MATERIALENSCAN
Vlaanderen investeert in duurzaam materialengebruik OVAM aan productiebedrijven een gratis individuele materialenscan aan via aanbestede adviseurs. Een tussentijdse evaluatie van de uitgevoerde materialenscans bevestigt het belang en het potentieel van duurzaam materialengebruik. P. Coessens, Agentschap Ondernemen – Gent Sedert 2014 bieden het Agentschap Ondernemen en de OVAM productiebedrijven een gratis individuele materialenscan aan via aanbestede adviseurs. Met dit instrument krijgt u een zicht op uw huidig materialenverbruik en de kosten die ermee gepaard gaan. Eenvoudige simulaties tonen u hoe u de milieu-impact én uw productiekosten kan verlagen. De scan wordt uitgevoerd door geselecteerde adviseurs en is bovendien gratis.
Doe de materialenscan en ontdek hoe duurzaam materialengebruik zowel uw onderneming als de maatschappij ten goede komt.
ecoTips – De materialenscan loopt nu al een paar jaar. Heeft u zicht op de resultaten, wat heeft het allemaal opgebracht? Coessens - Een tussentijdse evaluatie van de
eerste vijfenvijftig materialenscans bevestigt het belang en het potentieel van duurzaam materialengebruik. Enkele cijfers: - De deelnemers hebben een overwegend positieve indruk van de materialenscan: de overgrote meerderheid (88%) vond het scanrapport enigszins waardevol of waardevol. Ook de tevredenheid over de adviseurs is heel hoog: 76% (zeer) goed. - 57% van de bedrijven heeft effectief reeds actie ondernomen; slechts 29 % zal ook in de nabije toekomst geen actie ondernemen. De grote meerderheid van de acties betreft verder onderzoek aangezien aanpassingen in materiaalgebruik bijna altijd ingrijpend zijn. - De grondstofkosten bedragen gemiddeld ongeveer 50% van de totale productiegerichte bedrijfskosten, dus veel hoger dan de energie- of de personeelskosten. - Gemiddeld gaat 18% van de grondstoffen verloren. De bijhorende verloren kosten, bestaande uit verloren aankoopkosten, verloren fabricagekosten en afvalfacturen, bedragen gemiddeld 19% van de totale productiegerichte bedrijfskosten. - In meer dan de helft van de scans is een ruwe inschatting van het besparingspotentieel gemaakt. Daaruit blijkt dat het besparingspotentieel gemiddeld op ongeveer 2% van de totale productiegerichte bedrijfskosten ligt. De uitgevoerde materialenscans bevestigen hiermee het belang maar vooral ook het potentieel van duurzaam materialengebruik. Een vermindering van de grondstofverliezen met 10% leidt in principe tot een besparing van gemiddeld 2% op de totale productiegerichte bedrijfskosten! ecoTips - Wat kan een bedrijf aanvangen
oktober-november 2015 | 5
Sedert 2014 bieden het Agentschap Ondernemen en de
23
MATERIALENSCAN
met de resultaten van deze scan? Is daarvoor ook enige begeleiding/advies voorzien? Coessens - De uitvoering van de materia-
lenscan leidt tot een uitgebreid rapport van uw adviseur. De inventarisatie van het materiaalverbruik, mogelijke optimalisaties op vlak van grondstofefficiëntie, inzet van gere-
cycleerde materialen en valorisatie van reststromen (kringloopsluiting) komen hierin aan bod. Een bedrijf kan op basis van het rapport de interessantste opportuniteiten zelf verder onderzoeken, uitwerken en eventueel implementeren, maar in veel gevallen zal bijkomende relevante materiaalexpertise nodig zijn. Daarom hebben de OVAM en het Agentschap Ondernemen ook
Tabel 1 KENNISCENTRA WAARMEE BEDRIJVEN KUNNEN SAMENWERKEN IN HET KADER VAN DE MATERIALENSCAN
Sirris (www.sirris.be), het collectief centrum van de Belgische technologische industrie. Sirris helpt bedrijven bij het invoeren van technologische innovaties. Op die manier kunnen zij hun concurrentiepositie op een duurzame manier versterken. Hun experts gaan ter plaatse, geven technologisch advies, starten innovatietrajecten en begeleiden tot bij de implementatie. Flanders Plastic Vision (www.plasticvision.be) is een overkoepelende organisatie voor alle Vlaamse bedrijven uit de kunststof- en rubberindustrie die opgericht is op initiatief van Federplast.be, tien toonaangevende kunststofverwerkende bedrijven, het Vlaams Kunststofcentrum, Sirris en de Associaties van KULeuven en UGent. Centexbel (www.centexbel.be) wil als collectief onderzoekscentrum de competitiviteit van de Belgische textielbedrijven bevorderen door aansporen tot en ondersteunen van innovatie. Hiervoor wil Centexbel het belangrijkste textielkenniscentrum zijn in België en toonaangevend in Europa, met vijf activiteiten die elkaar versterken. Deze activiteiten zijn toegepast onderzoek & ontwikkeling, kennisverspreiding, normalisatie, testing en certificatie. Vito (www.vito.be) Als onafhankelijke en klantgerichte onderzoeksorganisatie verschaft VITO innoverende technologische oplossingen en geeft VITO wetenschappelijk onderbouwde adviezen en ondersteuning om duurzame ontwikkeling te stimuleren en het economisch en maatschappelijk weefsel in Vlaanderen te versterken.
oktober-november 2015 | 5
Material Research Center (www.kuleuven.be/mrc) is een interfacultair samenwerkingsverband, dat een coördinerende schakel tussen materiaalkunde en technologie onderzoeksgroepen aan de KU Leuven vormt. Leuven-MRC brengt een grote kritische massa in materiaalonderzoek, een unieke combinatie van deskundigheid en know-how, een indrukwekkende en state-of-the-art infrastructuur en een breed scala aan bestudeerde materiaal, processen en applicaties samen.
24
WTCB (www.wtcb.be), het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf heeft tot doel het toegepast onderzoek in de bouwindustrie te bevorderen, om aldus het concurrentievermogen te verhogen.
kenniscentra onder de arm genomen die zullen klaarstaan om u na de doorlichting verder te begeleiden. Op die manier heeft u alles in handen om uw materiaalverbruik én de productiekosten effectief te verlagen. Bijgaande Tabel 1 geeft een niet-limitatief overzicht van de kenniscentra waarmee we samenwerken hiervoor. Ook bij VLOOT, de overkoepelende organisatie van de Vlaamse technologisch-wetenschappelijke innovatiecentra kan u terecht. VLOOT is een structurele overkoepelende samenwerking tussen 24 technologisch-wetenschappelijke innovatiecentra in Vlaanderen, die hun activiteit direct afstemmen op de behoeften van de bedrijfswereld. ecoTips – Is er naast deze technologische ook financiële ondersteuning voorzien voor wie aan de slag wil gaan? Coessens - Er is inderdaad ook financiële
ondersteuning mogelijk voor het verder onderzoek of de implementatie van de verbetermaatregelen via de reguliere steunkanalen. Alle informatie over de steunmogelijkheden vindt men in de Subsidiedatabank voor de ondernemer van het Agentschap Ondernemen. Enkel de belangrijkste mogelijkheden worden hieronder vermeld: De kmo-portefeuille is een laagdrempelige
en interactieve webtoepassing waarlangs kmo’s jaarlijks tot 40.000 euro subsidie kunnen verkrijgen voor ondersteuning in hun processen van ondernemen, innoveren en internationaliseren wanneer daarvoor beroep gedaan wordt op een erkende dienstverlener. De in aanmerking komende diensten worden ondergebracht in zes pijlers. De belangrijkste pijlers in dit verband zijn de pijlers advies, technologieverkenning en strategisch advies. De kmo-portefeuille wordt binnenkort vereenvoudigd. Prodem (promotie en demonstratiecentrum van milieu- en energievriendelijke technologieën) is een steunmaatregel die kmo’s in staat stelt om op een gesubsidieerde manier een beroep te doen op het onderzoekscentrum VITO om milieu- of energietechnologieën te evalueren. PRODEM is interessant voor ontwikkelaars van nieuwe milieu- en energietechnologieën en eindgebruikers van deze technologieën. Ontwikkelaars kunnen via PRODEM hun nieuwe technologieën testen in een reële situatie.
MATERIALENSCAN
Eindgebruikers kunnen PRODEM gebruiken voor het zoeken van milieu- en energievriendelijke technologieën en het implementeren ervan in hun bedrijfsvoering. Aan de hand van haalbaarheidsstudies, laboprogramma’s, onderzoek op pilootschaal of tests in uw bedrijf gaat PRODEM op zoek naar de meest geschikte oplossing of investering voor uw specifieke situatie. IWT-steun - Ondernemingen met activiteiten
in het Vlaams Gewest die een innovatie wensen door te voeren kunnen voor de uitvoering van bepaalde innovatie-activiteiten door het IWT worden ondersteund. De ecologiepremie(EP-plus) is een financi-
BEDRIJFSCASE Johny Bultheel, Argex Ons bedrijf wint klei uit een eigen kleigroeve en optimaliseert dat mengsel door de korrels op hoge temperatuur te laten expanderen. Het afgewerkte product zijn kleikorrels die terecht komen in bouwproducten en groentoepassingen zoals vloeren, bouwblokken, lichtbeton, funderingen, groentekassen en plantenbakken als hydrokorrel. Wij waren we al langer op zoek naar geschikte secundaire rondstoffen om onze primaire grondstof, de Boomse klei, deels te vervangen. Tot voor kort belandden er echter te weinig geschikte secundaire stromen op de markt die compatibel waren qua chemische samenstelling en structuur. Via de materialenscan kwamen we in contact met smartsymbiose. Via dat platform wisselen bedrijven reststromen uit. Momenteel onderzoeken we of enkele van die stromen in aanmerking komen voor ons productieproces en of deze beantwoorden aan de kritische eisen die gesteld worden aan dergelijke reststromen. Of die ingreep een kostenbesparing kan opleveren, hangt af van verschillende factoren, zoals de locatie van de leverancier, de transportkosten om de reststroom tot bij ons te krijgen en de prijs die de leverancier wil betalen om zijn reststromen aan de man te brengen.
ële tegemoetkoming aan ondernemingen die ecologie-investeringen zullen realiseren in het Vlaamse Gewest. Met de ecologiepremie wil de Vlaamse overheid ondernemingen stimuleren om hun productieproces milieuvriendelijk en energiezuinig te organiseren en zij neemt daarbij een gedeelte van de extra investeringskosten, die een dergelijke investering met zich meebrengt, voor haar rekening (onder de vorm van een bepaald % van de investering). Strategische ecologiepremie (Stres) is – zo-
als de gewone ecologiepremie - een financiële tegemoetkoming aan ondernemingen die ecologie-investeringen zullen realiseren in het Vlaamse Gewest. Met deze steunmaatregel wil de Vlaamse Overheid kmo’s en grote ondernemingen stimuleren om te investeren in groene spitstechnologieën die omwille van hun unieke bedrijfsspecifieke karakter niet kunnen gestandaardiseerd worden en daardoor niet voorkomen op de limitatieve technologieënlijst van de klassieke ecologiesteunregeling Aarzel niet om zelf ook een gratis materialenscan aan te vragen. Het aanbod wordt verlengd tot eind 2016. U vindt alle info en de contactgegevens van de geselecteerde adviseurs op www.materialenscan.be
Elk bedrijf dat gebruik maakt van primaire grondstoffen heeft baat bij een materialenscan. Een kritische doorlichting van de productie en het materialengebruik kan de rendabiliteit alleen maar ten goede komen. piet.coessens@agentschapondernemen.be
oktober-november 2015 | 5
Op www.agentschapondernemen.be vindt men een volledig overzicht van projecten en begeleidende steunprogramma’s waarop de ondernemer een beroep kan doen om zijn innovatief beleid een grotere slaagkans te geven.
25