DUIC Krant NR 230 - 30 juni

ERIC THUIS - SUMMER EXPO

Het Utrecht van Yücel

Soworker maakt delen op Social media makkelijk!

Boost je content en benut de kracht van je collega’s als ambassadeurs; 8 x meer bereik, 7 x hogere conversie en aanzienlijk meer sollicitanten.

Test gratis ons platform!

Vechtdijk 135A Utrecht • www.ericthuis.nl

Nieuws

5 DUIC in beeld

Hangende hoveniers bij Wonderwoods

6 Twintig aardgasvrije wijken

Welke buurt is wanneer aan de beurt?

6 Utrecht krijgt een upcyclecentrum

Maar wat is dat eigenlijk?

7 Onrust in Ondiep

Hoe de regenboogvlag nog steeds tot onrust leidt

Cultuur / Uit

8 Utrecht volgens...

Meester-papierschepper Leo Hoegen

9 Uittips

Elke week de leukste tips

Stad / Leven

10 Einde van een Utrechts woonschip

Postuum eerbetoon

11 Verdwenen fabrieken

Batterijenfabriek Herberhold

13 Op bezoek bij

Drogisterij Woortman

14 Puzzel

Zoek de verschillen

15 Straatnamen Ambachtstraat

15 Stad in cijfers

Daken met zonnepanelen

15 In other news

Zidane Iqbal

Colofon

Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

Social Media

Advertentie

HUB Utrecht is het nieuwe mediacentrum van de stad Utrecht met RTVU en DUIC als initiatiefnemers. Wil jij een vergaderruimte of studioruimte huren bij HUB Utrecht?

Dat kan. Boek nu en reserveer via de QR-code.

Locatie: Achter Clarenburg 23-25

Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, WiFi en whiteboard en natuurlijk gratis ko e en thee.

Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Floor Vervoort, Ilana Noot, Lisette Oorschot en Luuk Beckers ddk.nl en redactie

Robert Oosterbroek

Vanaf € 75,-

DUIC IN BEELD

Het is natuurlijk een leuk idee, zo’n verticaal bos langs het 105 meter hoge gebouw Wonderwoods in Utrecht, maar al dat groen moet ook onderhouden worden. Daarvoor wordt de hulp van de hangende hoveniers ingeroepen die vanaf boven langs de gevel via een touw naar beneden glijden en op elke verdieping stoppen om bomen te snoeien en onkruid te wieden. Zo’n twee maanden geleden werd het eerste groen langs de gevel van Won-

Fotogra e: Bas van Setten

derwoods geplant en afgelopen week gingen de hoveniers voor het eerst aan de slag. De bouw van het complex startte in 2020 en als alles volgens planning verloopt wordt het gebouw volgend jaar opgeleverd. In de beginperiode, wanneer het laatste groen net in de grond staat, zal er iets vaker onderhoud plaatsvinden, maar het is de bedoeling dat de hoveniers op langere termijn vier keer per jaar aan de slag gaan langs de gevel.

DE WEG NAAR WIJKEN ZONDER AARDGAS

Gemeente Utrecht onderzoekt hoe twintig buurten van aardgas af kunnen: 'Een spannende stap'

De gemeente Utrecht gaat de komende twee jaar in twintig buurten onderzoeken hoe bewoners en ondernemers van het gas af kunnen. Het onderzoek begint in Kanaleneiland-Zuid en Oog in Al. Na de zomer zijn Dichterswijk, Rivierenwijk, Sterrenwijk, Wilhelminapark en Oudwijk aan de beurt. Hoe ziet de gang naar een aardgasvrij Utrecht er precies uit?

Tekst: Ilana Noot

In Utrecht zijn momenteel nog zo’n 130.000 huizen en andere gebouwen aangesloten op aardgas. In de strijd tegen klimaatverandering wil de gemeente dat uiterlijk in 2050 alle woningen en bedrijven aardgasvrij zijn. Dat lijkt misschien ver weg, maar er moet nog een hoop gebeuren voordat het zover is. Overvecht-Noord moet de eerste bestaande aardgasvrije buurt van Utrecht worden, namelijk in 2030. Komend jaar start ook het onderzoek naar het aardgasvrij maken van twintig andere buurten. Uiteindelijk krijgt bijna iedereen te maken met de overstap naar aardgasvrij verwarmen en koken.

De buurten waar de overstap naar verwachting het best gemaakt kan worden, zijn als eerst aan de beurt. Dat heeft vooral te maken met betaalbaarheid en het beperken van gedoe in en rond het huis. De gemeente onderzoekt de komende twee jaar in twintig buurten – te beginnen met Kanaleneiland-Zuid en Oog in Al – hoe bewoners en ondernemers het best van het gas af kunnen. Volgens wethouder Lot van Hooijdonk is het ‘een spannende stap’. “We zetten hiermee een volgende stap in de energietransitie. We zet-

ten deze stap zonder precies te weten hoe de rest van de route gaat. Er is nog maar weinig in beton gegoten want we moeten nog veel leren en onderzoeken. We denken dat we voor elke buurt zo’n 10 jaar nodig hebben om daadwerkelijk over te stappen op aardgasvrij. Het is een spannende stap voor inwoners en ondernemers uit deze buurten. Maar als we dit samen doen, ben ik ervan overtuigd dat de transitie ons een gezonde stad voor huidige en toekomstige generaties oplevert.”

Aardgasvrij koken en verwarmen

Koken moet straks elektrisch op een inductiekookplaat en voor de verwarming van huizen zijn verschillende opties, zoals aansluiting op het warmtenet of via een warmtepomp. De gemeente denkt dat een aansluiting op het warmtenet voor de meeste gebouwen het meest logische alternatief is, maar het kan ook voorkomen dat voor sommige gebouwen een warmtepomp beter is. Dat moet de komende twee jaar dus blijken. Als het onderzoek in de buurten is afgerond, volgt er een uitvoeringsplan waarin staat op welke manier de buurt van het aard-

UPCYCLECENTRUM IN WERKSPOORKWARTIER

gas af gaat en hoe dat betaald wordt. Als uit het onderzoek komt dat aansluiting op het warmtenet de meest logische optie is, mag een gebouweigenaar zelf beslissen om wel of niet aan te sluiten op het warmtenet. Wie dat niet doet, moet wel zelf zorgen voor een andere duurzame oplossing zoals een warmtepomp. Het duurt na het onderzoek van de gemeente nog zo’n acht jaar voordat de buurten daadwerkelijk aardasvrij zijn. Huiseigenaren kunnen er wel al voor kiezen om zelf maatregelen te nemen, zoals beter isoleren, groene stroom opwekken of overstappen op een warmtepomp. De gemeente heeft verschillende subsidies en leningen beschikbaar gesteld om Utrechters daarmee tegemoet te

De twintig buurten waar het onderzoek komend jaar start:

- Kanaleneiland-Zuid

- Oog in Al

- Dichterswijk & Rivierenwijk

- Sterrenwijk

- Wilhelminapark & Oudwijk

- Taagdreef

- Wolgadreef, Neckardreef & Zamenhofdreef

- Wittevrouwen, Huizingalaan/ Karel

Doormanlaan

- Staatsliedenbuurt

- Ondiep, Geuzenwijk, en Egelantierstraat

- Elinkwijk

- Oud Hoograven-Noord en Oud Hoograven-Zuid

komen. De eerste twee buurten die nu aan het traject gaan beginnen, zijn dus Oog in Al en Kanaleneiland-Zuid. Inwoners en ondernemers van deze buurten kregen dinsdag al een brief waarin wordt uitgelegd hoe de weg naar een aardgasvrije buurt eruit gaat zien. De gemeente gaat in deze buurten ook enquêtes afnemen en met bewoners in gesprek. Na de zomer volgen er informatiebijeenkomsten. Na de zomer begint de gemeente ook het onderzoek in Dichterswijk, Rivierenwijk, Sterrenwijk, Wilhelminapark en Oudwijk. Daarna volgen de overige buurten die in het kader hierboven te zien zijn, zodat binnen een jaar in deze twintig buurten gestart is met het onderzoek.

Er komt een upcyclecentrum in Utrecht, maar wat is dat eigenlijk?

Roestige etsen, houten platen en oude elektronica. Op dit moment kunnen mensen met hun oude spullen terecht bij de afvalscheidingsstations, of als de producten nog goed zijn bij een kringloopwinkel. Maar daar komt nog iets bij. Utrecht gaat een upcyclecentrum bouwen in Lunetten en in het Werkspoorkwartier komt een kleiner innamepunt voor goederen die nog te gebruiken zijn. Hoe gaat dat er precies uitzien?

Tekst: Luuk Beckers

Veel bewoners kennen het; er wordt opgeruimd thuis of verhuisd en alle oude rommel wordt naar een afvalscheidingsstation gebracht om het weg te mieteren. Afgelopen jaren werd er jaarlijks ongeveer 13 miljoen kilo grofvuil ingezameld via de drie afvalscheidingsstations in Utrecht. De huidige praktijk bij de afvalscheidingsstations is dat veel spullen weggegooid worden die nog bruikbaar zijn. Mensen kunnen er weliswaar spullen afgegeven voor de kringloop, maar veel herbruikbare spullen zijn hier niet voor geschikt. Het gaat onder meer om huishoudelijke spullen (waaronder kleding), elektronica die nog te repareren is.

Geen afval

De wens van de gemeente is dat er veel minder wordt weggegooid, en zo veel mogelijk materialen en producten hergebruikt worden. Daar komt het upcyclecentrum om de hoek. Upcyclen betekent dat spullen of losse materialen op zo’n manier worden hergebruikt dat ze een nieuw product van dezelfde of betere kwaliteit worden. De grote ambitie is dat in 2050 er helemaal geen afval meer is, ook de Rijksoverheid is hiermee bezig. Zo ver

is het nog niet. Om toe te werken naar een stad met zo min mogelijk afval opent er in 2025 het upcyclecentrum in Lunetten. Vlakbij het afvalscheidingsstation daar ligt een stuk braakliggend terrein dat eigendom is van de gemeente. Naast een innamepunt komt er ruimte voor het sorteren, reparatie en demontage van goederen. Het upcyclecentrum wordt daarnaast een ruimte voor ontmoeting, kennisuitwisseling en activiteiten voor en door bewoners. De bouw en inrichting van het Upcyclecentrum is gepland in 2024 en kan vanaf 2025 in gebruik worden genomen.

Bij het afvalscheidingsstation aan de Tractieweg, bij het Hof van Cartesius, komt geen upcyclecentrum, maar een circulair innamepunt. Dit innamepunt zal met een vloeroppervlak van 400m2 een stuk kleiner zijn dan het upcyclecentrum in Lunetten dat 800m2 groot wordt. Bij het innamepunt aan de Tractieweg kunnen inwoners kleine elektronische goederen inleveren. Deze worden gesorteerd en door de deelnemende partners verwerkt, zodat het zo veel mogelijk wordt hergebruikt. Daarnaast wil de gemeente bij het innamepunt reparatieworkshops en activiteiten or-

ganiseren om bezoekers te leren wat ze allemaal kunnen hergebruiken, en hoe ze dat kunnen doen.

Het idee is dus dat bewoners die spullen weg willen doen straks de keuze hebben tussen een kringloopwinkel, afvalscheidingsstation en het upcyclecentrum of innamepunt.

Politiek Wethouder Susanne Schilderman vertelt: “De manier waarop we nu omgaan met grondstoffen is niet houdbaar. Als we in 2050 een volledig circulaire gemeente willen zijn,

moet dat echt anders. Voor inwoners moet het makkelijker worden om duurzame keuzes te maken.”

Met de komst van het upcyclecentrum wordt een wens van de Utrechtse politiek gerealiseerd. Al in 2020 riepen de Partij voor de Dieren, Partij van de Arbeid, VVD, Student & Starter en het CDA in een motie op om op zoek te gaan naar een geschikte plek voor een upcyclecentrum. In 2022 hebben Groenlinks, D66, PvdA, Student & Starter, en Christenunie in het coalitieakkoord de komst van twee upcyclecentra opgenomen.

Nu gaan de restanten van een zolderopruiming nog naar afvalscheidingsstations

Hoe de regenboogvlag na al die jaren nog steeds voor onrust zorgt

Eieren, intimidatie, maar ook een hele hoop solidariteit; de regenboogvlag houdt de gemoederen bezig in Ondiep. De volksbuurt is al jaren aan verandering onderhevig. Oude sociale huurwoningen worden gesloopt en nieuwbouw is op steeds meer plekken te zien. Dit verhaal gaat echter niet over woningbouw, maar over de regenboogvlag. Het is in juni Pride-maand, een themamaand waarin veel aandacht is voor de rechten en emancipatie van de LHBTIQA+gemeenschap. Enkele bewoners hingen daarom een aantal weken de regenboogvlag uit, alleen daar was niet iedereen het mee eens.

Tekst en fotogra e: Robert Oosterbroek

Ondiep heeft overigens wel ervaring met vlaggen. Van oudsher was het juist deze wijk die gedeeltelijk oranje kleurde aangevuld met rood-wit-blauwe vlaggen tijdens internationale voetbaltoernooien. Van oranjekoorts is nu geen sprake, maar we kunnen ondertussen spreken van regenboogkoorts in enkele straten van de wijk. “De resten van de eieren zijn nog te zien aan de gevel”, vertelt een van de bewoners die als eerste een vlag had opgehangen. Hij wijst naar een vieze vlek op de stenen. Zijn huis was niet het enige dat bekogeld werd. Ook bij een buurvrouw iets verderop werden eieren gegooid. “Ik kwam thuis en zag dat de voorgevel en ramen waren volgegooid.” Beide bewoners geven aan liever niet met hun naam in de krant te willen.

Toen de eerste meldingen van intimidatie binnenkwamen, besloten juist andere omwonenden om ook regenboogvlaggen op te hangen. Dit als teken van solidariteit. “Er zijn steeds meer bewoners die een regenboogvlag bestellen en ophangen. In de buurtapps worden berichten gedeeld, zoals een bericht van de Utrechtse burgemeester. Hierdoor hebben mensen zoiets van: ‘Dit laten we niet gebeuren, wij doen mee’”, aldus een van de bewoners. “Gisteravond (maandag, red.) waren er opnieuw meerdere volwassen mannen in de buurt aan het schreeuwen. Een man

door de straat. Daarna volgde er een auto die rondjes reed in de wijk en riep: ‘vieze vuile kankerhomo’s’”, zegt de buurtbewoner vervolgens.

Duizend vlaggen De Utrechtse politie, burgemeester en wijkagenten zitten bovenop de zaak. De politie is druk bezig met de opsporing van de onruststokers. Ondertussen breidt de vlaggenactie zich uit. Zo besloot Max samen met enkele anderen om duizend regenboogkaarten te laten drukken. “Ik woon zelf ook in Ondiep en we moeten nu onze rug recht houden. Er is sprake van intimidatie en woningen worden bekogeld. Dit kan gewoon echt niet en helemaal niet in deze tijd. Het lijkt tegenwoordig wel oké gevonden te worden om af te zetten tegen de woke-beweging. Maar we hebben het hier gewoon over artikel 1 van de Grondwet. Liefde is voor iedereen.”

Terwijl Max samen met enkele anderen de kaarten aan het rondbrengen was, kregen ze veel positieve reacties. Meerdere bewoners hingen de kaarten achter de ramen. “Dit heeft enorme impact. Niet iedereen heeft natuurlijk een regenboogvlag liggen of heeft het geld om er één te kopen. Het is super mooi om te zien dat het zo groot wordt opgepakt. Mensen staken hun duim op.” Toch kregen ook zij te maken met vervelende reacties. Terwijl ze bezig waren met het verspreiden

van de regenboogkaarten hebben enkele kinderen kaarten verscheurd. Toen de kaarten werden teruggevraagd zou een van de ouders die erbij was hebben gezegd dat ze zelf mochten beslissen wat ze ermee deden, omdat de kaarten waren gegeven. De politie laat ook weten dat dinsdagavond twee minderjarige jongens staande zijn gehouden. “Er speelt zich nu een maatschappelijke discussie af in Ondiep en een deel van de buurt heeft steun uitgesproken door vlaggen op te hangen”, laat een woordvoerder weten. Deze jongens zouden door kwetsend en intimiderend gedrag een tegenreactie hebben willen geven aan het signaal van de

buurtbewoners. De agenten hebben een gesprek gevoerd met de ouders en de jongens zijn doorverwezen naar Halt. “We willen bereiken dat de bewoners op een goede manier met elkaar samenleven en daar passen dit soort kwetsende uitlatingen niet bij. We hebben de afgelopen tijd al extra toezicht ingezet in de buurt en dat zetten we voorlopig voort”, aldus de woordvoerder.

Max laat weten: “Hoewel het overgrote deel van de reacties positief was, toonde dit ook nog maar eens aan dat het echt nodig is om als wijk onze rug recht te houden. Mocht het nodig zijn dat laten we nog veel meer regenboogkaarten afdrukken.”

'Het lijkt tegenwoordig wel oké gevonden te worden om af te zetten tegen de woke-beweging. Maar we hebben het hier gewoon over artikel 1 van de Grondwet'

UTRECHT VOLGENS MEESTER-PAPIERSCHEPPER LEO HOEGEN

'Bij papier scheppen kan je werken van grondstof tot eindproduct'

In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

De Utrechtse meester-papierschepper, boekbinder en -drukker Leo Hoegen geeft in juli op drie middagen gratis workshops papier scheppen in Bibliotheek Neude. Ook is daar tot en met half juli een expositie over papierscheppen te zien. Daarnaast verschijnt binnenkort het boek ‘De scheppende kracht van papier’, geschreven door Elise Meier. Daarin vertelt Leo over zijn avonturen met papier in en om Utrecht, maar ook in verre landen. Hij wil graag zijn ambacht doorgeven en anderen stimuleren iets moois met afval te maken.

Waarom dit boek?

“Elise heeft mij hiervoor gevraagd. Papier scheppen is niet alleen een waardevol ambacht uit het verleden, zo vindt zij, maar heeft ook waarde voor nu en de toekomst. Het moet blijven leven en de kennis moet worden doorgegeven. Daar ben ik het mee eens, maar papier scheppen is wel iets dat je moet doen en zien. Daarom zitten er ook zoals toen ik papier maakte van een duizend jaar oude eik, en een praktijkoefening.”

Waarom vind je het belangrijk om dit ambacht door te geven?

“Ik hoop dat heel veel mensen, vooral in het onderwijs, door dit boek wakker worden en denken: we moeten veel meer praktische, kunstzinnige en creatieve vakken introduce-

ren. Tijdens corona kregen leerlingen thuis les op de computer en liepen ze zulke leerachterstanden op. Ik wens dat kinderen veel meer met hun handen mogen werken. Ik heb veel praktische vakken gegeven in het speciaal onderwijs. Door dingen te doen, beleven, voelen en bedenken, leer je veel meer.”

Hoe ben je begonnen met papier scheppen?

“In 1977 werkte ik als elektricien, maar dat wilde ik niet tot mijn pensioen blijven doen. Ik wilde graag met mensen werken en ging naar de pabo. Met een van de klassen die ik toen les gaf, ging ik voor het eerst papier scheppen. Toen had ik het zelf ook nog nooit gedaan. Ik werd er zo door gegrepen. In al die jaren heb ik misschien wel een paar duizend mensen cursussen, lessen en workshops ge-

geven. Er is nog nooit iemand chagrijnig weggegaan.”

Wat vind je zo leuk aan papier scheppen?

“Ik kom oorspronkelijk uit de techniek en werkte ruim dertig jaar in het (speciaal) onderwijs. Bij papier scheppen kan je werken van grondstof tot eindproduct. Het vel papier dat je gemaakt hebt, is ook weer grondstof voor andere producten. En om papier te maken kan je thuis beginnen met eenvoudige middelen. Het gaas van een schepraam kan ook een panty zijn. En om oud papier tot pulp te krijgen kan je ook een staafmixer gebruiken.”

Waar kom je tot rust in Utrecht?

“Ik woon tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en de Vecht in, in Zuilen. En wat speciaal is, is dat er plekken zijn aan het kanaal en aan de Vecht waar de natuur met rust gelaten worden. Daar ben ik heel erg graag.”

Wat is je lievelingswinkel in Utrecht?

“Dat is natuurlijk Swaak, met alle benodigdheden voor kunstenaars. Ik vind zulk soort oude winkels waanzinnig belangrijk voor een stad. Net zoals Drogisterij Woortman en W. Pijper. Ik koop liever bij een reële winkel dan dat ik het via internet koop.”

Waar ben je trots op als Utrechter?

“Ik heb altijd respect gehad voor de Domtoren. Ruim anderhalf jaar geleden heb ik pa-

pier gemaakt van restanten van de Domtoren. Het steengruis heb ik als vulstof voor het papier gebruikt. Dat papier is gebruikt omsen die stukken van de Domtoren hadden gekocht die niet meer gebruikt konden wordencaat van echtheid heeft, daar heb ik het papier voor gemaakt. Dat vind ik heel bijzonder.”

Waar haal je je inspiratie vandaan in Utrecht?

“Je kunt het zien aan het papier dat in de tentoonstelling hangt, onder andere gemaakt van een oude kersenboom uit Bunnik. Ik haal mijn inspiratie uit de natuur en de omgeving.”

Utrecht is…

kelijk uit Rotterdam-Zuid, maar de mensen hier passen goed bij mij: bij mijn directe en ‘niet lullen maar poetsen’ Rotterdamse mentaliteit. Ik voel me hier thuis.”

Op zaterdag 1 juli, woensdag 5 juli en zaterdag 8 juli staat Leo klaar vanaf 13.00 uur met zijn bakken water met papierpulp in de hal van de bibliotheek. En voorinschrijven voor het boek ‘De scheppende kracht van papier. Duurzaam, innovatief, sociaal’ kan via www.ronaldboiten. nl/voorinschrijving.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Bas van Setten

Keti Koti 2023

Waar: diverse locaties

Wanneer: vrijdag 30 juni en zaterdag 1 juli

Prijs: gratis

Op 30 juni en 1 juli staat Utrecht in het teken van Keti Koti. Ook dit jaar wordt er in Utrecht stilgestaan bij de afscha ng van de slavernij in Suriname en op de Nederlandse Antillen, zowel door te herdenken als door te vieren. Zo vindt op vrijdag 30 juni de herdenking plaats in het Griftpark, wordt het monument ‘Vlucht en Verzet’ onthuld in het Griftpark en kan er Heri Heri worden afgehaald in de Stadsschouwburg. Na de Keti Koti-herdenking op 30 juni is het zaterdag 1 juli tijd voor de viering in het Griftpark. Ook is er een informatief en feestelijk programma in het ZIMIHC Theater Zuilen. Meer informatie over het programma van Keti Koti Utrecht vind je op de website van DUIC.

Open Tuinendag

Waar: diverse locaties

Wanneer: zaterdag 1 juli

Prijs: 0 euro (t/m 6 jaar) tot 15 euro

Op zaterdag 1 juli vindt de twaalfde Open Tuinendag Utrecht plaats. Meer dan vijftig particuliere tuinen en pandhoven in en rond de Utrechtse binnenstad, waarvan de meeste normaal gesproken niet openbaar toegankelijk zijn, openen dan hun poorten voor het publiek. Verborgen achter gevels en poorten in en rond de historische binnenstad liggen de Utrechtse stadsen binnentuinen: groene oases van rust en vaak verrassende staaltjes tuinarchitectuur. De Open Tuinendag Utrecht geeft geïnteresseerden een unieke gelegenheid om te genieten van deze bijzondere tuinen, die de rest van het jaar niet toegankelijk zijn. De deelnemende tuinen zijn deze dag tussen 10.00 en 17.00 uur te bezoeken op vertoon van een passe-partout. Meer informatie over de kaartverkoop is te vinden op de website van Open Tuinendag Utrecht.

Leuk Dat Je D’r Bent Band

Waar: Winkel van Sinkel

Wanneer: donderdag 6 juli

Prijs: gratis

Maak je klaar voor een spetterende avond bij de Winkel van Sinkel in de Utrechtse binnenstad met de ‘Leuk Dat Je D’r Bent Band’. Met negen getalenteerde muzikanten weten ze als geen ander hoe ze de zaal op zijn kop moeten zetten met hun swingende muziek. Hun repertoire bestaat uit een mix van bekende covers die het publiek in een extatische feeststemming brengen, zowel in het Engels als in het Nederlands. Kom gratis feesten, lachen en dansen. Maar wees er snel bij, want vol is vol!

Podcast: Hoofdbrekers

Waar: De Bijenkorf

Wanneer: maandag 3 juli

Prijs: gratis

Op maandagavond 3 juli organiseert Centrum Management Utrecht samen met DUIC de tweede editie van de Hoofdbrekerssessies. Deze keer staat het thema marketing en promotie van je onderneming centraal. Tijdens deze inspiratiecafé's voor ondernemers, vastgoedeigenaren en partners in het centrum breken we ons samen het hoofd over actuele thema's. Hoofdbrekers vindt tussen 18.00 en 20.00 uur plaats in het restaurant van De Bijenkorf. De inloop is tussen 18.00 en 19.00 uur met gelegenheid om voorafgaand aan de opnames wat met elkaar te eten. Wil je een bijdrage leveren aan het evenement of het café bijwonen stuur dan een mail met je aanmelding naar centrumcoach@cmutrecht.nl.

Street Culture Utrecht 2023

Waar: Beton-T

Wanneer: zondag 2 juli

Prijs: gratis

Street Culture Utrecht 2023 viert dit jaar 150 jaar Keti Koti en 50 jaar hiphop. Een middag vol workshops, demonstraties en battles. Makers, artiesten, creatievelingen en liefhebbers van old skool en new skool hiphop en straatcultuur kunnen genieten van een dagvullend programma voor jong en oud vol workshops, lezingen, demo's, optredens, battles en streetfood. Van skateboarden, BMX en gra ti tot breakdance, hiphop en lokale streetwear-marktplaats. Het volledige programma is te vinden op de website van Street Culture Utrecht.

Oud-Utrecht Jubileum Wijkentour Lombok

Waar: Molen De Ster

Wanneer: zondag 2 juli

Prijs: gratis, reserveren mogelijk

Landelijke Zonnekijkdag

Waar: Sonnenborgh Museum & Sterrenwacht

Wanneer: zondag 2 juli

Prijs: 0 tot 9,50 euro

Op de Landelijke Zonnekijkdag kijk je - veilig - naar de zon. Sonnenborgh stelt de grote zonnetelescoop op. Bij bewolking staat de zonneruisschotel opgesteld en neem je de zon waar… met je oren! Kom alles te weten over de historische zonnespectrograaf. Bezoek de Super Sunday Solar Science Show vol met zonneproefjes en demonstraties over de zon. En, teken met de zon je eigen botanische kunst! Kaartjes voor het museum zijn te koop via de website van Sonnenborgh.

Op zondag 2 juli viert Oud-Utrecht zijn honderdjarig jubileumfeest in de Utrechtse wijk Lombok. Het jaar 2023 is tevens het herdenkingsjaar van het slavernijverleden en daarom is er op deze dag extra aandacht voor de koloniale geschiedenis die de wijk kenmerkt. Van 11.00 tot 18.00 uur is er van alles te doen in Lombok. Zo vindt er op drie momenten een historische wandeling met gidsen plaats, genaamd De Bitterzoete Routes. Er is een wijkgeschiedenis-pubquiz met Koos Marsman en Abdulaal Hussein, een speurtocht door de wijk voor kinderen en Keti Koti wordt gevierd met de Aleke band Agi Pii Sii. Wil je zeker zijn van een plekje bij de wandeling, speurtocht of quiz? Dan kun je je aanmelden via de website van OudUtrecht. Meer informatie is te vinden op de website.

EEN POSTUUM EERBETOON

Het einde van een interessant Utrechts woonschip

Het was vlak voor de zomer dat de sporadisch in gebruik zijnde Utrechtse Muntsluis haar deuren opende. Wat erdoorheen ging was het drijvende fundament van een oud woonschip. De gemiddelde voorbijganger bekeek het gehavende casco vermoedelijk als een aftands stuk roest waarvan de waarde slechts wordt uitgedrukt in de prijs voor de kilo’s oud-ijzer. Op het moment dat u dit leest, is dit ook precies wat hiervan is overgebleven. Toch is dit weinig eervol voor een schip dat namen droeg als Twee Gebroeders, De Krekel en De Uitkijk en waar bij elke naam afzonderlijk een interessante historie hoort. Met het vertrek verloor Utrecht een bijzonder stuk maritiem erfgoed. De oude zogenoemde heve-aak, een type schip, die na haar werkzame bestaan nog ruim 70 jaar een huishouden droeg, verdient het om – postuum – voor het voetlicht te worden gebracht.

Afgezien van het kale casco is het laatste

zaken zoals kleine opgelaste plaatjes in de Riviervisser

Met dank aan:

• Henk Verbeek, oudpalingvisser en oudbewoner

• Elly Baaren, oudbewoner

• Gijs Sepers, oudpalingvisser en amateurhistoricus

• Maarten van de Krol, Project Stalen Woonschepen Utrecht

• Ed Landsmeer, Sleepdienst Lotus

Tekst: Cisca de Ruit, Project Stalen Woonschepen Utrecht, Museumwerf Vreeswijk

beek neemt in die tijd vaak een aantal jonge

Primitief woonschip

Circa 1930: zetschipper-vissersgezin Mien Lam, Dirk Verbeek, zoons Henk en Anton. Coll. Verbeek

2008: De Uitkijk verschoven i.v.m. restauratie Oude Rijnbrug. Foto Maarten van de Krol

1957: primitief wonen Elly hakt hout op achterdek. Coll. Baaren

VERDWENEN FABRIEKEN IN UTRECHT

Batterijenfabriek Herberhold aan de Balkstraat

De grootste batterijenfabriek van Nederland stond ooit midden in de wijk Pijlsweerd. Hier werden de bekende Witte Kat-batterijen gemaakt. Er werkten honderden mensen, onder wie veel vrouwen en meisjes, maar het bedrijf was klein begonnen als etsenzaak. De in Duitsland geboren oprichter werd na de Tweede Wereldoorlog van collaboratie beschuldigd, maar uiteindelijk gerehabiliteerd.

Tekst: Arjan den Boer / Fotogra e: witte-kat-batterijen.nl & geheugen.delpher.nl

De Duitse immigrant Caspar Paul Herberhold (1884-1967) begon in 1916 een handelsonderneming in Zwolle, maar die ging al snel failliet. In 1921 startte hij een rijwiel- en ijzerwarenhandel en verhuisde datzelfde jaar naar Utrecht. Daar zette hij de zaak voort aan de Leidseweg (bij het huidige Smakkelaarsveld), samen met zijn zwagers Franz en Ernst zur Lage. De (handmatige) productie van batterijen was aanvankelijk een experimentele nevenactiviteit, die plaatsvond op een zolder aan de Kromme Elleboogsteeg. In 1926 werd de zaak opgesplitst in Batterijenfabriek Herberhold en Rijwielhandel Gebr. Zur Lage. De Zurla-rijwielen, die het bedrijf zelf assembleerde, zouden nog tot in de jaren tachtig geleverd worden, laatstelijk vanuit Nieuwegein.

Herberholds batterijenfabriek vestigde zich in een pakhuis aan de Westerdijk 1 (tegenwoordig Albert Heijn Oudenoord). Er werkten aanvankelijk 15 mensen. De productie bestond uit vijf stappen, te beginnen met het maken van hulzen uit schijfjes zink. Die werden volgegoten met elektrolyt, een mengsel van zinkchloride en meel. De batterijen gingen vervolgens in een stoombad om de inhoud te laten stollen. Daarna werd een prop met koolstofstaaf in de huls geperst en werd die afgesloten met een plaatje. Tot slot testte men de batterijen en voorzag ze van een etiket.

Witte Kat

Het aantal personeelsleden vertienvoudigde

in enkele jaren, zodat in 1929 een veel grotere locatie nodig was. Die werd gevonden op een terrein aan de Balkstraat en Nieuwe Pijlsweerdstraat, waar architectenbureau Gebr. Koster een langgerekt fabriekspand ontwierp. Behalve de centrale werkplaats waren er een mengerij, stamperij, laboratorium, kantoor en diverse opslagruimtes. Overigens had het bedrijf ook pakhuizen aan de Eligenstraat en Alexander Numankade. Herberhold produceerde verschillende soorten en merken batterijen, maar het bekendst werd 'huismerk' Witte Kat. Die naam werd bedacht door zwager Ernst zur Lage, die zelf zo'n huisdier had en katten zulke taaie beesten vond.

Door toenemende vraag naar batterijen groeide het personeelsbestand tot ruim 250 personen, onder wie veel vrouwen en meisjes. Zij waren vingervlug en ook nog goedkoop. Er moest hard gewerkt worden, maar Herberhold stond goed bekend bij het personeel. Hij organiseerde uitjes en feesten en daar bleef het niet bij, zoals later gememoreerd zou worden: 'Hij eiste bijzonder veel van zijn personeel, waarvoor hij als sociaal voelend mens veel heeft gedaan. Aan personeelsleden die hun zilveren jubileum vierden schonk hij een huis' — bepaald geen kleinigheid! Uiteindelijk zouden twintig jubilarissen zo lid worden van de 'personeelvereniging van Huiseigenaren'. Zelf reed Caspar Herberhold, inmiddels tot Nederlander genaturaliseerd, graag in grote Amerikaanse auto's zoals de Lincoln Zephyr. De fabriek exporteerde ook veel batterijen, vooral naar Engeland. In 1932 meldde een

of Herberhold's, Utrecht, Holland, which has been manufacturing all types of dry batteries for over 30 years, has established a branch factory in Melbourne.' Kennelijk had men de ouderdom van het moederbedrijf overdreven of een fout gemaakt. De Australische tak werd overigens geen succes. Ook in Nederland ging het minder door de crisis, maar ook omdat veel huizen op het elektriciteitsnet werden aangesloten en dus ook apparaten zoals radio's. Maar de productie nam weer toe door orders van het Ministerie van Defensie vanwege de oorlogsdreiging.

Rehabilitatie

Tijdens de bezetting bleef het bedrijf niet alleen draaien, het fabriekscomplex werd zelfs

Leo G. Visser. Door alle onzekerheid kochten mensen meer batterijen en ook de Duitsers hadden die in grote aantallen nodig. Herberhold werd daarom na de bevrijding beschuldigd van economische collaboratie, waarvoor de eigenaar-directeur 14 maanden vast kwam te zitten. Zijn geruchtmakende proces duurde twee jaar; pas in 1949 volgde rehabilitatie. Bij zijn begrafenis in 1967 sprak de oud-com-

mandant van de Binnenlandse Strijdkrachten Siem de Man over Herberhold: 'Hij schroomde niet over zaken en personen te zeggen wat hij ervan dacht. Een tussenweg was niet mogelijk, dat heeft hem direct na de oorlog veel moeilijkheden bezorgd. Het waren niet de besten die hebben getracht hem nadeel te bezorgen. Hoe meer men hem ook trachtte te vernederen, des te minder gaf hij krimp. Want hij wist voor een rechtvaardige zaak te strijden. Dat ging echter ten koste van de gezondheid van zijn echtgenote.'

Herberhold was in 1959 gestopt als directeur, maar bleef nog aan als commissaris, want het bedrijf was inmiddels een NV. Op zijn het bedrijf dat hij met veel inzet had opgebouwd. Er verscheen toen een geïllustreerd gedenkboekje, geschreven door dichter Clinge Doorenbos. De batterijenfabriek bleef onder de naam Witte Kat nog lang een grote werkgever in Pijlsweerd, maar werd overgenomen door VARTA. In 1976 viel het besluit om de Utrechtse fabriek te sluiten; een kleine vestiging ging verder op Lage Weide. Het fabriekscomplex aan de Balkstraat is omstreeks 1980 gesloopt. In 2009 staakte VARTA de productie van Witte Kat-batterijen.

SUZUKI S-CROSS

Nu

SFEERVOL VERGADEREN OP

DE CAMPING AL VANAF € 100,PER DAGDEEL

• 4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen

• Op een unieke locatie in Utrechts nieuwstehotspot Rotsoord

• Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, ets of auto

• Flexibele catering, van drankjes tot diners

• Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard

• Standaard gratis zwarte ko e, thee en water

• Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn

• 365 dagen per jaar, ook in de avond

DIRECT RESERVEREN?

Dat kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl

Liever bellen?

We zijn te bereiken via 06-14415656

Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL

Hans (85) van Drogisterij Woortman: ‘Ik gebruik geen computers, daardoor blijf ik jong’

Drogisterij Woortman is de oudste drogisterij van Utrecht. In de rest van het land is slechts nog een handjevol van zulke oude drogisterijen te vinden. In 1851 opende de zaak de deuren. Als je binnenstapt op de Neude 3 is die historie nog duidelijk te zien. Sinds 1979 staat Hans Rijkhof (85) aan het roer. Samen met Frederike, Han en Laura verkoopt hij onder meer allerlei zelfgemaakte producten, zoals meubelwas naar recept van de vorige eigenaar.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Bas van Setten

Wie Hans ziet rondlopen in de drogisterij, te herkennen aan de witte jas die hij altijd draagt, zou hem waarschijnlijk een stuk jonger schatten dan hij eigenlijk is. Al tientallen jaren is hij zes dagen per week in de winkel te vinden en wat hem betreft gaat hij daar zeker nog heel lang mee door. Vrolijk kletsend met de klanten, van wie er veel inmiddels goede bekenden zijn, en zonder problemen alle producten kunnen vinden. “Ik gebruik geen computers”, zegt Hans. “Daardoor blijf ik jong.”

Ondanks zijn leeftijd denkt Hans dus voorlopig nog niet aan stoppen. Hij is tevreden met hoe het gaat. “We mogen niet mopperen.” Daar is zijn rechterhand Frederike, of ‘Freek’ zoals Hans haar noemt, het mee eens. Zij werkt er nu 34 jaar. “Het verveelt nooit”, zegt ze. “Ik heb nooit het gevoel dat ik naar mijn werk moet. De sfeer is hier gemoedelijk en ontspannen.”

Ook tussen Hans en haar botert het na al die jaren nog goed. “We zijn eigenlijk twee tegenovergestelde types”, vertelde Frederike eerder al eens aan DUIC. “Hij is meer van de klanten, gezellig een praatje maken. Ik ben meer van de vakkennis, de inhoudelijke kant, zeg maar. Hans doet trouwens ook het za-

kelijke gedeelte, de boekhouding. Hij schrijft bijvoorbeeld alle bestellingen van klanten op briefjes op. Ik vind het niet overzichtelijk, maar hij weet precies wat van wie waar hangt. Zo vullen we elkaar goed aan.” En dat-

sen. Ik ben meer van dingen uitpluizen.”

Oud-Nederlands De winkel staat vol met oude glazen potten, waarvan de laatjes beplakt zijn met etiketten in oud-Nederlandse spelling. Ook staat er onder andere een oude eau de cologne-pomp, ouderwetse potten met drop naastlogne en hangt er een grote houten slang (die voor genezing staat) boven de toonbank. En naast het interieur, brengt ook de kruidige geur je zo terug naar vroeger.

In het pand tussen het nieuwe café The 5th van Stayokay Utrecht Centrum en Wijncafé Lefebvre lijkt het dan ook alsof de tijd heeft stilgestaan. Maar in de winkel zelf is het allesbehalve stil. De hele dag door lopen er product, een wit papieren puntzakje drop,

advies over zelfzorgmedicijnen, om even rond te neuzen of gewoon voor een gezellig praatje met het personeel.

‘Waarom ook niet?’

De zaak is vernoemd naar Johan Christoffel Woortman. Hij verkocht in 1911 de drogisterij aan Koenraad Plantinga. Zijn dochter en haar man namen die eind jaren 40 over. Ze probeerden het originele interieur zo veel mogelijk te behouden. En dat heeft Hans ook gedaan. Doordat Hans destijds al in de farmacie werkte, kwam hij regelmatig bij de familie Plantinga over de vloer. Toen ze vroegen of hij niet de zaak wilde overnemen, dacht hij: ‘Ja waarom ook niet?’ Ik vond het wel een leuke oude zaak”, vertelde Hans er in 2015 over aan DUIC.

Net als het authentieke interieur en de

vertrouwde gezichten achter de toonbank, is ook het assortiment in de loop der jaren niet compleet veranderd. "Natuurlijk zijn er bepaalde producten bij gekomen en verdwenen", zegt Frederike. Zo hebben ze sinds kort nieuwe Franse zeepjes op de toonbank staan. “Verder blijven we natuurlijk bij de tijd en verkopen we ook moderne voedingssupplementen”, zegt Frederike. Maar er zijn dingen, naast het klassieke drogisterij-assortiment, die altijd zijn gebleven.

Zo maakt Hans achter in de zaak nog steeds zijn eigen meubelwas volgens een geheim recept, in vier kleuren. Verder hebben ze ook hun eigen kruidenrecepten voor verschillende soorten thee, bijvoorbeeld voor een goede nachtrust. Ook is Woortman een van weinige drogisterijen waar je tarwestijfsel kunt krijgen.

HUB Utrecht is het nieuwe mediacentrum van de stad Utrecht met RTVU en DUIC als initiatiefnemers. Wil jij een vergaderruimte of studioruimte huren bij HUB Utrecht? Dat kan.

Boek nu en reserveer via deze QR-code:

Locatie: Achter Clarenburg 23-25

Vanaf € 75,-

In het centrum, dus makkelijk bereikbaar vanuit het station.

Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, WiFi en whiteboard en natuurlijk gratis ko e en thee

Zoek de zeven verschillen OPLOSSING

Organiseer je een debat of grote vergadering in de avond?

Boek dan onze Grote Zaal

Boek de Vergaderzaal tot max. tien personen

Boek de Studio voor opnames of een vergadering

Straatnamen

Ambachtstraat

De Ambachtstraat is een circa tachtig meter lange straat in de binnenstad van Utrecht. De straat begint bij de Nobelstraat en loopt door tot aan de Kromme Nieuwegracht. De korte straat heeft geen zijstraten.

Volgens het boek ‘‘Een paradijs vol weelde.’ Geschiedenis van de stad Utrecht’ bestond de straat al rond het jaar 1300. De eerste naamsvermelding van de Ambachtstraat komt uit 1360. De straat heeft zijn naam te danken aan het ambachtshuis van de Janskerk. Dat pachtte de grond van de Pieterskerk, een van de oudste kerken van Utrecht. Deze kerk bevindt zich aan de andere kant van de Kromme Nieuwegracht, bij het Pieterskerkhof.

Volgens de ‘Lijst van beschermde monumenten’ van de gemeente Utrecht staan er meerdere monumentale panden in de straat. Zo zijn de panden op nummer 1, 2, 5, 6, 7, 8, 10, 11 en 12 rijksmonumenten. Het pand op nummer 13 is een gemeentelijk monument.

Op de Ambachtstraat zaten voorheen meerdere bekende bedrijven gevestigd. Zo zat er een boekbinderij en orgelfabriek Van Vulpen in de straat. Ook zat de zilverfabriek van edelsmid C.J. Begeer tussen 1912 en 1952

gevestigd op een locatie tussen de Ambachtstraat en de Kromme Nieuwegracht. Daarnaast zat er een timmerfabriek in de straat, dat was de werkplaats van timmerman Gerard van de Groenekan, rechterhand en vertrouwenspersoon van Gerrit Rietveld. Van de Groenekan heeft op deze locatie onder meer de bekende Rietveld-stoel gemaakt. In het jaar 1644 werd de Ambachtstraat verbreed, verbeterd en bebouwd met ruime huizen. Uit deze periode dateren dan ook onder meer de huizen 5, 7 en 11. Het pand op huisnummer 5 is gemaakt door de architecten/bouwmeesters Ghijsbert Theunisz. van Vianen en Peter Jansz. van Cooten uit Utrecht. Op foto’s van ‘Het Utrechts Archief’ is te zien dat de bovenverdieping van het huis op nummer 4 in februari 1965 vlam vatte. Volgens ‘Utrecht. De huizen binnen de singels.’ stond het hoekhuis op nummer 2 zes jaar later eveneens in brand en werd het in 1974 gerestaureerd.

Volgende week vertellen we het verhaal achter de Korte en Lange Lauwerstraat. Kun jij ons meer vertellen over de herkomst van deze straatnaam? Laat het ons dan weten.

In other news

Afgelopen week werd bekend dat het 20-jarige talent Zidane Iqbal naar FC Utrecht komt. Iqbal komt over van Manchester United en tekent voor vier jaar in de Domstad. De middenvelder is de tiende zomeraanwinst voor FC Utrecht.

Ook Sky Sports, een tv-netwerk van Britse sportzenders, besteedde aandacht aan de transfer. Zo is er in een artikel op hun website te lezen: “Academy graduate Iqbal, 20, has agreement with Man Utd over the transfer last week.”

Sky Sports blikt onder meer terug op de voetbalcarrière van Iqbal bij de Engelse club. “Iqbal, whose mother is Iraqi and father is Pakistani, spent more than a decade at United, starting out at one of the club's development

squads before playing in every age-group the Champions League.”

Volgens het Britse tv-netwerk wordt Iqbal beschouwd als de eerste speler van Iraakse afkomst die uitkomt voor United. Daarnaast speelde Iqbal vorig jaar zijn eerste wedstrijd voor de nationale ploeg van Irak.

Tot slot citeert Sky Sports Zidane Iqbal zelf, die zowel terug- als vooruitblikt: "Manchester United has been my home since I was has developed me into the person that I am today. (...) The time is right to go and take on a new challenge. It is one that I cannot wait for and I'll be applying myself with the same level of desire, determination and dedication that has taken me this far in my career."

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen.

De stad in cijfers

In de rubriek Stad in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een ets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.

Op daken in de gemeente Utrecht zijn vorig jaar weer meer zonnepanelen gelegd, blijkt uit het Duurzaamheidsverslag 2022. Vorig jaar mei werd op basis van luchtfoto’s bepaald op hoeveel daken zonnepanelen lagen. Uit de nieuwe cijfers werd duidelijk dat op ongeveer 29 procent van alle daken in de gemeente Utrecht zonnepanelen lagen. Dit is een stijging van 5 procent ten opzichte van 2021, toen het percentage 24 procent was.

De wijk Leidsche Rijn is met 50 procent koploper met het aantal zonnepanelen op daken. Ook in de wijken Vleuten-De Meern (38 procent) en Zuid (31 procent) liggen veel

daken bedekt met zonnepanelen. De Binnenstad scoort met 7 procent het slechtst van alle wijken in de gemeente Utrecht.

Van alle gebouwen liggen de meeste zonnepanelen op daken van particuliere koopwoningen, namelijk 33 procent. Ook liggen er veel zonnepanelen op daken van gemeentelijk vastgoed (32 procent) en onderwijsvastgoed (30 procent). Op daken van sociale huurwoningen ligt 25 procent bedekt met zonnepanelen.

Daken van bedrijven en kantoren in de verschillende wijken van de gemeente Utrecht liggen met 14 procent het minst vol met zonnepanelen.

'Manchester United trailblazer Iqbal completed move to FC Utrecht'

Afbeelding van de brand in het huis Ambachtstraat 4 te Utrecht. Foto: L.H. Ho and / Het Utrechts Archief