีสมาชิก และครอบครั ว เข้ า ร่ ว มกิ จ กรรม จ� ำ นวน 108 คน ซึ่งกิจกรรมครั้งนี้จะช่วยให้สมาชิก เกิดความภูมิใจในตัวเอง ใช้เวลาว่างให้เกิด ประโยชน์ รวมทั้งสร้างความสัมพันธ์อันดี ระหว่างสมาชิกกับเจ้าหน้าที่ด้วย

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดปราจีนบุรี สาขากบินทร์บุรี

กิ จ กรรมอบรมเพื่ อ พั ฒ นาความฉลาดทางอารมณ์ ด ้ า นการจั ด การกั บ ความเครี ย ด และสิ่ ง ยึ ด เหนี่ ย วจิ ต ใจโดยใช้ ห ลั ก “ธรรมะรักษาจิต” โดยได้รับความเมตตาจากพระอาจารย์เฒ่า เจ้าอาวาสวัดป่าทุ่งแฝก อ.กบินทร์บุรี ได้มอบหมายให้ พระอาจารย์ฤดี ประภัสโร มาเป็นองค์บรรยายธรรมะให้แก่ผกู้ ระท�ำผิดทุกภารกิจ ซึง่ ทางส�ำนักงานฯ จัดขึน้ เป็นประจ�ำทุกเดือน ณ พื้นที่อนุรักษ์ป่าไม้ของศาลจังหวัดกบินทร์บุรี ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดปราจีนบุรี สาขากบินทร์บุรี วารสาร กรมคุมประพฤติ

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดนครราชสีมา สาขาบัวใหญ่

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดนครราชสีมา สาขาบัวใหญ่ จัดกิจกรรมน�ำผู้ถูกคุมความประพฤติเข้าร่วมกับชาวชุมชนบ้านจาน และ อบต.โนนส�ำราญ อ.แก้งสนามนาง พร้อมด้วยก�ำลังเจ้าหน้าที่ทหารค่ายสุรธรรมพิทักษ์ จ.นครราชสีมา ท�ำกิจกรรม ก�ำจัดผักตบชวาในพื้นที่ตามโครงการ “รักน�้ำ รักป่า รักษาแผ่นดิน” ถวายเป็นพระราชกุศลแด่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถที่จะทรงมีพระชนมพรรษา 85 ปี ในวันที่ 12 สิงหาคม 2560 ผลการด�ำเนินการสามารถก�ำจัดผักตบชวา ในล�ำคลองได้บรรลุตามเป้าหมายท�ำให้ชุมชนมีแหล่งน�้ำสะอาดไว้ใช้สอยและจะก่อให้เกิดความสะดวกในการไหลของน�้ำ ในฤดูฝน ลดการท่วมขังของน�้ำในพื้นที่

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดอุดรธานี

ส� ำ นั ก งานคุ ม ประพฤติ จั ง หวั ด อุ ด รธานี จั ด กิ จ กรรม ปฐมนิ เ ทศและอบรมความรู ้ ผู ้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ เพื่อชี้แจงเงื่อนไขการคุมประพฤติ รวมทั้งบูรณาการ ร่วมกับส�ำนักงานจัดหางานจังหวัดอุดรธานี โดยสนับสนุน วิทยากรให้ความรู้และประชาสัมพันธ์ต�ำแหน่งงานว่าง ในจังหวัดอุดรธานี และเทคนิคการหางาน โดยมีผู้ถูก คุมความประพฤติให้ความสนใจสอบถามและสมัครงาน หลายราย มีผู้ถูกคุมประพฤติเข้าร่วมกิจกรรม จ�ำนวน 46 ราย ณ ห้องประชุมศรีประจักษ์ ส�ำนักงานคุมประพฤติ จังหวัดอุดรธานี 44

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดน่าน

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดน่าน จัดกิจกรรมอบรม ความรูแ้ ละฝึกปฏิบตั ิ การปลูกพืชไร้ดนิ (ผักไฮโดรโปนิกส์) ครั้งที่ 1/2560 โดยมีคุณบัณฑิต ยาวิชัย เจ้าของสถานที่ เป็นวิทยากรบรรยายให้ความรู้ มีผู้ถูกคุมความประพฤติ 85 คน ณ บ้านพลอยโฮมเสตย์ ต.ผาสิงห์ อ.เมืองน่าน

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดเพชรบูรณ์

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดเพชรบูรณ์ ร่วมกับส�ำนักงานพัฒนาฝีมือแรงงานเพชรบูรณ์ และศูนย์การศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอัธยาศัยอ�ำเภอเมืองเพชรบูรณ์ จัดกิจกรรมฝึกอาชีพให้แก่ผู้ถูกคุมความประพฤติที่ว่างงานหรือประกอบอาชีพ อย่างไม่เป็นกิจจะลักษณะเพื่อให้ผู้ถูกคุมความประพฤติได้รับค�ำแนะน�ำในต�ำแหน่งงานว่างเพื่อการประกอบอาชีพหรือ น�ำความรูท้ ไี่ ด้จากการฝึกอาชีพไปประกอบอาชีพ โดยกิจกรรมครัง้ นีม้ กี ลุม่ ผูถ้ กู คุมความประพฤติทยี่ งั ว่างงานหรือประกอบอาชีพ ที่ไม่เป็นกิจจะลักษณะเข้าร่วมกิจกรรมจ�ำนวน 22 คน ซึ่งภายหลังจัดกิจกรรมส�ำนักงานฯ จะมีการติดตาม/สอบถาม/ ให้ความช่วยเหลือ ด้านการประกอบอาชีพส�ำหรับผู้เข้าร่วมโครงการต่อไป

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดนครปฐม

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดนครปฐม จัดการบรรยาย หัวข้อ “บทบาทและหน้าที่ของผู้เข้ารับการตรวจพิสูจน์ ที่ ค วรรู ้ ” ตามโครงการเตรี ย มความพร้ อ มผู ้ เ ข้ า รั บ การตรวจพิสูจน์ในระหว่างควบคุมตัวของเรือนจ�ำกลาง นครปฐม โดยมี ผู ้ เ ข้ า ร่ ว มอบรมเป็ น ผู ้ เ ข้ า รั บ การ ตรวจพิสจู น์จำ� นวน 108 ราย ผูต้ อ้ งขังแทนค่าปรับจ�ำนวน 18 ราย

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดกระบี่

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดกระบี่ จัดกิจกรรมบริการ สังคมแบบกลุ่ม เพื่อกระตุ้นให้ผู้กระท�ำผิดตระหนักถึง ความรับผิดชอบและมีจิตส�ำนึกรับผิดชอบต่อผู้อื่นและ สั ง คมมากยิ่ ง ขึ้ น เกิ ด ความภาคภู มิ ใ จว่ า ยั ง มี คุ ณ ค่ า และสังคมยอมรับว่าผู้กระท�ำผิดมีความส�ำนึกตัวและยัง ท�ำคุณประโยชน์ต่อผู้อื่น โดยมีผู้ถูกคุมประพฤติเข้าร่วม กิจกรรม 17 ราย ณ เขตเทศบาล อ.อ่าวลึก จ.กระบี่ ซึง่ กิจกรรมครัง้ นีไ้ ด้รบั ความร่วมมือส�ำเร็จลุลว่ งไปด้วยดี

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดปัตตานี

ส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดปัตตานี จัดโครงการฝึกอบรมพนักงานคุมประพฤติเพื่อพัฒนาประสิทธิภาพการปฏิบัติงาน พนักงานคุมประพฤติที่รับผิดชอบด้านการประสานการจับกุมจาก ส�ำนักงานคุมประพฤติปัตตานี, ยะลา, นราธิวาส, สงขลา และ สาขานาทวี รวม 30 คน เข้าร่วมโครงการ ณ กองก�ำกับการ 9 กองบังคับการฝึกพิเศษ บก.ตชด (ค่ายท่านมุก) อ.สะเดา จ.สงขลา โดยมีนายสัณฐาน รัตนะ ผู้อ�ำนวยการส�ำนักงานคุมประพฤติจังหวัดปัตตานี เป็นประธานในพิธีเปิด และมี นางนุสรา วงษ์สวุ รรณ ผูอ้ ำ� นวยการส�ำนักงานคุมประพฤติสงขลา บรรยายพิเศษในหัวข้อ “นโยบายและทิศทางกรมคุมประพฤติ และการปฏิบัติงานด้านการประสานการจับกุมต่อผู้กระท�ำผิดเงื่อนไข”

ส�ำนักงานคุมประพฤติกรุงเทพมหานคร 5

ส�ำนักงานคุมประพฤติกรุงเทพมหานคร 5 ร่วมกับส�ำนักงานเขตบางคอแหลม และชุมชนบางคอแหลม จัดกิจกรรม Big Cleanings Day โดยได้รว่ มกันพัฒนา ท�ำความสะอาดโดยรอบบริเวณชุมชนบางคอแหลม ทาสีรั้วกั้นถนน ซึ่งมี เจ้าหน้าทีแ่ ละผูถ้ กู คุมความประพฤติ ซึง่ เป็นตัวแทนของส�ำนักงานฯ รวมจ�ำนวน ทั้งหมด 23 คน

วารสาร กรมคุมประพฤติ

คุมประพฤติใสสะอาด กลุ่มงานคุ้มครองจริยธรรม

ผูประเมิ้ใต้นการปฏิ บังคับบัติตบัามประมวลจริ ญชา ยธรรม

ข้าราชการพลเรือนของผู้บังคับบัญชาระดับส�ำนัก/กอง/ ส�ำนักงาน/ศูนย์ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด “ผู้ ใต้บังคับบัญชาประเมินผู้บังคับบัญชา” หลายท่านอาจมีค�ำถามขึ้นภายในใจว่า จะท�ำได้จริงหรือไม่ จะไม่ส่งผลกระทบทางลบต่อผู้ประเมินใช่ไหม และอีกหลายค�ำถามมากมาย เพราะในภาครัฐมีการน�ำรูปแบบ การประเมินผู้บังคับบัญชามาใช้ค่อนข้างน้อยและยังไม่แพร่หลายนัก ค�ำว่า “ประเมินผู้บังคับบัญชา” จึงเป็น ค�ำแปลกใหม่ส�ำหรับบุคลากรในภาครัฐ การให้ผู้ใต้บังคับบัญชาประเมินผู้บังคับบัญชา มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อเป็นการเพิ่มมุมมองในการ แก้ไขปัญหาและพัฒนาบุคลากรในระดับผูบ้ งั คับบัญชา ของผู ้ บ ริ ห ารองค์ ก ร โดยมุ ่ ง เน้ น ให้ ส อดคล้ อ งกั บ ความเป็นจริงที่เกิดขึ้น ซึ่งการที่ผู้บริหารจะได้รับรู้ ความจริงที่เกิดขึ้นนั้นต้องได้ข้อมูลจากผู้ที่ใกล้ชิดกับ ผู้บังคับบัญชาที่สุดก็คือผู้ใต้บังคับบัญชา

วารสาร กรมคุมประพฤติ

ผลการประเมินถือเป็นข้อมูล “ลับเฉพาะ” ของผู้ถูกประเมิน ห้ามน�ำไปเปิดเผยหรือ เผยแพร่ให้ผู้อื่นรับทราบ โดยเด็ดขาด

วารสาร กรมคุมประพฤติ

คณะกรรมการจริยธรรมประจ�ำกรมคุมประพฤติ ได้เล็งเห็นถึงความส�ำคัญ ในเรือ่ งดังกล่าวรวมทัง้ เป็นการปลูกฝังให้ผใู้ ต้บงั คับบัญชาเรียนรูแ้ ละพัฒนาตนเอง อย่างมีสติเพื่อเป็นผู้บังคับบัญชาที่ดีทั้งในปัจจุบันและในอนาคต จึงได้ก�ำหนด ต�ำแหน่งเป้าหมายให้ผู้ใต้บังคับบัญชาประเมินการปฏิบัติตามประมวลจริยธรรม ข้าราชการพลเรือนของผู้บังคับบัญชาระดับส�ำนัก/กอง/ส�ำนักงาน/ศูนย์ฟื้นฟู สมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด โดยปรากฏตามแผนปฏิบัติการส่งเสริมจริยธรรมของ กรมคุมประพฤติ ประจ�ำปีงบประมาณ 2560 – 2561 ในยุทธศาสตร์ที่ 1 แผนงาน/ โครงการที่ 4 ซึ่งอธิบดีกรมคุมประพฤติ พันต�ำรวจเอก ดร.ณรัชต์ เศวตนันทน์ ได้ อ นุ มั ติ แ ผนดั ง กล่ า วเมื่ อ วั น ที่ 14 มี นาคม 2560 และกลุ ่ ม งานคุ ้ ม ครอง จริยธรรมได้แจ้งเวียนให้หน่วยงานในสังกัดกรมคุมประพฤติทราบ ตามหนังสือที่ ยธ 0315/ว6 ลงวันที่ 16 มีนาคม 2560 โดยตามแผนดังกล่าวผู้ใต้บังคับบัญชา สามารถประเมิ น ผู ้ บั ง คั บ บั ญ ชาได้ อ ย่ า งเป็ น อิ ส ระไม่ ต ้ อ งเกรงกลั ว ว่ า จะส่ ง ผลกระทบทางลบต่อผูป้ ระเมิน เนือ่ งจากในแบบประเมินมีการก�ำหนดไว้ชดั เจนว่า ผลการประเมินถือเป็นข้อมูล “ลับเฉพาะ” ของผู้ถูกประเมินห้ามน�ำไปเปิดเผย หรือเผยแพร่ให้ผู้อื่นรับทราบโดยเด็ดขาด แต่ทั้งนี้ ก็ใช่ว่าผู้ใต้บังคับบัญชาจะ สามารถประเมินได้ตามอ�ำเภอใจ เพราะจะต้องประเมินตามผลการปฏิบตั งิ านและ พฤติ ก รรมของผู ้ บั ง คั บ บั ญ ชาที่ ป รากฏจริ ง ด้ ว ยความเที่ ย งตรงและยุ ติ ธ รรม เพราะหากตรวจสอบแล้วพบว่าไม่ได้ประเมินตามพฤติกรรมของผู้บังคับบัญชา ที่ปรากฏจริงผู้ประเมินจะมีความผิดฐานฝ่าฝืนจริยธรรมโดยก�ำหนดระยะเวลา ด�ำเนินการประเมินการปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมข้าราชการพลเรือนของ ผู้บังคับบัญชา ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2560 ถึง วันที่ 31 กรกฎาคม 2560 เมื่อผู้ใต้บังคับบัญชาด�ำเนินการประเมินเสร็จเรียบร้อยแล้วให้น�ำแบบประเมิน ใส่ซองแล้วผนึกซองในชัน้ ลับและส่งให้ฝา่ ยบริหารงานทัว่ ไป ภายในวันที่ 2 สิงหาคม 2560 และให้หน่วยงานรวบรวมแบบประเมินดังกล่าว แล้วส่งไปยังกลุม่ งานคุม้ ครอง จริยธรรม ภายในวันที่ 4 สิงหาคม 2560 การประเมินในลักษณะเช่นนีก้ อ่ ให้เกิดประโยชน์อย่างยิง่ ต่อกรมคุมประพฤติ เนือ่ งจากเป็นการช่วยกันสอดส่องดูแลผูบ้ งั คับบัญชาระดับส�ำนัก/กอง/ส�ำนักงาน/ ศูนย์ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด ให้ปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมข้าราชการ พลเรือนข้อ 15 (2) และเป็นการส่งเสริมจริยธรรมข้าราชการพลเรือน ข้อ 20 (3) ซึ่งผู้บริหารสามารถน�ำข้อมูลดังกล่าวมาใช้ในการบริหารงานบุคคลรวมถึงเป็น การสร้างการมีส่วนร่วมของบุคลากรในสังกัดกับองค์กรท�ำให้เกิดความพึงพอใจ ในการปฏิบัติงานมากยิ่งขึ้น ฉะนั้น จงเลิกกลัวที่ไม่กล้าจะประเมิน จงเลิกกลัวว่า ประเมิ น แล้ ว จะส่ ง ผลกระทบทางลบต่ อ ตนเอง จงเลิ ก กลั ว ว่ า แค่ ห นึ่ ง เสี ย ง จะไม่สามารถช่วยอะไรได้ เพราะทุกหนึง่ เสียงหนึง่ แบบประเมินของท่านมีประโยชน์ ต่อการพัฒนากรมคุมประพฤติของเรา