การจัดการความรูชุดที่๑ เรื่อง “การปกปนเขตแดนยังไมแลวเสร็จ”? “แผนที่ฝรั่งเศสทําแตฝายเดียว”! “เสนเขตแดนตามมติคณะรัฐมนตรี ๒๕๐๕”? “ไทยไมควรขึ้นทะเบียนรวม” โดย ม.ล.วัลยวิภา จรูญโรจน นายประกาสิทธิ์ แกวมงคล
สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๕๑
“การปกปนเขตแดนยังไมแลวเสร็จ”? “แผนที่ฝรั่งเศสทําแตฝายเดียว” ! “เสนเขตแดนตามมติคณะรัฐมนตรี ๒๕๐๕”? โดย
ม.ล.วัลยวิภา จรูญโรจน นายประกาสิทธิ์ แกวมงคล สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร พื้นฐานความเขาใจเรื่องการคัดคานการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลกของ กัมพูชา มี ๓ ประเด็นสําคัญที่เปนพื้นฐานของความเขาใจเรื่องการคัดคานการขึ้นทะเบียนปราสาท พระวิหารเปนมรดกโลกของกัมพูชา ทีมนักวิชาการเคยมีประสบการณศึกษาเรื่อง ปญหาเขตแดนไทย-ลาวมากอนแลวเมื่อ เดือน กันยายน พ.ศ.๒๕๔๙ – เดือนกุมภาพันธ พ.ศ.๒๕๕๑ บริเวณปญหา ๓ บริเวณ ณ ที่นั่น เปนเรื่อง ของการประท ว งและความขั ด แย ง ระหว า งประชาชนกั บ รั ฐ การแก ป ญ หานั้ น นั ก วิ ช าการให ความสําคัญตอมิติเรื่องวัฒนธรรม และการมีสวนรวมของประชาชน แตกรณีการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลกของกัมพูชานั้น ประเด็นปญหาคือ ราชอาณาจักรไทยและราชอาณาจักรกัมพูชาตางถือแผนที่คนละฉบับ ดังนั้น มิติการทําความเขาใจ และการหาทางออกจึ ง เป น มิ ติ ข องเรื่ อ งเขตแดนเป น หลั ก นํ า มิ ติ อื่ น ๆ ไม ว า จะเป น วั ฒ นธรรม ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม และเศรษฐกิจ ฯลฯ ประเด็นสําคัญ ๓ ประเด็นดังกลาว มีดังตอไปนี้ ประเด็นที่๑. ความหมายที่แตกตางกันระหวางคําวา “การปกปนเขตแดน”และ “การสํารวจ และจัดทําหลักเขตแดน” การปกปนเขตแดนของประเทศไทย ในรัชสมัยรัชกาลที่ ๕ ประเทศไทยไดมีการปกปนแนวเขตแดนไวอยางแนชัดกับ ประเทศเพื่อนบานทั้งสี่ดานรวมกับประเทศชาติมหาอํานาจ ไดแก ดานไทย-ลาว และไทย-กัมพูชา ทํ า กั บ ประเทศฝรั่ ง เศส ส ว นด า นไทย-พม า และไทย-มาเลเซี ย ทํ า กั บ ประเทศอั ง กฤษ ซึ่ ง การ ดําเนิ นการในขณะนั้ นทั้งสองฝ ายไดจัดทํ าหลักฐานแสดงแนวเขตไวดวย อาทิเ ชน สนธิสั ญญา อนุสัญญา แผนที่ปกปน และหลักเขตแดน เพื่อใชในการอางสิทธิ์ดินแดน ทั้งนี้ หลักฐานดังกลาว ยังคงมีผลบังคับใชมาจนถึงปจจุบันและสืบสิทธิ์มายังประเทศเพื่อนบานภายหลังไดรับเอกราช สรุป ไดวา แนวเขตแดนระหวางประเทศไทยกับประเทศเพื่อนบานไดกําหนดไวแนชัดตั้งแตในอดีตและ ไมสามารถเปลี่ยนแปลงแนวเขตแดนไปจากที่ตกลงกันไวได การสํารวจและปกปนเขตแดนระหวางประเทศไทยกับประเทศเพื่อนบานนับตั้งแตในอดีตมา จนถึงปจจุบันแบงออกเปน ๒ ยุค ไดแก
ยุคแรก เปนการสํารวจและปกปนเขตแดนรวมกับประเทศมหาอํานาจ เรียกวา “การสํารวจ และปกปนเขตแดน” (Delimitation) ยุค ปจ จุ บั น เป น การสํ า รวจและจั ดทํ า หลัก เขตแดนร ว มกั บ ประเทศเพื่ อ นบ า นโดยตรง เรียกวา “การสํารวจและจัดทําหลักเขตแดน” (Demarcation) การกลาวอางวา “การปกปนเขตแดนยังไมแลวเสร็จ” อางถึงขาราชการกระทรวงการตางประเทศ นายเชิดชู รักตะบุตร ผูเปนพยาน ได ใหถอยคําตอศาลปกครองวา “...การปกปนเขตแดนระหวางประเทศไทยและประเทศกัมพูชา มี คณะกรรมาธิการรวมชายแดนไทย-กัมพูชาที่จัดตั้งขึ้นตามบันทึกความเขาใจระหวางประเทศไทย กับประเทศฝรั่งเศส ปค.ศ.๑๙๐๔ และปค.ศ.๑๙๐๗ รวมความยาวพื้นที่ชายแดนประเทศไทยทีต่ ดิ ตอ ประเทศกัมพูชา ๗๙๘ กิโลเมตร ที่ยังเจรจาปกปนเขตแดน ยังไมสําเร็จ ซึ่งรวมทั้งเขตแดนบริเวณ เขาพระวิหารดวย จึงเชื่อวายังไมมีการปกปนเขตแดนระหวางประเทศไทยและประเทศกัมพูชาใน บริเวณเขตแดนปราสาทพระวิหาร โดยคณะกรรมาธิการรวมชายแดนไทย-กัมพูชา ซึ่งเปนที่ยอมรับ ของประเทศทั้งสองแตประการใด...” (อางคําสั่งศาลปกครองกลาง คําสั่งกําหนดมาตรการหรือวิธีการ คุมครองเพื่อบรรเทาทุกขชั่วคราวกอนการพิพากษา,คดีหมายเลขดําที่ ๙๘๔/๒๕๕๑ วันที่ ๒๗ มิถุนายน ๒๕๕๑ หนา ๑๕) และยังไดกลาวไวในสมุดปกขาว กระทรวงการตางประเทศ กรณีการขึ้นทะเบียนปราสาท พระวิหารเปนมรดกโลก หนา ๒๒ กลาววา “...ขณะนี้ยังอยูระหวางการรอปกปน เขตแดนระหวาง หนวยงานที่เกี่ยวของของประเทศทั้งสองภายใตกรอบคณะกรรมการเขตแดนรวม” ผลเสียจากการอางวาการปกปนเขตแดนยังไมแลวเสร็จ • สิ่งสําคัญที่สุดคือ การอางวา”การปกปนเขตแดน(Delimitation)ยังไมแลวเสร็จ”นั้น น้ําหนัก ในการอางสิทธิเหนือดินแดนยอมนอยกวาการอางสิทธิเหนือดินแดนที่อยูในขั้นตอนของ” การสํารวจและจัดทําหลักเขตแดน” และทําลายความชอบธรรมในการอางอธิปไตยของชาติ เหนือดินแดนตลอดแนวชายแดนไทย-กัมพูชา ณ บริเวณที่อาง • ทําใหอางความชอบธรรมในการเปลี่ยนแปลงเสนเขตแดนของประเทศ หรือจัดการปญหา เรื่องเขตแดนที่ไมมีความโปรงใสอยางกรณีนี้ • จะเปนการจงใจหรือไมก็ตาม การอางดังกลาวนี้เปนการเอื้อประโยชนใหกัมพูชาอางสิทธิ เหนือดินแดนไทย ขอเท็จจริง • การปกปนเขตแดนระหวางประเทศไทยและประเทศกัมพูชานั้น กระทําเสร็จสิ้นโดยสมบูรณ แลวตามสนธิสัญญาสยาม-ฝรั่งเศส ค.ศ.๑๙๐๔ (ร.ศ.๑๒๒)ซึ่งเปนหนังสือสนธิสัญญาใหญ แมต อมาภายหลั ง จะมี ก ารทํา สนธิ สัญ ญาปก ปน เขตแดนระหว า งสยาม-ฝรั่ ง เศสบริ เ วณ กัมพูชาอีกครั้งในป ค.ศ.๑๙๐๗ โดยเริ่มจากชองเสม็ดไปสิ้นสุดที่ชองเกล(หางจากเขาพระ วิหารมาทางทิศตะวันตกประมาณ ๙๐ กิโลเมตร) ดังนั้นเขตแดนอันเปนผลจากสนธิสัญญา ปกปนเขตแดนทั้ง ๒ ฉบับ จึงมาบรรจบกันที่ชองเกลนี้ และไมไดมีผลยกเลิกแนวเขตแดน บริเวณเขาพระวิหาร(สนธิสัญญา ๑๙๐๔) ซึ่งยังคงยึดถือตามสันปนน้ําแตประการใด จึง
•
•
•
•
สรุ ป ว า การป กป น เขตแดนระหว างประเทศไทยและประเทศกัม พู ช านั้ น ได เ สร็ จ สิ้ น โดย สมบูรณแลวโดยไมมีขอสงสัยใดๆ นับจนถึงปจจุบันเปนเวลาถึง ๑๐๔ ป(ค.ศ.๒๐๐๘) ประเทศกัมพูชาเปนอดีตประเทศในอารักขา(อาณานิคมอินโดจีน)ของฝรั่งเศส ดังนั้นเมื่อ ไดรับเอกราชแลวยอมเปนผูสืบสิทธิตางๆตอจากฝรั่งเศส สนธิสัญญาหรือพันธะกรณีใดๆที่ ฝรั่งเศสไดทําไวกับประเทศไทย(สยาม)ไมวาจะเปนสนธิสัญญาสยาม-ฝรั่งเศส ค.ศ.๑๙๐๔ และสนธิสัญญาสยาม-ฝรั่งเศส ค.ศ.๑๙๐๗ยอมมีผลผูกพันกัมพูชาดวย ดังนั้นกัมพูชาจะ ปฏิเสธการยอมรับผลของการปกปนฯที่เกิดขึ้นและเสร็จสิ้นมาแลวนั้นไมได ดังนั้นยอมยืนยันไดอยางแนนอนวา ไมมีพื้นที่ทับซอนระหวางไทยกับกัมพูชา เพราะไดมี การปกปนกันเอาไวชัดเจนแลวตามสนธิสัญญา แมวากัมพูชาจะอางแผนที่คนละฉบับกับ ไทย แตแผนที่ที่กัมพูชาใชนั้นไมถูกตองตรงตามสนธิสัญญา จึงไมสามารถใชเปนหลักฐาน อางอิงเหนือสนธิสัญญาได Joint Boundary Committee;JBC หรือคณะกรรมาธิการชายแดนรวมไทย-กัมพูชาเปน คณะทํางานที่ตั้งขึ้นตามบันทึกความเขาใจของรัฐบาลทั้งสองฝาย(Memorandum of Understanding;MOU) เมื่อวันที่ ๑๔ มิ.ย.พ.ศ.๒๕๔๓ ใหทําการสํารวจและจัดทําหลักเขต แดน(Demarcation)ทางบกตลอดแนว ตามที่ไดมีการเจรจาปกปนกันไวแลวตามสนธิสัญญา และอนุสัญญา ค.ศ.๑๙๐๔ (พ.ศ.๒๔๔๗) ไมใชทําหนาที่ปกปนเขตแดนตามที่บุคคลตางๆ กลาวอาง เพราะไดเสร็จสิ้นไปแลวตามคําอธิบายขางตน เจ า หน า ที่ ก องเขตแดน กรมสนธิ สั ญ ญาและกฎหมาย กระทรวงการต า งประเทศและ เจาหนาที่กรมแผนที่ทหาร กองบัญชาการทหารสูงสุด ยอมเปนผูที่รูเรื่องนี้ตลอดจนเทคนิค ขั้นตอนตางๆดีที่สุด แตก็ยังพยายามพูดขอมูลอันเปนเท็จทําใหเกิดความเขาใจผิดและเกิด ความสับสนอยูตลอดเวลา
ประเด็นที่๒. การรับรองแผนที่ของกัมพูชาเปน “แผนที่คณะกรรมการปกปนสยามฝรั่งเศส” ประเด็นสําคัญของการอางคําวา”แผนที่คณะกรรมการปกปนสยาม-ฝรั่งเศส ค.ศ.๑๙๐๔” คือ การบิดเบือนขอเท็จจริงและเปนการรับรองแผนที่ของกัมพูชา ตามที่กระทรวงการตางประเทศของไทยไดใชคําวา”แผนที่คณะกรรมการปกปนสยาม-ฝรั่งเศส” เรียกแผนที่ซึ่งกัมพูชาใชยึดถือเปนเสนเขตแดนระหวางประเทศไทยและประเทศกัมพูชา ดังปรากฏใน เอกสารแนบหมายเลข ๒ ในหนังสือกระทรวงการตางประเทศ หมายเลข กต.๐๘๐๓/๔๕๓ สงไปยังราช เลขาธิการ เรื่อง ผลการดําเนินการและการเจรจาของกระทรวงการตางประเทศกรณีกัมพูชาขอขึ้น ทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลก ลงวันที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๕๑ และกลาวอีกหลายครั้งในสมุด ปกขาวของกระทรวงการตางประเทศ เรื่อง กรณีการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลก เปน การกลาวในลักษณะยอมรับสถานภาพของแผนที่ของกัมพูชาวาเปนแผนที่ของคณะกรรมการปกปนรวม สยาม-ฝรั่งเศส ทําขึ้นรวมกันตามสนธิสัญญา ค.ศ.๑๙๐๔ และกัมพูชาเปนผูใชแผนที่ฉบับนี้ในปจจุบัน ในขณะเดียวกันทําใหแผนที่ L๗๐๑๗ ซึ่งประเทศไทยใชยึดถือนั้นมีสถานะดอยกวาแผนที่ของกัมพูชา
ขอเท็จจริง • แผนที่ของกัมพูชา มาตราสวน ๑/๒๐๐,๐๐๐ ดังกลาวเปนแผนที่ซึ่งฝรั่งเศสจัดทําขึ้นฝาย เดียวโดยไมไดรับการรับรองจากคณะกรรมการผสมสยาม-ฝรั่งเศส ตามสนธิสัญญา ค.ศ. ๑๙๐๔ แตประการใด เนื่องจากคณะกรรมการผสมชุดดังกลาวไดยุบเลิกไปในเดือนมีนาคม ๑๙๐๗ กอนที่จะมีการจัดทําแผนที่ฉบับดังกลาวขึ้นมาเปนเวลาถึง ๑ ป สวนแผนที่ฉบับนี้ (๑/๒๐๐,๐๐๐) ได ถู ก พิ ม พ ขึ้ น ที่ ก รุ ง ปารี ส ในระหว า งฤดู ร อ นป ค.ศ.๑๙๐๘ ดั ง นั้ น คณะกรรมการผสมที่ตั้งขึ้นตามสนธิสัญญา ๑๙๐๔ จึงไมมีโอกาสไดเห็นแผนที่ฉบับดังกลาว เลย ดั ง นั้ น ย อ มเป น ไปไม ไ ด ที่ จ ะกล า วว า แผนที่ ฉ บั บ นี้ ( ๑/๒๐๐,๐๐๐)เป น แผนที่ ข อง คณะกรรมการปกปนสยาม-ฝรั่งเศส ค.ศ.๑๙๐๔ • แผนที่ ๑/๒๐๐,๐๐๐ ฉบับดังกลาวนั้น กัมพูชาเคยใชเปนเอกสารแนบทายคําฟอง(แผนที่ ผนวก๑) ในคดีปราสาทพระวิหาร ตอศาลยุติธรรมระหวางประเทศ(The International Court of Justice)หรือศาลโลก ตั้งแตป พ.ศ.๒๕๐๒-๒๕๐๕ ดังปรากฏวา ในคําขอทั้ง ๕ ขอ ที่กัมพูชาขอใหศาลชี้ขาดนั้น ศาลไดตัดสินใหกัมพูชาชนะเพียง ๓ ขอ(ขอ๓,๔,๕) คือ (ขอ๓) กัมพูชามีอธิ ปไตยเหนือพื้นที่ ที่ ตัว ปราสาทตั้งอยู (ข อ๔)ขอใหไทยถอนกองกําลังทหาร ตํารวจหรือยามออกจากออกจากบริเวณใกลเคียง (ขอ๕)ขอใหไทยคืนวัตถุโบราณที่หายไป จากปราสาทหลัง ค.ศ.๑๙๕๔ โดยไมไดระบุรายการวามีอะไรบาง(คําพิพากษาหนา๓๕/๓๗) สวนขอ๑ และขอ๒ นั้นศาลมิไดชี้ขาดวา แผนที่ ๑/๒๐๐,๐๐๐ นั้นเปนแผนที่ที่ทําขึ้นโดย ไดรับความเห็นชอบของคณะกรรมการผสมทั้งสองฝาย หรือมีสถานภาพตามกฎหมายที่ ถูกตอง และขอ๒ ศาลไมไดชี้ขาดวา เสนเขตแดนที่ปรากฏในแผนที่ ๑/๒๐๐,๐๐๐ ของ กัมพูชาเปนเสนเขตแดนที่ถูกตองระหวางไทยกับกัมพูชา • ผูพิพากษา ๓ ทาน ไดใหความเห็นตอแผนที่ ๑/๒๐๐,๐๐๐ ของกัมพูชาไวอยางชัดเจนวา ๑) แผนที่ผนวก๑ นั้นผิดพลาดไมถูกตองในบริเวณปราสาทพระวิหาร ๒) เสนเขตแดนที่ปรากฏในแผนที่ผนวก๑ นั้นคลาดเคลื่อน และ ๓) เสนสันปนน้ําตามสนธิสัญญา ค.ศ.๑๙๐๔ อยูที่ขอบหนาผาในบริเวณปราสาทคือ เสนเขตแดนปนปราสาททั้งหมดใหอยูในเขตไทย (อาง คําพิพากษาศาลโลก คดี ปราสาทพระวิหาร /ความเห็นแยงของ Sir Percy Spender, Wellington Koo, Moreno Quintana และยังมีคําพิพากษา(เอกเทศ)ของ Sir Gerald Fitzmaurice) ดังนั้นจึงสรุปไดวาแผนที่๑/๒๐๐,๐๐๐ ของกัมพูชา ไมใชแผนที่ของคณะกรรมการ ปกปนรวมสยาม-ฝรั่งเศสตามสนธิสัญญา ค.ศ.๑๙๐๔ เปนเสนเขตแดนที่ขัดแยงกับสนธิสัญญา ค.ศ.๑๙๐๔ และเปนเสนเขตแดนที่ไมทราบวาใครเปนผูลากไวโดยปราศจากอํานาจ จึงเปนแผน ที่โคมลอยที่เชื่อถือไมได (ม.ร.ว.เสนีย ปราโมช คดีเขาพระวิหาร ๒๕๐๕ : โรงพิมพสํานัก ทําเนียบนายกรัฐมนตรี สี่แยกซังฮี้ ถนนสามเสน พระนคร หนา ๔๗/๔๘)
ประเด็นที่๓. การเขาใจผิดเรื่อง“เสนเขตแดนตามมติคณะรัฐมนตรี ๒๕๐๕” จากการที่กระทรวงการตางประเทศของไทยและกรมแผนที่ทหารและหนวยราชการตางๆ ของไทยไดเกิดความเขาใจผิดวา เสนแสดงเขตที่คณะรัฐมนตรีไดมีมติเมื่อวันที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๐๕ ใหกั้นแนวปราสาทพระวิหาร ซึ่งเปนการปฏิบัติตามคําตัดสินของศาลโลกที่ระบุวาไทยตอง ถอนกองกําลังออกจากบริเวณปราสาทพระวิหารนั้นเปนเสนเขตแดน หรือความเขาใจผิดวามติครม. ๒๕๐๕ นั้นเปนการเปลี่ยนเสนเขตแดนของไทย ดังปรากฏขอความตอไปนี้ในสมุดปกขาวของ กระทรวงการตางประเทศวา “...คณะรัฐมนตรีในขณะนั้น ไดมีมติใหคืนตัวปราสาทและพื้นที่โดยรอบ ปราสาทไปตามที่ศาลโลกตัดสิน และไดมีการกําหนดขอบเขตเสนเขตแดนไทยบริเวณนี้ตามที่ไทย ยึดถือใหม ซึ่งยังคงยึดถือตามสันปนน้ําเปนหลัก เพียงแตไดกันเอาเขตตัวปราสาทพระวิหารออกคืน ไปใหกัมพูชา เสนเขตแดนตามมติคณะรัฐมนตรี ๒๕๐๕ นี้ ยังเปนเสนเขตแดนที่หนวยราชการตางๆ ของไทยยึดถือมาจนถึงปจจุบันนี้...” (อาง สมุดปกขาวกระทรวงการตางประเทศ มิถุนายน ๒๕๕๑ กรณีการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลก หนา ก บทสรุปผูบริหาร) และตามที่กรมสนธิสัญญาและกฎหมาย กระทรวงการตางประเทศ ไดทําเอกสารกลาวหาวา รัฐบาลไทยโดย ฯพณฯ ถนัด คอมันตร รัฐมนตรีวาการกระทรวงการตางประเทศ (เมื่อพ.ศ.๒๕๐๕) ไดมีหนังสือแจงเลขาธิการสหประชาชาติ และ ”....โดยไดสงแผนที่แสดงพื้นที่ตั้งของปราสาทพระ วิ ห าร ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ ที่ ม ติ ค ณะรั ฐ มนตรี พ.ศ.๒๕๐๕ (เอกสารแนบ๓) และขอให เ ลขาธิ ก าร สหประชาชาติแจงใหสมาชิกสหประชาชาติทราบวาไทยปฏิบัติตามคําพิพากษาโดยสละอธิปไตย (relinquished her sovereignty) เหนือพื้นที่ซึ่งเปนที่ตั้งปราสาทพระวิหารตามแผนที่ดังกลาว...” ( อาง กรมสนธิสัญญาและกฎหมาย กต. เอกสารชี้แจง เรื่อง ภูมิหลังและคําชี้แจงเกี่ยวกับการ สนับสนุนการขึ้นทะเบียนมรดกโลกปราสาทพระวิหาร ลง วันที่ ๒๗ มิ.ย. ๕๑ เวลา ๒๒.๐๐ น.) ขอเท็จจริง • ตามมติคณะรัฐมนตรีวันที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๐๕ และหนังสือสั่งการลงวันที่ ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๐๕ ใหกระทรวงมหาดไทยไปจัดทําแนว ทําปายและกั้นรั้วลวดหนามรอบปราสาทพระ วิหารนั้น เปนการกั้นแนวเจตนาเพื่อเปนการแสดงแนวปฏิบัติการ(Operational Line)ของ เจาหนาที่ฝายไทย และเปนการปฏิบัติตามคําตัดสินของศาลโลกที่ระบุวาไทยตองถอนกอง กําลังออกจากบริเวณปราสาทพระวิหาร ไมใชเปนการกําหนดเสนเขตแดน(Border Line) ใหม (อาง มติครม.วันที่ ๑๐ ก.ค.๒๕๐๕ และหนังสือสั่งการของเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ที่ มท.๘๑๗๖/๒๕๐๕ ถึงรมว.มหาดไทย เรื่อง การปฏิบัติตามคําพิพากษาของศาลโลกในคดี ปราสาทพระวิหาร ลงวันที่ ๑๑ ก.ค.๒๕๐๕) ดังนั้นมติคณะรัฐมนตรี ๒๕๐๕ จึงไมใชการเปลี่ยนเสนเขตแดนของไทย เสนเขตแดน ของไทยที่เขาพระวิหารยังอยูที่สันปนน้ําเหมือนเมื่อกอนที่ศาลโลกตัดสินทุกประการ • แผนที่ แ สดงการกั้ น แนวเขตตามมติ ค ณะรั ฐ มนตรี ๒๕๐๕ ที่ ป รากฏอยู ใ นสมุ ด ปกขาว (เอกสารแนบ๓) ของกระทรวงการตางประเทศนั้น (รูปภาพที่๑) แสดงการลากเสนตามมติ คณะรัฐมนตรี ๒๕๐๕ ครอบคลุมบันไดทางขึ้นทั้งหมดใหเปนของกัมพูชา ซึ่งคลาดเคลื่อนไป จากหลักฐานอื่นๆที่ปรากฏ เชน หนังสือกระทรวงมหาดไทย ในขอเสนอทางเลือกที่๒ ที่ เสนอวา “...กําหนดพื้นที่สี่เหลี่ยมผืนผาครอบปราสาทพระวิหาร มีแนวเขตจากปกขวาของ
ตัวปราสาทพระวิหารตั้งแตชองบันไดหัก (ชองบันไดหักอยูในบริเวณปราสาทพระวิหาร) ลากเสนตรงผานชิดบันไดนาค ตรงไปจนถึงปราสาทพระวิหาร แลวลากเสนตรงขนานกับตัว ปราสาทพระวิ ห ารไปสุ ด ที่ ห น า ผาชั น ด า นหลั ง ปราสาทพระวิ ห าร จะเป น เนื้ อ ที่ บ ริ เ วณ ปราสาทพระวิหารประมาณ ๑/๔ ตารางกิโลเมตร...” (อาง หนังสือกระทรวงมหาดไทย เลขที่๑๑๔๖๗/๒๕๐๕ เรื่อง การปฏิบัติตามคําพิพากษาของศาลโลกในคดีปราสาทพระ วิหาร ลงวันที่ ๖ ก.ค.๒๕๐๕) และขอความดังกลาวปรากฏอยูในสมุดปกขาวของกระทรวงการตางประเทศดวยเชนกัน ในหนาที่๒ วา”…มติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๐๕ รัฐบาลไทยไดคืนตัว ปราสาทพระวิหารใหแกกัมพูชา โดยกําหนดขอบเขตพื้นที่ที่คืนใหแกฝายกัมพูชาทางทิศ เหนือที่ระยะ ๒๐ เมตร จากบันไดนาคไปทางตะวันออกจนถึงชองบันไดหัก และทางทิศ ตะวันตกที่ระยะ ๑๐๐ เมตรจากแกนของตัวปราสาทไปทางทิศใตจนจรดขอบหนาผา...” • การที่กระทรวงการตางประเทศกลาววาแนวดังกลาวเปนเสนเขตแดนจะเทากับเปนการยก พื้นที่รอบตัวปราสาทซึ่งนอกเหนือจากคําตัดสินของศาลโลกใหเปนของกัมพูชาโดยปริยาย การนําเอาแผนที่ที่ผิดมาใชอางดังนี้จะโดยจงใจหรือไมก็ตาม จะทําใหเกิดผลเสียหายตามมา อยางนอย ๓ ประการคือ ประการที่๑ ยกพื้นที่รอบตัวปราสาทนอกเหนือจากคําตัดสินของ ศาลโลกใหกัมพูชา ประการที่๒ ยกบันไดทางขึ้นปราสาทตั้งแตขั้นที่ ๑-๑๖๒ ซึ่งเคยเปน ของไทยใหกับกัมพูชา ประการที่๓ ละทิ้งการสงวนสิทธิของไทยเหนือปราสาทพระวิหาร และพื้นที่โดยรอบปราสาท • คณะรัฐมนตรีเมื่อ พ.ศ.๒๕๐๕ ไมไดยกบันไดทางขึ้นปราสาทใหกัมพูชา และไดทําประตู เหล็กกั้นบันไดทางขึ้น(รูปภาพที่๒) ซึ่งไทยครอบครองบันไดทางขึ้นหลักตั้งแตขั้นที่๑-๑๖๒ มาตั้งแตพ.ศ.๒๕๐๕ แมกัมพูชาจะอางวาการกั้นรั้วลวดหนามรอบตัวปราสาทและประตู เหล็กนี้ไทยเปนผูจัดทําขึ้นเพียงฝายเดียวก็ตาม แตกัมพูชาก็ยอมรับและปฏิบัติตามมาเปน เวลาหลายสิบป(พ.ศ.๒๕๐๕-๒๕๔๒) เปนการยืนยันวาประเทศไทยเปนผูครอบครองทาง ขึ้นหลักของปราสาทพระวิหารมากอนที่กัมพูชาจะนําเอาไปขึ้นทะเบียนเปนมรดกโลก • ศาสตราจารย ดร.สมปอง สุจริตกุล อดีตเจาหนาที่กระทรวงการตางประเทศ ผูปฏิบัติหนาที่ โดยตรงในขณะนั้ น เป น ผู ร า งหนั งสื อ แจ ง เลขาธิ ก ารสหประชาชาติ ฉ บั บ ดั ง กลา วให แ ก ฯพณฯ ดร.ถนัด คอมันตร ดวยตนเอง ยืนยันวา หนังสือฉบับดังกลาว(ซึ่งรางเอง)ไมมีการ แนบแผนที่แสดงที่ตั้งตัวปราสาทพระวิหารตามที่กระทรวงการตางประเทศกลาวอางแต อยางใด และในหนังสือฉบับดังกลาวก็ไมปรากฏวามีการแนบ(attach)เอกสารใดๆตรงตามที่ ศ.ดร.สมปอง สุจริตกุล ยืนยันทุกประการ (อาง Ministry of Foreign Affairs NOTE TO U.N. ACTING SECRETARY-GENERAL No.(0601)22239/2505 July 6,B.E.2505(1962))
ภาพที่๑ แผนที่ ๑/๒๐๐,๐๐๐ ของกัมพูชา
ภาพที่๒ อางวาเปนเสนเขตแดนตามมติครม.๒๕๐๕
ภาพที่๓ ประตูเหล็กและรั้วลวดหนามตามมติครม.๒๕๐๕
ภาพที่๔ แผนที่แนบทายแถลงการณรวม รวมเอาบันไดของไทยไปดวยทั้งหมด
เอกสารแสดงการกําหนดบริเวณปราสาทพระวิหาร ตามมติคณะรัฐมนตรี พ.ศ.๒๕๐๕ (หนา๑)
เอกสารแสดงการกําหนดบริเวณปราสาทพระวิหาร ตามมติคณะรัฐมนตรี พ.ศ.๒๕๐๕ (หนา๒)
เอกสารแสดงการกําหนดบริเวณปราสาทพระวิหาร ตามมติคณะรัฐมนตรี พ.ศ.๒๕๐๕ (หนา๓)
แผนที่นี้มีพิรธุ ๒ ประการ ๑) ศ.ดร.สมปอง สุจริตกุล ยืนยันวาหนังสือ ดร.ถนัด คอมันตร ไมมีการแนบแผนที่ใดๆทั้งสิ้น (ดูเนื้อหาในหนา๖ ของเลม) ๒) เปนแผนที่ซงึ่ ระบุแนวปฏิบัติการตามมติคณะรัฐมนตรี ๒๕๐๕ (ไมตรงกับรายละเอียดในแบบที่๒)
ไทยไมควรขึ้นทะเบียนรวม เอกสารสํ าคัญที่ใชเ ปนหลักฐาน (นอกเหนือจากการสนับสนุนอยางแข็งขั นและการ รับรองอยางไมรักษาผลประโยชนของประเทศชาติ แลว) มี 1. รางขอมติ 32COM 8B.102 (หรือ Draft Decision 32COM) 2. Statement by Mr.Pongpol , Chairman of NWHCT at the 32nd Session of the WHC. July 7 , 2008 3. Joint Communiqué. June 18 , 2008 4. สมุดปกขาวของกระทรวงการตางประเทศ เรื่อง กรณีการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหาร เปนมรดกโลก ในชวงที่กัมพูชาขอขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลกนั้น รัฐบาลไทยแสดง ทาทีสนับสนุนอยางแข็งขัน รวมทั้งใหการรับรองเสมือนไมรักษาผลประโยชนของประเทศชาติ อาจรวบรวมใหเห็นไดดังนี้ การสนับสนุนอยางแข็งขัน และการรับรองอยางไมรักษาผลประโยชนของประเทศชาติ • อางวา การขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลกของกัมพูชา ไมเสียดินแดน และไมกระทบอธิปไตยเหนือดินแดนของไทย • อางวา กัมพูชามีสถานภาพการถือครองตัวปราสาทมาตั้งแตป พ.ศ.2505 ที่ไทยมอบ การถื อ ครองให ต ามคํ า พิ พ ากษาของศาลโลก โดยไม บ ง ชี้ หรื อ อาจจะเรี ย กได ว า ปฏิเสธการสงวนสิทธิของไทย • อางวา การปกปนเขตแดนยังไมแลวเสร็จ ซึ่งเปนเท็จ (มีเอกสารแนบ) • อางวา แผนที่ของกัมพูชาเปนแผนที่คณะกรรมการปกปนสยาม-ฝรั่งเศส ซึ่งเปนเท็จ (มีเอกสารแนบ) • การบิดเบือนไปถือเอาเสนปฏิบัติการ (Operation Guide Lines) เปนเสนเขตแดนตาม มติครม. 2505 ซึ่งเปนเท็จ (มีเอกสารแนบ) • เบี่ยงเบนขอเท็จจริง รวมถึงหลีกเลี่ยงที่จะบอกถึงเรื่องพื้นที่กันชน (Buffer Zone) และ แผนจัดการพื้นที่รอบปราสาท ซึ่งเปนเรื่องที่คณะกรรมการมรดกโลกกําหนดไวตาม ขอบัญญัติ ปรากฏการณหลังมติขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลก เราจะเห็นทาทีของ นายปองพล อดิเรกสาร (ประธาน NWHCT) เสนอตอสังคม ใหไทยขึ้นทะเบียนรวมองคประกอบ ตางๆของปราสาทพระวิหารในฝงไทย Statement ของนายปองพล อดิเรกสาร ตอ WHC เมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ.2551( ค.ศ.2008) มีสาระสําคัญที่หนา 3 ของเอกสาร ที่วา
“ The inscribtion of Preah Vihear should be further retended with the cooperation of Thailand and should be developed into a model case of transboundary nomination, and even a mixed cultural and natural nomination…” และยอหนาสุดทายวา “ We are thankful that the committee has agreed that would be desirable in the future to possible inscribtion to capture criteria (iii) and (iv). To do this I strongly believe, the cultural and natural landscapes on the northern part of the Temple which lie in the Thai territory……” ศ.ดร.อดุล วิเชียรเจริญ อดีตประธาน NWHCT เมื่อใหสัมภาษณขอคิดเห็นของทานตอ ทีมนักวิชาการ ไดเตือนเรื่องการขึ้นทะเบียนแบบ mixed cultural and natural nomination ทั้งๆ ที่เอกสาร Draft Decision 32 COM ยังไมออกเผยแพร รวมทั้งเตือนเรื่อง ICC ดวยวาเปน ประวัติก ารณ ไม เ คยมีที่ ไหน แม ที่ นั้ น จะมีปญ หาอยา งมาก เช น กรณี กรุ ง โรม-นครวาติกั น ,Statement ของนายปองพล อดิเรกสาร ตองเทียบกับรางขอมติ (Draft Decision) และสาระใน แถลงการณรวมไทย-กัมพูชา (Joint Communiqué) จึงจะเห็นความจงใจของ “ผูกระทํา” รวมถึง หายนะที่จะเกิดขึ้นตอประเทศไทย ขยายความใน Joint Communiqué (แถลงการณรวมไทย-กัมพูชา) • แถลงการณรวมขอที่๑ ในสวนของพื้นที่นั้นกลาววา “...ผังของการขึ้นทะเบียนครั้งนี้ถูก แสดงโดยหมายเลข๑ ในแผนที่ซึ่งเตรียมโดยเจาหนาที่ผูมีอํานาจของกัมพูชาที่แนบมา ดวยนี้ และหมายเลข๒ ซึ่งเปนพื้นที่กันชน(Buffer Zone)ทางดานทิศตะวันออกและทิศ ใตข องตัวปราสาท…” ในสว นของหมายเลข๑จะเห็นวาแทจริงแลวกัมพูชาไมมีสิท ธิ นอกเหนือจากตัวปราสาทเลย(โปรดดูคําอธิบายของนักวิชาการเรื่อง การเขาใจผิดเรื่อง เสนเขตแดนตามมติครม.๒๕๐๕) การยอมใหกัมพูชานําพื้นที่รอบตัวปราสาทไปขึ้น ทะเบียนเพียงฝายเดียวจึงเทากับเปนการยินยอมยกดินแดนใหกัมพูชา • แถลงการณรวมขอที่๒ กลาวไวราวกับกัมพูชาเปนเจาของพื้นที่วา “ดวยเจตนารมณ แหงมิตรไมตรี และการประนีประนอม ราชอาณาจักรกัมพูชายอมรับวาการยื่นเสนอขึ้น ทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลกในขั้นนี้จะยังไมรวมพื้นที่กันชนทางดานทิศ เหนือและทิศตะวันตกของตัวปราสาท” หมายความวาในขั้นตอไปจะตองผนวกรวมพื้นที่ กันชนทางดานทิศเหนือและทิศตะวันตกรวมเขาไปดวย โดยพื้นที่ดังกลาวเปนดินแดน ไทย เทากับวาไทยจะตองยกพื้นที่อันเปนของไทยรวมเขาไปกับมรดกโลกของกัมพูชา ดวย แตในแผนที่ฉบับนี้กลับไมปรากฏเสนเขตแดนของไทย ยอมแสดงใหเห็นเจตนา อยา งชั ด แจงว ากั มพู ชาถื อ เอาพื้นที่ บ ริ เ วณเขาพระวิห ารทั้ งหมดอยูใ นเขตแดนของ กัมพูชา • แถลงการณรวมขอที่๓ กลาววา “แผนที่ที่กลาวถึงในยอหนาที่๑ กอนหนานี้จะใชแทน แผนที่ทั้งหมดตลอดจนรูปภาพอางอิงตางๆที่แสดงใหเห็นเขตคุมครอง(Core Zone) และการกําหนดเขตอื่นๆ(other zonage)ในบริเวณปราสาทพระวิหาร” ขอนี้เปนปญหา
มาก เพราะพื้นที่หมายเลข๓ ยังไมมีการระบุเขตที่ชัดเจนและจะเกิดปญหาการรุกล้ําเขต แดนไทยซึ่งเปนบริเวณอุทยานแหงชาติเขาพระวิหาร • แถลงการณ ร ว มข อ ที่ ๔ กล า วว า “ในระหว า งที่ ยั ง ไม มี ผ ลของการปฏิ บั ติ ง านของ คณะกรรมาธิการเขตแดนรวม(JBC) พื้นที่รอบปราสาทดานทิศเหนือและทิศตะวันตกที่ กลาวถึงในหมายเลข๓ ตามแผนที่ขางบนนั้น พื้นที่นี้จะมีการจัดทําแผนบริหารจัดการ รวมกันโดยเจาหนาที่ผูมีอํานาจของกัมพูชาและไทย อยางสอดคลองกับมาตรฐานการ อนุรักษในระดับสากล เพื่อธํารงรักษาคุณคาอันเปนสากลของตัวปราสาท ทั้งนี้จะรวม เอาแผนบริหารจัดการพื้นที่นี้เขาไวในแผนบริหารจัดการขั้นสุดทายสําหรับตัวปราสาท และพื้นที่โดยรอบ ซึ่งจะถูกบรรจุเขาไวในศูนยมรดกโลกในการประชุมคณะกรรมการ มรดกโลก สมัยที่๓๔ ในวันที่ ๑ กุมภาพันธ ๒๐๑๐” ในขอนี้จะเห็นวาการบริหารจัดการ พื้นที่รวมจะจัดทําขึ้นโดยกัมพูชาและไทย แตผลจากการขึ้นทะเบียนมรดกโลกเมื่อวันที่ ๘ กรกฎาคม ๒๕๕๑ ที่ผานมานั้น ปรากฏวาจะมีหนวยงานของ ๗ ประเทศเขามารวม ทําแผนบริหารจัดการพื้นที่โดยประเทศไทยจะเปนเพียงหนึ่งในนั้น ซึ่งจะเปนผลเสียและ จะเปนปญหายุงยากสําหรับไทยตามมาอีกมากมาย เชน อธิปไตยเหนือดินแดนเขาพระ วิหาร สิทธิสภาพนอกอาณาเขต การสํารวจและจัดทําหลักเขตแดน ปญหาสิ่งแวดลอม การบังคับใชกฎหมายอุทยานของไทย ฯลฯ • แถลงการณ ร ว มข อ ที่ ๕ กล า วว า “การสํ า รวจและจั ด ทํ า หลั ก เขตแดนของ คณะกรรมาธิการรวม(JBC)จะไมละเมิดตอสิทธิของทั้งสองประเทศ ตอการขึ้นทะเบียน มรดกโลกของกัมพูชานั้น ที่จะเปนปญหาจากแถลงการณรวมขอนี้คือ หากมีการสํารวจ และจัดทําหลักเขตแดนมาถึงบริเวณปราสาทพระวิหารนี้ กัมพูชาสามารถจะอางไดวา พื้นที่เขาพระวิหารทั้งหมดเปนดินแดนของกัมพูชา เพราะกัมพูชามีขอไดเปรียบดังนี้ ๑) กัมพูชามีทาทีที่ชัดเจนและยืนยันมาตลอดวาเขาพระวิหารอยูในเขตแดนของ กัมพูชา ตามแผนที่ ๑/๒๐๐,๐๐๐ โดยไมมีพื้นที่ทับซอนกับไทยแตอยางใด ๒) กัมพูชาใชประโยชนในพื้นที่เขาพระวิหารมากกวาไทยโดยมีหลักฐานยืนยัน เชน การตั้งชุมชนบานเรือนรานคาบริเวณทางขึ้นตัวปราสาท การตั้งชุมชนและวัดทาง ทิศตะวันตกเฉียงเหนือของตัวปราสาท การตัดถนนจากบานโกมุยขึ้นมาที่ตัวปราสาท พระวิหาร ๓) ไทยไดรับรองแผนที่แนบทายแถลงการณรวมซึ่งกัมพูชาทําขึ้นโดยไมได คัดคาน ในกรณีการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหาร ๔) ทางการไทยยอมรั บ รองว า แผนที่ ๑/๒๐๐,๐๐๐ ของกั ม พู ช าเป น แผนที่ คณะกรรมการปกปนสยาม-ฝรั่งเศส ค.ศ.๑๙๐๔ (อธิบายแลวในเรื่อง การใชคําวาแผนที่ คณะกรรมการปกปนฯ) ๕) ทางการไทยยอมให ๗ ประเทศเขามาบริหารจัดการพื้นที่ ทั้งๆที่ไทยเคย ยืนยันมาตลอดวาพื้นที่ดังกลาวเปนของไทย เทากับไทยละทิ้งอธิปไตยเหนือเขาพระ วิหาร
๖) ไทยยอมละสิ ท ธิ โ ดยการยอมรั บ ว า ”การป ก ป น เขตแดนยั ง ไม แ ล ว เสร็ จ ” หมายความวา คณะกรรมาธิการเขตแดนรวมจะไมสามารถจัดทําหลักเขตแดนตามสัน ปนน้ําได แตอาจจะตองยึดตามแผนที่ของกัมพูชาซึ่งถูกรับรองโดยเจาหนาที่กระทรวง การตางประเทศของไทยวาเปนแผนที่ของคณะกรรมการปกปนรวมสยาม-ฝรั่งเศส ค.ศ. ๑๙๐๔ ขยายความในรางขอมติ (Draft Decision) รางมติขอสําคัญๆ กับขอที่มีนัยเกี่ยวของกับการขึ้นทะเบียนรวมของไทย มีดังนี้ • รางมติขอ 8 รับรองแลวเรื่องการขึ้นทะเบียนรวม การที่ฝายไทยแสดงความปรารถนาขอขึ้นทะเบียนรวม ซ้ําแลวซ้ําอีกนั้น มีการรับรอง แลวในรางของมติการประชุมที่ควิเบค แคนาดา (รางมติขอ 8) จะเห็นวา มีการคนควา ทางโบราณคดี ทั้ ง ที่ ดํ า เนิ น การเสร็ จ แล ว 1 และที่ กํ า ลั ง ดํ า เนิ น การอยู ซึ่ ง จะส ง ให คณะกรรมการมรดกโลกพิจารณาในลักษณะการขึ้นทะเบียนขามพรมแดน (รางมติขอ 10) ดวยเหตุผลวา ประชาชนในพื้นที่โดยรอบไดใหคุณคาปราสาทพระวิหารมาชานาน และเปนการเสนอองคประกอบ เพื่อสะทอนใหเห็นความสมบูรณและภูมิทัศนของมรดก โลก ดังนั้น การขอขึ้นทะเบียนมรดกโลกเพิ่มเติมโดยฝายไทยซึ่งเปนผูใหความรวมมือ กัมพูชาอยู จะเขาเกณฑขอที่ 3 และ 4 ซึ่งไดรับการรับรองแลว โดยมีคําตัดสินของ คณะกรรมการมรดกโลกที่แคนาดา (รางมติขอ 11) การใหคํารับรองจากการประชุม คณะกรรมการมรดกโลกครั้งที่ 32 ที่เมืองควิเบคนี้ จึงเรียกรองเพิ่มเติมใหรัฐบาลผูให ความรวมมือ และหุนสวนระหวางประเทศอีกไมเกิน 7 ประเทศ เขาตรวจสอบและ ดําเนินการใหสอดคลองกับมาตรฐานการอนุรักษสากล (รางมติขอ 14) • นอกจากนี้ ในรางมติขอ ๑๔ ของคณะกรรมการมรดกโลกยังระบุวา ให รั ฐ ภาคี กั ม พู ช า โดยความร ว มมื อ กั บ ยู เ นสโก ให จั ด การประชุ ม คณะกรรมการชาติที่เปนผูคอยดูแลความปลอดภัย และการพัฒนาทรัพยสินไม ชากวาเดือนกุมภาพันธ ๒๕๕๒ โดยเชิญใหรัฐบาลไทยเขารวม รวมทั้งชาติ หุนสวนระหวางประเทศที่เหมาะสมไมเกิน ๗ ชาติ เพื่อตรวจสอบนโยบายทั่วไป 1
ดูรายงานขอมูลแหลงโบราณคดีและโบราณสถาน บริเวณเขาพระวิหาร อําเภอกันทรลักษณ จังหวัดศรีสะเกษ โดยกอง โบราณคดี สํานักศิลปากรที่ 11 อุบลราชธานี กรมศิลปากร ซึ่งในคํานําระบุวา สืบเนื่องมาจากการประชุม WHC สมัยที่ 31 มี มติใหทั้งสองประเทศรวมมือกันดําเนินการขอขึ้นทะเบียนมรดกโลกอีกครั้ง ใน พ.ศ. 2551 ซึ่งจากการประชุม ของคณะทํางาน ศึกษาขอมูลเชิงวิชาการ เพื่อแกไขรายงานเรื่องปราสาทพระวิหาร ของ ICOMOS เมื่อวันที่ 21 ธันวาคม 2550 ณ หองประชุม กรมศิลปากร เพื่อใหเห็นหลักฐานทางโบราณคดีวา ภาพรวมของเขาพระวิหารในอดีตเปนศูนยกลางความเชื่อและศรัทธา มิใช เปนปราสาทที่ตั้งอยูอยางโดดเดี่ยว สําหรับชนชั้นปกครองและนักบวชมาประกอบพิธีกรรมและสักการะเทพเจาเทานั้น (สอด คลองกับมติขอ 15 อนึ่ง นอกจากรายงานขอมูลในทางโบราณคดีและโบราณสถานของกรมศิลปากรแลว ยังจะมีรายงานทางภูมิทัศน ซึ่งกําลังดําเนินการอยูโดยกรมอุทยาน กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ซึ่งไดวาจางมหาวิทยาลัยมหิดล ทําแผนแมบท พื้นที่พัฒนารวม อยูขณะนี้ - (วัลยวิภา ชี้)
เกี่ยวกับการคุมครองความปลอดภัยของทรัพยสินที่มีคุณคาโดดเดนเปนสากล ใหสอดคลองกับมาตรฐานการอนุรักษของสากลดวย (“ Requests the State Party of Cambodia, in collaboration with UNESCO, to convene an international coordinating committee for the safeguarding and development of the property no later than February 2009, inviting the participation of the government of Thailand and not more than seven other appropriate international partners, to examine general policy matters relating to the safeguarding of the outstanding universal of the property in conformity with international conservation standards.”) • ศาสตราจารย ดร.อดุล วิเชียรเจริญ อดีตประธานคณะกรรมการมรดกโลกฝายไทย กอน หนานายปองพล อดิเรกสาร ไดตั้งขอสังเกตกลไกนี้ดวยวา ที่ผานมาไมเคยมีมรดกโลก แหงใด ใชกลไกนี้ เพราะจะทําใหชาติอื่น ๆ ที่รวมเขามาอีก ๖ ชาติ เขาแทรกแซง ปกปองกัมพูชา และกดดันไทยในการใชอํานาจอธิปไตยเหนือดินแดนที่ตองตกเปนพื้นที่ กันชน โดยที่กัมพูชาเปนผูกําหนดมาตรการทางกฎหมายและทางบริหารจัดการไวใน แผนบริหารจัดการพื้นที่ของทรัพยสินที่ขึ้นทะเบียนเปนมรดกโลกแหงนี้ นอกจากนี้ การที่ท่ีประชุมไมมีการพูดถึงเรื่องนี้ แตพอถึงเวลานี้กลับมีมติ แสดงวา ฝาย ไทยไมมีการทวงติง ทั้ง ๆ ที่กระทบถึงสิทธิประโยชนของประเทศอยางชัดเจน2 ดวย เรื่องพื้นที่กันชน และแผนบริหารจัดการพื้นที่นี้ยังไมคิดวิตกกังวลวา จะมีวาระซอนเรน อยูอีก เพราะที่เห็นในเวลานี้ ก็ยังเปนเพียงรางของมติหรือ Draft Decision ซึ่งยังไมใช มติตัวจริงที่จะใหเห็นวาเปนอยางไรไดอีก • ใหกัมพูชาสงแผนที่แสดงรายละเอียดเพิ่มเติมของทรัพยสินที่ขอขึ้นทะเบียน และแผนที่ กําหนดขอบเขตของพื้นที่กันชน ที่ระบุใน RGPP (รางมติขอ ๑๕ (a)) • เอกสารคําขอขึ้นทะเบียนลาสุดที่แสดงถึงความแตกตางจากเดิมอันสะทอนใหเห็นความ ครบถวนสมบูรณของทรัพยสิน (รางมติขอ15) ความหมายของขอนี้เปนอยางไรนั้นโปรด นึกถึงการเสนอขึ้นทะเบียนองคประกอบของปราสาทพระวิหารฝงไทย ในลักษณะการ ขึ้นทะเบียนขามพรมแดน ที่ ICOMOS ไทย และ นายปองพล อดิเรกสาร ประธาน คณะกรรมการมรดกโลกฝายไทย พยายามเสนอ และมีนายพิษณุ สุวรรณชฏ รองอธิบดี กรมเอเชียตะวันออก กระทรวงการตางประเทศ เปนตัวหลักในการดําเนินการ) “Full • สุดทาย กัมพูช าจะตองสงเพิ่มเติมแผนบริหารจัดการที่สมบูรณ ใชคําวา Management Plan” สําหรับการขึ้นทะเบียนมรดกโลก รวมทั้งแผนที่ที่ทําเปนยก สุดทาย ( a finalized map) ซึ่งตอนแรกไดสงแผนที่แสดงขอบเขตของตัวปราสาทที่ขอ 2
เมื่อดูขอ เท็จจริงจาก Draft Decision ขอ 5 อาจพิจารณาไดวาเปนวิธีการตลบหลังคําสั่งศาลปกครอง ของคณะกรรมการมรดกโลก ดวยความรวมมือของฝายไทย –(วัลยวภิ า ชี้)
ขึ้นทะเบียนแตยังไมกําหนด”พื้นที่ทับซอน” ขั้นตอมาคือกําหนดพื้นที่อนุรักษในพื้นที่ทับ ซอน และสุดทายสงแผนที่ใหมซึ่งแสดงขอบเขตพื้นที่ตางๆ พิกัดอางอิงทางภูมิศาสตร แทนแผนที่เดิมทั้งหมด จึงเปนขอสังเกตวา สอดคลองกับการวางแผนรวมกันใหมีการ เสนอรวมเขาไปอีกกับปราสาทพระวิหารที่ไดรับการขึ้นทะเบียนมรดกโลกแลว ถือวา เปนการประเคนใหกัมพูชาอยางสมบูรณ ความสมบูรณจะมีผลเมื่อทําใหเสร็จทันภายในเดือนกุมภาพันธ 2010 และจะมี มติจากการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกครั้งที่ 34 แถลงการณรวมไทย-กัมพูชา ทําใหคนไทยช็อคกันมาแลว แตการนําเอาผลของ แถลงการณรวมฉบับนั้นมาประกบกับรางมติ (Draft Decision) ของ WHC ยิ่งทําใหเกิด ความเสียหายอยางยิ่งตอประเทศชาติ คํานวณเฉพาะพื้นที่ไดคราวๆ ดังนี้ 1. ยกพื้นที่บริเวณพื้นที่รอบปราสาทใหกัมพูชา 2. ยกพื้นที่บริเวณเขาพระวิหาร ใหอยูในเขตแดนของกัมพูชาภายใตเหตุผล เพื่อ ความสมบู ร ณ แ ละความงดงามทางวั ฒ นธรรม-อารยธรรม (ตามร า งมติ ข อ 8,14,15 และ 16) 3. ยกพื้นที่บริเวณอุทยานแหงชาติเขาพระวิหารใหกัมพูชาดวยเหตุผลดานภูมิ ทัศน จะมากหรื อนอยอยูที่แผนพัฒนารว ม อันอาจจะครอบคลุ มบางสว นใน พื้นที่ 2 จังหวัด คือ ศรีษะเกษ และอุบลราชธานี(บานน้ํายืน) 4. พื้นที่ของไทย 4.6 ตารางกิโลเมตร ที่รัฐบาลไทยไมยอมยืนยันในอาณาเขตของ ตนตามแผนที่เสนเขตแดนของตน แตกลับไปรับรองยืนยันในแผนที่ของกัมพูชา แมจะรูและอางอยูเสมอวาถือแผนที่กันคนละฉบับ และเรียกพื้นที่นี้วา “พื้นที่ทับ ซอน” มีรัฐบาลเทานั้นที่ไดแสดงเจตนายินยอมใหพื้นที่อยูในการบริหารจัดการ ของ ICC ภายใตแผนแมบทมรดกโลกของกัมพูชา ทั้งหมดนี้ ยังไมไดคิดรวมถึงอธิปไตยของชาติ อธิปไตยของพลเมือง ความเปน ธรรม และประโยชนหลากหลายมิติ รวมถึงมิติทางวัฒนธรรม สัญชาติ และชาติพันธุ ที่ ตองถูกผลกระทบโดยตรง ชี วิ ต หรื อ ตํ า แหน ง ของบุ ค คลที่ ไ ม ป รารถนาดี ไม มี ค า พอจะทดแทนความ สูญเสียอันยิ่งใหญครั้งนี้ได
ความเสียหายรุนแรงยังไมจบสิ้น สมุดปกขาวของกระทรวงการตางประเทศ เรื่องกรณีการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหาร เปนมรดกโลก ซึ่งกลายเปนเอกสารหายากแลวในเวลานี้ ยิ่งทําใหเห็นความจริงที่เปนเรื่องความ เสียหายอยางรุนแรงวายังมีไมจบสิ้น คงมีใครเอาที่ดิน ๔.๖ ตารางกิโลเมตร (ประมาณ ๒,๙๐๐ ไร) ไปขายใหกัมพูชาตั้งแต เดือนเมษายน ๒๕๔๙ ! กัมพูชาประกาศกฤษฎีกากําหนดพื้นที่อนุรักษปราสาทพระวิหารตั้งแตเดือนเมษายน ๒๕๔๙ และพื้นที่พัฒนา ๔.๖ ตารางกิโลเมตร “ทับซอนอยูกับดินแดนไทย” และนาสังเกตวาในป นี้ (๒๕๔๙) กัมพูชาก็ไดขอขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเปนมรดกโลกอีกครั้งหนึ่งและไดรับ การเสนอวาจะใหเขาที่ประชุมสมัยที่ ๓๑ ณ เมืองไครสตเชิรช ประเทศนิวซีแลนด (อยาลืมวา เมื่อเดือนมกราคม ๒๕๔๘ กัมพูชายื่นเอกสารขอขึ้นทะเบียนไว แตศูนยมรดกโลกไดข อให กัมพูชาเสนอเอกสารประกอบการยื่นขอขึ้นทะเบียนใหม โดยเฉพาะแผนที่ที่เกี่ยวของกับพื้นที่ กันชน ซึ่งกัมพูชากําหนดพื้นที่ครอบคลุมทั้งของกัมพูชาและไทย คณะทํางานของศูนยมรดกโลก แนะนําวาหากกัมพูชาจะรวมมือกับไทยในเรื่องนี้ โดยขอใหไทยกําหนดพื้นที่กันชนในเขตของ ไทย ก็จะทําใหการยื่นขอขึ้นทะเบียนของกัมพูชามีน้ําหนักมากขึ้น กัมพูชาจึงยื่นเอกสารอีกครั้ง หนึ่งเมื่อวันที่ ๓๐ ม.ค. ๒๕๔๙) และพื้นที่นี้ถูกนําไปกําหนดเขตในแถลงการณรวมไทย-กัมพูชา ข อ ๒ และข อ ๔ ซึ่ ง เป น พื้ น ที่ อ นุ รั ก ษ แ ละพื้ น ที่ กั น ชน (ดู ใ นสมุ ด ปกขาวของกระทรวงการ ตางประเทศ หนา๔๒ และ ๖) อันเปนผลผูกพันและยกเลิกตอ WHC ไมไดในขณะนี้ หรือแมแต ขอยกเลิกตอกัมพูชา ความพยายามเลี่ยงบาลีของหนวยงานที่มีบทบาทโดยตรง ๒ หนวยงาน คือ กระทรวง การตางประเทศ กับกรมแผนที่ทหาร ที่เลี่ยงไปใชคําวา “พื้นที่ทับซอน” และ “เสนเขตแดนตาม มติ ครม. ๒๕๐๕” หรือที่พยายามอธิบายวา “เสนเขตแดนที่ตางกัน” นั้น ความตางกันจึงไมใช จากแผนที่คนละฉบับหรือแผนที่ที่ตางกันเหมือนกอนป ๒๕๔๙ หากแตเปนตางกันเพราะการ ยอมรับเสนเขตแดนใหมของกัมพูชา ตามแผนที่ท่ีฝรั่งเศสทําแตฝายเดียว บวกกับเขตพื้นที่ อนุรักษปราสาทพระวิหารและพื้นที่พัฒนาตามประกาศกฤษฎีกา เดือนเมษายน ๒๕๔๙ ของ กัมพูชา
(เปนแผนที่และคําอธิบายของกระทรวงการตางประเทศ ในสมุดปกขาว หนา ๘ ) แลวจะจัดการอยางไรตอเรื่องที่เกิดขึ้นนี้ หากมีการขึ้นทะเบียนรวมของไทย ตอบไดวา ผลผู ก พั นนั้ นก็จ ะยิ่ ง หนั ก หนาต อไป การบริ ห ารจัด การพื้ นที่อนุ รักษ จะมี ป ญ หามาก เพราะ กัมพูชาจะถือวา ๑) ดินแดนเปนของตน ๒) โครงการเปนของตน และกําหนดโดยตน และ ๓) กรรมการดูแลมาตรฐานเปนนานาชาติที่กัมพูชาเชื้อเชิญมา การที่ไทยเขา ไปร ว มด ว ยอี ก ๑ ชาติจ ะต อ งรู ตัว ว า ไมใ ช ช าติเ จ าของดิ นแดน หรื อเจ า อธิปไตยแตอยางใด การขอขึ้นทะเบียนรวมของไทยที่ WHC กลาววาขอซ้ําแลวซ้ําอีกนั้น จึงเปนการกลบ เกลื่ อ นให แ นบเนี ย นเพราะคิ ด ว า จะไม มี ใ ครรู เ รื่ อ งการยอมยกดิ น แดน ๔.๖ ตารง กิโลเมตร ใหกัมพูชาไป แลวทําใหกัมพูชายืนยันไดวาการขึ้นทะเบียนของตนจะไมมี ผลกระทบต อ เขตแดน (สมุ ด ปกขาวของกระทรวงการต า งประเทศ หน า ๑๑) นักการเมืองและขาราชการไทยถึงออกมาโตอยูตลอดเวลาวาไมเสียดินแดน พูดได
เพราะว า ได รั บ รองดิ น แดน ๔.๖ ตารางกิ โ ลเมตร ว า เป น ของกั ม พู ช าตามประกาศ กฤษฎีกาเขตพื้นที่อนุรักษปราสาทพระวิหารของกัมพูชาไปเรียบรอยแลว แผนที่ใหมของกัมพูชา จึงเปนแผนที่ที่ปรับเปลี่ยนตามประกาศกฤษฎีกา เดือน เมษายน ๒๕๔๙ การที่ ฝายไทยไปยอมรับ แผนที่ใหมของกัมพู ชายอมมีผลใหมีการ เปลี่ ย นแปลงอาณาเขต ซึ่ ง ตามกฎหมายรั ฐ ธรรมนู ญ แห ง ราชอาณาจั ก รไทย และ กฎหมายระหวางประเทศคือสนธิสัญญา ไมอาจเปลี่ยนแปลงไดโดยงาย เพราะฉะนั้นคํา วา “การปกป นเขตแดนยั งไมแลวเสร็จ” จึงถู กนํ ามาใช ดว ยวัต ถุประสงคเ พื่อใหเ กิด ความชอบธรรม กันความผิด ในการเปลี่ยนแปลงอาณาเขตในครั้งนี้ ความคิดที่แยบยล มากกวานี้ที่จะแปลงความผิดใหเปนภาระผูกพันที่เกิดขึ้นกับเรื่องการขึ้นทะเบียนมรดก โลก คือ การดําเนินการใหฝายไทย “ขึ้นทะเบียนรวม” การขึ้นทะเบียนรวมดวยเงื่อนไขนี้แมจะอางเหตุผลความงดงามแหงวัฒนธรรมก็ ไมใชทางออกที่ดีสําหรับประเทศไทย เพราะการที่ประเทศไทยนําเอาโบราณสถานของ ไทยและดินแดนของประเทศไทยไปขึ้นทะเบียนรวมกับกัมพูชานั้นประเทศไทยจะตกอยู ในสภาพ หรือภาระผูกพัน ดังนี้ ๑) กั ม พู ช าจะเป น ผู บ ริ ห ารจั ด การหลั ก และสามารถบริ ห ารในส ว นที่ เ ป น โบราณสถานของไทยและพื้นที่ของไทย (๔.๖ ตารางกิโลเมตร หรือ ๒,๙๐๐ ไร) ซึ่งจะ ถูกรวมเขาไปกับพื้นที่อนุรักษและพื้นที่กันชน ซึ่งถูกอางวาเปนของกัมพูชาทั้งหมด ๒) ประเทศไทยไมมีสิทธิบริหารจัดการพื้นที่และโบราณสถานของไทยเองโดย ลําพัง แตไทยจะเปนเพียงหนึ่งในเจ็ดประเทศ(ICC) ที่จะเขามาจัดการมรดกอันเปนของ ไทย โดยอางความเปนมาตรฐานสากล
ผูมีสวนสรางปญหาทั้งหลาย พยายามผลักดันเรื่องนี้ดวยการดําเนินการอยาง เรงรีบใหทันภายในเวลาที่กําหนด กลาวคือไมเกินเดือนกุมภาพันธ ๒๕๕๓ ในสังคมสมัยใหมและการเมืองแบบใหม ไมใชการเมืองเผด็จการเสียงขางมาก เรื่องเชนนี้จะถูกตรวจสอบ ไมชาก็เร็วก็จะรูวาพื้นที่ ๔.๖ ตารางกิโลเมตรนั้น แมจะเปนที่ รกชัฏหางไกล แตก็เปนอาณาเขตของราชอาณาจักรไทย หมูบานในพื้นที่ ๔.๖ ตารางกิโลเมตร มี ๕ หมูบานคือ หมูบานภูมิซรอล หมูที่๒ ต.เสาธงชัย หมูบานภูมิซรอล๒ หมูที่๑๒ ต.เสาธงชัย หมูบานภูมิซรอลใหม หมูที่๑๓ ต.เสาธงชัย หมูบานชําเม็ง หมูที่๓ ต.เสาธงชัย และบานโนนเจริญ หมูที่๑๐ ต.เสาธงชัย ชาวบานอาศัยอยูตามชายขอบทางทิศเหนือ แถบริมถนน พื้นที่สวนใหญเปนปาเขา มี ที่ตั้งของที่ทําการอุทยานแหงชาติเขาพระวิหาร และศูนยบริการนักทองเที่ยว
หากพื้นที่ ๔.๖ ตารางกิโลเมตรนี้ เปนพื้นที่กันชนและตองอยูในการบริหาร จัดการมรดกโลกจากการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารของกัมพูชาแลว ปญหาที่ตามติดตอมา คือ เรื่องสิทธิชุมชน สิทธิมนุษยชน สัญชาติ ฯลฯ ทั้งหมดรวมอยูในกรอบความคิดเรื่องเขตแดน ที่หมายถึงประโยชนและความเป นธรรม เปนงานที่ทีมวิชาการนี้เคยไดสัมผัสและตระหนัก มาแลวจากกรณีเขตแดนไทยลาว แผนที่แสดงเขตชุมชนอําเภอกันทรลักษ
ทางแกไขเยียวยา • ผูที่ทําความเสียหาย หรือมีสวนทําความเสียหาย ๑) หยุดสรางปญหา ที่จะกอใหเกิดภาระผูกพันตอไป ๒) บอกความจริง เพื่อชวยกันหาทางแกไขและเยียวยาในวิถีทางที่ถูกตองตรง ประเด็น • ผูมีหนาที่แกปญหา ๑) พิจารณาวาใครสมควรจะเปนผูบอกเลิกหนังสือสัญญากับกัมพูชาโดยเร็ว ที่สุด ดวยเหตุผลใด อางอิงขอกฎหมายใด ๒) แถลงความจริงตอประชาชน ๓) สํารวจตรวจสอบความผิดพลาดทํานองนี้ ในกรณีอื่นๆ ๔) ชําระขอมูล และจัดการความรูเพื่อการเรียนรูและความถูกตอง อันจะเปน บทเรียนตอไปในอนาคต อนึ่ง แนวทางยกเลิกแถลงการณรวม(Joint Communiqué) ตอ WHC ทําไมได แลวตามรางมติขอ ๕ (Draft Decision) เพราะถูก suspensed สวนการเสนอขอเปลี่ยนแปลงมติของ WHC นั้น ตองขึ้นอยูกับกําหนดเวลา ป หนา (๒๕๕๒) แมจะเปนการชาเกินการณ และไมทันตอการดําเนินการของกัมพูชาบาง เรื่อง เชน ICC แตก็ควรคิดจะทํา พรอมกันนั้นการไมใหความรวมมือกับกัมพูชา เชน การไมสงแผนพัฒนารวม การอางพระราชกฤษฎีกาอุทยานแหงชาติเขาพระวิหารเพื่อ ปดชองเรื่องการใชประโยชนที่ดินก็สามารถกระทําได และที่สําคัญคือการไมขึ้นทะเบียน รวม ก็จะทําใหการขึ้นทะเบียนมรดกโลกของกัมพูชาไมสมบูรณตามระเบียบของ WHC ซึ่งมีความเปนไปได ที่จะถูกถอนหากทําไมทันตามกําหนดเวลา (ภายในกุมภาพันธ ๒๕๕๓) การประณาม WHC และ ยูเนสโก ก็เปนวิธีที่ใชไดสําหรับกรณีนี้ และมีขอมูล พรอม วิธีสุดทาย คือ การซื้อเวลาดวยการทวงคืนปราสาทพระวิหาร
เอกสารแนบ
ขอมูลเพิ่มเติมในบทความการจัดการความรูชุดที๑่ เรื่อง “ไทยไมควรขึ้นทะเบียนรวม” โดย ม.ล.วัลยวิภา จรูญโรจน และนายประกาสิทธิ์ แกว มงคล ขอมูลนี้ใชในการสนับสนุนวาไทยตองยึดถือและยืนยันแผนที่และเสนเขตแดนของไทย ตามสันปนน้ํา
Constitution of Cambodia CHAPTER 1 Sovereignty Article 2The territorial integrity of the Kingdom of Cambodia shall absolutely not be violated within its borders as defined in the 1/100,000 scale map made between the years 1933-1953 and internationally recognized between the years 1963-1969
รัฐธรรมนูญของกัมพูชาฉบับ 21 กันยายน พ.ศ. 2536 บทที่ 1 ขอ 2 บัญญัติวา บูรณ ภาพแหงดินแดนของกัมพูชาจะถูกละเมิดมิไดภายในแนวเขตแดนที่กําหนดไวในแผนที่มาตรา สวน 1:100,000 ที่จัดทําขึ้นในชวงป ค.ศ.1933-1953 และเปนที่ยอมรับจากนานาประเทศ ในป ค.ศ.1963 – 1969 กระทรวงการตา งประเทศ รว มกั บ กรมแผนที่ทหาร ไดศึก ษาแผนที่ ดังกลาว พบวา แผนที่ไดรับการจัดทําโดย Service Geographique de I’ Indochine ซึ่งคงจะ ใชแผนที่ซึ่งอางวาเปนของคณะกรรมการปกปนทั้งสองชุดเปนพื้นฐาน จากการเปรียบเทียบ พบวามีเขตแดนหลายชวงที่เหมือนกัน เชน ที่แหลมสารพัดพิษ และปราสาทพระวิหาร แตมีเขต แดนหลายชวงที่ตางกัน เชนที่คลองลึก หลักเขตที่ 41, 44, 45 จ.สระแกว เปนตน ในแงกฎหมายระหวางประเทศ รัฐธรรมนูญกัมพูชาเปนการประกาศฝายเดียว ไมมีผล ผูกพันไทย แตหากไทยไมแสดงทาทีอาจทําใหไทยเสียเปรียบตามหลักกฏหมายปดปาก ไทยจึง ตั้ ง ข อ สงวนโดย รมว.กต.ไทย ทํ า หนั ง สื อ ถึ ง สมเด็ จ กรนขุ น สิ ริ วุ ฒิ รอง นรม.และรมว . ตางประเทศ กัมพูชา เมื่อ 9 พฤษภาคม พ.ศ.2537 และสงสําเนาใหเลขาธิการสหประชาชาติ ดวย