De krant die verder kijkt in de stad
APRIL 2021 | 7E JAARGANG NR. 124 | KIJK VOOR HET LAATSTE UTRECHTSE NIEUWS OP
DUIC.NL
Het verhaal van migrantenzoon Edal Balci P. 6
'Utrecht is de stad waar mijn hart ligt en waar we samen deze pandemie verslaan'
Leeuwin’s Serviezenhuis zit sinds 1926 aan het Oudkerkhof
P.13
Verdwenen horeca: De Dietsche Taveerne
DONEER EEN DUIT AAN DUIC Voor €2,50 donatie of meer informatie: donatie.duic.nl
BEZORGSERVICE
Woon je op maximaal 15 minuten fietsen van Rotsoord, dan is je huis een tentje op onze Camping en bezorgen we bij je thuis. Meer info via www.campingganspoort.nl
TWEEDE DRUK VAN BOEK VERGETEN GEBOUWEN VAN ARJAN DEN BOER NU OVERAL TE KOOP NU OOK ONLINE TE BESTELLEN VIA DUICSHOP.NL
Munten Postzegels Goud & Zilver Sieraden
Bankbiljetten Kunst & Curiosa
GRATIS TAXATIE! Wie weet bezit u een kostbaar stuk!
Scan de QR-code om het boek te bestellen via duicshop.nl
Elke WOENSDAG EN DONDERDAG van 10-16 uur Heritage Auctions Europe, Energieweg 7, IJsselstein (UT) Info 030-6063944 / www.ha-europe.com (geen afspraak nodig!)
P.14
Advertenties
De lekkerste start van je weekend! Bestel nu je kaarten op avrotrosvrijdagconcert.nl
3
APRIL 2021 | NR. 124 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
INHOUD Nieuws 4 DUIC in Beeld
Terrassen weer open
6 Interview Erdal Balci
NIEUWE START
Op de dag na Koningsdag, waar veel kleine en (te) grote feestjes gevierd werden in Utrecht, worden er eindelijk weer coronamaatregelen losgelaten. Natuurlijk, er is discussie over het hele coronabeleid, het is regelmatig lastig te volgen wanneer de regels nou strenger worden of we de teugels juist kunnen laten vieren. Maar het eindigen van de avondklok en de opening van de terrassen en de winkels zijn de eerste stappen naar het oude normaal. Er zijn ook waarschuwingen, want we nemen een risico met deze versoepeling, toch voelt het – zeker ook voor de eerste terrasbezoekers - als een nieuwe start. In deze krant spreken we meer mensen die te maken kregen met een nieuwe start. Zo spreken we onder meer Erdal Balci.
Hij kwam in de jaren 80 als migrantenzoon naar Utrecht. Hij beschrijft in zijn autobiografische roman De gevangenisjaren de beklemming die hij ervaart binnen de Turks-Nederlandse gemeenschap. Uiteindelijk vertrok hij weer naar Turkije om een nieuwe start te maken, ondertussen woont hij juist weer een paar jaar in Utrecht. Ook gingen we in gesprek met Greet Stekelenburg. Zij bracht als dochter van een schipper de Tweede Wereldoorlog door in een Duitse haven. Terug in Nederland moest ook zij een nieuwe start maken. Robert Oosterbroek
Verhaal van een migrantenzoon
7 Greet Stekelenburg
Verhaal over de Tweede Wereldoorlog
9 Vijf vragen over
Nieuwbouwproject Overvecht
DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
11 Utrecht volgens...
GGD Regio Utrecht-directeur Jaap Donker
Stad / Leven 13 Op bezoek bij...
POTTERSTRAAT
Leeuwin’s Serviezenhuis
14 Verdwenen horeca
Arjan den Boer over Dietsche Taveerne
15 Utrechts gemaakt Domtorentjes
+-1870
Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er
2021
op sommige plekken heel anders uit dan vroeger,
15 Puzzel
terwijl andere straten en
Zoek de verschillen
pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien. Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
Colofon REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 90 redactie@duic.nl
Social Media AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Chantal Spaan, Charlie van Dijk en Ilana Noot ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC
ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Laura Peek, laura@duic.nl, 030 - 740 04 44 Amber Smits, amber@duic.nl, 06-86868707 Thomas Hak, thomas@duic.nl, 06-86803222 Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
Website DUIC.nl
Facebook DUICNL
Twitter @duicnl
Instagram duic.nl
Utrecht heeft een eigen ondernemersprogramma! Utrecht bruist van de energie mede dankzij het lef, de creativiteit en de vindingrijkheid van ruim 42.000 ondernemers en nog een veelvoud aan ondernemende Utrechters. Ondernemers Gert-Jan Jansen, Julian de Keijzer en Martijn Rademakers vonden het hoog tijd om al deze ondernemende Utrechters een platform te geven waar ze hun plannen, successen, vragen en worstelingen kunnen delen met de rest van de stad. Elke vrijdag verschijnt er een nieuwe aflevering van DUIC in Zaken, hèt ondernemersprogramma van Utrecht! Alle afleveringen zijn terug te vinden via DUIC.nl/ondernemen met o.a. gesprekken met, Burgemeester Sharon Dijksma, Fairphone, de Clique, uCrowds, Bakker Verhuur, VechtclubXL, Ondernemersfonds Utrecht, Rabobank Utrecht en nog veel meer! GERT-JAN JANSEN PRESENTEERT WEKELIJKS EEN NIEUWE AFLEVERING OP DUIC.NL/ONDERNEMEN
Voel je je aangesproken en wil je ook een keer onze gast zijn? Mail ons! diz@duic.nl
4
NR. 124 | APRIL 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
5
APRIL 2021 | NR. 124 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC IN BEELD
Fotografie: Bas van Setten
Het terras op
W
oensdagavond 14 oktober om 22.00 uur, de laatste gasten vetrokken bij de Utrechtse horeca en de ondernemers sloten de deuren. Hoe lang de kroegen, cafés en restaurants de deuren gesloten moeten houden was niet bekend. Nu weten we dat het maanden heeft geduurd. Op 28 april om 12.00 uur gingen de terrassen in heel Nederland weer open. Een voorzichtige versoepeling waar Utrechters graag gebruik van maakten. Oke, het was niet zo druk als 1 juni vorig
jaar toen de horeca na de eerste lockdown weer open mocht maar de kop is er vanaf. Voor Sven en Pamela was het sowieso een mooie dag want zij stapten in het huwelijksbootje. De bruiloft was al lang van tevoren gepland en ze wisten toen nog niet dat de terrassen weer open zouden zijn. “Het is dus puur toeval dat we na de ceremonie nog even een drankje konden drinken op het terras. Het heeft zo moeten zijn.” a
6
NR. 124 | APRIL 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DE GEVANGENISJAREN
'Ik moest Europa ontvluchten om Europeaan te worden' Vol verwachting kwam Erdal Balci begin jaren tachtig aan in Utrecht. Zijn vader woonde al elf jaar in Nederland en had het hier gemaakt. Althans, dat was wat Erdal als kind altijd had meegekregen. Erdal werd in 1969 geboren in Oost-Turkije in het stadje Ardahan. Zijn vader kwam een paar keer per jaar terug naar Turkije en elke keer vertelde hij over dat verre land. Toen ze een televisie kregen, was de hele familie tijdens het WK in 1978 dan ook voor Oranje. Het gemiste schot op doel van Arie Haan weet Erdal zich nog goed te herinneren. En toen verhuisden ze met het hele gezin naar Utrecht. Erdal hoopte op verlichting en politieke vrijheid, maar kwam terecht in wat hij een gevangenis noemt. Het is het onderwerp van zijn nieuwste boek: De gevangenisjaren. Tekst & fotografie: Robert Oosterbroek
D
e autobiografische roman De gevangenisjaren beschrijft de 18 jaar dat Erdal in de Domstand woonde, en waar geen vrijheid wachtte maar een conservatieve Turkse gemeenschap en cultuurrelativistische Nederlanders. Erdal heeft lang gewacht met het schrijven van dit boek. Eerder publiceerde hij al romans, maar deze publicatie is geen fictie maar zijn verhaal over een wereld die hij ook vergelijkt met de film Shawshank Redemption. Erdal: “Als je zo’n boek schrijft, dan moet dat wel het eerlijke verhaal zijn. Wat ik zou gaan schrijven zou te pijnlijk zijn voor mijn moeder of vader. Daarom heb ik ermee gewacht. Ze zijn nu dement en krijgen er dus niks meer van mee. Maar zonder die eerlijkheid is dit verhaal niet te vertellen.” De gevangenisjaren van Erdal Balci is een eerlijk verhaal en geeft een indringend inkijkje in de zoektocht van een zoon van een Turkse gastarbeider. Gevangen in de eigen gemeenschap, maar waar ook Nederlanders niet lijken mee te helpen om vrij te komen. Het boek leest als een pleidooi voor individuele vrijheid, maar laat ook juist zien hoe die vrijheid beperkt wordt. Europa ‘Wij dachten dat ons in Europa de mooiste vrijheid wachtte. Daar in Nederland zou volop het licht schijnen waarvan we op de scholen in Ardahan een fractie hadden mogen aanschouwen’, staat in het boek geschreven. Erdal vertelt daarover: “Het was niet dat ik naar nieuwe spullen snakte, waarvan ik dacht dat ik die in Nederland zou krijgen. Het was een tijd waarin we in onze stad in Turkije in een ideeënstrijd waren gekomen. Een proces van verlichting, vooruitgang en politieke strijd. Ik lag te dromen van de socialistische revolutie. Ik dacht dat dit in Nederland nog veel meer zou zijn, dat Nederland veel beter voor mijn ontwikkeling zou zijn. Maar het lot besloot anders, een jaar na mijn komst in Utrecht ging ik naar de Koranschool. Dat was ondenkbaar in Ardahan.” Erdal kwam bij zijn ouders en zussen te wonen in Lombok in de J.P Coenstraat. De Turkse gemeenschap zocht elkaar op, en ging voornamelijk met elkaar om. Die gemeenschap in Utrecht was juist veel conservatiever dan het klimaat in Ardahan. Zijn ouders begonnen vijf keer per dag te
bidden en het Arabische schrift te leren. “De Turken uit de gemeenschap in Utrecht kwamen meestal niet uit ons gebied, maar uit plekken in Turkije waar het veel conservatiever was. Ook was het idealisme dat leefde bij een deel van de Turkse intelligentsia – leraren, journalisten en schrijvers – hier helemaal niet aanwezig. Ik was in een gevangenis terechtgekomen waarin de cipier de Turkse gemeenschap was.” Het boek gaat over de strijd en de vlucht die Erdal aanging in Utrecht. Zijn zoektocht naar zijn eigen identiteit, en zijn plek in de gemeenschap. Een zoektocht die hij vaak ook samen met zijn vrienden aanging, maar nog vaker alleen. Hij voetbalde bij DESTO en bezocht de horeca in de stad. De beklemmende regels en levenswijzen van de Turkse en islamitische gemeenschap in die tijd liggen hem niet. Toen hij daaruit probeerde te ontsnappen, merkte hij dat de gevangenismuren heel dik waren, maar ook dat Nederland als het ware hielp met het bewaken van de gevangenis. “Het was bijvoorbeeld de Nederlandse overheid die de Koranschool financierde.” Verder zegt hij: “En Nederlanders waren juist helemaal verliefd op de cultuur die wij brachten uit een derdewereldland. Zij wilden dat juist zien.” Zodoende kon hij niet uit die gevangenis komen. Schrijven Erdal ging in Utrecht journalistiek studeren. Vanwege zijn Turkse afkomst werd hij veel gevraagd om te schrijven over de positieve kanten van de multiculturele samenleving. Hij werd, zoals hijzelf omschrijft in zijn boek, een professionele allochtoon. Uit het boek: ‘De cultuur die ik ooit had willen verlaten sijpelde artikel na artikel terug mijn lichaam in. Ik werd een professionele allochtoon en dacht slim te zijn door een slaatje te slaan uit het systeem waar ik met de dag meer deel van ging uitmaken.’ Erdal zegt daarover: “Zij kregen verhalen, ik kreeg geld, ik kon eindelijk mooie kleren kopen. Het leek dus een win-winsituatie.” Maar dat was het helemaal niet. “Ik eindigde als een wrak. Mijn hoofd zat vol met die allochtonen-verhalen. Ik hield het niet meer vol.” Uiteindelijk merkte Erdal dat hij een drastische beslissing moest nemen. Hij voelde zich nergens thuis. In het boek aangespoord door Floor, die hem een spiegel voorhoudt over wie hij nu eigenlijk is en
wat hij wilt zijn, besluit hij dat het tijd is. Utrecht is op dat moment niet de juiste plek voor hem. Erdal besloot om weer terug te gaan naar Turkije. Hij moest leren te leven, zoals hij had gelezen in het werk van Spinoza. Uit het boek: ‘Dat kon ik alleen door niet meer passief te reageren op de zaken die op me afkwamen. Ik wilde me vrijmaken. Ik pakte zijn boek, las nog een keer het deel waarin hij het kompas voor zelf beschikking aanreikt. Ik las dat je je leven zodanig moet organiseren dat je jezelf in staat stelt om kennis om te zetten in geluk. De vrije wil bestond weliswaar niet, maar het was wel mogelijk om het leven op zo’n manier te organiseren dat je de juiste mensen op je pad vond.’ Het werk van Spinoza is belangrijk voor Erdal. Hij vertelt: “Filosofie is niet alleen iets theoretisch, maar kan je ook op je eigen leven toepassen. Dat heb ik toen gedaan door mijn vlucht naar Turkije, en dat heeft tot mijn bevrijding geleid.” Erdal zegt ook wel: “Ik was de eerste mens die Europa heeft moeten ontvluchten om Europeaan te worden.” Die Europese identiteit is een belangrijke factor in het leven van Erdal, en is ook mede gevormd door Spinoza. Dat was juist waar hij naar opzoek was toen hij als elfjarige jongen naar Utrecht kwam, maar hij kon het niet vinden door de omstandigheden waarin hij zich bevond. Erdal: “De Europese identiteit gaat om het individu die zich niet laat onderdrukken door de groep, maar zich niet zodanig verliest in eigen belang waarmee hij de groep schaadt. De Europeaan weet; als het goed gaat met de gemeenschap, dan gaat het ook goed met hem. Het is een kwetsbaar evenwicht, iets wonderlijks. Dat soort verlichte mensen heb je overal in de wereld, al zijn ze buiten Europa wel in de minderheid.” Terug naar Utrecht
Die verlichte mensen vond hij wel in Turkije, al waren ze daar ook in de minderheid. In Nederland speelde hij saz en zat hij op Turks volksdansen, dat vonden de Nederlanders prachtig. In Turkije moesten zijn vrienden daarom lachen en maakten ze samen meerstemmige muziek. Het helingsproces begon. Er werd gesproken over filosofen en wereldproblematiek. “Niet iedereen is in Turkije zo, maar die kleine kring heb ik daar wel gevonden. De Europeanen van Turkije.” Na 16 jaar in Turkije gewoond te hebben, in Istanbul en Ankara, besloot Erdal toch weer om naar Utrecht terug te keren. Turkije werd steeds minder democratisch, Erdogan kreeg steeds meer macht. “We waren een halve democratie en nu helemaal niet meer.” Voor zijn dochters zou het beter zijn om naar Nederland te verhuizen. Maar is het hier nu in Nederland allemaal beter geworden? Erdal zegt dat Nederland zich ook zorgen moet maken, en die zorgen zijn breder dan een minderheidsgroep die zich niet aanpast. Want volgens hem is de Turkse gemeenschap alleen maar conservatiever geworden. “Nederland moet zich zorgen maken om de eigen democratie en het vrije woord en of dat er nog wel is over een paar generaties. Het totale gebrek aan idealisme en onverschilligheid. Democratieën kunnen ten val komen. De opkomst van autocraten, populisten, extreemrechts en de groei van migrantenpopulaties uit landen waar helemaal geen traditie is van democratie helpen daar niet bij. We moeten weer de weg inslaan van individualisering, vrijheid van meningsuiting, secularisatie en bovenal verlichting.” a
7
APRIL 2021 | NR. 124 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Vrijheid kent veel gezichten Tekst: Veerle Bos / Fotografie: Chantal Spaan
Greet bracht als dochter van een schipper de Tweede Wereldoorlog door in een Duitse haven De 87-jarige Greet Stekelenburg woont al ruim zestig jaar op de woonboot ‘Ridina’ aan het Merwedekanaal. ‘‘Een échte Utrechtse zal ik me nooit voelen’’, vertelt Greet. ‘‘Als ik in de Rijnlaan of hier in de buurt loop, heb ik het gevoel dat ik hier niet hoor. Het gevoel van zwerflust verdwijnt schijnbaar nooit. Dat zit een beetje in de familie.’’ Haar jeugd die voor een groot deel samenviel met de Tweede Wereldoorlog bracht ze deels door in een Duitse haven. De vader van Greet moest daar als schipper werken voor de Duitsers. Het zorgde voor een onstuimige periode.
D
e eerste oorlogsjaren zijn Greet en haar familie nog in Nederland. In 1944 namen de Duitsers de Nederlandse schepen met hun bemanning echter in beslag. Ook het schip van de ouders van Greet en haar broer Henk. Greet: “Bij het vorderen mocht het gezin wel van boord, maar de schipper niet. Die hadden ze nodig om te varen, want dat leerden ze bij de Wehrmacht niet. Bij veel schepen was de schipper niet de eigenaar. Deze mensen proberen dan ook weg te komen, en als ze geluk hadden vonden ze een onderduikplek.’’ In Greet en haar familie was dit niet het geval. ‘’Mijn ouders waren wél eigenaar van het schip en omdat we ook op het schip woonden, hadden we niet veel keus. Ons huis én het bedrijf stonden op het spel. Mijn moeder was doodsbang. Ze vond het gevaarlijk om naar Duitsland te gaan, maar tegelijkertijd lag het gevaar in Nederland ook op de loer.’’ Haar vader en moeder kozen er uiteindelijk voor om met het gezin bij elkaar te blijven. Greet: ‘’Dat is voor ons allemaal goed geweest. We hebben wel angstige dingen meegemaakt, maar gelukkig zijn we er goed vanaf gekomen.’’ Op weg naar Duitsland zorgde aan boord een soldaat ervoor dat alles ging zoals het Duitse leger in gedachten had. Greet en haar familie woonden achter op het schip, in de zogenaamde roef. De soldaat verbleef in het vooronder. Greet: “Gezien de hele situatie had hij het slechter kunnen treffen’’. Greet en haar familie voeren met een vracht kantoormeubilair. Via Emden zijn ze Duitsland binnengekomen ‘’Wat ze daar in een totaal ontwricht en platgebom-
bardeerd land mee moesten was me totaal onduidelijk. Het is bepaald geen eerste levensbehoefte zou je zeggen.’’ Uiteindelijk is de familie op veel verschillende plaatsen in Duitsland geweest, maar de meeste plekken herinnert Greet zich niet meer. Toch zal ze sommige dingen nooit meer vergeten. ‘’We lagen een nacht in Oldenburg en op dat moment werd
ervaren, maar ik was toch een vrij bedachtzaam kind.’’ Toen Greet elf jaar was, kwam de bevrijding. ‘’Dat was een onbeschrijfelijk gevoel, ik was zo vreselijk opgelucht. Er was altijd iets om bang voor te zijn, maar dat hoefde toen niet meer.’’ Terug naar Nederland Na vier maanden mochten ze terug naar
'Hij had er nooit overgepraat, zijn kinderen wisten helemaal niks van de oorlogsbelevingen van hun vader' Bremen gebombardeerd. Er werden veel zoeklichten gebruikt en als die een bommenwerper in het vizier kregen, ging het afweergeschut erop los om hem naar beneden te halen. Als dat dan lukte, stortte hij brandend naar beneden met alle gevolgen van dien.’’ Deze gebeurtenis maakte enorm veel indruk op Greet. ‘’In mijn verbeelding schoten ze overal maar raak op, maar dat is natuurlijk niet zo. Als kind ervaarde ik dat zo. Bij elk vliegtuig wat voorbij vloog was ik angstig, het zou elk moment kunnen schieten. Misschien heeft niet iedereen dat zo
Nederland. Greet: ‘’De terugkomst in Nederland was niet prettig. Natuurlijk was ik blij om weer hier te zijn maar tegelijkertijd was er ook iets veranderd. Ik weet nog goed dat mijn vader tegen mijn moeder zei dat we tweederangs Nederlanders waren geworden, omdat we voor de Duitsers hadden gewerkt. Dat was zo, maar het was natuurlijk wel onder dwang. Mijn ouders hadden destijds geen alternatief. Ze waren beiden geen praters, dus hoe ze die afwijzing beleefden weet ik niet. Het was zoals het was en daar moest je het mee doen, was destijds de strekking. Maar dat gevoel, van die
tweederangsburger is me toch altijd bijgebleven.’’ Doordat de ouders van Greet geen praters waren, was het voor de broer en zus niet vanzelfsprekend om over de oorlog te beginnen. Pas na het overlijden van haar broer Henk ging Greet zijn ervaringen in de oorlog na bij zijn kinderen. Greet: ‘’Hij had er nooit over gepraat, zijn kinderen wisten helemaal niks van de oorlogsbelevingen van hun vader. Ik denk dat het een slecht teken is. Misschien heeft hij er wel meer van geleden dan ik, maar dat zal ik nooit weten.’’ Greet heeft inmiddels haar levensverhaal opgeschreven, zodat haar (klein) kinderen op de hoogte zijn van wat ze allemaal heeft meegemaakt. Het schrijven kwam voort uit een verwerkingsproces. ‘’Mijn zoon is vijf jaar geleden plotseling overleden. Toen we terugkwamen van de begrafenis, ben ik gelijk gaan schrijven. Het was alsof ik kon praten met mijn zoon. Dat heb ik zo’n twee jaar volgehouden. En toen dacht ik: ‘dit is eigenlijk wel mooi’. Ik vond het schrijven heel prettig. Ze zeggen wel ‘je schrijft het van je af’, en dat heb ik echt zo ervaren. Zo kwam ik ook op het idee om mijn levensverhaal op te schrijven. Dit heb ik door kunnen geven aan mijn dochters, schoondochter, schoonzoon en de kleinkinderen. Waar ik in alle opzichten veel steun aan heb en die alles voor me betekenen.’’ a
Advertenties
TWEEDE DRUK VAN BOEK VERGETEN GEBOUWEN VAN ARJAN DEN BOER NU OVERAL TE KOOP Het boek Vergeten Gebouwen in Utrecht 1850-1940 van Arjan den Boer is nu ook via duicshop.nl te koop. Omdat de verkoop zo hard liep is eind juli besloten om een tweede druk te bestellen.
HET BOEK IS BIJ ONDERSTAANDE BOEKHANDELS TE KOOP EN BIJ DIVERSE ONLINE-AANBIEDERS TE BESTELLEN. •
BROESE BOEKHANDELS
•
BOEKHANDEL OSTADE
•
DE UTRECHTSE BOEKENBAR
•
BOEKHANDEL DE KLER HOUTEN
•
DE BILTHOVENSE BOEKHANDEL
•
THE READSHOP IJSSELSTEIN
•
BOEKHANDEL BIJLEVELD
•
BRUNA MAARSSEN
•
VVV UTRECHT
•
ALEPH BOOKS/ BOEKHANDEL
•
GROETEN UIT UTRECHT
•
BRUNA, NACHTEGAALSTRAAT
•
DOMSHOP
•
KANTOORBOEKHANDEL KEES VISCHER DE MEERN
•
BOEKHANDEL JACQUES BAAS
•
BOEKHANDEL VAN RAVENSWAAY
•
BOEKHANDEL STEVEN STERK
€ 34,95
inclusief plattegrond
-ANTIQUARIAAT ALEPH
BESTELLEN NU OOK ONLINE TEOP.NL VIA DUICSH
Scan de QR-code om het boek te bestellen via duicshop.nl
Horeca Utrecht is op zoek naar collega's Op 28 april gaat de horeca voorzichtig weer van het slot. Vanaf dat moment kunnen we allemaal weer genieten van een lekker hapje en een verfrissend drankje op één van de terrassen in onze prachtige stad. Dat betekent dat er een groot aantal horeca zaken weer op zoek is naar leuke nieuwe collega's! Heb jij een hart voor de horeca en kan je niet wachten om weer te beginnen? Wij hebben speciaal voor de echte horeca tijgers een aantal vacatures op een rijtje gezet.
VACATURE ASSISTENT BEDRIJFSLEIDER BROEI Heb jij ruime ervaring als leidinggevende in de horeca, ben jij degene die ons team gaat aansturen en wil jij onze gasten in de watten leggen? ga dan naar broei-utrecht.com/ vacatures en solliciteer!
VACATURE FLOORMANAGERS EN BEDIENINGSMEDEWERKERS OP ZUID
RESTAURANT CAMPING GANSPOORT ZOEKT ZELFSTANDIG WERKENDE KOK
Heb jij zin om deze zomer lekker te knallen op ons zonnige terras? Wij zoeken energieke, enthousiaste en professionele collega’s die ons team komen versterken. Heb je ervaring in de horeca of als floormanager? Mail je cv en korte motivatie naar info@opzuidutrecht.nl
De leukste wijnbar & bistro van Utrecht zoekt medewerkers bediening PT/FT! Ben je gek van wijn en goed eten? En opzoek naar een baan waar je veel kan leren? Bij ZIES werken we in een klein, gepassioneerd team, waarin veel ruimte is voor kennisontwikkeling. Interesse? Mail naar info@zies-utrecht.nl.
VACATURE RESTAURANT BADHUIS Restaurant Badhuis zoekt enthousiaste collega’s. Wil jij werken met een nieuw en jong team in een prachtig restaurant? Wij zoeken een zelfstandig werkend kok en part-time bediening. Mail je motivatie en CV naar pieter@restaurantbadhuis.nl
VACATURE WIJNBAR & BISTRO ZIES De leukste wijnbar & bistro van Utrecht zoekt medewerkers bediening PT/FT! Ben je gek van wijn en goed eten? En opzoek naar een baan waar je veel kan leren? Bij ZIES werken we in een klein, gepassioneerd team, waarin veel ruimte is voor kennisontwikkeling. Interesse? Mail naar info@zies-utrecht.nl.
9
APRIL 2021 | NR. 124 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Vier vragen over project Ivoordreef Een nieuw buurtje als onderdeel van de bestaande wijk Overvecht, dat moet het gebied rondom de Ivoordreef worden. “Een buurt waar je elkaar ontmoet en waar mensen oog hebben voor elkaar”, leggen ontwikkelaars Amvest, BoEx en ERA Contour uit. Onderdeel van de herontwikkeling is de 10-hoog-flat aan de Ivoordreef. Woningbouwcorporatie Bo-Ex besloot al een paar jaar geleden dat de flat gesloopt moest worden, maar binnenkort gaat daadwerkelijk met de sloop begonnen worden. Daarom deze week: vier vragen over project Ivoordreef.
Tekst: Ilana Noot
1
Waarom wordt de flat aan de Ivoordreef gesloopt?
De flat paste volgens Bo-Ex niet meer goed in de huidige tijd en leverde regelmatig overlast op. Toen is eerst gekeken of de flat verduurzaamd kon worden, maar dat project was volgens Bo-Ex te duur. De flat gaat daarom gesloopt worden, zodat er ruimte komt om het nieuwe plan voor de Ivoordreef uit te voeren. Dat ging overigens niet zonder slag of stoot. In 2018 werd er een toekomstvisie voor de Ivoordreef gepresenteerd aan de buurtbewoners, maar dat bleek al snel financieel onhaalbaar. Vervolgens zijn de gemeente Utrecht en de ontwikkelaars twee jaar lang bezig geweest met het maken van een plan dat wel financieel haalbaar was. Dat lukte vorige zomer en dat is het plan dat nu dus ook wordt uitgevoerd. De huurders die in de flat woonden, wonen inmiddels allemaal ergens anders. Sindsdien wonen er leegstandshuurders in de flat. Zij moeten op 14 juni hun huis uit.
2
Wat komt er voor de flat in de plaats?
Woningen zijn en blijven belangrijk in het gebied. Er komen namelijk 160 sociale huurwoningen van Bo-Ex aan de Ivoordreef en twee appartementencomplexen met negen verdiepingen aan de Einsteindreef. Tussen de twee flats van Bo-Ex aan de Einsteindreef komt verder een carrévormig gebouw met vijf verdiepingen. Daarin komen 75 middeldure huurappartementen. Tot slot is er plek voor 70 koopwoningen. Die krijgen drie verdiepingen, een tuin en een plat dak. Het zijn best grootse plan-
nen die de gemeente en de ontwikkelaars hebben. Sommige voorzieningen die nu al in de buurt zijn komen in het nieuwe plannen terug, maar er zijn ook helemaal nieuwe ideeën.
3
En hoe gaat de omgeving eruitzien?
Afgelopen tijd konden omwonenden van de Ivoordreef via een online enquête laten weten wat ze belangrijk vinden voor hun buurt. De ontwikkelaars kregen daar 59 reacties op, die mee worden genomen in de plannen voor de buurt. Een deel van de uitwerking is al bekend. Tussen de bouwblokken komt een groot plein, dat helemaal omringd wordt door huizen. Op het plein komt voor kinderen plek om te spelen. Daarvoor wordt onder meer een waterspeelapparaat geplaatst. Bewoners van de buurt willen er ook graag veel bloemen en lange zitbanken, om met de buren een praatje te kunnen maken. Op het plein mogen geen auto’s komen, net als in de straatjes rondom het plein. Alleen bezoekers parkeren in de rest van de buurt op straat. Het is de bedoeling dat bewoners niet in de straten gaan parkeren Er komt een parkeergebouw van vijf verdiepingen in de wijk. In het gebouw, dat groene gevels krijgt, is plaats voor 150 auto’s en het wordt alleen toegankelijk voor bewoners. Verder blijft er in de buurt plaats voor de Jeruëlkapel van de Evangelische Broeder Gemeente. Nieuw wordt het sportveld in de buurt, op de hoek van de Kasaidreef en de Oranjerivierdreef. De voorkeur gaat uit naar een veld met tribune, maar het is nog niet bekend welke sporten er straks gedaan kunnen worden. “De balspellen en crossfit voeren een nek-
aan-nek race”, laten de ontwikkelaars weten.
4
Wat gaat er de komende tijd gebeuren?
De ontwerpers zijn nu bezig om de resultaten van de enquête te verwerken in de plannen. Verder publiceert de gemeente Utrecht dit voorjaar ook de plannen, zodat bewoners erop kunnen reageren. Vervolgens wordt er een informatiebijeenkomst georganiseerd waar duidelijk wordt wat de ontwerpers van het plein en het sportveld gemaakt hebben. Ook wordt daar besproken welke reacties bewoners bij de gemeente Utrecht hebben ingediend. In de zomer komt er nog een informatieavond, vlak voordat de sloop van de 10-hoog-flat aan de Ivoordreef begint. De sloop duurt tot begin 2022. In de tussentijd gaat de gemeente het definitieve bestemmingsplan bekendmaken, waarop ook weer gereageerd kan worden. Volgend voorjaar begint de verkoop van de eengezinswoningen die in de buurt komen. In de zomer van 2022 gaat dan de bouw van de appartementen van start en een jaar later de bouw van de eengezinswoningen. Eind 2024 moeten zowel de woningen als de appartementen worden opgeleverd. Tegen die tijd krijgen de nieuwe bewoners van de Ivoordreef de sleutel. a
Advertenties
AFHALEN BEZORGEN VERGADEREN
Heb je last van somberheid, paniekaanvallen en kan je moeilijk ontspannen? Je bent niet de enige! Balansportaal is de zoekmachine voor zowel bedrijven als particulieren met alle mogelijke online & offline behandelmethoden die ondersteunen bij deze klachten. Meer informatie; www.balansportaal.nl Of laat je dagelijks inspireren via ons instagramaccount @balansportaal
TERRAS ELKE DAG OPEN! Ganspoort is open voor afhaal en bezorging van maandag tot en met vrijdag tussen 08:00 en 20:00 uur, en in het weekend van 10:00 tot 20:00 uur. De terrassen zijn elke dag open van 12:00 tot 18:00 uur.
Mobach Keramiek is op zoek naar nieuwe mede-
Drankjes, lunch diner en ijsjes met mooi weer lekker op het terras!
werkers die kunnen draaien,
handvormen en glazuren.
Ook het reserveren van een vergaderzaal voor zakelijke bijeenkomsten is
Zwaar werk, wel mooi!
mogelijk. Ook met catering.
Stuur je sollicitatiebrief naar
Voor meer info zie www.campingganspoort.nl
info@mobach-keramiek.nl of Kanaalweg 24, Utrecht
Camping Ganspoort | Helling 87 | Utrecht
Extra vrijwilligers nodig voor Stadshospice Utrecht Bij Stadshospice Utrecht kunnen Utrechters hun laatste levensfase doorbrengen op een manier die bij hen past. De mensen die sterven en hun naasten zijn het uitgangspunt. Vanaf eind 2021/begin 2022 biedt Stadshospice Utrecht plaats aan zes terminaal zieke mensen i.p.v. vier. Daarom zijn we op zoek naar extra vrijwilligers. Er is geen medische of verpleegkundige kennis nodig om dit werk te doen. Voor medische zorg is de huisarts verantwoordelijk en er is dagelijks een verpleegkundige in huis. We vragen 8 uur per week beschikbaarheid waarvan 1 nacht per 4 weken. We zouden graag vast kennis met je maken en je inwerken. We kunnen je dan, zodra de extra kamers beschikbaar komen, direct in gaan zetten. Mocht je je op een andere manier als vrijwilliger aan ons hospice willen verbinden horen we ook heel graag van je. Denk hierbij aan koken, klusjes, pedicure, kapper, schoonmaak of tuin… Ook zijn we vanaf heden op zoek naar een bestuurslid; iemand met een netwerk in Utrecht, ervaring in communicatie/PR en feeling voor zorg. Heb je interesse of wil je meer weten over het vrijwilligerswerk? Kijk dan vast op onze website www.stadshospiceutrecht.nl of neem contact op via info@stadshospiceutrecht.nl of telefoonnummer 030-2916040. Stadshospice Utrecht, Kanaalstraat 200A in Utrecht.
11
APRIL 2021 | NR. 124 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
UTRECHT VOLGENS DIRECTEUR GGD REGIO UTRECHT JAAP DONKER
‘We proberen met z’n allen deze pandemie te verslaan’
Tot ruim een jaar geleden zag het werk van Jaap Donker er heel anders uit: toen was hij nog HR-manager bij de Utrechtse GGD (GGDrU). Nu houdt hij zich non-stop bezig met het bestrijden van het coronavirus en is hij momenteel Directeur Publieke Gezondheid. Hij is onder meer verantwoordelijk voor het coronabedrijf van de GGDrU. In korte tijd groeide dit uit tot een apart bedrijf met duizenden medewerkers. We vroegen Jaap of hij tevreden is met hoe de GGD het tot nu toe doet en wanneer hij voor de eerste keer in Utrecht was.
Hoe heb jij het afgelopen jaar als GGD-directeur beleefd? “Voor mij was de GGD vroeger altijd een goed bewaard geheim. Ik wist niet zo goed wat een GGD precies deed voordat ik er ging werken. Dat was denk ik ook zo voor veel inwoners van regio Utrecht, los van een consultatiebureau of een reisprik halen. Sinds begin vorig jaar heeft ons team, Infectieziektenbestrijding, een grote vlucht genomen door de corona-uitbraak. De eerste weken hebben we de boel aangestuurd in een soort crisisstand, maar al vrij snel kwamen we erachter dat dit groot ging worden. We kozen ervoor om naast onze reguliere GGD een apart coronabedrijf op te richten. Dat bleek een goede stap. Er werken inmiddels ruim 5500 mensen bij ons en elke week leiden we 250 nieuwe mensen op. Het zijn mensen uit de kunsten muziekwereld, evenementensector, horeca, studenten enzovoorts. Niemand had van tevoren het idee: we gaan bij de GGD werken. Nu proberen we met z’n allen deze pandemie te verslaan. Dat geeft enorm veel energie en adrenaline.” Ben je tevreden met hoe de GGD regio Utrecht het tot nu toe doet? “Het is een voorrecht om leiding te mogen geven aan deze organisatie. Ik ben ongelofelijk trots op hoe iedereen dit doet. GGD komt ook wel eens negatief in het nieuws. En dat mag ook, maar ik zit hier elke dag aan de binnenkant. Het is al meer dan een jaar lang zeven dagen per week knallen met z’n allen. Ik denk dat we soms te bescheiden zijn. Iedere paar weken moeten we de organisatie weer een beetje aanpassen. Niks is zo grillig als een pandemie en de strategie van de coronabestrijding in Nederland wisselt snel. Je moet constant wendbaar zijn.
Dat gaat heel goed. Ik heb een fantastische club mensen om me heen: artsen bijvoorbeeld, maar ook managers uit onder meer de evenementensector. Zij zijn gewend om steeds te kijken: wat is er nodig? De ene keer is dat teststraten uit de grond stampen, nu zijn dat vaccinatielocaties.” Het coronabeleid krijgt regelmatig kritiek, dat geldt ook voor de GGD. Hoe ga je daarmee om? “Daar kan ik vrij objectief naar kijken. We doen wat we kunnen en dat doen we goed. Daar krijgen we veel waardering voor. Van de burgemeesters in de regio, maar ook van inwoners. Dan komt er een kind weer een tekening brengen bij een teststraatmedewerker, of iemand een doos chocola. Dat zijn dingen die het nieuws niet halen, maar die zijn fantastisch. Dat doet zoveel met de mensen hier.” Dit is best een stressvolle baan. Hoe ga je daar mee om? “Ik werk met een heel goed team. Je moet kijken waar je zelf goed in bent en waar anderen jou in aanvullen. En je moet proberen om de lol erin te houden met elkaar. Er kunnen dingen tegenvallen, maar dan moet je ook weer opkrabbelen. Verder moet je dingen niet altijd persoonlijk aantrekken: we zijn voor het grotere plaatje bezig. Bij zo’n crisis kan je bij de pakken neerzitten, maar ik dit niet bij de GGD: het haalt juist het beste in je naar boven. Het is ook een inner drive om ervoor te zorgen dat iedereen weer zo snel mogelijk kan deelnemen aan de samenleving, zoals kwetsbare groepen en de jongeren. Ik voel me vooral een gezegend mens dat ik dit mag doen. Een dikke huid hebben, er overal kansen in zien, dan kom je een heel eind.”
Vind je dat de GGD soms ook wel eens terechte kritiek krijgt? “Op dit moment zijn we bezig met het vaccineren. Daarbij zijn wij vooral de uitvoerder. Dus we zijn gebaat bij duidelijkheid. En als er dan onduidelijkheid is, zien wij dat dat veel doet. Bijvoorbeeld als er bepaalde doelgroepen eerder gevaccineerd mogen worden. We hebben hier een klantcontactcentrum dat al die vragen krijgt. Als zoiets niet helder is, zijn wij het eens met de kritiek daarover. Dan dringen we landelijk aan op een strakker plan. Wees duidelijk en helder, dat scheelt ons heel veel vragen. En dat maakt het voor de samenleving makkelijker om te volgen. Dat kan inderdaad beter. Maar kan ik het beïnvloeden? Niet heel erg, behalve dan door dit te roepen en met suggesties te komen. Wij staan in de praktijk en zien en horen wat bepaalde beslissingen voor mensen betekenen. Mensen bellen ons met schrijnende verhalen. We zouden het liefst iedereen willen prikken, maar we moeten ons aan het beleid houden.” Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht? “Ik ben opgegroeid in Amerongen en ging als kind met mijn ouders naar het Spoorwegmuseum. Het geinige is dat ik nu voor het Spoorwegmuseum woon, tussen de Maliesingel en het museum in. Mijn kinderen verslijten ook hun schoenen daar: ze hebben een buurtpas en lopen er in en uit. Ook in de winter met de schaatsbaan is het daar hartstikke leuk.” Wat is je lievelingsplek in Utrecht? “De buurt waar ik woon. Claudia de Breij had daar een mooie quote over: ‘Bij ons in de buurt is het zo mooi. Als het overal gaat
Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten
dooien, blijft de sneeuw hier het liefste liggen’. Dat vind ik ook echt: het is een heel mooi stukje Utrecht. Ook de Oudegracht en langs de werf vind ik een mooie plek. Het stuk tussen de stad en Ledig Erf vind ik het allermooiste om te varen, met onze oude sloep.” Waar beleef je de leukste avond in Utrecht? “Met bekeravonden of Europees voetbal in de Galgenwaard. Als het even kan, ga ik daar graag heen. De laatste wedstrijd was de halve finale voor de beker: Utrecht tegen Ajax. Dat was ook de laatste wedstrijd met heel veel publiek.” Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht? “Een van mijn leuke herinneringen was om tijdens de Sinterklaasintocht mee te mogen varen met de stoet. Dat was voor onze kinderen briljant. Het leek net de intocht van het Nederlands elftal met veertigduizend zwaaiende mensen op de kant. Dat zijn mooie en warme momenten, ook al regent het vaak en is het hartstikke koud.” Wie is jouw favoriete Utrechter? “Mijn vrouw. Ik werk sinds februari vorig jaar zeven, en vaak lange, dagen per week. Zij werkt thuis, is er vaak met en voor de kinderen en regelt alles. Zonder haar zou ik dit niet kunnen doen.” Utrecht is… “De stad en de regio waar mijn hart ligt en waar we samen deze pandemie verslaan.” a
Advertenties
Toe aan ontspanning? Kom tot rust bij Chiang mai Spa
Boek je behandeling of massage via:
CHIANGMAI-SPA.NL/BOOK-NOW/
Nachtegaalstraat 74 3581 AM Utrecht
Mobiel 06 421 235 71
Minder inkomen door corona? Welkom aan Tafel voor unieke delicatessen Welkom Aan Tafel. Een plek waar je de lekkerste delicatessen, olijfolies, wijnen en bieren proee en koopt uit onder andere Sicilië, Umbrië, Duitsland, en Portugal. Nicolai en Nicole hadden hele andere plannen met Welkom Aan Tafel. Geïnspireerd door delicatessenwinkel Von und Zu Tisch in Berlijn, zagen zij een grote tafel vol gezelligheid en lekkernijen voor zich, waar iedereen welkom is om aan te schuiven, te vertellen, te proeven, te lachen. La minute kon dát plan niet doorgaan. Dus werd het plan B, een webshop, welkomaantafel.nl, die nu Last is uitgebreid met een loodswinkel waar iedereen op afspraak welkom is voor exclusieve private shopping. EIGEN IMPORT Het uitgebreide assorrment van Welkom aan Tafel wordt allemaal zelf geïmporteerd. Van ‘echte’ Italiaanse koffie uit Palermo, prachrge wijnen en speciaal bieren tot olijfolie en Siciliaanse balsamico azijn. ,,Alles heee een eigen verhaal”, vertelt Nicolai. ,,Onze leveranciers zijn kleine producenten. We kennen ze stuk voor stuk, we weten hoe ze het maken, hebben alles zelf geproefd en kunnen je daar dus veel over vertellen”. VERHALEN Zo vertelt Nicole je graag over de pasta van het oergraan Timilia, die luchrger en beter verteerbaar is, en veel minder gluten bevat. Of over de handgemaakte keramieken Moorse hoofden, ofwel ‘Teste di Moro’. Vraag er Nicole of Nicolai naar bij een bezoek. PICKNICK En waar vertel je beter verhalen dan aan tafel. Of op een kleedje in de zon. Welkom aan Tafel heee vanwege het voorjaar leuke picknick tassen samengesteld, inclusief kleed, om met elkaar (op afstand) te genieten, te lachen en verhalen te vertellen. Volg Welkom Aan Tafel op Instagram of Facebook voor de laatste nieuwtjes.
!
Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten
Kijk of u TONK kunt krijgen: een bijdrage aan uw huur of hypotheek.
Utrecht.nl/ tonk
13
APRIL 2021 | NR. 124 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
OP BEZOEK BIJ LEEUWIN’S SERVIEZENHUIS
‘Niet alles wat in de winkel staat, moet elke dag verkocht worden’ Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten
Op het Oudkerkhof opende in 1926 Leeuwin’s Serviezenhuis. Een zaak waar je alles op het gebied van servies kunt vinden, maar bijvoorbeeld ook bestek, glaswerk, tafelkleden en pannen. Het is een bedrijf dat altijd in handen is geweest van dezelfde familie, ook al doet de naam anders vermoeden. De familie Van Praagh is eigenaar van de winkel. Nu zijn dat officieel nog zijn ouders, maar het zal niet lang meer duren voordat Amos de zaak van hen overneemt. DUIC bracht een bezoekje aan dit familiebedrijf. Gelukkig zonder iets om te stoten.
D
e winkel is altijd al in de familie geweest. “De tante van mijn grootvader begon in 1926 deze winkel op Oudkerkhof 36”, zegt Amos. “Dat is waar nu de Nieuwe Dikke Dries zit. Die tante had een vrij lastige achternaam en was familie van mensen die Leeuwin heetten. Die hadden een meubelwinkel op de Mariastraat. Het leek ze toen handig om die naam ook ergens anders terug te laten komen in de stad.” Voordat de winkel op de huidige locatie terechtkwam, waren er nog twee andere locaties in de binnenstad: de Lange Jansstraat en Nobelstraat. In de jaren 60 kwamen ze terecht op dit adres. In de jaren 90 kochten ze het naastgelegen pand erbij. Ook door het verdwijnen van de sportschool in het pand kon de winkel doorgroeien. “Het begon op het Oudkerkhof en daar zitten we nu nog steeds. De winkel heeft ook altijd in deze branche gezeten. We weten dat veel collega’s ooit begonnen als kachelwinkel of smederij. Dat hebben wij nooit gedaan. Onze naam is ook altijd hetzelfde geweest: we hebben altijd in de luxe gedekte tafel onze handel gedreven.” In die handel voelt de familie zich ook het meest thuis. “Het is niet alleen werk, maar het is ook een passie voor ons om met deze producten te werken. We worden daar gewoon blij van. Dat zorgt er in ieder geval voor dat je het goed vol kan houden en de motivatie kan vinden om ermee door te gaan.” Vooral het maakproces vindt Amos interessant. “Als ik kan zien hoe het
gemaakt wordt, vind ik dat boeiend. Wij werken met hele oude bedrijven die ons beleveren. Een bedrijf als Villeroy & Boch is meer dan 250 jaar oud, dat geldt ook voor Wedgwood, Rosenthal is 140 jaar oud. Het is leuk om te zien welke dingen zij maken die al jaren hetzelfde zijn, maar ook wat zij aan innovatie doen. Zowel in design als materialen.” Geen hiërarchie Amos noemt zichzelf voor het gemak even de bedrijfsleider, maar het is over een tijdje wel de bedoeling dat hij de zaak overneemt van zijn ouders. “Ik heb zeker die ambitie. Het mag ook wel eens een keer.” Zijn ouders vinden het leuk om nog betrokken te zijn, maar zullen er geen moeite mee hebben om de winkel los te laten. Maar het is en blijft natuurlijk wel een familiebedrijf. “De overlegstructuur is nogal open. Dat heeft vooren nadelen: je kan zeggen wat je wil, zonder enorme consequenties. Aan het einde van de dag ben je nog steeds familie en is het gauw over.” Net zoals Amos is zijn broer Ruben ook bijna elke dag bij de zaak betrokken. Van hiërarchie tussen hen is geen sprake. Over het antwoord op de vraag waarom hij trots is op de winkel, hoeft hij niet lang na te denken. “Ik ben gepassioneerd over het product dat we verkopen. Ik vind het heel interessant om er alles vanaf te weten en om daarover te vertellen. Ons bedrijf heeft veel historie, net zoals onze leveranciers en fabrikanten. Daar werken we ook al
jaren mee samen. Tachtig procent daarvan is al een lange tijd een zakenrelatie van ons.” Verder vind hij eten heel boeiend en belangrijk. “Daar heb je ook iets moois voor nodig. We hebben een bepaald niveau dat we willen nastreven en we proberen onze leveranciers ertoe te bewegen dat ze hun best doen voor wat ze maken. Soms vinden ze het niet zo aardig als wij kritisch zijn, maar het is wel iets dat we van onszelf verwachten. Dat is ook wat klanten van ons verwachten. Daar zien we een bepaalde meerwaarde in, want elk product is voor elke prijs te koop. En wil je laten zien waarom is iets duurder is, dan moet het aan alle kanten kloppen. De hele duurzaamheidsdiscussie is hier bijvoorbeeld al jaren geleden geweest. En ik durf te beweren dat ik dat voor onze producten wel kan uitleggen. Of iemand dat dan ook belangrijk vindt, moet iedereen zelf weten.” ‘Waanzinnig mooi’ Het zal geen verrassing zijn dat Amos thuis meerdere serviezen in de kast heeft staan. “Het loopt erg uiteen. Ik ben blij dat ik voor in de winkel niet altijd hoef te kiezen, maar thuis op tafel moet dat natuurlijk wel. We hebben voldoende in huis staan, maar dat is niet in een stijl te vatten. Dat zou ik ook heel saai vinden. Ik kan iets heel eenvoudigs, strak en wits mooi vinden, maar ook iets dat heel rijk gedecoreerd is met goud. En dan heb ik het er nog niet eens over hoe iets gemaakt wordt.” Een van de merken die ze in de winkel het liefst verkopen is het Duitse Rosenthal. “Zowel de kwaliteit van het product als die van het ontwerp zijn daar heel belangrijk.
Ze werken samen met ontwerpers die huizen of gebouwen ontwerpen, maar ook fluitketels en serviezen. Ze kunnen soms iets maken dat ontzettend mooi is, maar totaal niet commercieel. En toch zwichten wij daarvoor. We zijn ook niet van mening dat alles wat we in de winkel hebben staan elke dag verkocht moet worden. Daar zijn andere winkels voor. Hier zetten we ook dingen neer die hun plaats verdienen om wat het is en hoe het eruitziet, niet om hoe vaak het verkoopt.” Een van de dingen die in de winkel staan, is een kopje van bijna tweehonderd euro. Amos loopt naar een van de vele kasten toe en pakt voorzichtig een donkerblauw kopje beet. “Ik vind het zelf waanzinnig mooi”, zegt hij terwijl hij het van verschillende kanten laat zien. “Het komt uit Frankrijk en is met een platinamotief gedecoreerd. Hier kan in de productie veel bij misgaan. Het is ook een heel fijn oortje, daar kan ook van alles mee misgaan. Het is ook nog eens een fabrikant die nauwelijks met voorraad werkt: alles wat je bestelt, moet nog gemaakt worden.” Hij zet het terug en pakt een gouden kopje dat iets verderop staat, van Rosenthal. “Toen ik dit kocht, werd ik vervloekt. ‘Hoe heb je dat nou weer kunnen inkopen?’ Maar het heeft ook wel iets fouts en is lekker over de top. Toch hebben we er al wel het een en ander van verkocht.” a
14
NR. 124 | APRIL 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
VERDWENEN HORECA IN UTRECHT
De Dietsche Taveerne aan het Oudkerkhof Tekst: Arjan den Boer / Fotografie: Het Utrechts Archief
Bij een 'foute kroeg' denken we aan een café waar opdringerige mannen rondhangen en het interieur en de muziek niet erg stijlvol zijn. Maar in de oorlogsjaren — en eigenlijk al daarvoor — telde Utrecht enkele écht foute gelegenheden, die gefrequenteerd werden door NSB'ers en Duitsers. De Dietsche had van het begin af aan een politieke signatuur, die ook uit de naam bleek.
D
e Dietsche Taveerne opende in maart 1931 aan het Oudkerkhof 31 — dus niet in het naastgelegen pand op nummer 29 dat sommigen nog als De Dietsche kennen (tegenwoordig Loetje). Het eerste pand had in 1920 een houten winkelpui over twee verdiepingen gekregen. De taveerne werd 'Geheel Oud-Hollandsch ingericht' met plavuizen, Delfts blauwe tegeltjes, wandschilderingen, houten balken en een enorme haard. Het 'Dietsch' in de naam verwees niet alleen naar het verleden, maar ook naar een politiek idee: de Groot-Nederlandse gedachte. Op de kap van de schouw waren drie wapens geschilderd met daaronder de aanduidingen Zuid-Afrika, Holland en Vlaanderen. De Dietsche of Groot-Nederlandse gedachte behelsde dat deze drie bij elkaar hoorden en herenigd moesten worden. Eigenaar en waard Cornelis Vriens was fervent aanhanger van die gedachte. Hij was in 1930 samen met een andere ondernemer de Raadskelder begonnen onder het stadhuis (tegenwoordig Humphrey's). Ze kregen al snel ruzie, waarna Vriens verderging aan het Oudkerkhof. De opening werd verricht door de Vlaamse dichter en activist René De Clercq, naar
Nederland gevlucht omdat hij in België ter dood was veroordeeld. Aanwezig waren 'vertegenwoordigers van vrijwel alle unies, bonden en vereenigingen, die zich met de stamverwantschap Nederland-Vlaanderen en Zuid-Afrika onledig houden'. Deze clubs hielden hun bijeenkomsten ook in de Dietsche Taveerne. Zo was er later in 1931 een 'Guldensporenslagherdenking' van de Vlaamsch-Hollandsche Vereeniging, voorgezeten door de uit België afkomstige wetenschapper Marcel Minnaert. NSB'ers Tot de 'doopvaders van de Dietsche' die bij de opening een oorkonde ondertekenden, behoorden hooggeplaatsten als rector magnificus De Savornin Lohman, CBS-directeur Verrijn Stuart en hoogleraar Indologie Gerretson, bekend als de dichter Geerten Gossaert. De meesten van hen waren CHU'ers, maar een deel van de aanhang voelde zich aangetrokken tot het fascisme en de net opgerichte NSB. Cornelis Vriens werd zelf al snel lid en Anton van Vessem, die de waard 'met raad en daad terzijde stond', werd Musserts juridisch adviseur en NSB-senator. De Dietsche was bij het alge-
mene publiek ondertussen vermaard om z'n gezellige sfeer en goedverzorgde diners. 'Mede doordat het daarvoor geëngageerde Inlandsche personeel alles op alles zette om ook de Indische- en Chineesche gerechten zoo goed mogelijk te bereiden, kon het gebeuren, dat vele stadgenooten speciaal bij de heer Vriens Indisch gingen dineeren.' Dat juist deze nationalist de Utrechters exotisch liet eten, volgde uit het idee dat ook het koloniale Nederlands-Indië onlosmakelijk bij Groot-Nederland hoorde. In 1937 kreeg Vriens ook de Raadskelder weer in handen en in 1942 kon hij zijn zaak aan het Oudkerkhof uitbreiden, omdat het naastgelegen gemeentelijk bevolkingsbureau uit 1924 vrijkwam. Vriens had de ruimte op nummer 29 nodig omdat De Dietsche tijdens de bezetting uitgroeide tot 'verzamelplaats van N.S.B.-ers en Duitschers en een centrum van activiteit van den bezetter en zijn
handlangers'. In De Dietsche waren 'floorshows' voor Duitse officiers, terwijl de 'Ratskeller' trefpunt was voor Duitse soldaten en sommige Nederlandse meisjes. Direct na de bevrijding werd Vriens gearresteerd door de Binnenlandse Strijdkrachten, vrijgelaten en begin 1946 weer aangehouden. Hij zat tot november dat jaar vast in kamp Millingen. Vriens werd beschuldigd van financiële steun aan de vijand en geheim NSB-lidmaatschap. Hij kwam in 1947 voor het Tribunaal. Enkele getuigen bevestigden zijn verweer dat hij informatie had doorgespeeld aan het verzet, maar hij werd veroordeeld tot ƒ 50.000 boete en verbeurdverklaring van het nieuwe deel van zijn zaak (Oudkerkhof 29). Cornelis Vriens overleed in 1953 op 54-jarige leeftijd. Bar-dancing De Dietsche Taveerne werd na de oorlog voortgezet onder dezelfde, beladen naam. Al snel hoor-
de nummer 29 er toch weer bij. Er speelden jazzorkesten en Rita Reys en Ann Burton zongen er. Maar in 1959 stopte De Dietsche. Interieurwinkel Bij den Dom betrok Oudkerkhof 31, het buurpand werd tijdelijk studentencafé Pandoer. Die zaak kwam in 1963 in handen van Joseph Kochen, eigenaar van cabaret Limburgia aan de Lange Elisabethstraat. Hij herstelde de naam De Dietsche (zonder Taveerne) en maakte er een bar-dancing van. Niemand op de dansvloer die stilstond bij de dubieuze historie, al bleef het interieur pompeus Oud-Hollands. Als bar-dancing bestond De Dietsche tot 1990, inmiddels gerund door Gerrit Stijlaart. Daarna kwam muziekcafé Mad Mick & Big Mamou in Oudkerkhof 29, gevolgd door eet- en danscafé Chicane, Club Havana en sinds enkele jaren Loetje. In de oorspronkelijke Taveerne op nummer 31 zit tegenwoordig Rob Peetoom. a
15
APRIL 2021 | NR. 124 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC PUZZEL
ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen
Kan je niet alle 7 verschillen vinden? Dan is het wellicht een goed idee om je ogen gratis te laten opmeten bij Optical Art aan de Lijnmarkt 40 te Utrecht. Voor zowel groot als klein mag je bij Optical Art zijn
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN
UTRECHTS GEMAAKT
In deze rubriek staat een creatief, ambachtelijk, innovatief of historisch product uit de stad centraal. In deze editie: de
Zo maakt Evert van Sloten de ‘Domtorentjes’ van Theo Blom
Domtorentjes van Banketbakkerij Theo Blom
Tot aan het eind van de vorige eeuw is Gerard Blom, de zoon van Theo Blom zelf, eigenaar van Banketbakkerij Theo Blom aan de Zadelstraat. Maar in de familie Blom is er niemand meer die Theo en Gerard wil opvolgen. Dan komt Evert van Sloten in beeld. “Drie van mijn ooms hadden een bakkerij. Mijn vader niet. Kennelijk zit er toch bakkersbloed in mij. Ik wilde ook wel een bakkerij.” Zijn wens wordt werkelijkheid. Tekst: Charlie van Dijk
E
vert van Sloten neemt in 1992 de klassieke Banketbakkerij Theo Blom over. “Toen we hier de boel overnamen in de jaren ’70, moesten we de hele winkel verbouwen. Veel andere zaken maakten toen een nieuwe aluminium pui, maar wij niet. We kregen foto’s van vroeger te zien. Toen had de bakkerij een mooie houten pui. Banketbakkerij Theo Blom is een authentiek bedrijf met authentieke producten. Een modern interieur zou daar niet bij passen. Je zou best wel dingen kunnen veranderen, maar niet de pui. Dat vond ik toen en ik denk er nog steeds zo over.” Hetzelfde geldt voor veel van de producten die bij Van Sloten over de toonbank
gaan. “Er verandert weleens wat in ons aanbod, maar de Domtorentjes en boterspritsen blijven.” De Bergmans boterspritsen maakt de banketbakker volgens een recept van Bergman uit 1888 en ook de Domtorentjes bestaan al geruime tijd. “De Domtorentjes worden volgend jaar 100 jaar oud. Theo Blom was toen hij de zaak overnam, zo slim om de Domtorentjes te maken. Die zijn onze specialiteit sinds 1922.” De bonbons bestaan uit een zachte, romige chocoladevulling van verse room met een omhulsel van pure chocolade. “Een perfecte combinatie. Ook mensen die pure chocolade niet zo lekker vinden, vinden de Domtorentjes toch wel lekker.” Wat er
volgens het recept van Theo Blom precies in de bonbons zit, dat wil Evert van Sloten niet prijsgeven. “Dat is het geheim van de bakker.” Wel wil hij vertellen hoe ze gemaakt worden: “Je begint met de buitenkant van pure chocolade, waar het Domtorentje op staat. Dat noem ik de ‘hulsjes’. De gesmolten chocolade gaat in een mal. Dan laten we een speciale machine de belletjes uit de chocolade trillen. Vervolgens laten we het teveel aan chocolade eruit lekken en schrapen we de randjes eraf, zodat ze mooi en glad zijn. De chocolade moet dan goed uitharden. Als de chocolade op de juiste temperatuur komt, dan krimpt ‘ie en komen de hulsjes er zo uit.”
Nadat de hulsjes gemaakt zijn, is het tijd voor de vulling. “De verse room en andere ingrediënten worden samengevoegd in een grote bak. We maken daar heel veel van. De vulling gaat dan in grote spuitzakken. Met één zo’n spuitzak kan je 80 tot 90 bonbons vullen.” Van Sloten maakt per keer een stuk of 1000 Domtorentjes. “In een weekend verkoop ik meestal 1400 of 1500 stuks. Mensen blijven hiervoor komen, want je kan ze niet overal krijgen. Het is een uniek product.” a
Advertenties
DONEER EEN DUIT AAN DUIC Toen de strijd tegen het coronavirus vorig jaar losbarstte had niemand kunnen voorzien dat de crisis zo lang zou duren. Omdat wij in tegenstelling tot andere nieuwsplatforms in Utrecht, geen structurele subsidies ontvangen, hebben we alle steun hard nodig om in deze situatie te overleven. Daarom vragen wij nogmaals jullie hulp. Eerder riepen wij de actie DUIT voor DUIC in het leven. Veel lezers reageerden hartverwarmend op deze actie en doneerden vol enthousiasme. We hebben het eerste coronajaar overleefd en zijn ervan overtuigd dat we ook de rest van het jaar doorkomen. Toch doen we weer een beroep op onze lezers, zodat wij kunnen blijven doen wat we doen. De redactie van DUIC volgt alle ontwikkelingen nauwgezet, in het besef dat in deze hectische tijden een goede nieuwsvoorziening essentieel is, juist ook lokaal. Niet voor niets is ‘informatievoorziening aan de samenleving’ door het kabinet bestempeld als ‘cruciaal’. Elke dag lezen tienduizenden Utrechters over hun stad via het nieuwsplatform van DUIC. Tegelijkertijd hebben Utrechtse ondernemers het moeilijk. De maatregelen om het virus te stoppen treft hen allemaal: van horeca-onderneming tot kapper, en van evenementen-organisator tot kledingwinkel.
Om te kunnen overleven wordt direct op kosten bespaard. Dat merken wij bij DUIC ook, bijvoorbeeld omdat advertenties worden uitgesteld. Toch willen wij jou heel graag blijven informeren. Ook over jouw favoriete restaurant, dat noodgedwongen maaltijden gaat bezorgen, jouw kapper, die andere openingstijden hanteert of de bakker, die het initiatief heeft genomen om Utrechters, die thuis moeten blijven, een hart onder de riem te steken. Wij willen hen de gelegenheid geven om hun boodschap te verkondigen. Als jij ons helpt, helpen wij samen onze Utrechtse ondernemers.
Voor €5,- donatie of meer informatie:
donatie.duic.nl
Doneer nu € 5,00 (of meer) aan DUIC. Dat kan eenvoudig via de QRcode of via het rekeningnummer: NL60 RABO 0316 9922 59 o.v.v. Duit voor DUIC. Jouw bijdrage is eenmalig, maar je kunt ook kiezen voor een maandelijkse ondersteuning, tot wederopzegging.
Het DUIC Team
WORD VRIEND VAN DUIC EN ONTVANG DIRECT HET BOEK ‘DUIC IN 2020’! Lees jij DUIC elke keer weer met veel plezier? En vind ook jij het belangrijk dat DUIC door kan gaan met Utrechtse kwaliteitsjournalistiek? Steun ons! Word Vriend van DUIC. Je ontvangt dan leuke kortingen bij onze partners, ook krijg je toegang tot evenementen (exclusief voor Vrienden van DUIC). En als klap op de vuurpijl krijg je nu ook nog het boek ‘DUIC in 2020’ met een prachtig overzicht van het nieuws in Utrecht in het afgelopen jaar – de eerste van een reeks jaarlijkse edities.
ulp zeker We hebben jullie h ! nu heel hard nodig
Lidmaatschap
€3 0,-
Lid worden van onze vriendenclub kan voor een contributie van €30,- Euro of €50,-*. Daarvoor ontvangen Vrienden het volgende:
Ieder jaar het boek DUIC in …. thuis gestuurd
Uitnodigingen voor DUIC-activiteiten, denk daarbij aan exclusieve voorstellingen, rondleidingen etc.
Steun DUIC met het maken van Utrechtse kwaliteitsjournalistiek en onderzoeksjournalistiek. Met uw bijdrage kunnen we dit blijven doen.
+ Steun DUIC en scan nu de QR-code
v.a .
€
50, 23x per jaar de DUIC Krant per post bezorgd * ontvang je extra bij
een contributie van €50,-
