Gedeelde warmte is groene warmte Soms lijkt het evident. Het ene bedrijf heeft een overschot aan groene warmte, terwijl de investering bij een buurbedrijf een nieuwe warmtevraag creëert. Toch blijkt er veel tijd en bakken
goede wil nodig om alle hindernissen, zowel technisch als commercieel, te overwinnen. Vandaag blijven er alleen maar gelukkige partners over. De ervaring leert dat een tijdelijke han-
delsvereniging of THV een handige formule is om dit makkelijker en structureler aan te pakken.
D
e energetische valorisatie van biogas uit stortplaatsen is niet nieuw. Via een uitgekiend proces wordt er niet alleen naar gestreefd om zo veel mogelijk biogas te produceren, maar ook om dit een zo hoog mogelijke economische en ecologische waarde te geven. Naast andere ingrepen impliceert dit het nuttig aanwenden van de geproduceerde restwarmte van de elektriciteitsproductie. Heeft een buurbedrijf dan ‘toevallig’ nood aan extra proceswarmte, dan is het bijna evident dat wordt nagegaan of en hoe de restwarmte van het ene bedrijf nuttig kan gebruikt worden door het andere bedrijf.
Het scenario Om niet direct op een verkeerd spoor te belanden, is het bij dergelijke samenwerking essentieel dat alle partijen bij de start meteen duidelijk maken waar hun doelstelling ligt. De nieuwe warmtevraag creëert de behoefte aan een gegarandeerde beschikbaarheid van warmte. Een voorbeeld: de uitbater van een bioreactor wenste s het nuttig gebruik van hernieuwbare energie te maximaliseren via een gegarandeerde afname. Hoewel dit ogenschijnlijk makkelijk op te lossen lijkt, bleek er toch een substantiële tijd over te gaan om het noodzakelijke vertrouwen tussen beide bedrijven op te bouwen. Het vraagstuk werd al snel in twee grote blokken opgesplitst, na-
melijk ‘technisch’ en ‘commercieel’. Het eerste luik werd aangepakt via een projectteam, bestaande uit technische mensen van beide bedrijven aangevuld met een externe specialist. Gemeenschappelijke technische doelstellingen en randvoorwaarden werden relatief makkelijk opgesteld. Door de vele voorafgaande gesprekken was het vertrouwen – wat echt wel een noodzakelijke voorwaarde is om zulke samenwerkingen te laten slagen – voldoende om dit als één project(team) te behandelen. Na het opstellen van een gemeenschappelijk P&ID en technisch lastenboek, werd al snel duidelijk dat het totale kostenplaatje van de investering – wie ze ook zou dragen – neerkwam op 350.000 euro.
april-mei 2014 | 2
J. Desmedt, VANHEEDE Environment Group – Rumbeke
45
Het commerciële kader Commercieel lag de kloof breder, want andermans rekening werd vlug gemaakt. Zo wou de afnemer de warmte gratis, het was tenslotte toch restwarmte. Anderzijds wilde de producent de gangbare marktprijs, anders moet de afnemer de energie toch aan deze condities kopen… Bovendien zagen beide partijen belangrijke risico’s: - De producent was volledig afhankelijk van de afnemer om de broodnodige warmtekrachtcertificaten (WKC) te verkrijgen en werk te kunnen maken van een rendabele investering. - De afnemer vreesde evenwel dat de producent zelf een eigen warmtevraag zou creëren en zo in de (nabije) toekomst geen warmte meer ter beschikking zou stellen.
april-mei 2014 | 2
De onderhandelingen lagen zeer moeilijk en werden een aantal keer onderbroken. Gelukkig beseften beide partijen dat ze dergelijke opportuniteit niet mochten laten liggen. Finaal werd een overeenkomst bereikt die er als volgt uitziet: - De afnemer investeert in de aerothermen. Deze investering en het risico ervan ligt in dezelfde lijn als een investering in een klassieke oplossing. Zelfs in geval van breuk tussen beide partijen kunnen deze relatief snel en makkelijk aan een klassieke brander worden geschakeld. - De producent investeert in de nodige warmtewisselaars, collectorleiding, evenwichtsflessen en dergelijke. - De afnemer neemt een maandelijks abonnement bij de producent. Naast een levergarantie zit hierin reeds een beperkt deel van hun warmtevraag vervat. Voor het geval deze levergarantie niet wordt gerealiseerd, werd er ook een boeteprijs bepaald. - De hoogte van de abonnementsprijs laat de producent toe om zijn investering binnen een aanvaardbare tijd terugbetaald te zien. - Neemt de afnemer meer warmte af dan wat in het abonnement inbegrepen is, mogen zij een factuur aan de producent opstellen voor hun warmteafname. Die prijs is zodanig vastgelegd dat, indien de geprojecteerde afname wordt gerealiseerd, de afnemer deze warmte effectief gratis krijgt. In dit geval krijgt de producent voldoende WKC om een licht rendabel project te realiseren.
46
Al bij al een ingewikkeld akkoord dat de verzuchtingen van alle partijen dekt. Dit onderstreept nogmaals het belang om vanaf de start deze objectieven klaar en duidelijk te formuleren… Hoewel duurzaamheid voor beide partijen een objectief is, klinkt het na-
tuurlijk bizar dat een verbruiker gestimuleerd wordt meer te consumeren. Ook hier zorgt een aftopping ervoor dat er geen ongewenste neveneffecten optreden. Terugblikkend op deze lange en moeilijke weg, stellen we vast dat dit project alleen slaagde omdat beide partijen dit omwille van strategische en duurzame redenen echt wilden realiseren. Bovendien kreeg het vertrouwen en de partnerspirit tijd om voldoende opgebouwd te worden. Het feit dat er quasi geen precedenten waren en er niet echt begeleiding van een expert of overheid voorhanden was, heeft absoluut niet meegeholpen aan het ontwarren van deze knoop. Op vandaag zijn beide partijen tevreden met het bereikte resultaat. De afnemer krijgt zijn groene warmte gratis. Naast een financieel voordeel levert dit hen ook een positief groen imago op. De producent slaagde er op deze manier in om zich verder in het lokale weefsel te nestelen en het nuttig gebruik van de energie uit de stortplaats te verhogen. Dit laatste was zeker een toegevoegde waarde in het bekomen van een nieuwe vergunning voor de komende twintig jaar. Het concept THV De ervaring leert dat het oprichten van een Tijdelijke Handelsvennootschap (THV) wellicht de ideale organisatievorm is voor dit soort van samenwerkingsverbanden. De looptijd van deze THV is idealiter gelijk aan de verwachte technische levensduur van de investering. De THV zou de volledige investering dragen, de warmte aan marktconforme prijzen factureren aan de afnemers en ook de WKC verwerven. De gerealiseerde winst zou dan evenredig verdeeld worden tussen de partners. Netto zou het resultaat hetzelfde zijn, de operationele boekhouding veel simpeler en de toekomstige flexibiliteit veel groter zonder een extra logge structuur. THV als succesformule Samenwerking tussen bedrijven kan op verschillende manieren en om verschillende redenen. Samenwerken is misschien zelfs een noodzaak om als Vlaamse kmo op te boksen (of mee te surfen) met grote multinationals. Het blijft belangrijk om een beperkt aantal basisregels in acht te houden. De besproken samenwerking met een buurbedrijf om restwarmte een duurzame bestemming te geven, is niet het enige voorbeeld. Zo werd via een tijdelijke handelsvereniging met diverse partners, eveneens een uniek project gerealiseerd op de IMOG-site te Moen. Sturing van een biologisch proces, uitgekiende collectieprincipes, biogasmotoren en dergelij-
ke geven waardeloos afval een nuttige toepassing als energiebron. Zo wordt er niet alleen 5 miljoen kWh groene elektriciteit opgewekt, maar wordt met de restwarmte de sanitaire voorzieningen en de gebouwen verwarmd. Een ander uniek voorbeeld is het gezamenlijk beheer van een klei-ontginning. Dankzij de THV die werd opgericht, wordt er niet langer gewerkt in een klant-leveranciersverhouding, waarbij niet alleen prijsmatig maar ook organisatorisch de belangen steeds verschillen, maar worden beslissingen gezamenlijk genomen, rekening houdend met de wensen van beide partijen. De organisatorische en financiële consequenties liggen per definitie in de THV waardoor beide partijen hetzelfde winst-versus-risico-potentieel hebben en houden. Zo lopen de belangen gelijk over de volledige duurtijd van de ontginning. Als bedrijf krijg je meer en meer het dilemma dat er verder gespecialiseerd moet worden maar dat anderzijds de uitdagingen groter en complexer worden. Bijgevolg wordt er meer en meer schaalgrootte vereist. Het is duidelijk dat je als kleinere gespecialiseerde kmo het talent en de visie moet hebben om samen met andere partners projecten uit te werken. Op deze manier kunnen Vlaamse kmo’s met blijvend succes opboksen tegen de grote multinationals. Om dergelijke samenwerking te laten slagen, dienen een aantal elementen in het oog gehouden te worden. Zo is het sleutelwoord vertrouwen. Dit moet worden opgebouwd en is een actief proces, dat voldoende openheid en inspanning vraagt. Deze fase mag best wat tijd in beslag nemen. Verder moeten de objectieven, zowel op korte als op lange termijn, klaar en duidelijk worden geformuleerd. Dan is het zoeken naar een samenwerkingsvorm die voldoende flexibel is en die ervoor zorgt dat de belangen op lange termijn blijven gelijklopen. Het principe van een THV heeft al herhaaldelijk zijn nut bewezen. Daarna blijft het werken aan de relatie door communicatie en evaluatie. Dit opbrengen in goede tijden zorgt voor een basis om in de toekomst de obstakels te overwinnen.
jurgen.desmedt@vanheede.com