DUIC Krant NR 278 - 21 juni

Medicatie en bellenblaas:

EXTREEM ZUINIG WASSEN MET ASKO!

Het Zweedse witgoedmerk ASKO is ruim 35 jaar in Nederland vertegenwoordigd. Ook Vink Witgoed in Westbroek is sinds 1985 dealer van ASKO. In onze showroom staan diverse wasmachines en wasdrogers van ASKO.

De beste van Nederland

topprestaties. Dankzij de aansluiting op een warmwaterbron werkt de machine supersnel en effectief, wat leidt tot extra besparingen op de energierekening. Uitvoerige testen wijzen uit dat de machine op 60 graden met 60 procent minder energie toe kan. Tegelijkertijd is de was ook nog eens 25 minuten eerder klaar. En bij wasbeurten op 40 graden zijn nog hogere besparingen mogelijk.

De reden van het succes van ASKO is hun streven naar perfectie, met oog voor duurzaamheid en milieu in de breedste zin van het woord. Dit heeft geresulteerd in machines die uitblinken in bedieningsgemak, technische mogelijkheden, verbruik, design en duurzaamheid. “Topklasse dus en misschien wel de beste machines van Nederland,” aldus Ruth Nagel, die al 20 jaar eigenaar is van Vink Witgoed in Westbroek. Vink Witgoed heeft kwaliteit, degelijkheid, duurzaamheid en service hoog in het vaandel staan. Een merk als ASKO past dan ook precies in ons pakket: een degelijk product, goede service, en daarnaast een uitgebreide garantie!

Extreem zuinig wassen

De ASKO W6098 Eco-wasmachine gaat op het gebied van duurzaamheid nog een stap verder. Deze wasmachine is namelijk geschikt voor een warmwaterbron en behaalt daarmee extreem zuinige

ALLEEN DEZE WEEK

Ontdek onze nieuwe collectie

Hoekbank Ockley Van 1999.- Voor

introductie voordeel!

ASKO laat zien dat zuinigheid en gemak dus heel goed samen kunnen gaan!

Service en persoonlijke aandacht

Heeft u vragen over storing of reparatie van een apparaat?

Ook daarin denken we met u mee zodat u niet onnodig hoeft te wachten. Een nieuwe aankoop proberen we snel en op het tijdstip dat u het beste schikt te leveren.

Bij Vink Witgoed helpen we u van A tot Z. Wij staan voor verkoop en service met persoonlijke aandacht!

E-mail: westbroek@vinkwitgoed.nl

Kijk voor de actuele winkelopeningstijden op onze website

Stoel Hemert Op voorraad Van 139.- Voor 89.-

Eettafel Elval Op voorraad Van 699.- Voor 549.-

Hoekbank Deventer Op voorraad Van 1199.- Voor 999.-

3-Zitsbank Chester Op voorraad Vanaf 999.-

Eettafel Bemmel Op voorraad Van 899.- Voor 749.-

Draaifauteuil Vrijhoeve Op voorraad Van 349.- Voor 249.-

Wandkast Rego Op voorraad Vanaf 699.-

Eetkamerstoel Wolfheze Op voorraad Vanaf 199.-

U-bank Andelst Op voorraad Van 2199.- Voor 1899.-

INHOUD

Nieuws

4 DUIC in Beeld

Van atoombunker tot waterberging

7 Kinderen in St. Antonius Ziekenhuis

Ziekenhuis opent nieuwe kinderafdeling

8 Serie over restruimte

Vergeten stukken stad zijn kans voor groene opgave

Cultuur / Uit

10 'We Komen Van Ver' Documentaire over uitdagingen van nieuwkomers

11 Uittips

Elke week de leukste tips

Stad / Leven

12 Op bezoek bij

Sanju Ramen op de Donkere Gaard

13 Op pad met Oud-Utrecht

Het Julianapark, springlevend erfgoed

14 Puzzel

Zoek de verschillen

15 Straatnamen

Van der Mondestraat

15 Stad in cijfers

Weesfietsen

15 In other news

Nimeto-schoolgebouw is ‘Freigelegtes Kunsthandwerk’

Niet meer van noord naar zuid en andersom met de auto via de Catharijnesingel. De knip die al vele jaren geleden was aangekondigd komt nu toch echt dichtbij. De auto’s rijden nog rustig via de straat onder Hoog Catharijne door, maar daar komt in 2025 een einde aan als de straat wordt afgesloten voor doorgaand verkeer. Het zit een hoop mensen dwars, al zijn er ook zeker positieve geluiden. Het bericht op DUIC deze week leverde ruim 500 reacties op. Nou moeten we de meningen van reaguurders absoluut niet aanzien voor een representatieve dwarsdoorsnede van de Utrechtse samenleving – maar het blijft altijd interessant om te zien welke stellingen worden ingenomen. Waar de een de bedenker van het plan geen knip voor de neus waard vindt, menen ande-

DE VERANDERENDE STAD IN BEELD

VAARTSCHERIJNBRUG

Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

ren juist dat dit de stad ten goede komt. Wie wat verder kijkt ziet dat het allemaal onderdeel is van een veel groter plan, en nee dat is geen complot. Het idee is dat automobilisten zo veel mogelijk rijden via de ringwegen; dus niet door de stad om ergens te komen maar rond de stad om aan de andere kant uit te komen. Op die manier moet er meer ruimte in de stad overblijven voor fietsers en voetgangers. En ja, automobilisten gaan er daardoor regelmatig op achteruit. Gaat dat goed uitpakken? We gaan het zien. De singel zelf is al eens gedempt voor een snelweg, waarna de snelweg weer verdween en het water terugkwam. Alles is dus mogelijk.

Robert Oosterbroek

REDACTIE Robert Oosterbroek

CONTACT REDACTIE

redactie@duic.nl 06 86 80 32 22

VRAGEN OVER DISTRIBUTIE?

Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56 AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

een persoonlijke uitvaart voor elk budget

ART DIRECTION EN VORMGEVING

Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Emily Hengeveld, Ilana Noot, Isis Bartels en Luuk Beckers ddk.nl en redactie DUIC

UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers

ADVERTEREN

Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73

U bent altijd welkom voor een open gesprek.

Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht

Op de Amsterdamsestraatweg komen werelden bij elkaar. Er is altijd wat te doen. Er ontstaan wonderlijke ontmoetingen en bijzondere situaties. Heb jij iets meegemaakt of gezien waarover je je verwonderde? Grappig, ontroerend, verrassend, inspirerend. Alles kan, het is immers de Straatweg. Deel je verhaal met ons! Stuur een bericht naar ASW@DUIC.NL

Kijk voor de verwondering van Mondo Leone op de achterpagina van deze krant.

Advertentie

Natalie van Eijndthoven

Utrecht

Fotografie: Bas van Setten

Ten tijde van de Koude Oorlog bouwde het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie, beter bekend als de PTT, in het diepste geheim een atoombunker in Utrecht. De bunker was onderdeel van een schakel waarmee in het geval van een kernoorlog de communicatie niet volledig verloren zou gaan. Dat was althans het idee. Tegenwoordig wordt de bunker niet meer gebruikt voor de dreiging van een kernbom, maar wel voor de dreiging van veel neerslag; het is namelijk een vijver die tegelijkertijd dienstdoet als waterberging. De constructie is bovendien het middelpunt van De Kwekerij, waarvan een pand is genomineerd voor het Beste Gebouw van het Jaar. a

DUIC IN BEELD

'Met een regenton kun je het zo gek maken als je zelf wil, mijn buurman spoelt de wc door met het opgevangen regenwater!'

Pierre Schoonhoven heeft in zijn achtertuin in Hoograven niet één maar twee regentonnen staan. En in zijn volkstuintje in Lunetten heeft hij er nog eens vier. Het opgevangen regenwater gebruikt hij om de planten in de tuinen water te geven als het een tijdje droog is geweest. Met deze regentonnen bespaart hij ieder jaar honderden liters kostbaar drinkwater. Ook legt hij minder druk op het riool door het water even op te slaan.

“Een paar jaar geleden kocht ik mijn eerste regenton tijdens een actie van de gemeente Utrecht. Met een kortingskaart haalde ik er een bij de bouwmarkt. Voor een paar tientjes had ik een hele mooie, grote regenton. De regentonnen die volgden, kocht ik op dezelfde manier. Op eentje na, die scoorde ik gratis via Marktplaats. Ik ben een soort regentonambassadeur geworden in de wijk. Zodra ik zie dat er weer zo’n actie van de gemeente is, stuur ik een berichtje in de buurtapp. Soms help ik ook even mee met het afkoppelen van de regenpijp en het aansluiten op de ton.”

Dat afkoppelen en aansluiten is zo gedaan. “Binnen een half uurtje ben je klaar. Het is heel makkelijk, maar je moet het wel in één keer goed doen. Dat bespaart je natte voeten. Ik raad je dus aan om een instructiefilmpje te kijken voordat

je aan de slag gaat.” “Zelf heb ik de regentonnen aangesloten op het dak van mijn huis en van de schuur in de tuin. Als het een dag flink regent, zijn de tonnen al vol. Dat water bewaar ik voor droge periodes in de zomer. Ik zet mijn gieter er een paar keer onder en geef zo de planten in de tuin water. Mijn buurman heeft het nog veel spectaculairder aangepakt. Die heeft een zelfgemaakt irrigatiesysteem aangesloten op zijn regenton, zodat zijn druivenplant automatisch genoeg water krijgt. En hij spoelt ook de wc regelmatig door met opgevangen regenwater. Met een regenton kun je het zo gek maken als je zelf wil.”

Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat er ernstig watertekort dreigt. Als er niets gebeurt, is er in 2030 in heel Nederland een tekort aan drinkwater. Ook nu al is er op piekmomenten regelmatig niet genoeg drinkwater in sommige regio’s. Om die reden is het belangrijk dat we anders omgaan met water. Een regenton is één belangrijke stap. Met opgeslagen regenwater kun je bijvoorbeeld de auto wassen, de planten water geven en de tuin schoonmaken. Dat scheelt al heel wat! Extra fijn is dat je planten veel gezonder zijn met regenwater. Kraanwater bevat namelijk kalk en daar kunnen planten en bloemen niet goed tegen.

Tot en met oktober 2024 krijgen Utrechters 40 euro korting op een regenton naar keuze. Ga naar een tuincentrum of bouwmarkt die meedoet met de actie, of naar regenton.nu. Gebruik of noem de code REGENTON2024 bij het afrekenen. Ga naar utrecht.nl/regenton voor de deelnemende winkels en meer informatie.

Hyundai Lucky You Dagen.

Tot en met 29 juni heel veel voordeel op veel Hyundai modellen. Lucky you!

Ontdek meer op hyundai.com/nl/wittenberg Hyundai Wittenberg Landzigt 30, Utrecht, tel. 030 - 603 1216

Smart wel

Profiteer nu van de Lucky You Dagen. Met een Smart bonus tot wel € 3.000 op bijvoorbeeld de stijlvolle i10, de veelzijdige i20 en de gewaagde i30. Maar de bonus geldt ook bijvoorbeeld voor de stilistische BAYON en de vernieuwde TUCSON. En bovenop die bonus krijg je ook nog eens extra inruilvoordeel. Kom bij ons langs voor een passende offerte.

RONDLEIDING

Nieuwe kinderafdelingen geopend in het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht: ‘Bellenblaas werkt heel goed’

Al lange tijd heeft het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht de wens om een speciale afdeling en een spoedeisende hulp te openen die uitsluitend gericht zijn op kinderen. De eerste plannen stammen al uit 2018, maar werden begin 2020 noodgedwongen in de ijskast geplaatst vanwege de uitbraak van het coronavirus en de druk op de zorg die daar het gevolg van was. Inmiddels bevinden we ons in de zomer van 2024. De tijd dat Nederland gebukt ging onder beperkende maatregelen ligt alweer ver achter ons, en dat betekent onder meer dat de plannen die het St. Antonius voor de pandemie maakte verder zijn uitgewerkt. Zo ver zelfs dat deze week een spoedeisende hulp voor kinderen en een volledige kinder- en jeugdafdeling werden geopend in het ziekenhuis in Utrecht.

Tekst en fotografie: Bas van Setten

Kinderverpleegkundige Jasmijn Oranje laat een dag voor de opening de nieuwe kinder- en jeugdafdeling zien. Terwijl ze aan een collega vraagt om flesjes van een bepaalde kleur naar een kamer te brengen, vertelt ze dat het bijna D-day is. “We hebben hier lang naartoe gewerkt en ik ben echt ontzettend trots op het resultaat. De kracht van deze plek is vooral dat wij, de zorgmedewerkers, veel inbreng hadden in het hele project, en wij hebben er met onze ervaring voor gezorgd dat het een aangename plek is voor de kinderen.” Bij de ingang van de nieuwe kinder- en jeugdafdeling van het St. Antonius is een receptie waar onder meer bezoekers zich kunnen melden. Op het eerste gezicht lijkt het een doodgewone balie met daarop weliswaar twee teddyberen, maar voor de balie is ook een klein trappetje. “Dankzij ons is dit trappetje er gekomen. Hiermee kunnen namelijk de kleine kinderen over de balie heen kijken”, vertelt Jasmijn.

De kinder- en jeugdafdeling beschikt in totaal over tweeëntwintig kamers, waarvan er negentien zijn ingericht als eenpersoonskamer met een douche en toilet, en een bank die omgebouwd kan worden tot bed voor de ouders, die bovendien 24 uur per dag bij hun kind mogen blijven. Iedere kamer heeft daarnaast een projector die kan worden aangesloten op een tablet of laptop, en iedere kamer heeft een eigen koelkast. “Kinderen zijn kieskeurig, met name wanneer ze ziek zijn. Als ze dan alleen maar de tomatensoep van oma willen eten, kan dat bij ons ook.” Alles is met andere woorden zo ingericht dat een thuissituatie nagebootst kan worden en ook dit hele idee komt ook uit de koker van Jasmijn en haar collega’s. De afdeling is dus zo ingericht dat het voor kinderen een aangename plek is.

Bellenblaas

Volgens kinderarts Wim Verwijs is het beperken van stress niet alleen belangrijk voor de gemoedstoestand van de kinderen, het draagt ook bij aan het genezingsproces én het vergroot de kans dat kinderen bij thuiskomst de ervaring in het ziekenhuis sneller verwerken. “Het zijn daarbij ook nog eens heel eenvoudige methodes. Bellenblaas is een ouderwetse manier, maar werkt nog steeds heel goed.” En al deze methodes worden ook toegepast op de hagelnieuwe spoedeisende hulp voor kinderen, die ook deze week werd geopend in het St. Antonius in Utrecht. Wim is zowel betrokken bij de kinder- en jeugdafdeling als bij de spoedeisende hulp voor kinderen. “Met de opening, maar ook al

tijdens de voorbereiding van deze twee afdelingen, komt er een heel nieuwe manier van samenwerken in het ziekenhuis. Zo werken de artsen op de spoed nu intensiever samen met de kinderartsen, waardoor er een kruisbestuiving van kennis plaatsvindt. Het is ‘the beginning of a beautiful relationship’.”

Prikkels

Kim Kooren is verpleegkundige op de spoedeisende hulp. De nieuwe afdeling is zo ingericht dat er zo min mogelijk prikkels zijn. “Op de spoedeisende hulp voor volwassenen gebeuren allerlei dingen die veel impact kunnen hebben op kinderen. Zo kunnen zij bijvoorbeeld geconfronteerd worden met een volwassene die pijn op de borst heeft. Ook proberen we er hier voor te zorgen dat de patiënten zoveel mogelijk met dezelfde mensen te maken hebben, terwijl er op de reguliere afdeling meer roulatie is.”

Veel mensen denken wellicht dat er op de spoedeisende hulp met name mensen binnenkomen met ernstig trauma, maar het merendeel van de patiënten gaat naar de spoed omdat ze zijn doorverwezen door de huisarts. Dit geldt ook voor de spoedeisende hulp voor kinderen in het St. Antonius. Op deze afdeling zijn, naast de wachtruimte en werkkamers, vijf behandelkamers te vinden waarvan twee voor acute zorg. De drie overige kamers zijn weer onderverdeeld in twee aparte ruimtes. “In de ene kamer is het kind met ouder en in de andere wordt de behandeling voorbereid. Zo kunnen we bijvoorbeeld uit het zicht van het kind een infuus klaarmaken. Ook dit moet ervoor zorgen dat het bezoek aan het ziekenhuis met zo min mogelijk stress gepaard gaat.” Tot deze week was de zorg voor kinderen in het St. Antonius verdeeld over de locaties in Nieuwegein en in Utrecht, en vanaf nu is alles onder één dak te vinden in Leidsche Rijn. Hiervoor moesten wel de nodige aanpassingen aan het gebouw worden gedaan. Zo is de spoedeisende hulp voor kinderen een aanbouw geworden en de kinder- en jeugdafdeling is gebouwd boven de onlangs geopende afdeling van geboortezorg. De verwachting is dat er in totaal zo’n achtduizend kinderen per jaar worden behandeld in het ziekenhuis. Kinderverpleegkundige Jasmijn: “Soms zingen we ‘de wielen van de bus’ en een andere keer weer ‘in de maneschijn’. Het streven is om het kinderen zo aangenaam mogelijk te maken, maar ook om ze zo snel mogelijk weer naar huis te sturen. Wij zijn er klaar voor.” a

Kim Kooren (boven), Jasmijn Oranje (midden) en Wim Verwijs (onder)

Dankzij het trappetje kunnen ook kleine kinderen over de balie heen kijken

RESTRUIMTE ONGEPLAND WAARDEVOL

Vergeten stukken stad zijn uitgelezen

Utrecht is een dichtbebouwde stad. De ontwikkeling van ‘ons stadsie’ verloopt op z’n Nederlands. Alles gaat planmatig, wordt doordacht en uitgetekend. Toch zijn er ook in Utrecht plekken die min of meer over het hoofd lijken te zijn gezien, geen functie lijken te hebben of niet beheert worden met het oog op een bepaald doel. Het is de ruimte die experts restruimte noemen. Het zijn stukjes stad die op allerlei manieren waardevol kunnen zijn. Zo spelen ze een belangrijke rol bij het vergroenen van de stad.

Tekst: Luuk Beckers / Fotografie: Isis Bartels/Luuk Beckers

Gerwin De Vries, directeur van Flux, een bureau voor landschapsarchitectuur, benadrukt de urgentie van meer groen. Groen zorgt voor verkoeling, waterberging, het verbeteren van de luchtkwaliteit en een grotere biodiversiteit. Hij vertelt dat de temperatuur in de stad in de toekomst kan oplopen tot vijftig graden. Meer bomen komen dan van pas en kunnen de temperatuurstijging beperken. Ook stortbuien zullen naar verwachting in intensiteit toenemen. Door te zorgen voor meer groen kan het water beter worden opgevangen. “De stad moet meer een spons worden voor regenwater”, zegt De Vries. Met het oog op de biodiversiteit heeft de stad een netwerk van robuuste groene plekken nodig die verbonden zijn met het buitengebied.

Wadi’s

Als we door de stad fietsen, zien we op verschillende plekken dat er al daadwerkelijk maatregelen worden genomen. De stad vergroent en op sommige plekken zijn al wadi’s aangelegd. Dat zijn kuilen waar regenwater in wordt opgevangen. Zo ook voor restaurant LE:EN. Leonie Oostveen, eigenaar van het restaurant vertelt dat de gemeente wilde

vergroenen en daarvoor Rotsoord als locatie had gekozen. Ze legt uit dat LE:EN een aantal keren per jaar wateroverlast ondervond als gevolg van een stortbui. Het water kwam dan door de schrobputten naar boven. Behalve het aanleggen van wadi’s heeft de gemeente ook het verouderde riool in de straat vervangen.

Retentiebekken Ook de Universiteit Utrecht neemt maatregelen om wateroverlast tegen te gaan. Jeroen Hutten, Manager Gebiedsontwikkeling van de universiteit vertelt over plannen om verstening van het Utrecht Science Park te verminderen. Dit doet de universiteit door meer groen toe te voegen en te kiezen voor waterdoorlatende verharding. In de restruimte voor het Minnaertgebouw zijn grote wadi’s aangelegd. Even verderop ligt een zogeheten retentiebekken. Het is een stuk grond dat is ingericht om regenwater in het gebied vast te houden en langzaam in de bodem te laten zakken. Naast deze praktische functie creeert het retentiebekken een nat gebied dat kansen biedt voor de biodiversiteit. Zo lezen we op het bordje, dat erbij staat, dat de natte grond uitermate geschikt is voor padden,

'De stad moet meer een spons worden voor regenwater'

Gerwin de Vries, directeur Flux

watersalamanders en waterjuffers.

De universiteit neemt ook maatregelen om hitte tegen te gaan, vertelt Hutten. Om te weten waar maatregelen nodig zijn, is in kaart gebracht waar in de toekomst hittestress optreedt. Op deze plekken kunnen extra bomen worden geplant die voor verkoeling en schaduw zorgen.

Bedrijventerrein

Ook op plekken waar je het misschien niet zou verwachten, zoals bedrijventerreinen, wordt de restruimte benut om te vergroenen. Richard Hartkamp van Parkmanagement Lage Weide, een samenwerkingsverband van ondernemers, laat een hittekaart zien. Op de kaart is Lage Weide zichtbaar als een rode pit in de stad. Het bedrijventerrein is een van de plekken in de stad die het warmst kunnen worden. Het is het gevolg van al het steen en asfalt op Lage Weide. Ook wateroverlast is een issue. Zo komen dockingstations, waar de vrachtwagens laden en lossen, bij zware regenval blank te staan. Hetzelfde geldt voor lagergelegen delen van de fietspaden en ook sommige bedrijfshallen kunnen onderlopen, vertelt Hartkamp. Vergroening van de restruimte moet in de toekomst helpen om deze hitte- en wateroverlast tegen te gaan.

Maar er is nog een andere reden om te vergroenen. Het bedrijventerrein is van oorsprong zakelijk ingericht met het oog op pro-

ductie. Met de restruimte is niet veel gedaan. Het bedrijventerrein is hierdoor niet aantrekkelijk om te verblijven of om lunchpauze te houden. Meer groen in de restruimte kan de werkomgeving aantrekkelijker maken. En dat is met deze krappe arbeidsmarkt, waarbij nieuw personeel werven een uitdaging vormt, een belangrijk argument om ermee aan de slag te gaan, vertelt Hartkamp. Zo willen ondernemers de restruimte aantrekkelijk maken door er sportmogelijkheden te creëren en wandelpaden aan te leggen.

Kaal zand

Stadsecoloog Anne Nijs, heeft haar eigen blik op de restruimte. Ze neemt ons mee naar een groot stuk restruimte tussen de Jaarbeurs en de Van Zijstweg. Het terrein wordt in de toekomst ontwikkeld, maar tot die tijd is de zandvlakte ingezaaid met inheemse planten. Interessant is een kale zandhelling op het terrein. Nijs legt uit dat onbegroeide zandgrond op niet veel plekken voorkomt in de stad en snel kan opwarmen door de zon. Dat vinden bepaalde soorten prettig. Zo ook wilde bijen, die nesten hebben gemaakt in de zandhelling. Boven op de helling ziet de flora er heel anders uit. Zo kaal als de helling is, zo groen is het boven op de heuvel. Er groeien tal van planten, zoals de in Utrecht vrij zeldzame en beschermde bijenorchis. Als we van het terrein af lopen, zien we groen met een heel ander karakter. Het gras is gemaaid en langs de Croeselaan zijn bloemen geplant in vakken. Elk vak heeft één soort bloemen. Het ziet er strak en fleurig uit, maar de biodiversiteit is hier lager. Er zijn minder verschillende soorten. De soorten die er staan, komen van oorsprong vaak niet voor in Nederland en zijn daardoor minder waardevol voor insecten die wel van nature in het Utrechtse ecosysteem aanwezig zijn. We stellen Nijs de vraag of het wel nodig is zoveel aandacht te besteden aan de biodiversiteit in de stad. Is de ‘echte’ natuur niet juist buiten de stad te vinden? Nijs reageert verrassend. Ze legt uit dat juist in de stad vaak de biodiversiteit veel hoger is dan op het platteland. Dit komt door de grote varieteit biotopen in de stad met verschillende microklimaatjes. Ook worden er in de stad minder bestrijdingsmiddelen gebruikt en is er minder intensief beheer en bemesting. Er leven hierdoor in Utrecht bijvoorbeeld 148 bijensoorten. Dit zijn er veel meer dan buiten de stad.

Onder het spoor We steken met Nijs het Jaarbeursplein over, lopen langs het Parkplaza Hotel en belanden zo in een van de tunnels onder het spoor. Het stuk tunnel waar wij lopen wordt niet meer gebruikt. Een dakloze heeft er zijn matras neergelegd en verder zien we vooral zand, planten en afval. Het is restruimte die niet bepaald waardevol lijkt voor de natuur, maar dit blijkt wel het geval. De tunnel fungeert als een faunapassage legt Nijs uit. Een egel loopt heel wat makkelijker door dit deel van de tunnel dan over het naastgelegen asfalt. a

De buitenruimte bij restaurant LE:EN

kans voor groene opgave

Dit verhaal is onderdeel van een serie over restruimte in Utrecht. Deze publicatiereeks is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mediafonds Provincie Utrecht

Restruimte door de ogen van inwoners

Utrecht is een dichtbebouwde stad. De ontwikkeling van ‘ons stadsie’ verloopt op z’n Nederlands. Alles gaat planmatig, is doordacht en uitgetekend. Toch zijn er Utrechtse plekken die lijken te zijn overgebleven, plekken die op het eerste gezicht geen functie hebben, plekken die niet worden beheerd. Het is de ruimte die experts restruimte noemen. Ruimte die soms misschien saai oogt, maar een bron van dynamiek blijkt. Een dynamiek die DUIC de komende weken in beeld brengt. Letterlijk met onze camera. En figuurlijk door de verhalen van mensen op te tekenen.

Wat is restruimte?

Restruimte is een term die regelmatig gebruikt wordt door stedenbouwkundigen, maar echt een gedeelde eenduidige definitie is er niet. Het kunnen enkele vierkante meters ruimte zijn zonder echte functie, overgebleven op plekken waar de stad al is volgebouwd.

Een stad bedacht vanaf de tekentafel, waar tussen de ontworpen gebouwen nog een stukje restruimte is overgebleven. Vaak ligt er alleen bestrating of is het een groot stuk berm. Restruimte kan ook een iets groter stuk ruimte zijn, terrein dat braak ligt. Of waar slechts gras ligt maar wat geen parkfunctie heeft en waar de natuur ook geen vrij spel krijgt.

Soms wordt restruimte juist geclaimd, door omwonenden die er zelf iets van maken

of waar de natuur flink kan woekeren.

Restruimte is te vinden midden in de stad, in de wijken en ook aan de randen van de gemeente. Plekken waar totaal nog geen stedelijke ontwikkeling heeft plaatsgevonden of juist de stukken die men ‘vergeten’ is.

Waarom is restruimte belangrijk?

Restruimte kan lucht geven aan de stad, waarbij het goed is dat niet alles wordt volgebouwd en waar niet over alles is nagedacht. Maar restruimte kan juist ook gebruikt worden voor functies die er wellicht nog te weinig zijn; om kwalitatief groen toe te voegen, speelplekken, bankjes, plekken waar bewoners samen iets kunnen ontplooien of waar zelfs nog ruimte is voor woningen. We zijn ook benieuwd naar de ideeën van onze lezers daarover.

Oproep!

Ken jij nog plekken met ‘restruimte’? Klein of groot? Stuur ons de locatie door, als het even kan met een foto! Mailen kan naar redactie@duic.nl met onderwerp Restruimte

Van deze voormalige bushalte aan de Rio Brancodreef rest nu alleen nog een strook stenen

Ook

Een groot stuk restruimte tussen de Jaarbeurs en de Van Zijstweg

Groene restruimte op het Westplein

WE KOMEN VAN VER

Documentaire ‘We Komen Van Ver’ toont uitdagingen van jonge nieuwkomers in Utrecht

“Ik. Eten. Thuis. Dan snap je toch wat ik bedoel?” zegt Gaid. In de documentaire ‘We Komen Van Ver’ delen hij en drie andere jonge nieuwkomers hun verhalen over hun onvrijwillige migratie naar Utrecht en de uitdagingen die zij tegenkwamen. De film hoopt meer begrip te creëren voor jonge migranten en hun mentale welzijn. Wij spreken nieuwkomers Gaid (23) en Angelina (20).

“Hier is geen leven”, zei zijn broer. Gaid vluchtte vanuit Jemen, samen met zijn broer en zus, naar Egypte. Daar kreeg hij te horen dat zijn moeder in Nederland was. “Wij moesten DNA afgeven bij Unicef in Egypte. Er was een match met mijn moeder in Nederland. Ik had haar al een aantal jaar niet gezien. Ook zij was gevlucht.” Samen met zijn broer en zus vloog Gaid naar Nederland, waar de familie herenigd werd. Maar Gaid sprak de taal nog niet. Met een aantal woorden probeerde hij zichzelf duidelijk te maken. “Ik. Eten. Thuis. Dan snap je toch wat ik bedoel? Maar mensen deden alsof ze me niet begrepen.”

In de documentaire ‘We Komen Van Ver’ vertellen vier jonge nieuwkomers over hun migratie naar Utrecht en de eerste jaren in de stad. Naast Gaid Abdo delen Angelina Budkina, Ha Bui en Remy Nyamukabakaba voor het eerst hun verhalen over de weg die zij hebben afgelegd om te komen waar ze nu zijn. “Het is vooral een film over het mentaal welzijn van jonge migranten”, zegt filmmaker Sanne

Sprenger.

Ruim acht jaar geleden kwam Gaid in Nederland aan. Hier ging hij voor het eerst naar school. “Dat was voor mij zo leuk. Ik had nog nooit op school gezeten.”

Maar Gaid wist toen nog niet dat mensen zo gemeen konden zijn. “Mensen zuchtten als ik om extra uitleg vroeg. Maar ik begreep de taal nog niet. Iemand vroeg zelfs; als je toch geen Nederlans spreekt, waarom zit je dan op deze opleiding?”

Taalbarrière

Voor Angelina (20) waren de eerste jaren in Nederland ook niet makkelijk. Drieënhalf jaar geleden moest zij Rusland abrupt verlaten. Haar moeder besloot met haar Nederlandse man samen te gaan wonen. Binnen twee weken zat ze in het vliegtuig. Angelina moest haar middelbare school in Nederland afmaken. Maar vanwege de taalbarrière lukte dat niet. “Alles was in het Nederlands.” Ze kon wel naar het mbo, maar dat was niet haar niveau. Ze deed immers gymnasium in Rusland. Uit-

eindelijk heeft ze haar middelbare school in Rusland online kunnen afmaken en begint ze na de zomer met een studie aan de universiteit.

Met de documentaire ‘We Komen Van Ver’ hopen de nieuwkomers op meer begrip voor jonge migranten. “Ik moest naar Nederland komen. Het is niet een keuze die ik als jongere gemaakt heb. Dat moet de samenleving begrijpen”, zegt Gaid. Ook Angelina koos er niet zelf voor om naar Nederland te komen. Volgens haar moeten mensen meer naar elkaar luisteren. Iedere migrant is een uniek persoon en heeft een eigen verhaal.

Advertentie

De documentaire is een samenwerking tussen Common Frames en Still Walking Productions. De première in Nederland heeft onlangs plaatsgevonden in Utrecht, in Het Wilde Westen, en de film werd al eerder vertoond op een festival in Brussel. Over de toekomst van de film wordt nu gesproken. “We willen het graag onderdeel laten zijn van lessen voor burgerschap en maatschappijleer, zodat we er vanaf komend studiejaar mee langs scholen en (beroeps-)opleidingen kunnen gaan”, zegt Sanne. De film moet dus vooral een educatief doel dienen. a

Gratis lezing over het testament en levenstestament in Nieuwegein

We denken liever niet aan de dood. Toch willen we alles goed geregeld hebben voor onze nabestaanden. Een testament kan daarbij helpen, maar wordt vaak uitgesteld. Herkenbaar? “Het is duur en ingewikkeld, dat doen we volgend jaar wel”

Erfrechtspecialist Kelly Boermans geeft maandag 1 juli 2024 13:00 uur een gratis lezing in ’t Veerhuis. Het adres is: Nijemonde 4, 3434 AZ Nieuwegein.

Een waterdicht testament zorgt ervoor dat zaken goed geregeld zijn én het bespaart uw nabestaanden zorgen, belasting en eigen bijdrage in de zorg. Zo was er laatst iemand die dankzij een goed testament 80.000 euro erfbelasting bespaarde. De erfrechtspecialisten van Erfrechtplanning weten als geen ander hoe u met een slim testament een fiscaal voordeel kunt behalen.

“Meer dan 11 miljoen Nederlanders hebben geen testament en veel testamenten zijn verouderd”, weet Kelly Boermans, mede-eigenaar van Erfrechtplanning. Sinds 2010 is de vrijstelling van de erfbelasting bij kleinkinderen verdubbeld. Daarmee is het gelijkgetrokken met de vrijstelling erfbelasting van eigen kinderen en is het fiscaal gunstiger geworden om de kinderen én kleinkinderen te laten erven. Regelmatig wordt de maximale vrijstelling voor de erfbelasting – 25.187 euro – aan de kleinkinderen toebedeeld. Dit gaat echter wel ten koste van de erfenis van de eigen kinderen.

De eigen bijdrage in de zorg is sinds 2013

onder meer afhankelijk van het vermogen. Een groot aantal testamenten is daar niet op aangepast. Bij aanwezigheid van spaargeld of wanneer de woning is afgelost, is het verschuldigde bedrag hoger dan wanneer er niets op de bankrekening staat of afgelost is. Hoe meer vermogen, hoe meer u betaalt aan eigen bijdrage in de zorg. Dit kan snel oplopen tot 2.900 euro netto per maand. Om nog maar te zwijgen van het hoge bedrag aan erfbelasting dat erfgenamen vaak moeten betalen bij een praktisch afbetaalde woning. Gelukkig kunnen al deze kosten beperkt worden met een goed testament.

Nog belangrijker dan een testament is een levenstestament. In een levenstestament is vastgelegd wie de zaken regelt als u dit zelf niet meer kan. Bijvoorbeeld bij dementie of een beroerte. Er staat in wie zich over de financiën buigt, wie beslissingen neemt bij medische kwesties én u kunt ook een tweetal wilsverklaringen opnemen. Ook kunt u met een goed levenstestament besparen op de eigen bijdrage in de zorg.

Heeft u al een testament en levenstestament maar twijfelt u of het nog steeds aan uw wensen voldoet, meldt u zich dan aan

voor de lezing.

Heeft u géén testament en levenstestament? Meldt u zich dan ook aan voor de lezing. In een comfortabele setting vertelt onze erfrechtspecialist u geheel vrijblijvend wat u moet weten over een goed testament en levenstestament.

U bent van harte welkom!

Bespreekt u deze belangrijke zaken liever 1-op-1?

Maakt u dan een afspraak. Een erfrechtspecialist van Erfrechtplanning komt vrijblijvend en kosteloos bij u thuis om de mogelijkheden met u te bespreken.

Wilt u zich eerst oriënteren, vraag dan de gratis brochure aan via www.erfrechtplanning.nl

Kelly Boermans, directeur bij Erfrechtplanning

Lezing bijwonen? Wees zeker van uw plek en meld u telefonisch of via onze website aan voor de lezing.

085 - 303 76 87 www.erfrechtplanning.nl

Tekst: Emily Hengeveld / Fotografie: Isis Bartels

25 jaar Molen de Ster

Waar: Molen de Ster

Wanneer: 22 juni Prijs: gratis

Op 22 juni 2024 is het precies 25 jaar nadat Molen de Ster weer in werking trad na een lang restauratietraject. Dat moet gevierd worden met een korenfestival en een afsluitend concert. Overdag kan er geluisterd worden naar zeven Utrechtse koren die ieder een eigen repertoire brengen. De dag wordt afgesloten met een concert van singer-songwriter Tim Dawn met zijn band op het molenerf.

Buku nanga kuku - Boek met koek

Waar: Bibliotheek Neude

Wanneer: 23 juni

Prijs: gratis

Boeken, auteurs, Surinaamse koek en publiek – dat is in een paar woorden het concept van dit feest in de bibliotheek waar het publiek zich kan onderdompelen in de Surinaamse cultuur. Er is muziek en er zijn verhalen en panelgesprekken. Naast een modeshow van traditionele kleding, kun je leren over Angisahoofddoeken binden, vrijheidsvogels vouwen en het Afaka-schrift. Er is ook een markt en een kinderprogramma

Kerk en Slavernij

Waar: TivoliVredenburg

Wanneer: 25 juni

Prijs: gratis

De kerk heeft een belangrijke rol gespeeld in het slavernijverleden. Zowel de voor- als tegenargumenten voor slavernij werden onderbouwd met de bijbel. Hoe hebben christelijke leiders het geloof gebruikt om slavernij te rechtvaardigen en zelfs te ondersteunen? Wat vonden de tot slaaf gemaakten van het geloof van de Nederlanders? En wat zien we vandaag de dag terug van deze geschiedenis? Keti Koti Utrecht en TivoliVredenburg organiseren een avond met livemuziek, optredens en lezingen over de geschiedenis van het christendom en slavernij.

Lepeltje Lepeltje

Waar: Park Lepelenburg

Wanneer: 28 tot en met 30 juni

Prijs: gratis

Het foodfestival Lepeltje Lepeltje bestaat tien jaar en strijkt traditiegetrouw neer in park Lepelenburg. Het festival bestaat uit veel mobiele keukens, een markt en een muzikaal programma. Op een podium treden verschillende bands en dj’s op, maar ook voor de allerjongsten is er genoeg te doen met een speciaal kinderprogramma.

Terminator Too

Waar: Theater Kikker

Wanneer: 28 juni Prijs: 11,95 / 18,95 euro

In Terminator Too dompelen makers Robbert Vervloet en Ephraïm Cielen zich onder in de wereld van Hollywood blockbusters. Ze creëren een eigen universum waarin ze zelf de helden zijn. Met zelfgemaakte special effects, kostuums uit cornflakesdozen, tekstfragmenten uit populaire (actie)films van vroeger en nu, spectaculaire gevechtschoreografieën en een vers gecomponeerde soundtrack maken ze hun eigen film, de ultieme vlucht uit de realiteit. Deze theatervoorstelling is voor 12+ en onderdeel van Festival Tweetakt.

Henge

Waar: De Nijverheid

Wanneer: 27 juni

Prijs: 15,50 euro

“Attentie aardlingen! U bent uitverkoren om op audiëntie te komen bij HENGE. Het buitenaardse collectief bezorgt het grauwe Manchester al een jaar of tien kleur op de wangen, maar stapt graag in zijn UFO om ook andere nederzettingen van een astronomische dosis vreugde te voorzien”, aldus de aankondigingstekst. Deze band staat bekend om haar spacerock, synthpop en psychedelica –en dat ook nog in mooie kostuums.

HKU Exposure

Waar: diverse locaties

Wanneer: 26 tot en met 30 juni Prijs: gratis

Vijf dagen lang presenteren zevenhonderd kunstenaars van HKU hun afstudeerwerk aan het grote publiek op tal van locaties in de stad. Verwacht een wervelend festival met kunst in alle disciplines. Van beeldende kunst tot games, van design tot film en van muziek tot theater. Op de website is het programma van de verschillende locaties te vinden.

OP BEZOEK BIJ SANJU RAMEN OP DE DONKERE GAARD

‘We zijn compleet verliefd geworden op het eten en alles wat erbij hoort’

Ruim zes jaar geleden openden de vrienden Jeroen de Gilde en Mohammad Kashani het eerste Japanse ramenrestaurant van Utrecht: Sanju Ramen. Het avontuur van Sanju, dat overigens ‘030’ betekent in het Japans, begon met een vestiging op de Voorstraat. Sinds begin dit jaar is hun tweede restaurant op de Donkere Gaard te vinden. Ook daar kunnen Utrechters nu terecht voor 100 procent huisgemaakte ramen.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Robert Oosterbroek

Jeroen en Mohammad zitten tevreden naast elkaar aan een van de zwarte tafels aan het grote raam op de Donkere Gaard. “Vanaf de eerste dag dat we open gingen, hebben we hier een volle zaak gehad”, zegt Mohammad. “Dat was voor ons best wel vet om te zien.” Ze waren 24 en 26 jaar oud toen ze besloten samen te gaan ondernemen. Hoe die onderneming er precies uit kwam te zien, wisten ze toen nog niet.

“Tijdens mijn rondreis door Azië heb ik een passie voor ramen ontwikkeld en bij terugkomst stak ik hem (Mohammad, red.) aan met het ramen-virus”, vertelde Jeroen eerder al eens aan DUIC. En zo was het idee voor Sanju Ramen geboren. “We zijn compleet verliefd geworden op het eten en alles wat erbij hoort. We zijn allebei sowieso gek op eten.” Mohammad: “We eten nog steeds heel vaak ramen.”

De nieuwe locatie bij het knusse Wed is een vervolg van de locatie op de Voorstraat. Op beide plekken zijn dezelfde gerechten te krijgen met in de hoofdrol hun zelfgemaakte Japanse ramen. Half juni is het menu vernieuwd. “We hebben voor meer variatie gezorgd”, zegt Mohammad. “Ook hebben we nieuwe vegetarische ramen. Die zijn erg populair.”

48 uur koken

Net als op de Voorstraat hangen er binnen in het pand op de Donkere Gaard ook kleurrijke Aziatische lampionnen. Ze wilden er dezelfde huiskamersfeer creëren. “We willen dat iedereen zich welkom en thuis voelt”, vertelde Jeroen eerder. “Dit gevoel van gemeenschap en warmte is essentieel in alles wat we doen. Daarnaast zijn we trots op onze twee huisgemaakte bieren, speciaal gebrouwen om perfect te harmoniseren met onze ramen.”

Ramen is een Japanse noedelsoep. De bouillon wordt in ieder geval acht uur gekookt. Uiteindelijk worden er noedels en een kruidenmengsel toegevoegd. Daarna komt er bijvoorbeeld langzaam gegaard vlees bij, verschillende groenten en ei. Zo bestaat een kom vegetarische miso-ramen uit portobello, krokante vegetarische bacon, bamboescheuten, bosui, prei, taugé, spinazie en ei. Die bouillon is gemaakt van geroosterde groenten en wordt 48 uur gekookt.

Alle oliën, mengsels en kruidenpasta’s in de gerechten zijn worden zelfgemaakt door de twee Japanse chefs: Masahiro en Nikolay. Na twintig jaar kookervaring in Japan, wonen ze inmiddels al heel wat jaren in Nederland. Een van hen is er al vanaf het begin bij. Die chef en zijn collega koken in de grote centrale keuken in De Meern. “Daar produceren we alle onderdelen van onze gerechten zelf”, zegt Jeroen. “Zowel in de centrale keuken als in de restaurants hebben we een ontzettend

goed team. Daar hebben we alle vertrouwen in. ”

‘Nog steeds op één lijn’ Het pand op de Donkere Gaard kwam zes jaar geleden al eens op hun pad, maar toen vonden ze het nog te klein. Dankzij de centrale keuken in De Meern was dat geen probleem meer. Ook hoefde er nu een stuk minder verbouwd te worden. Op de locatie in hartje centrum hebben namelijk de afgelopen

jaren al verschillende horecazaken gezeten. Het begon met restaurantketen ‘t Zusje. Vervolgens opende in 2018 er voor een paar jaar wijnbar Verde Marrone. Daarna volgde het ecologisch verantwoorde Blue Bar1, maar die zaak sloot eind vorig jaar de deuren om zich volledig te kunnen focussen op één locatie in plaats van twee. De oud-eigenaren van de seafoodbar runnen namelijk ook het Utrechtse restaurant Goesting. Over de samenwerking zijn zowel Jeroen

zitten nog steeds op één lijn”, zegt Jeroen. En als dat even niet zo is, komen ze er altijd weer uit. Door de nieuwe locatie zien ze elkaar alleen wel

als Mohammad na al die jaren nog erg tevreden. “We

wat minder dan eerst, maar dat mag de pret niet drukken. Overigens zijn de twee niet van plan om de komende jaren stil te zitten. Mohammad: “Het zal niet hier stoppen.” Jeroen vult hem aan: “Ons doel is om Sanju Ramen in meerdere steden groter te maken.” a

OP PAD MET OUD-UTRECHT

Het Julianapark, springlevend erfgoed

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Deze keer beginnen we op de Amsterdamsestraatweg in de wijk Zuilen. We wandelen over het Jan Kolpad in het Julianapark, een fraai en kindvriendelijk volkspark.

Tekst: Dick de Jong / Fotogra e: Dick de Jong, Het Utrechts Archief, Annette Fienieg

De geschiedenis van het Julianapark begint bij de familie Kol, ooit bekend van de bank Vlaer en Kol in het pand van de Winkel van Sinkel. Bankier Jan Kol gaf in 1903 de firma Copijn en Zn opdracht een wandelpark in landschappelijke stijl aan te leggen. Hij verwachtte zo de bouw van een villawijk op zijn grond te stimuleren. Aan de Amsterdamsestraatweg ontwierpen Hendrik en Lodewijk Copijn een besloten park. Centraal in hun ontwerp stond de grote vijver. Deze was grillig van vorm met grote lobben die schiereilanden vormden en er lag een ei-

landje in. De vijver had glooiende oevers en klimrotspartijen van cement. De grond die bij het graven van de vijver vrijkwam, is gebruikt om aan de zuidkant een hoge heuvel te maken die een fraai uitzichtpunt biedt. Het park kende afwisselend open en gesloten gedeelten. Al snel kende iedereen het park als ‘de tuin van Kol’. In 1928 verkochten de erfgenamen het park aan de gemeente Utrecht. De voorwaarde was dat het minimaal 100 jaar als park bleef bestaan. De Gemeente Utrecht kon zo voorkomen dat de erven Kol het park als bouwkavels zouden verkopen. Behalve de

Wil je lid worden van Oud-Utrecht? Kijk dan op oud-utrecht.nl/ lid-worden

‘volkstuin’ kocht de gemeente Utrecht ook de aangrenzende gronden van de erven Kol die ten westen van het park lagen. Een deel daarvan was in gebruik als sportveld en verhuurd aan voetbal- en cricketvereniging Hercules. Volkspark met beestenboel In tegenstelling tot de traditionele, openbare wandelparken werd bij de aanleg van de volksparken sterk rekening gehouden met andere recreatieve functies dan wandelen. Er werd plaats ingeruimd voor sportvelden, speelweiden en kinderspeelplaatsen. Zuilen dat tot 1954 een zelfstandige gemeente was, werd begin twintigste eeuw een wijk voor arbeiders van staalfabriek Demka en werkspoor. Ook in Ondiep werd vanaf 1915 flink gebouwd. Juist in het dichtbevolkte Ondiep en het sterk gegroeide Zuilen was behoefte aan speel- en recreatieruimte. Zuilen en Utrecht wilden het fraaie park daarom behouden. Korte tijd nadat het park eigendom was geworden van de gemeente Utrecht pleitte de Commissie Park van Kol al voor de aanleg van een speelweide. De Commissie zou als Stichting Julianapark tot 1970 actief blijven om het karakter van het park te bewaren. Terwijl plantsoenmeester Krijn Perk Vlaanderen zich inzette voor de flora van het park, stortte de Commissie voor het Park van Kol zich met groot enthousiasme op de uitbreiding van de fauna van het park. De commissie kreeg ruimhartig Java-krielen, goudfazanten en pauwhoenen aangeboden door ‘de burgerij’. Van het geld dat bij omwonenden, bedrijven en woningbouwverenigingen was ingezameld liet de commissie volières bouwen. Begin 1930 kocht de commissie flamingo’s en Australische zwanen van Burgers Dierenpark in Arnhem. Behalve vogels waren ook konijnen, marmotten en vossen welkom in het park. Op woensdag 18 juni 1930 was de officiële opening. Na enkele toespraken en het zingen van het Wilhelmus opende burgemeester Fockema Andreae het park en kondigde hij de nieuwe naam aan: het Julianapark. Een optreden van het Utrechts Stedelijk Orkest en een wandeling door het park sloten de feestelijke bijeenkomst af. Speelweide en theehuis Geïnspireerd door het ontwerp van Copijn van het Wilhelminapark ontwierp plantsoenmeester Perk Vlaanderen een ovaalvormige speelweide van één hectare die er in 1935 zou komen. De speelweide lag aan de kant van de Amsterdamsestraatweg en was omlijst met een grote verscheidenheid aan boomgroepen, solitaire bomen, heesters en grasperken. Het bomenbestand van het park werd uitgebreid met nieuwe soorten.

Ten oosten van de speelweide was een theehuis gesitueerd. Achter en voor het theehuis was een terras en ernaast een verdiepte bloementuin. Het plan werd uitgevoerd als werkverschaffing voor ‘ongeschoolde werkloozen’ uit de wijk. Het theehuis kreeg de toepasselijke naam ‘Juliana’. Het ontwerp ervan was van Gosse van der Gaast. Van der Gaast was architect in dienst van de gemeen-

te Utrecht en had eerder het theehuis in het Wilhelminapark en dat van Rhijnauwen ontworpen.

Zoals alle parken kreeg ook het Julianapark het zwaar te verduren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vooral tegen het eind van de oorlog namen de vernielingen, zoals het stelen van eieren en vogels, het omhakken van bomen en het meenemen van alles wat brandbaar was, zo’n omvang dat in juni 1944 besloten werd het park te sluiten. Ook na de bevrijding bleef het park nog gesloten, omdat Canadese militairen er enkele maanden hun kamp hadden. In maart 1946 ging het park eindelijk weer open. Bij deze feestelijke gelegenheid plantten schoolkinderen uit Ondiep bomen om het gehavende park weer in haar oude luister te herstellen. Het park groeide uit tot het drukst bezochte park van Utrecht. Geen vermaakcentrum

Bij de hoofdingang met het ‘papegaaienlaantje’ en verspreid door het wandeldeel stonden kooien en volières op open plekken. Er lijken zelfs plannen te zijn geweest om apen, giraffen en andere exotische dieren te huisvesten in het park. Dat was te veel van het goede: ‘Er dient voor gewaakt te worden dat het park ontaardt in een vermaakcentrum of een dierentuin. […] Het aantal en de verscheidenheid van de dieren moet in overeenstemming zijn met het karakter van het park’, aldus het college eind 1955 in een voorstel aan de raad. Een verbetervoorstel omvatte een groot aantal maatregelen. Zo moesten de vele dierenverblijven verdwijnen uit het oude deel van het park en gegroepeerd worden bij het hertenkamp. De vijver kreeg een al langer gewenste fontein. Voor de kleintjes kwam er een aparte speelplaats met een zandbak, pierenbad en speeltoestellen, gelegen tussen de grote speelweide en het hertenkamp. Het park ging ook plaats bieden aan beeldende kunst, en zo kwam er in 1959 toch een giraf in het park, van brons wel te verstaan.

Julianapark als monument Voor de stad Utrecht is het park redelijk zeldzaam. Van de oude parken die eind negentiende en begin twintigste eeuw zijn aangelegd, resteren alleen nog het Wilhelminapark (1898) en het Julianapark (1903). De parken Tivoli, Nieuweroord en het Oranjepark hebben plaats moeten maken voor nieuwbouw. De oorspronkelijke aanleg van het park is door de jaren heen grotendeels intact gebleven. De slingerende padenstructuur, de afwisseling tussen open en gesloten gedeelten, de zichtlijnen, de vijver, de heuvel, de dierenweide en de speelweide bepalen nog steeds het karakter van het park. Het Julianapark is geen elitair wandelpark maar nog steeds een kindvriendelijk volkspark. Sinds 28 oktober 2014 is het Julianapark een gemeentelijk monument. a

Julianapark, De Spoken van het Stadhuis, illustratie Annette Fienieg

Vogelvlucht Julianapark, foto Het Utrechts Archief

Kinderen in het Julianapark, foto Het Utrechts Archief

Het Julianapark, foto Dick de Jong

Advertentie

ZOEKPLAAT

Zoek de zeven verschillen

OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE AMSTERDAMSESTRAATWEG

ETEN, DRINKEN, EEN ONGEDWONGEN SFEER IN EEN UNIEK DECOR

Historisch landgoed opent deuren voor heerlijk dagje uit

Het bijzondere Landgoed

Vollenhoven opent de deuren voor de Tuindagen. Een mooi evenement waarbij bezoekers plekken te zien krijgen, die normaal verborgen blijven voor het publiek. En tegelijkertijd zijn de dagen een feestje voor het hele gezin. Met verschillende horecapleinen, een uitgebreide markt, kinderactiviteiten, historische lezingen en rondleidingen –dat allemaal in een prachtig 19e-eeuws decor, onder meer bekend van de hitserie Máxima.

Op een paar minuten fietsen vanaf Utrecht, in De Bilt, ligt Landgoed Vollenhoven. Het huis wordt vergezeld door verschillende bijgebouwen als een koetshuis, oranjerie en een ijskelder en zijn allemaal gebouwd tussen 1800 en 1810. Het landgoed wordt ook wel ‘de parel van de Stichtse Lustwarande’ genoemd en de originele gebouwen zijn veelal volledig bewaard gebleven. Ook heel bijzonder is het park in Engelse Landschapstijl en de historische Moestuin. Dit alles is het decor van de Tuindagen Vollenhoven.

Alexander Kneepkens is eigenaar van het bijzondere complex en is een van de initiatiefnemers voor de Tuindagen. “Die werden hier al eerder georganiseerd, maar de vorige eigenaren besloten er zeven jaar geleden mee te stoppen. Wij gaan dit weer in ere herstellen.”

Uitgebreid programma

Het evenement heeft een hoop te bieden.

“We hebben verschillende horecapleinen. Een daarvan hebben we Jardin des vin genoemd, de tuin van de wijn. Deze ligt bij de oranjerie waar een heerlijke sfeer beleefd kan worden met goede wijnen en eten. Ook hebben we een tweede horecaplein, voor de snellere hap, taart en koffie. Dit horecaplein ligt bij het landhuis en heeft prachtige uitzicht over de Spiegelvijver.” Ook aan de kinderen wordt gedacht: “Er is een kinderweide met onder meer een springkussen, zweef- en draaimolen. En natuurlijk poffertjes, want bij een feestje voor kinderen horen toch echt poffertjes.”

Verder staat de tuinman klaar om alles te vertellen over de bijzondere tuin: “Op een landgoed is het zelfs gebruikelijk om zo iemand een ‘tuinbaas’ te noemen – want hij heeft een hele belangrijke functie. Hij onderhoudt de tuin, en dat is hier een rijksmonument. Hij kan echt heel interessant vertellen.” Ook is er meer te leren over de geschiedenis van het landgoed: “Er zijn lezingen en op ver-

schillende plekken plaatsen we informatieborden” Dit alles wordt nog verder aangevuld met een uitgebreide markt waar veel lokale producten te vinden zijn.

Hitserie Máxima Kneepkens: “Het is echt noemenswaardig dat zo dicht bij Utrecht een stukje ongerepte Nederlandse historie te vinden is. Het is altijd privébezit geweest en er is met zorg naar omgekeken. We willen hier de historie laten zien en behouden. Ook wij zijn als eigenaren maar tijdelijk, en we willen dit allemaal bewaren voor de volgende generaties. Wie hier loopt waant zich echt in het decor van de 19e eeuw.” Het is niet voor niets dat scènes uit de hitserie Máxima hier zijn opgenomen. “De scène waar koningin Beatrix en Claus theedrinken met Máxima en Willem-Alexander is hier opgenomen op het overdekte terras. Je hebt er prachtig uitzicht over de vijver. Mensen kunnen daar tijdens de Tuindagen gewoon zelf even gaan zitten en genieten.”

De Tuindagen Vollenhoven zijn 28, 29 en 30 juni met in de avond Tuinconcerten. Op de website tuindagenvollenhoven.nl is veel meer informatie te vinden en zijn tickets te koop voor 8,50 per persoon. Kinderen tot en met 12 jaar zijn gratis. Er staat een grote verbouwing van het Landhuis op stapel, dus het is waarschijnlijk ook voorlopig de laatste keer om het landgoed in zijn volledige pracht en praal te zien.

Straatnamen

Van der Mondestraat

Naar wie deze straat vernoemd is, mag misschien geen verrassing zijn, maar wat hij precies deed is voor de gemiddelde lezer waarschijnlijk nog niet bekend. De Van der Mondestraat in Tuinwijk is vernoemd naar Nicolaas van der Monde. Hij was een historicus, uitgever en schrijver. Geboren in Utrecht op 27 januari 1799 en gestorven in zijn geboorteplaats op 3 december 1847. Op 5 juli 1822 trouwt hij – natuurlijk in Utrechtmet Wilhelmina Christina de Raadt. Hij kreeg twee dochters.

Hij was een echte Utrechter, want hij werkte hier ook nog eens bijna zijn hele leven. Als hij nu nog zou leven, zou hij waarschijnlijk geïnteresseerd zijn in deze rubriek. Hij schreef namelijk een driedelige boekenserie met de titel Geschied- en oudheidkundige beschrijving van de pleinen, straten, stegen, waterleidingen, wedden, putten en pompen der stad Utrecht. Met deze publicaties was hij een van de eersten in Nederland die schreef over de herkomst van straatnamen. Ook DUIC gebruikte dit standaardwerk al eerder om de herkomst van straatnamen te achterhalen.

De belangstelling voor het straatnamenonderzoek was groot, zo is te lezen bij OudUtrecht. “Er werd op de publicatie ingetekend door zo’n tweehonderd mensen, waaronder

veel vooraanstaande Utrechters, maar er waren ook belangstellenden uit andere Nederlandse steden en zelfs Paramaribo.” Ook het tijdschrift Oud-Utrecht kan men zien als een late opvolger van het werk van Van der Monde. Hij bracht namelijk van 1835 tot 1846 het Tijdschrift voor geschiedenis, oudheden en statistiek van de provincie en stad Utrecht uit Een groot deel van het werk dat Van der Monde deed had sowieso een directe link met de stad Utrecht – hij was altijd geïnteresseerd in de geschiedenis van de stad en het documenteren hiervan. Zo maakte hij ook zelf tekeningen en plattegronden van Utrecht. Tijdschrift Oud-Utrecht eert de man dan ook door al bijna veertig jaar een Van der Monde-lezing te houden, elke keer over een ander geschiedkundig thema. De meest recente lezing, van maart dit jaar, ging over een “grensverleggend interdisciplinair onderzoeksproject over de grens van het Romeinse Rijk in Nederland, beter bekend als de Nedergermaanse Limes”.

De Van der Mondestraat in Tuinwijk is overigens een vrij lange straat. Het gedeelte dichtstbij het centrum bestaat uit voormalige en kleine arbeiderswoningen uit begin twintigste eeuw. Verderop is de straat onderdeel van Tuindorp, een toentertijd, in 1921, vernieuwend woningbouwproject. a

In other news

Nimeto-schoolgebouw is ‘Freigelegtes Kunsthandwerk’

In Duitsland schrijft het platform BauNetz: “Aspirant-ambachtslieden en kunstenaars willen natuurlijk leren op een plek die hun gevoel voor materialen en esthetiek stimuleert. De twee gebouwen van de Utrechtse beroepsschool Nimeto, die rond 1970 werd gebouwd, waren niet meer in staat om deze claim waar te maken.” Ook de schooldirectie zag een paar jaar geleden dat er het nodige moest gebeuren, en vanwege het toenemende aantal studenten moest er ook extra nieuwbouw plaatsvinden. In 2021 startten de werkzaamheden, die vorig jaar werden afgerond. Het vernieuwde schoolgebouw bestaat uit de twee oude gebouwen, maar die zijn beide verduurzaamd en samengevoegd via een loopbrug. “Om meer openheid te bereiken, verwijderden de architecten specifieke

delen van de structuur binnenin en creëerden ze een verbinding tussen de gebouwen in de buitenruimte”, aldus BauNetz. De indeling van de gebouwen is ook volledig veranderd en aangepast aan de eisen van deze tijd en de onderwijsvisie van de school. “Om een lichte en open leeromgeving te maken werd een aantal grote vides gerealiseerd, door grote delen van de bestaande vloer weg te halen. Alles werd zodanig gepland en georganiseerd dat de lessen ongehinderd en veilig konden doorgaan”, aldus bouwbedrijf Van Miltenburg. Het Duitse blad schrijft dat het resultaat van de verbouwing zeer goed aansluit bij de studenten die hier opgeleid worden. Het project is recent genomineerd voor de belangrijkste architectuurprijs in Utrecht, de Rietveldprijs. a

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen.

De stad in cijfers

In de rubriek Stad in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een fiets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.

De gemeente Utrecht ‘verdiende’ vorig jaar 56.307 euro door fietsen te verkopen. Fietsen die door medewerkers van de gemeente van straat zijn gehaald en naar het fietsendepot zijn gebracht. Elk jaar verwijdert de gemeente Utrecht namelijk duizenden fietsen van straat. Omdat ze gevaarlijk geparkeerd zijn, of ergens te lang ongebruikt staan – want op sommige plekken mogen fietsen maximaal 14 dagen staan en op andere locaties 28 dagen. Fietsen die ergens te lang staan, en worden verwijderd, worden weesfietsen genoemd.

In totaal werd vorig jaar een recordaantal van 30.656 fietsen afgevoerd naar het gemeentelijk depot waar eigenaren tegen betaling hun rijwiel weer kunnen komen ophalen. Het is al langer bekend dat een groot deel van de mensen echter nooit meer voor hun fiets komt. Zo was al bekend dat 17.517 rijwielen nooit werden opgehaald. Na vragen van DUIC is nu ook bekend voor hoeveel geld de gemeente Utrecht deze verkocht heeft;

56.307 euro.

Dat is echter geen pure winst voor de gemeente. De kosten van fietshandhaving - in totaliteit dus zowel directe als indirecte kosten - zijn ongeveer 2,45 miljoen per jaar. Daar kunnen die verkochte fietsen niet tegenop. De gemeente verkoopt overigens niet elke fiets apart; er is een deal gesloten met één handelaar die verplicht alle fietsen moet afnemen.

Over kosten en fietsen gesproken; volgens sommige onderzoeken levert de fiets de samenleving juist geld op. Dat is vooral in vergelijking met andere vervoersmiddelen. Doordat fietsen gezond is en in vergelijking met andere vervoersmiddelen beter is voor het milieu en er minder fysieke ruimte nodig is, zou de fiets een grote economische en maatschappelijke waarde hebben. Toch zonde dat er jaarlijks vele duizenden fietsen nooit meer worden opgehaald bij het gemeentelijk depot. a

DOOR DE OGEN VAN MONDO LEONE | LEON GIESEN, EEN HALF LEVEN BUURMAN ALDAAR

HIJ DEELT ZIJN VERWONDERING OVER DE AMSTERDAMSESTRAATWEG

WAAR DENK JE AAN?

DE VROUW OP HET SCHILDERIJ KIJKT OP VAN EEN BOEK EN STAART IN DE VERTE MET DE BLIK VAN IEMAND DIE IN GEDACHTEN ERGENS ANDERS IS. MISSCHIEN DENKT ZIJ AAN SEKS. DAT IS WEL VAKER HET GEVAL BIJ MENSEN DIE ZO KIJKEN.

Ik sta voor het pand aan de Straatweg waar zij achter het raam hangt. Dat op zich is al wonderlijk. Maar nog wonderlijker is dat er onlangs een Jugendstil gevel is verschenen. Wulpse lijnen aan de Straatweg. Dat verwacht je niet. Vrolijke Frans, de etsende posterplakker, stopt en we raken aan de praat. Over het schilderij en die gloednieuwe - oude stijl - gevel. ‘Misschien’, zegt Frans, ‘moeten mensen als ze dit zien, denken aan die keer dat ze met schoolreis naar Parijs gingen en overal van die gevels zagen.’

AMSTERDAMSESTRAATWEG

‘Nou,’ zeg ik, ‘als ik Jugendstil zie, dan moet ik denken aan Klimt. Ken je die?’ ‘Ja’ zegt Frans. ‘Gustav.’ ‘Op zijn laatste schilderij ‘De Bruid’, dat door zijn dood niet afgekomen is, kun je zien dat hij zijn modellen eerst naakt schilderde en daarna de kleren eroverheen. Daar heb ik een foto van gemaakt.’ Pas later de kleren schilderen maakt verschil voor de schilder. En dus voor het schilderij. Het hee een geheim in zich. Waar jij aan moet denken als jij straks die gevel ziet, weet ik niet. Maar als je een schilderij van Klimt ziet wel.

MARNIXLAAN

Op de Amsterdamsestraatweg komen werelden bij elkaar. Er is altijd wat te doen. Er ontstaan wonderlijke ontmoetingen en bijzondere situaties. Heb jij iets meegemaakt of gezien waarover je je verwonderde? Grappig, ontroerend, verrassend, inspirerend. Alles kan, het is immers de Straatweg. Deel je verhaal met ons! Stuur een bericht naar ASW@DUIC.NL

Een staar vanuit de etalage.

Het beroemde schilderij ‘De kus’ van Gustav Klimt. Detail van ‘De Bruid’. Zie je het niet? Denk iets meer aan seks. Het zijn gespreide vrouwenbenen.

Jugendstil... aan de Straatweg!