Twintig jaar bodemsanering - De gondleggers

Page 1

BODEMSANERING

Twintig jaar bodemsanering De grondleggers Naar aanleiding van het twintigjarig bestaan van het decreet betreffende de bodemsanering is het gepast om een artikel te wijden aan de ontstaansgeschiedenis van het bodemsaneringsdecreet en de daaropvolgende uitvoering. W. De Nijs , D.N.-D - Opwijk

De eerste wettelijke bepaling rond bodemvervuiling vindt men in het programmadecreet van 1990 onder de vorm van één artikel. Het heeft eigenlijk nooit gefunctioneerd omdat de Raad van State van mening was dat het geen zorgvuldig uitgevoerd werk was om structurele en ingrijpende wettelijke maatregelen te nemen bij de gelegenheid van een programmadecreet of programmawet.

oktober-november 2015 | 5

Commissie Bocken In die periode werd door minister Theo Kelchtermans de Commissie voor herziening van het Milieurecht opgericht. Deze bestond uit hoogleraren van de verschillende Vlaamse universiteiten, die zich met milieurecht bezighielden en hoge ambtenaren uit de milieusector. De voorzitter van deze commissie was Prof. Hubert Bocken. Men noemde ze dan ook de Commissie Bocken. OVAM werd in de commissie vertegenwoordigd door Wilfried De Nijs, die later inspecteur-generaal zou worden van de OVAM. Naast tal van andere werkzaamheden werd de idee geopperd een wettelijk kader tot stand te brengen aangaande bodemsanering. Immers het saneringsdossier van OVAM van de terreinen van de oude arseenfabriek te Bocholt verzonk in het moeras van zowat alle juridische procedures onder andere omdat de ene bepaling uit het programmadecreet niet volstond als rechtsgrond volgens de Raad van State.

32

Van Vrederechter tot Arbitragehof (nu Grondwettelijk Hof) werden alle juridische procedures doorlopen. Na informatie te hebben ingewonnen bij voorbeelden in het buitenland (Nederland, USA, ..) werd in de commissie regelmatig een brainstorm gedaan. Deze werd vooral toegespitst rond drie punten: 1. Wat is ter zake de verhouding RegionaalFederaal qua wetgevende bevoegdheid ?

2. Wat is de verhouding met het wettelijk eigendomsrecht ? 3. Wie en hoe zal de financiering gebeuren ? Na heel wat discussie stelde Prof. Bocken voor om de gelegenheid van de overdacht van een grond te kiezen als saneringsmoment. Deze zou immers slechts zijn waarde krijgen als hij niet meer moest gesaneerd worden en dus “gezond” was. Met dit in het achterhoofd werd een eerste voorontwerp op papier gezet. Gebruikmakend van bestaande juridische technieken werd een eerste (voorlopige) versie op papier gezet en besproken met de toenmalige minister Norbert De Batselier. Hem komt de politieke verdienste toe, het bodemdecreet tot stand te hebben gebracht. Hij kon zich wel vinden in het voorontwerp en maande de auteurs aan op die weg verder te doen. Een ruim hoofdstuk van het verslag van de Commissie werd dan ook aan bodemsanering gewijd. Om dit tot een ‘uitvoerbaar’ ontwerp te maken werd er flink gewerkt bij OVAM, die ter zake bevoegd was. Na principiële goedkeuring door de Vlaamse Executieve (dat heette toen zo) ging het ontwerp naar de Raad van State. De gesprekken met de Raad van State vielen eigenlijk wel mee. In het najaar 1994 werd het ontwerp definitief ingediend bij het Vlaams Parlement (Vlaamse Raad), na goedkeuring door de Vlaamse Executieve. Het decreet betreffende de bodemsanering werd eenparig goedgekeurd, behalve door AGALEV, dat zich onthield, op 8 februari 1995 en werd afgekondigd op 22 februari 1995. Pro en Contra Ondanks de (bijna) eenparige goedkeuring van het decreet waren er ook tegenstanders.


BODEMSANERING

gen zelfs een online verbinding met OVAM. Intussen werden de eerste deskundige bureaus erkend, werden de modi operandi voor bodemonderzoeken opgesteld en ging de hele uitvoering vrij vlot. In het zog van het bodemsaneringsdecreet werd ook de Grondbank opgericht (met OVAM en de VCB). Deze moest zich buigen over de problematiek van het grondverzet. Ook werd BOFAS opgericht met de representatieve organisaties uit de petroleumsector. BOFAS is zeer verdienstelijk geweest voor de sanering van de benzinestations. BOFAS was actief in heel België. Analoog werd voor de sanering van de droogkuisbedrijven VLABOTEX opgericht.

Vooreerst vanuit de ultra conservatieve hoek vond men dat de overheid zich veel te veel moeide met hun eigendom. Andere tegenstanders waren de notarissen. Het decreet voorziet dat bij overdracht de notariële akte een paragraaf moet voorzien omtrent de ecologische toestand van het onroerend goed. Dat brengt voor de notaris enig werk mee. Sommigen van de Orde der Notarissen waren zelfs van plan om hierover bij de minister van Justitie een tariefverhoging van hun ereloon te vragen. De notarissen vroegen ook standaardteksten voor hun aktes. De vastgoedwereld hield zich op de vlakte en nam een afwachtende houding aan. Sommigen waren argwanend, sommigen tegen, anderen voor. Ondertussen werd bij OVAM ijverig gewerkt aan de Uitvoeringsbesluiten. De verschillende besluiten van de Vlaamse regering werden gegroepeerd in één besluit dat de naam VLAREBO meekreeg. Dit werd door de Vlaamse

regering goedgekeurd op 6 maart 1996. Implementatie Door de ambtenaren van OVAM werd keihard gewerkt aan de uitvoering. Vooral het tijdig en zorgvuldig afleveren van bodemattesten had in de beginfase nogal wat voeten in de aarde. Het decreet voorzag in het begin een termijn van twee maanden voor de aflevering van een bodemattest. De notarissen geloofden niet dat de attesten tijdig zouden afgeleverd worden. Sommigen onder hen spraken zelfs van jaren. In de beginperiode werden de bodemattesten nog handmatig gemaakt (oktober-november-december 1996). De eerste maanden ging dat moeizaam, maar de wettelijke termijn van twee maanden werd nooit overschreden. Vanaf 1 januari 1997 begon de aflevering van bodemattesten via computer te gebeuren. De termijn was dan +/- tien dagen, nadien een week en zelfs drie dagen. Alle notarissen kre-

oktober-november 2015 | 5

De auteurs van het bodemsanerinsdecreet waren Wilfried De Nijs (links), inspecteur-generaal van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij OVAM, die in 1980‑1981 ook het Afvalstoffendecreet heeft gemaakt en Prof. Dr. Hubert Bocken, aan wie de Commissie Bocken haar naam ontleende-

Versie 2.0 Bij de goedkeuring in 1995 van het bodemsaneringsdecreet, was gesteld dat men uitvoerige evaluaties zou doen na tien jaar. De praktijk had na tien jaar inderdaad enkele knelpunten aan het licht gebracht. Om de leesbaarheid en dus ook de bruikbaarheid te verhogen, koos men voor een nieuw decreet in de plaats van een aantal wijzigingen. Het ontwerp werd volledig uitgewerkt door OVAM. Dit werd het decreet van 27 oktober 2006 en zou voortaan Bodemdecreet heten. Op 14 december 2007 kwam de nieuwe VLAREBO, het Vlaams Reglement rond Bodembescherming en Bodemsanering. Samen vervangen ze de vroegere regelgeving, maar ze behouden dezelfde krachtlijnen. Het bodemdecreet en vooral het bodemsaneringsdecreet zijn een mijlpaal in het beleid inzake milieubescherming in Vlaanderen en worden ons door vele landen en regio’s benijd.

33


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.