Waku Waku

DUIC in beeld

Wat mag er wel en niet met deze gigantische reclames in de stad?

De afgelopen weken kreeg DUIC meerdere vragen van lezers over steigerdoekreclames. De gigantische advertenties die aan verschillende gebouwen in de binnenstad hangen zijn dan ook niet te missen. Zomaar een grote reclame ophangen mag overigens niet, er zitten meerdere regels aan vast. Maar dat die regels – die alweer uit 2009 stammen - niet altijd nageleefd worden blijkt ook als DUIC de voorwaarden erbij pakt. Zo had de grote reclame aan de Oudegracht 113 er helemaal niet mogen hangen.

Tekst en fotogra e: Robert Oosterbroek

Om de fout maar gelijk te benoemen; in de beleidsregels voor steigerdoekreclames van de gemeente Utrecht staat dat er geen reclame gemaakt mag worden voor alcohol. Het grote spandoek aan de Oudegracht doet dat duidelijk wel. De gemeente Utrecht erkent dan ook dat er een fout is gemaakt. “Dit is inderdaad alcoholreclame en had niet vergund mogen worden. Dit is helaas over het hoofd gezien.” De fout is erin geslopen omdat de eerste impressie die het bedrijf opstuurde er één was met een reclame voor bananen. Dit hebben ze later aangepast naar een impressie met bier. De gemeente zegt daarover: “Daar is tijdens de beslissing op de aanvraag niet meer bij stilgestaan. We zullen hier voortaan scherper op zijn.”

Het bedrijf dat verantwoordelijk is voor veel van de grote reclames, blowUP media, erkent ook dat het een niet-bewuste fout is. “Zowel bij onszelf als bij de gemeente is er geen lampje gaan branden toen het beeld van de campagne bekend was. Het zou kunnen dat dit komt doordat het primair een reclame voor een fitsbezorger was en niet voor een merk van alcoholhoudende drank. Voor de adverteerder in kwestie zou een andere afbeelding geen enkel probleem geweest zijn. Uiteraard zijn wij in deze dus mede verantwoordelijk.”

Voorwaarden

Zo zijn er nog wel meer voorwaarden waar niet altijd aan voldaan wordt. Een van de regels is dat aan de steiger informatie moet hangen voor het publiek waarmee de aard van de werkzaamheden en de sponsoring moet worden toegelicht. Volgens de vergunningsvoorwaarden moet dit bij de aanvraag duidelijk worden gemaakt. Als DUIC de stukken opvraagt die horen bij de vergunningsaanvragen, komt dit niet terug. Toch schrijft de gemeente bij de vergunningsverlening bij de genoemde voorwaarde: “Hieraan heeft u voldaan.” Ook ter plekke zag DUIC bij verschillende steigerdoekreclames geen informatie over ‘de aard van de werkzaamheden’. Het lijkt er meer op dat dit een papieren formaliteit is voor de vergunning. BlowUP media zegt: “Jaren geleden (tot 2012) werd onderaan iedere campagne de tekst “Deze renovatie wordt mede mogelijk gemaakt door de adverteerder” geplaatst. Wij zijn er door de gemeente nooit op geattendeerd dat de tekst ontbrak en dat deze toegevoegd moest worden. Wij vinden een dergelijke tekst uiteraard geen probleem indien de gemeente hierom vraagt.”

Steigerdoekreclames worden overigens ‘niet toegestaan’ op locaties waar de ‘waardevolle monumentale omgeving voorrang moet krijgen’. Omdat honderden panden in de binnenstad monumentaal zijn, lijkt het dat hier geen plaats is voor dit soort grote advertenties. Maar dat nuanceert de gemeente. En zijn namelijk geen regels opgesteld voor hóé de ‘waardevolle monumentale omgeving voorrang moet krijgen’. In de praktijk worden de steigerdoekreclames voorgelegd aan het Bureau Commissie Welstand en Monumenten en die bekijkt of de reclames passen in de monumentale omgeving. Daarbij wordt gelet op de dominantie van de uiting, en gekeken naar bijvoorbeeld de typografe en het kleurgebruik. Maar zo laat de gemeente weten: “Aangezien steigerdoekreclames tijdelijk zijn en veelal een fnanciële bijdrage leveren voor het onderhoud van het pand wordt er in de regel aan meegewerkt.”

Renovatiesponsoring

In verschillende grote steden wordt anders omgegaan met steigerdoekreclames. In Amsterdam zijn ze helemaal niet toegestaan, daar vindt het gemeentebestuur dat de vele uitingen in het straatbeeld voor verrommeling kunnen zorgen. In Den Haag zien ze de steigerdoekreclames juist als een manier om steigerdoeken een betere uitstraling te geven. BlowUP media geeft nog verder toelichting: “Steigerdoekreclame bestaat in Nederland zo’n twintig jaar. Wij gebruiken ook wel de term renovatiesponsoring omdat dit de essentie goed weergeeft. Indien bij onderhoudswerkzaamheden aan de gevel(s) van een gebouw steigers benodigd zijn, dan bestaat de mogelijkheid het gaasdoek, dat normaal gesproken gebruikt wordt en er vaak rommelig uitziet, te vervangen door een reclamedragend steigerdoek. Hiermee worden periodieke renovaties gestimuleerd, worden pandeigenaren geholpen met de fnanciering van noodzakelijk onderhoud en worden lelijke steigers onttrokken aan het oog. De gemeente ontvangt per geplaatst steigerdoek legeskosten en een vergoeding per vierkante meter reclame.” a

Oud-Utrecht werkt aan de toekomst

De historische vereniging Oud-Utrecht, binnenkort 100 jaar oud, groeit mee met de bijna 900-jarige stad. Inmiddels zijn we met ruim 2.200 leden en gelukkig kunnen we elkaar weer fysiek ontmoeten. Bijvoorbeeld op 9 oktober tijdens de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis rond het thema ’Aan het werk’. Oud-Utrecht heeft de afgelopen tijd hard gewerkt: we publiceerden een lijst met jong erfgoed, gaven boeken en tijdschriften uit en gingen de wijken in. Ook online zitten we niet stil. Nog geen lid? Voor een klein bedrag geniet je mee van onze activiteiten en publicaties en steun je het Utrechtse erfgoed.

Word nu lid en krijg de eerste drie maanden cadeau

Interesse in de geschiedenis van stad en regio Utrecht? Word dan lid van de historische vereniging Oud-Utrecht. We hebben veel te bieden:

- elke twee maanden het rijk geïllustreerde Tijdschrift Oud-Utrecht - regelmatig een digitale Nieuwsbrief over de historische actualiteit - jaarlijks het diepgravende Jaarboek Oud-Utrecht - elk jaar de prestigieuze Van der Monde-lezing - maandelijks het Historisch Café in Bibliotheek Neude - zes keer per jaar een lezing in het Bartholomeus Gasthuis - korting in de webshop van Oud-Utrecht (bijvoorbeeld op onze scheurkalender) - exclusieve excursies, waaronder de Grote Dagexcursie - korting op tentoonstellingen en activiteiten van musea en erfgoedpartners - de mogelijkheid om actief te worden in één van de commissies

Wie zich nu aanmeldt als lid betaalt tot 1 januari 2023 slechts € 37,50 (jongeren tot 26 jaar en U-pashouders € 20,-). Als extra's ontvangt je dan in 2021 nog twee nummers van het Tijdschrift Oud-Utrecht en het Jaarboek 2021. Aanmelden kan op de website.

www.oud-utrecht.nl

Historisch Café

Sinds september is het Historisch Café van Oud-Utrecht weer elke tweede vrijdag van de maand in Bibliotheek Neude. In een informele sfeer zijn er boeiende presentaties over gevarieerde onderwerpen. De eerste editie van dit seizoen ging heel toepasselijk over eerdere pandemieën in Utrecht. Op vrijdag 8 oktober vertelt Rietje de Bruin van het Utrechts Geveltekenfonds over de 18e-eeuwse revolutionair Quint Ondaatje, die binnenkort een gevelsteen krijgt aan het Utrechtse stadhuis.

Op 12 november komt Thera Coppens vertellen over de 16e-eeuwse schilder Anton Mor en in december is het Utrechts Statenjacht aan de beurt. Uiteraard zal er in 2022 aandacht zijn voor 900 jaar stadsrechten. Zoals de naam al aangeeft, is het Historisch Café ook voor ontmoeting. Voor- en achteraf gaat de bar van café Noda onder de theaterzaal van Bibliotheek Neude open. De toegang is gratis, maar tijdig reserveren via de website is noodzakelijk.

Lezingen

Oud-Utrecht organiseert naast de maandelijkse lezingen in het Bartholomeus Gasthuis elk jaar de grote Van der Monde-lezing in de Pieterskerk. De afgelopen editie moest worden verplaatst en kon maar plaats bieden aan 50 personen, waarvoor recent aangemelde leden werden uitgenodigd. Hoogleraar Universiteitsgeschiedenis Leen Dorsman vertelde boeiend over Utrechtse studentenorganisaties in de vroegmoderne tijd. Reuring, geweld en ontgroening vormden de rode draad in zijn verhaal, dat terug te zien is op YouTube. De lezing in 2022 — waarschijnlijk weer met alle 300 zitplaatsen — zal in het teken staan van 900 jaar stad.

De maandelijkse lezingen zijn op woensdagavonden in de Smeezaal van het Bartholomeus Gasthuis. Zo vertelt veterinair hoogleraar Peter Koolmees op 24 november over 200 jaar diergeneeskundig onderwijs, eerst op het Veeartsenijterrein bij de Biltstraat en later op de Uithof. In de decembermaand geeft Anite Haverkamp een lezing over de Napolitaanse Kerststal van Museum Catharijneconvent.

Digitale kanalen

Tijdens de coronacrisis is Oud-Utrecht online extra actief geworden en dat zal zo blijven. De digitale nieuwsbrief is gratis voor leden en niet-leden. De nieuwsbrief geeft niet alleen informatie over onze activiteiten en publicaties, maar ook verwijzingen naar historische verhalen en wandelingen langs erfgoed in de wijken. Die verschijnen namelijk meermaals per maand op de website van Oud-Utrecht en sinds kort ook op DUIC.

Op Instagram, Facebook en Twitter deelt Oud-Utrecht bijna dagelijks historische afbeeldingen of interessante links. Op het YouTube-kanaal staan videoregistraties van lezingen, historisch café's en andere presentaties van de vereniging. En de Podcast Oud-Utrecht biedt interessante gesprekken met Utrechtse historici over de geschiedenis van de stad en hun fascinatie daarvoor. Alle kanalen zijn te vinden via www.oudutrecht.nl.

Scheurkalender en Stegenboek

In 2022 bestaat Utrecht 900 jaar! Daarom brengt Oud-Utrecht een historische scheurkalender uit met elke dag een feit uit de rijke geschiedenis van onze jarige stad. Vanaf het moment dat Utrecht stadsrechten kreeg tot aan nu zijn historische momenten gevat in een korte tekst. De scheurkalender van Oud-Utrecht laat je dagelijks even stilstaan bij de stad waar je woont, werkt of ontspant.

De scheurkalender is verkrijgbaar op oudutrecht.nl/webwinkel. Net als de nieuwe editie van het Stegenboek van Utrecht: Tussen Zwaansteeg en Achterom. Dit boek schetst de ontwikkeling van de stad aan de hand van stegen. Langs nieuwe wegen, hoe smal soms ook, kon Utrecht zich steeds verder uitbreiden. Vroeger gaven stegen toegang tot eenvoudige huizen en vormden ze afvoergoten voor regenwater. Nu zijn de hoven bedoeld als gemeenschappelijke tuinen voor ontmoeting en rust.

Tijdschrift Oud-Utrecht

Het Tijdschrift Oud-Utrecht staat elke twee maanden vol interessante verhalen over de geschiedenis van de stad en regio. Het is rijk geïllustreerd en de onderwerpen varieren van de middeleeuwen tot de late 20e eeuw. Het recente oktobernummer bevat artikelen over het Utrechtse slavernijverleden. Hoe groot was de betrokkenheid van de stad en hoe dacht Belle van Zuylen over slavernij? In december zal het tijdschrift aandacht schenken aan de volksbuurten Knipstraat e.o. en het Houtplein.

Elk jaar stelt de tijdschriftredactie een dubbeldik themanummer samen. In juni 2021 ging dat over De Groene Stad, met verhalen over tuinen, parken en het groen in de wijken. Dit gevarieerde nummer is nog verkrijgbaar via de webwinkel, net als eerder verschenen edities. Het nieuwe tijdschrift valt bij leden automatisch in de bus, maar is ook los verkrijgbaar bij Utrechtse boekhandels en musea.

Jaarboek Oud-Utrecht

In het Jaarboek 2021, dat op 28 november verschijnt, staan achtergrondartikelen over heel diverse onderwerpen. Zoals een biografi sch stuk van Lutgard Mutsaers over variétéartiest Jan van Laar, bekend van de hit ‘Daar bij die molen’. Conservator Froukje van der Meulen schrijft over de verloren schilderingen in de Balzaal van Paushuize. Gemeentelijk archeoloog Erik Graafstal licht een nieuwe kaart van Romeins Utrecht toe, waarin 25 jaar onderzoek is verwerkt. De provincie is vertegenwoordigd met artikelen over het weeshuis van Oudewater en over de vraag of kasteel Oud-Broekhuizen in Leersum wel echt heeft bestaan.

Het volgende Jaarboek zal vanwege het 900-jarige stadsjubileum al in juni 2022 verschijnen en deels gewijd zijn aan het thema ‘De gezonde stad’. Ook is een speciale editie in voorbereiding ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de vereniging OudUtrecht. Alle leden ontvangen het Jaarboek gratis thuis, maar het is ook los verkrijgbaar. 'Aan het Werk!' is het thema van de vierde Nacht van de Utrechtse Geschiedenis, die gehouden wordt op zaterdagavond 9 oktober 2021. Sinds we op twee benen lopen zijn we het grootste deel van ons leven aan het werk. Betaald of onbetaald; vrijwillig, uit noodzaak of onder regelrechte dwang. Met het hoofd of met de handen; met passie of met frisse tegenzin.

Jong erfgoed

Welke Utrechtse gebouwen behoren tot het Post 65-erfgoed: monumenten van na 1965? De Commissie Cultureel Erfgoed van OudUtrecht heeft een uitgebreide inventarisatie gedaan in bijna alle wijken. Jong erfgoed is meer waard als de tijdgeest erin herkenbaar is. Denk daarbij aan bewonersparticipatie, stadsvernieuwing en de groeiende welvaart. Naast woonhuizen en kantoren bevat de selectie een museum, een rechtbank, een kunstzinnig hekwerk, een bijzondere brug en een kinderboerderij. Zonder bescherming kan dit jonge erfgoed zomaar verdwijnen als het overbodig wordt of verbouwen duur is.

Oud-Utrecht heeft inmiddels de gemeente verzocht om het multifunctionele centrum De Musketon in Lunetten op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen. De Musketon (opgeleverd in 1984) is namelijk een unieke tijdscapsule. Het exterieur, interieur en de omgeving zijn nog grotendeels intact. In de huidige verbouwingsplannen dreigen kenmerkende elementen te verdwijnen, zoals de theaterzaal en de zitkuil.

Nacht van de Utrechtse Geschiedenis

Dit jaar kun je er (met CoronaCheck) weer live bij zijn! Beleef bijzondere inkijkjes en fl itslezingen bij Het Utrechts Archief, Bibliotheek Neude, Paleis Lofen, de Domkerk en het Academiegebouw. Ga mee op pad met de stadsgidsen van Gilde Utrecht. Kom meer te weten over brouwerijen, dienstbodes en het atelier van Dick Bruna. Of doe mee aan de nieuwe Oud-Uterechse Pubquiz van Koos Marsman. Reserveer gratis een tijdsblok op www.nachtvandeutrechtsegeschiedenis.nl.