DUIC Krant NR 286 - 6 september by DUIC

Frans

Horen al die bomen wel langs de Oude Gracht?

Doneer jij een bijdrage voor deze gratis krant?

Het Utrechts Ombudsloket is er voor jou!

Heb je een vraag of klacht over de gemeente, of wil je meer weten over het Ombudsloket? Ontmoet ons op:

Woensdag 11 september

12.00 – 14.00 uur Winkelcentrum Overvecht, Seinedreef

14.30 – 16.30 uur Speeltuin de Watertoren, Neckardreef

Donderdag 12 september

“m’n dochter zat altijd in de bus. nu zit ik 2 x per dag achter het stuur”

11.00 – 13.00 uur Winkelcentrum Kanaleneiland, Hammarskjoldhof

14.00 – 16.00 uur Winkelcentrum IBB Hof, Ina Boudier-Bakkerlaan kijk op utrechtsombudsloket.nl

Geen Taxipas? GRATIS OPLEIDING Wel een Taxipas? BONUS OPLOPEND TOT € 850,-

Word ook WdK chauffeur!

• Parttime chauffeur groepsvervoer

• 3 tot 5 dagen per week

• Mail naar: vacature@wdkgroep.nl Of bel: 026 - 365 31 53

WERKENBIJWDK.NL Vragen? Stuur een bericht! 06 132 705 39

Slootschonen 2024

Minder doen voor meer groen

Brede schouwsloten

Optie 1: in het midden

Voor de water aan- en afvoer hoeft de sloot niet van kant tot kant geschoond te worden.

U mag in alle gevallen 10% waterplanten laten staan en zelfs meer bij brede sloten.

Brede schouwsloten

Optie 2: onderhoud vanaf 1 kant

Laat zoveel mogelijk planten in de slootkant staan. Deze zorgen met hun wortels voor een stevige oever.

Planten zorgen voor een levendige sloot, stabiele oevers en een betere waterkwaliteit.

Meer weten?

Bridge voor starters

Schouwsloten

Ga naar www.waternet.nl/ ons-water/oppervlaktewater/ schouw/onderhoud-sloot of scan de QR code.

Start en Locatie: 19 september 19:30

Denksport Centrum Den Hommel, Kennedylaan 9, Utrecht www.bc80.nl

Bridgevereniging BC’80 start een bridge cursus De cursus bestaat uit twaalf lessen op de donderdag van 19:30 tot ongeveer 22:00 Na de lessen kun je (desgewenst onder begeleiding) deelnemen aan de clubavonden De kosten bedragen 130 €, inclusief een jaar lidmaatschap BC’80 en die van de Nederlandse Bridge Bond

Heb je belangstelling meld je dan aan: johanlefevre@hotmail com of bel 0613850915

INHOUD

Nieuws

4 DUIC in Beeld

Dom Unveiled

6 Erfpachters mogelijk in de problemen

Stichting SEBU luidt de noodklok

7 Discussie over bomen

Horen al die bomen wel langs de Oude Gracht?

8 Column Koos Marsman

Domtore

Cultuur / Uit

9 Uittips

Elke week de leukste tips

Stad / Leven

10 Utrecht volgens...

Sander Brouwer van hiphopfestival DOMFEST

11 Op bezoek bij

De Stiel Tattoo in een Utrechtse watertoren

12 Wat vinden de lezers?

DUIC-lezers aan het woord

13 Verdwenen villa's

Huis Blankenheijm aan de Helling

Sport

14 Pep & Frans over FC Utrecht

In de zevende hemel na winst van FC Twente

15 Puzzel

Zoek de verschillen

15 SportUtrecht

Een topjaar voor een bijzonder duo

Colofon

REDACTIE Robert Oosterbroek

CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl

06 86 80 32 22

VRAGEN OVER DISTRIBUTIE?

Ik ben weleens op mijn plaat gegaan toen ik struikelde over enkele losliggende stenen langs de Oude Gracht. Het was de schuld van een wortel, van een boom. Maar het was ook vooral mijn eigen schuld, want ik keek niet uit. De bomen maken wel meer los dan wat stenen. Ze kunnen voor schade zorgen aan erfgoed. Maar ze maken ook de meningen los. Horen de bomen wel langs de Oudegracht te staan? De meningen verschillen. Daar is ook wel wat voor te zeggen. Maar zeker is wel dat bomen al sinds het ontstaan van de Oude

DE VERANDERENDE STAD IN BEELD

SIMPLONBAAN

Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

Gracht te vinden zijn in het gebied. Niet altijd zoveel als nu, en niet altijd op alle plekken. Tegenwoordig worden bomen die schade veroorzaken gekapt, en worden er nieuwe exemplaren geplant. Elke keer als DUIC erover schrijft, volgt weer de discussie. We doken daarom maar eens in de geschiedenis. Lees er meer over op pagina 7.

Robert Oosterbroek

Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56 AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

ADVERTEREN

ART DIRECTION EN VORMGEVING

Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Emily Hengeveld, Ilana Noot, Luuk Beckers en Tamar Huijbregts ddk.nl en redactie DUIC

UITGEVERS

Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers

Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73

U bent altijd welkom voor een open gesprek.

Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/utrecht

Ook als u niet of elders verzekerd bent.

Utrecht

Sipr weet precies wat jouw fans willen horen. En dat is te zien.

Advertentie

Johan Sienema

DUIC IN BEELD

De steiger die in 2019 vanwege de restauratie rondom de Domtoren werd gebouwd, is de afgelopen maanden langzaam afgebroken. Omdat van boven naar beneden werd gewerkt, was de toren op steeds meer plekken in Utrecht helemaal te zien. Halverwege augustus ging de Jacob van Eyckpassage dicht omdat toen het laatste deel, zoals onder meer de draagconstructie, werd weggehaald. Eind augustus zou de bouwplaats rond de voet van de Domtoren helemaal zijn opgeruimd, maar die datum werd niet gehaald.

Fotografie: Bas van Setten

Desalniettemin ging Dom Unveiled, het evenement waarmee werd gevierd dat de toren weer was uitgepakt, gewoon door op 31 augustus. De paar steigerpalen die er nog stonden hebben geen invloed gehad op het moment van openbaring. Dat bleek onder meer toen Joris Linssen, presentator van het evenement, aan een van de aanwezigen een reactie vroeg. Deze meneer was zo onder de indruk van het moment dat hij het niet droog hield. “Je hoort hem overal en ziet hem overal. Hij is prachtig”, aldus de man. a

Mogelijk honderden erfpachters in financiële problemen; Stichting SEBU luidt de noodklok

Honderden Utrechtse erfpachters gaan de komende jaren te maken krijgen met forse kosten. Vanaf 2027 lopen hun oude erfpachtcontracten af. Om in hun huis te kunnen blijven wonen, moeten de erfpachters jaarlijks duizenden euro’s gaan betalen of de erfpacht afkopen. Afkopen kost vele tienduizenden of zelfs honderdduizenden euro’s. Stichting Erfpachters Belang Utrecht (SEBU) luidt dan ook de noodklok en verwacht dat zo’n 1200 erfpachters in de knel komen. Een deel van hen zal zelfs gedwongen zijn hun woning te verkopen.

Tekst: Luuk Beckers / Fotografie: Robert Oosterbroek

De canon en afkoopsommen worden de komende jaren opnieuw vastgesteld voor de erfpachters met oude contracten. Dit is een groep van zo’n 1350 erfpachters. Het overgrote deel van de erfpachters, enkele tienduizenden, valt onder de ‘nieuwe’ erfpachtregels van 1989 en heeft de canon eeuwigdurend afgekocht. Zij worden dus niet geconfronteerd met nieuwe kosten. Gestegen grondprijs = hogere canon Voor de 1350 erfpachters, die vallen onder de ‘oude’ regels, wordt de hoogte van de canon periodiek vastgesteld. De hoogte van de canon hangt samen met de actuele waarde van de grond. Aangezien de grondprijzen fors zijn gestegen, betekent een nieuwe canon doorgaans een flink hogere canon. Ook zijn er mensen die voor het eerst canon gaan betalen. Bij een deel van de erfpachters is de canon in een ver verleden voor vijftig jaar afgekocht. Nu dit tijdvak van vijftig jaar afloopt, moet er canon worden betaald. Het gaat hierbij om bedragen van vele duizenden euro’s per jaar. We spreken met Ruud van de Weert. Samen met zijn vrouw woont hij in een hoekhuis in Lunetten. Over twee jaar gaat hij met pensioen. Hij is de eerste bewoner van het huis en kocht de woning in 1989. Het was precies de tijd waarin de gemeente de erfpachtregels veranderde. Hierdoor woont hij in een buurt waar in de ene straat oude contracten zijn afgesloten en in de andere nieuwe. ”In hetzelfde wijk”, zegt hij op z’n Utrechts. Van der Weert heeft een oud contract. De termijn van vijftig jaar waarvoor hij de canon afkocht, verloopt over een paar jaar. De gemeente stelt dan een canon vast die Van der Weert moet betalen. De andere optie is om de canon alsnog eeuwigdurend af te kopen. Buurtgenoten die hun woning een paar maanden later kochten, vallen onder de nieuwe regels van 1989. Voor hen geldt dat ze de canon niet voor vijftig jaar, maar voor altijd afkochten bij de aanschaf van de woning. Zowel voor Van der Weert als de buur even verderop geldt dat het afkoopbedrag gelijk

was aan één keer de grondwaarde. Van der Weert betaalde er 30.000 gulden voor plus 5.500 gulden btw vertelt hij. Hij was zich ervan bewust dat hij te maken had met erfpacht en dacht dat er over vijftig jaar wel weer iets betaald zou moeten worden, maar nooit de volledige grondprijs.

Lunetten

In 2003 ontving Van der Weert een brief van de gemeente. De gemeente deed hierbij het aanbod het oude erfpachtcontract om te zetten naar de nieuwe regels van 1989. Van der Weert moest een afkoopsom van 11.000 euro betalen als hij gebruik wilde maken van het aanbod. Van der Weert verdiepte zich niet in het aanbod. Hij had net geld geleend om zijn woning te verbouwen.

In 2017 ontving Van der Weert opnieuw een brief van de gemeente. Hierin werd opnieuw een aanbod gedaan om zijn erfpachtcontract om te zetten naar de regels van 1989. Ditmaal bedroeg de afkoopsom 30.000 euro. Daarnaast was er een mogelijkheid onder de regels van 1989 een jaarlijkse canon te gaan betalen van 1.500 euro. Ditmaal gingen de alarmbellen bij Van der Weert af en ging hij zich in het onderwerp verdiepen. Hij besloot niet op het aanbod in te gaan vanwege het onrechtvaardigheidsgevoel dat het opriep. Van der Weert had immers al een keer de volledige grondprijs betaald. Hij koos voor de juridische weg. Op basis van de conversieregeling kan Van der Weert er alsnog voor kiezen de canon af te kopen. De afkoopsom wordt dan wel vastgesteld op basis van de huidige grondwaarde. Door de gestegen prijzen bedraagt de afkoopsom nu zo’n honderdduizend euro. Van der Weert heeft berekend hoe de financiële situatie eruit komt te zien als hij nu niks doet en wacht tot de vijftig jaar zijn verstreken. De gemeente zal dan een nieuwe canon en afkoopsom vaststellen. Volgens Van der Weert zal de canon zo’n 5.000 euro per jaar gaan bedragen. De afkoopsom komt uit op een bedrag van 189.000 euro. Voor beide bedragen geldt dat deze jaarlijks met twee

procent worden verhoogd. Deze canon en afkoopsom zijn niet alleen zo hoog doordat de woningprijzen zijn gestegen. Van der Weert verbouwde zijn woning ook tweemaal, waardoor de woning meer waard werd. Een waardestijging die doorwerkt in de waarde van de grond en dus in de hoogte van de canon.

Rauw op het dak

Terwijl Van der Weert torenhoge kosten op zich af ziet komen, ligt dit voor zijn buurtgenoten die vallen onder de regels van 1989 heel anders. Zij hebben de erfpacht eeuwigdurend afgekocht en hoeven niks meer te betalen. Sterker nog, zij profiteren van de forse prijsstijgingen van de woningen en de grond. Als deze woningeigenaren hun huis verkopen, kunnen ze immers een hogere prijs vragen. Het valt Van der Weert rauw op zijn dak. Hij vindt de bedragen absurd. Vooral omdat hij in 1989 al een keer de waarde van de grond betaalde. Van der Weert heeft daarom meegedaan aan de rechtszaak die de SEBU aanspande tegen de gemeente. Het leverde echter niks op. De rechter kijkt er juridisch naar en dan geldt ‘contract is contract’. Ook de gemeente vliegt de zaak juridisch aan. Redelijkheid en billijkheid ontbreken hierbij, volgens Van der Weert. “De gemeente geeft extra voorlichting. Ze schaven aan de takken, maar niemand zegt hak die boom om.” Van der Weert kan de nieuwe canon betalen, maar het wordt wel interen. Verhuizen is volgens Van der Weert geen optie in de huidige woningmarkt. De afkoopsom kan hij niet betalen. Door zijn leeftijd is het ook niet mogelijk om een lening af te sluiten om de afkoopsom te financieren. Hij zal dus de canon van 5.000 euro per jaar moeten gaan betalen. Tegelijkertijd gaat zijn inkomen naar beneden als hij met pensioen gaat, zo legt hij uit.

Conversieregeling 2017

In tegenstelling tot Van der Weert hebben veel mensen hun oude contract laten omzetten naar aanleiding van het aanbod uit 2017. Een kleine 1.800 erfpachters hebben dit gedaan. Zij het veelal onder protest, zegt de

Utrechtse erfpacht in het kort

woordvoerder van het SEBU. Duizend erfpachters hebben net als Van der Weert alsnog de mogelijkheid de canon af te kopen op basis van de conversieregeling uit 2017. De gemeente laat weten te begrijpen dat erfpacht complex is en dat een eventuele verhoging van de canon de erfpachters bezighoudt. Zij zegt daarom haar best te doen de erfpachters zo goed mogelijk te informeren. Zo organiseerde de gemeente informatieavonden, wijkspreekuren en telefonische spreekuren. Daarnaast gaat de gemeente kijken of er een regeling nodig is waarbij kan worden afgeweken van de voorwaarden als de individuele omstandigheden van een erfpachter hiertoe aanleiding geven.

Lagere koopprijs

Erfpacht is niet alleen maar nadelig voor woningeigenaren volgens de gemeente. Zo mag je verwachten dat een woning met erfpacht goedkoper is dan een woning die staat op de grond die eigendom is. In de tijd dat Van der Weert zijn woning kocht, werd alle grond in erfpacht uitgegeven. Maar mensen die tussentijds een woning hebben gekocht waarop erfpacht van toepassing is, betalen weliswaar canon, maar hebben waarschijnlijk ook een lagere aankoopprijs betaald. Volgens de woordvoerder van het SEBU is dit echter niet het geval voor de mensen die het SEBU vertegenwoordigd.

Volle eigendom

Mensen die nu een nieuwbouwhuis kopen in Utrecht hoeven zich overigens geen zorgen te maken over de erfpacht. Voor nieuwbouwkavels geldt dat deze worden uitgegeven in volle eigendom. Hierop is dus geen erfpacht van toepassing. Toch overweegt de gemeente erfpacht opnieuw in te voeren. Het college van B&W heeft hiervoor een voorstel gestuurd naar de gemeenteraad. Het gaat hierbij om eeuwigdurende erfpacht. Mensen die onder deze regeling vallen kunnen dus niet te maken krijgen met hogere lasten doordat de canon na het verlopen van een tijdvak opnieuw wordt vastgesteld. a

Utrecht heeft in de decennia tot 2015 grond uitgegeven in erfpacht. Dat betekent dat mensen die een nieuwbouwhuis kochten geen eigenaar werden van de grond waarop hun huis staat. In plaats daarvan betaalden zij pacht aan de gemeente voor het gebruik van de grond. Dit wordt canon genoemd. Voor de mensen die geen jaarlijkse canon wilden betalen, was er een mogelijkheid deze voor vijftig jaar af te kopen door de volledige waarde van de grond aan de gemeente te betalen. In 1989 wijzigde de gemeente het systeem, zodat de stijging van de grondwaarde voortaan ten goede zou komen aan de woningeigenaren. De canon die rustte op de grond moest voortaan eeuwigdurend worden afgekocht zodra de grond werd uitgegeven. Deze afkoopsom was gelijk aan de grondwaarde van het perceel. De erfpachter hoefde hierna geen canon meer te betalen.

DISCUSSIE

Horen al die bomen wel langs de Oude Gracht?

Bomen langs de grachten maken een hoop los. Niet alleen op de plekken waar de wortels voor problemen zorgen, maar ook in de reactievelden. Wanneer DUIC publiceert over oude en nieuwe bomen langs de Oude- en Nieuwegracht ontpoppen er zich al snel discussies. Want horen die bomen historisch gezien wel langs de grachten?

Tekst: Robert Oosterbroek / Fotografie: Bas van Setten, Tamar Huijbregts en Het Utrechts Archief

Enkele honderden bomen staan er langs de grachten, waarvan ook meerdere al ruim honderd jaar oud zijn. Bomen maken een enorm verschil in het aanzicht van de grachten, dat is altijd goed te zien in de vergelijking tussen foto’s die gemaakt zijn in de winter en zomer – wanneer er wel of geen bladeren aan de bomen zitten. Sowieso is er de afgelopen jaren veel aandacht voor bomen langs de grachten, dat gaat samen met het gigantische project om de werven, kelders en muren te restaureren. Omdat bomen en de wortels voor problemen kunnen zorgen, moet er regelmatig een exemplaar gekapt worden. Tegelijkertijd plant de gemeente ook nieuwe bomen langs de werven. Elke keer als DUIC hierover publiceert, komt de discussie weer naar boven. Horen de bomen er wel of niet?

Een simpele vraag, met een wat langer antwoord. We gaan eerst even terug in de tijd. De Oude Gracht – al werd die zo nog niet genoemd want er was nog geen Nieuwe Gracht – is in de twaalfde eeuw gegraven

traal gezag was dat bomen liet planten, was het ook aan de eigenaar van het grachtenpand om te kiezen wat voor boom er kwam. Het was al met al dus een paar eeuwenlang een allegaartje, met plekken zonder bomen, en waar ruimte was en de eigenaar het mooi vond, met bomen.

Dit bleef lange tijd zo. Wie afbeeldingen in Het Utrechts Archief kijkt van enkele eeuwen geleden, ziet op tal van plekken zeker bomen staan, op andere plekken weer geen. Niet alleen op de werven waren bomen te vinden, ook op het niveau van de huizen – op straatniveau - stonden bomen.

waarmee de Vecht en de Vaartsche Rijn verbonden werden. De grond werd op de oevers gegooid waarmee ook het hoogteverschil met de straat groter werd. In de loop van de tijd werd dit hoogteverschil steeds slimmer uitgebaat, waarbij goederen via de laaggelegen oevers de kelders onder de grachtenpanden in werden gereden. De twee kilometer lange Oude Gracht werd zodoende een uitgestrekte haven. Maar stonden er toen al bomen? Er was in ieder geval geen overheid die toen overal bomen plantte. De werven waren toen voornamelijk particulier bezit. Omdat er sprake was van een werkterrein, het was tenslotte een havengebied waar men constant aan het laden en lossen was, waren bomen niet heel praktisch. Toch waren er volgens cultuurhistorisch onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de gemeente, wel zeker bomen te vinden. Vooral op de plekken waar de werven wat ruimer waren, in het centrale deel, zouden door ruimtegebrek waarschijnlijk geen bomen hebben gestaan. Omdat er geen cen-

Uit het cultuurhistorisch onderzoek blijkt dat toen de functie van de grachten veranderde, ook de visie op het aanzien van het gebied ging veranderen. De functie van de Oude Gracht als havengebied nam sterk af in de tweede helft van de negentiende eeuw. Begin twintigste eeuw zorgde dit ervoor dat de werven ook steeds minder goed onderhouden werden door de particuliere eigenaren. Dit leidde er uiteindelijk toe dat steeds meer stukken werven door de gemeente overgenomen werden. Het wervengebied veranderde zo van particulier havengebied naar een soort openbare straten. Daarmee begon ook steeds meer de gemeentelijke bemoeienis en het vakkundig aanplanten van bomen.

Bovenstaande schetst vooral de situatie langs de Oude Gracht. De situatie aan de Nieuwe Gracht is weer anders. Wie daar verder over wil lezen kan zeker eens het cultuurhistorisch rapport van de gemeente erop naslaan. De conclusie van dit rapport over bomen langs de grachten is als volgt: “Samenvattend kan worden gesteld, dat bomen vanouds een belangrijke rol in het Utrechtse grachtbeeld hebben gespeeld, maar dat deze

rol niet altijd dezelfde was.” In de middeleeuwen was het vooral een allegaartje, zonder eenduidig beleid of beeld. Wel waren er toen zeker ook al bomen te vinden. Dit bleef lang het geval, alhoewel er steeds meer aandacht kwam voor bomen en het aanzien van de grachten. Toen in de loop van de negentiende eeuw de economische functie van de Oude Gracht als havengebied afnam, kon men steeds meer naar de werven kijken als sieraad van de stad en werden bomen doelbewust aangeplant. Horen bomen bij de Oude Gracht? Het korte antwoord is zeker ja, maar het ligt ook aan de tijd, functie en plek of bomen er wel altijd echt bij hoorden. Hoe zit het nu? De bomen geven tegenwoordig karakter aan de Oude Gracht en het wervengebied. Maar ze zorgen ook regelmatig voor hinder. De wortels hebben te weinig ruimte om te groeien en zorgen voor schade. In het kader van het grootschalige restauratieproject worden bomen gekapt waarbij de gemeente toezegt om nieuwe bomen te planten. Deze nieuwe bomen moeten op plekken worden geplant waar genoeg ruimte is en waar ze geen schade aan erfgoed kunnen veroorzaken. Dat betekent wel dat er niet overal evenveel bomen terugkomen.

Is het nu Oudegracht of Oude Gracht? Bezongen in liedjes, vastgelegd op schilderijen en gefotografeerd door duizenden toeristen. De Utrechtse grachten mogen er zijn. Maar wat is eigenlijk de juiste schrijfwijze: Oude Gracht of Oudegracht? Een zoektocht op het internet laat zien dat beide vormen gebruikt worden. Maar er kan maar één goede spelling zijn. De officiële spelling voor de straat is Oudegracht, de waterweg heet Oude Gracht. Beide schrijfwijzen hebben dus hun eigen betekenis.

COLUMN

Domtore

Nog e e en we kenne we op, rond en onderdoor onze Domtore zonder steiges. Maor da gaot nie op voar ied’reen. Laots sprak’ ’n ouw-lid van ’t Uterechse Studenten Corps (USC) die me d’r nog ‘ns op wees da koorleje, ook ouw-leje, beslis nie onder de Domtore door lope. Da’s ’n heul ouwe traodisie en volleges da ouw-lid had ’t te maoke mè da d’r ‘ns lang geleje ’n koorlid was die ha gezeg da die van plan was om van de tore te springen. Maor ’t gebeurde nie en daorna ging ’t verhaol da ’t nog kon gaon gebeure! Dus kijke koorleje wel uit en komme ze nie in wa, sins kort, de Jacob van Eykpassage heet (de onderdoorgâng is di jaor genoemp naor de blinde beiaordier die in de 17e eeuw aktief was op de Domtore). D’r is ’n uitzond’ring wan eén keer in de vijf jaor, tijdes ’t lustrum van ’t USC, lope de koorleje wel saompies onder de Domtore door: “Wan dan is ied’reén van de partij en ken d’r dus door niemand nie gespronge worre”, verklaorde ’t ouwe lid. D’r zijn meer verhaole over deze traodisie van ’t in 1816 opgerichte broederschap. De bekenste en de mees ongeloofwaordige is da heul vroeger d’r ’n lid van studenteklup Unitas in ’n depressieve bui van de Domtore sprong en da oveleefde omda die terech kwam op ’n koorlid van ’t USC die bij de klap morsdoad was.

Oak he’k hoare zegge da mè ’t nie onder de Domtore doorlope de koorleje laote zien da ze onafhankelijk zijn, da ‘t ’n vorrem van zich afzette is teuge de res, teuge ’t klootjesvollek da wel onder die tore hin loop. Daor ken wel wa inzitte, maor dan benk’ blij da’k bij de klup hoor die ’t gin probleem vin om onder de tore door te lope. En op 12 september zi’k zellefs bove in de Michaelskapel om daor de De Groate Domtore Kwis te presetere. Zou leuk zijn as u, lezer van deze kollum, ook meedoe. Geef u op via de website Domtoren.nl en meschien tot ziens dan.

Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol

Advertentie

Daan gebruikt zijn regenton het hele jaar door: “Ik spoel er zelfs de wc mee door”

Daan woont samen met zijn partner in een rustige straat in de Rivierenwijk. De afgelopen jaren investeerde hij in verschillende groene oplossingen in en rondom zijn huis: van een besparende douchekop tot een groen dak en een regenton. Het water in zijn regenton bleek nog veel handiger dan hij vooraf dacht: “We spoelen de wc nu door met opgevangen regenwater.”

Jarenlang had Daan een houten regenton voor in de tuin. In de zomer gaf hij de planten water met het opgevangen regenwater. Toen die na een verhuizing kapot bleek, schafte hij een plastic regenton aan. Deze kan nog decennia mee en is makkelijker schoon te houden.

Regenwater in tijden van droogte In droge periodes tijdens de zomer roept de gemeente steeds vaker op om spaarzaam te zijn met het drinkwater. Dat zette Daan aan het denken: “We besloten ons douchewater op te vangen. Dat goten we in de stortbak van de wc, om hem door te spoelen. In de winter dachten we: nu ge-

“Water is niet erg duur, maar het is wel kostbaar.”

bruiken we het regenwater in de ton toch niet voor de tuin, dan kunnen we het net zo goed ook gebruiken voor de wc. Inmiddels is het heen en weer lopen om de gieter te vullen routine geworden. Ja, het kost een beetje moeite, maar wel meer dingen zijn een beetje moeite. Als er gasten zijn, haal ik de gieter wel weg. Niet omdat ik me

schaam, maar ik wil het anderen niet opdringen.”

Waterwinst

De waterzuinige aanpassingen hebben ook een positief effect op de rekeningen. “Het is hier thuis een beetje een sport geworden om te besparen. Als het regent, denken we toch: oeh, nu is de ton meteen weer vol. Door slim om te gaan met het regenwater gebruiken we ongeveer 1/3e minder kraanwater dan de jaren ervoor. Water is niet erg duur, maar het is wel kostbaar.”

Watersystemen in de toekomst Toch kan het volgens Daan nog veel zuiniger, niet alleen bij hem thuis maar in heel Nederland. “Ik hoop dat we ooit toegaan naar twee gescheiden watersystemen. Een met drinkwater om te drinken en om mee te koken. De ander met ongezuiverd water om de rest mee te doen, zoals wassen, douchen en schoonmaken. Het is onzin dat we dat doen met drinkwater. Dit soort initiatieven zijn nu nog erg duur en ingewikkeld. Maar een regenton is een heel goed en gemakkelijk begin.”

Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat er ernstig watertekort dreigt. Als er niets gebeurt, is er in 2030 in heel Nederland een tekort aan drinkwater. Ook nu al is er op piekmomenten regelmatig niet genoeg drinkwater in sommige regio’s. Om die reden is het belangrijk dat we anders omgaan met water. Een regenton is één belangrijke stap. Met opgeslagen regenwater kun je bijvoorbeeld de auto wassen, de planten water geven en de tuin schoonmaken. Dat scheelt al heel wat! Extra jn is dat je planten veel gezonder zijn met regenwater. Kraanwater bevat namelijk kalk en daar kunnen planten en bloemen niet goed tegen.

Tot en met oktober 2024 krijgen Utrechters 40 euro korting op een regenton naar keuze. Ga naar een tuincentrum of bouwmarkt die meedoet met de actie, of naar regenton.nu. Gebruik of noem de code REGENTON2024 bij het afrekenen. Ga naar utrecht.nl/regenton voor de deelnemende winkels en meer informatie.

OpenMonumentendagUtrecht.nl 14 september 2024

Monumentendag Open Utrecht

Utrecht verbindt!

In deze krant:

openmonumentendagutrecht.nl

Erfgoed van routes, netwerken en verbindingen

Erfgoed verbindt, letterlijk en figuurlijk, en dat laten we vandaag volop zien. Van panden die in letterlijke zin onderdeel waren van verbindingen, zoals een spoorwegnetwerk of pelgrimsroute, tot monumenten die door hun huidige betekenis een verbindende rol spelen in de stad. De bekendste van alle is de Domtoren, hét Utrechts icoon dat na een jarenlange restauratie onlangs weer vanachter de steigers tevoorschijn is gekomen.

Routes en Verbindingen

Sociale netwerken

Scan de QR-code

Erfgoed verbindt

De Domtoren, Utrechts grootste verbinder

Bovenbouwwerkplaats, Wisselstraat

Openingsavond met Domstad Jeugd Orkest op Domplein

Muzikale storm op het Domplein

Een op en top Utrechts orkest

Utrechtse wegen leidden naar Rome

Twee monumenten in de spotlight

Domplein: Centraal Infopunt

Juniorgidsen op het Domplein

De Gildewandelingen

De Domtoren makersmarkt

Nieuw onderkomen voor afdeling Erfgoed

De onzichtbare kracht van sociale netwerken

Werken aan Utrechts erfgoed ‘Werken aan Utrechts erfgoed’

Vers uit Utrechtse bodem

Energiebesparing in een monument

Jong, jonger, jongst

Onderzoek naar de Utrechtse werven

Binnenkort ronden wij de restauratie af. Veel plezier met de terugkeer van de Domtoren!

Maliebaanstation

Meer dan 75 jaar zet het Utrechts Monumentenfonds zich in voor het gebouwde erfgoed in Utrecht.

> RESTAURATIE EN HERBESTEMMING > BEHEER EN VERHUUR > KENNISDELING

of help mee

Graaf Junior (6 - 12 jaar)

Nieuws van het front

150 jaar Maliebaanstation

De Hondekop

Alle monumenten op een rij

Ruim negentig monumenten openen vandaag tussen 10.00 en 17.00 uur, tenzij anders vermeld, hun deuren voor het publiek. Reserveren is niet nodig (slechts bij enkele activiteiten, zie de links). Dit jaar volgen we deze thema’s en routes:

Nrs 1-21:

Nrs 22-29: Nrs 30-39: Nrs 40-41: Nrs 42-63:

Nrs 64-85: Nrs 86-90:

NB: Voor uitgebreide beschrijvingen zie: www.openmonumentendagutrecht.nl

Rolstoeltoegankelijk @ Extra activiteit // Afwijkende openingstijden Nieuw in 2024

ROUTES EN VERBINDINGEN

5. Steenweg 6, Buurkerk (Museum Speelklok)

BIJ VERLATEN BUURKERK LINKSAF, NEEM HET EERSTE STRAATJE LINKS (BUURKERKSTEEG).

VERDEROP ZIET U DE TOEGANG TOT:

6. Buurkerkhof 10, Buurtoren

LOOP TERUG NAAR DE STEENWEG, EN STEEK OVER (HEKELSTEEG). STEEG UITLOPEN EN BIJ HET WATER (OUDEGRACHT) RECHTSAF. U KOMT LANGS:

7. Oudegracht 167, Magazijn De Zon

BIJ VERLATEN VAN PAND LINKSAF, NAAR GANZENMARKT. NEEM EERSTE STRAAT LINKS (SCHOUTENSTRAAT). OP HET EINDE KOMT U OP DE NEUDE, MET AAN DE OVERZIJDE VAN HET PLEIN: 11. Neude 11, Bibliotheek Neude

Monumentenmarkt in de Pandhof

Broer en De Bruyn

WANDELROUTE CENTRUM (NOORD)

START: DOMPLEIN

1. Domplein 31, Domkerk

HIER IS OOK DE TOEGANG TOT:

8. Oudegracht 167, Informatiecentrum Wervengebied

MIDDEN OP HET DOMPLEIN VINDT U DE TOEGANG TOT:

2. Domplein, DOMunder

BIJ VERLATEN PAND RECHTSAF, NAAR DE STADSHUISBRUG.

9. Stadhuisbrug 1, Stadhuis

VERLAAT HET DOMPLEIN BIJ DE ONDERDOORGANG VAN DE DOMTOREN. HIER ZIET U:

3. Poort naast Servetstraat 7, Flora’s Hof en restauratieatelier Speelklok

SLA BIJ HET VERLATEN VAN DE TUIN LINKSAF, EN BIJ HET WATER (OUDEGRACHT) DIRECT RECHTSAF. TER HOOGTE VAN DE VISMARKT KOMT U LANGS:

4. Vismarkt 17a, Paleis Lofen

BIJ VERLATEN STADHUIS RECHTSAF LANGS HET WATER (OUDEGRACHT). U KOMT BIJ:

10. Oudegracht 158, Winkel van Sinkel

BIJ VERLATEN VAN PAND LINKS OM POST UTRECHT HEENLOPEN. VIA DE GROTE STRAAT MET BUSLIJN KOMT U BIJ DE OUDEGRACHT. NEEM DE BRUG OVER HET WATER EN SLA RECHTSAF, MET HET WATER VAN DE OUDEGRACHT AAN UW RECHTERHAND. U KOMT LANGS:

12. Oudegracht 69, St. Augustinuskerk

Utrechts Klokkenluiders Gilde

Gilde Utrecht

Stichting Vlam

Historische Kring Tolsteeg-Hoograven

Monumentenwacht Utrecht

Hogeschool Utrecht

Juniorgidsen Open Monumentendag Utrecht

BIJ VERLATEN PAND LINKSAF, LANGS DE GRACHT. NEEM DE EERSTE STRAAT LINKS (JACOBSKERKHOF). U KOMT BIJ:

13. St. Jacobsstraat 171, Jacobikerk en -toren

Fondsen en sponsoren

EEN EXTRA MONUMENT BEZOEKEN? LOOP OVER DE GROTE STRAAT DE WATERSTRAAT IN. TWEEDE STRAAT LINKS (T-SPLITSING). AAN HET EINDE RECHTSAF, DIRECT WEER RECHTS. U KOMT BIJ:

14. Catharijnekade 9, BUNK Hotels, vml. Westerkerk

Redactie:

LOOP TERUG NAAR DE JACOBIKERK, DE OUDEGRACHT, EN STEEK OVER, DE JACOBIJNENSTRAAT IN. BIJ DE KRUISING RECHTDOOR (BREEDSTAAT). SLA BIJ T-SPLITSING LINKSAF EN LOOP TOT DE VOLGENDE T-SPLITSING. HIER RECHTSAF (VAN ASCH VAN WIJCKSKADE), UITLOPEN TOT AAN HET WATER (PLOMPETORENGRACHT). LOOP LANGS DE GRACHT, HET WATER AAN UW RECHTERHAND. U KOMT LANGS:

Bijdragen:

Foto's:

Eindredactie:

Vormgeving en coördinatie: Colofon

STEEK DE VISMARKT OVER,

15. Plompetorengracht 17, Erfgoed Gemeente Utrecht

ROUTE LANGS DE GRACHT VERVOLGEN. WEG OVERSTEKEN, VERDER LANGS HET WATER (DRIFT). OP HET EINDE RECHTS HET PLEIN OP (JANSKERKHOF). U ZIET DE ACHTERZIJDE VAN DE JANSKERK. AAN DE LINKERZIJDE ZIET U: 16. Janskerkhof 28A, Huis van Sint Jacob

VERVOLG DE ROUTE VIA DE POORT NAAST DE DOMKERK, DOOR DE:

21. Domplein 29, Pandhof

LOOP RECHTSAF, OM DE KERK HEEN, EN U KOMT BIJ:

17. Janskerkhof 26, Janskerk

BIJ VERLATEN VAN KERK LINKSAF, DE BUSBAAN OVER. LOOP RECHTS LANGS HET RUITERSTANDBEELD (ST. WILLIBRORD), RECHTSAF DE KORTE JANSSTRAAT IN. DIRECT 1E STRAAT RECHTS, U KOMT BIJ:

18. Minrebroederstraat 21, Willibrordkerk

LOOP TERUG NAAR DE KORTE JANSSTRAAT, EN RECHTSAF. DE TWEEDE STRAAT LINKS (ACHTER SINT PIETER) EN VERVOLG MET DE BOCHT MEE. BIJ DE KRUISING LINKSAF, U KOMT BIJ: 19. Pieterskerkhof 5, Pieterskerk

VERLAAT DE PANDHOF VIA ANDERE ZIJDE: U BENT WEER OP HET DOMPLEIN.

FIETSROUTE LANGS SPOORWEGERFGOED

START: PRINS HENDRIKLAAN 112

IN 1843 RIJDT DE EERSTE STOOMLOCOMOTIEF

UTRECHT WORDT GEOPEND. SINDSDIEN GROEIT

UTRECHT UIT TOT HÉT SPOORWEGKNOOPPUNT

VAN ONS LAND, MET 88 MILJOEN REIZIGERS PER JAAR. VANDAAG ERVAART U DE ONLOSMAKELIJKE VERBINDING VAN UTRECHT MET HET SPOOR.

22. Prins Hendriklaan 112, Huis Van Ravesteyn

FIETS OVER DE PRINS HENDRIKLAAN RICHTING HET

CENTRUM; ONDER VIADUCT DOOR, BIJ STOPLICHTEN

RECHTDOOR TOT AAN HET WILHEMINAPARK.

VOLG HET FIETSPAD. BIJ UITKOMEN PARK RECHTS AANHOUDEN, OP DE ROTONDE 3E AFSLAG RECHTS (BURG. REIGERSTRAAT). BIJ DE SPOORWEGOVERGANG VINDT U AAN DE ANDERE ZIJDE:

23. Wachterswoning 47A, Burgemeester Reigerstraat 9

FIETS TERUG NAAR DE SINGEL EN VERVOLG DE ROUTE (WATER AAN RECHTERHAND). BLIJF LANGS DE SINGEL FIETSEN. BIJ DE STOPLICHTEN BLIJFT U LANGS HET WATER FIETSEN. BIJ EEN GROTE KRUISING (LEDIG ERF) ZIGZAGGEND DE GROTE WEG VOLGEN, HET WATER AAN UW RECHTERHAND. U KOMT OP DE CATHARIJNESINGEL. VOLG DEZE MET DE BOCHT MEE EN FIETS RECHTDOOR, LANGS HET MOREELSE PARK.

GA TERUG VIA DE WISSELSTRAAT EN KNOPSTRAAT NAAR DE AMSTERDAMSESTRAATWEG EN SLA LINKSAF. VERVOLG DE WEG TOT AAN HET GROTE KRUISPUNT, RECHTDOOR OVERSTEKEN. AMSTERDAMSESTRAATWEG VERVOLGEN TOT AAN STOPLICHTEN, HIER LINKSAF DE JULIANAPARKLAAN IN. NA HET SPOORWEGVIADUCT RECHTSAF, DE WEG VERVOLGEN NAAR LINKS. U KOMT BIJ:

28. Schaverijstraat 11, Werkspoor fabriek

BIJ VERLATEN KERK LINKSAF, DAARNA TWEEDE STRAAT LINKS (ACHTER DE DOM). ACHTER DE DOMKERK ZIET U LINKS: 20. Achter de Dom 14

WEG VERVOLGEN TOT STOPLICHTEN (KRUISING MALIEBAAN). STEEK OVER NEEM LINKS DE VENTWEG LANGS DE MALIEBAAN. OP HET EINDE LINKSAF. VOLG DE BOCHT NAAR RECHTS. DAARNA EERSTE STRAAT LINKS. U KOMT BIJ:

24. Maliebaanstation 16, Maliebaanstation

Utrecht

werkt aan de werven

WEG OVER CATHARIJNESINGEL VERVOLGEN. BIJ DE STOPLICHTEN RECHTDOOR, ONDER HOOG CATHARIJNE DOOR.

VERVOLG DE CATHARIJNESINGEL EN BLIJF BIJ DE STOPLICHTEN RECHTDOOR FIETSEN, LANGS HET WATER. HET WATER BUIGT NAAR RECHTS AF: U BLIJFT BIJ DE STOPLICHTEN RECHTDOOR FIETSEN (AMSTERDAMSESTRAATWEG). NA HET SPOORWEGVIADUCT LINKSAF (DIJKSTRAAT). OP HET EINDE MET DE BOCHT NAAR RECHTS, WEG VERVOLGEN, DE 2E DAALSEDIJK OP.

FIETS DEZELFDE WEG TERUG NAAR DE AMSTERDAMSE STRAATWEG, RICHTING HET CENTRUM. TER HOOGTE VAN TIVOLIVREDENBURG RECHTSAF, NAAR HET CENTRAAL STATION OF LINKSAF TERUG NAAR HET DOMPLEIN.

EÉN SPOORWEGMONUMENT LIGT BUITEN DE ROUTE MAAR IS VANDAAG WEL TE BEZOEKEN:

29. Eykmanlaan 1250, Seinhuisje Blauwkapel

FIETSROUTE UTRECHTSE FORTEN (CA. 25 KM)

START: DOMPLEIN

VERVOLG DE ROUTE OVER DE 2E DAALSEDIJK. TER HOOGTE VAN HUISNUMMER 77 (KRUISING GOUDSBLOEMSTAAT) TREFT U MUURSCHILDERINGEN

WEG VERVOLGEN EN BIJ DE EERSTVOLGENDE KRUISING LINKSAF. HIER KOMT U BIJ:

25. Concordiastraat 67a, Villa Concordia (voormalige kalibratiewerkplaats NS)

DEZE ROUTE VOERT LANGS 9 UTRECHTSE FORTEN, ONDERDEEL VAN DE NIEUWE HOLLANDSE WATERLINIE, IN 2021 AANGEWEZEN ALS UNESCO WERELDERFGOED. DOWNLOAD DE FIETSTOCHT MET ACHTERGRONDINFORMATIE VIA: WWW.OPENMONUMENTENDAGUTRECHT.NL.

30. Gageldijk 165, Fort de Gagel

31. Kapelweg, Fort Blauwkapel

FIETS VERDER DE CONCORDIASTRAAT IN. OP HET EINDE RECHTS EN DIRECT LINKS RICHTING HET SPOOR. VÓÓR HET SPOOR LINKS. U KOMT BIJ:

32. Kapeldwarsweg 21, kerkje Blauwkapel

Werkzaamheden aan Oudegracht, voorjaar 2024

Het Utrechtse wervengebied is uniek in de wereld. Dit middeleeuwse havencomplex vormt al eeuwen het bruisende hart van de stad. De gemeente werkt samen met keldereigenaren, ondernemers, bewoners en vele anderen aan het herstel en behoud van de werven. Zodat ook toekomstige generaties van dit erfgoed kunnen genieten.

Utrecht.nl/ werven

26. Concordiastraat 80, HTMU-loods

33. Biltsestraatweg 160, Fort de Bilt

TERUG VIA DE CONCORDIASTRAAT, SLA LINKSAF NAAR DE 2E DAALSEDIJK. SLA LINKSAF DE WISSELSTRAAT IN. HIER ZIET U:

27. Wisselstraat 7, Bovenbouw werkplaats

De routes

34. Budapestlaan 17, Botanische Tuinen Universiteit Utrecht en Fort Hoofddijk

35. Herculeslaan 1, Kromhout Kazerne

WANDELROUTE CENTRUM (ZUID)

START: DOMPLEIN

LOOP ONDER DE DOMTOREN DOOR, RECHTDOOR DE MAARTENSBRUG OVER. SLA LINKSAF RICHTING DE LIJNMARKT EN VERVOLGENS NAAR RECHTS RICHTING DE BOTERSTRAAT. LOOP DOOR TOT BOTERSTRAAT 22.

42. Boterstraat 22, St. Eloyen Gasthuis

RECHTDOOR. AAN DE LINKERKANT STAAT HET:

48. Lange Smeestraat 40, Bartholomeus Gasthuis

LOOP RICHTING DE SINGEL EN STEEK DE ABSTEDERBRUG OVER. AAN DE OVERKANT STAAT EEN GROOT GEBOUW:

55. Maliesingel 77, Hieronymushuis

36. Koningsweg 290, Lunet I

LOOP DE BOTERSTRAAT UIT RICHTING MARIAPLAATS. GA RECHTDOOR EN STEEK DE WEG OVER RICHTING DE PANDHOF VAN SINTE MARIE! SLA RECHTSAF. STEEK DE WEG OVER EN U ZIET:

43. Mariaplaats 14, Sociëteit ‘De Vereeniging’ en Congresgebouw

LOOP NAAR LINKS RICHTING DE SINGEL, SLA LINKSAF. LOOP RECHTDOOR TOT DE KERK. DIT IS:

49. Geertekerkhof 23, Geertekerk

GA TERUG OVER DE BRUG, NAAR RECHTS. GA OMHOOG RICHTING DE STERRENWACHT SONNENBORGH:

56. Zonnenburg 2, Sonnenborgh, Museum & Sterrenwacht

37. Koningsweg 133C, Lunet II

LOOP LINKSAF RICHTING HET WATER, DE SINGEL. VOOR DE BRUG LINKSAF. LINKS ZIET U:

44. Willemsplantsoen 2, Sint Gertrudiskathedraal en -kapel

LOOP DOOR HET PAADJE LANGS DE SINGEL NAAR LINKS LANGS HET WATER. BIJ DE BOCHT VAN DE SINGEL LOOPT U DE HEUVEL OP. HIER STAAT:

50. Sterrenburg 1

38. Houtensepad 150, Lunet III

SLA RECHTSAF EN LOOP DOOR HET ZOCHERPARK (VROEGER DE STADSWAL). HET PARK, VERNOEMD NAAR ARCHITECT J.D. ZOCHER, IS EEN VAN DE OUDSTE OPENBARE PARKEN VAN NEDERLAND. LOOP LANGS HET WATER TOT EEN PAADJE LINKS KRUIST. SLA VOOR HET ‘KERKGEBOUW’ LEEUWENBERGH RECHTSAF. HIER IS:

57. Schalkwijkstraat, tuin Bruntenhof

SLA BUITEN LINKSAF EN NOG EENS LINKS. LOOP RECHTDOOR TOT AAN DE HERENSTRAAT. HIER STAAT:

VERVOLG DE WEG RICHTING DE TOLSTEEGBRUG. GA VOOR HET LOUIS HARTLOOPER COMPLEX NAAR LINKS, DE WIJDE DOELEN IN. LOOP RECHTDOOR. ENIGSZINS VERSTOPT ZIET U AAN UW RECHTERHAND DE VOLGENDE LOCATIE:

58. Herenstraat 27, St. Maartenskapel

39. Oude Liesbosweg 68, Lunet IV

JONGE MONUMENTEN

40. Lange Nieuwstraat 106, De Oude Hortus

GA NAAR LINKS, SLA BIJ DE EERSTE STRAAT LINKSAF, DE WALSTRAAT IN. LOOP TOT AAN DE SPRINGWEG. GA NAAR RECHTS EN KIJK BINNEN BIJ:

45. Springweg 25, Ridderlijke Duitse Orde, Balije van Utrecht

51. Wijde Doelen 27, Atelier Manenburg

LOOP RECHTDOOR, OVER DE BRUG DE NIEUWEGRACHT OVER, RECHTDOOR RICHTING DE HAMBURGERSTRAAT. U ZIET AAN UW RECHTERHAND EEN HEKWERK, DE POORT VOOR:

SLA RECHTSAF EN LOOP DE STRAAT UIT. MET DE BOCHT MEE NAAR LINKS. SLA VERVOLGENS RECHTSAF. DE KERK DIE U ZIET IS:

52. Nicolaaskerkhof 8, Nicolaikerk

59. Hamburgerstraat 28, Het Utrechts Archief

SLA RECHTSAF EN LOOP DE SPRINGWEG UIT. GA BIJ SPRINGWEG 86 LINKS DE STEEG IN EN LOOP RECHTDOOR TOT OUDEGRACHT. GA NAAR RECHTS.

46. Oudegracht 245, Voormalig poppodium Tivoli

41. Pieterskerkhof 8, Van Schijndelhuis

SOCIALE NETWERKEN

SLA RECHTSAF EN LOOP TOT DE EERSTE BRUG, LANGS DE OUDEGRACHT. BIJ DE SMEEBRUG

RECHTSAF RICHTING DE LANGE SMEESTRAAT. SLA BIJ DE SPRINGWEG LINKSAF, EEN STUKJE RECHTDOOR. AAN UW LINKERHAND ZIET U:

47. Springweg 162, Het Broodhuis

LOOP NAAR RECHTS, DOOR DE AGNIETENSTRAAT. VOORBIJ HET CENTRAAL MUSEUM ZIET U RECHTS:

53. Agnietenstraat 5, Fundatie Vrijvrouwe van Renswoude Utrecht

GA VANUIT DE POORT DE STRAAT OP, NAAR RECHTS EN WEER RECHTS, DE HOEK OM. U LOOPT VOORBIJ HOTEL DE RECHTBANK. HIERNAAST ZIET U:

60. Korte Nieuwstraat 6-8, Huize Molenaar

LOOP NAAR RECHTS, LANGS AGNIETENSTRAAT 8 T/M

30: DE KAMEREN VAN MARIA PALLAES. OP DE HOEK ZIET U DE REFECTIEKAMER:

54. Nieuwegracht 205, Refectiekamer

BUITEN DE ROUTE

61. Jansveld 4 t/m 20: Margarethenhof

GA TERUG NAAR RECHTS TOT AAN DE KRUISING LANGE SMEESTRAAT. SLA HIER LINKSAF EN LOOP

62. Janskerkhof 14, Sociëteit PHRM

63. Everard Meijsterlaan 3, directievilla Cereolfabriek

ERFGOED VERBINDT

DIT ZIJN DE MONUMENTEN DIE EEN VERBINDENDE ROL HEBBEN IN DE STAD:

64. Domplein 21, Domtoren

65. Prins Hendriklaan 50, Rietveld Schröderhuis

66. Erasmuslaan 5 67. Erasmuslaan 9 68. Agnietenstraat 1, Centraal Museum 69. Drift 21, Universiteit Utrecht

72. Wolvenplein 27, voormalige Gevangenis

81. Lange Nieuwstraat 53, Utrechts Monumenten Fonds

88. Zandweg 126, Marekerk

70. Janskerkhof 3, Universiteit Utrecht

73. Kanaalstraat 198, Het Stadsklooster

71. Drift 27, Universiteitsbibliotheek

74. Molenerf 3, Houtzaagmolen de Ster

75. Domplein 29, Academiegebouw

82. Lange Nieuwstraat 38, Museum Catharijneconvent

89. Schoolstraat 5, Torenpleinkerk

83. Hamburgerstraat 9, Lutherse kerk

90. Pastoor Ohllaan 34, RK Willibrordkerk en RK Kerkhof

84. Oudegracht 270, Doopsgezinde kerk

76. Achter Sint Pieter 200, Johanna Hudiggebouw, Universiteit Utrecht

77. Van Limburg Stirumplein 2, Holy Trinity Church

85. Lange Nieuwstraat 36, Catharinakathedraal

78. Adriaen van Ostadelaan 4, Aloyisiuskerk

79. Oudwijk 23, voormalige Heilig Hartkerk

OPEN MONUMENTEN IN LEIDSCHE RIJN

86. Dorpsstraat 1, Broederschapshuisjes

87. Hoge Woerdplein 1, Castellum Hoge Woerd/Museum Hoge Woerd

80. Lucas Bolwerk 24, Stadsschouwburg

TOILETRECLAME OILE

UITERST GESCHIKT VOOR RECRUITMENTCAMPAGNES

Toiletreclame digitaal

Toiletreclame

GROOT BEREIK, GEGARANDEERD CONTACT & HOGE HERKENNING: 34%!

Altermedia Toiletreclame is te vinden in meer dan 1 100 horecagelegenheden en bioscopen door het hele land Dankzij ons veelzijdige netwerk kunt u ons zowel regionaal als nationaal inzetten. Toiletreclame is een populaire manier om nieuwe mensen te werven Ben je op zoek naar een specifieke doelgroep? Wij kunnen selecteren op geslacht en het type locatie

Meer weten? Scan de QR-code of ga naar www altermedia nl

Bouw je Domtoreneigenvan LEGO

In 2022 viert Utrecht 900 jaar stadsrechten. Hoog tijd om het icoon van de stad in het zonnetje te zetten en de Domtoren te bouwen van LEGO®. Je kunt met één druk op de knop met dit bouwwerk aan de slag!

Het kostte in de veertiende eeuw maar liefst zestig jaar om de 112 meter hoge Domtoren te bouwen. Jij kunt dat in een middagje tijd nadoen met deze complete bouwgids voor een 27 centimeter hoge Domtoren. Je krijgt de bouwgids en een speciale ‘Utrecht 900’ LEGO®-vlag die je boven op de toren kunt plaatsen – de steentjes zijn dus niet inbegrepen. De meeste fans zullen deze gewoon in huis hebben. Als je ze niet hebt liggen, kun je de losse onderdelen kopen via www.bricklink.com

Bouw mee aan de restauratie van de Domtoren

Met de koop van dit bouwinstructieboekje draag je bij aan de restauratie van de Domtoren: van elk verkocht boekje gaat de volledige netto opbrengst rechtstreeks naar de Domtoren. Zo zorgen wij er samen voor dat de Domtoren hét icoon blijft van Utrecht.

Let op: bouwstenen niet inbegrepen

Bestel je bouwboekje via duicshop.nl

verzending)

Def Americans on the Road Again – Johnny Cash Tribute

Waar: TivoliVredenburg

Wanneer: vrijdag 6 september Prijs: 23,85 euro

Johnny Cash scoorde zijn eerste hits heel wat jaren geleden, maar de Brabanders van Def Americans weten zijn swing, sfeer en rebellie absoluut goed te raken. Def Americans heeft een periode van bandwisselingen en rust achter de rug, maar nu is het weer tijd om de Nederlandse podia aan te doen. It’s good to be back on the Road Again!

90’s Alternative

Waar: De Helling

Wanneer: zaterdag 7 september Prijs: 9,20 euro

Alle houthakkershemden verzamelen! 90’s Alternative is terug van nooit weggeweest. De dj’s duiken deze avond in hun cdverzameling om daar de beste pareltjes uit te toveren. Van de grungegitaren van Alice in Chains en Pearl Jam, tot de Britpop van Oasis en Blur en het betere beukwerk van Prodigy en Osdorp Posse. De ultieme trip down de modderige memory lane!

UITfeest Utrecht 2024

Waar: verschillende plekken in Utrecht

Wanneer: zaterdag 7 september

Prijs: gratis

Op 7 september is het weer zover: de opening van het culturele seizoen in Utrecht! Op verschillende pleinen in de stad wordt een feestje gebouwd, met muziek, dans, theater en nog veel meer. Ook is er weer een editie van de openluchtbioscoop in en aan het water bij de Weerdsluis. Bij de culturele instellingen in de stad kun je terecht om te zien wat je komend jaar kunt verwachten, met onder andere verschillende previews. En alles is gratis!

IBB Fest

Waar: Ina Boudier-Bakkerlaan

Wanneer: zaterdag 7 september Prijs: gratis

IBB Fest is terug! Dit eendaagse culturele festival is voor en door bewoners van het studentencomplex aan de Ina Boudier-Bakkerlaan. Het festival biedt voor ieder wat wils: van livemuziek en theater tot dans en beeldende kunst. IBB Fest wil, naast een aantal gevestigde namen, ruimte bieden aan jong, divers en lokaal talent. Voor een hapje en drankje zijn er foodtrucks aanwezig.

RAPUNZEL

Waar: Hamtoren

Wanneer: zaterdag 7 en zondag 8 september

Prijs: 30,50 euro

Wie wel eens met de trein tussen Rotterdam en Utrecht reist, heeft de Hamtoren vast zien staan. Dit is je kans om de toren bij Vleuten eens van dichterbij te bekijken, want RAPUNZEL belooft een bijzonder festival te worden. Rondom de Hamtoren ligt het festivalterrein, met een drijvend podium in de slotgracht, een tweede podium en verschillende eeten dranktentjes. Maak je klaar voor drijvende diva aria’s en gevelacrobaten langs het gebouw van zeven verdiepingen, maar ook voor allerlei bekende namen. Op het programma staan onder meer de Portugese fado-zanger Fernando Lameirinhas, cabaretier Ruud Smulders en het muzikale comedyduo Maartje & Kine. Onlangs zijn ook de Ierse singer-songwriter Gavin James en de legendarische rapper Brainpower toegevoegd aan de line-up.

Studium Generale - Hormonen en emoties

Waar: TivoliVredenburg

Wanneer: maandag 9 september Prijs: gratis

Als in hun cyclus het oestrogeenniveau stijgt, voelen vrouwen zich somberder. En mannen in de ‘penopauze’ krijgen last van angst, geheugenverlies en concentratieproblemen. Zijn al onze mood swings hormonaal gedreven? En is depressie echt een chemische disbalans? Onder andere psycholoog prof. Dennis Schutter van de Universiteit Utrecht en endocrinoloog prof. Max van Nieuwdorp van het Amsterdam UMC vertellen het publiek er deze avond meer over.

Het Groot Utrechts Dictee

Waar: Bibliotheek Utrecht

Wanneer: zondag 8 september

Prijs: 2,50 voor leden, 5 euro voor niet-leden

Op zondag 8 september, Wereldalfabetiseringsdag, is het tijd voor het Groot Utrechts Dictee. Muzikant en schrijver Aafke Romeijn schreef de tekst en de presentatie is in handen van Martin Rombouts. Aan het dictee doen verschillende bekende Utrechters mee, onder wie Andries Tunru, Koos Meinderts, Grietje Braaksma en Oscar Kocken, maar iedereen kan zich opgeven om mee te doen. De winnaar van het dictee krijgt de trofee uit handen van Sharon Dijksma.

BEZOEK BIJ DE STIEL TATTOO IN EEN UTRECHTSE WATERTOREN

‘Ook als ik vijftig ben, wil ik nog nieuwe tattoos kunnen zetten’

Een tatoeage laten zetten op grote hoogte? In Utrecht kan dat sinds een kleine anderhalf jaar. De Stiel Tattoo bevindt zich namelijk op de zesde verdieping van de oude watertoren in Tolsteeg en Rotsoord. De meesten zullen deze watertoren kennen van het gelijknamige restaurant op de bovenste twee verdiepingen. Inmiddels staan er dus niet alleen meer dinerstoelen in de toren, maar ook vier zwarte leren tattoostoelen.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Robert Oosterbroek

Vanwege de monumentale status van de watertoren, mag de mintgroene kleur van de muren niet veranderen. Dat was vroeger namelijk de watertank. Tot 2005 was de toren nog in gebruik. Hij werd gebouwd aan het begin van de vorige eeuw. Ook de groene waterleidingen moeten hun kleur behouden en in de muur mag niet worden geboord. Verder konden eigenaren Aster en Mark de ronde ruimte naar eigen smaak inrichten. Ze bouwden onder meer een balie, houten bank, klein barretje en inloopkast. Aster beschilderde de palen, muren en deur. Met plakkertjes hingen ze allerlei schilderijtjes en prenten op. Door de kleine schuine ramen die rondom helemaal doorlopen, komt er veel licht binnen.

Eigenaren Aster en Mark omschrijven hun plekje als creatief en gezellig. Precies waar het bredere stuk van de watertoren begint, bouwden Aster en Mark hun eerste onderneming. Natuurlijk ligt de focus op het zetten van mooie tattoos, maar gastvrijheid en inclusiviteit zijn net zo belangrijk vinden

ze. “We willen dat iedereen hier een unieke ervaring heeft”, zegt Mark. “Daar helpt de watertoren natuurlijk ook al bij.”

Engelse toeristen

Ze kwamen de bedrijfsruimte gewoon tegen op Funda en konden bijna niet geloven dat die nog beschikbaar was. Hoewel ze eigenlijk op zoek waren naar een kleine studio voor Aster alleen, wilden ze deze kans niet laten lopen. “De locatie is zo vet, we moesten wel een kijkje nemen”, zegt Mark. Het duurde niet lang voor ze hadden besloten: we gooien het roer om. “Het ging allemaal heel snel. We hadden nog niet eens een businessplan geschreven.”

Het stel verhuisde een aantal jaar geleden naar Utrecht. Aster was toen nog tattoo-artiest in Amsterdam, maar daar kwamen vooral toeristen langs. “Groepen van een stuk of vijf Engelse toeristen die allemaal een tulpje wilden”, legt Mark uit. Met zulke kleine tattoos zetten, was Aster wel klaar. Ze was op zoek naar grotere projecten, meer rust en tijd

voor de klanten. Mark heeft lang in de horeca gewerkt, maar was vorig jaar nog in loondienst op een kantoor. Hij droomde ervan om ooit een eigen bedrijf te hebben. Een horecazaak zou een logische keus zijn, ware het niet dat je daarvoor al goed gevulde zakken of investeerders moet hebben. Om nog maar te zwijgen over het vinden van genoeg personeel. Nu is hij de shopmanager en heeft hij nog steeds genoeg gezelligheid om zich heen. Aster doet sinds ze klein is niets liever dan tekenen. “Als ik schilder, teken, ontwerp of tatoeëer, kom ik altijd heerlijk in een flow. In tatoeëren komt mijn passie voor tekenen samen met mijn liefde voor werken met mensen.” Micro-realisme past bij haar stijl: kleine, realistische tatoeages met veel details. Ook werkt ze graag met dunne lijnen en botanische ontwerpen.

Drie werkdagen

De Stiel Tattoo is een plek waar mensen niet zomaar langslopen. Dat was ook precies de bedoeling. “Je krijgt er wel minder klanten door, maar de mensen die hier komen doen dat heel bewust”, zegt Aster. Dat varieert van klanten die al veel tattoos hebben tot een moeder en dochter die samen hun eerste nemen. “De locatie zorgt ervoor dat er minder grote groepen binnenkomen, mensen beter voorbereid zijn en zorgt voor meer rust. Dat vinden we allemaal erg prettig.” “Het zorgt voor een fijne sfeer”, vervolgt ze. “Spontane tattoos zijn leuk, maar voor de artiest zit het echte werk natuurlijk in de doordachte concepten die je samen met je klant maakt. Daar is hier veel ruimte voor. Van alle studio’s waar ik heb gewerkt, vind ik dit daarom de fijnste.” Een van haar recente projecten is een ‘back piece’: een grote ta-

toeage die iemands hele rug bedekt. Ze zette haar ontwerpen online en heeft er laatst eentje verkocht. Die kostte drie werkdagen om te zetten. Heel intensief, maar heel tof, vindt Aster.

‘Altijd een paar in mijn hoofd’ Zowel Mark als Aster hebben zelf al verschillende tattoos. De twee hebben nog genoeg nieuwe ideeën. “Er zitten er altijd wel een paar in mijn hoofd”, zegt Mark. Aster volgt verschillende artiesten en vindt het leuk om zich door hen te laten inspireren. “Dan wil ik er echt één van die specifieke artiest, omdat ik die stijl dan heel mooi vind. Het is leuk om dan met diegene te sparren over een idee en je vervolgens te laten verrassen door het ontwerp.” Mark vindt het ook belangrijk om niet in een korte tijd veel tatoeages te nemen. “Ook als ik vijftig ben, wil ik nog genoeg ruimte hebben om nieuwe tattoos te kunnen zetten.” Ze zijn nu ruim een jaar open. “Het is heel leuk, maar ook wel zwaar”, zegt Aster. Mark: “Het is soms wel gek om te bedenken dat dit onze zaak is. Het gaat allemaal best geleidelijk en we zijn veel aan het werk. We zitten nog in de beginfase van de onderneming, maar we groeien hard.” Inmiddels bestaat hun team uit zes zzp-tattoo-artiesten. Daar zijn ze trots op. “We hebben nu dagen dat alle stoelen de hele dag bezet zijn. Onze artiesten nemen zelf een klantenbestand mee, maar wij helpen ook mee met het vullen van de agenda met klanten die via onszelf komen. Dat lukt al best goed.” Mark vindt het mooi om te zien dat er mensen terugkomen en via via bij hen terechtkomen. “Soms maak je je zorgen als het rustig is, maar dan voel je: het komt wel goed.” a

UTRECHT VOLGENS SANDER BROUWER VAN HIPHOPFESTIVAL DOMFEST In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

‘De manier waarop Eminem, Biggie en Tupac vroeger rapten, komt steeds meer terug’

Voor de tweede keer is het dit jaar tijd voor een Utrechts hiphopfestival: zaterdag 14 december komt DOMFEST wederom naar De Helling. Namen als het Utrechtse hiphopfenomeen Duimalot, Nelcon en Trix staan al op het affiche. Op drie podia staan half december grote namen, lokale artiesten en zijn er allerlei andere activiteiten, zoals een hiphop kerstmarkt. Sander Brouwer is initiatiefnemer van DOMFEST en de oprichter van Nietmachine, waarmee hij onder andere jong talent een podium biedt.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Robert Oosterbroek

Hoe is DOMFEST begonnen?

“Ik ben de initiatiefnemer, maar ik doe het zeker niet alleen. Het is vorig jaar tot stand gekomen door een samenwerking tussen Utrechtse hiphopliefhebbers en De Helling. Zo zijn een aantal van de partners Utcast, Kanagawa en Gothdisco. We misten een hiphopfestival van en voor Utrechtse liefhebbers. De Helling heeft mij de kans geboden om een festival op te zetten. Daar organiseerde ik vijf jaar geleden met mijn eigen organisatie Nietmachine al verschillende hiphopavonden.”

Wat is het doel van DOMFEST?

“Het is een viering van Utrecht, hiphop en

diversiteit. Ik heb het idee dat de hiphopwereld inclusiever wordt. Vroeger, toen ik puber was, was het petje op, hoody aan, wiet roken en een beetje stoer kijken. Dat wordt nu steeds diverser. De focus van het festival ligt op de hiphopmuziek. Het idee is dat er veel variatie is qua artiesten, zowel qua leeftijd en waar mensen voor staan als hun geslacht.”

Zijn er de komende tijd al activiteiten? “In oktober en november zijn er al wedstrijden voor jong (Utrechts) talent. Mensen kunnen zich hiervoor al inschrijven. Duimalot is een van de juryleden. De winnaars kunnen een masterclass bij hem winnen en een plekje op het festival. Daar krijgen ze dan ook ge-

Waar kijk je naar uit?

“Onder andere naar de gratis kerstmarkt in het loading dock van De Helling. Maar ik ben natuurlijk naar alles benieuwd, ook al klinkt dat suf. Ik kijk uit naar de artiesten die ik nog niet zo goed ken. Zo heb ik sommigen laatst voor het eerst zien optreden. Mijn mond viel open van hoe goed zij kunnen rappen. De nieuwere stromingen leggen wat meer de focus op autotune, de muziek en vibe, maar ik heb het idee dat de manier waarop Eminem, Biggie en Tupac vroeger rapten, steeds meer terugkomt. De basis draait om de tekst; creatief met taal bezig zijn. Ik sla daar erg op aan. Er zijn weinig genres waarbij dat zo goed naar voren komt. De tekstdichtheid is zo hoog. Daardoor gaan de nummers altijd ergens over.”

Wat is een van de sterke punten van jullie festival?

“Het festival is sterk verbonden met de lokale scene. Zo is het merendeel van de artiesten Utrechts: ongeveer 80 procent. Die artiesten uit de stad en provincie helpen mee met de invulling en het programma van het festival.”

Wat is je lievelingsplek in Utrecht?

“Ik heb bijna twee jaar bij het Spoorwegmuseum gewerkt. Meestal ga je daar met kleine kinderen heen, maar ik zou het iedereen aanraden. Als je bijvoorbeeld een leuke derde date wil met iemand, ga daar dan een keer

heen. Ik heb er een hele leuke tijd gehad. Het is een soort familie.”

Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht?

“Ik heb een keer met mijn vriendin opgetreden op het Domplein. Dat was op een kerstmarktje. Het was erg koud, weet ik nog. We deden heel wat anders dan ik normaal doe. Zij is geschoold op het Conservatorium als muziekdocent en luistert heel andere muziek dan ik. Het optreden werd daardoor meer spoken word: half zingend en half rappend. Zij begeleidde mij op haar akoestische gitaar. Vroeger maakte ik zelf rapmuziek, vaak ook een beetje elektronisch. Bij die kerstmarkt paste meer intieme muziek. Het was spannend en nieuw, maar heel leuk om samen te doen."

Wat was het beste optreden dat je ooit in Utrecht gezien hebt?

“Dat was in ieder geval Public Enemy in de oude Tivoli. Flavor Flav, die natuurlijk gewoon een soort clown is, is muzikaler dan ik dacht. Hij begon dat optreden in zijn eentje met gekke drumsolo’s. Dat was een toffe verrassing. Verder heb ik StropStrikkers, een Utrechtse hiphopgroep, meerdere keren gezien in dB’s en in De Helling. Zij stellen nooit teleur.”

Utrecht is…

“…de poort naar huis. Het ligt overal perfect tussenin.” a

woon voor betaald.”

WAT VINDEN DE LEZERS?

DUIC-lezers aan het woord

Premie van 3000 euro voor Utrechters die naar kleinere woning verhuizen

De al eerder aangekondigde verhuispremie kan vanaf volgende week aangevraagd worden. Utrechters die hun grote sociale huurwoning achter willen laten om in een kleiner huis te gaan wonen kunnen 3000 euro krijgen. U-pashouders krijgen nog wat extra, 5000 euro. De gemeente hoopt met de maatregel doorstroming op de woningmarkt te bevorderen.

Michel Post:

“Voor senioren bestond deze regeling al maar daar is-tie strerker want die krijgen 5000 en de huur in de nieuwe woning is maximaal 50 euro hoger. Bij deze nieuwe regeling ga je gewoon de nieuwe vaak veel hogere huur betalen. Dan ben je die 3000 euro jaarlijks kwijt aan extra huur. En daarom is het een domme regeling, want daardoor doen mensen het niet, en komt dus ook die oude grote woning niet vrij waar ze veel huur voor kunnen vragen. En het is raar dat de gemeente die 3000 betaald, want de corporaties strijken het voordeel op.”

Roy:

“Bijna half miljoen leegstaande woningen in Nederland. Doe daar maar wat aan, zet meer zoden aan de dijk.”

Tim:

“Tja, moeten die woningen er wel zijn natuurlijk, en het liefst niet met een absurde huur.”

Elke week reageren DUIC-lezers honderden keren op de artikelen die op de website verschijnen. Wat vinden de lezers van DUIC van onderwerpen die spelen in de stad? Je leest het in deze rubriek.

Universiteit Utrecht voert ‘lekenpraatje’ in

Promovendi aan de Universiteit Utrecht krijgen voortaan de mogelijkheid om een zogeheten ‘lekenpraatje’ te houden. Dit ‘praatje’ is bedoeld om wetenschappelijk onderzoek in gewone mensentaal te presenteren, zodat het ook voor de leek te begrijpen is.

Koel Hoofd:

“Mooie ontwikkeling!”

Nina:

“Het is werkelijk wereldvreemd en hautain om het zo te noemen. Lekenpraatje? Kom op, zeg. Ach ja, als je al sinds je vierde jaar op school te horen krijgt dat je geweldig bent, omdat je tienen haalt, terwijl het voor jou met een hoog IQ helemaal geen prestatie is, dan kunnen we natuurlijk ook niet veel meer verwachten.”

De count:

“Leek betekent niets anders dan niet-deskundig. Prima woord lijkt me in deze context, niks wereldvreemds aan. Meerdere malen een lekenpraatje meegemaakt. Niks geen hautain gedoe. Mocht zelfs gewoon op een stoel bijna vooraan zitten.”

DENK pleit voor mannenuurtje in zwembaden

De Utrechtse fractie van DENK wil dat er naast onder meer seniorenzwemmen, gezinszwemmen, banenzwemmen en zwemmen voor vrouwen nu ook een moment komt waarop alleen mannen welkom zijn in het zwembad. Meerdere Utrechters zouden hier volgens de partij behoefte aan hebben.

“

Herman:

“Als er behoefte is komt er vanzelf aanbod, waarom moet de gemeente zich hier mee bezighouden?”

Marcel:

“Als dit zou betekenen dat er buiten dit ene uurtje geen ‘jongeren’ meer in het zwembad komen, dan zou dat voor het gros van de bezoekers wel een verademing zijn natuurlijk. Maar zo zullen de hazen helaas wel niet gaan lopen. Dus: niet aan beginnen!”

Scherpschutter:

“Wat een vreemde reacties…Wat is nou precies het probleem? Er zijn kennelijk wat mannen die graag alleen met mannen willen zwemmen (is dat een misdaad?) en het is aan het zwembad om te beoordelen of dat een winstgevende activiteit is of niet. Alles volledig vrijwillig. Wat kunnen mensen toch moeilijk doen om helemaal niets. Leven en laten leven, vriendjes en vriendinnetjes.”

VERDWENEN VILLA'S IN UTRECHT

Huis Blankenheijm aan de Helling

Behalve Huize Raadswijk, dat eerder in deze serie aan bod kwam, sneuvelde er nog een villa bij de Spoorwegwerken eind jaren dertig. Daarbij werden de spoorlijnen door de stad verbreed, verhoogd en voorzien van viaducten. Deze werken betekenden ook het einde van Huis Blankenheijm, het eerste pand aan de Helling langs de Vaartsche Rijn. Daar was veel industriële bedrijvigheid, maar ondernemersfamilies hadden er ook herenhuizen laten bouwen. Huis Blankenheijm stond waar nu de ingang is van de fietsenstalling en parkeergarage onder station Utrecht Vaartsche Rijn.

Tekst: Arjan den Boer / Beeld: Het Utrechts Archief

De Utrechtsche Courant schreef in mei 1936: 'Binnenkort moet nu ter plaatse waar de Helling begint, het oude heerenhuis worden gesloopt, waar jarenlang de familie Blankenheim heeft gewoond, en dan is het tracé vrij voor een tijdelijke spoorbaan, welke dienst moet doen gedurende het omhoogbrenging van de oude baan.' Een klein jaar later later meldde dezelfde krant: 'Wie een dezer dagen aan de Jeremiebrug een kijkje gaat nemen, die durft zijn oogen haast niet meer te vertrouwen. Achter de oudste begraafplaats een stuk van de spoorbaan reeds omhoog, het voormalig huis-Blankenheim gesloopt, de overweg Oosterkade-Helling verdwenen, een nieuwe (tijdelijke) spoorbrug gelegd en een deel van de oude Jeremiebrug opgeruimd…'

Zwijgzaam raadslid

De krant noemde het herenhuis naar het gemeenteraadslid dat er zo'n dertig jaar had gewoond: Gerardus Marie Blankenheijm (18421910). Hij was in Rotterdam geboren als zoon van een jenever- en likeurstoker die tevens wethouder en eerstekamerlid was — liberaal, ondanks zijn katholieke geloof. In 1868 was Gerardus getrouwd met de Utrechtse Ida Johanna Maria Robert (1847-1918), telg uit een familie van welgestelde houthandelaars. Ze kregen twee zoons en twee dochters en

woonden dus in het grote familiehuis aan de Helling, waar ook de houtloodsen stonden. Na de dood van zijn schoonvader werd Blankenheijm de hoofdbewoner.

Blankenheijm was lid van het Burgerlijk Armbestuur en van de Utrechtse gemeenteraad, waarin hij van 1889 tot 1895 zat. In tegenstelling tot zijn vader stond hij op een katholieke kieslijst. Als raadslid sprak hij maar weinig. 'Onze Katholieke medeburgers zijn met de heer G.M. Blankenheijm [en zijn fractiegenoot] niet gelukkig geweest in hunne keuze, want aan zulke mannen heeft men dus in elk opzicht niets', oordeelde het Utrechtsch Nieuwsblad. Subtieler was Isaäc van Rennes onder het pseudoniem Jan van 't Sticht in de Groene Amsterdammer. Hij beschreef eerst het uiterlijk van het raadslid: lang, dun, roodharig met een lange baard. Daarna volgde een ironische beschrijving van Blankenheijms zwijgen. 'Als hij ooit een devies voor zijn wapen noodig heeft, dat hij er dan in schrijve: "Swyght Utrecht". Hij kan met de grootste gemoedsrust — dat anderen er toch een voorbeeld aan mochten nemen — urenlang kalm naar zijne medeleden zitten kijken, zonder, blijkbaar, een enkel oogenblik den lust in zich te voelen opkomen om eens een woordje mee te spreken.'

Dat Blankenheijm desondanks een geacht man was, bleek wel uit het feit dat een doch-

Spoorlijn kort voor verhoging met rechts het huis, 1936. Links de nieuwe Pelikaanstraat.

ter trouwde met jonkheer Jan Willem Marie Bosch van Oud-Amelisweerd en dat bij zijn begrafenis op Sint-Barbara in 1910 talloze lokale en nationale hoogwaardigheidsbekleders aanwezig waren.

Houthandelaarsfamilies

Blankenheijm had het huis aan de Helling dus te danken aan zijn schoonfamilie Robert, die er het grootste deel van de negentiende eeuw hadden gewoond. Het pand was in 1801 gebouwd door houthandelaar Christaan Achterbergh. In 1814 kwam het in de verkoop als 'Eene kapitale in den nieuwsten smaak gebouwde Huizinge, met Koetshuis en Stalling voor vier Paarden'. Het hoofdhuis was rechthoekig en symmetrisch, het koetshuis er direct naast had een bijzondere voorgevel met boogvormen en sierstukken. Volgens de advertentie bood het huis uitzicht op de Jeremiebrug en de Kruisvaart en was erachter een grote tuin met broeikas, volière, dierenverblijf en bijzondere vruchtbomen. Binnen was het herenhuis 'voorzien van twaalf zoo beneden als Bovenkamers, allen in den nieuwsten smaak behangen, en de meeste daarvan met Stookplaatsen, Zolder over het geheele Huis, Keuken, Kelder en verdere kommoditeiten.'

De verkoop van 1814 werd in kleine kring

afgedaan: nieuwe eigenaar werd Louis Robert (1767-1839), gehuwd met de weduwe van een Achterbergh en een van zijn zoons zou met een Achterbergh trouwen! De familie Robert kreeg ook de bijbehorende houtloodsen in handen en de houtzaagmolen Oog in het Zeil die verderop stond. De houthandel zou in 1877 worden overgenomen door Gerardus Johannes Mol (1844-1922), die de naam 'Firma L. Robert & Zoonen' echter handhaafde. In het herenhuis ging toen de eerdergenoemde Blankenheijm wonen met (klein)dochter Ida Robert. Inmiddels was pal naast het huis de spoorlijn naar Den Bosch aangelegd. Er reden minder treinen dan nu, maar overlast moet het gegeven hebben. Na de dood van Blankenheijm werden huis en koetshuis in 1911 gekocht door de sigarenfabrikant Cornelis Minnes (1866-1966) uit Amsterdam, bekend van de merken Generaal Snijders en Henri Dunant. Samen met zijn drie zoons was Minnes een groot promotor van de zwemsport en initiatiefnemer van het (oude) zwembad De Kromme Rijn. Na Minnes namen nog de elektricien Van Ameijde en de familie Piehler hun intrek in het pand. In 1936 maakten de Spoorwegwerken een einde aan de historie van het herenhuis aan de Helling. a

Huis Blankenheijm en koetshuis kort voor de sloop, 1936.

Pep en Frans, twee broers die al sinds jaar en dag iedere wedstrijd van FC Utrecht volgen, maken een column voor DUIC. In de column wordt de week van FC Utrecht doorgenomen. Martijn Kramer schrijft het verhaal op. PEP EN FRANS OVER FC UTRECHT

Pep en Frans in zevende hemel na overwinning op FC Twente

Een zonnige zondagmiddag vol met strijd, spanning en knokkende spelers. Het is het voetbalrecept dat iedere FC Utrecht-supporter het liefst iedere week krijgt voorgeschoteld. De zinderende slachtpartij tegen FC Twente leverde de Utrechters de volle buit op. Dit ouderwetse dagje FC Utrecht smaakt ook voor Pep en Frans naar meer.

Iedereen in Stadion Galgenwaard heeft afgelopen weekend waar gekregen voor zijn geld. Keiharde tackles, een achterstand wegwerken, een zenuwslopend kwartiertje blessuretijd en een vol uitvak. Uiteindelijk stond er een FC Utrecht dat voor iedere balverovering bereid was om een zelfmoordaanslag te plegen. Kortom, alle ingrediënten voor een geweldige voetbalpot waren aanwezig. Het werd dus een iconische middag in de Domstad. Vooral de oorlogsveteranen Nick Viergever en Mike van der Hoorn blonken uit. Onze Utrechtse personificaties van Statler en Waldorf zaten verdedigend overal tussen. Daar mag Ron Jans een schouderklopje voor ontvangen. In het verleden is dit centrale duo vaak terecht vervloekt, maar sinds de aanstelling van trainer Jans zijn deze gasten echt aan hun tweede jeugd begonnen. Tegen FC Twente waren ze heersend en hebben ze Sam Lammers, op één momentje na, amper ruimte gegeven en uit de wedstrijd gespeeld. Drinkpauzes en de Vuelta Ondanks de geweldige sfeer en wedstrijd was

er wel een irritatiepuntje. Het zogenoemde hitteprotocol was namelijk een belachelijke maatregel. Blijkbaar is het voor voetballers nodig om al bij 22 graden extra drinkpauzes in te voeren. Dit hitteprotocol had duidelijk een negatieve invloed op de intensiteit van de wedstrijd. Het begin van de eerste en tweede helft waren stormachtig, maar na iedere drinkpauze werd het voetbal slapper. Voetballers moeten eens een voorbeeld nemen aan de wielrenners in de Vuelta. Die gasten fietsen zich urenlang helemaal kapot bij een temperatuur van veertig graden. Die stappen na een uurtje toch ook niet af om rustig iets te drinken en bij te komen.

Zonnebrandkosten

Het resultaat in de wedstrijd tegen FC Twente was niet het enige dat opviel. Er stond namelijk ook nog een debutant centraal. Kolbeinn Finnsson viel in de 77e minuut in en het is best lekker dat we nog een strijdende Viking hebben binnengehaald. Het is overigens ook meteen duidelijk waarom Jans hem als rechtsback liet invallen. De rechterkant van

het veld ligt in de tweede helft vaak in schaduwzijde. Op die manier kon onze reusachtige albino zijn witte huidje niet verbranden. Qua felheid kan deze IJslander ons goed bekoren, maar deze jongen gaat de club in de zomermaanden wel opzadelen met enorme zonnebrandkosten.

De euforie, positiviteit en satire is in Utrecht momenteel behoorlijk aanwezig. De club staat na vier wedstrijden met tien pun-

AdvertentieAdvertorial

ten op de derde plaats. Vanaf dit moment is het dan ook noodzaak om een regionaal enquêteonderzoek in te stellen. Het is belangrijk om te weten of de supporters in mei 2025 een huldiging met een rondvaartboot of een rondrit met de bus willen zien. We zijn slechts dertig finales verwijderd van de schaal en een plekje in het miljardenbal. Dit kan weleens ons jaar gaan worden! a

MET DEELVERVOER KAN IEDEREEN MAKKELIJK MEE

Nina gebruikt een elektrische deelauto: “Ik betaal alleen als ik de auto echt nodig heb”

Nina heeft vrienden en familie verspreid over heel Nederland. De ene keer bezoekt ze hen met de trein of bus, de andere keer pakt ze liever de auto. “Een eigen auto vond ik onzin. De elektrische deelauto betaal ik alleen als ik de auto echt gebruik. Dat werkt voor mij perfect.”

“ Vooraf vond ik het best spannend. Hoe reserveer je zo’n auto? En hoe zit het met opladen? Gelukkig kon ik een probeerafspraak maken. Een aardige medewerker legde me alles rustig uit, van het reserveren tot het opladen van de auto. Die afspraak stelde me echt gerust. Na een paar keer proberen, voelde het al snel heel vertrouwd.”

Vrijheid en flexibiliteit “Nu gebruik ik de deelauto regelmatig. Dat geeft me heel veel vrijheid. Ik reserveer de deelauto die bij mij in de wijk staat, pak mijn tas en kan direct de weg op. Op de terugweg hoef ik niet te haasten om de trein of bus te halen. Ik bepaal zelf wanneer ik op mijn gemak naar huis rijd. Maar ik gebruik de deelauto ook wel eens als ik klusmateriaal of een groot pakket moet ophalen. Of als ik veel boodschappen moet doen voor een feestje.”

De voordelen van deelvervoer

In Utrecht huur je elektrische deelfietsen, deelbakfietsen en deelauto’s. Dat heeft grote

voordelen voor de bewoners en het verkeer in de stad. Je betaalt bijvoorbeeld alleen als je de (bak)fiets of auto gebruikt, en niet voor de wegenbelasting, verzekering of parkeren. Ook vermindert het drukte in de stad. Als meer mensen kiezen voor deelvervoer, komt er ruimte voor andere dingen. Zoals meer groen of een plek om te spelen. Daarnaast is het beter voor de luchtkwaliteit: deelvervoer is vaak elektrisch en dus schoner.

Maak een gratis probeerafspraak!

Wil je een elektrische deelauto of een elektrische (bak)fiets gebruiken maar weet je niet hoe? Of wil je graag meer informatie over het opladen of reserveren? Boek een gratis probeerafspraak wanneer het jou uitkomt op utrecht.nl/blijdatikdeel

DUIC PUZZEL

SPORTUTRECHT

Een topjaar voor een

bijzonder duo

En daar zitten ze dan, tegenover elkaar in de boardingroom van het bedrijf EnergyPlatform aan het Herculesplein in Utrecht. Een bijzonder paar. De kersverse olympische gouden hockeykampioene Renée van Laarhoven (26) en haar partner Sander de Wijn (34). Deze drievoudig olympiër is in het bezit van een zilveren medaille. Dit jaar nog is hij uitgeroepen tot ‘Beste Speler van de Tulp Hoofdklasse seizoen 23/24’. Een titel die hij overigens al tweemaal eerder in zijn indrukwekkende carrière veroverde.

De bijzondere prestaties van dit duo komen niet zomaar. Het spreekt voor zich dat er keihard getraind en gespeeld wordt. Je kunt gerust stellen dat hun leven zich met name op en rondom de hockeyvelden afspeelt. Van Laarhoven komt naast het Nederlands Elftal, met inmiddels 71 interlands, uit voor SCHC, De Wijn zette dit jaar na 161 wedstrijden een streep onder het Nederlands team maar is nog volop actief voor Kampong, waarmee hij dit jaar nog de landstitel veroverde.

“Ik denk dat dit mijn meest turbulente en emotionele jaar is geweest. Ik heb echt een heel moeilijk seizoen achter de rug met veel blessures. Ik was dan ook al wel een beetje afgeschreven, maar heb nog te veel plezier in het spelletje om dat te laten gebeuren. De revalidatie was zwaar. Zonder arrogant te willen klinken is het mij gelukt weer op niveau te komen op pure wilskracht en doorzettingsvermogen. En daarbij was de steun van Renée natuurlijk heel erg belangrijk. Ik kijk nu alweer uit naar volgend seizoen waarin ik hoop met Kampong de titel te prolongeren.”

Van Laarhoven vult aan: “Het is echt heel bijzonder wat hij gepresteerd heeft. Ik was er meer voor de mentale steun en ging ook wel mee naar de gym maar had natuurlijk ook

mijn eigen programma. En hierin heeft Sander mij ook heel erg geholpen.”

De weg naar Parijs had voor het Nederlands dameselftal maar één eindpunt: het goud binnenhalen. Gezien de gouden medailles in de Champions Trophy (2018 Changzou), het WK (2022, Terassa/Amstelveen) en het EK 2023 (Mönchengladbach) haast vanzelfsprekend. “Ja, maar je moet het wel waarmaken. En misschien wel omdat iedereen die verwachting van ons had was dat niet zo gemakkelijk. Ondanks dat Sander mij uitgebreid had voorbereid wat de Olympische Spelen betekenen, wat voor een impact die hebben, moet je het zelf meemaken om het echt te begrijpen. Achteraf is alles wat hij mij verteld heeft, waar. Met name alles eromheen. Het is zo groots! De hele wereld kijkt mee. Op een EK of WK is dat toch heel anders, dat weet ik nu. En dat vond ik al zo indrukwekkend, maar ik kwam er ook achter dat op dergelijke toernooien de aandacht veel minder is. Ja natuurlijk wel van de hockeyliefhebbers, maar er zijn ook zat mensen die hier niet mee bezig zijn. En dat is op de Spelen anders. Het was dan ook heel erg lastig om in het begin een goede balans te vinden. Maar naarmate het toernooi verderging, vonden we die balans beter en speelden we ook beter.”

ZOEKPLAAT

Zoek de zeven verschillen

OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE

UTRECHT CENTRAAL

Partner de Wijn zat op de tribunes en genoot. “Maar het is misschien nog wel intensiever dan zelf spelen. Ik vond het emotioneel heel bijzonder en was aan het eind van de week dan ook echt gesloopt. Voorafgaand hebben we er veel over gesproken en heb ik de ervaringen kunnen delen van de bijzondere ‘coronaspelen’ in Tokio waar de angst regeerde, en het verschil tussen de Spelen in Londen (2016) en Rio de Janeiro (2020). Zoals ze zelf net zei, je moet het zelf meemaken. Renée heeft een groot relativeringsvermogen, wat haar helpt.” En daar zitten ze dan, een gouden duo op en naast het veld. De boardingroom van het EnergyPlatform, waar De Wijn mede-aandeelhouder van is, is absoluut niet het eind-

station. De Wijn blijft voorlopig bij Kampong en doet in het dagelijks leven dat wat hij op het sportveld ook graag doet. Het vitaliseren van de werknemers in middelgrote en coöperatieve bedrijven, zodat ze beter presteren en beter voor de dag komen. Van Laarhoven rondde in januari haar master Nutrition en Health af en gaat hoogstwaarschijnlijk bij Nutricia aan de slag. Hier gaat zij parttime werken aan de relatie tussen voeding en gezondheid en dan met name bij kinderen. “Ik vind het fijn om nu een tijdje ook wat anders te doen dan alleen maar hockey. Ik heb behoefte aan nieuwe uitdagingen en leerdoelen naast het hockey. Maar hockey blijft voorlopig uiteraard een groot deel van mijn leven beheersen.” a

Sander de Wijn en Renée van Laarhoven, daags na het behalen van de gouden plak op de OS in Parijs.