DUIC Krant NR 295 - 8 november by DUIC

Utrecht volgens medeoprichter van Mesjokke Per Vonk

Lot van Hooijdonk stopt als wethouder in Utrecht

Een goed idee? Het initiatievenfonds helpt mee! Heb je een goed idee om je straat, buurt of wijk leuker, mooier, groener of gezelliger te maken? Vraag dan geld aan uit het initiatievenfonds van de Gemeente Utrecht

Bijvoorbeeld voor het opknappen van een pleintje, een activiteit in een buurthuis, groen in de straat, een ontmoetingsplek voor jongeren of het organiseren van een rommelmarkt

P. 8

P. 9

Op bezoek bij Kluts Achter de Dom

Tuinbouwsporen in Utrecht

P. 13

Piet Klerkx Utrecht

Krijg van vrijdag 8 november t/m zondag 10 november

OOK

gratis interieuradvies

Beperkt aantal plekken beschikbaar!

Hoofdstylist Lenner

UTRECHT HOLLANTLAAN 12S

Ontvang nu 250,korting bi een afspraak*

Plan jouw afspraak met hoofdstylist Lenner!

Feestelijke opening

Ontdek onze nieuwe winkel inclusief een kleine markt vol leuke aanbiedingen en proeverijen!

Ekoplaza Nachtegaalstraat heropent als Biowinkel. Op vrijdag 8 en zaterdag 9 november heten we je van harte welkom in onze nieuwe winkel. Tijdens deze opening hebben we een kleine markt waarin een aantal van onze leveranciers aanwezig is. Zij laten je hun producten proeven en je komt van alles te weten over hun visie en werkwijze. Mis deze kans niet om kennis te maken met het smaakvolle biologische assortiment van de Biowinkel! Bovendien ontvang je een voucher voor korting op geselecteerd assortiment.

Let op: donderdag 7 november is de winkel gesloten.

Nachtegaalstraat 51A, Utrecht

Geopend op Ma

vrijdag 8 & zaterdag 9 november

INHOUD

Nieuws

4 DUIC in Beeld

Kunstwerk krijgt nieuwe plek in Nicolaïkerk

7 Wethouder Lot van Hooijdonk

Zet streep door Utrechtse politiek

8 Utrecht Volgens...

Per Vonk

9 Op bezoek bij

Kluts

Cultuur / Uit

11 Uittips

Elke week de leukste tips

Stad / Leven

12 Straatnamen

Professor Hugo de Vrieslaan

12 Stad in cijfers

Subsidieaanvragen

12 In other news

Ronde van Italië

13 Oud Utrecht

Tuinbouwsporen

15 Pep en Frans

Scorende spits

15 Puzzel

Zoek de verschillen

Colofon

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

ART DIRECTION EN VORMGEVING

ddk.nl en redactie DUIC

UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers

DE VERANDERENDE STAD IN BEELD

GANZENMARKT

Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

Social Media

CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl 06 86 80 32 22

VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56

ADVERTEREN

Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73

U bent altijd welkom voor een open gesprek.

Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/utrecht

Ook als u niet of elders verzekerd bent.

In 2030 willen we in de provincie voldoende duurzame stroom opwekken. Dat is met de gemeenten afgesproken. Veel gemeenten zijn al ver met plannen voor wind- of zonneenergie, maar er is meer nodig. Daarom gaat de provincie in sommige gemeenten helpen of zelf aan de slag om windenergie mogelijk te maken. Hoe dat proces in elkaar zit vertellen we graag. Er zijn informatiebijeenkomsten op 18, 21 en 26 november. We informeren u dan over de besluitvorming en de mogelijkheden voor participatie en lokaal eigendom.

Kijk voor meer informatie en aanmelden op www.provincie-utrecht.nl/bijeenkomst-windenergie of scan de QR-code.

Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Emily Hengeveld, Ilana Noot, Kamiel Visser en Tamar Huijbregts

Advertentie

DUIC IN BEELD

Tijdens de wederopbouw moest een klein percentage van de totale bouwsom aan kunst worden uitgegeven, en veel gebouwen uit die periode bevatten dan ook glas-in-loodramen, muurschilderingen en wandtapijten. De kunstenaar en predikant Piet Kok (19191981) heeft in die wederopbouwperiode veel verschillende werken gemaakt, waaronder een aantal mozaïeken. Een

Fotografe:

Bas van Setten

van die werken heeft jarenlang in de L.W.C. Keucheniusschool in Overvecht gehangen, maar is daarna uit de openbaarheid verdwenen. Nu heeft het mozaïek, genaamd de Drie-eenheid, een nieuwe plek in de Nicolaïkerk gekregen en dat kan, gezien de titel van het werk en de werkzaamheden van de maker, geen toeval zijn.

SPAAR NU VOOR

SPAARWEKEN €10.- KORTING

Van 4 november t/m 8 december ontvang je bij elke besteding van € 10.één sticker. Lever je volle spaarkaart met 10 stickers in en ontvang € 10.- korting op je boodschappen bij een minimale besteding van € 25.-.

Na ruim 10 jaar stopt Lot van Hooijdonk als wethouder: 'De balans raakt verstoort'

Na ruim tien jaar heeft Lot van Hooijdonk (GroenLinks) halverwege haar derde termijn besloten te stoppen als wethouder in Utrecht. Zij is daarmee de persoon die het langst dit ambt heeft bekleed in deze stad. In haar ontslagbrief schreef ze onder meer dat ze nog steeds barst van ambities en idealen, maar ook dat de pijp niet vol genoeg meer is en de rek eruit begint te raken. “Ik denk daarom dat de gemeente Utrecht beter gediend is bij een wethouder die met frisse energie mijn mooie portefeuilles ter hand kan nemen.”

De 46-jarige Lot van Hooijdonk heeft onder meer Mobiliteit in haar portefeuille, waardoor zij verantwoordelijk is voor de verkeersveiligheid in Utrecht. In de afgelopen tien jaar is het aantal verkeersslachtoffers in Utrecht met een derde afgenomen. “Dit gaat in tegen de landelijke trend en tegen de trend van de drie andere grote steden”, zegt Van Hooijdonk. Ondanks dit gegeven gaat het ook weleens fout in Utrecht. Zo zijn er jaarlijks doden te betreuren in het verkeer en dit gaat haar niet in de koude kleren zitten. Wanneer wordt gesproken over zo’n zwaar ongeval is zij zichtbaar aangedaan. “Zoiets geeft een machteloos gevoel.” Ruim twee jaar geleden begint Van Hooijdonk aan haar derde termijn. Destijds met de intentie de volle vier jaar te volbrengen, zo is althans te lezen in haar ontslagbrief. Toch besluit ze nu, zo’n anderhalf jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen, te stoppen. “Je maakt lange dagen. Het werk is nooit af. Gisteren begon ik bijvoorbeeld om 06.00 uur en om 23.00 uur klapte ik mijn laptop dicht. Het is met andere woorden een zware baan. Ik

zeg dit niet om zielig te doen, ik mag prachtige dingen doen en er staat een goed salaris tegenover, maar het moet wel in balans blijven. Je maakt als wethouder moeilijke dingen mee die verdrietig zijn, maar daar staan voldoende positieve prikkels tegenover. Die balans begint verstoord te raken, waardoor ik niet nog anderhalf jaar door wil gaan.”

Vergrootglas In Utrecht zijn de afgelopen tien jaar veel straten opnieuw ingericht. Dit ging eigenlijk altijd ten koste van ruimte voor de auto en ten gunste van extra groen, en ruimte voor fetsers en wandelaars. Van Hooijdonk heeft van Utrecht nog meer een fetsstad gemaakt dan het al was. Alle wethouders liggen onder een vergrootglas, maar het lijkt erop dat dit extra geldt voor de wethouder Mobiliteit. Op de vraag in hoeverre dit het plezier in het werk heeft beïnvloed zegt zij het volgende: “Uit enquêtes, gesprekken met mensen en de uitslag van de verkiezingen blijkt dat mensen met plezier in Utrecht wonen en dat komt deels door het beleid van de gemeente. De

'De luide stemmen geven een verstoord beeld van de werkelijkheid'

luide stemmen geven een verstoord beeld van de werkelijkheid. Dit zijn vaak alleen de felle voor- en tegenstanders.” Trots is Van Hooijdonk op de, zoals zij het zelf noemt, hele beweging die in Utrecht is gemaakt. “Het is nooit één project waarmee je een groot maatschappelijk effect maakt, maar met een optelsom aan projecten. Ik ben trots op het effect daarvan, waardoor Utrecht onder andere verkeersveiliger is geworden.” Een andere optelsom aan projecten waar de wethouder trots op is zijn de groene schoolpleinen. “Geloof het of niet, maar vroeger was het de regel dat een schoolplein versteent moest zijn. Nu is dat niet meer zo.”

Daarnaast noemt de wethouder een project waarbij vrouwen die als vluchteling naar Utrecht kwamen hebben leren fetsen. “Dit gaat over veel meer dan fetsen. Het zorgt namelijk voor vrijheid en emancipatie.”

Wereld

Tot slot uitte de wethouder in haar ontslagbrief haar zorgen over de toestand in de wereld. Ze schrijft dat ze, om de woorden

van de Denker des Vaderlands Marjan Slob te gebruiken, op zoek moet naar hoe ze de realiteit weer lief kan hebben. Als antwoord op de vraag wat ze hier precies mee bedoelt, zegt Van Hooijdonk zich zorgen te maken over de internationale trend waarbij democratieën worden uitgehold. “Vanzelfsprekendheden, zoals democratische waardes, zijn in hoog tempo niet meer vanzelfsprekend. Ik maak mij zorgen over hoe er over vluchtelingen wordt gesproken en hoe klimaatverandering met een rotgang doordendert zonder dat er genoeg wordt gedaan om het tij te keren. Dit klinken misschien als gekke groene hobby’s, maar deze onderwerpen staan aan de basis van het bestaan.”

Zolang er geen nieuwe kandidaat is benoemd blijft Van Hooijdonk tot en met 5 december wethouder. Uit haar ontslagbrief valt op te maken dat ze in de periode die daarop volgt waarschijnlijk iets meer gaat sporten of een mooi boek gaat lezen, maar uiteindelijk zal zich in willen zetten voor een betere wereld. “Want er is genoeg te doen.” a

Tekst: Bas van Setten / Fotografe: Robert Oosterbroek

UTRECHT VOLGENS MEDEOPRICHTER VAN MESJOKKE PER VONK

Utrechts chocolademerk Mesjokke bestaat 10 jaar

Zowel Per Vonk en Luc Janssens staan bijna dagelijks met hun handen in de chocola of cacao. Het uitgieten van de chocola van Mesjokke in de vormen is namelijk allemaal handwerk. Tien jaar geleden begonnen Luc en Per in hun eigen keuken met cacaobonen branden. Nu produceren ze 5000 kilo chocola per jaar. Dat willen ze verdubbelen en daarom startten ze een crowdfunding. Met hun eerlijke chocolade willen ze het leven van lokale cacaoboeren verbeteren.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografe: Froukje Vernooij

Hoe gaat het met Mesjokke?

“Het gaat heel goed. We willen niet alleen uitbreiden, maar het moet ook. Met onze productielijn kunnen we grofweg 5000 kilo per jaar maken. We kunnen nu geen ja zeggen tegen grote aanvragen, want er is niet genoeg ruimte. Hoe meer cacao wij inkopen, hoe meer impact we hebben op onze producenten. We hebben een band opgebouwd met cacaoboeren over de hele wereld. Ook zorgen we ervoor dat we precies weten waar de cacao vandaan komt en onder goede omstandigheden is geproduceerd.”

Hoe voelt het: tien jaar Mesjokke?

“We blikken eigenlijk te weinig terug. Je gaat gewoon door. Toch is het goed om er af en toe even bij stil te staan. Als ik terugkijk naar vijf of tien jaar geleden, dan zie ik mezelf in de keuken staan en cacaobonen in mijn oven doen. Dat waren de eerste testjes. Je doet het met wat je hebt. Toen kon ik alleen maar dromen over waar we na de crowdfunding komen te staan. Van een paar cacaoboontjes thuis in de oven naar 10.000 kilo chocola per jaar maken, zonder afbreuk te doen aan het ambachtelijke aspect. We hebben een duurzame en sociale missie, maar door betere

machines is ons product ook beter geworden. Iedere stap in het productieproces doen we zelf: van bean tot bar (van cacaoboon tot reep, red.) noemen we dat.”

Chocola maken verveelt nog niet dus?

“Nee, zeker niet. De wereld van chocola is eindeloos. We blijven ons verbazen over de smaken die in cacao zitten. De smaak van chocola verandert bij een ander brandproces. Er zijn veel meer smaken dan die uit de supermarkt. Maar bovenal zijn we een sociale onderneming: impact maken is ons doen, niet ﬁnanciële winst. Natuurlijk moeten we winst maken om te blijven bestaan, maar die sociale impact is onze belangrijkste drijfveer. Er zit een heel verhaal achter waarom wij chocola maken. We willen mensen daarin meenemen, ze erover vertellen en uiteindelijk verandering maken in de cacaoketen. Dat zal nooit vervelen.”

Hoe gaat het met de crowdfunding tot nu toe?

“Het is heel leuk om te merken dat er al veel mensen een steentje bij willen dragen. Het is sowieso tof en mooi dat we kunnen nadenken over onze volgende stap. We weten dat

In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

deze uitbreiding nodig is om meer en blijvende impact te maken. Een crowdfunding is een mooie manier. Na tien jaar zijn er zoveel mensen die fan zijn van onze chocola. Nu kunnen we ze betrekken bij dit verhaal.”

Wat is je lievelingswinkel in Utrecht?

“Luc en ik zijn bezeten door smaak. We houden van allerlei verschillende smaken en de complexiteit ervan. Een van mijn favoriete winkels is Kwestie van Smaak. Dat is een slijterij met schitterende wijnen en whisky’s. Ze weten veel over wijn spijs combinaties. Als ik een diner met vrienden heb, raden ze daar fantastische wijnen bij aan. Het is nog nooit fout gegaan.”

Waar kom je tot rust in Utrecht?

“In het Muzieklokaal. Het is een heerlijke plek waar ik goed tot rust kan komen, zeker als de zon daar wegzakt. Dat is schitterend.”

Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht?

“Er zijn hier zoveel mooie dingen gebeurd: ik ging hier studeren, vond een appartement, leerde mijn vriendin kennen en onze kinderen werden hier geboren. Wat me ook altijd

Advertenties

bij zal blijven, is mijn diploma-uitreiking in het Academiegebouw. Voor mijn master Sociale antropologie heb ik onderzoek gedaan in Ghana. Ik wilde meer weten over duurzame cacaoproductie. Een half jaar werkte ik daar mee, ook met het aanplanten en telen. Bij die uitreiking zag ik mensen die belangrijk voor me zijn, maar ik miste ook de mensen uit Ghana. Dat heb ik toen ook gezegd, omdat ik mijn diploma ook aan hen dankte.”

Wat was het beste optreden dat je ooit in Utrecht gezien hebt?

“Muziek is belangrijk voor Luc en voor mij, en dus ook voor Mesjokke. Zo hebben al onze chocoladerepen een eigen Spotify-playlist. Het beste optreden voor mij was by far The Kyteman Orchestra in de oude Tivoli. Ik werd volledige omver geblazen. Het optreden ging verder dan muziek: het was kunst. Het zat zo goed in elkaar. Alles klopte.”

Utrecht is…

“…het grootste kleine stadje van Nederland.” a

‘Mensen geloven niet dat alles hier vegan is’

Wie vanaf het Domplein naar de Domstraat of Voetiusstraat fetst, ziet daar op het hoekje Kluts. Vroeger kenden we de zaak als lunchroom Carla’s Conditorie. Die is inmiddels verdwenen en de zussen Kiki, Sanne en haar vriend zijn nu ruim vijf jaar de eigenaren. Samen gooiden ze het roer om en begonnen een kofebar met huisgemaakte taart, cake en koek.

Op deze vrijdagochtend is Kiki druk aan het bakken in de keuken van Kluts. De zoete geur van de kaneelbroodjes hangt in de hele zaak en de vitrine bij de kassa worden gevuld met allerlei lekkernijen. Sanne verschuift wat stoelen, zet koffe en loopt door de gang naar het knusse huiskamertje achterin. Ze ploft neer op een tweedehands fauteuil. Aan de muur hangen lijstjes met daarin allerlei foto’s, waaronder eentje met de drie eigenaren erop.

Toen Sanne, Kiki en haar vriend in 2019 Carla’s Conditorie overnamen, haalden ze op de eerste dag alle vlees en vis van het menu. De zusjes zijn hun hele leven al vegetariërs en sinds een paar jaar ook veganist. Anderhalf jaar na de opening werd hun bakkerij dat ook. Verder verdwenen de lunch, het ontbijt en de high tea van de menukaart. Dat was zoals de vorige eigenaar Carla het deed, maar dat wilden Sanne en Kiki niet meer. Hun focus ligt op koffe met wat lekkers. Zo maakten ze er stap voor stap steeds meer hun eigen zaak van, met als klap op de vuurpijl ook hun eigen naam op het raam in de zomer van 2022: Kluts.

‘Normale melk’

“Mensen kunnen vaak niet geloven dat alles hier vegan is”, vertelt Sanne. Ze is onder andere trots op hun chocolademoussetaart en tiramisu. “Kiki is heel goed in het bedenken van creaties. Ook Mirthe, onze andere bakker, heeft verrassende ideeën.” Bij Kluts schreeuwen ze het 100 procent vegan-zijn niet van de daken. Het staat wel gewoon op hun site, maar ze vertellen het niet tegen iedere klant die binnenkomt.

“Voor ons is vegan normaal”, legt Sanne uit. “Waarom zouden we het dan zeggen? Online is het te vinden, maar dat is het ook wel. Het is leuk om te zien dat iemand die vegan is keuzestress heeft bij ons. Bij de meeste zaken heb je daar als vegan normaal gesproken niet zo’n ‘last’ van.” Ze vindt het fjn om te zien dat andere Utrechtse vegan horeca het ook goed doen, zoals BROEI, Life’s a Peach en de Vegan Food Tour. Die laatste werd eind vorig jaar nog bekroond tot beste onderneming bij de Vegan Awards.

Ze snapt dat de volledig veganistische werkwijze van Kluts een activistische inslag heeft, maar dat pakken ze op een positieve

manier aan. Lachend vertelt ze wat ze bijvoorbeeld doen als iemand vraagt om “normale melk” in de koffe. “Dan zeggen we: je bedoelt havermelk?”

Lopende band werk

Nu, vijf jaar nadat ze Carla’s Conditorie kochten, zijn alle leningen afbetaald. “Alles stroomt en loopt”, zegt Sanne tevreden. “Het is heerlijk om al onze keuzes te maken op basis van wat wij willen. Het hoeft niet op basis van geld. Dat is een ontzettende luxe.” Zo zijn ze gestopt met grote bestellingen voor bedrijven en organisaties. Eerder deden ze die nog wel, maar het werd te veel lopende band werk.

En dat terwijl ze creativiteit en plezier hoog in het vaandel hebben staan. “De vrijheid die we voelen, geeft ons energie.” Die energie komt ook door hun vaste gasten en de oud-collega’s die daar regelmatig voor terugkomen. “Ze komen dan ’s ochtends even een uurtje koffe drinken en kletsen.” Verder is Sanne trots op hun vrolijke personeel. “Op alle lagen voel ik hier goede energie.”

Hart Koken en bakken vonden Sanne en Kiki altijd al leuk, maar een eigen koffebar stond niet op hun verlanglijstje. Kiki werkte eerder als manager bij Carla. Al snel werd duidelijk dat zij kopers zocht. “Maar ze wilde haar zaak niet zomaar wegdoen”, zegt Sanne. “Ze wilde de plek in ere houden.” Hoewel Kiki wel horeca-ervaring had, hadden Sanne en haar vriend die niet. Wel wisten ze dat ze graag eigen baas wilden zijn. “Ik ga echt nooit meer in loondienst”, zegt Sanne stellig. “Dit bevalt zo goed. Ik zit hier met mijn hele hart in.” Het is inmiddels 10.00 uur en Kluts opent de deuren. Vrijwel direct strijken er gasten neer aan de tafeltjes. Ook op het bankje voor het raam nemen mensen plaats. Het kleurrijke gehaakte kleed waar ze op zitten, heeft Sanne zelf gehaakt. “Dat kostte me wel twee winters.” Ook binnen is een groot deel van de plekken snel bezet. Koffe en gebak staan op de tafels en vrolijk geklets verspreid zich door de ruimtes. Zo zien Sanne, Kiki en hun team het graag. a

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografe: Tamar Huijbregts

Leven in de rouwerij

Wanneer: 7 november

Waar: Bibliotheek Neude

Prijs: Gratis

Rouwen is voor iedereen anders. Verdriet, woede, onbegrip of spijt: het kan allemaal de revue passeren. Daar weten Marieke en Marieke van de widowchicks alles vanaf. Zij verloren beide hun man door zelfdoding, kwamen elkaar tegen tijdens hun rouwproces, en besloten om samen workshops te geven over die moeilijke periode. Ze willen samen met lotgenoten ervaringen delen en op die manier openhartiger zijn over iets waar iedereen in zijn leven mee te maken krijgt: rouwen.

Sint Maarten Parade

Wanneer: 9 november

Waar: Verschillende locaties Prijs: gratis

Eindelijk is het zover: de domtoren gaat uit de steigers. Op 9 november wordt dat gevierd met een Sint Maarten parade die vanuit het Wilhelminapark, via de maliebaan naar de Dom gaat. Daar zal onder andere koningin maxima aanwezig zijn om de oplevering van Utrechts’ meest bekende gebouw te vieren. Toeschouwers kunnen uiteraard genieten van de parade, of in de stad wachten op de festiviteiten.

Eens een migrant, altijd een migrant?

Wanneer: 13 november

Waar: Academiegebouw Universiteit Utrecht

Prijs: Gratis

De Marokkaanse arbeidsmigranten uit de jaren zestig: je hebt er vast wel eens over gehoord. Het was niet de bedoeling dat ze zouden blijven in Nederland, maar ruim een halve eeuw later is deze groep niet meer weg te denken in de huidige maatschappij. Hoe gaat het eigenlijk met deze groep met mensen, en de gemeenschap? Historicus dr. Nadia Bouras deed daar onderzoek naar, en geeft op 13 november een lezing.

Nacht van de Wijn

Wanneer: 8 en 9 november

Waar: Werkspoorkathedraal Prijs: minimaal 18,50,-

Le Guess Who?

Wanneer: 7 tot 10 november

Waar: Verschillende locaties

Prijs: 0,- t/m 65,-

Le Guess Who? strijkt weer neer in Utrecht. Het experimentele muziekfestival organiseert verschillende feesten verspreid door de stad. Weekendkaarten zijn via de website van het festival helaas niet meer te verkrijgen, maar kaartjes voor een leuk feestje nog wel. Zin in een concert in een kerk, een oud fabriekspand of ‘gewoon’ een club? Kan allemaal! Iedereen met een kleinere portemonnee kan zijn geluk op bij U? at gratis minifestival is tijdens Le Guess Who? gewoon gratis te bezoeken.

Dat de zomer voorbij is, betekent gelukkig niet meteen dat we van alle festivals afscheid hoeven te nemen. Los van Le Guess Who? is er namelijk ook nog de nacht van de wijn. Gedurende twee avonden kunnen wijnliefhebbers, of mensen die gewoon zin hebben in een borrel in een bruisende omgeving, heerlijk vertoeven in de werkspoorkathedraal. Bezoekers kunnen ‘gewoon’ een wijntje doen, of deelnemen aan een wijnproeverij. Uiteraard is er ook de optie tot een hapje. Let op: een kaartje voor de wijnproeverij dien je van tevoren aan te schafen.

Jason Isbell and the 400 Unit

Wanneer: 12 en 13 november

Waar: TivoliVredenburg Prijs: 54,50,-

Een mix van countryrock, Americana en roots: hoe dat klinkt? De band Jason Isbell and the 400 Unit laat je dat maar al te graag horen. Deze groep Amerikanen heeft inmiddels zes albums onder hun naam, en is een bekende binnen het Americana genre. Iedereen die een drempel voelt om op een doordeweekse dag naar een concert te gaan, en laat thuis te komen, hoeft niet bang te zijn. Om elf uur ’s avonds stopt de muziek, zodat jij voor klokslag middernacht al op een oor kan liggen.

Documentaire festival Utrecht

Wanneer: 10 november

Waar: Podium Oost Prijs: 5,-

Nóg een festival, maar dan net wat anders dan de andere. Tijdens het Documentaire festivsal Utrecht worden, en dit zou niet geheel als verrassing moeten komen, Utrechtse documentaires vertoond. Uiteraard zijn de makers van deze vertoningen aanwezig om na afoop vragen te beantwoorden. In totaal worden er vier projecten vertoond, en ben je van om en nabij één uur tot vijf uur ’s middags zoet. Ideaal nu dat het buiten guurder wordt.

Straatnamen

Professor Hugo de Vrieslaan

In de wijk Tuindorp ligt de Professor Hugo de Vrieslaan, maar waar komt deze naam eigenlijk vandaan? Hugo de Vries is geen huis-tuin-en-keukennaam, maar heeft in de Nederlandse en zelfs mondiale geschiedenis zeker een hoop betekent. De Vries was namelijk bioloog en een van de allereerste genetici. Genetici studeren de biologische wetenschap van erfelijkheid. Het was vroeger niet vanzelfsprekend dat je een opleiding ging volgen, laat staan dat je een succesvol bioloog werd. De Vries was een kind van twee vermogende ouders, waardoor hij het voorrecht had om naar de universiteit te gaan. Dat ging hem zo goed af, dat hij al snel promoveerde tot doctor.

Wat volgde was een lange carrière waarin De Vries een hoop voor elkaar heeft gekregen binnen de biologie. Zo was hij degene die met de begrippen mutatie en gen opkwam -twee woorden die in de toekomst ontzettend belangrijk bleken te zijn voor genetici. De Vries

bedacht bovendien een eigen mutatietheorie en blies daarmee nieuw leven in de evolutietheorie van Darwin. Niet iedereen was vroeger even overtuigd van de theorie van ene Darwin. De Vries wordt daarom ook wel eens de Nederlandse Darwin genoemd.

Los van een aantal doorbraken in het biologische veld gaf De Vries ook les.In de loop van de jaren was hij bijzonder hoogleraar geworden. Hij heeft meerdere hoogleraren opgeleid en heeft decennialang voor verschillende universiteiten gewerkt. Daaruiten publiceerde hij nog een aantal boeken, en schreef hij mee aan meerdere publicaties. De Vries heeft in zijn tijd dus zeker niet stilgezeten.

Uiteindelijk is de Vries in 1918 met pensioen gegaan, waarna hij zijn tijd grotendeels besteedde aan het kweken en kruisen van planten -een passie die hem al die jaren geleden inspireerde om bioloog te worden. a

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen.

De stad in cijfers #

In other news

‘Ronde van Italië 2029: Utrecht mogelijke uitkomst’

De ronde van Italië in 2029 in Utrecht? Dat zou zomaar eens een optie kunnen zijn. Althans, dat schrijft de Spaanse wielerwebsite Ciclio21 in een nieuwsbericht. “Cor Jansen van Utrecht Marketing heeft bevestigd dat er grote belangstelling is om de Giro d’Italia in 2029 naar Nederland te halen.”

En dat zou geen gekke zet zijn volgens het Spaanse platform. “Utrecht weet al hoe het is om gastheer te zijn van de Tour de France en de Vuelta a España. Nu wil Jansen de cirkel rond maken met de start van de Giro d’Italia.”

En waar het jaartal 2029 dan vandaan komt?

Simpel, dat jaar zou in theorie de vroegst mogelijke optie zijn om het wielertoernooi te organiseren. Er zouden volgens Ciclio21 ‘geruchten’ zijn dat dit de datum is dat Utrecht de Ronde van Italië mag organiseren. Zo ver is het nog niet. Er wordt inderdaad hard gewerkt om de Giro te organiseren, maar échte klare taal is er nog niet. Mocht het zover komen, is Utrecht wel de eerste stad ter wereld zijn die de start van alle grote rondes ooit heeft georganiseerd. a

In de rubriek Stad in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van het aantal Utrechters dat een fets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.

Eindelijk is het dan zover: de oplevering van de Domtoren. Het heeft jaren geduurd, maar per 9 november 2024 is het hoogste punt van de stad Utrecht compleet gerenoveerd. In het restaureren van de historische toren zit een hoop tijd en geld. Met name dat laatstgenoemde kwam niet per deﬁnitie aanwaaien. Het budget voor de restauratie van de Domtoren is namelijk niet alleen vanuit de zak met geld van de gemeente gekomen, maar ook deels uit allerlei potjes van verschillende fondsen. DUIC zet op een rijtje hoe dat zit. Veruit het meeste geld komt van het Fonds Erfgoedparels. Met 8 miljoen hebben zij in één klap de grootste som met geld

gegeven. Maar daar bleef het niet bij. In de loop van de jaren heeft het Fonds Erfgoedparels nog verschillende kleinere donaties gedaan. Al moet het woord ‘klein’ wel gerelativeerd worden. Zo gaat het namelijk om ruim 15 ton dat sinds 2021 uit het fonds vrij is gekomen. Op de tweede plek staat het Restauratiefonds Extra Rijks Regeling, met ruim 7 ton subsidie. Een derde plek is bestemd voor de Subsidieregeling restauratie Klinkend Erfgoed. Er is ruim 40 duizend euro vrijgekomen voor de restauratie van het carillon, oftewel het klokkenspel, van de Dom. a

OP PAD MET OUD-UTRECHT

Tuinbouwsporen in Utrecht

We beginnen bij station Vaartsche Rijn en lopen langs de Oosterkade. Bij nummer 7 zien we, witgepleisterd en met afgeschuind dakvlak, een boerderij, daterend uit de achttiende eeuw. In 1910 zijn er drie woningen van gemaakt. Door de vorm van het dak en de ruime tuin, is het duidelijk dat dit vroeger een boerderij is geweest. We gaan rechts langs het Ledig Erf, via de Tolsteegsingel, de brug over. Eenmaal overgestoken lopen we meteen naar rechts en daarna linksaf de Abstederdijk in. Bebouwd

Hier, in Abstede, lagen ooit landerijen die vol stonden met groenten. We steken het spoor over om de Abstederdijk te vervolgen. Nummer 187a is een voormalige boerderij uit 1884 met rechts het woongedeelte. Links bevond zich de stal, die in 1920 werd verbouwd tot woonhuis. Sla linksaf de Minstraat in en ga de Minbrug over. Meteen erna links aan de overkant in de Zonstraat zien we een huis met een prachtige gevel, dat over de rooilijn staat. Zonstraat 44 was een boerderij uit omstreeks 1700. In die tijd liep er waarschijnlijk een zandweg. In de verte zien we een gebouw dat eveneens afwijkt van de rooilijn. Het gaat om nummer 23-25, met

een gevelsteen ‘De Zon’, rond 1750 gebouwd als boerderij. Het pand is in de negentiende eeuw gesplitst, waarbij het linkerdeel een wasserij werd maar het rechterdeel bleef boerderij. Beide bedrijven maakten gebruik van de Minstroom, die achterlangs stroomt.

Eeuwenoude erven

Rechts voorbij ‘De Zon’ bevindt zich een steegje naar de Minstroom. We zien een groen gebied dat eeuwenlang de ‘groentetuin van Utrecht’ was. Nu zijn er mooie moestuinen waar particulieren hun groenten kweken. Tussen de tuinen door volgen we de Minstroom. Bij het eerste bruggetje gaan we het watertje over en slaan rechtsaf. Uiteindelijk komen we bij de Abstederdijk uit. We gaan rechtsaf de Parallelweg op, lopen de trap af over het parkeerterrein en gaan tussen de woningen door. Ooit was dit een boerenerf. We lopen recht op de hovenierswoning af die rechts voor ons staat: Maliesingel 74-74a. Tussen de deftige villa’s valt dit huis op, met bakstenen muren, aan de zijkant een grappige trapgevel en dichtgemetselde spitsbogen. Het is een schoolvoorbeeld van Utrechtse neogotiek en gebouwd in 1872 door A. Tepe (1840-1920). Opmerkelijk is dat deze boerderij in dezelfde tijd gebouwd is als

Wil je lid worden van Oud-Utrecht? Kijk dan op oud-utrecht.nl/ lid-worden

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Dit keer gaan we op zoek naar het tuinbouwverleden van Utrecht. Aan de rand van de stad lagen tuinbouwbedrijven. Door de stadsuitbreidingen zijn deze tuinderijen opgeslokt door de stad. Akkers en erven werden volgebouwd. De tuinderijen verloren hun functie. In 1989 is er een inventarisatie gemaakt van hovenierswoningen in Utrecht. De wandeling gaat langs een klein gedeelte ervan.

Tekst: Ester Smit / Fotografe: Beeldbank Het Utrechts Archief

de herenhuizen. Deftigheid en boerenbedrijf konden naast elkaar bestaan, al werd ook hier de tuinbouwgrond later bebouwd. We gaan rechtsaf langs de Maliesingel, het spoor over en linksaf de Oosterstraat in, die uitkomt op de Oudwijkerdwarsstraat, die we links ingaan om nog meer tuinbouwsporen te vinden.

Sporen tussen doorgangen Ook Oudwijk was in de negentiende eeuw tuinen landbouwgebied. Sinds een eeuw staan er huizenrijen in het gelid aan rechte straten. Bij de Bolstraat gaan we linksaf. Bij Bolstraat 18 valt meteen op hoe groen het er is. Een huis uit 1880 ligt verscholen achter de bomen. Inmiddels weten we dat het om een voormalige hovenierswoning gaat. Bolstraat 12 -16 was ook een hovenierswoning. De straten die we gaan bewandelen, omsloten vroeger een groot tuinbouwgebied, dat begin vorige eeuw is volgebouwd met woningen. De Bolstraat gaat over in de Wagenstraat. Naast nummer 7 is een doorgang te zien naar twee voormalige opslagschuren uit de tuinbouwtijd. Het is nog steeds een open ruimte. Eenzelfde soort doorgang zien we nadat we rechtsaf zijn gegaan, tussen Bloemstraat 13 en 15. De doorgang voert naar een gemeenschappelijke tuin, die oorspronkelijk

een tuinbouwgebied was.

Kenmerken herkennen

We lopen de Bloemstraat verder uit, steken de Oudwijkerstraat over om de Bloemstraat te vervolgen, slaan rechtsaf de Bankstraat in en dan linksaf de Paarlstraat in om uit te komen op de Nicolaasweg, die we links ingaan. Bij Nicolaasweg 14 zien we de inmiddels bekende kenmerken: een huis dat ten opzichte van de rooilijn afwijkt, vrij veel ruimte rondom, gelegen in voor Utrechtse begrippen veel groen, mooie vensters en een andere bouwstijl dan de omliggende huizen. Ook hier woonde vroeger een hovenier, met kassen op het achterliggende terrein. Het bedrijf is na de Tweede Wereldoorlog opgeheven en er staan nu garages. De Nicolaasweg gaat over in de Van Limburg Stirumstraat. We staan voor het Wilhelminapark dat in 1898 is geopend door koningin Wilhelmina. Met de vijver links komen we tenslotte aan bij een ‘boerderij’, die nooit als zodanig heeft gefunctioneerd, maar gebouwd is als theehuis. Hoewel er honderden tuinbouwwoningen in Utrecht staan, en er nog meer over valt te ontdekken, eindigt hier de wandeling. a

Huizen aan de Bolstraat 14-18, in 1934. Fotograaf A van de Pol.

Afbeelding van een hovenier en zijn groentekar in de Notebomenlaan. Foto genomen tussen 1900-1920. Maker onbekend.

Een hovenier op de Maliesingel met groetenkar, in 1898. Maker onbekend.

Het project ‘Op die ﬁets’ brengt de buurt, senioren én ondernemers samen

David Claassen en Sem Lootsma hadden een idee: buurtbewoners, senioren en ondernemers uit Merwede en Transwijk meer bij elkaar brengen. Hun project ‘Op die fets’ pakt eenzaamheid aan, zowel van de vrijwilligers als van de senioren die mee kunnen rijden. Met hun sociaal ontwerpbureau ‘de plannenmannen’ klopten ze eerst aan bij het ondernemerscollectief in het trekkingsgebied. Daar werd draagvlak onder de ondernemers en organisaties gecreëerd voor een fnancieringsaanvraag bij Ondernemersfonds Utrecht. Het resultaat: een sociale fets voor senioren.

Het ontwerp is strak en minimalistisch. De kleuren zijn neutraal, maar contrasteren mooi met al het groen bij Stadsboerderij Eilandsteede in Park Transwijk. Tevreden nemen David en Sem plaats op het bankje dat aan de fatbike vastzit. Een paar tellen eerder toverden ze de eenpersoonsstoel in een handomdraai om naar de zitplaats voor twee personen. Als het bankje niet is uitgeschoven, is er op de bijrijdersstoel plaats voor één persoon. Op die stoel, met gordel, kan een oudere plaatsnemen. Met deze bijzondere elektrische ﬁets kunnen vrijwilligers uit de buurt senioren mee uit ﬁetsen nemen. “Je kan zo bijna op alle plekken waar je komt een soort achtertuingevoel creëren”, zegt David.

Meer autonomie Het ontwerp voor de ﬁets is uitgebreid getest. Daar werkten ook een paar senioren graag aan mee. David en Sem gingen met hen in gesprek over wat zij graag zouden willen. In die gesprekken werd duidelijk dat de seni-

oren graag wat meer autonomie zouden willen. “Als ze nu de deur uit willen, is vaak alles georganiseerd”, zegt Sem. “Ze willen ook een keer wat boodschappen kunnen doen zonder al die organisatie.”

Het idee voor het uitschuifbare bankje ontstond toen een van de senioren zei: “Ik wil aan het water kunnen zitten en mijn leven aan me voorbij laten drijven.” Voor Sem en David was het duidelijk dat het mobiele tweezitje er moest komen. “De ﬁets kan je neerzetten waar je wil, of het nou voor een mooie zonsondergang is of een goed visplekje.”

‘Bijzonder project’ Jenna Postma is kartrekker van het Ondernemerscollectief MerwedeTranswijk & Co. Dit collectief is het eerste aanspreekpunt in dit trekkingsgebied. Het collectief diende het plan voor de ﬁets in bij Ondernemersfonds Utrecht. “Het werd door het collectief gezien als een bijzonder project”, legt Jenna uit. Het Ondernemersfonds bestaat uit geld dat door ondernemers en vastgoedeigena-

Gaat u dit jaar de griepprik weer halen?

Doe mee aan een onderzoek naar een mogelijk verbeterd vaccin tegen griep

UMC Utrecht en Ecraid* zoeken mensen van 65 jaar en ouder om mee te doen aan een wetenschappelijk onderzoek naar een nieuwe griepprik.

ren zelf wordt opgebracht via een opslag op de onroerende zaakbelasting niet-woningen. Is er een idee voor een gezamenlijk plan in een gebied, dan is er met Ondernemersfonds Utrecht een manier om dat idee mogelijk te maken. Wel moet een plan aan bepaalde richtlijnen voldoen. Zo moet het bijvoorbeeld bijdragen aan het versterken van het ondernemersklimaat in het gebied. Ze vindt het project een handreiking aan potentiële vrijwilligers. “Veel mensen zijn vaak druk, maar willen wel graag iets doen voor anderen. Dat kan met Op die ﬁets. Daarmee dragen ze bij aan het geluk van ouderen.”

Verder worden de ondernemers in het gebied betrokken bij het project. “Een leuke manier van werken”, vindt Jenna. Zo komen de senioren nu naar hen toe. Verschillende lokale ondernemers doen namelijk mee aan de ﬁetstocht die Sem en David op touw hebben gezet als onderdeel van dit project.

Steun

Sam en David willen connecties leggen in de

wijk. Ze zijn heel blij met de steun van verschillende Utrechtse partners en partijen. Zo regelt zorgorganisatie AxionContinu als projectpartner de senioren en samen met hen de vrijwilligers. Verder was het project zonder de financiële steun van het Wijkbureau Zuidwest en Ondernemersfonds Utrecht niet tot stand gekomen. De fiets staat nu bij woonzorgcentrum De Bijnkershoek. Vanuit andere steden is er ook al interesse voor het ontwerp van de plannenmannen. Hun doel is om met hun producten een bijdrage te leveren aan de samenleving. In deze twee Utrechtse buurten maken ze daarmee in ieder geval een vliegende start, of beter gezegd: een fietsende start. a

Vrijwilliger worden bij Op die ﬁets? Neem dan contact op met Arnolda de Bruin van AxionContinu voor meer informatie: adebruin@axioncontinu.nl

Machtige online marketingcampagnes runnen?

Sipr weet precies wat jouw fans willen horen. En dat is te zien.

U krijgt na aanmelding binnen 2 weken de vernieuwde griepprik of een andere wereldwijd gebruikte griepprik.

U ontvangt een onkosten- en reiskostenvergoeding.

Help de wetenschap en meld u aan voor dit onderzoek vaccinatiestudie nl/griep-onderzoek

De online marketingcampagnes van Sipr zetten aan tot verandering. We maken campagnes die jouw doelgroep waardeert én die jou verder helpen. Daar zijn we trots op. Kan jij wel een sterke campagne gebruiken?

030 - 2006 028 | sipr.online

Pep en Frans zoeken scorende spits: “Jans zoekt naar juiste formule”

Het was een week vol overwinningen voor FC Utrecht. Op donderdag wonnen de Domstedelingen in de beker van FC Lisse en op zondag werd Sparta in de competitie verslagen. Pep en Frans hebben een heerlijke week gehad, genoten van een avondje Lisse en hopen op een scorende spits.

“Ondanks dat het voetbal nog niet geweldig is, was het wel een lekkere voetbalweek”, zo begint Pep. “Er zijn weinig mensen die staan te popelen om op een donderdagavond uit het werk naar Lisse af te reizen en daar een matige pot voetbal te aanschouwen. Toch had het deze bekeravond zijn charmes. Zo’n vierhonderd man ging mee naar de Bollenstreek, waar een smal houten tribunetje op ons stond te wachten. Het was absoluut geen hoogstaande wedstrijd. FC Utrecht speelde met het idee om weinig energie te verspelen en wilde op de automatische piloot door bekeren. Het resultaat was een typisch sober doordeweeks bekerpotje, maar wel eentje die wederom resultaat heeft opgeleverd.”

DUIC PUZZEL

Min de derde man

Door de overwinning ziet Frans dat FC Utrecht de weg naar boven verder heeft ingeslagen. “Met één wedstrijd minder gespeeld bedraagt de afstand tot koploper PSV slechts vijf punten. Uiteraard is onze club geen titelkandidaat, maar op een gegeven moment zijn de positieve prestaties geen geluk meer. Dit team heeft geen geheim wapen. Er staat simpelweg een team dat voor iedere meter knokt en over een hele solide achterhoede beschikt. Tegelijkertijd kampt dit team nog steeds met hetzelfde probleem als vorig seizoen. We maken weinig goals en beschikken niet over scorende spits. De overwinningen komen tot stand via

Pep en Frans, twee broers die al sinds jaar en dag iedere wedstrijd van FC Utrecht in het stadion volgen, maken een column voor DUIC. In de column wordt de week van FC Utrecht doorgenomen. Martijn Kramer schrijft het verhaal vervolgens op.

een inmiddels een bekend recept: niet goed voetballen, keihard knokken en uiteindelijk winnen.” Ook Pep ziet dat trainer Ron Jans in dubio zit. “Deze week speelde Noah Ohio in de punt, mocht Anthony Descotte invallen en was David Min de derde man. Twee weken geleden was deze volgorde nog compleet anders. Het toont aan dat Jans in de voorhoede zoekt naar de juiste formule.”

Verschillende smaken

Ondanks het ontbreken van een scorende spits rijgt FC Utrecht de overwinningen wel aan elkaar. Frans denkt dat het vooral komt door het brede assortiment aan spelers waar de club over beschikt. “Het gebrek aan doelpunten wordt vooral gecompenseerd

door de verdedigende stabiliteit. Mike van der Hoorn en Nick Viergever spelen met veel meer vertrouwen dan afgelopen seizoen. Tegelijkertijd is er een luxeprobleem als het gaat om de middenvelders. Oscar Fraulo is vorige week uitgeroepen tot het talent van de maand in de Eredivisie, maar in de wedstrijd tegen Sparta zat hij gewoon op de bank. Met Jens Toornstra, Victor Jensen, Can Bozdoğan en Paxten Aaronson kan de technische staf uit heel erg veel smaken kiezen. Na vele jaren van gemiste ‘buitenkansjes’ is het alleen maar mooi om te zien dat we een brede en kwalitatief goede selectie hebben staan.” a