DUIC Krant NR 270 - 26 april

A trip down memory lane

150 jaar traditie

150 jaar samen

150 jaar Utrecht

Het St-Gregorius College is al 150 jaar verbonden aan de stad.

Volgend schooljaar 24/25 betrekken we met onze nieuwe stromingen Descart en Waldorf andere gebouwen in de stad.

We willen alle oud-leerlingen en -medewerkers die zich nog steeds met ons verbonden voelen de kans bieden om afscheid te nemen van ons gebouw aan de Nobeldwarsstraat 9 en natuurlijk tegelijkertijd met ons en met elkaar ons 150 jarige bestaan te vieren.

We nodigen jullie uit op zaterdag 15 juni 2024 van 14:00-17:00 uur om nog eenmaal rond te lopen door de lokalen en de herinneringen van jouw tijd op het St-Gregorius College met elkaar te delen.

SFEERVOL VERGADEREN

OP DE CAMPING AL VANAF € 100,PER DAGDEEL

• 4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen

• Op een unieke locatie in Utrechts nieuwste hotspot Rotsoord

• Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, fiets of auto

• Flexibele catering, van drankjes tot diners

• Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard

• Standaard gratis zwarte koffie, thee en water

• Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn 365 dagen per jaar, ook in de avond

DIRECT RESERVEREN?

Dat kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl. Liever bellen/appen? Pierre is te bereiken via 06-14415656. Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL

De toekomstbestendige kookplaat

Is uw gaskookplaat aan vervanging toe? Of wilt u minder gas gaan gebruiken vanwege de huidige prijzen? Wilt u weer een toekomstbestendige kookplaat in de keuken hebben liggen? Als u zich herkent in deze vragen, is het tijd om na te denken over de overstap naar koken op inductie. Bij Vink Witgoed denken we graag met u mee.

Voordelen

Koken op inductie heeft meerdere voordelen. Inductie is niet alleen beter voor het milieu, ook kookt het veel veiliger. Geen kans op gaslekken en geen open vuur meer in de keuken. Ook wordt bij koken op inductie, in tegenstelling tot andere elektrische kookplaten, de pan verwarmd in plaats van de plaat. Hierdoor blijft de plaat minder lang heet. Daarnaast is de gladde inductieplaat in vergelijking met een gaskookplaat veel makkelijker schoon te houden. Doordat u met bridge-inductie kookzones kunt koppelen, kunt u ook grotere pannen en bakplaten gebruiken.

Blijvende service

Bij Vink Witgoed helpen we u van het oriëntatiegesprek tot het installatiemoment. Bij ons in de winkel of op afspraak bij u thuis zoekt u uw nieuwe kookplaat uit. Als er nog aanpassingen in de meterkast moeten worden gemaakt, dan komt onze vaste elektricien bij u langs om dit in orde te maken. Daarna bezorgen en installeren wij uw nieuwe plaat. De oude voeren we gratis voor u af. Mocht u daarna een vraag of een storing hebben, dan helpen wij u ook graag verder. We helpen u graag om uw keuken weer toekomstbestendig te maken!

Tot ziens bij Vink Witgoed!

Vink Witgoed

gregorius.nl/kaartjereunie/

Er lijkt een vloek te heersen op Domplein 4-5. Dan heb ik het niet over een eeuwenoude onheilsbezwering – wat met 2000 jaar geschiedenis in de ondergrondse ontdekkingstocht ter plekke van DOMunder nog best zou kunnen – maar over financiële problemen bij kunsteducatie. Veel mensen zullen zich het Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK) nog wel heugen. De instelling ging in 2019 failliet, na een strijd met de gemeente waarbij de subsidie werd stopgezet. Nu een paar jaar later is er weer enorm veel gedoe. De gemeente probeert via juridische procedures de huidige huurder DOMUS eruit te krijgen – weer gedoe over geld, er is een betalingsachterstand van meer dan een jaar. DOMUS, waarvan het bestuur tegenwoordig enkel bestaat uit een oud-directeur van UCK die ook afgevaardigde is van De

Utrechtse Muziekschool, maakt de nodige verwijten naar de gemeente. Het college pareert echter alles. Er kwam een onderzoek; onveilige werksituaties, passief-agressieve communicatie maar vooral een te positieve business case lijkt ten grondslag te liggen aan het mislukken van het project. Er zijn echter verschillende lezingen. Het monumentale pand van de gemeente kan nog steeds een parel voor kunsteducatie en erfgoed worden – maar de gemeente moet nu wellicht toch maar eens wat meer regie pakken. Want dit keer is het hoe dan ook niet goed gegaan. Diep in DOMUS duiken? Dat kan op pagina 6.

Robert Oosterbroek

is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Advertentie

Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht praten over afscheid geeft rust

U bent altijd welkom voor een open gesprek.

Utrecht Bianca Versteeg

DUIC IN BEELD

Een stukje bot van de heilige Bernadette Soubirous kwam deze maand naar de Sint-Catharinakathedraal in Utrecht. Soubirous werd in 1844 geboren in het Zuid-Franse Lourdes en zag veertien keer in haar leven een verschijning van Maria. Lourdes groeide uit tot bedevaartsoord en Bernadette

werd heilig verklaard. Het stukje bot van ‘de ziener van Lourdes’ gaat alle zeven bisdommen van Nederland langs. In Utrecht werd de reliek ontvangen in de Sint-Catharinakathedraal. Mensen konden het daar bezoeken. Na de tocht door Nederland gaat het bot weer terug naar Lourdes. a

Fotografie: Robert Oosterbroek

RECONSTRUCTIE

Hoe dromen aan het Domplein 4-5 in twee jaar

Het is 31 december 2021. Terwijl er een lockdown en algeheel vuurwerkverbod geldt maakt Utrecht zich op voor de jaarwisseling. Op deze dag komen De Utrechtse Muziekschool, Theaterschool Utrecht en Danscentrum Utrecht samen. Er worden handtekeningen gezet. DOMUS wordt opgericht en het huurcontract met de gemeente voor Domplein 4-5 wordt getekend. Iedereen lijkt tevreden. Nu ruim drie jaar later is er bijna niks meer over van de toekomstdroom die men toen had. De gemeente probeert met juridische procedures DOMUS uit het pand te krijgen. Een verhaal over hoe er een vloek lijkt te rusten op het monumentale gebouw.

We gaan eerst even wat verder terug in de tijd, want Domplein 4-5 kent een lange voorgeschiedenis. In 1998 werd Utrecht Centrum voor de Kunsten (UCK) opgericht, dat tot 2019 in het gebouw bleef. Op 6 augustus van dat jaar ging de instelling failliet na een strijd met de gemeente Utrecht waarbij de subsidie werd stopgezet. ‘Een klein trauma’ noemen betrokkenen het. Datzelfde jaar werden, vanuit de gelederen van het UCK, De Utrechtse Muziekschool (DUMS) en Theaterschool Utrecht (TSU) opgericht. De betrokkenen wilden na het faillissement van UCK voorkomen dat er geen cursussen meer aangeboden konden worden. De gemeenteraad besloot op haar beurt dat Domplein 4-5 behouden moest blijven voor amateurkunsteducatie en ging op zoek naar een nieuwe hoofdhuurder voor het pand.

Die hoofdhuurder werd niet gevonden, vanwege het kortlopende huurcontract dat de gemeente kon aanbieden. Leegstandbeheerder AdHoc kreeg in november 2019 het beheer van het gebouw in handen waarna verschillende instellingen van het gebouw gebruik konden blijven maken. Terwijl DUMS, TSU en Danscentrum Utrecht (DCU) gebruikmaken van het pand ontstaat het idee dat zij wellicht het pand kunnen gaan huren en beheren. DOMunder, dat al sinds 2009 in het pand zit, zou dan kunnen aanhaken voor inhoudelijke samenwerkingen op het gebied amateurkunsteducatie en erfgoed. De koppen worden bij elkaar gestoken voor de eerste plannen. De gemeente werkt ondertussen aan de pandvisie, een plan voor de toekomst van het gebouw – inclusief een grootschalige verbouwing. In de zomer van 2020 presenteren DUMS, TSU, DCU en DOMunder hun plannen voor ‘DOMUS - Huis voor Cultuur en Erfgoed’. Aanwezig zijn genodigden van Vastgoed, Erfgoed en Culturele Zaken van de gemeente. Men is enthousiast.

Hoewel corona het land overspoelt, werken de partijen door aan de plannen. Een goede business case is hard nodig. Het lukt de vier partijen niet om daar in 2021 overeenstemming over te krijgen, maar er is wel haast. Want op 26 november 2021 heeft de Hoge Raad het zogenoemde Didam-arrest uitgesproken – een belangrijke uitspraak in een andere zaak, die verregaande gevolgen heeft in het hele land. In het kort komt het erop neer dat de gemeente niet zomaar kan bepalen aan wie ze iets verhuurt: er moet altijd een openbare aanbesteding zijn.

Er zijn wel wat uitzonderingen, maar dan moet er tempo worden gemaakt. Er dient een entiteit opgericht te worden. DOMUS zou dan voor 1 januari 2022 opgericht moeten zijn en het huurcontract getekend hebben. Het is ook in deze periode dat DOMunder aangeeft tijdelijk – voor de duur van de verwachte verbouwing - de ticketbalie te verplaatsen naar het Winkel van Utrecht / VVV op Domplein 9, in verband met de nodige gastvrijheid en service. De andere drie partijen gaan door, er is haast bij geboden. Zodoende tekenen DUMS, TSU en DCU voor de oprichting van DOMUS en het huurcontract met de gemeente. Afgevaardigden van de drie instellingen nemen plaats in de nieuwe vereniging. DOMUS is een feit. Ondertussen moeten DOMUS en DOMunder samen nog tot een verdeling komen voor enkele servicekosten, want ze waren allebei gebruikers van het pand.

Dossier

Het dossier over DOMUS en Domplein 4-5 is ondertussen dik – waarbij de lezingen van de verschillende betrokkenen uit elkaar lopen en er verwijten worden gemaakt. Het voert te ver om dat in dit artikel allemaal te bespreken en ook niet iedereen wil er nog

over praten. Wat in ieder geval een gegeven is, is dat er vanaf die oudejaarsdag in 2021 ook al onzekerheden zijn. Een paar maanden nadat DOMUS gestart is, volgt namelijk al de eerste brandbrief aan de gemeente. Het draait vooral allemaal om geld.

Jeroen van Spijk is de huidige voorzitter van DOMUS, en oud-directeur van UCK. Hij blikt terug: “De gemeente heeft ons verleid tot het oprichten van DOMUS. Dat is samen bedacht. Wij vonden dat ook niet zo’n slecht idee. Alleen, sinds de oprichting heeft ze haar handen er weer vanaf getrokken en toezeggingen zijn niet nagekomen.” De kritiek van DOMUS en ook DUMS richt zich onder meer op de opstelling van de gemeente en specifiek op toezeggingen die zouden zijn gedaan.

Marlijn Beukema van DUMS wil wel reageren, en kaatst de bal deels terug naar de gemeente. Het oprichten van DOMUS zou in korte tijd en onder druk zijn gebeurd, en de gemeente zou meermaals de suggestie hebben gewekt dat ze financieel bijspringt als dat nodig zou zijn. Beukema zegt het vooral erg te vinden voor de ruim 70 muziekdocenten die zijn aangesloten bij de muziekschool en voor de duizenden cursisten. “Voor hen is de situatie heel schrijnend.”

De realiteit is wel dat de DOMUS de begroting niet goed rondkrijgt. De verbouwing speelde daar ook een rol in, want door de verbouwing zou ook horeca meer inkomsten gaan genereren.

Onveilige werksituatie

De partijen geven aan dat ze aan de bel blijven trekken bij de gemeente. De spanningen binnen DOMUS nemen ondertussen toe. Bart van der Laak heeft voor de gemeente onderzoek gedaan. Hij schrijft dat er naast de financiële problemen meer aan de hand is. De drie partijen, DUMS, DCU en TSU, verschillen veel op het gebied van ‘inhoudelijke activiteiten, strategie, ambities, organisatiegraad en financiële draagkracht’. De financiële situatie verslechtert ondertussen. Van der Laak schrijft dat spanningen steeds meer toenemen, dat de werksituatie uiteindelijk als ‘onveilig’ getypeerd kan worden en dat er ‘passief-agressief gecommuniceerd’ wordt. In september 2022 wordt wederom de noodklok geluid door de partijen. Het college geeft aan regie te pakken en mee te kijken naar de business case.

In 2023 start het hierboven al aangehaalde onderzoek van extern adviseur Bart van de Laak, in opdracht van de gemeente Utrecht. In datzelfde jaar worden de barsten in DOMUS echte scheuren. DCU besluit om te vertrekken en op andere plekken verder danslessen te geven. Dit heeft ook weer gevolgen voor de financiën. DCU wil DUIC verder niet te woord staan over dit onderwerp.

In het najaar komt Van de Laak met zijn rapport. Daar staat onder meer in dat DOMUS de financiële rapportages niet op orde heeft. Verder: “Geconstateerd kan worden dat het niet realistisch is geweest om te verwachten dat de drie kleinschalige partijen DUMS, TSU en DCU binnen enkele jaren in staat zouden zijn om het gat te vullen dat door UCK is achtergelaten. […] Met name het beheer en de exploitatie van een pand als Domplein 4-5 vereist een organisatiegraad en financiële draagkracht die de partijen nog niet hebben.” Ook zou de business case te optimistisch zijn geweest. Er kwam uiteindelijk wel een bedrag te staan dat DOMunder aan DOMUS moest betalen over 2022 en 2023, maar dat was lager dan DOMUS had gedacht De gemeente neemt de conclusies van Van de Laak over. “Gezien alle problemen van de afgelopen twee jaar en de beperkte expertise en financiële draagkracht van betrokken organisaties is onze conclusie op basis van het advies dat het toekomstige beheer van Domplein 4-5 onafhankelijk zou moeten worden georganiseerd.” Beheer van het gebouw, en de inhoudelijke kunstlessen zouden dus apart geregeld moeten worden, en niet door dezelfde partijen.

Geen beheer, maar erfgoed

Dit laatste was ook altijd een van de punten van DOMunder. Directeur Tijn Pieren vertelt: “Wij zijn een erfgoedinstelling, we zijn geen beheerorganisatie die het rest van het gebouw wil exploiteren. Dat is een risico dat we helemaal niet willen en kunnen lopen. Natuurlijk wilden we op inhoud samenwerken, en we staan altijd nog open voor inhoudelijke samenwerkingen. Maar we wilden niet onder de vlag van een grote vereniging de verantwoordelijkheid van het hele gebouw onder ons krijgen.”

En hoe zit het dan met de servicekosten?

Pieren zegt daarover: “Er zijn, als je gezamenlijk een pand zit, uiteraard dingen die je samen moet regelen, zoals de schoonmaak van de gemeenschappelijke ruimte. Alleen ging DOMUS uit van een ander bedrag dan DOMunder. Dat veel te grote bedrag bleef DOMUS handhaven in haar business case. We hadden daarover op zakelijk gebied een verschil van inzicht. Dat hebben we altijd gezegd, maar DOMUS bleef werken op basis van haar eigen aannames, zonder een vraag vanuit DOMunder. En als er dan na weer een overleg overeenstemming was over uitgangspunten, werden die een paar maanden later weer van tafel geveegd door DOMUS (lees: DUMS). Ook een reden om tijdelijk naar Domplein 9 te gaan. Want de sfeer in het pand werd niet beter en voor ons is gastvrijheid en service cruciaal.” Uiteindelijk is er op aandringen van DOMunder en de gemeente in najaar van

Tekst: Robert Oosterbroek / Fotografie: Bas van Setten

jaar tijd uitmonden in juridische procedures

2023 door dezelfde Van de Laak een onafhankelijke berekening gemaakt. “Wij hebben toen conform die berekening servicekosten betaald over 2022 en 2023”, meldt Pieren. Uiteindelijk kwam er deze maand bericht. De gemeente schrijft: “Ondertussen heeft de vereniging DOMUS, ondanks herhaalde aanmaning, een flinke huurachterstand laten ontstaan. Deze huurachterstand bedraagt op dit moment de lasten van circa 15 maanden. Ook de energiekosten voor 2023 en het eerste kwartaal van 2024 zijn nog niet voldaan.” Daarom is de gemeente een juridische procedure gestart om DOMUS eruit te krijgen. Ook is de vechtscheiding bij DOMUS compleet. TSU is uit het bestuur van de vereniging gestapt. We hebben TSU gevraagd om mee te werken aan dit artikel, maar de instelling wil geen vragen beantwoorden. Uiteindelijk bestaat het bestuur van DOMUS dus nu alleen nog uit DUMS. De huidige voorzitter van DOMUS en oud-directeur van UCK, Van Spijk, is ook voorzitter van DUMS.

Als klap op de vuurpijl wil de gemeente ook nog de subsidie terugvorderen van stichting de Utrechtse Muziekschool. Dit is weer een andere club dan corporatie De Utrechtse Muziekschool (DUMS), dat zelf geen subsidie rechtstreeks van de gemeente krijgt. Volgens de gemeente wordt de subsidie echter wel rechtstreeks doorgestort vanuit de stichting naar de corporatie. Daarom moet DUMS ook papieren aanleveren, maar de verantwoording is niet op orde. Beukema ontkent dit: “Wij hebben ondanks dat dit stichting UMS betreft onze jaarrekeningen van DUMS altijd gedeeld met de gemeente Utrecht. Daarnaast

heeft de stichting elk jaar zijn verantwoording aangeleverd waarna de blokkade ervan af is gehaald. Het lijkt me zinvoller om hier samen om tafel te gaan en een oplossing te vinden dan de juridische weg te zoeken. Daarbij wil DUMS uiteraard wel aanschuiven bij UMS om ervoor zorg te dragen zo spoedig mogelijk helderheid te creëren.”

Hoe nu verder?

De gemeente blijft erbij dat het pand behouden moet blijven voor amateurkunsteducatie en erfgoed. Het gemeentelijk plan voor het pand is recent geactualiseerd, wat ook als basis moet dienen voor de verbouwing die er ooit moet komen. Te lezen is: “Wie Parijs bezoekt start bij het Louvre, Amsterdam heeft het Museumplein. Waar ga je heen als je Utrecht bezoekt? Juist, naar het Domplein.” Een onafhankelijke partij moet het beheer op zich gaan nemen waarbij het gebouw veel meer open wordt voor bewoners en bezoekers van Utrecht. Beukema geeft wel aan blij te zijn dat de gemeente onderschrijft dat het pand voor amateurkunsteducatie behouden blijft. “Hopelijk blijft muziekeducatie ook onder onafhankelijk beheer betaalbaar en toegankelijk voor de Utrechters.” Ook Pieren van DOMunder maakt zich hier hard voor samen met andere Domplein partners zoals de Domtoren en Domkerk: “Het gebouw heeft enorme potentie, het moet de deuren meer openen en op een natuurlijke manier in verbinding komen met het plein en de beleving van het 2000 jaar erfgoed op én onder het Domplein. Dit is het moment om dit echt te gaan bewerkstelligen.”

'Wie Parijs bezoekt start bij het Louvre, Amsterdam heeft het Museumplein. Waar ga je heen als je Utrecht bezoekt? Juist, naar het Domplein'

Reactie gemeente Utrecht

De gemeente ontkent dat ze de partijen gevraagd of onder druk heeft gezet om DOMUS op te richten. Ook zou er geen toezegging zijn gedaan dat er een onrendabele top gedekt zou worden. “De gemeente heeft DOMUS ten slotte – onverplicht –financieel geholpen door een bedrag van ruim 116.000 euro aan energiekosten en belastingen voor 2022 kwijt te schelden.” Over de verbouwing: “Het is niet gelukt om de ambities van de partijen en het beschikbare budget op één lijn te brengen. Overigens heeft ook de moeizame communicatie binnen DOMUS ervoor gezorgd dat er geen helderheid kwam over bepaalde onderdelen dat zorgde voor vertraging in het proces. […] Op basis van een gezonde financiële situatie, een haalbare pandexploitatie en heldere organisatievorm kan de verbouwing gepland worden.” Verder laat de gemeente weten: “We vinden het als gemeente vervelend dat we nu in de huidige situatie zijn beland. Ondanks diverse inspanningen (gesprek wethouders en bestuur, kwartiermaker) om de ambitie om van het Domplein 4-5 een huis voor amateurkunsteducatie te realiseren, moeten we helaas concluderen dat DOMUS onvoldoende in staat bleek te voldoen aan de financiële verplichtingen richting de gemeente.”

Dit artikel is gemaakt in samenwerking met de gemeente Utrecht

Van een cello tot een gastgezin voor Oekraïners: ‘Een beetje geven en nemen’

Toen Jacoba Sieders hoorde dat Rusland Oekraïne was binnengevallen, wist ze meteen dat ze iets wilde doen voor de Oekraïners die moesten vluchten. Onder de douche ontstond het idee om een kamer en haar cello uit te lenen aan een professionele Oekraïense cellist, maar dat liep helemaal anders. Inmiddels is Jacoba al ruim twee jaar een gastgezin voor de Oekraïense Valentina (42) en haar twee dochters Anastasiia (19) en Victoria (9).

Jacoba’s plan begon allemaal met haar cello. Ze had toen RSI, een verzamelnaam voor spier- en gewrichtsklachten aan bijvoorbeeld armen en nek. Daardoor kon Jacoba haar cello niet bespelen. “Cellist is wie je bent”, legt ze uit. “Je bespeelt niet alleen een instrument. Je bent cellist in hart en nieren, het is een onderdeel van je.” Ze bedacht zich dat er mensen in Oekraïne waren die op het punt stonden te vluchten en hun muziekinstrument niet mee konden nemen. Ze besloot haar voorkamer en cello uit te lenen aan een Oekraïense cellist.

Ze plaatste een oproep op Facebook en al snel reageerde toen de 17-jarige Anastasiia. “Ze was blij met een slaapplek voor een paar dagen en blij met het aanbod cello te kunnen blijven spelen”, zegt Jacoba. Maar die paar dagen werden er meer. “Tot op de dag van vandaag zijn ze gebleven. En wat is het bijzonder.”

Jacoba omschrijft ze als “superfijne mensen”. Ze voelt zich verantwoordelijk. “Iedere keer lees je nare dingen in het nieuws. Dan denk ik: die ‘van mij’ zitten hier in ieder geval goed. Hun vader vecht vanaf dag één aan het front.” Regelmatig krijgt Jacoba appjes van hem als ‘God bless you’.

Bonbonnetjes uit Kyiv

Al na een paar weken ging Jacoba zelf op vakantie. “Ik hoorde dat andere gastgezinnen dat in het begin wel lastig vonden, maar zo voelde het voor mij helemaal niet. Het voelde met hen in huis alsof het nooit anders was geweest.” Ze omschrijft de drie als huisgenoten, net als in een studentenhuis. “Als ik op

vakantie ben geweest, neem ik cadeautjes voor ze mee. En andersom ook. Dan krijg ik bonbonnetjes uit Kyiv.”

De afgelopen jaren leerde Jacoba al veel over de Oekraïense cultuur, waaronder allerlei lekkere recepten. Ook volgt ze het nieuws over Oekraïne op de voet. “Ik voel me persoonlijk betrokken.” Ze kijkt er naar uit om hun man en vader te ontmoeten en het hele gezin bij elkaar te zien.

Jacoba realiseert zich dat het allemaal uitzonderlijk positief verloopt. Het helpt dat het gezin een eigen verdieping, keuken en badkamer heeft. Jacoba merkt wel dat bijvoorbeeld hun kook- en eetmomenten erg verschillen. “Als je die dingen steeds samen zou willen doen, kan dat lastig zijn. Maar hier kan ieder zijn eigen ritme hebben. Tenzij we samen iets gezelligs afspreken met eten.”

Ze eet regelmatig met Valentina en helpt Anastasiia met haar IT-opleiding. ‘Vica’, zoals Jacoba Victoria noemt, spreekt goed Nederlands en gaat naar een basisschool in de buurt. “Het is een fijne woonvorm. We hebben nooit frictie, maar het is natuurlijk altijd een beetje geven en nemen.” Zo vindt ze het soms jammer dat ze de extra kamers niet kan inrichten, maar dat is ook het enige. “Dat gaat puur om mijn huis waar ik even niet helemaal gebruik van kan maken, maar dat stelt natuurlijk weinig voor.” Verder gaat het hebben van een jong kind in huis, met af en toe wat kuren, niet zonder slag of stoot. “Als er opgevoed wordt, gaat dat natuurlijk niet zonder af en toe een ruzietje. Dat hoor je echt wel.” Het contact met de gemeente verliep

vanaf het begin soepel. “Voordat ze kwamen, heb ik meteen een afspraak gemaakt bij het gemeenteloket. Ik wilde weten wat er allemaal geregeld moest worden. Ik wist niet hoe het zou gaan, dat wist nog niemand.” Uiteindelijk waren hun BSN-nummers en een betaalpas snel geregeld. “We zijn toen naar de Jaarbeurs gegaan voor meer informatie. Daar hielpen Valentina en Anastasiia overigens meteen als vrijwilligers bij de kinderopvang en als vertaler. Anastasiia sprak toen al goed Engels.”

Haar drie huisgenoten hebben inmiddels veel connecties in de stad, zowel met Utrechters als andere Oekraïners. Zo worden ze uitgenodigd voor feestjes van Jacoba’s vrienden en ontmoeten ze Utrechters via hun werk. Anastasiia heeft allerlei studentenbaantjes en Valentina doet soms wat schoonmaakwerk. Ook zijn ze veel te vinden in de Oekraïense huiskamer Vital’nya ANNE. “Daar maakte Anastasiia samen muziek met andere muzi-

kanten en had haar zusje dansles. Valentina kwam er in contact met Oekraïense ouders. Een van hen geeft Vica nu pianoles. Anastasiia geeft ook muziekles aan Oekraïense kinderen uit de buurt.”

‘Met z’n allen naar Kyiv’ De Utrechtse gasthuishoudens weten elkaar steeds beter te vinden. Zo was er afgelopen najaar een bijeenkomst op het Stadskantoor en is er een Whatsapp-groep. Daar is Jacoba erg over te spreken. Er worden ervaringen gedeeld, vragen gesteld en, als het aan Jacoba ligt, wordt binnenkort een uitnodiging verstuurd voor een klein concert bij haar thuis.

Wat Jacoba betreft, mogen haar drie huisgenoten zo lang blijven als nodig is. Over de toekomst wordt niet echt gepraat. “Mijn vriend en ik zeggen altijd wel: als de oorlog voorbij is, gaan we met z’n allen met een grote bus naar Kyiv. Maar voorlopig zie ik dat niet gebeuren.”

Sinds het begin van de oorlog stellen verschillende Utrechters hun huis open voor Oekraïense vluchtelingen. Zo waren er eind vorig jaar ongeveer 120 Utrechtse huishoudens die belangeloos in totaal ruim 230 Oekraïners opvingen.

In totaal verblijven er op dit moment meer dan 1600 Oekraïners in onze stad, voornamelijk in tijdelijke gemeentelijke opvanglocaties en bij gastgezinnen.

Mogen we als nieuwsplatform mannenen vrouwenvoetbal wel vergelijken?

Dit verhaal is onderdeel van een serie over vrouwenvoetbal in Utrecht. Deze publicatiereeks is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mediafonds Provincie Utrecht

Hoe draagt journalistiek bij aan een scheiding tussen mannen- en vrouwenvoetbal? En welke rol spelen publicaties in de beeldvorming rond vrouwenvoetbal? Tijd voor DUIC om stil te staan bij haar eigen rol in hoe men het vrouwenvoetbal in Utrecht waardeert.

Tekst: Carmen Esselink / Fotografie: Bas van Setten

Als je stukken schrijft over een onderwerp, kan dat zorgen voor een hoger niveau van interesse voor het onderwerp vanuit het publiek. Bijvoorbeeld als het gaat om de kansen die er liggen in het vrouwenvoetbal. Maar diezelfde aandacht kan er ook juist voor zorgen dat er een debat bestaat over kwaliteitsverschillen en over of vrouwen wel thuishoren op het voetbalveld.

De afgelopen weken publiceerde DUIC artikelen over emancipatie in het Utrechtse amateurvoetbal. We legden aan spelers en besturen van Utrechtse amateurvoetbalverenigingen voor of we vrouwen- en mannenvoetbal wel naast elkaar mogen zetten en of aandacht voor het vrouwenvoetbal een goed idee is of dat ze bang zijn dat er juist een sterk negatief label op wordt geplakt.

Voorbeelden zien

Jezelf terugzien in een voorbeeldfunctie kan aanzetten tot inspiratie. ‘Kijk, dat wil ik zijn.’ Maar dan moet je je voorbeeldfunctie wel kunnen zien, oftewel: deze moet gerepresenteerd worden. Onderzoek van Women INC naar mediaberichtgeving over het Nederlandse voetbal wijst uit dat 91 procent van de livewedstrijden of samenvattingen uitgezonden op televisie mannenvoetbal vertoont. Daarmee blijft er 9 procent over voor vrouwen. Ook kunnen de media zelf vaak nog stereotypen bevatten, waardoor het niet altijd even representatief is.

Piethein Leune, van de technische jeugdcommissie PVCV Vleuten, ziet dat de toegenomen aandacht voor het Nederlands vrouwenelftal en vrouweneredivisiewedstrijden op televisie, bepalend is voor hoeveel meiden er nu lid zijn bij PVCV.

Het zorgde voor groei van het aantal vrouwelijke leden. Daarnaast zijn er enkele meiden die bij PVCV hebben gespeeld, die als

voorbeeld kunnen dienen voor jonge meiden. Zo zijn er de laatste jaren vanuit PVCV vier meiden die als talent de stap naar AFC Ajax hebben gemaakt. Ook maakte één vrouw de stap naar Feyenoord en één naar FC Utrecht.

Wel of niet te vergelijken?

Ten eerste stellen we als DUIC de vraag: mogen we vrouwen- en mannenvoetbal wel vergelijken? Bijna alle geïnterviewden, waaronder Jerry Piqué van vv DHSC, stellen dat je dat niet moet doen. “Het is dezelfde sport met dezelfde spelregels, maar daar moet je het bij laten. Het vrouwenvoetbal is nog in ontwikkeling. Maar dat is ook logisch, mannenvoetbal is er al heel lang, dat is bij de vrouwen nog niet zover. Het komt qua niveau wel steeds dichter naar dat van de mannen.”

Tegelijkertijd ziet hij dat het vergelijken van de kwaliteit tussen mannen- en vrouwenvoetbal voor ergernissen kan zorgen bij mannen, vooral als het om betaling gaat.

‘Dezelfde sport met dezelfde spelregels, maar daar moet je het bij laten’

“Mannenvoetbal heeft een grotere exposure, trekt meer publiek en sponsoren. Daardoor worden enkele mannen op profniveau beter betaald. Maar het is een topsport voor beide groepen.”

Niet minder leuk om naar te kijken

Malou Visser, speelster bij Vrouwen 2 van Zwaluwen Utrecht 1911, sluit zich deels bij de

woorden van Jerry Piqué aan. “Vrouwenvoetbal ziet er ook anders uit dan mannenvoetbal. Het is in een aantal opzichten niet te vergelijken, maar dat betekent niet dat het minder leuk is om naar te kijken.”

In de kantine zou het team graag wat meer vrouweneredivisiewedstrijden op het scherm krijgen. Daar staat herenvoetbal standaard aan, terwijl je om vrouwenvoetbal moet vragen. “Wij wilden een keer een vrouwenwedstrijd kijken in de kantine. Toen wilden de heren een andere wedstrijd kijken. Dan wordt wel de herenwedstrijd opgezet.”

Waar niet iedereen in de kantine altijd naar vrouwenvoetbal wil kijken, ziet ze wel dat de stadions bij vrouwenvoetbalwedstrijden steeds voller raken. Met haar team was ze laatst naar AFC Ajax om een wedstrijd te kijken en binnenkort wil het team naar FC Utrecht. “Ze krijgen het stadion nog niet vol, maar er zitten al wel heel veel mensen. En die weten ook hoe speelsters heten.”

Gevolgen van aandacht voor vrouwenvoetbal

Zorgt een artikelreeks over emancipatie binnen het Utrechtse amateurvoetbal voor meer kritiek op de kwaliteit van het vrouwenvoetbal? Marlot denkt van wel, maar verwacht een tweeledig effect. Ze speelde als student bij Odysseus ’91, waarna ze de overstap maakte naar USV Hercules. “Als ergens over geschreven wordt, doet het ook meer oplaaien. Het levert dan reacties op dat het zo verschillend is. En ja, het is een ander soort voetbal. Maar het kan er ook toe leiden dat mensen denken: ‘oh leuk, ik ga ook op voetbal’. Op de korte termijn verwacht ik dat er meer kritiek kan komen op de kwaliteit, maar op de lange termijn juist dat er meer meiden gaan voetballen.”

Wat zeuren die vrouwen

Net als Marlot denkt Danike Peters, speelster bij Dames 1 bij u.s.c. EDO, dat het publiceren van een reeks waarin verbeterpunten voor de emancipatie van amateurvoetbalclubs in Utrecht worden genoemd, kan leiden tot commentaar.

“Er zal wellicht een groep mannen zijn die deze reeks leest en denkt: ‘Jezus, wat zeuren die vrouwen, wat hebben we nu weer verkeerd gedaan? We doen toch al zo veel, we

doen het ook nooit goed’.”

Ze denkt dat het desondanks hard nodig is dat vrouwen zich blijven uitspreken. “Vergeleken met toen ik een klein meisje was, is het al enorm veranderd. Want nu is er voor jonge meiden de kans om prof te worden. Dat was in mijn tijd bijna niet zo, anders had ik die droom wel gehad. Dat is een hele verandering. Maar er is zeker nog een slag te maken. Daarom spreek ik me nu ook uit. Als we ons hier hard voor gaan maken, kan de rest van de wereld hier niet omheen. Dan gaat die verandering plaatsvinden. Verandering heeft hiervoor alleen maar kunnen plaatsvinden door vrouwen die hard aan de bel hebben moeten trekken. We moeten dit blijven doen.” Ze hoopt uiteindelijk dat dit ervoor zorgt dat vrouwen in het amateurvoetbal steeds serieuzer worden genomen en dat er meer wordt geluisterd naar de stem die ze hebben.

Leren van vrouwenvoetbal

Christel Hek en John Hol, bestuursleden bij V.V. De Meern, stellen dat er in de maatschappij veel verschillende mensen en dus verschillende meningen zijn. Christel Hek stelt hierover: “Sommige mensen zullen zeggen: voetbal hoort bij mannen. Je hebt mensen die zich kunnen aanpassen en mensen die zich niet kunnen aanpassen.” John Hol vervolgt: “Kijk bijvoorbeeld naar hoe mannen op leeftijd zich hierover in de media uiten. Maar ik denk dat jongens en mannen juist heel veel kunnen leren van vrouwenvoetbal, zoals in sfeer, zorgzaamheid en meer respectvol op én buiten het veld met elkaar omgaan. Bij vrouwenwedstrijden loopt er nauwelijks iets uit de hand, ze zijn veel sportiever onderling.”

Kortom: de groeiende aandacht voor het vrouwenvoetbal in Utrecht kan in het belang zijn van de ontwikkeling die nog doorgemaakt moet worden. Vrouwen hebben nog minder lang de kans om te voetballen. Zodoende creëert de groeiende aandacht kansen voor jonge meiden om op latere leeftijd prof te worden. Tegelijkertijd stellen veel geinterviewde voetbalspelers en -besturen dat we het vrouwen- en mannenvoetbal niet mogen vergelijken, ondanks dat het een spel met dezelfde spelregels is. Je kan kijken naar hoe de twee verschillen en wat daarin van elkaar geleerd kan worden: speltactiek en spelen met respect. a

Piethein Leune van PVCV Vleuten

Koningsnacht en -dag

Waar: verschillende locaties

Wanneer: vrijdag 26 en zaterdag 27 april

Prijs: gratis

Dit jaar is er weer van alles te doen met Koningsnacht en -dag in Utrecht! De Utrechtse vrijmarkt begint al op 26 april om 18.00 uur. Verzamelde puzzels, schilderijen en koffiekopjes van de afgelopen jaren kunnen worden verkocht en gekocht. Met livemuziek en verschillende dj’s op allerlei plekken in alle wijken is er ook op zaterdag van alles te doen. Kijk op duic.nl voor het uitgebreide programma.

Japanse les

Waar: Bibliotheek Leidsche Rijn

Wanneer: elke vrijdagmiddag, 13.30 tot 14.30 uur en 14.30 tot 15.30 uur Prijs: gratis, maar een donatie wordt gewaardeerd

Altijd al Japans willen leren? Dat kan elke vrijdagmiddag in Bibliotheek Leidsche Rijn. De lessen worden gegeven door Yuko Kabashima, een moedertaalspreekster met lesbevoegdheid. Iedereen is welkom, ongeacht het niveau. De beginners starten om 13.30 uur en de gevorderden om 14.30 uur. Met een beetje geluk word je ook nog getrakteerd op een Japanse versnapering…

Maliebaanstation 150 jaar

Waar: Spoorwegmuseum

Wanneer: donderdag 25 april tot en met vrijdag 1 november Prijs: 19,50 euro

Het Maliebaanstation in Utrecht bestaat dit jaar precies 150 jaar. Dat viert het Spoorwegmuseum met de tentoonstelling ‘Maliebaanstation 150 jaar’. In 1874 werd een nieuw treinstation geopend in Utrecht, het Maliebaanstation. In deze kersverse tentoonstelling blikt het museum terug op de lange geschiedenis. Maak kennis met de mensen die er gewerkt hebben en ontdek de vele functies die het station door de jaren heen heeft gehad.

Sam Outlaw

Waar: TivoliVredenburg

Wanneer: woensdag 1 mei

Prijs: 26,35 euro

Cloud Nine in TivoliVredenburg staat woensdagavond 1 mei in het teken van countrymuziek! De Amerikaanse countryzanger Sam Outlaw komt namelijk naar Utrecht. Hij verenigt in zijn muziek ‘klassieke’ country met de relaxte westcoastsound uit de seventies. Nog dit jaar verschijnt Outlaws vierde album.

Filosofisch Café: Avonturen bestaan niet

Waar: Café De Tussentijd

Wanneer: dinsdag 30 april, 19:30 uur Prijs: gratis

Onze samenleving is doordrongen van een verlangen naar avontuur. Als er iets is dat de mens graag doet, is het avontuur beleven. Reclames spelen hier gretig op in en ook in films zien we voortdurend avontuurlijke helden. Maar waar komt het verlangen voor avontuur vandaan en waarom is het zo aanlokkelijk? Filosoof Simon Gusman tracht deze vraag te beantwoorden tijdens het Filosofisch Café: Avonturen bestaan niet.

Mensen zoals jij

Waar: Stadsschouwburg Utrecht

Wanneer: 29 april, 20:00 uur

Prijs: 12.50 tot 28.50

Een verhaal over een familie die zwijgt, dat is Mensen zoals jij, van theaterorganisatie WAT WE DOEN. Drie generaties kunnen of willen niet praten over belangrijke gevoelens en gedachten. Dus zwijgen ze. Dat zwijgen wordt van generatie op generatie doorgegeven. Aan de eettafel praten ze met elkaar over van alles, maar niet over ziekte, verlangen en angst. Wat betekent het als deze gesprekken niet op tafel mogen of kunnen komen?

Ukiyo Coffee & Chess

Waar: Ukiyo Koffie

Wanneer: elke laatste zondag van de maand Prijs: gratis

Schaken op een bijzondere locatie? Elke laatste zondag van de maand organiseert Ukiyo Koffie een schaaktoernooi in de voormalige garage van het Rietveld Schröderhuis. Als je alleen zin hebt in een vers gezette slow coffee of een huisgemaakt lekkernij ben je ook van harte welkom!

UTRECHT VOLGENS KIMMARAH BEEUWKES VAN DE POMP

‘De Pomp is boven mijn verwachtingen uitgestegen’

In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

V.l.n.r. Kimmarah Beeuwkes, Marlou Kleijnen en Joep de Jong voor De Pomp aan de Croeselaan

De Pomp, een initiatief van Kimmarah Beeuwkes, Joep de Jong, Marlou Kleijnen en Danny Simon, hoeft pas in 2025 de deuren te sluiten. De horecazaak in het voormalige benzinestation op de Croeselaan zou eigenlijk dit jaar dicht moeten, maar onlangs werd ‘na drie jaar van praten, pleiten en hopen’ afgesproken dat dit pas een jaar later hoeft te gebeuren. Daar zijn onder meer de eigenaren en de buurt ontzettend blij mee.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten

Hoe voelt het om nog een jaartje langer te kunnen blijven?

“Een jaar erbij is fantastisch, maar het geeft niet genoeg perspectief. Natuurlijk zouden we hier graag nog langer willen blijven, maar we wisten van tevoren ook dat dit een tijdelijke locatie zou zijn. In eerste instantie voor vijf jaar, helaas met corona er tussendoor. Maar daar kon niemand wat aan doen. Dat we nu nog een extra jaar hebben gekregen is eigenlijk al meer dan was afgesproken.”

Hoe reageerde de buurt?

“We kregen een overvloed aan blije reacties, ook van oud-personeel en andere bekenden. Dat heeft ook te maken met dat we veel teruggeven aan elkaar. Onze gasten geven ons ontzettend veel. Er zijn mensen die hier bijvoorbeeld drie keer per week komen lunchen. En wij geven dan weer een grote bijdrage aan het buurtfeest en bieden ruimte voor mensen met ideeën.”

Wat gaat er uiteindelijk met deze plek gebeuren?

“We wisten met z’n allen altijd al dat dit een plek is waar uiteindelijk doorontwikkeld zou worden. Wat hier precies wordt gebouwd, is nog maar de vraag. Wij strijden samen met

buurtbewoners mee voor iets dat zo veel mogelijk buurt-gerelateerd is. Het is vooral een morele kwestie waar we wat aan willen doen. In algemene zin moeten we voorkomen dat er op mooie plekken, die belangrijk zijn voor een buurt en die voor verbinding zorgen, puur om geld- en bouwafspraken een enorme woontoren komt te staan. De gemeente probeert dat in dit geval ook te voorkomen, maar het gaat helaas over afspraken die vijftien jaar geleden al gemaakt zijn. Het was toen een andere wereld.”

Gaan er de komende tijd nog dingen veranderen?

“We gaan door met ons eigen verhaal. We hebben een plek gecreëerd waar eigenaarschap in zit van meer mensen dan alleen van onszelf, zoals vanuit de gemeente en de buurt. De Pomp wordt de afgelopen jaren ook regelmatig voor sociaalmaatschappelijke dingen gebruikt, zonder commercieel doel. Er komen meerdere belangen samen op deze plek.”

Is De Pomp geworden zoals je had gehoopt? “Zes jaar geleden hadden we wel duizend ideeën. Sommige daarvan waren anders dan

waar we nu staan of waren helemaal niet haalbaar. We zijn altijd in beweging, maar ons verhaal is solide: een horecaplek die een belangrijk onderdeel is van de wijk. De Pomp is boven mijn verwachtingen uitgestegen. Als ik op een doordeweekse dag rondkijk en zie hoeveel mensen er langskomen en denk alle activiteiten en ideeën er al zijn uitgevoerd, ben ik daar heel trots op.”

Aan wat voor activiteiten denk je dan?

“We hadden tijdens corona een silent bingodisco. Dat moest allemaal nog op afstand, maar dat was heel leuk. Iedereen was blij. Maar ik denk ook aan kleinere dingen, zoals de ouderen die iedere week komen eten via Eet met je Hart. Die stichting zet zich in voor eenzame ouderen. Of de keer dat kinderen in de keuken taarten kwamen bakken voor het buurtfeest met de chef-kok.”

Komt De Pomp terug op een nieuwe plek?

“We zouden het heel jammer vinden als het verhaal van De Pomp stopt. We zijn daarom op zoek naar een andere, vaste plek. Het liefst hier in de Dichterswijk natuurlijk.”

Waar kan je culinair genieten in Utrecht?

“Dat is bij SAAR op de Catharijnesingel. Niet alleen ik kom daar graag, maar ook al mijn compagnons en verschillende medewerkers. Dat vinden we een ontzettend leuke plek. Het

is een plek waar je terug naartoe blijft gaan. Ook de eigenaren van SAAR komen regelmatig bij ons langs.”

Wat mist Utrecht?

“Ik zou het leuk vinden als er iets meer uitgaansgelegenheden zouden zijn. Ik vind Utrecht een prachtige stad, maar het is soms stiekem ook een beetje een slapende stad aan het worden. TivoliVredenburg is een prachtige plek, maar de oude Tivoli aan de Oudegracht en EKKO zijn toch wel parels in de stad. Op zulke plekken, met verschillende feesten, kan je jezelf als jongvolwassene een beetje ontdekken. Dat heeft een stad nodig. De gemeente kan daar soms wat te voorzichtig in zijn. Er komen echt wel plekken bij, zoals de NAR en KABUL à GoGo, maar niet echt dichtbij of in de stad. Durf daar ook eens een pand om te toveren naar een club, in plaats van naar weer een boutique hotel.”

Wat was het beste optreden dat je ooit in Utrecht gezien hebt?

“Dat zijn de optredens tijdens het Smartlappenfestival. Dat vind ik altijd zo’n prachtig evenement. Daar heb ik al ontelbaar veel geweldige optredens gezien.”

Utrecht is…

“… de stad waar wij aan bij willen dragen.” a

Ongeveer tien jaar lang stond het voormalige benzinestation langs de Croeselaan leeg. Het gebouwtje was een doorn in het oog van de bewoners. In 2018 mochten omwonenden stemmen op een aantal ideeën. Uiteindelijk koos de meerderheid voor De Pomp. In april 2019 opende De Pomp de deuren, met de afspraak dat zij daar vijf jaar mochten blijven. In 2021 startte De Pomp een petitie om te laten zien dat de zaak een belangrijk onderdeel van de wijk is, en daarom langer moest blijven. Die petitie werd meer dan 2.000 keer ondertekend. Uiteindelijk moet de plek onderdeel worden van Ringpark Dichterswijk.

OP BEZOEK BIJ DE ACHTERTUIN

‘We willen dat het een café is waar we ook zelf naartoe zouden gaan’

Voor veel Utrechters is de Voortuin al vele jaren vaste prik. Het café aan het begin van de Voorstraat, met uitzicht op de Neude, zit er inmiddels zo’n dertien jaar. Het terras met daarboven de bekende gekleurde lampjes en het zwarte luifel zit bijna altijd vol. Na al die jaren vond het team het tijd voor ‘gezinsuitbreiding’ een paar panden verderop. Op de plek van het voormalige Café Het Hart opende begin deze maand de Achtertuin.

Hoewel de naam opnieuw de suggestie wekt, komt er ook op deze plek geen echte tuin. We moeten de Achtertuin zien als een spin-off van het café op Voorstraat 4. Buiten op het terras op Voorstraat 10 staan zwart-witte terrasstoeltjes en de gevel is donkerbruin geverfd. De mooie oude glas-in-loodramen zijn gebleven. Binnen ligt onder meer een nieuwe houten visgraatvloer en staat een mix van lage en hoge tafeltjes. “We wilden de Voortuin-familie uitbreiden”, zegt Antigoni Soufla. De Griekse opende de nieuwe zaak samen met de Voortuin-eigenaren Hensley Dirks en Koen van Duijn. Ook Robin Rump is een van de eigenaren van de Achtertuin. Hij is bedrijfsleider bij de Voortuin. Alle drie zijn ze ook betrokken bij Café Stathe in Wijk C, de plek die jaren geleden bekend stond als Café Flitz. Hensley en Koen als eigenaren, Robin eveneens als bedrijfsleider. Antigoni was hiervoor bedrijfsleider bij de Voortuin. “Het plan voor een tweede locatie ontstond begin dit jaar. Het is snel gegaan. In een maand viel alles op zijn plaats. We moesten opschieten, maar het is allemaal gelukt.”

‘Fancy and cosy’

Tot nu kwamen er al veel nieuwsgierige mensen een kijkje nemen, zegt Antigoni. “Gasten die ook veel in de Voortuin komen, maar ook veel nieuwe gezichten. Verder stonden er ook vaste gasten van Café Het Hart op de stoep.” De eerste weken waren druk en intens, vertelt ze, maar heel leuk. Antigoni noemt het een pilot opening. Ze wilden eerst testen of alles goed werkt, kijken wat de openingsuren precies worden en nieuw personeel aannemen. Een datum voor de officiële en feestelijke opening moet nog worden geprikt.

Waar gasten bij de Voortuin borrelhapjes en frituursnacks kunnen bestellen, of hun eigen eten mee kunnen nemen, kan dat bij de Achtertuin niet. Het idee is dat deze plek zich meer richt op wijn, cocktails en tapas. Ook kunnen mensen hier terecht voor avondeten. De mediterrane gerechtjes maakt Antigoni allemaal zelf. “Ik heb een passie voor koken.” De sfeer waar ze voor gaan, is een balans tussen “fancy and cosy”. Ook staat eten hier dus meer centraal. “We wilden zorgen dat het een café is waar we ook zelf naartoe zouden gaan als mensen van begin dertig. Hier kan je ook reserveren als je dat wil, of een borrel organiseren. Het is een plek waar je naartoe gaat voor een lekker drankje, waarvoor je je net een beetje mooier aankleedt dan wan-

neer je naar de kroeg gaat. Maar we zijn geen chique wijnbar.”

Exposities De Voor- en Achtertuin zullen geen personeel gaan delen. “Aparte teams, maar met dezelfde mindset achter de bar. Net als bij de Voortuin willen we graag dat er binnen het Achtertuin-team verbinding is. Ook willen we dat het team binding krijgt met de plek en de gasten. Dat is lastig als er geen vast team is.”

De inrichting is bijna helemaal zoals Antigoni het graag wil, maar de komende tijd wil ze het graag nog wat voller zetten met spullen. “Dat maakt het knus.” Ook lijkt het haar leuk om, met een diploma kunstgeschiedenis op zak, ruimte te bieden voor exposities van Utrechtse kunst. Voordat ze open gingen begin deze maand wilde Antigoni graag dat alles al helemaal perfect was, maar uiteindelijk realiseerde ze zich dat dit soort dingen tijd kosten. “Dit café heeft een ziel en die moeten we met ons erin tot bloei laten komen.” a

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten

Straatnamen

Kankantriedreef

De Kantantriedreef is een van de vier nieuw ontstane straatnamen aan de Ivoordreef, als onderdeel van het woningbouwproject aldaar. De nieuwe straatnamen zijn allemaal vernoemd naar inheemse plantennamen, afkomstig uit Suriname. Deze week lichten we de naam Kankantriedreef toe.

Kankantrie is de Surinaamse naam voor de heilige kapokboom en bekend uit Afro-Surinaamse volksverhalen. Met name in veel Anansitori, verhalen over de spin Anansi, speelt de boom een rol. Oorspronkelijk zijn Anansitori Ghanese wijsheidsverhalen, maar door het kolonialisme zijn deze in Suriname terechtgekomen. Op de plantages ontwikkelden de Anansitori zich tot antikoloniale verhalen van hoop op bevrijding. De Kankantrieboom speelt vooral een rol van troost in deze verhalen.

De figuur Anansi is in de oorspronkelijke Ghanese vertelling een brutale schurk die zichzelf steeds uit benarde situaties weet te redden. De spin zet de groten en machtigen van het dierenrijk voor schut, vanuit het principe ‘wie niet sterk is, moet slim zijn’. In de koloniale tijd waren de groten en machtigen in dit verhaal de plantage-eigenaren en opzichters.

Door het wrede koloniale regime waren uitingen van eigen cultuur vaak verboden, maar verhalen konden wel verteld worden. Op deze manier konden slaafgemaakten on-

gemerkt kritiek geven op de koloniale onderdrukkers. Een belangrijke functie van deze volksvertelling was dan ook troost op de plantages. Door zijn anarchistische karakter groeide Anansi na de transporten van slaafgemaakten uit tot antikoloniale volksheld.

Het oorspronkelijke verhaal van Anansi is daarmee enigszins veranderd. Zo werd de slimme spin Anansi genoemd, in plaats van Kwaku Ananse zoals in Ghana. Daarnaast werd het verhaal een stuk moderner en meer geseculariseerd. Attributen als wijnflessen, wekkers en sigaretten komen voor en ook werden wereldlijke leiders, zoals in dit geval de kolonisten, in plaats van God de vijanden van Anansi.

De Kankantrieboom speelt vooral een troostende rol in de Anansitori.‘’Op een dag huilt Anansi onder een kankantrie…’’, een zin uit het verhaal Ba Anansi en de eenbenige Moeder van het Bos.

Tegenwoordig wordt de Kankantrieboom gezien als heilig door de Surinaamse bevolking. De Kankantrieboom wordt vereerd omdat het de culturele diversiteit van het land benadrukt. Immers, de boom komt uit West-Afrika. De boom zou verder een verblijfplaats zijn van heiligen. De kankantrieboom wordt dan ook zelden gekapt, en als hij toch gekapt moet worden, wordt dit zeer zorgvuldig gedaan met een uitgebreid ritueel. a

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen.

In other news

‘Mit dem Wohnmobil durch die Niederlande’

Dat Nederland een populair vakantieland is bij Duitsers, mag geen verrassing zijn. Promobil, een Duitse website voor mensen met een camper, deed onlangs de regio Utrecht aan en schreef een artikel met leuke tips voor Duitse camperaars. Promobil maakt in de provincie Utrecht een ‘kleinen Wasserrunde’. Wijk bij Duurstede, IJsselstein en Oudewater komen voorbij, voordat de camper Utrecht aandoet. “Nach einer ruhigen Nacht im Motorhome park Polderhaan zieht es uns zum größten Schloss der Niederlande, zum Kasteel de Haar – einem Wasserschloss, versteht sich”, staat in het artikel. Promobil geeft ook nog een tip

aan mensen met een grote camper: de parkeerplaats van Kasteel de Haar is voor hen wat moeilijk toegankelijk. “Wer kann, reise besser mit dem Fahrrad an.”

Na Kasteel de Haar volgt een bezoek aan de stad Utrecht, al hebben ze bij Promobil wel door dat dat met een camper een beetje lastig is. Wat volgt is het advies om met de fiets of het openbaar vervoer te gaan. “Wir entscheiden uns diesmal für einen Shopping-Bummel entlang der Oudegracht.” Ook Museum Speelklok werd met een bezoekje vereerd. Utrecht krijgt al met al een positieve beoordeling van Promobil. “Viel gäbe es in der Stadt zu erleben.” a

IDe stad in cijfers

In de rubriek Stad in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een ets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.

n steeds meer gebieden in Utrecht wordt betaald parkeren ingevoerd en dat is terug te zien in de cijfers. Vorig jaar werd in Utrecht een recordaantal parkeerboetes uitgeschreven. Het college van burgemeester en wethouders wil uiteindelijk in de hele stad betaald parkeren invoeren. De ruimte in Utrecht is schaars. Geparkeerde auto’s nemen veel ruimte in en moeten daar ook voor gaan betalen, is de filosofie. Door betaald parkeren in heel de stad in te voeren, moet autogebruik ontmoedigd worden. Zover is het nog niet, maar op steeds

meer plekken moeten automobilisten betalen als ze hun auto ergens neerzetten. Het plan is om elk jaar bij zo’n 10.000 adressen betaald parkeren in te voeren. De uitvoering hiervan is in volle gang, dus dat het aantal bekeuringen stijgt, is een logisch gevolg. De gemeente geeft zelf ook de uitbreiding van betaald parkeren als reden voor de stijging. Vorig jaar werden er 112.411 parkeerboetes uitgeschreven; een stijging van bijna 12.000 ten opzichte van 2022. De stijging van het aantal boetes is overigens al jaren aan de gang. In de grafiek is te zien hoeveel boetes er de laatste jaren zijn uitgeschreven. a

Het Wilhelminapark

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Deze keer maken we een wandeling door het in 1898 geopende Wilhelminapark. Een park in de Engelse landschapsstijl, ontworpen door tuinarchitect Henri Copijn.

Tekst: Mario Gibbels / Fotogra e: Het Utrechts Archief

In 1888 bood Baron van Boetzelaer van Oosterhout de gemeente Utrecht het Oudwijkerveld aan voor slechts 37.000 gulden, een kwart van de werkelijke waarde. Dit perceel van 11,7 hectare lag aan de oostkant van de stad. Baron van Boetzelaer had wel als voorwaarde gesteld dat er binnen 10 jaar naast woonhuizen ook een openbaar wandelpark op het terrein aangelegd zou moeten worden. De aankoop en bestemming van het Oudwijkerveld leidde tot de nodige discussies in de gemeenteraad. Tegenstanders waren van mening dat het park veel te ver van de stad zou liggen. Bovendien vroeg men zich af of er wel een park nodig was. In 1883 was namelijk in Wijk C het Oranjepark geopend. Was het dan wel verantwoord om nu alweer

Wil je lid worden van Oud-Utrecht? Kijk dan op oud-utrecht.nl/ lid-worden

hoge kosten te maken voor de aanleg van een nieuw park in een verre en deftige uithoek van de stad terwijl er in de arbeidersbuurten nog zoveel behoefte was aan 'belommerde pleinen'? Voorstanders wezen er echter op dat de stad aantrekkelijker zou worden voor welgestelde burgers als er fraaie woonhuizen zouden verrijzen in een parkachtige omgeving.

Prijsvraag

Om te kunnen beslissen of het Oudwijkerveld gekocht moest worden wilde de gemeente eerst een ontwerp voor het in 1887 aangekochte Hoogeland en daaraan grenzende Oudwijkerveld. Hiervoor werd een prijsvraag uitgeschreven.

Op 12 december 1888 werd de uitslag in de raadsvergadering bekend gemaakt. De prijs van 1000 gulden werd verdeeld over twee winnaars, Antony Loran en Henri Copijn. Loran was werkzaam op het Utrechtse stadstimmerhuis en Copijn was een alom geroemd tuinarchitect. Aan elk werd een deel van het totaalplan toegewezen. Loran kreeg de opdracht om Het Hoogeland in te richten en aan Copijn werd Oudwijkerveld toebedeeld. De uitvoering van het project Oudwijkerveld werd toevertrouwd aan de gemeentelijke plantsoenmeester J.J. Denier van der Gon.

Vervolgens stemden 16 leden van de gemeenteraad voor aankoop van het Oudwijkerveld en 11 leden tegen. Het Oudwijkerveld kon worden gekocht en kreeg als bestemming wandelpark.

Engelse landschapsstijl

Plantsoenmeester Van der Gon ging aan de slag. De Engelse landschapsstijl was het uitgangspunt van het ontwerp van Copijn. Kenmerken van deze stijl zijn gebogen paden, vijvers, doorkijkjes, slingerende oevers en veel bomen, waaronder uitheemse soorten, afgewisseld met heesters.

Vanaf 1894 werden in de gemeentelijke kwekerij aan de Kruisvaart 'jonge bomen van verschillende soorten, benevens een partij heesters en coniferen' geplant, bestemd voor het 'Oudwijkerveldpark'. Met de feitelijke aanleg van het park op het Oudwijkerveld werd in de zomer van 1897 begonnen. Nog net op tijd om aan de verkoopvoorwaarde van Baron Van Boetzelaer uit 1888 te voldoen.

Eind 1897 vroeg de Vereniging tot Veredeling van Volksvermaken aan de gemeente om het park 'Wilhelminapark' te noemen, naar de prinses die in 1898 gekroond zou worden tot koningin. De opening vond plaats op 26 mei 1898 en op 31 augustus werd de Wilhelminalinde tussen Het Hoogeland en het Wilhelminapark geplant, ter herinnering aan de inhul-

diging van de koningin.

Een volksuitspanning

Een jaar voor de opening van het park had de gemeenteraad aangegeven dat het park een volksuitspanning of een eenvoudige melkerij ontbeerde, waar men onder het lommer kon genieten van een versnapering, met misschien wat sierlijke koetjes op de achtergrond. De koeien kwamen er niet maar in 1911 werd, op initiatief van de Volksbond tegen drankmisbruik, het 'Melkhuis' geopend.

Het Melkhuis werd in 1925 door de gemeente vervangen door het huidige theehuis, ontworpen door de gemeente-architect G. van der Gaast. Het paviljoen is gebouwd in de toen populaire Amsterdamse Schoolstijl met veel hout, roeden-ruiten en een rieten dak. Het is een rijksmonument en staat nu bekend als restaurant Wilhelminapark. Een jaar later werd door de burgers van Utrecht aan burgemeester J.P. Fockema Andreae de Burgemeestersbank aangeboden ter gelegenheid van zijn koperen ambtsjubileum.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de naam Wilhelminapark veranderd in Nassaupark. Ook werd er tijdens de oorlog een bunker gebouwd die er, half verscholen tussen het groen, nog steeds staat. De bunker is tegenwoordig in gebruik als expositieruimte EXbunker.

Na de oorlog werd het park verrijkt met een aantal kunstwerken. In 1966 plaatste de gemeente het werk van Auke Hettema, getiteld ‘De Strijdende Geesten’, in de buurt van de vijver. Niet ver daarvandaan werd in 1968 in het toen 70 jaar oude park het standbeeld van Koningin Wilhelmina onthuld, gemaakt door Mari Andriessen. In 1986 kwam daar ten slotte ‘De Waterstenen’ van Gerard Höweler bij: zwerfkeien waarvan de buitenkant ongemoeid is gelaten maar waaruit scherpgekante delen zijn weggenomen, zodat er in de ruwe steen glad gepolijste 'waterreservoirs' zijn ontstaan.

Tegenwoordig wordt het park op allerlei manieren gebruikt. Mensen komen er nog steeds wandelen, er wordt veel gesport en jong en oud gebruikt het park om te lezen of te 'chillen' op de ligweide. En natuurlijk worden er nog steeds de eendjes gevoerd. Stichting Wilhelminapark heeft twee wandelingen uitgestippeld, Rondje Oude Reuzen en Rondje Vijver, om het park zelf te verkennen. Ze zijn te vinden op de website van Stichting Wilhelminapark.

Het Wilhelminapark is sinds 2001 een rijksmonument, net zoals het Zocherpark rond de binnenstad. a

Jongen bij vijver

Beeld Wilhelmina

Mw Martina met haar kinderen Carlo en Ditta op de Burgemeester Dr. Fockema Andreaebank

Eendjes voeren

WAT VINDEN DE LEZERS?

DUIC-lezers aan het woord

Mogelijk woningen en groen op plek van kantoren aan Graadt van Roggenweg

De grijze muur aan kantoorpanden aan de Graadt van Roggenweg in Utrecht moet doorbroken worden om beter aan te sluiten op het toekomstige Beurskwartier. Daarom wordt momenteel onderzocht of op deze plek meer groen, publieke ruimte en woningen kunnen komen. “Hoe mooi zou het zijn als dit echt onderdeel wordt van de stad”, zegt wethouder Eelco Eerenberg.

“

De Utregter:

“Op zich een mooie locatie voor woningen, maar zorg eerst maar eens voor een beetje beschutting. Je kopje koffie zal van tafel waaien op een terras, door de positie en vorm van de gebouwen.”

“ Peter:

GeeWee:

“Wat een kapitaalvernietiging om delen van dit gebouw te slopen voor koffietentjes. Prima locatie voor kantoren zo de loopafstand van CS. Bouw die woningen lekker daar achter.”

“Ga niet slopen aan wat goed is, Graadt van Roggenweg is een prima route om naar de stad te komen en de flats een prima geluidswal. Maak daarachter een mooie woonwijk, iedereen gelukkig.” “

Elke week reageren DUIC-lezers honderden keren op de artikelen die op de website verschijnen. Wat vinden de lezers van DUIC van onderwerpen die spelen in de stad? Je leest het in deze rubriek.

Oranjeburg in Utrecht moet maanden dicht

De Oranjebrug in Utrecht is waarschijnlijk maanden gesloten voor autoverkeer. De brug voldoet niet meer aan de regelgeving, blijkt uit een rapport dat in april verscheen. Er zijn verder geen technische gebreken zoals scheuren of schades bekend, de brug wordt uit voorzorg afgesloten.

“

Angelique:

“Wat een wanbeleid. Geen schades geconstateerd en toch dicht voor maanden. Erg vage reden ook. Hoe heeft de gemeente dit kunnen laten gebeuren??”

“

Jeroen:

“Een rekenkundige conclusie? Maar wat is dan de oorzaak dat deze rekenkundige conclusie is dat de brug dichtmoet? Als er geen risico is voor het verkeer, waarom dan deze afsluiting?”

“

Mark:

“De gemeente neemt een verstandige voorzorgsmaatregel. Niks op aan te merken.”

Bewoner Utrecht stapt naar

Raad van State vanwege kartonnen doos naast container

Wie legde er een kartonnen doos naast de container op het Jacobskerkhof in Utrecht? Die vraag lag voor bij de Raad van State, de hoogste bestuursrechter van Nederland. Een bewoner moest 70 euro betalen aan de gemeente, omdat zijn adres op de doos stond. De betreffende man vermoed echter dat zijn zus de doos daar heeft neergezet.

“

“

“

Len:

“Dan stuurt ie toch ff een tikkie van 70 euro naar zijn zus.”

M<:

“70 euro voor een kartonnen doos? Wat een kleinzielig geleuter. De gemeente kan zich beter bezig houden met dringender zaken.”

Rob H.:

“Handhaving, lees ik in een hoop reacties onder andere berichten. Wordt er een keer gehandhaafd, is het weer niet goed!”

ZAAILING VAN DE MAAND

Noorse Esdoorn in de Van Lidth de Jeudestraat

“Ik heb een tip gekregen”, zegt beeldend kunstenaar Hans van Lunteren, "over een zaailing met een bijzondere wortelontwikkeling. Hij staat in een van de voortuinen in de Van Lidth de Jeudestraat." In de straat is meteen duidelijk om welke boom het gaat. Er staat een boom die niet zou misstaan in een sprookjesboek. Grillige noesten prikkelen de fantasie en een dikke wortel kruipt precies op de grens van tuin en stoep. Van Lunteren: "Dit moet wel een zaailing zijn, want niemand plant een esdoorn in zijn voortuintje."

Bewoners Hanneke en Dolf Hautvast weten dit te bevestigen. Zij hebben een lange geschiedenis met de boom. "We zijn hier in 1974 komen wonen", vertelt Hanneke. "Er stond destijds een klein boompje van ongeveer een meter." Nu, vijftig jaar later, haalt de boom het dak met gemak en trekt vaker bewonderaars. Dolf: "Voorbijgangers blijven regelmatig even stilstaan om naar de boom te kijken, vooral de wortel trekt de aandacht. En er komen groepjes biologiestudenten naar de boom kijken." De boom heeft met zijn verschijning blijkbaar het curriculum van de universiteit gehaald. Dat de Hautvasten zelf ook van de boom genieten, is gauw duidelijk. Dolf is blij met 'de natuurlijke luxaflex' zoals hij het noemt. "In de zomer blijft het door de boom lekker koel in huis en we zitten dan vaak in de voortuin in de schaduw." Hanneke geniet elk seizoen van de boom. "In de lente heeft hij prachtige geelrode bloemen, dan komt het lichtgroene blad en in de herfst de helikopterneusjes." Hanneke vindt het heerlijk als het blad eronder ligt, in tegenstelling tot Dolf. "Dolf wil alles vegen", zegt Hanneke met een knipoog, "maar hij heeft ook wel gelijk, want als het regent worden de bladeren glad. Dan is het beter om de stoep weer schoon te maken, er lopen hier ook mensen die slecht ter been zijn."

De Hautvasten hebben zich een keer laten ontvallen dat ze de boom misschien wilden weghalen. Hij werd wel erg groot. Hanneke: "De buurt was meteen in rep en roer. Dat wil zeggen, vooral de mensen die wat verder weg woonden. De buren dichtbij waren bezorgd

dat de takken hun gevel zouden raken. Op dat moment kwam er een vriend langs die kon helpen. Hij woonde in Portugal en had daar een nieuwe snoeimethode gezien. Die wilde hij wel toepassen op onze boom." Die methode bleek kandelaberen, wat inhoudt dat takken zo rigoureus teruggesnoeid worden dat de boom eruitziet als een kandelaar. "Dat zag er wel een beetje raar uit", zegt Dolf lachend. "Een echt Utrechtse passant zei tegen me: ‘Hej je een totempoaltjie gemoak jochie?’"

Vanaf dat moment hebben ze besloten om een bomenspecialist in te schakelen. Elke twee jaar wordt de boom nu op ziektes en verwondingen gecontroleerd. Waar nodig krijgt de boom onderhoud, voor de gezondheid van de boom en de veiligheid van mensen en huizen. De bomenspecialist heeft nu het advies gegeven om de boom meer ruimte te geven. "Hiervoor moeten we in overleg met de gemeente", zegt Hanneke. "Het idee is om twee stoeptegels langs onze tuin eruit te halen waardoor de wortels wat meer ruimte krijgen om uit te groeien."

"Het is toch fantastisch," zegt Van Lunteren, "Met wat zorgvuldig beheer en wat kleine aanpassingen staat er een prachtige volwassen boom op een plek waar, als je de officiële richtlijnen volgt, daar eigenlijk geen plek voor zou zijn.De gemeente heeft bij raadsbesluit kenbaar gemaakt dat er de komende jaren 60.000 bomen geplant moeten worden. Ze weten alleen niet waar. Maar hier zie je hoe zo'n grensgebiedje, met de juiste zorg, geschikt kan zijn." a

Hans van Lunteren, beeldend kunstenaar in de openbare ruimte en ontwerper van het Sjanghaipark in Overvecht, heeft een eigen kijk op het vergroenen van de stad. Hij neemt ons mee door de stad op zoek naar bijzondere bomen, zaailingen. Spontaan gegroeide bomen die het beeld van de aangelegde stad doorbreken, ecologisch waardevol zijn en vaak een band met mensen aangaan. Ken jij ook een mooie zaailing van een boom? Meld deze dan op www. toevalliggroen.nl

Noorse esdoorn (Acer platanoides)

Tekst: Frank van den Brink

De Noorse esdoorn komt oorspronkelijk uit de Kaukasus, Turkije en Noordoost Europa. Platanoides betekent ’plataanachtig’. Hij heeft die naam gekregen omdat de vorm van de bladeren lijkt op die van de plataan. De bladeren hebben vijf spitse lobben, een getande bladrand en wit melksap in de stelen. Ze kleuren in de herfst geel tot oranje. De kroon is rond, breed en dicht. In de winter zijn de knoppen opvallend rood, bij de gewone esdoorn zijn deze groen. Het is een halfschaduwsoort, de zaailingen kunnen zelfs diepe schaduw verdragen. Volwassen bomen verlangen een zonnige plaats.

De Noorse esdoorn is een geschikte boom om aan te planten in de stad. De boom kan tegen verharding en harde wind en verdraagt een voedselarmere standplaats. Hij kan echter niet zo goed tegen strooizout. Een Noorse esdoorn met ruimte kan in een stedelijke omgeving zo'n 20 meter hoog worden.

De Noorse esdoorn bloeit rijk en biedt bijen, vlinders en andere insecten nectar en pollen. Vogels en knaagdieren voeden zich met de zaden. De Noorse esdoorn heeft een levensverwachting van 100 tot 200 jaar.

Tekst: Jessica van Essen

Met een vleugje jeneverbes! Ontvang het originele Natte Krant artwork* bij aankoop van 24 blikjes! Nu verkrijgbaar bij: