Internationale financiële instellingen en milieuprojecten - Grootse projecten vragen goede partners

Internationale financiële instellingen en milieuprojecten

Grootse projecten vragen goede partners Internationale Financiële Instellingen of IFI’s zijn de belangrijkste financierders van ontwikkelingsprojecten.

Jaarlijks lenen zij hiervoor veertig tot vijftig miljard dollar uit. Daarnaast zijn IFI’s ook belangrijke kennis- en adviescentra voor ontwikkelingsvraagstukken.

K. Peeters en A. De Man, Ecorem - Aartselaar

april-mei 2014 | 2

B 12

ij internationale milieuprojecten is de wisselwerking tussen rijkere landen en ontwikkelingslanden zeer belangrijk. Dit type projecten wordt immers niet uitgevoerd door lokale bedrijven alleen, maar veelal in samenwerking met internationale bedrijven. Precies door die wereldwijde integratie worden de belangen van de rijke landen steeds meer gelinkt aan die van de ontwikkelingslanden, waardoor de rol van de IFI’s nog belangrijker wordt.

Het controversiële van IFI’s blijft momenteel dan ook dat het beleid nog grotendeels bepaald wordt door de grote aandeelhouders, zijnde de rijke landen die het overgrote deel van het kapitaal verschaffen en dus niet door de ‘leners’ zelf, zijnde de ontwikkelingslanden.

Desalniettemin vormen de internationale financiële

02 33

04 33

05 19

06 22

07 08

01 10 16 14 13 09

23

21

03

12

25

15 11

20 17 34

18

18

28 27

24 26

32 31 30 29

WHERE WE INVEST South-eastern Europe 09 Albania 10 Bosnia and Herzegovina 11 Bulgaria 12 FYR Macedonia 13 Kosovo 14 Montenegro 15 Romania 16 Serbia

Eastern Europe and the Caucasus 17 Armenia 18 Azerbaijan 19 Belarus 20 Georgia 21 Moldova 22 Ukraine

Central Asia 23 Kazakhstan 24 Kyrgyz Republic 25 Mongolia 26 Tajikistan 27 Turkmenistan 28 Uzbekistan

Southern and eastern Mediterranean 29 Egypt 30 Jordan 31 Morocco 32 Tunisia

33 Russia 34 Turkey

Financiering heeft vaak te maken met de samenhang tussen milieu en thema’s zoals armoede, opleiding, capacity building en sociale dimensies. instellingen een zeer belangrijke schakel in ontwikkelingsprojecten. Ook Belgische bedrijven kunnen hun voordeel halen uit deze projecten en instellingen.

Spelers op de markt De meest bekende IFI is ongetwijfeld de Wereldbank. Deze internationale bank is zeer sterk op ontwikkeling gericht en richt zich op thema’s gaande van armoede, rassengelijkheid en gezondheidshervorming tot milieu- en infrastructuurprojecten. De bank leent daarbij zowel aan landen als aan de privésector.

De investeringen gaan daarbij naar concrete projecten of sectoren of zijn bedoeld voor beleidswijzigingen en institutionele hervormingen in een land. Armoedebestrijding en welvaartspromotie vormen steeds de leidraad binnen deze projecten.

Een IFI die meer gericht is op de Europese ontwikkeling is de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD). De projecten die deze bank financiert, zijn eerder gericht op de ontwikkeling van infrastructuur in minder ontwikkelde Europese landen. Zij ondersteunen de overgang naar een markteconomie en democratie.

Naast de grote IFI’s zijn er ook regionale ontwikkelingsbanken. Zo is er de Asian Development Bank (ADB) voor Azië, de InterAmerican Development Bank voor MiddenAmerika en de African Development Bank (AfDB) voor Afrika. De functie van deze banken is dezelfde als die van de grotere IFI’s, met het grote verschil dat deze laatste op een regio gericht zijn.

Het mag duidelijk zijn dat ook milieubedrijven voordelen kunnen halen uit deze IFI’s en dat zij een belangrijke schakel kunnen vormen voor het internationaliseren van bepaalde markten. Zowel voor consultants, aannemers als leveranciers kan het belangrijk zijn om in hun exportstrategie te focussen op landen met specifieke noden op milieuvlak, en die openstaan voor internationale bedrijven. Aanbestedingen via IFI’s kunnen een hefboom zijn voor Vlaamse bedrijven om gelanceerd te worden op een markt die nog niet verzadigd is.

Export door IFI’s IFI’s kunnen dus een zeer belangrijke schakel zijn in een exportverhaal. Zo beschikken IFI’s over een enorm potentieel aan sector- en

april-mei 2014 | 2

Central Europe and the Baltic states 01 Croatia 02 Estonia 03 Hungary 04 Latvia 05 Lithuania 06 Poland 07 Slovak Republic 08 Slovenia

13

IFI

landenspecifieke informatie. Ze laten vaak gerichte studies uitvoeren binnen hun investeringsbeleid en stellen deze informatie ter beschikking op hun websites. Daarnaast zijn IFI’s uiteraard ook financier van welvaartsondersteunende projecten, waarvoor consultants, aannemers en leveranciers noodzakelijk zijn. IFI’s schrijven hiervoor zelf aanbestedingen uit, waarnaar ook Belgische ondernemingen kunnen meedingen. Deze internationale aanbestedingen vormen vaak een goede opstap om minder bekende markten te betreden en samenwerkingen in ontwikkelingslanden te stimuleren. Reeds aanwezige expertise kan via deze internationale aanbestedingen aangewend worden om diensten en/of producten te lanceren op buitenlandse markten.

Goods, Works and Services IFI’s financieren projecten van haalbaarheidsstudies over projectimplementaties tot de monitoring van projecten. Zowel consultants als aannemers en leveranciers van goederen komen bijgevolg in aanmerking voor dit type projecten.

Op het vlak van milieu staat België bekend om zijn technologische kennis en ervaring.

Het sterk uitgewerkte milieubeleid kan relatief eenvoudig geëxporteerd worden naar andere (ontwikkelings)landen, uiteraard rekening houdende met de specifieke noden van de markt. Daarnaast heeft België en Vlaanderen een uitstekende knowhow op het vlak van constructie van milieuvriendelijke systemen en technologieën. Het kan dus voor vele bedrijven interessant zijn om via IFI’s hun kennis te exporteren en implementeren in de internationale markt.

april-mei 2014 | 2

Belangrijke criteria in IFI-offertes Voor consultancyopdrachten (maar ook voor andere typen aanbestedingen) zijn technische competenties en expertise vaak bepalend. De offerte wordt geëvalueerd op de kwaliteit van de methodologie en de expertise van de inschrijvers. Daarbij is het uitermate belangrijk om het exportproduct aan te passen aan de noden van het project. Dit is vaak een uitdaging voor kleinere Vlaamse bedrijven, gelet de hoge verwachtingen inzake criteria tot deelname of evaluatie zoals gehanteerd door de IFI’s.

14

In vele gevallen is het noodzakelijk om in zee te gaan met een lokale partner. Deze kent immers vaak specifieke project- en marktdetails die de publieke bronnen niet vermelden. Bovendien kan die partner ook instaan voor een vlotte communicatie met de lokale overheid/ klant en de vertegenwoordigers van de financierende IFI.

Daarenboven moeten kandidaten vaak ook sterke omzetcijfers en referenties voorleggen.

Vooral bij de EU ligt de nadruk op reputatie en referenties. Ook in dit geval is het uitermate belangrijk om netwerken aan te gaan die het referentieaanbod versterken.

Voorbeelden van milieuprojecten bij IFI’s Momenteel worden vele grote milieuthema’s gefinancierd door IFI’s. Dit heeft te maken met de samenhang tussen milieu en andere onderwerpen zoals armoede, opleiding, capacity building, en sociale dimensies. Enkele

cyopdrachten, variërend van 75.000 euro tot circa 500.000 euro.

De grootte van de opdracht bepaalt mee de gunningsprocedure. Voor consultancyopdrachten groter dan 300.000 euro worden technische en financiële offertes geëvalueerd, waarbij kwaliteit meestal de belangrijkste factor is (80% kwaliteit versus 20% prijs).

Omwille van de vaak complexe procedures is het aangewezen zich in eerste instantie te richten op kleinere aanbestedingen om naamsbekendheid te creëren. Ook contacten met sectorale personen op het hoofdkwartier van EBRD en/of lokale projectautoriteiten

IFI’s beschikken over heel veel sector- en landenspecifieke informatie en zijn dus een zeer belangrijke schakel in internationale samenwerking.

voorbeelden van dergelijke thema’s zijn: ‘Climate change adaptation and mitigation’, ‘Water supply and sanitation’, ‘Integrated Solid Waste Management (ISWM)’.

Binnen deze cluster van thema’s worden vaak tenders gepubliceerd voor consultancy services en uitvoering van werken. Consultancy opdrachten kunnen bijvoorbeeld adaptatie- en mitigatiemaatregelen inhouden alsook het opmaken van afvalbeheersprogramma’s.

Voorbeelden van publicaties voor uitvoering van werken of voor het leveren van goederen zijn bijvoorbeeld de ontwikkeling van een irrigatiesysteem, het bouwen van dijken tegen overstromingen, een waterzuiveringsinstallatie of de implementatie van schone technologieën voor zware industrie.

Specifieke mogelijkheden binnen EBRD voor consultancyprojecten Naast bedrijven die ‘goods and services’ kunnen leveren, bestaan er zoals reeds vermeld ook voor consultancybedrijven belangrijke opportuniteiten bij IFI’s. Het is niet enkel mogelijk om projecten uit te voeren, maar ze kunnen ook aan de basis staan wanneer een nieuw project wordt goedgekeurd.

In tegenstelling tot ontwikkelingsbanken zoals WB en ADB, die vooral aan nationale overheden lenen, investeert EBRD vooral in bedrijven en lokale overheden. EBRD en haar klanten maken tijdens de voorbereidende en implementatiefasen gebruik van externe adviseurs. Deze worden geselecteerd via aanbestedingen voor kleine en grote consultan-

kunnen faciliterend werken. Uiteraard is het ook mogelijk om advies in te winnen bij bedrijven die hier meer ervaring mee hebben.

Besluit IFI’s zijn kennis- en adviescentra voor ontwikkelingsvraagstukken, maar ze zijn vooral gekend als financierder en beheerder van fondsen voor ontwikkelingsprojecten. Binnen deze categorie vallen ook grote en kleine milieuprojecten zoals afvalmanagement of klimaatsverandering.

Helaas werken weinig Belgische bedrijven samen met deze instellingen. De vaak logge structuren van grote IFI’s schrikken vele (potentiële) exporteurs af. Echter, mits goede interne organisatie en projectopvolging vormen deze instellingen vaak een belangrijke schakel om producten of diensten uit te breiden naar andere regio’s.

Samenwerkingen met lokale partners, die de specifieke project- en marktnoden kennen en die bovendien kunnen instaan voor een vlotte communicatie met de lokale klant of overheid, vormen daarbij een cruciale schakel in een succesvol exportverhaal!

katrijn.peeters@abo-group.eu