DUIC krant NR. 034 mei 2017

De krant die verder kijkt in de stad

MEI 2017 | 3E JAARGANG NR. 34 | KIJK VOOR HET LAATSTE UTRECHTSE NIEUWS OP

Hoger bouwen dan de Domtoren?

DUIC.NL

Neem

Dat is de vraag

GRAT

pagina 10

I mee! S

Op 3 mei werd vluchteling Luel doodgestoken Lees over de laatste maanden van zijn leven pagina 6

Illustratie: Rosa Hofgartner

De Vredenburgmarkt verandert pagina 8

De Kappers bestaat 25 jaar pagina 23

Advertenties

DE GEHEEL VERNIEUWDE

KRINGLOOPWINKEL DE WAARDE HELLING 5 IN UTRECHT Het leukste tweedehands warenhuis van Utrecht! dewaarde.org | info@dewaarde.org

APP • Utrechts nieuws • Vergunningen in de buurt • Woningen te koop • Actueel cultuuraanbod • Zelf samen te stellen uitgaansgids • 112-alarmmeldingen in de buurt

DOWNLOAD NU!

RabobankLokaal Rabobank Utrecht staat midden in de samenleving en is betrokken bij veel maatschappelijke initiatieven in de regio. Met sponsoring, donaties, maar ook met kennis versterken we de samenleving. Vanuit de vele projecten die we ondersteunen, hieronder 2 voorbeelden.

Uitgave van Rabobank Utrecht – nr. 2 – 2017

Studenten helpen ouderen bij computercursus de beter lopende projecten en dus kunnen we zelfstandig verder”, zegt Werrelmann trots. Samen met studievrienden Jaimy Nijnens en Michael Maahs gaat Werrelmann de uitdaging aan.

Stefan Werrelmann helpt ouderen met het doorgronden van de computer. Foto: Robert Oosterbroek Studenten die ouderen leren om te gaan met de computer of de tablet; het is een schot in de roos bij KlikStart. Het project in Nieuwegein en Utrecht wordt al jaren ondersteund door Rabobank Utrecht en biedt behalve de cursussen aan ouderen ook een sociale omgeving, waarin jongeren iets terug kunnen doen voor ouderen. Teamcaptain Stefan Werrelmann (23): “Mensen overwinnen hun angsten.”

KlikStart helpt ouderen onderdeel te worden van de digitale samenleving. Dit

doen ze door zelfontwikkelde laptop- en tabletcursussen aan te bieden. “Dat we het cursusmateriaal zelf hebben samengesteld, is onze kracht. We hebben het elke periode weer verbeterd en aangepast. Bij ons snappen deelnemers de boeken wél, die zijn nog wel eens het probleem bij andere cursussen”, zegt Werrelmann. KlikStart biedt twee niveaus aan en het laagste instapniveau is het populairst.

“We beginnen met het aanzetten van de computer en leggen uit wat de onderdelen zijn. Terug naar de basis.” Inmiddels

zijn al ruim driehonderd ouderen begeleid door KlikStart.

Werrelmann is de teamcaptain van KlikStart, maar zal binnenkort ook als eigenaar bekend staan. Het project werd drie jaar geleden opgericht door non-profit organisatie Enactus Utrecht, maar deze maand gaat de organisatie onafhankelijk verder. “Enactus is een grote internationale organisatie die veel sociale projecten ondersteunt en het doel is om uiteindelijk op eigen benen te staan. Wij zijn één van

KlikStart wordt volledig gerund door studenten die zich vol enthousiasme inzetten om ouderen wegwijs te maken met digitale apparaten. “Wij vinden het ook belangrijk dat we sociale impact hebben met een kop koffie of thee en een leuk praatje.” Werrelmann vertelt dat het gaat om de klik tussen jong en oud. “We willen iets terugdoen voor de ouderen en ons steentje bijdragen. De reacties die we krijgen zijn heel leuk. Mensen overwinnen hun angsten. Laatst, na een les, zei een oudere vrouw tegen me: ‘Ik voel me nu echt een stoer wijf’. Dat is natuurlijk leuk om te horen.” Het streven is om gebruiksgemak te creëren zodat ook internet op den duur goed gebruikt kan worden.

Thuislessen Inmiddels geeft KlikStart behalve cursussen ook thuislessen en hebben ze een buddyprogramma. Werrelmann: “Samen met Hollandsch-Welvaren organiseren we het project Digitale Buddy’s waarbij we ouderen enthousiast maken voor digitale mogelijkheden. We gaan bijvoorbeeld een aantal bekende apps af en gaan met de ouderen terug in hun eigen geschiedenis. Dan laten we bijvoorbeeld

de plek waar iemand geboren is zien via Google Maps en zo halen we herinneringen op.” Ouderen zien dat Google of YouTube ook hen iets te bieden hebben.

Gedurende de bijeenkomsten wordt alle informatie verzameld en krijgt hun levensverhaal vorm in beeld en geluid. Dit geeft de ouderen een mooi overzicht van hun eigen verhaal.

In een samenleving die steeds digitaler wordt, is het volgens Werrelmann steeds belangrijker om enige kennis te hebben van de mogelijkheden. “Soms voelt het voor ouderen als een plicht – dat is jammer, want het kan je leven een stuk makkelijker maken. Er zijn nu eenmaal instanties die van je verlangen dat je digitaal actief bent, maar daarnaast kan het ook gewoon leuk en prettig zijn om digitaal wat te kunnen.”

KlikStart kijkt steeds verder vooruit. “We zoeken naar nieuwe dingen om mee te innoveren, zoals hulp op afstand of het gebruik van vlogs. Maar bijvoorbeeld ook een cursus ‘tablets en high tea’. We bekijken wat ouderen nog meer willen en kunnen ze op andere manieren nog beter helpen.”

Ook geïnteresseerd in een cursus van KlikStart of ken jij iemand die wel wat hulp kan gebruiken? Kijk op klikstart.org voor meer informatie.

Taal doet meer voor vrijwilligers én deelnemers dan mijn zoon. Hij zag er zenuwachtig uit.”

Fransen raakte in gesprek met de jongen, die Mohammed Gharyeb heette. “Ik wilde graag iets voor hem doen en heb toen thuis voorgesteld hem uit te nodigen op Tweede Kerstdag.” Het gezin van Fransen was snel overtuigd. “We besloten om met z’n allen naar de film te gaan en samen te eten. Zo was iedereen tevreden” De dag werd leuk. “De film was goed, we hebben lekker gegeten en veel geleerd.

Ik kende Syrië vooral als een stoffig, woestijnachtig land, maar Mohammed liet foto’s zien van prachtige bossen zoals ik ze alleen ken uit Noord-Amerika. Ik kreeg een totaal ander beeld van het land. Ook vertelde hij veel over zijn familie en hebben we zelfs nog even met hen ge-appt en gebeld.”

Vrijwilliger en deelnemer in gesprek tijdens het Taalcafé.

Foto: Robert Oosterbroek De organisatie Taal doet meer zorgt er met ruim negenhonderd vrijwilligers per jaar voor dat alle Utrechters kunnen meedoen in de samenleving. Taal doet meer verzorgt taalactiviteiten voor verschillende leeftijdsgroepen: de Voorleesexpress voor 2-8 jarigen, er zijn taalmentoraten voor jongeren en er is coaching en het Taalcafé voor volwassen. Bij dit café helpen coaches mensen die het Nederlands niet als moedertaal hebben, zoals vluchtelingen, de taal te leren. Wekelijks komen tientallen deelnemers en vrijwilligers samen in het Taalcafé in de Kanaalstraat.

Het is een gezellige bijeenkomst in het hoekpand in Lombok. “Het mooie van dit initiatief is dat iedereen welkom is”, vertelt Mirjam van Dijk. Ze is zelf begonnen als vrijwilliger bij het project maar werkt ondertussen fulltime bij Taal doet meer. “We zijn hier op een laagdrempelige manier bezig met de Nederlandse taal. Vorige week zijn we bijvoorbeeld twee uur lang bezig geweest met het spelletje Wie ben ik, zaten we hier allemaal met briefjes op ons hoofd. Het Taalcafé is gezellig, maar ook heel waardevol.

Het kunnen spreken van de Nederlandse taal draagt eraan bij dat nieuwe mensen in ons land goed kunnen meekomen.”

Paul-Peter Fransen is manager Marketing en Communicatie bij Rabobank Utrecht en heeft ook een warme band met Taal doet meer. De bank ondersteunt goede doelen door een deel van de winst uit te keren aan verschillende lokale maatschappelijke initiatieven. Taal doet meer is één van de organisaties die fondsen krijgt van de Rabobank.

Fransen is via zijn werk bij de bank dan ook in contact gekomen met deze organisatie.

Hij vertelt: “Ik was samen met twee collega’s bij het Taalcafé. Iedereen had wat hapjes meegenomen en we zaten met z’n allen te praten en te eten. Schuin tegenover mij zat een Syrische jongen, iets ouder

Fransen: “We hebben nu nog steeds contact. Ik heb hem geholpen om te starten met een studie aan de Hogeschool Utrecht.

Hij studeert Engels om zijn kans op de arbeidsmarkt te vergroten.” Mohammed kan dankzij het Taalcafé ook steeds beter Nederlands en heeft waardevolle contacten opgedaan in Utrecht. Fransen heeft meer geleerd over Syrië, een andere cultuur en de vluchtelingenstroom. “Het initiatief werkt dus twee kanten op, het geeft mij ook voldoening en ik leer er een hoop van.”

Het Taalcafé, de ongedwongen ontmoetingsplek voor mensen die Nederlands willen leren en vrijwilligers, vindt elke

dinsdag plaats in de Voorkamer aan Kanaalstraat. De organisatie is nog op zoek naar vrijwilligers.

Voor meer informatie: www.taaldoetmeer.nl

Contact Rabobank Utrecht Regel je bankzaken via: www.rabobank.nl/utrecht @RaboUtrecht Particulieren (030) 287 87 87 ma – vr 08.00 – 22.00 za – zo 09.00 – 17.00 Bedrijven (030) 287 80 00 ma – vr 08.00 – 18.00 Teksten en foto’s DUIC Eindredactie Afdeling Marketing & Communicatie, in samenwerking met DUIC

3

MEI 2017 | NR. 34 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

INHOUD

Papierloos bij leven

“D

e ambitieuze en energieke David die ik leerde kennen liet steeds minder vaak van zich horen. Zijn Nederlands blijft een beetje hangen, omdat hij vooral met andere Eritreeërs praat. En toen ik hem vroeg hoe het nu gaat, zei hij: ‘nog een half jaar wachten’.

Want dan kan eindelijk zijn leven beginnen. Hopen we”.

Zo eindigde de eerste versie van het verhaal dat journalist Katja van Nimwegen voor DUIC schreef over David, een vluchteling uit Eritrea die in de illegaliteit belandde. David was niet zijn echte naam. Bang dat hij ontdekt zou worden wilde hij zoveel mogelijk anoniem blijven.

Hij was een van de duizenden die door de Utrechtse straten lopen terwijl ze hier

Nieuws 4 DUIC in beeld Skatepark De Yard is weer terug

6 Een papierloze stadgenoot Het leven en de dood van Luel uit Eritrea

8 De nieuwe Vredenburgmarkt Een dagje met de marktkooplui

Michaël Kroonbergs Hoofdredacteur michael@duic.nl

10 Dat is de vraag

officieel niet mogen zijn. Mensen zonder papieren, strijdend tegen de Europese bureaucratie.

Het was geen vrolijk verhaal, maar aan het eind was er dan toch nog een beetje hoop. Misschien dat over een half jaar zijn kansen zouden keren. Het heeft niet zo mogen zijn. Sinds twee weken weet iedereen zijn echte naam: Luel. De jongen die in Hoograven door een lotgenoot met een mes van het leven werd beroofd. Waar hij jaren op zijn hoede was voor de overheid werd een meningsverschil hem fataal.

David heeft sindsdien zijn naam terug. Hij heeft weer papieren. Er komt een inzamelingsactie om het lichaam van Luel naar Eritrea over te brengen. Want zelfs daar kunnen ze hem nu niets meer maken.

Moet de Domtoren het hoogste gebouw blijven?

UIT met DUIC 11 Utrecht volgens Schilder W. H. de Groen

GEMIST

12 Uittips De Nederlandse Filmnacht & De Kraaien

NIEUWS

14 De klassieker Café Van Wegen

15 Jette & Jildou drinken koffie De Zagerij

Stad/Leven 17 Affiches

DUIC.nl voorziet dagelijks duizenden Utrechters van het nieuws uit de stad.

Dit zijn de hoogtepunten van 27 april tot 10 mei.

• In de buurt van Utrecht Centraal is een meisje van 14 jaar gruwelijk vernederd. Twee meisjes van 15 en 17 jaar zouden het slachtoffer onder andere hebben bedreigd en gestoken met een mes. • Een bestuurslid van Buurttuin de Zandloper in Rivierenwijk heeft 56.000 euro verduisterd. Het bestuur heeft de verduistering bij de gemeente en politie gemeld en heeft aangifte gedaan. • De bereikbaarheid van Utrecht holt de komende jaren achteruit. Dat geldt voor zowel Utrecht Centraal Station als de autowegen eromheen. Utrecht eist actie van het Rijk.

De Stichting Singelgebied Utrecht heeft richtlijnen aangedragen bij de gemeente voor de aanleg van het laatste stuk singel, tussen de Mariaplaats en Hoog Catharijne. De bewonersgroep pleit vooral voor een natuurlijke ‘zocheriaanse’ aanpak voor het zuidelijke deel van de singel, in contrast met de ‘grootschalige centrumbebouwing’ van het noordelijke deel.

Consultatiebureau aan de Nieuwegracht

18 Baasje van Fien

DUIC tijdens Koningsdag

Marjan Slob

19 Herinnering van

Utrecht tijdens de Tweede Wereldoorlog

Raymond van der Vlist

20 Utrecht bouwt Zijdebalen

OPMERKELIJK • Voor het eerst in vijf jaar zal er dit jaar geen Rubberboot Missie plaatsvinden in Utrecht. Het evenement is zo populair dat de organisatie in deze vorm dit jaar niet verder kan gaan. • Het Koningsfeest op de Mariaplaats werd afgelast vanwege de weersvoorspelling. De organisator dacht geen goede omzet te kunnen draaien door de voorspelde regen. • Een van de grootste kostuumevenementen van Europa, Elfia, vond in het weekend van 29 april plaats in Kasteel de Haar. Het evenement, met plek voor zo’n 15.000 mensen, was bijna uitverkocht. • Studenten in Utrecht betalen nog altijd gemiddeld honderd euro te veel aan huur voor een kamer. Utrecht is al langer bezig om huisjesmelkers in de stad aan te pakken, maar dat is lastig met de huidige wetgeving.

22 Werkplek van Hortulanus Gerard van Buiten

DUIC in Zaken 23 Op bezoek bij De Kappers

Colofon

KIJK VOOR HET LAATSTE UTRECHTSE NIEUWS OP DUIC.NL

REDACTIE Michaël Kroonbergs (hoofdredacteur), Fenna Riethof (eindredacteur), Annabel van Heesbeen, Jesse Holweg, Hidde Zwiers, Merel Blom en Robert Oosterbroek BEELDREDACTIE Robert Oosterbroek en Marlot van den Berg CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl

Een foto van jongeren in poppodium De Helling gaat internationaal viral.

Door een optische illusie lijkt het alsof Tabitha Bailey, die uit Leeds komt in Groot-Brittannië, een gigantisch lange arm heeft. Haar echte arm zit verstopt achter de rug van de vriend die naast haar op de foto staat.

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Katja van Nimwegen, Jeroen van Nijnatten, Yontie Helders, Romy de Weert, Eva de Koeijer, Tim de Hullu, Marcel Gieling, Danae Bos, Jette Pellemans, Jildou Fabriek en Arjan den Boer ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl, Nathan Roos UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers

SALES Wouter Jacobs via wouter@duic.nl ADVERTEREN 030 - 633 18 90 Helling 12, 3523 CC Utrecht adverteren@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven distributie@duic.nl 06 - 14 41 56 56

WEBSITE DUIC.nl

FACEBOOK DUIC

TWITTER @duicnl

Rectificatie: per abuis is er in nummer 33 een verkeerde foto verschenen bij Allemaal Utrechters. Op DUIC.nl staat de juiste foto bij het artikel.

INSTAGRAM duic.nl

4 Nieuws

DUIC IN BEELD

NR. 34 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Fenna Riethof

Robert Oosterbroek

Een kickfliptastische zomer

A

ls dit geen topzomer wordt voor skatend Utrecht. Grinden hoeft namelijk niet meer over het stoepje van de boze bejaarde buuf (‘Scheer je weg, kwajongen!’) en om je kickflip-vooruitgang te showen is een ritje naar het indoor skatepark in Transwijk niet meer nodig. Op het Kruisvaartterrein tussen het spoor en Dichterswijk ligt er eindelijk weer een skatepark onder de blauwe hemel: De Yard. Komt die naam je bekend voor? Natuurlijk, want het bestond al. Tot 2007, althans. Toen werd het populaire skatepark opgekocht door de NS (‘Scheer je weg, kwajongens!’), er moest nieuwbouw komen. Maar het is terug van weggeweest, zij het net in een andere vorm.

Nu beslaat het ‘maar’ een gedeelte van het oude terrein en heeft het geen water gap (wat?) meer, of een ‘leeggelopen zwembad’. Mag de pret niet drukken. Er zijn namelijk wel nieuwe obstakels en de mannen van actiegroep ‘Bring back De Yard’ hebben bereikt waar ze sinds 2013 voor streden. Heel wat demonstraties en procedures zijn de revue gepasseerd. En gedurfde acties – in 2014 skatete, nee, wandelde een groep skaters het NS-hoofdkantoor binnen om een gesprek af te dwingen (‘Scheer je weg, kwajongens!’). Tien maanden geleden ging het ‘spoorwegsein’ dan eindelijk op groen.

De skaters hebben het park in bruikleen gekregen. Het is intussen zo goed als klaar voor gebruik. De obstakels – gemaakt van bouwafval dat op het terrein lag – staan en het veiligheidscertificaat is getekend. Zodra de gemeente de vloer heeft schoongemaakt, kan het outdoor skateseizoen in Utrecht écht beginnen. DUIC wenst de kwajongens een kickfliptastische zomer.

MEI 2017 | NR. 34 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Nieuws 5

6 Nieuws

NR. 34 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

HET LEVEN EN DE DOOD VAN LUEL UIT ERITREA

Katja van Nimwegen Robert Oosterbroek

Een papierloze stadgenoot Dit verhaal gaat over een eigenzinnige en ambitieuze jongen. Luel (18) verbleef als ‘illegaal’ in Utrecht, wachtte tot hij officieel asiel mocht aanvragen. Ik leerde hem de Nederlandse taal en hij vertelde over over zijn leven. Zijn verhaal mocht ik opschrijven, mits hij anoniem kon blijven. Maar een pseudoniem is niet meer nodig; op 3 mei werd Luel doodgestoken.

E

en dinsdagmiddag, midden in de winter. Zoals elke week trof ik Luel, een 18-jarige Eritrese vluchteling, aan de Oudegracht. We gingen de centrale bibliotheek binnen en zochten naar een rustig plekje om te praten. Toen we zaten, vroeg ik hoe het ging.

Gewoonlijk volgde er dan een aantal keer: “Goed, en jij? Hoe gaat met jou?” Het is een Eritrese gewoonte om dat meerdere keren te vragen, want pas dan kom je achter het echte antwoord. Dit keer stak hij meteen van wal. Hij vertelde hoe hij die ochtend met een groep andere ‘ongedocumenteerden’ vrolijk naar de stad was gegaan. Ze waren gaan shoppen! De organisatie die hen opving, had een beetje geld verzameld waar ze kleding van konden kopen. Een welkome gunst, want zonder verblijfsvergunning is geld verdienen geen makkelijke opgave.

Maar de gift was niet in goede aarde gevallen bij Luel, die nogal een uitgesproken kledingstijl had.

Ze bleken het geld namelijk alleen

uit te mogen geven bij de C&A. Maar daar was echt niks te koop wat bij zijn opvallende shirts, felgekleurde schoenen en smalle jeans paste. Vol onbegrip deed hij na hoe hij afkeurend door de winkel had gelopen. Hij had nog eens netjes gevraagd of hij naar de CoolCat mocht, maar de begeleidende vrijwilligers hielden vol.

Eritrea In Utrecht lopen enkele duizenden mensen door de straten die hier officieel niet mogen zijn. Een deel van hen is asielzoeker, afgewezen om verschillende redenen, maar niet teruggestuurd. Sommigen waren minderjarig toen ze in Nederland aankwamen, maar hebben sinds hun achttiende geen recht meer op school en opvang. Ik was benieuwd hoe deze ‘illegalen’ leven, waar ze wonen, wat ze doen. Hoe het voor hen is om hier te zijn.

Luel en ik konden elkaar een beetje helpen. Ik gaf hem Nederlandse les en hij vertelde mij over

zijn leven. Dus spraken we af, elke week. We voerden gesprekken. Dat ging in het begin nog heel moeilijk; hij sprak eigenlijk alleen Tigrinya, een taal die zelfs Google Translate niet kent. Maar hij had meerdere docenten en was gemotiveerd. Luel pende enthousiast nieuwe woordjes in zijn schrift. Al snel kon hij zich aardig redden in het Nederlands.

De jongen hechtte veel waarde aan zijn privacy. Zelden treedt een Eritrese vluchteling in de publiciteit, waarschijnlijk omdat het Eritrese regime zelfs hier nog een dreiging voor ze is. En dan was er nog de vreemdelingenpolitie, die hem maar al te graag het land uit zou hebben gezet. Maar Luel was geen type om zich te verstoppen.

Op Instagram zag ik regelmatig selfies met flitsende filters voorbij komen. Hij vond het goed dat ik zijn verhaal zou publiceren, maar alleen onder een andere naam. David, mocht ik hem noemen, naar een Bijbels personage dat wel bij hem paste. Deze christelijke einzelgän-

Luel zei: ‘Over twee jaar niks veranderen... Dan weg, andere plek.

Hier, moeilijk!’

Luel legde uit dat hij hier wachtte tot de EU zijn ‘fingerprint vergeet’

ger voerde namelijk ook een bijna onmogelijke strijd tegen een reus.

Alleen heette de reus van Luel niet Goliath, maar de Europese bureaucratie.

Eritrea staat internationaal bekend als een gevaarlijk land. Er worden op grote schaal mensenrechten geschonden. Zo geldt er een dienstplicht die wel eens omschreven wordt als slavenarbeid; je werkt voor praktisch onbepaalde tijd voor weinig geld, in het leger, als ambtenaar of op een andere manier voor het regime. Vluchtelingen die daar vandaan komen krijgen hier in principe altijd asiel.

Luel vertelde niet zo veel over zijn leven in Eritrea. Ik heb zijn verhaal gereconstrueerd uit losse opmerkingen en korte antwoorden op mijn vragen. “Niet democracy”, zei hij bijvoorbeeld, toen ik hem vroeg waarom hij was vertrokken.

Luels vader was blind geworden in het leger en had daardoor geen inkomen. Zijn moeder probeerde geld te verdienen door aardappe-

Veel bloemen en kaarsen op de stoep bij Villa Vrede waar het leven van Luel eindigde

Nieuws 7

MEI 2017 | NR. 34 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Uw Utrechtse vacature in de schijnwerpers

In Utrecht lopen enkele duizenden mensen door de straten die hier

Plaatsing in de DUIC krant en op de homepage van www.duic.nl Geen geschikte kandidaat, 1x gratis herplaatsen

officieel niet mogen zijn

len, tomaten en uien te verkopen op de markt. Ze hadden Luel naar Europa gestuurd, waarschijnlijk om te voorkomen dat ook hij in dienst zou moeten. Dus was hij via Ethiopië en Sudan naar Libië gereisd en had hij vanaf daar de oversteek naar Italië gemaakt. Op doorreis in Zwitserland had de politie zijn vingerafdruk afgenomen. Luel vond het daar maar niks en reisde met zijn vrienden mee naar Nederland.

Volgens het Dublin-verdrag mag je echter alleen asiel aanvragen waar je als eerste werd geregistreerd. Vanwege zijn vingerafdruk zou de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) hem dus terugbrengen naar Zwitserland.

Toevlucht Een dag voor de ‘deportatie’ liep Luel weg uit de opvang. Hij pakte de bus naar Utrecht. Daar woonden namelijk vrienden van hem, hij kon vast wel wat regelen. Dat viel tegen. De vriend waarbij hij hoopte te kunnen overnachten zat zelf in een opvang, daar kon Luel niet zomaar bij. Eén nacht sliep hij op het station en de volgende dag sprak hij mensen aan. Maar niemand hielp hem, ze leken bang voor hem te zijn.

Uiteindelijk kon hij terecht bij een nachtopvang genaamd Toevlucht. Die is in het leven geroepen door vrijwilligers die vonden dat migranten nooit op straat zouden moeten slapen. Het is een minimale voorziening; om acht uur ‘s ochtends moet iedereen naar buiten.

Dat vond Luel altijd een moeilijk moment. Toch sprak hij altijd met sympathie over Toevlucht. Hij werd ‘s ochtends altijd vriendelijk wakker gemaakt. Die vrijwilligers kunnen er ook niks aan doen, dat begreep hij best.

Emotie liet Luel niet vaak zien, als het over zijn moeilijke situatie ging. Het leek soms alsof het allemaal een groot avontuur voor hem was. Ik vroeg eens hoe dat kwam.

Hij legde me uit dat hij probeerde niet te veel na te denken. Hij leefde van dag tot dag. Maar ’s nachts lukte dat niet altijd, vaak kon hij niet slapen. “Ik denken, over twee jaar niks veranderen... Dan weg, andere plek. Hier, moeilijk!” Maar Luel bleef sterk, zoals dat hoort bij Eritrese mannen. Toen hij voor het laatst huilde, was hij zo’n zeven jaar oud. Met een glimlach haalt hij de herinnering op. Hij was blijven zitten omdat hij nooit zijn schoolwerk deed. Voetballen vond hij toen al veel leuker.

Luel legde me uit dat hij hier wachtte tot de EU zijn ‘fingerprint vergeet’. Ze hadden hem verteld dat dat anderhalf jaar zou duren. Ondertussen integreerde hij snel in de stad.

Maar het leek soms alsof hij een ander Utrecht kende dan ik. Dagelijks ging hij verschillende organisaties langs waar ik nooit van had gehoord.

Zo kwam hij veel bij het Smulhuis, het Ubuntu-huis en Villa Vrede. Net als Toevlucht zijn dat vrijwilligersorganisaties die het leven van ongedocumenteerden iets makkelijker maken. Overdag wordt gekookt, je kunt er hangen en er zijn regelmatig activiteiten, zoals sport en Nederlandse les.

Tot zijn vreugde kon Luel zelfs zijn grote passie uitvoeren: voetbal.

Hij was lid van een vluchtelingenvoetbalteam, waarmee hij geregeld nationale toernooien bezocht. Trots liet hij de foto’s zien. In de bibliotheek lazen we soms samen kinderboeken over voetbal, dan deed hij extra hard zijn best om het te begrijpen.

Identificatie Toen Luel in Nederland aankwam was hij 17 jaar oud. Hij viel nog onder toezicht van het NIDOS, de landelijke organisatie voor minderjarige migranten. Maar omdat hij hier eigenlijk niet zou mogen blijven, had hij sinds zijn achttiende verjaardag veel minder rechten. Hij kon niet studeren, kreeg geen gemeenteopvang, maakte geen kans op bij-

Het Dublin-verdrag In 2016 werden ongeveer 6.770 asielaanvragen afgewezen vanwege het Dublin-verdrag. Die van Luel was daar één van. Rian Ederveen, juridisch adviseur bij het LOS, bevestigt dat Dublin-claims na achttien maanden vervallen. Als een vreemdeling daarop wil wachten moet hij ‘onderduiken’. In die tijd heeft hij geen recht op gemeente-opvang, maar moet hij wel in het land blijven. De termijn gaat in vanaf het moment dat de asielzoeker uit een AZC vertrekt, maar als hij in een ander land wordt geregistreerd, begint de periode opnieuw.

Het is de bedoeling dat een vluchteling na een Dublin-claim terugkeert naar waar hij asiel aan zou moeten vragen. Waarom veel van hen dat toch niet doen? “Voor hen is anderhalf jaar wachten interessanter dan terugkeren naar Zuid-Europa,” zegt Ederveen. “Daar schiet de opvang meestal ernstig tekort en ook vluchtelingen met een verblijfsvergunning krijgen er geen bijstand.” Dat komt omdat Italië momenteel overvol is – het kan de grote hoeveelheid vluchtelingen niet aan.

De ‘verdwijning’ van minderjarige asielzoekers

CAMPING GANSPOORT IS EEN RESTAURANT, CAFÉ & WINKEL OP ROTSOORD. ZOMER 2017 GAAN WE OPEN

Het is niet uitzonderlijk dat jonge asielzoekers buiten het zicht van de autoriteiten raken. In 2015 verdwenen er nog 164 minderjarige asielzoekers uit de reguliere opvang, en Defense for Children verwacht dat nieuwe cijfers niet veel anders zullen zijn. Het is niet duidelijk hoeveel van deze kinderen in handen komen van criminele organisaties, zoals vaak wordt gevreesd. In elk geval is een deel van deze groep, zoals dit verhaal laat zien, niet zo ‘kwijt’ als de statistieken doen vermoeden. Ze worden elders opgevangen door particuliere organisaties, vrienden of familieleden. Dat betekent niet dat ze veilig zijn.

Defense for Children ziet een relatie tussen de verdwijningen en het vreemdelingenbeleid. Uitzet gebeurt dan wel officieel alleen naar veilige landen, regelmatig ligt de nadruk zo sterk op terugkeer, dat jongeren besluiten het zelf uit te zoeken. Voor degenen die bijna achttien zijn is er ook nog de dreiging van detentie: een paardenmiddel dat veel wordt ingezet voor meerderjarigen die niet vrijwillig teruggaan naar het land van herkomst. Daarom kiezen jongeren als Luel er vaak voor om weg te lopen. In Utrecht krijgen zij advies en ondersteuning van het ‘ex-AMA team’, een afdeling van Vluchtelingenwerk aan de Gruttersdijk.

WIJ ZOEKEN:

SOUSCHEF KEUKENHULP BEDIENING INTERESSE? LEUK! STUUR DAN EEN MAILTJE NAAR: MARIJKE@GANSPOORT.NL

Zet jij de toon?

Speciaal voor digital natives Social Mediabureau Sipr zoekt:

een community/ contentmanager voor meer informatie:

stand. Ook vertelde hij dat de ov-chipkaart die ze hem hadden gegeven op zijn verjaardag opeens niet meer werkte.

Maar hulp kreeg hij toch, van alle kanten. Zo ontmoette hij een Nederlandse man die hem een fiets gaf. En hij kreeg advies van Vluchtelingenwerk, bijvoorbeeld dat de politie niet om identificatie zou vragen als hij zich aan alle regels hield. Dus dat deed-ie. Omdat hij niet precies wist waar je wel of niet mag fietsen, wandelde hij met zijn fiets aan de hand door de hele binnenstad. Het werkte aanstekelijk, na de les liepen we vaak samen over de Oudegracht.

Eén keer ging het toch bijna mis. Hij was bij een vriend in Overvecht. Voor de deur waren ze samen zijn fiets aan het repareren.

Agenten zagen het, vermoedden dat het een gestolen fiets was en vroegen hem om een identiteitsbewijs, dat Luel natuurlijk niet had.

Het liep af met een sisser; de vriend had wel een verblijfsvergunning en liet hem zien. De agenten namen er genoegen mee.

De wekelijkse lessen zaten vol met dit soort verhalen. Soms gingen we naar de bibliotheek, soms spraken we elkaar in koffietentjes in de binnenstad. Ethiopische koffie verkochten ze daar soms, maar, leerde ik, die hoorde je heel anders te zetten. Dit smaakte nergens naar.

Het was grappig om onze werelden, die soms zo verschillend leken, bij elkaar te brengen. Luel vertelde geamuseerd, maar hij was ook erg geïnteresseerd in Nederlanders. Zo kwam hij soms met hele analyses over cultuurverschillen, zoals de Nederlandse neiging om schaamteloos persoonlijke vragen te stellen – eigenlijk net zoals de

Immigratie- en Nationalisatiedienst het doet. “Iedereen in Nederland IND?”, vroeg hij lachend.

De man van de fiets nam hem een keer mee naar Amsterdam, vertelde hij. Hij was overdonderd door de drukke stad, al die mensen en de vele plekken waar je koffie kon kopen. De vriend had hem uitgelegd dat coffeeshops voor andere dingen zijn dan koffie. Verbijsterend vond Luel het, hij was blij terug te komen in het voor hem inmiddels bekende Utrecht. Drugs zou hij nooit gebruiken, al zag hij wel om zich heen hoeveel vluchtelingen er de stress mee verlichtten.

3 mei 2017 Want dat is waar jongeren zonder verblijfsvergunning in terechtkomen nadat ze uit de reguliere opvang verdwijnen: een wereld van stress, van mensen zonder toekomst en zonder vaste woonplaats.

Ondanks de begeleiding die er voor hen is, leidt dit regelmatig tot ruzies, persoonlijke problemen en incidenten. Begin mei leidde het tot de dood van Luel. Hij werd neergestoken voor de deur van Villa Vrede na een ruzie met een andere ongedocumenteerde man. Luel had elf maanden overleefd zonder hulp van overheidsinstanties. Over zeven maanden had zijn asielprocedure kunnen beginnen. Het verdriet is groot, bij zijn vrienden, bij Villa Vrede, bij verschillende vrijwilligers en bij mij. Luel was geen Nederlander, maar wel een bewonderenswaardige stadgenoot.

sipr.online/vacatures Mail je motivatie en CV aan: martijn@sipr.online

zoekt: MEDEWERKERS BEZORGDIENST (M/V) – 8 UUR/WEEK U zorgt ervoor dat er altijd, op elk distributiepunt, voldoende DUIC kranten voor het grijpen liggen voor onze lezers. U bent servicegericht, accuraat, beschikt over een rijbewijs en weet de weg in Utrecht en zijn randgemeenten.

Interesse?

Dit artikel is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en de Lira Startsubsidie voor jonge journalisten (fondsbjp.nl)

Mail of bel naar:

• pierre@duic.nl • 06 - 14 415 656

8 Nieuws

NR. 34 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Annabel van Heesbeen Robert Oosterbroek

Piet Gijssen staat al 47 jaar op de markt

REPORTAGE - EEN DAGJE MET DE MARKTKOOPLUI

Over de nieuwe Vredenburgmarkt valt te twisten De opening van het nieuwe gedeelte van Hoog Catharijne zorgt niet alleen voor verandering binnen het winkelcentrum, maar ook op het plein ervoor: de Vredenburgmarkt. De grootste en drukste markt van de stad heeft sinds een paar weken een nieuwe opstelling en zal zich steeds meer specialiseren in eten. Niet alle marktverkopers zijn blij met de veranderingen. Piet wel.

H

et is zaterdagochtend 4.00 uur. Op het Vredenburgplein lopen wat verdwaalde figuren die wat te diep in het glaasje hebben gekeken. Verder zijn er geen mensen te bekennen. Maar dan verschijnt Piet Gijssen: 62 jaar en al 47 jaar groenteboer op de markt. In zijn zwarte glimmende vrachtwagen rijdt hij het plein op. “Yoo!” klinkt het, terwijl hij het raampje naar beneden schuift. Hij doet eerst even ‘een bakkie’ in de wagen voor hij begint met uitladen. Twee jongens met een aardige alcohollucht rond zich komen erbij staan. “Meneer, heeft u nog leuke dochters?” Piet: “Jazeker, twaalf! Kom morgen maar terug.” De jongens weten niet waar te kijken en lopen verder. Altijd een lolletje maken is belangrijk, volgens Piet.

Vóór de nieuwe opstelling van de markt stond hij met zijn kraam tegenover de Drieharingstraat.

“Toen werd ik soms gek van de lui die uit Club Poema kwamen. Hier valt het mee.” Uit z’n vrachtwagen klinkt Radio M Utrecht. “Die zender vind ik het gezelligst. En dan kan ik alles nog een beetje verstaan.” Na de koffie begint het uitladen. Piet stond vannacht om 2.30 uur op om z’n groenten en fruit in te laden, nu kan het naar de kraam. Het uitpak-

ken vindt Piet na al die jaren nog steeds het leukst om te doen. “Een kraampie maken, dat is toch mooi?

Maar dan moet het wel lekker weer zijn.” Hij tilt, alsof het niets is, drie houten planken van acht meter op om ze schuin te leggen. “Yoo!”, roept hij weer, in zichzelf. Als eerste gaat de weegschaal met de kassa de kraam in, daarna de rest. Een vrachtwagen rijdt het plein op. “Dat is de bakker”, zegt Piet zonder om te kijken.

Vorige maand openden de deuren van het nieuwe gedeelte van Hoog Catharijne aan het Vredenburgplein. De grote entree van het winkelcentrum is goed te zien vanaf de markt; alle kramen voor de ingang hebben ervoor moeten wijken.

Drie keer per week is er een markt op het plein (woensdag, vrijdag en zaterdag) en alle drie hebben ze een nieuwe opstelling gekregen. Waar voorheen de non-food en food kramen door elkaar heen stonden, is er nu een duidelijke scheiding aangebracht. Aan de kant van The Sting en ZARA staat nu de non-food kramen verzameld. Aan de andere kant bij Manneken Pis is het food gedeelte. De nieuwe indeling is een pilot van één jaar. De markt had volgens de gemeente Utrecht een upgrade nodig om met de tijd mee te gaan.

“Voorheen stond alles door elkaar,

De kraam van Piet op het Vredenburgplein kaas naast de zomerjurkjes”, zegt Frank van Kleef, unithoofd Markten en Havens bij de gemeente Utrecht.

“Dat is niet wat de klant wil. De nonfood en dan vooral de mode-producten zijn logischerwijs geplaatst en geclusterd daar waar er aansluiting is met de omliggende modewinkels aan het Vredenburgplein.

Ook is de nieuwe marktindeling veel ruimer van opzet om de bezoekers voldoende ruimte te geven om rustig rond te kijken en te kopen. De markt is nu meer ingericht naar

de klanten en hun wensen en daar draait het om.” Naast de nieuwe indeling zal er ook nieuwe bestrating komen. Die krijgt het plein deze zomer, plus nieuwe bankjes en bomen.

De gemeente ziet de markt als een trekpleister voor de stad. Van de Utrechters geeft 76 procent aan de markt op het plein wel eens te bezoeken, waarvan 44 procent dat wekelijks doet.

Geleerd van opa De nieuwe opstelling bevalt Piet. Hij

heeft meer aanloop dan voorheen doordat hij nu een centralere plek heeft. De opa van Piet begon op het Paardenveld, waar Piet zelf ook nog heeft gestaan. Op zijn tiende mocht hij mee met z’n vader naar de markt: bosjes bleekselderij verkopen op de hoek van de kraam. Je moet ergens beginnen. Na school op de zaterdagochtend wist Piet niet hoe snel hij naar de marktkraam moest rennen. De zevenjarige kleinzoon van Piet wil ook al mee. “Maar hij moet eerst goed kennen rekenen.”

Nieuws 9

MEI 2017 | NR. 34 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

De markt verplaatste zich van het Paardenveld naar het Vredenburg.

De afgelopen jaren moet Piet steeds meer in huis halen om zijn klanten goed te kunnen bedienen. Vroeger waren de meeste Utrechters tevreden met winterkool, tegenwoordig liggen er zoete aardappels, pastinaak en platte peterselie in de kraam. “Dan komen klanten met een recept aan op hun telefoon en vragen ze om dingen waar ik nog nooit van gehoord heb”, lacht hij. Hij legt met zorg aubergines in een bak. Een bak met slakroppen legt hij op het schuine schap neer; hij stut hem met een uitje. Van vier tot acht uur is Piet rustig bezig zijn kraam op orde te krijgen. Tot tien jaar geleden hielp zijn vrouw mee. Ze had diabetes en kwam uiteindelijk in een rolstoel terecht. Helpen ging niet meer. “Maar dan kwam ze altijd nog effe kijken in haar rolstoel, hoor. De markt kon ze niet missen.” Acht jaar geleden overleed ze. “Of ik haar mis? Ik ga gewoon door, je mot bezig blijven.”

De tijd die hij naast het marktleven overhoudt, besteedt hij het liefst aan paardrijden. Lekker springen, zoals hij zelf zegt. Al doet hij het niet meer sinds zijn paard een aantal jaar geleden overleed. “Ik ga soms even kijken op de manege.”

Hij fluit, steekt een sigaretje op en houdt alles goed in de gaten. De bakker probeert zijn vrachtwagen langs een boom te sturen, maar het gaat niet van harte. De zijspiegels worden ingeklapt. “Moet ik het anders voor je doen? Je hebt de beste plek, maar wegrijden lukt nog steeds niet!” dolt hij. Hij staat al jaren naast de broodkraam.

Tijdens het uitpakken komen de eerste klanten aangewandeld.

Elke zaterdag begint de dag met dezelfde vrouw van in de zeventig die aankomt op haar fiets met grote fietstassen. “Je bent een beetje laat!”, roept Piet al. Het is net zeven uur ‘s ochtends geweest. “Gewoonlijk is ze hier rond half zeven”, verduidelijkt hij. Vanuit het station komen de eerste Japanse toeristen al aangewandeld. De iPads en selfiesticks

komen bij de tomaten tevoorschijn.

Piet kan erom lachen.

De ondernemers van food zijn blij met de nieuwe opstelling, in tegenstelling tot de ondernemers van non-food. Iets verderop staat een 67-jarige Elzenaar al 42 jaar met zijn tassen op de markt. “Ik heb nog nooit zoveel ruimte gehad in al die jaren dat ik hier sta”, zegt hij.

Hij vindt de markt niet meer deugen. ”Het is niet gezellig meer met die brede paden. Maar gelukkig sta ik nog naast de bloemenkraam, m’n vaste buur”, wijst hij. Singhi staat al 25 jaar met dameskleding op de

in de afgelopen dertig jaar. “Het is verschrikkelijk klote.” Hij ziet zijn omzet per dag dalen. Hij heeft onder protest getekend voor de nieuwe plek. Bezwaar maken vindt hij lastig. “De marktcommissie verwijst naar de gemeente en de gemeente weer naar de marktcommissie. Ik weet niet waar ik moet zijn. Dit betekent mijn doodsteek. Er zit niets anders op dan stoppen. Ik ben 63, wat moet ik nu gaan doen?”

De gemeente laat weten dat zodra de marktondernemers de vergunningen hebben, ze bezwaar kunnen maken bij de gemeente.

“Daarnaast betreuren we het wanneer er marktondernemers zouden stoppen, maar we verwachten dit niet zo snel want ook op het non-foodgedeelte zijn meerdere zeer aantrekkelijke standplaatsen.”

Om vier uur

Meer ‘food’ Piet snapt de onvrede van zijn nonfood collega’s. “Als je allemaal door elkaar heen staat, pak je ook klanten van elkaar.” Dat gaat nu niet meer.

Toch heeft hij ook begrip voor de beslissing van de gemeente. “De meeste mensen komen nou eenmaal voor het eten, dat spreekt meer aan.” Uit onderzoek van gemeente Utrecht blijkt dat het grootste deel van marktbezoekers verse vis of kaas koopt, daarna komt groente en fruit.

De non-food producten trekken het minste aantal mensen. In datzelfde onderzoek lieten Utrechters in 2015 weten meer food, biologisch- en regionaal aanbod op de markt te willen. De gemeente probeert daar nu gehoor aan te geven. Waar een vrije plek op de markt vroeger automatisch werd aangevuld door de persoon die het langst op de wachtlijst stond, zal er nu een sollicitatie plaatsvinden bij de Marktcommissie. Die commissie is begin 2016 aangesteld als adviesorgaan van de marktdienst van de gemeente. Er zitten zeven kooplui in die allemaal op de Vredenburgmarkt staan. “Wij kijken naar het aanbod en hoe dat past bij de rest van de markt”, vertelt Gijs Piet van Os, voorzitter van

‘s ochtends begint Piet al met opbouwen

markt. Sinds de nieuwe opstelling is zijn omzet flink gedaald. “Als het zo blijft, ga ik stoppen”, zegt hij resoluut. “Ik kan het niet meer redden. Ik had vroeger veel klanten van buiten de stad die naar het station liepen en zo langs mijn kraam kwamen. Nu komen alleen mijn vaste klanten nog.” Hij begrijpt niet waarom de gemeente is overgaan op de nieuwe opstelling. “Die mensen zitten op kantoor en begrijpen niet wat wij meemaken.” Zodra Singhi zijn nieuwe vergunning heeft, wil hij bezwaar gaan maken. Zijn zoon gaat hem daarbij helpen, die is advocaat.

Verderop verkoopt Qadri óók dameskleding. De nieuwe opstelling noemt hij de grootste verandering

de commissie. Hij staat zelf al jaren op de markt met zijn kraam van het Holland Kaascentrum. “We willen de markt zo aantrekkelijk mogelijk maken.”

Een dame aan Piets kraam roept uit dat ze moeite had de kraam te vinden. “Ja meissie, tijden veranderen”, luidt zijn antwoord. De 26-jarige Utrechtse is net terug van vakantie en komt graag hier om boodschappen te doen. “De producten zijn beter, het is gezelliger en je krijgt gratis advies.” De nieuwe opstelling bevalt haar wel, al is het nog even zoeken.

Piet heeft een goede dag. Piets dochter en haar vriend helpen sinds 8.00 uur ’s ochtends ook mee achter de kraam om iedereen van al z’n wensen te voldoen. Om 14.00 uur is hij al bijna door alle asperges heen. Om 17.00 uur begint Piet met opruimen, zodat hij om 18.30 weer kan wegrijden. Op naar de koelcel, en dan naar huis. Met een bord op schoot op de bank; het liefst eet hij winterkost, spruiten en dan naar bed. Het komt wel eens voor dat hij zijn bed niet haalt en op de bank wakker wordt. “Maar dan was het dus een goede dag!”

10 Nieuws

NR. 34 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

DAT IS DE VRAAG Jesse Holweg

Robert Oosterbroek

Ernst Haitsma ‘Liever torenhoge ambities op andere terreinen’

CDA-fractievoorzitter van 1990 tot 2000

Moet de Domtoren het hoogste gebouw van Utrecht blijven?

“In 1997 waren er plannen om in het stationsgebied een woontoren te bouwen van 140 meter hoog. Dat was voor mij de aanleiding in december 1997 een motie in Manon van der Wiel te dienen om niet hoger te bouwen dan de Dom. De secretaris Commissie Welstand en Monumenten werd door de gemeenteraad aangenomen. De woontoren werd al snel de ‘Piek van Riek’ genoemd naar de ste“Het onderwerp ‘hoger bouwen dan de Dom‘ blijft denbouwkundige Riek Bakker die het stationsgebied moest Utrecht bezighouden. Dreigt die ‘heilige’ hoogtegrens ‘Heb respect voor aanpakken. Met de motie was de woontoren van de baan. De van 112 meter doorbroken te worden, of komt die zelfs Domtoren is terecht de trots van Utrecht: een symbool, een landmaar in de buurt, dan komt de vraag weer aan bod. Ik de Utrechtse icoon’ mark en bepalend voor de skyline van de stad. En dat al vele eeuwen. Die moet wil er dan ook niet vanuit mijn functie op reageren, je niet van de troon willen stoten, was mijn gedachte – en nog steeds. In de maar persoonlijk, als inwoonster van Utrecht en liefhoogbouwvisie van de gemeente las ik later: ‘mee blijven spelen in de Delhebster van deze stad. Gelukkig wordt de vraag nu niet tametropool is een belangrijk argument voor een aantal hoge bouwingegeven door een luchtkasteel buiten alle propieken, net als in Rotterdam en Amsterdam. Vandaag wordt de porties, zoals ‘de Belle van Zuylen’ een aantal geschiedenis van morgen geschreven.’ Zeker, maar doe je jaren geleden, in Leidsche Rijn. De aanleidat met hoogbouw, of poets je daarmee de geschiededing is anno 2017 bescheidener: verdichting nis weg? Als stad kun je beter gaan voor torenhoge in het Stationsgebied, dat ook de lucht in gaat. Wat 465 treden, ambities op andere terreinen, zoals het Utrecht mij betreft is de sky niet de limit in Utrecht, maar 112 meter hoog – Science Park, het kloppende hart van Europa’s inderdaad… de Domtoren is hoog genoeg om iedere Utrechter weet meteen meest competitieve regio. Daar wordt druk stevige hoogbouw mogelijk te maken – pasgezocht naar nieuwe oplossingen voor een send bij de omvang van de stad. Maar wel waar het over gaat. Het hoogste langer en gezonder leven. Dat is toch een met respect voor de Utrechtse icoon: gebouw en hét symbool van de stad: de veel meer waardevolle en inhoudelijke al sinds eeuwen bepaalt de Domtoren Domtoren. De toren van de Domkerk bepaalt ambitie dan hoog, hoger, hoogst bouonze skyline, die niet overschreeuwd wen? Laat de schitterende Domtohoeft te worden. Laat hem zijn sigin hoge mate het beeld van Utrecht. Veel ren nog eeuwen de hoogste zijn in naalfunctie behouden: ‘we zijn weer Utrechters zijn door de grootse bouwplannen van Utrecht en vier straks in 2021 dat de thuis’.” de afgelopen decennia bang geweest dat het zicht bouw van de Dom zevenhonderd op de toren door hoogbouw ontnomen zou worden. In jaar geleden begon, en zing uit volle borst: ‘Als ik boven op de Dom 1997 werd al een motie ingediend om hoger bouwen sta / kijk ik even naar benee / dan Jan Bakers dan de Domtoren te voorkomen. De historische zie ik het oude gragie / het Vreearchitect uit Utrecht binnenstad is daarom gevrijwaard van hoogbouw. burg en Wijk C / Ja, dan springt m’n hartsie open’.”

“Het is fantastisch dat je de DomtoDaarnaast blijft de icoon zichtbaar vanaf belangrijke ren hebt. Die moet je koesteren en aanrijroutes, zoals de Utrechtseweg vanuit De Bilt, en er met alle respect naar kijken. We andere zichtlijnen. Er werd voorgesteld op twee moeten niet streven naar veel iconische hoogbouw, zoals bijvoorbeeld Maarten van Rossem plekken wél hoger te bouwen: op de westzijde Rotterdam dat doet. Utrecht moet historicus van het stationsgebied en in Leidsche Rijn bouwen vanuit een eigen identiteit. Den Centrum. Maar vooralsnog is de Domtoren Haag is de regeringsstad, Rotterdam de “Ik vind dat de Domtoren het hoogste het hoogste gebouw van de stad. havenstad en Amsterdam de hoge stad. De gebouw van Utrecht moet blijven. 110 identiteit van Utrecht moet je op een heel meter hoog is ruim voldoende. Nederland Moet dat zo blijven?

A4’tje uitleggen, maar één ding is evident: is geen land voor imponerende hoogbouw, Dat is de vraag. de Domtoren. Die heeft een karakterologische Utrecht heeft ook geen behoefte aan ‘imposchets en ik ga er steeds meer van houden. Dat de neerbouwen’. Het geen dringende noodzaak. We oude stad wordt teruggebracht, is een goede zaak. hadden jaren geleden al het gedoe om de ‘Piek van Het herstellen van de singel refereert aan Utrecht als een Riek’. In Leeuwarden heb je met de Achmeatoren ook een complete en oude stad. Daaromheen is hoogbouw zeer bezwaarlijk gebouw dat je van tientallen kilometers afprima. In Amsterdam speelt er eenzelfde discussie; stand kunt zien. Wel grappig is dat er vroeger in Utrecht is geproin het Sluiskwartier wordt gedebatteerd of de hoogbouw testeerd tegen de hoogte van de Dom, maar het is een prachtig en magnifiek die daar is gepland teruggebracht moet worden tot ‘zes ding. Laten we het zicht op dit indrukwekkende monument niet verpesten. Bij hoog’, met dezelfde dichtheid. Wat je vaak ziet bij hoogimponerende hoogbouw denken ze vaak aan Manhattan, bouw in Nederland is dat de toplaag de mensen met maar rond hoogbouw moet ook weer vrije ruimte het meeste geld aantrekt en ook de onderste laag pozijn en in die zin vreet het precies evenveel ruimpulair blijft. Maar in de tussenlaag blijf je zitten met te – dit heb ik overigens van mijn broer ge‘Gelukkig hebben ‘Laten we het veel appartementen. Daar gaat het mis. Ook is er in leerd. Esthetisch gezien is de Domtoren zeer we veel verstandige Nederland geen aanleiding om zo hoog te bouwen. bevredigend en al bijna zeveneneenhalve zicht op dit Binnen Utrecht moeten geen hoge torens komen, eeuw in alle opzichten hét symbool van de stedenbouwkundigen’ maar moet de stad verder verdicht worden. Je kunt stad. Dat betreft overigens vooral de toren. indrukwekkende het college een compliment geven over hoe ze dat Ik vind de kerk maar een treurig restant van hebben gedaan en zoeken naar meer manieren om de wat het ooit was en geen bijzondere kerk. monument stad te verdichten. Het is niet voor niets zo populair om De toren is de moeite waard om goed te onniet verpesten’ hier te wonen. Het is een oprecht leuk debat, dat je inderhouden en plaats er dan geen glazen blokhoudelijk moet voeren. Gelukkig hebben we veel verstandige ken voor. Daar wordt niemand blij van, behalve stedenbouwkundigen hier.” als ze na vijftig jaar weer worden afgebroken.”

UIT MET DUIC

ALLEMAAL UTRECHTERS - MELODY DELDJOU FARD

UIT MET DUIC

Fenna Riethof

Robert Oosterbroek

‘Ik zal hier altijd een achterstand van vijftien jaar hebben’ Allemaal Utrechters is een reeks interviews met in het buitenland geboren Utrechters. We vragen ze naar hun achtergrond en hun ideeën over Utrecht en tonen zo de diversiteit van onze stad.

De reeks is een samenwerking van DUIC en Culturele Zondagen, mogelijk gemaakt door Stichting Dialoog en Gemeente Utrecht. We streven ernaar alle Utrechtse nationaliteiten te portretteren. Deze keer: Melody Deldjou Fard (38) uit Iran.

M UTRECHT VOLGENS

Fenna Riethof

Robert Oosterbroek

Schilder W. H. de Groen De Utrechtse schilder Pim de Groen, beter bekend als W. H. de Groen, werkt in zijn atelier aan de Keizerstraat en in een laboratorium in de Bilt. Hij experimenteert al acht jaar met planten en algen om verf te maken waar-ie geen vergiftiging van krijgt. Eén was wel genoeg.

Je bent een echte Utrechter, maar je hebt op veel plekken gewoond.

“Vlak na mijn geboorte in 1956 emigreerden we naar Detroit in de VS, maar mijn moeder kreeg vrij snel heimwee. Terug in Utrecht trokken we in bij mijn oma in de Potgieterstraat.

Niet veel later verhuisden we naar de Van der Mondestraat in Tuinwijk, daarna heb ik gewoond in het huis van een oud-wethouder op de Bosch van Drakesteinlaan in oost, aan de Rubenslaan en ten slotte in Wittevrouwen. Maar ook heb ik in mijn leven in Hindeloopen gewoond, in Volendam en ergens aan de Lek.” Je maakt algemiekunst; je bent al wat jaren bezig met experimenteren met verf maken van planten en algen.

“Ik doe die experimenten samen met een gerenommeerde onderzoeker van de VU Wageningen die wereldwijd al zo’n vijftig publicaties op zijn naam heeft staan. We hebben gewerkt met feromonen en quantumfysica.

Daar is wat moois uitgekomen.

Binnenkort is het eindresultaat van ’t algemieproject te zien op een art event in mijn atelier: Atelier De Groen aan de Keizerstraat 8. Onze feestjes zijn altijd leuk, laatst kwam er 250 man, terwijl we op vijftig hadden gerekend.”

Waarom ben je begonnen met zelf verf te maken?

“Zo’n acht jaar geleden. Van jongs af aan heb ik chemische verfdampen ingeademd. Na een aantal jaar souvenirwinkels te hebben gerund en gevuld in Hindeloopen en Volendam, was ik terug in Utrecht met een vergiftiging; de verf was m’n cellen in getrokken. Ik ben veertig kilo afgevallen. Toen ben ik m’n eigen, 100 procent ecologische verf gaan maken.”

Waar haal je de algen vandaan?

“Bij het laboratorium in de Bilt hoort een stuk land van vijfhonderd vierkante meter, waar we onze materialen kweken.”

11

Wat is behalve jouw eigen atelier de beste plek in Utrecht voor kunstliefhebbers?

“Genootschap Kunstliefde in de Nobelstraat.”

Favoriete Utrechter “Dat zijn er ontzettend veel, maar ik wil vooral oud-raadslid Vincent Oldenborg en wijkagent Stan van den Brink benoemen. Zij weten heel goed wat er in het Utrechtse speelt en zijn gezien hun oprechte en eerlijke karakter een lichtend voorbeeld.”

Utrecht mist…

“Een meer onafhankelijke houding ten opzichte van politiek Den Haag.

Er moet meer op lokaal en minder op nationaal en Europees niveau gehandeld worden. De overheid trekt geld naar de EU.” Grootste ergernis “Reclameborden midden op het voetpad en lelijke schreeuwende etalages.”

Favoriete winkel “Langerak IJzerwaren in de Burgemeester Reigerstraat. Er werken lieve mensen die weten waar ze het over hebben. Je betaalt wat meer, maar dat kan me niets schelen. Service is belangrijk. En ik kom al sinds mijn vijftiende bij de lijstenmakerij van mijn goede vriend Bob van Wezel in de Biltstraat.”

Koffie en een drankje “Ik neem bij koud weer nog wel eens een warm cognacje in het atelier en daarnaast, vanwege mijn vriendschappelijke en creatieve connectie met Kalle Nobbe, koffie zijn in ‘koffie-atelier’ Puschkin op de hoek van de Ridderschaps- en Wittevrouwenstraat.”

Culinair genieten “Dat doe ik bij bistro Chez Jaqueline aan de Korte Koestraat en buiten Utrecht ga ik graag naar ‘t Spiehuis in Soest, of naar het Hotel der Nederlanden in Vreeland.”

et behulp van de Amerikaanse soapserie The Bold and the Beautiful leerde Melody Deldjou Fard (38) Nederlands. De vijftienjarige kon niet terecht in de vluchtelingenschool, die zat vol. Dus schreef ze woorden die ze in de ondertiteling zag op en ploegde ze ijverig door het woordenboek. Elke dag stampte ze een stuk of dertig woorden in haar hoofd. “Daarna was mijn Nederlands net goed genoeg om naar een gewone school te mogen.” Ze zegt geluk gehad te hebben dat het zo gelopen is. “Vluchtelingenkinderen die naar speciale scholen gaan, groeien los van de samenleving op.

Het is voor hun ontwikkeling veel beter om met Nederlandse kinderen te mengen.”

De van oorsprong modevormgeefster (Melody studeerde cum laude af aan de HKU) werkt steeds minder met haar handen en meer met haar hoofd. Geen modedesign meer – overigens werkte ze wel altijd rond maatschappelijk geëngageerde thema’s – maar social design. Een nieuw begrip. De Iraanse wil met creatieve denkkracht de arbeidspositie van ‘makers’, kunstenaars en ontwerpers, versterken.

Ze is één van hen en kent de problemen in de sector. “Wist je dat makers tot de armste bevolkingsgroepen van Nederland behoren?”

Taaie maatschappelijke vraagstukken kunnen worden opgelost met creativiteit, gelooft ze. Dus sloot ze zich aan bij de landelijke denktank LinC (Leiderschap in Cultuur), waarin ze zich richt op het thema diversiteit. Ze observeert en overlegt met beleidsmakers over de toekomst van Utrecht. Misschien moet er wat minder geld naar stichtingen en wat meer naar ‘al die talenten’ die de stad voortbrengt, suggereert de social designer. “Die moet je hier houden!”

Diversiteit op elk vlak Melody woont in een zijstraat van de Oudegracht (“Als ik ver uit mijn raam hang, kan ik ’m zien”), houdt kantoor in de Vlampijpateliers in Zuilen, heeft werkelijk overal wel eens gegeten (van De Artisjok

tot El Mundo) en gaat vaak naar arthousefilms in LHC, Springhaver en ‘t Hoogt, want daar zijn Iraniërs nou eenmaal dol op. En haar vriendengroep is een dwarsdoorsnede van de samenleving: de één maakt schoon, de ander zit in de gemeenteraad en ze komen uit alle windstreken – van Ghana tot Bunnik. In haar werk blijft ze streven naar dezelfde diversiteit.”

Sinds dit jaar heeft Melody een eigen stichting: Atelier Social Design. Ze geeft workshops aan vluchtelingenkinderen, spreekt met de Universiteit Utrecht over een mogelijk nieuw verdienmodel voor makers en begint binnenkort een nieuw project: een ‘filmische’ portretreeks over kunsttalenten in Utrecht met een andere achtergrond en cultuur. “Zij krijgen vaak niet de erkenning die ze verdienen, omdat de sector nog erg eenzijdig is”, zegt Melody. “Vaak stromen ze twee jaar na hun afstuderen door naar een andere sector, omdat hun kunst niet begrepen wordt.”

Dat er weinig kleur in de sector zit, komt niet door discriminatie, aldus Melody. “Maar door onbegrip. Dat is menselijk.

Met mijn project wil ik begrip creëren.”

Ook wat dit onderwerp betreft spreekt ze uit ervaring. “Ik heb in Nederland een achterstand van vijftien jaar en die zal er altijd zijn. Maar gelukkig heb ik dankzij die moeilijke achtergrond empathie voor mensen die in hetzelfde schuitje zitten. Én heb ik me het doel gesteld de wereld een stukje positiever te maken.”

Jezelf of iemand anders aandragen voor Allemaal Utrechters kan!

Controleer in het dossier op duic.nl welke nationaliteiten al geweest zijn en mail naar redactie@duic.nl

ALLEMAAL UTRECHTER

S

Naam Melody Deldjou Fard Land Iran Plaats Teheran Levensmotto ‘Kijk niet naar de vorm, maar naar de inhoud’

12

UIT MET DUIC

HETZELFDE MAAR DAN ANDERS

5 x leuke foodfestivals Bier en Appelsap is een online magazine voor ouders in de regio Utrecht. Bier en Appelsap houdt van horeca, cultuur, natuur en geeft elke week weekendtips voor het gezin. Voor DUIC zet Bier en Appelsap deze keer vijf leuke foodfestivals in mei en juni op een rij.

Wil je meer tips om met je kids op pad te gaan? Kijk dan op bierenappelsap.nl

Maximaal Genieten 25 t/m 28 mei - maximaal-genieten.com Het afgelopen jaar was Maximaal Genieten een groot succes, dus dit jaar gewoon weer! In het Máximapark kan jong en oud tijdens het Hemelvaartweekend weer gaan genieten van lekkere hapjes. Op een picknickkleed, of aan een lange tafel.

Hopelijk schijnt er een zonnetje bij! Het festival is gratis toegankelijk.

Fonteynfestival 12 t/m 14 mei - fonteynfestival.nl In het Moederdagweekend is ’t weer tijd voor het Fonteynfestival op het Janskerkhof. Dit festival staat in het teken van wijn en daar houden moeders wel van – een goed uitje dus voor het gezin dit weekend! Of ga een keer lekker met z’n tweetjes of met vrienden op pad. In het weekend is er voor de kinderen ’s middags Circus Snor en workshops van Warchild voor de kinderen.

Bon Appetito 19, 20 en 21 mei - bonappetito.nl In Houten kun je in mei drie dagen genieten van heerlijk eten, luxe wijnen en bieren, verschillende activiteiten en live entertainment. Ook de kinderen blijven zoet met een speciaal programma: er is een kinderparadijs en ze kunnen echte kooklessen volgen!

Entree is gratis, maar voor de activiteiten wordt een kleine vergoeding gevraagd.

MEREL BLOM

Bier en Appelsap Festival 25 mei - bierenappelsap.nl Op Hemelvaartsdag organiseren Bier en Appelsap en Buiten in de Kuil het Bier en Appelsap Festival. Een gezellig feest met activiteiten voor het hele gezin middenin de mooie natuur van Lage Vuursche. Natuurlijk met lekkere hapjes en drankjes: streekbiertjes, versgeperste sappen, tosti’s, boerenburgers, appeltaart, borrelplankjes en meer. Of, bak je eigen broodjes boven het kampvuur!

Kermis de Klop 4 en 5 juni - kermisdeklop.nl Op 4 en 5 juni wordt Fort aan de Klop omgetoverd tot een kleurrijk festivalterrein met de sfeer van een oude dorpskermis. Kermis de Klop betekent twee pinksterdagen lang plezier voor kinderen én volwassenen, met onder andere een zweefmolen, kinderworkshops, festival-food en livemuziek in de avonduren.

KENNERS TIPPEN

literatuurwetenschapper

JEROEN VAN NIJNATTEN traiteur

LITERATUUR

Feestjes Wat Jonge en hippe literatuurevenementen in de stad Online Alle genoemde evenementen zijn te vinden op Facebook

De letteren in Utrecht zijn hip. Dat blijkt ook uit de fijne literatuurfeestjes die de stad rijk is. Bij Broei hebben ze elke maand Gesproken Woord. Daar krijg je een goed bord eten en een spoken word-optreden (de volgende editie is 17 mei). In Hofman Café wordt maandelijks Mooie Woorden georganiseerd, waar veelbelovend talent intieme optredens geeft (daar kun je 21 mei weer heen). En in EKKO is er op elke laatste woensdag van de maand Mensen Zeggen Dingen (de volgende is 31 mei). Tijdens deze avond is het podium van jonge schrijvers en spoken wordartiesten.

ETEN

Persepolis Waar in Utrecht kun je nog aparte en delicate groenten kopen? Persepolis! Jarenlang ging je naar de GoeyKoot, of maakte je een ritje naar de groothandel. Maar steeds vaker zie je bij Persepolis kratjes vol tuinbonen, peterseliewortel, artisjok violet (de kleintjes) en – mijn hemel! – morieljes, vers uit Turkije. Wat een heerlijk zwammetje. Er wordt naar de behoeftes van de klant geluisterd en dat levert een ander assortiment op dan de grootgrutters’ heilige driehoek: aubergine, courgette en paprika. De prijs-kwaliteitverhouding is helemaal goed. Nieuw is de olie- en azijntapperij, lekker is de combinatie van granaatappelbalsamico met de crèmebalsamico dadel-vijg. Binnenkort krijgt Persepolis een saladebar. Ben benieuwd.

Wat Groente- en delicatessenzaak Persepolis Waar Twijnstraat 63 Openingstijden Dagelijks van 08.00 tot 19.45 uur

DANAE BOS

MARCEL GIELING

kunsthandelaar

film- en muziekdeskundige

EXPO FILM

Portretten van Garcia Márquez Dit keer wil ik u attent maken op het wat minder bekende Instituto Cervantes. Zij tonen met regelmaat tentoonstellingen met het vizier op de cultuur van Spaanstalige landen. Men toont er de rest van deze maand negen gefotografeerde portretten van de Colombiaanse schrijver ‘Gabo’ Márquez. Negen foto’s, gemaakt door de fotograaf Nereo López (1920-2015). Geen expositie waar je een dag voor uit hoeft te trekken, maar zeker interessant voor de liefhebbers van literatuur. De foto’s tonen Márquez in zijn dagelijks leven, als hij aan het werk is en bij de uitreiking van de Nobelprijs die hij in 1982 ontving.

Hunt for the Wilderpeople Wat Portretten van Gabriel Garcia Márquez Waar Instituto Cervantes Domplein 3 Wanneer Tot en met 30 mei, openingstijden op website Online utrecht.cervantes.es

Wat Hunt for the wilderpeople Waar Louis Hartlooper Complex Tolsteegbrug 1 Wanneer Vanaf 4 mei 2017 Online hartlooper.nl

Een eenvoudige en ontwapenende film: Hunt for the Wilderpeople. De hoofdpersoon is Ricky Baker, een jongetje van dertien met een Tupac-vest aan. Het is een goeiige maar recalcitrante jongen met een geweldig gevoel voor komische timing. Aan het begin van de film wordt hij door jeugdzorg afgeleverd bij een huis aan de rand van de Nieuw-Zeelandse bush. Daar treft hij de chagrijnige Hec, gespeeld door Sam Neill.

Samen belanden ze in een achtervolging die steeds absurder wordt. Ondanks alle komische elementen is de band die de man en het jongetje opbouwen realistisch. Filmmaker Taika Waititi heeft een heerlijke komedie neergezet.

UIT MET DUIC

Uittips

Tussen je oren Romy de Weert

13 Merel Blom

De Nederlandse Filmnacht

SPRING Performing Arts Festival

Vr 26 mei – ’t Hoogt

Do 18 t/m za 27 mei – diverse locaties

De Nederlandse film is springlevend. Dat wordt in elf steden gevierd tijdens de Nederlandse Filmnacht. Je ziet er de voorpremière van de nieuwe arthousefilm Broers.

Lukas en Alexander zijn elkaars tegenpolen, toch volgt Lukas zijn oudere broer overal. Tijdens een roadtrip naar het zuiden leert Lukas dat hij op zijn eigen benen moet staan. Na afloop van de film geniet je van livemuziek, beeldende kunst en meer moois in de foyer.

Laat je raken door gedurfde choreografen en theatermakers van over de hele wereld. Tijdens de vijfde editie van SPRING zijn er voorstellingen in de theaters van de stad en op onverwachte plekken als winkelcentrum Kanaleneiland en op de Stadhuisbrug.

De Marokkaanse choreograaf Bouchra Ouizguen maakte samen met 25 Utrechtse vrouwen de voorstelling Corbeaux, waarin zij als een grote zwerm kraaien neerstrijken. In het festivalhart in de Stadsschouwburg vind je food, installaties en dj’s.

hoogt.nl

springutrecht.nl

Soenda Festival

De Kraaien

Za 20 mei – Ruigenhoek

Vr 19 mei - De Helling

Voor je broodnodige portie techno en house zit je goed bij Soenda. Tussen het groen van Fort Ruigenhoek vindt de negende editie van het festival plaats. Onder meer Âme, Dave Clarke en Kölsch nemen plaats achter de draaitafels.

En ook De Sluwe Vos en Pablo Disco Bar Soundsystem komen spelen. Als de hekken sluiten, dans je tot in de vroege uurtjes door bij de officiële afterparty Soenda By Night in TivoliVredenburg.

De Hagenezen van de rapformatie De Kraaien braken in 2012 door met hun single Ik vind je lekker. Nu zijn de mannen op Rok & Rol Safari tour en komen ze De Helling op stelten zetten. Was hun vorige album Goud nog radiovriendelijk, gaat het er in hun nieuwe nummers ruig aan toe. Deze show belooft dan ook spectaculair te worden. Het Haagse collectief Bang Bang! verzorgt de afterparty.

soenda.net

dehelling.nl

Marlot van den Berg

WIE BEN JE? Andrea Renia (22), studeert Communicatie WAT LUISTER JE? Fienna van Ultravox “Ik heb net de laatste aflevering van de serie 13 Reasons Why gekeken. Op het eind hoorde ik dit nummer van Ultravox.

Het viel me gelijk op hoe goed het was. Ik hou wel van muziek uit die tijd, de jaren tachtig en negentig vooral.

Nostalgie. Er werd échte muziek gemaakt, met instrumenten. De popmuziek van nu is vooral met computers gemaakt en artiesten worden groot dankzij social media. Vroeger werd je groot omdat je echt goed was.”

Gerard Hordijk, buurman en vriend van Piet Mondriaan De Utrechtse kunsthandelaar en DUIC-blogger Marcel Gieling redde in 2006 als bij wonder de nalatenschap van de Nederlandse schilder Gerard Hordijk uit een slooppand in het Amerikaanse plaatsje Armonk, in de staat New York.

Van 21 mei tot en met 24 september is er een overzichtstentoonstelling van de gevonden schilderijen in Museum Flehite in Amersfoort.

WIE BEN JE? Jesse Bickes (26), studeert Sociologie WAT LUISTER JE? Fear van Kendrick Lamar “Ik luister Fear, vandaar dat ik een beetje angstig reageer.

Ik ga vaak helemaal op in de muziek. Naast hiphop luister ik veel soul. Zó mooi. Stevie Wonder is mijn favoriete artiest.

Een genie, naar mijn mening.

Zulke muzikale mensen vind je niet meer. Afgelopen zomer ben ik in Londen naar een concert van hem geweest. Nu lijk ik een diehard fan, maar dat valt mee.

Wel was het een supervette ervaring.”

Het pand waar de collectie schilderijen en brieven gevonden zijn, verkeerde in deplorabele staat. Het was eigendom geweest van de in 2000 overleden zoon van de schilder. Gieling kreeg plots een mail uit de VS van twee advocaten: in het pand dat gesloopt zou worden, lagen voorwerpen die hij wel eens interessant zou kunnen vinden.

Hij reisde meteen af naar Armonk.

Behalve schilderijen, aquarellen en schetsboeken, trof hij het door Gerard Hordijk zorgvuldig bijgehouden persoonlijk archief aan. Dat leverde hem genoeg informatie op om in 2008 een monografie over de schilder te kunnen publiceren: Gerard Hordijk, een kleurrijk schilder.

In het archief vond Gieling ook een tiental brieven van Piet

Mondriaan. De twee schilders waren buren geweest in Parijs en werden goede vrienden. De vriendschap eindigde in 1944 met het overlijden van Mondriaan in New York. Gerard Hordijk woonde tijdens de oorlogsjaren ook in New York. De brieven die Piet Mondriaan aan zijn vriend schreef, zijn ook in Amersfoort te zien.

Nu, ruim tien jaar nadat Gieling de nalatenschap aantrof en nu alle schilderijen zich weer in Nederland bevinden, worden ze in Museum Flehite gepresenteerd.

Bij de opening van de tentoonstelling Gerard Hordijk, buurman en vriend van Piet Mondriaan presenteert de kunsthandelaar een gelijknamig rijk geïllustreerd boek.

Wat

Waar Wanneer Online

Expositie en boek Gerard Hordijk, buurman en vriend van Piet Mondriaan Museum Flehite, Amersfoort 21 mei t/m 24 september museumflehite.nl

14

UIT MET DUIC

Kastelein en eigenaar Niek van Wegen

DE KLASSIEKER – CAFÉ VAN WEGEN Annabel van Heesbeen

Het ‘opkamertje’ achter Café van Wegen

Marlot van den Berg

Een rustpunt in jachtige tijden Verscholen aan de Lange Koestraat ligt Café Van Wegen. Een plek waar de honderd jaar oude biljarttafel in het midden staat, al jaren dezelfde vitrage hangt en het plafond nog beslagen is van rook. Muziek staat er nooit aan: “Wij zijn een echt praatcafé, muziek past niet bij de sfeer”, aldus eigenaar en kastelein Niek van Wegen.

N

iek van Wegen doet de deur open en knoopt snel zijn stropdas om. De stoelen staan perfect gerangschikt met dezelfde afstand tot de tafeltjes. Aan de muur prijkt een oorkonde van Amstel: ‘Hier wordt Amstel bier getapt sinds 1883’. Van Wegen vertelt trots dat ze volgend jaar 135 jaar Amstel bier schenken. “Het langst in Utrecht.” Achterin het café zit het raam van het ‘opkamertje’, zoals Van Wegen het noemt. Vanuit de groene stoel in de huiskamer had ma, Riek van Wegen, goed zicht op het café. Tot drie jaar geleden zat Riek er dagelijks.

Het café begon in 1883 onder leiding van de opa van Niek, in een pand naast het huidige café. In 1890 moest het opschuiven vanwege de verbreding van Korte Viestraat. “Mijn opa had meerdere panden in de straat en toen zijn we op nummer 15 verdergegaan. We kregen tweemaal zoveel ruimte.”

Niek kwam ter wereld in het St. Antonius Ziekenhuis en groeide achter en boven het café op. Hoe hij dat ervoer? “Wij woonden er gewoon. Vriendjes vonden het wel raar, want wanneer ze kwamen spelen moesten ze door het café lopen.” Hij zelf liep dagelijks door het café naar buiten; zo leerde hij praten en met mensen omgaan. Binnen blijven hangen, mocht niet. “Kinderen horen niet in een café, zei mijn vader altijd.” Er waren uitzonderingen, zoals die keren dat hij z’n rapport kreeg van school. Dat mocht hij niet alleen aan zijn vader laten zien, maar aan alle cafégasten. En reken maar dat hij daar meer voor kreeg dan alleen een aai over z’n bol.

Niek vertelt dat zijn opa de paus werd genoemd. Er mocht niet gevloekt worden in het café. “Als straf mocht je dan veertien dagen niet binnenkomen, of moest je een gulden in de pot voor de kankerbestrijding doen.”

Vrouwen die alleen naar het café kwamen, werden als ordinair gezien. Ze kregen een briefje op hun tafel met de tekst: ‘Vrouwen alleen worden niet geschonken.’

Inmiddels krijgen vrouwen uiteraard een goed getapt biertje van Niek, maar wel in een ranker glas dan de mannen mét ‘druppelvanger’. Vloeken wordt nog steeds niet getolereerd.

Ons kent ons Vijf minuten over drie excuseert Niek zich, hij moet het café openen. Buiten staan al twee mannen te wachten voor hun wekelijkse biljartmiddag. Binnen loopt Niek direct naar de meterkast om de biljartkeuen te pakken.

Een van de twee mannen pakt het scorebord en legt hem op tafel. Hij komt sinds 1987 wekelijks in het café.

“Allereerst krijg je hier een bijzonder goed getapt glaasje bier. En het is er gemoedelijk, er is geen herriemuziek.

Een rustpunt in deze jachtige tijden.” In een bruin café heerst de sfeer van ons kent ons, zegt Niek. “Daarom kijk je altijd wie er binnenkomt. Mensen die dat niet gewend zijn, voelen zich bekeken. Maar zo wordt het niet bedoeld.” Iedere maandagavond overlegt het Utrechtse bestuur van Horeca Nederland in het café. Niek tapt dan de biertjes van Sidney Rubens (SOIA, Roost, Brass en Voer), Erik Derksen (Buurten en Buurten in de Fabriek), Martijn Cools (Orloff en Orloff aan de Kade) en Jos de Winter (Nieuwe Dikke Dries). De burgemeester wil ook nog wel eens aanschuiven. “Dan nemen we de stad door, bespreken we hoe het gaat en hoe bepaalde evenementen als Koningsdag zijn verlopen.”

In 2000 liet Niek naast het café zijn huis bouwen.

De bovenwoning van het café staat leeg sinds Riek van Wegen in 2014 overleed. “Daar moet wel een keer wat mee gebeuren, maar we zijn nog niet in de gelegen-

heid geweest dat voor elkaar te krijgen.” Hij heeft zijn handen vol aan het café, waar hij zes dagen per week achter de bar staat. Dat maakt Café van Wegen volgens Niek ook sterk. “Ik ben hier de kastelein. Met alle respect naar mijn collega’s, andere café-eigenaren; zij zijn steeds meer horecaondernemers. Die staan vaak niet meer zelf in hun café.” De kroeg wat meer uit handen geven zou Niek niet kunnen. “Daar ben ik te eigenwijs voor. Maar mijn vrouw helpt wel mee met de bittergarnituur en bakt de appeltaart.”

Zijn vrouw ontmoette hij in Oudaen tijdens de nieuwjaarsavond van 1992/’93. Een plek waar hij nog steeds graag komt. Ook komt hij graag bij Stan&CO en Vis en Meer. “Totaal iets anders, dat vind ik wel leuk.”

Het publiek dat in Café van Wegen komt zijn ‘mensen die de wilde haren een beetje kwijt zijn’. De tijd zal leren hoe lang het café zijn deuren openhoudt. “De jeugd wil meer interactie. Hier komen mensen speciaal voor dit café, dat komt tegenwoordig niet meer veel voor. Mensen die bij PK Bar & Kitchen zitten, zijn zich niet eens bewust van waar ze zijn – met alle respect.”

Hij hoopt dat het beroep van kastelein niet ten onder gaat. “Het is een prachtig beroep. Je doet ontzettend veel mensenkennis op, ik zou niet weten hoe ik als mens was geweest als ik hier niet gewerkt had.”

UIT MET DUIC

15

JETTE & JILDOU DRINKEN KOFFIE - DE ZAGERIJ Jette Pellemans & Jildou Fabriek

Ruige koffie in de voormalige Pastoefabriek Wie in Utrecht nog een mooie oude fabriek heeft staan, lijkt wel gek om er géén horecagelegenheid van te maken. Industrieel is hot, dus is ook de oude Pastoefabriek in Rotsoord getransformeerd tot locatie voor een spiksplinternieuw cafe. Het heet De Zagerij en wij gingen eens kijken of ze ook goede koffie serveren.

D

e stad verandert continu en sommige wijken gaan daarin razendsnel, met als absolute koploper de wijk Rotsoord.

De nieuwe woonblokken schieten er uit de grond, er zijn plannen voor lifestyle-hotels en ook DUIC zal er een nieuw kantoor betrekken. In de oude Pastoefabriek werd al een tijdje driftig gesloopt en gebouwd, en nu, op de drempel van het zomerseizoen, zijn de deuren geopend. Naast De Zagerij – waar je de hele dag terecht kunt, voor ontbijt tot ’s avonds een vijfgangendiner – zit Het Ketelhuis. Ook een restaurant, maar dan een tikje chiquer (vier gangen voor 47 euro).

Wat bij binnenkomst opvalt is de grootte van het pand. Aan ruimte geen gebrek in dit deel van de oude Pastoefabriek. De voormalige zagerij is ingericht als restaurant. Kosten noch moeite lijken te zijn gespaard; designmeubels (van Pastoe!) en de inmiddels welbekende industriële stijl leveren een fraai en kleurrijk plaatje op. De uitgebreide bar is strategisch in het midden geplaatst, zodat

het niet één grote hal lijkt. Er is plek genoeg, maar leeg zal het niet snel voelen. In de winter zien we onszelf wel bij de fijne zithoek met open haard zitten.

Maar nu schijnt het zonnetje en de kans om het terras te beoordelen, laten we niet aan ons voorbij gaan. Aan de lange steiger met rieten stoeltjes moet het in de namiddag prachtig zitten zijn, zo met uitzicht op het water en de voorbijtrekkende bootjes, maar de steiger ligt ’s ochtends nog net in de schaduw. Gelukkig doet het houten bankje met lekkere kussens om de hoek het ook prima.

Een beetje inkomen Ondanks het lage aantal gasten duurt het een half uur voordat we onze eerste bestelling op tafel hebben. Die blijkt ook nog eens een tijdje op de hoek van de bar te hebben klaargestaan, aangezien de ober komt checken of de latte macchiato niet te veel is afgekoeld.

Beetje inkomen nog dus, maar gelukkig

© Hrafnhildur Hólmgeirsdóttir

SACRIFICE-a mini festival

Van donderdag 18 t/m zaterdag 27 mei 2017 vindt de vijfde editie van SPRING plaats. Tien dagen lang laat festival SPRING Utrechters kennis maken met én raken door gedurfde hedendaagse (inter)nationale theatermakers en choreografen.

In het tweede weekend pakt SPRING uit met een kunstspektakel van wereldklasse, SACRIFICE. Dit is een ‘minifestival’ waarbij beeldende kunst, popmuziek, theater en dans uitgangspunten zijn voor een nieuw te vormen religie ten tijde van ontkerkelijking.

Want ‘geloof’ is springlevend. We willen geloven. Geloven in geld en gerechtigheid, in Johan Cruyff en Donald Trump, in Facebook en Google, in algoritmes maar ook in kunst en creativiteit. Het bracht Erna Ómarsdóttir en Valdimar Jóhannsson ertoe om de relatie tussen kunst en religie te verkennen. De uitkomst: beiden hebben rituelen nodig. Voor het vierluik SACRIFICE- a mini festival werkten zij samen met The Icelandic Dance Company en bijzondere beeldend kunstenaars, waaronder Ragnar Kjartansson, Gabríela Fridriksdóttir en Matthew Barney. Zij werden ondersteund door o.a. muzikant en componist Bryce Dessner (The National) en zangeres Sofia Jernberg.

Vr 26 en za 27 mei

SACRIFICE-a mini festival tijdens SPRING STADSSCHOUWBURG UTRECHT [19.00]

springutrecht.nl / ssbu.nl

nier wordt hergebruikt – daar kunnen we alleen maar blij om zijn.

Volg Jette & Jildou drinken koffie ook op Facebook en Instagram! Like en wees als eerste op de hoogte van waar Jette & Jildou deze keer koffie gaan drinken.

De Zagerij Unique Selling Point De enorme ruimte en veelzijdigheid van zithoekjes.

Afknapmomentje Het pand is (logischerwijs) nog een beetje in aanbouw. Een bestelling kan wat later komen en ook op het terras moet je een bouwhek hier en daar voor lief nemen.

KLASSIEKE MUZIEK / DANS

DIVERSEN

MUSEA & EXPOSITIES

Di 16 mei

Wo 24 mei

t/m 5 jun

TIVOLIVREDENBURG [19.30]

SV VECHTZOOM [15.00]

wijzijndox.nl tivolivredenburg.nl

sportstad-utrecht.nl/weuro2017utrecht/

UNIVERSITEITSMUSEUM UTRECHT

Wat krijg je als je breakdance, hiphop, klassiek, urban, modern én video projectie in een blender gooit? HNDL IT! Zo’n veertig jongeren uit verschillende delen van Utrecht dansen onder de vleugels van DOX op Händel’s Israel in Egypt. Het verhaal waar Mozes zijn volk uit Egypte door de woestijn naar de Rode Zee leidt. Met live muziek en zang door het Amsterdams Bach Consort en Collegium Delft.

Nederland host vanaf 16 juli het EK Vrouwenvoetbal, dat met de openingswedstijd in Utrecht van start gaat. In aanloop naar het toernooi vinden er verschillende activiteiten in de wijken, bij sportverenigingen en op scholen plaats. Zoals het Voetbalfestival bij SV Vechtzoom voor meiden, vrouwen, dochters en moeders. Je kunt dan samen voetballen en deelnemen aan een spellencircuit, spelregelworkshop of clinic.

Dit jaar is het ‘Westerdijkjaar’.

Verschillende organisaties staan stil bij de Nederlandse botanicus en schimmeldeskundige Johanna Westerdijk en haar verdiensten voor de wetenschap. Ook vijfentwintig Utrechtse edelsmeden lieten zich inspireren door haar werk en tonen in de Oude Hortus meer dan honderd unieke ringen, colliers, oorhangers, en andere sieraden.

HNDL IT

FESTIVALS

blijkt de temperatuur in orde. De verhouding melk-koffie had iets beter gekund. De cappuccino bevalt daarentegen uitstekend. Goed schuim, goed sterk en een plaatje om te zien. De zwarte koffie is behoorlijk ruig: een sterke en stevige bak. De espresso is prima, maar had wellicht wat fruitiger gemogen – dat is een kwestie van smaak.

Hoewel de lunchkaart verleidelijk lonkt met veelbelovend lekkers, houden we het bij een steekproef van de zoetigheden vandaag.

De uitverkorenen: appel-rabarbercrumble en een heuse red velvet cake. De eerste is heerlijk; de combinatie van fris-zuur en zoet is erg goed gelukt en levert een origineel taartje op. De red velvet cake is al net zo speciaal: deze roze-wit gestreepte taart smaakt naar bosbessen en witte chocolade. Goed vullend, maar ook in balans.

Aan de kaart is dus aandacht besteed en dat is goed nieuws. Maar de echte toevoeging voor de stad is deze unieke plek: Utrechts erfgoed dat op deze stijlvolle ma-

Voetbalfestival

Schatten in de Oude Hortus universiteitsmuseum.nl

Utrecht is een stad vol muziek.

Je kunt onder andere naar deze concerten en optredens:

Do 18 mei

Sjostakovitsj 5 Uitgelegd Het Gelders Orkest & Jules van Hessen TIVOLIVREDENBURG [20.15]

Vr 19 + za 26 mei

Gratis Lunchpauzeconcert TIVOLIVREDENBURG [12.30]

Za 20 + za 27 mei

Zaterdagmiddagmuziek DOMKERK [15.30]

FILM

Vr 26 mei

Nederlandse Filmnacht FILMTHEATER ’T HOOGT [20.00]

hoogt.nl

© Jurre Rompa

Tijdens de Nederlandse Filmnacht maak je kennis met de wereld van Nederlandse arthousefilm. De avond start met de voorpremière van de nieuwe Nederlandse arthousefilm BROERS. Daarna kun je de nacht in met een randprogramma vol moois van Utrechtse bodem. Van live muziek tot beeldende kunst en van verdiepende gesprekken tot dansen op de dansvloer.

Di 23 mei UITACTIE

Win 2 X 2 vrijkaarten voor Muggerwareparty De Mugmetdegoudentand brengt je de ‘Muggerwareparty’. Geen reguliere toneelavond, maar een minifestival. Een kijkje achter de schermen en bonte avond in één.

Het artistieke team presenteert sneakpreviews van voorstellingen die nog in première moeten gaan.

Het belooft een afwisselende avond te worden met actuele en universele onderwerpen als internetterreur, Europa, familierelaties, gamechangers en factfree journalistiek.

De muziek wordt verzorgd door © Inez&Vinoodh/X+L Baby Dee (soms samen met Meral Polat). Jij kan er bij zijn op 6 juni in Stadsschouwburg Utrecht.

10 jaar NPAC FEST De Nederlandse Popacademie is jarig. Met o.a. Diggy Dex en Sharon Doorson.

TIVOLIVREDENBURG [18.30]

Di 23 mei

Theaterconcert Eric Vloeimans & Holland Baroque STADSSCHOUWBURG UTRECHT [20.00]

Vr 26 mei

Fame de musical Jong en oud talent, studerende en professionele makers brengen samen deze dansmusical.

ZIMIHC ZUILEN [20.00]

Za 27 mei

De Stijl - Gerard Bouwhuis Combinatie van een lezing, muziek en geprojecteerde kunstwerken.

Kijk nu op uitagendautrecht.nl/acties

Meer tips?

Neem het magazine UITagenda Utrecht o.a. bij

mee of kijk op

TIVOLIVREDENBURG [20.15]

16 Stad / Leven

NR. 34 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

ONDER DE MENSEN – WISHING WELL WEST

Jesse Holweg

Eenzame Turkse vrouwen zoeken steun bij elkaar in Lombok

Partou BSO

Onder de Mensen is een serie verhalen van DUIC waarin we zoeken naar voorbeelden van hulp, ondersteuning en initiatieven in Utrecht. Bij wie kun je terecht voor een steuntje in de rug om je leven weer op de rit krijgen? Hoe ondersteunen en helpen mensen elkaar om een stapje verder te komen? Wie zijn de enthousiaste initiatiefnemers die opstaan voor hun buurt? Deze keer deel 16: Wishing Well West in Lombok.

In hartje Lombok komt even voor 11.00 uur ’s ochtends een stoet oudere Turkse vrouwen met rollators aangelopen. Ze zijn op weg naar de Kanaalstraat voor de wekelijkse dagbesteding waar ze elkaar ontmoeten, hulp krijgen en samen eten en zingen.

E

en 57-jarige Turkse vrouw met een witte hoofddoek komt vrolijk binnengelopen in het pand op de Kanaalstraat en groet iedereen uitbundig.

Aliye Konus is een van de vrijwilligers bij Wishing Well West, een sociale ontmoetingsplek voor buurtbewoners. Al 23 jaar helpt ze Turkse vrouwen uit de buurt en dat doet ze vol overgave. “Mensen hebben het nodig dat ik aan ze vraag hoe het met ze gaat”, vertelt Konus terwijl ze wrijvend over het been van vrijwilliger Else Huisman (48) voordoet hoe ze de vrouwen benadert. “Hoe is het met u? Wat heeft u deze week gedaan?”, roept ze hard. Huisman kijkt lachend toe en zegt: “Aliye weet al bijna niet meer hoeveel vrouwen ze in de buurt helpt.” Konus draait zich om en zegt: “Maakt niet uit! Ik heb voldoende energie. Mensen vragen wel eens wat ik in mijn drinken stop.”

Ze schatert het uit en roept: “Ik ben de hele dag bezig en ga altijd door.”

Op de nieuwe locatie tegenover het oude ontmoetingscentrum op de Kanaalstraat komen intussen de Turkse vrouwen bij elkaar om een dag samen door te brengen. Vanuit de bewonersorganisatie Wishing Well West wordt de vrouwenvereniging Dayanisma (Turks voor steun) ondersteund. Huisman is de drijvende kracht achter Wishing Well West.

Het is een initiatief van bewoners uit Complex 507 middenin Lombok. Ze combineert de taken van een bewonerscommissie met die van een welzijnswerker. “Ik kwam hier in 1999 wonen en het viel me op dat ouderen erg alleen waren en afhankelijk van hun kinderen. Ik zag zelfs veel kinderen die weer bij hun ouders gingen wonen om mantelzorg te verlenen.”

Kinderen Huisman zag veel problemen in de wijk zoals jongeren die op straat hingen. “Er was niets voor kinderen.

De problemen van de Kanaalstraat zagen wij jaren geleden al. Gelukkig geven we nu al jaren huiswerklessen, taal en talent ontwikkeling , creatieve lessen aan kinderen in onze buurt en er zijn taalcursussen, dagbesteding , zoals het maken van tassen voor volwassenen.”Nadat Huisman met de vrolijke Konus in aanraking kwam, werd ook de vrouwenvereniging Dayanisma onderdeel van de buurtorganisatie. Elke dinsdag komen de vaak alleenstaande oudere Turkse dames bij elkaar om hulp te vragen, gewoon te kletsen, samen te eten en muziek te luisteren. “Ik moet ze bijna weer naar buiten trekken”, zegt Konus. “De vrouwen vinden het zó gezellig. Thuis zitten ze vaak weer alleen tussen vier muren.”

Konus heeft ook mantelzorg verleend aan haar eigen ouders. De vrolijke vrouw wordt ineens stil en dikke tranen rollen over haar wangen. “Ik was op het laatst alleen nog maar bezig om voor mijn ouders te

Vrijwilligers Else Huisman en Aliye Konus op de Kanaalstraat zorgen.” Huisman neemt het over en vertelt: “Men ging er altijd vanuit dat Turkse ouderen een groter netwerk hebben dan Nederlanders, maar dat is allang niet meer zo. Inmiddels is het ook bij hen zo dat kinderen vaak een drukke baan hebben of ver weg wonen. Dan zitten ze alleen thuis.

Als de taal dan ook nog een obstakel is, is het helemaal niet te doen.”

Ouder worden in een buurt met een goed netwerk is volgens Huisman en Konus erg belangrijk. Huisman haalt een anekdote aan van een

ouder echtpaar dat jarenlang in de buurt woonde. Toen de vrouw dement werd, dachten ze het niet vol te houden en dus verhuisden ze.

“Maar ze hebben daar geen netwerk – de man liep hier vorige week en zei dat erg te missen. Zeker met de veranderingen van de laatste jaren in de zorg is een goed buurtnetwerk heel belangrijk.”

Deze serie komt tot stand in samenwerking met de gemeente Utrecht.

Advertenties

Huidproblemen?

Kies voor kwaliteit bij de huidtherapeut

“Een huidtherapeut kan ongelofelijk veel voor mensen betekenen. ‘Dit had ik veel eerder moeten doen’, is een reactie die we bijna elke dag krijgen.”

Eva Bonthuis Muller - Huidtherapeut Triaderm

gra tis

con s

ult

Alexander Numankade 199, Utrecht 030 271 55 11, contact@triaderm.nl www.triaderm.nl

Fort aan de Klop ligt op een kwartiertje fietsafstand vanaf de binnenstad

Hulp voor ondernemers met financiële problemen Risico nemen hoort bij ondernemen, daar is niets mis mee. Maar soms zit er wel erg veel tegen. Heeft u als ondernemer of ex-ondernemer schulden of dreigt u schulden te krijgen? Blijf daar niet mee zitten!

Kom naar de maandelijkse bijeenkomst voor ondernemers met financiële problemen.

Waar en wanneer?

Wanneer: elke laatste maandag van de maand Tijdstip: 15.30 – 17.00 uur Locatie: Buurtteam Kanaleneiland-Zuid

Marco Pololaan 71, Utrecht Website: www.utrecht.nl/ondernemen-financiële-problemen

Er zijn verschillende organisaties aanwezig met wie u in gesprek kunt gaan. Zij kunnen u verder helpen met aflossing van schulden, uw administratie, belastingaangifte, etc. U kunt ook een afspraak maken voor een persoonlijk vervolggesprek.

Deelname is gratis. Aanmelden is niet nodig.

Kom in actie voordat het te laat is!

Nieuw familiefestival op Fort aan de Klop in pinksterweekend Dit jaar viert Fort aan de Klop het tienjarige jubileum met een nieuw familiefestival: Kermis de Klop. Het eiland wordt twee dagen lang omgetoverd tot een kleurrijk festivalterrein met de sfeer van een oude dorpskermis. Kinderen kunnen zich overdag uitstekend vermaken met vele activiteiten, maar ook aan volwassenen in de avonduren is gedacht op eerste en tweede pinksterdag.

Het nieuwe evenement is de opvolger van het succesvolle Kinderkunst Theaterfestival dat zeven jaar lang werd georganiseerd op het fort. Fortbeheerder Joost Batelaan vertelt: “Ook ouders zullen zich uitstekend kunnen vermaken in de Parade-achtige ambiance.

Er is bijvoorbeeld live muziek in de avonduren, waaronder de Mexicaanse Mariachi-band Caramba van Joris Linssen.”

voor vertier met haar karavaan vol spelletjes”, aldus Batelaan. “Daarnaast is er een zweefmolen en een goochelaar.”

“In de historische loods zijn creatieve kinderworkshops. Buiten kunnen kinderen zich uitleven met het bouwen van hutten in het ‘timmerdorp’ en zorgt Circus Snor

Fort aan de Klop Fort aan de Klop behoort tot de oudste verdedigingswerken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

In 2007 werd Fort aan de Klop,

Op beide dagen is het festival van 11.00 tot 22.00 uur toegankelijk voor publiek. Een deel van de kinderactiviteiten die overdag plaatsvinden wordt door Make- A-Wish Nederland georganiseerd. De opbrengst daarvan is voor hen.

na een grootscheepse renovatie, weer opengesteld voor het publiek. Nu viert Fort aan de Klop zijn tienjarige jubileum met het nieuwe festival Kermis de Klop.

Batelaan: “Het is vrijwel midden in de stad, maar als je er bent heb je het gevoel dat je er mijlen uit bent.

Het is een kleine groene oase. Zodra de zon tevoorschijn komt is het ook altijd een volle bak. Wij zijn een beetje de achtertuin van Utrecht.”

De toegang tot Kermis de Klop is gratis. Bezoekers wordt aangeraden om het festival per fiets te bezoeken. Voor meer informatie kan je kijken op www.kermisdeklop.nl.

Stad / Leven 17

MEI 2017 | NR. 34 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

UTRECHTSE AFFICHES

Arjan den Boer

Consultatiebureau voor ‘lichamelijk gebrekkigen’ aan de Nieuwegracht Affiches uit het verleden vertellen meerdere verhalen.

In de eerste plaats over het bedrijf, product of evenement waar reclame voor werd gemaakt. Maar ook over de ontwerper, of het nu een bekende kunstenaar was of een anonieme graficus. Daarnaast laten affiches zien welke stijlen in de mode waren.

Deze keer: een affiche van vermoedelijk Ad van der Steur voor een consultatiebureau.

Affiche consultatie-bureau, 1925 (ReclameArsenaal)

I

n 1897 werd aan de Nieuwegracht 64 het Zander-Instituut geopend, een voorloper van fysiotherapie. Deze instituten – ze waren in meer steden – heetten naar de Zweedse orthopedist Dr. Gustav Zander, die allerlei oefenapparaten ontwikkelde. Vandaar dat de Utrechtse aankondiging sprak van het ‘Medico-Mechanisch ZanderInstituut, Geneeskundige inrichting voor Zweedse Gymnastiek en Massage. Voor behandeling komen in aanmerking Ziekten, Differmiteiten, Afwijkingen in houding en gang.’

Het paste in een bredere trend van ‘heilgymnastiek’ in die jaren.

‘Elke zaterdagmiddag een gratis inloopspreekuur voor gehandicapten’

Het wat elitaire ‘zanderen’ bleef enkele decennia populair. In 1925 behandelde men aan de Nieuwegracht 182 patiënten voor verkrommingen, platvoeten, bewegingsstoornissen en zenuwaandoeningen met Zanderapperatuur, hete lucht en massages.

Ondertussen was de Vereniging tot Kosteloze Heilgymnastische Behandeling van Kinderen van Onvermogenden te Utrecht opgericht, die er gehandicapte kinderen met arme ouders gratis liet behandelen. ‘Gipsbedden en leerkorsetten, waar menige stumper heel dankbaar voor was, werden verstrekt zoveel de kas dit

toeliet’, aldus een krantenbericht.

In samenwerking met deze vereniging en het Rode Kruis begon S.W. Praag, de geneesheer-directeur van het Zander-Instituut, in 1925 een consultatiebureau ‘waar gebrekkigen, niet alleen kinderen, raad en hulp kunnen krijgen.’ Er was elke zaterdagmiddag een gratis inloopspreekuur voor gehandicapten. Het doel was: ‘lichamelijk gebrekkigen zoveel mogelijk te helpen om zich zelfstandig te maken’.

De aankondiging van het consultatiebureau in het Utrechtsch Nieuwsblad begon emotioneel. ‘Lezer, weet ge wat het zeggen wil mismaakt te zijn; wat het zeggen wil als zo-iemand altijd met een meewaardige blik wordt aangezien; door zijn schoolvriendjes als ‘bult’ wordt uitgescholden en later bij het dingen naar een betrekking afgescheept met de woorden: zoo iemand kunnen we niet gebruiken?’ Het consultatiebureau wilde deze mensen helpen. Om er bekendheid aan te geven, werd een affiche uitgebracht: ‘Door middel van een reclameplaat, die aan Ziekenhuizen en wijkgebouwen hier en in de omgeving zal worden toegezonden, zal getracht worden zooveel mogelijk bekendheid aan het bestaan van het bureau te geven.’

Architect als ontwerper?

Het affiche toont ten voeten uit een ongelukkig kijkende man met pet en krukken. Het is een linoleumdruk met krachtige lijnen in de kleuren geel en zwart, vervaardigd bij de grote Utrechtse drukkerij Van Boekhoven. De ontwerper is onbekend, maar onderaan staan de letters ‘AvdS’. Zeker is het niet, maar van de kunstenaars en ontwerpers uit die jaren lijkt alleen architect Ad van der Steur (1893-1953) in aanmerking te komen. Aangezien grafisch ontwerpen destijds nog geen zelfstandig beroep was, werden affiches wel

vaker door architecten gemaakt, die immers goed konden tekenen. Van der Steur aquarelleerde en schetste ook. Hij was in 1918 in Delft afgestudeerd als bouwkundig ingenieur met een ontwerp voor een groot hotel.

De maquette werd tentoongesteld op de Jaarbeurs in Utrecht en dat was aanleiding voor de Nederlandse Spoorwegen om Van der Steur in dienst te nemen. Hij ging in Bilthoven wonen en ontwierp NS-stations voor het noorden des lands. Ondertussen was de architect actief in Utrecht als bestuurslid van de Vereniging tot Bevordering van Nijverheidskunst en lid van de Bouwraad van het Utrechts Kunstverbond.

In 1924 werd Ad van der Steur benoemd tot gemeente-architect van

Rotterdam. Het is mogelijk dat hij in 1925 toch nog een Utrechts affiche maakte – op verzoek van Utrechtse kennissen of NS-drukker Van Boekhoven – want hij woonde nog enkele jaren in Bilthoven. Zeker is het echter niet. Overigens zou Van der Steur in Rotterdam het Museum Boijmans van Beuningen ontwerpen, en vlak voor z’n dood nog het eerste ontwerp maken voor de Utrechtse elektriciteitscentrale Lage Weide.

Het Zander-Instituut aan de Nieuwegracht werd in 1930 opgeheven, direct opgevolgd door een ‘Inrichting voor Heilgymnastiek en Massage’, wellicht met oud-personeelsleden. Het zou nog tot 1964 duren voor de term fysiotherapie voor het eerst opdook in Utrecht.

Zander-Instituut aan de Nieuwegracht, ca. 1900 (Het Utrechts Archief)

18 Stad / Leven

NR. 34 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

BAASJE VAN FIEN - MARJAN SLOB

Yontie Helders

Robert Oosterbroek

Elke dag komen mijn briard Crosby en ik tijdens onze rondjes door het Zocherpark dezelfde mensen tegen met hun hond. Je kent de verhalen over de hond, maar wie zijn toch de ‘baasjes van’? In deze rubriek hun verhaal.

‘Voor dorpsgenoten was ik een freak’ M

arjan Slob werd geboren in Giessenburg, in de Alblasserwaard, waar de sfeer van de Biblebelt hing. ”Dorps, niet onvriendelijk, maar er heerste de mentaliteit ‘doe maar gewoon en val vooral niet op’. Zelf heb ik het leven daar als benauwend ervaren, ik voelde me er alleen, had weinig contact en niemand om me aan te spiegelen; er woonden mensen met weinig fantasie en verbeelding. Ik groeide op in een warm gezin, met ongelovige ouders die me mijn gang lieten gaan. Mijn moeder raakte van mij in verwachting toen ze eenentwintig was, de dorpsdokter schreef geen voorbehoedsmiddelen voor. Ze moest haar baan opgeven.

Kenmerkend voor de sfeer in het dorp was dat mijn moeder mij als baby bij een vriendin bracht om een middagje te kunnen gaan winkelen in Gorinchem. Daar werd mijn moeder in het dorp op aangekeken; dat deed je niet.”

Als kind dacht Marjan veel na over zichzelf. “Ik wilde kennis over mezelf vergaren – toen ontdekte ik dat dit een wetenschap was: psychologie! Het was een vreemde studiekeuze, want als je ging studeren werd je veearts of iets dergelijks – in ieder geval iets praktisch. Ik koos ervoor om in Utrecht te studeren en kwam in een studentenhuis vol Brabanders en Limburgers; het was één en al gezelligheid, hartelijkheid en warmte.”

Ze verhuisde nog een paar keer. En toen ze Rik, haar partner, leerde kennen, zijn ze gaan samenwonen in Lombok. Daar is het stel vijftien jaar gebleven. “Het was toen geen hippe wijk, weinig populair en multiculti met een rauw randje. In de wijkwinkel hielpen we de mensen die geen Nederlands spraken om telefoontjes te plegen naar de gemeente. We

organiseerden de straatfeesten in het begin van de lente om iets leuks te doen voor mensen in de buurt en culturen samen te brengen.”

Filosofie “Tijdens mijn studie psychologie was ik mij steeds meer gaan bezighouden met het bestuderen van mensen, ik probeerde gedragingen te doorgronden en wilde niet zozeer de therapeutische kant op gaan. Toen ik in aanraking kwam met filosofie, voelde dat voor mij als thuiskomen! Een bepaald soort eenzaamheid verdween. Ik ontdekte dat ik geen freak was zoals ik door dorpsgenoten was beschouwd, maar dat er meer mensen waren zoals ik: die belangstelling hebben om zaken te doorgronden en het menselijk handelen te begrijpen.” Na op de Erasmus Universiteit een jaar een postdoctorale opleiding Journalistiek te hebben gevolgd, begon Marjan met twee vriendinnen in Lombok een journalistencollectief. Ze schreven voor Opzij en de Stadskrant, die gefinancierd werd door de gemeente en dus niet onafhankelijk was. “Na zes jaar werd ik gevraagd als hoofdredacteur van De Humanist, een maandblad voor leden van het Humanistisch Verbond, maar ook verkrijgbaar in de losse verkoop.

Tijdschriften hadden het toen al moeilijk, het was een ‘vechtmarkt’. Mijn opdracht was om leden te binden, maar ook om nieuwe lezers te werven – zij konden ook lid worden met een klein budget.”

Op reis “Inmiddels was onze dochter Emma geboren en toen zij drie jaar oud was, besloten we een wereldreis te maken. Ik zegde mijn baan

op en om de vaccinaties voor Emma tot een minimum te beperken, besloten we Afrika en Azië te mijden. Zeer low budget trokken we door Australië, Nieuw Zeeland, Amerika, Mexico en Cuba. Een geweldige reis, al zou ik het niemand met een driejarig kind aanraden: zeven maanden kinderspelletjes, zeer beweeglijk gezelschap en niemand – al was het maar voor een dag – die de zorg van je overneemt. En vijftien jaar later heb je een dochter die zich werkelijk niets van de reis herinnert.” In Nieuw-Zeeland hoorde het gezin dat Pim Fortuyn vermoord was. Na

‘Toen ik in aanraking kwam met filosofie, voelde dat als thuiskomen’ terugkeer in Nederland merkten ze dat de sfeer was omgeslagen. “De samenleving was grimmiger. Als ik dat had geweten, had ik misschien niet durven weg te gaan bij De Humanist.” Maar het gezin was nog niet geland op Schiphol, of Marjan werd gebeld door het Rathenau Instituut, een onafhankelijke denktank die met publieksgeld wordt gefinancierd, om research te doen en te adviseren aan bijvoorbeeld het Ministerie van Binnenlands Zaken omtrent maatschappelijk relevante vraagstukken.

“Sinds 2016 schrijf ik een column in de Volkskrant, waarin ik complexe en moeilijke zaken verbind met mijn persoonlijke ervaringen. Op die manier probeer ik ze zichtbaar

en toegankelijk te maken. Het kan best zijn dat ik onze hond Fien ook eens ga gebruiken om een idee mee te illustreren. Honden zijn helend. Van je hond hoef je je imperfecties niet te verbeteren. Die vindt je goed zoals je bent en accepteert je zo. Fien, onze eerste hond, is een kruising tussen een chihuahua, een keesje en een vlinderhondje.” Ze komt van ver: Bali. De baasjes van een andere hond zagen tijdens hun vakantie op het eiland hoe pup Fien aangereden werd. Ze brachten het dier naar de dierenarts en wilden haar meenemen naar Nederland. Maar de autoriteiten waren bang voor hondsdolheid. “De verscheping van Bali naar Java en uiteindelijk naar Djakarta heeft heel wat voeten in aarde gehad, maar uiteindelijk kregen ze haar in Nederland. Toen bleken twee honden toch niet handig en werd er gezocht naar een adoptiemoeder. Ik werd gescreend en geschikt bevonden. Daarmee ging een langgekoesterde wens in vervulling; als kind stond op elk verlanglijstje voor mijn verjaardag of Sinterklaas een hond – op de eerste plaats stond een hond, op de tweede plaats stond ook een hond.”

Aan het einde van het gesprek vertelt Marjan dat het een bijzonder dag voor haar is; ze is genomineerd voor de Socrates Wisselbeker, de prijs voor het meest toegankelijke en prikkelende publieksboek van het afgelopen jaar. De winnaar wordt in Nijmegen tijdens de Nacht van de Filosofie bekendgemaakt.

Marjans boek Hersenbeest dingt mee naar de prijs. De volgende ochtend WhatsAppt ze: ‘GEWONNEN!’

Stad / Leven 19

MEI 2017 | NR. 34 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Tim de Hullu

De redding van de NOS Utrecht is een decor van mooie, ingrijpende, grappige of ontroerende herinneringen. DUIC gaat met Utrechters terug naar hun memorabele momenten.

N DE HERINNERING VA

RAYMOND VAN DER VLIST

D

e Croeselaan staat vol met dranghekken. Voor het raam boven de zaak van zijn vader is de twintigjarige kapperszoon Raymond in afwachting van wat komen gaat. Paus Johannes Paulus II brengt een bezoek aan Nederland, wat later een heel slecht idee zal worden genoemd. In het land heerst een grote weerzin tegen het Vaticaan, dat er volgens velen achterhaalde denkbeelden over homo’s, vrouwen en anticonceptie op nahoudt. Met als resultaat: slechts een paar duizend mensen die de paus op de luchthaven van Eindhoven onthalen en lege straten bij een bezoek aan Den Bosch.

In Utrecht, waar de paus in de Jaarbeurs een mis voorgaat, is er wél volk op de been, ziet Raymond. De Croeselaan stroomt vol, maar niet met mensen die de paus een warm hart toedragen. Een grote groep demonstranten op weg naar de Jaarbeurs wordt door de Mobiele Eenheid bij de Leidseveertunnel nog teruggedrongen, maar vindt via de Bleekstraat toch een weg naar de Croeselaan, om voor de neus van Raymond, op de hoek van de Heycopstraat, met politieagenten op de vuist te gaan. Mensen hangen in lantaarnpalen, scanderen leuzen als Pope go home en gooien met stenen naar de ME. Niet alleen demonstrerende krakers en punkers zoeken de confrontatie, ook Utrechters die van de gelegenheid gebruik maken om zelfs met honkbalknuppels een potje te matten.

Raymond kijkt nergens van op. Zijn buurtje, op en rond het Brederoplein, is wel vaker het decor van criminaliteit.

Rond jaarwisselingen sneuvelen ruiten van winkels, de Huijgensstraat staat te boek als straat met het hoogste gehalte criminelen van Utrecht en de Tesselschadestraat heeft een eigen jeugdbende. Toch maakt deze happening extra indruk; Utrecht is wereldnieuws. Beneden ziet Raymond een crew van de NOS, die zich een weg probeert te banen door de massa. Geen beginnen aan. Een radeloze geluidsman kijkt naar boven, ziet Raymond staan en constateert direct dat er boven Kapsalon Van der Vlist een balkon is. Raymond vindt het reuze interessant en wenkt de man. Zonder overleg met z’n ouders laat hij een hele NOS-ploeg naar binnen.

Kunstgebit “Wat gebeurt hier?”, roept een geschrokken Ma van der Vlist in haar zondagse badjas. ,,Dit zijn mensen van de NOS, die moeten even op het balkon van je slaapkamer zijn”, zegt Raymond droogjes. Hij kijkt toe hoe de reporter verslag doet, met op de achtergrond de beelden van een zegenende paus in zijn pausmobiel aan de ene kant en een woedende menigte aan de andere kant. Als de opnames erop zitten, dendert de koerier met filmband de trap af om naar Hilversum te gaan, terwijl een opgeluchte reporter ter verfrissing een glas water grijpt dat op een wastafel staat. Het blijkt het glas waar Ma van der Vlist zojuist haar kunstgebit in heeft gedeponeerd. Raymond moet er hard om lachen. Hij vindt het onwijs stoer dat hij het wel even heeft geregeld voor de NOS. Met z’n ouders en zussen ziet hij die avond het resultaat op het journaal.

Voor Raymond is dit de eerste van vele aanrakingen met landelijke media. Op het moment van het pausbezoek is hij net uit militaire dienst en staat hij op het punt om vanwege een personeelsprobleem bij te springen in de kapperszaak. Dat bevalt zo goed dat hij er blijft werken en de zaak naar z’n hand zet. De moderne kapper rolt via klanten de televisie in. Hij krijgt onder meer een roddelitem bij Catherine Keyl en doet in 2001 mee aan de realityserie De TV-kapper van de TROS. Hij voelt zich voor even een enorme ster, maar wordt terug in de zaak met beide benen op de grond gezet.

Van zijn Utrechtse klanten, vrouw Ivonne, zijn personeel en z’n kinderen mag hij normaal blijven doen. Ambities om beroemd te worden heeft hij niet meer. Hij speelt wel met ideeën voor video-items, maar Ivonne is duidelijk: de zaak moet op nummer één staan. Door het deels afsluiten van de Croeselaan is Van der Vlist steeds meer op de – wel groeiende – buurt aangewezen, waar Raymond hard voor moet werken. De wijk is veranderd: veiliger, maar rustiger.

En een paus is er sinds 1985 ook niet meer geweest. Op 5 juli 2015 moet Raymond door alle dranghekken bij de start van de Tour de France weer even denken aan toen. Maar nu gaat het er een stuk rustiger aan toe. Dit keer geen media op zijn balkon.

Raymond van der Vlist keek niet op van de rellen tijdens het pausbezoek. Foto: Robert Oosterbroek.

Raymond krijgt een roddelitem bij Catherine Keyl en doet in 2001 mee aan de realityserie De TV-kapper van de TROS

Tijdens het bezoek van paus Johannes Paulus II gaat een politie in burger vlakbij het huis van Raymond een confrontatie aan met een demonstrant. Foto: Het Utrechts Archief.

20 Nieuws

NR. 34 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

UTRECHT BOUWT Deze bijdrage is mede mogelijk gemaakt door Hurks en Van Wijnen

u Utrecht bouwt: Zijdebalen

Wonen op de drempel van het Stadshart Op een unieke locatie in Utrecht, aan de Vecht en op rand van het historische centrum, ontstaat een nieuwe woonwijk: Zijdebalen.

Zijdebalen bestaat uit bijna 500 woningen, verdeeld over vier woonblokken die allen op een half verdiepte parkeergarage staan, met daarboven groen ingerichte binnentuinen. Met Zijdebalen ondergaat het gebied een hele metamorfose: van bedrijventerrein naar een multifunctioneel binnenstedelijk woongebied. De verscheidenheid van woningtypes (van statige herenhuizen tot aan fraaie lofts en appartementen) en het aanbod van zowel koop-, sociale huur- en vrije sectorhuurwoningen maakt van Zijdebalen een gewilde buurt om in te wonen, voor zowel starters als doorstromers. Het maakt van Zijdebalen een vitale en levendige wijk waar plek is voor iedereen. Met Zijdebalen wordt tevens goed ingespeeld op de ambitie van gemeente Utrecht om te groeien naar een stad met een kwalitatieve leefomgeving van 400.000 inwoners.

Zijdebalen wordt ontwikkeld en gerealiseerd door Hurks en Van Wijnen, met veel aandacht voor de openbare ruimte, een eigen identiteit en historische elementen. Hiermee sluit Zijdebalen naadloos aan op de allure van de oude grachtenpanden in het centrum van Utrecht. In het eerste en tweede woonblok wordt inmiddels fijn gewoond. Het derde woonblok is in de zomer van 2018 gereed en met het vierde woonblok wordt de zomer van dit jaar gestart met de bouw.

1

Woonblok 1

Het eerste woonblok van Zijdebalen bestaat uit 5 luxe herenhuizen (koop) aan de Vecht en 104 vrije sector huurappartementen.

Diversiteit in de fraai vormgegeven gevels geeft een interessant straatbeeld. De toren van 12 verdiepingen op de hoek van de Westerdijk met markante gefelste kap vormt de absolute eyecatcher van Zijdebalen.

2

Woonblok 2

Het tweede woonblok van Zijdebalen bestaat uit 7 herenhuizen, 46 koopappartementen en 52 vrije sector huurappartementen. Een fraaie toegangspoort, die gebaseerd is op de toegangspoort van het oorspronkelijke lusthof Zijdebalen, vormt de toegang tot de binnentuin van dit woonblok. Een nieuw plein aan de westzijde van woonblok 2 vormt het hart van het plangebied. Op die manier ontstaat een perfecte balans tussen stedelijk wonen en een groene, ruim opgezette openbare ruimte, waardoor je blijft ‘ademen’. Op het plein wordt een horeca-paviljoen gerealiseerd (zie punt 8)

4

Woonblok 4

Het vierde en tevens laatste woonblok van Zijdebalen bestaat uit 121 woningen, waarvan 51 luxe koopappartementen, 52 vrije sector huurappartementen en 18 sociale huurappartementen. De herbestemming van de Lubro-bakkerij maakt ook onderdeel uit van dit woonblok (zie punt 7). In deze voormalige luxe broodfabriek komt opnieuw de historie van Zijdebalen terug.

3

Woonblok 3

Het derde woonblok bestaat uit 11 koopherenhuizen, 12 koopappartementen, 73 vrije sector huurappartementen en 23 sociale huurappartementen. De middeleeuwse wachttoren van de Bemuurde Weerd, die vorig jaar tijdens archeologisch onderzoek werd aangetroffen, wordt aan de westzijde van dit woonblok in de bestrating teruggebracht.

Nieuws 21

MEI 2017 | NR. 34 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Foto: Robert Oosterbroek

1 6

9

2

3

5 4 8 5

Statige bomenrijen en een nieuwe stadsgracht

7

De vier bouwblokken van Zijdebalen sluiten aan op de allure van de oude grachtenpanden in het centrum van Utrecht en grijpen terug op het illustere verleden van de locatie. Ooit was hier lusthof Zijdebalen, met zijn beroemde tuinen in Lodewijk de IV-stijl, te vinden. De nieuwe woonwijk wordt dan ook gekenmerkt door statige bomenrijen, een nieuwe stadsgracht in de Zijdenbalenstraat en veel groen: een hoogwaardige openbare ruimte, die zorgt voor ontmoeting en verbinding.

6

Met een knipoog naar het verleden

De geschiedenis herleeft op Zijdebalen op veel manieren. Op verschillende plekken wordt er gerefereerd naar het historische verleden van het gebied. De bijzondere gevelsteen D(e) Fortuyn, met daarop een afbeelding van Fortuna, werd bijvoorbeeld gevonden in de gevel van het inmiddels gesloopte pand Zeedijk 22. Deze gevelsteen krijgt een nieuwe plek in Zijdebalen in woonblok 3 en wordt eind dit jaar teruggeplaatst in de gevel van een nieuw herenhuis, dat opnieuw de naam ‘De Fortuin’ krijgt. De binnentuinen van woonblokken 2 en 4 worden verfraaid met een ambachtelijk vervaardigde toegangspoort van de Utrechtse kunstsmederij Van der Horst.

Het ontwerp van de toegangspoort bij woonblok 2 is geïnspireerd op de oorspronkelijke toegangspoort van lusthof Zijdebalen. De poorten van Zijdebalen vormen een uniek staaltje ambachtelijk vakmanschap, gesmeed zoals dat in de 18e eeuw al gebeurde.

7

Een tweede leven voor voormalige Lubro-bakkerij

De voormalige Lubro-bakkerij langs de Vecht krijgt een nieuwe bestemming. De broodfabriek werd in 1949 gebouwd naar een ontwerp van architect H.F. Meertens. In 2004 sloot de Lubro definitief haar deuren en verloor het pand haar oorspronkelijke functie. De Lubro is een fraai stuk industrieel erfgoed met een markante uitstraling en een mooie herinnering aan het industriële verleden van het gebied. Daarom krijgt het pand een tweede leven en wordt het geïntegreerd in de plannen van het vierde woonblok van Zijdebalen. In de voormalige fabriek komen zes ruime herenhuizen en een mooie horecagelegenheid met aanvullende commerciële functies. Een mix van stoer en industrieel wonen, (creatieve) bedrijvigheid en een mooie horecafunctie voorzien van een heerlijk terras in de Zijdebalenstraat, zal de fabriek tot een aantrekkelijke centrale plek in Zijdebalen maken.

8

Een nieuwe functie voor de tuinderswoning

Net als de Lubro-bakkerij blijft ook de 19-eeuwse tuinderswoning behouden. Dit kleine, witte gebouwtje is een exacte replica van de voormalige tuinderswoning die ten tijde van het landgoed Zijdebalen bestond en is aangemerkt als gemeentelijk monument. De invulling en het toekomstige gebruik zijn nog niet bekend. De verwachting is dat hier in de toekomst een koffiebar, ijssalon of lunchroom te vinden zijn.

9

Horecapaviljoen; heerlijk genieten van een kopje koffie

In het horecapaviljoen op de Jongeneelwerf kun je straks heerlijk genieten van een kopje koffie of een hapje. Het paviljoen wordt modern vormgegeven met hardhout en glas. Op de gevel van het paviljoen komen gevelprints met referenties naar de historie van Zijdebalen.

22 Stad / Leven

NR. 34 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

DE WERKPLEK VAN HORTULANUS GERARD VAN BUITEN

Robert Oosterbroek

Zaaien en beschermen in de Botanische Tuinen

Gerard van Buiten op een van zijn favoriete plekken in de Botanische Tuinen

Hij kent duizenden planten in de Botanische Tuinen bij naam.

Hortulanus Gerard van Buiten werkt sinds 1998 in de tuinen op de Uithof. De geschiedenis van de tuinen gaat maar liefst terug tot 1639. Na het begin als medicinale plantentuin breidde na de oprichting van de VOC en de opkomende internationale handel de eeuwenlange traditie van de Botanische Tuinen in Utrecht steeds verder uit.

“D

it is een van mijn favoriete planten op het moment.”

Aan het woord is Van Buiten, hortulanus bij de Botanische Tuinen in Utrecht. Als hij over de Rotstuin loopt, kan hij over elke plant een verhaal vertellen. “Ik heb steeds andere favorieten en vandaag is het de Epimedium stellulatum uit China.” Van Buiten werkt bijna twintig jaar in de tuinen en begon zijn loopbaan op de Rotstuin. In 2009 werd hij hortulanus. Als hoofdtuinman van de Botanische Tuinen werkt hij samen met elf man om de ruim achtduizend plantensoorten in stand te houden en soorten uit te wisselen met andere tuinen.

De eerste Botanische Tuinen werden in 1639 opgericht op het bolwerk Sonnenborgh. Toen de VOC opgericht werd en we over de hele wereld gingen varen, namen de scheepsartsen overal planten mee vandaan. Sonnenborgh werd te klein en het hele spul verhuisde in 1723 naar de Lange Nieuwstraat. Daar hebben de tuinen lang gezeten, in 1987 zijn de laatste plantencollecties overgebracht naar de Uithof. De Oude Hortus in de binnenstad heeft nu nog een museumfunctie. “Uiteraard is ook niet alles meeverhuisd. Er staat nog een Japanse tempelboom, geplant in 1760 en daarmee een van de eerste bomen van deze soort in Europa. De oudste bomen in de huidige Botanische

Tuinen zijn slechts zo’n 120 jaar oud.”

Hoewel de tuinen op de Uithof eind jaren tachtig voor het publiek opengingen, was men in 1962 al begonnen met bouwen. Van Buiten: “En dat werd allemaal met de hand gedaan. De eerste tuin die aangelegd werd was de Rotstuin.

In de winter gingen de bouwers naar de steengroeve in België om daar gigantische rotsblokken uit te kiezen, die werden op diepladers naar Utrecht vervoerd en hier met grote breekijzers en lieren op hun plek gehesen. De Rotstuin is nu bijna twaalf meter hoog en ik vind het de meest indrukwekkende plek van de Botanische Tuinen.” Naast de Rotstuin bestaan de Botanische Tuinen ook uit de Evolutietuin, de Ontdektuin en de kassen.

Onderzoek De primaire functie van de universitaire tuinen is gericht op onderzoek en onderwijs. Van Buiten vertelt: “Er wordt hier nog steeds constant onderzoek gedaan naar planten. Vooral de opleidingen Biologie en Geowetenschappen zijn hier vaak in de kassen te vinden, waar verschillende proefopstellingen staan.

Ook verspreid door de tuinen zijn allerlei proefjes te vinden.” Wat de afgelopen jaren ook steeds belangrijker is geworden, is de publieksfunctie. “We noemen onszelf met een knipoog ook wel het Central

De scheepsartsen van de VOC namen overal planten mee vandaan

Park van het Science Park. Alle medewerkers van de universiteit en de studenten kunnen hier gratis naar binnen. Mensen komen hier om te lunchen, maar ook om te studeren of te vergaderen; er is overal WiFi. Ook mensen van buiten de Uithof weten ons steeds beter te vinden. We organiseren ook speciale publieksevenementen.” Toen Van Buiten begon met zijn baan hier, kwamen er zo’n 35.000 bezoekers per jaar. Tegenwoordig zijn dat er zo’n 100.000.

De afgelopen jaren waren de Botanische Tuinen het decor van enkele festivals. Van Buiten vertelt dat er bij de eerste editie van deBeschaving wat discussie was of dit wel moest gebeuren. “We wisten niet of het goed zou zijn voor de tuin.

In de winter kan de tuin best wat hebben, maar als iemand dronken door de planten gaat rollen in het voorjaar dan zie je dat de hele zomer.” Het bleek allemaal goed te gaan. “De podia waren wellicht wat te groot voor de setting, maar de tuinen konden het goed hebben.”

Een derde functie van de universitaire tuinen is ‘soortbescherming’. “We hebben een aantal zeldzame soorten waarvan we het zaad winnen. Dat verspreiden we weer in andere tuinen”, legt Van Buiten uit.

Het collectiebeheer is een uitgebreide taak. Elk jaar sterven er honderden soorten in de Botanische Tuinen en komen er zo’n duizend zaden binnen. Het zijn niet allemaal bijzondere exemplaren, maar die zitten er wel tussen. “Zo zijn in de jaren zestig Bromelia’s verzameld rond Rio de Janeiro. De stad is echter zo gegroeid dat die wouden er daar niet meer zijn en die planten er dus niet meer voorkomen. Die hebben wij hier nog wel. We proberen dat zaad in omloop te houden.”

De hortulanus Van Buiten zit steeds minder buiten in de tuin. “Ook ik zit steeds meer achter de computer; het werk verandert door de jaren heen. Ik probeer wel nog elke week buiten in de aarde te zitten. Dan help ik mee met snoeien en kweken, of ik loop rond op de Rotstuin om te kijken of de naamborden wel kloppen.”

Bezoekers mogen niet plukken, maar hij wel. “Ik neem regelmatig wat mee om thuis mee te koken. Heerlijk om te doen.”

Overigens werd er vroeger nog wel eens gestolen uit de Botanische Tuinen. “Zo hadden we een paar cannabisplanten die soms werden meegenomen. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer, liefhebbers van dat plantje kunnen het ook gewoon in de winkel kopen.”

DUIC in Zaken 23

MEI 2017 | NR. 34 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

OP BEZOEK BIJ - DE KAPPERS

Annabel van Heesbeen

Marlot van den Berg

‘Ik knip geen haar, ik knip mensen’ De Kappers aan de Nobelstraat, van Vince (46) en Cor, bestaat 25 jaar. Het jubileumfeest vond plaats in hotel-restaurant Badhu – zelfs de burgemeester kwam langs. In De Kappers wordt veel gelachen. Vince ziet zich er op zijn tachtigste nog steeds werken.

“G

oedemorgen! Wil je thee of een lekkere borrel?”, vraagt Vince met een stalen gezicht. Dan lachend: “Kom binnen.” Hij gaat met zijn handen door het haar van een jongen. Een schaar steekt uit zijn kontzak. De telefoon gaat af. Het is Cor, die verkeerd verbonden is. In de hoek van de zaak wordt gegniffeld. Vince hangt op en pakt z’n schaar. “Waar waren we gebleven?”

Vince staat in zijn kapperszaak aan de Voorstraat. Door de grote ramen heeft hij goed zicht op de straat en de straat op hem. “Er is hier geen ‘achter de schermen’: what you see is what you get.”

Vince ontmoette Cor 28 jaar geleden bij Haar van Boven, toen een bekende kapperszaak aan de Zadelstraat.

Cor opende drie jaar later met een andere compagnon de huidige zaak aan de Voorstraat. Vince: “Ik heb altijd gezegd dat ik erbij zou komen, maar drie kapiteins aan het stuur was me te veel.” Hij deed twee jaar freelancewerk, zo was hij kapper op Schiphol, waar hij Prins Maurits knipte. “Hij is net zoals alle anderen. Ik heb ook Herman Brood en Maarten van Rossem geknipt – dat ze bekend zijn, boeit me niet.” Toen Cors partner De Kappers verliet, kwam Vince erbij. “Hier kan ik mezelf zijn. Ik hoef me niet te gedragen als een artiest, zoals veel kappers doen.

We zijn natuurlijk serieus als het om haar gaat, onze vakbekwaamheid staat bovenaan, maar het moet wel gezel-

lig blijven.” Wanneer hij een leuke dag heeft? “Als mijn oogappel Anne er is”, zegt hij grappend en hij wijst naar een meisje met roze haar achter de kassa. “Nee serieus, ik heb altijd een leuke dag.” Alleen als Ajax verloren heeft niet, dan is hij chagrijnig, vertelt Maartje. Zij werkt al 25 jaar bij De Kappers en kent Vince en Cor maar al te goed.

“Chagrijnigheid is bij Vince maar relatief hoor, hier wordt elk uur gelachen.” Vince: “Maartje houdt ons in toom hier. Is wel nodig.”

‘Vakbekwaamheid staat bovenaan, maar het moet wel gezellig blijven’ ‘Ik volg altijd mijn eigen visie’ Toen Vince acht was, wist hij dat het kappersvak zijn roeping was. Hij keek het af van zijn tante, die een eigen kapsalon had. “Je wordt geboren met een doel in je

leven.” Hij vindt zichzelf meer een trendsetter dan een trendvolger. Hij heeft veel shows ‘gedaan’, onder meer voor L’Oréal in Londen. Voorbereiden deed hij amper, of laat. Zo liep hij op een ochtend door Soho met een camera om de beelden later op de dag op groot scherm af te spelen. Eenmaal op het podium ‘ramde’ hij een cd van Rammstein ‘erin’ en zag hij de modellen voor het eerst. “Door mijn fantasie wist ik in een paar seconden welk kapsel het ging worden.

Op het podium begon ik live met knippen.” Tegenwoordig werkt Vince minder bij shows, maar is hij nog wel een graag geziene gast die zijn mening niet onbesproken laat. “Toen ik laatst bij een show van L’Oréal was, heb kritisch gezegd dat ze niet meer vernieuwend zijn.”

Vince noemt de mensen in de zaak niet klanten, maar vrienden en vriendinnen. “En ik knip geen haar, maar mensen. Het belangrijkste is dat je ze blij naar buiten ziet gaan.” Daarbij is het van groot belang om het type mens direct goed te kunnen inschatten, vertelt hij. “Hoe je overkomt is al een stijl op zich. En je ontwikkelt jezelf natuurlijk ook.

Bij sommige kappers loop je tien jaar met dezelfde haarkleur rond, dat gebeurt hier niet.”

Het team van De Kappers is hecht. Zowel zakelijk als privé ondernemen ze veel met elkaar. “Privé loopt het altijd volledig uit de hand”, aldus Vince.

Relaties zijn er nog niet ontstaan, al probeert hij het wel. Vooral bij klanten. “Maar dat loopt altijd uit op een fiasco”, laat Maartje weten. Vince is 46 (“Had je me niet gegeven, hè?”) en wil doorgaan tot hij erbij neervalt. “Als ik tachtig ben, lijkt het me top om hier twee middagen per week mijn vaste klanten te knippen. Als ze nog leven, natuurlijk.” Hij wil dan ook tijd vrijmaken om ‘het’ boek over zijn leven te schrijven. De titel heeft hij al: ‘Stijl achterover’. Maartje: “Daar heeft Vince het al twintig jaar over, maar hij heeft nog steeds maar dertig pagina’s.” Vince: “Dat is al heel wat!” Nog snel een foto maken en dan is het bezoek voorbij. “Mag ik m’n tong uitsteken?”

Advertorial

Mijn hart weent en ik voel tranen COLUMN STEEF SCHINKEL Sponsor: Schinkel Benelux STEFON BV

Zaterdag 6 mei 20:30 uur Inschrijven 11é Utrechts Cabaret Festival is mogelijk tot en met 15 mei.

Het Utrechts Cabaret Festival: Donderdag 8 juni eerste Halve Finale Vrijdag 9 juni tweede Halve Finale Zaterdag 10 juni Grand Finale De aanvang van alle voorstellingen is 20.30 uur.

Meer informatie over het festival via de website utrechtscabaretfestival.nl, Facebookpagina, Instagram en Twitter.

Reserveren kan via www.schillertheater.nl.

Hou ik van deze wereld en van de geur van haar huid?

Menigmaal kus ik haar en spreek dan in gedachten vaak de volgende zin: “Ik hou van je”. Soms zeg ik het bij een bijzondere gelegenheid tegen haar. Onze liefde is al jaren als een lang voorspel. We hebben beslist nog steeds geen haast. Al vliegt de tijd en af en toe zou ik het wel in een doosje willen opslaan, om deze dan op te sparen. Voor mij is het leven als een deur, die je af en toe opendoet. Als ik die deur dan ook nog eens bewust opendoe, dan komt het leven naar mij toe in al haar prachtige facetten. We zijn nog jong, mooi en samen ook gelukkig. Ik was 23 en vroeg haar op onze trouwdag in de kerk: ”Beloof me dat je me nooit zal verlaten?” Ze sprak: “Ik doe mijn best, dat beloof ik je!” Onze liefde is tot nog toe sterker dan de dood. Zouden we die samen ook kunnen overleven?

Ergens in het interieur van mijn lichaam zitten nog eens twee matten gemonteerd, die mijn beide breuken onderin bij elkaar houden. In mijn rechterbeen zit een wokkel om mij Achillespees die daar de boel aan elkaar moet verbinden. Bijna een jaar werd ik door een jongedame dagelijks behandeld als een bloem, genaamd Lotus. Mede dankzij haar beweegt mijn mechanisme waardoor het zich nog redelijk kan verplaatsen. Als ik in de spiegel kijk dan zie ik dat er kraters zijn ontstaan in mijn gerimpelde voorhoofd.

ik geniet en zie al die grote vogels, de honderden ooievaars met gespreide vleugels, alsof men ons omarmt ik treur niet om de tijd die is vervlogen ben inmiddels versleten, zittend als in een oude jas hier ben ik hunkerend naar het verleden, dol op het nu gisteren was het laat en zat ik in het zachte avondlicht ik hunker naar de rivier Sava, waar het allemaal bij grootvader begon om mij heen hoor ik uilen roepen in het donkere bos nu in de verte de nieuwe maan schijnt denk ik aan mijn geboorteplaats Utrecht parel van het Noorden, als ware het mijn tortelduif denk ik aan jouw jeugdplek hier van de mijne is die hier ver weg hoor de dag erop de roep van gezang, klokken en vogels als in jouw prachtige rozentuin in gedachten tussen een glooiend landschap liepen wij hand in hand ik droom, mijn hart weent en voel tranen, ik hoor hem snikken denk ik ook aan de poort van al die zwevende, dansende vogels daar bij de Utrechtse Dom het is alom het Paradijs van onze moeder aarde oh, wat ben je toch mooi

BEDRIJFSSPORT UTRECHT ATLETIEKDAG SPORTPARK MAARSCHALKERWEERD, UTRECHT 30 JUNI 2017 KEUZE UIT 3 OF 5 KM LOOP EN 4 ATLETIEK CLINICS Werk je bij een organisatie die in Utrecht is gevestigd? Dan kun je op vrijdagmiddag 30 juni samen met je collega’s je atletische vaardigheden testen op de officiële NK Atletiek venue twee weken later. Met een 3 en 5 km loop, clinics verspringen, kogelstoten, speerwerpen en sprint. Kijk voor informatie en inschrijven op bedrijfssportutrecht.nl

BEDRIJFSSPORTUTRECHT.NL