FENOMEEN Ik meet, dus ik ben

sociale rollen. De vrouw combineert zo haar baan, haar investering in het publieke leven en een centrale rol in de zorg voor haar gezin en de maatschappij. Deze dubbele belasting wordt niet als discriminatorisch beschouwd. Ioulia Tymochenko, die eerste minister van Oekraïne is geweest, belichaamt dat heel duidelijk: deze sterke vrouw voerde de figuur van beschermster en moeder ten tonele, met de vlecht rond haar hoofd en met haar jurken die verwijzen naar de traditionele Oekraïense klederdracht.”

Honderdduizenden vrouwen en kinderen vluchten uit Oekraïne weg, terwijl de mannen blijven om het land te verdedigen – Oekraïense mannen van 18 tot 60 jaar mogen het land niet uit*. Illustreert dat niet de rol van de vrouw als beschermster van het gezin?

“Absoluut. Ook al sluit die rol helemaal niet uit dat vrouwen meevechten, zoals ik al zei. Een paar weken voor de Russische aanval heeft Oekraïne trouwens zijn wetgeving aangepast om de lijst van de potentiële vrouwelijke reservisten op te kunnen stellen. Dat leidde tot bezorgdheid, omdat die maatregel in geen enkele andere post-Sovjetstaat werd genomen. Ook in de westerse landen zou zo’n beslissing heel waarschijnlijk vragen oproepen. Bij de Oekraïense vrouwen is er momenteel een discussie gaande over alles wat taken en zorgtaken in huis aangaat. Maar niet over het moederschap. Dat is ons bastion.”

Het is nog heel vroeg om het te hebben over de gevolgen, maar kan deze sterke integratie van vrouwen in de oorlog op alle domeinen, de rolverdeling tussen mannen en vrouwen beïnvloeden?

“Daar zijn we nog lang niet. We zullen moeten bekijken hoe getraumatiseerd de Oekraïense bevolking zal zijn en hoe de mannen en vrouwen die de oorlog overleven er mentaal aan toe zijn. We moeten ook uitzoeken waarheen ze terugkeren: talrijke steden moeten heropgebouwd worden en veel mensen zullen niet terug naar huis kunnen. Het herbekijken van de rollen zal een factor zijn, maar nog niet meteen.”

(*) De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft op 24 februari de algemene mobilisatie bevolen.

5 FOTOGRAFEN OM TE VOLGEN OP HET TERREIN

ANDRIY DUBCHAK

Deze freelance reporter post filmpjes en beelden van gevechten en burgerslachtoffers in Kiev, Irpin en Donbass, waar hij vanaf 2014 de protesten in Maidan heeft gevolgd. Een langetermijnchroniek van dit conflict dat op een oorlog is uitgelopen.

@andriy.dubchak @donbas.frontliner

JUSTYNA MIELNIEKIEWICZ

Deze onafhankelijke Poolse fotojournaliste en vlogster, die normaal in Tbilissi in Georgië woont, is naar Oekraïne vertrokken. Vandaaruit documenteert ze het leven van de burgers, als een daad van verzet tegen de Russische troepen.

@justmiel OKSANA PARAFENIUK

Een onafhankelijke fotografe die gevestigd is in Kiev. In vredestijd bestudeerde ze de tekens van veerkracht en waardigheid van mensen bij beproevingen. Nu doet ze verslag van de oorlog.

@oksana_par

LYNSEY ADDARIO

Deze Amerikaanse oorlogsfotografe en Pulitzer-winnares toont welke schade de oorlog aanricht bij de inwoners, steden en landschappen.

@lynseyaddario

EVGENY MALOLETKA

Deze fotojournalist uit Kiev vat het afgrijselijke raderwerk van bommen, kogels, gewonden, vernielingen, en het onvermijdelijke assortiment van wapens.

INSTAGRAM.COM: ANDRIY.DUBCHAK, IOKSANA_PAR, LYNSEYADDARIO, JUSTMIEL,EVGENYMALOLETKA. DisruptingDiamonds

In de baai van Arugam, van links naar rechts, poseren de surfsters Mona, Shamali, Naomi, Nandini, Omu, Isuri, Babyrani (bijnaam Baby) en Tiffany in sari. De Californische Tiffany installeerde zich hier tien jaar geleden met man en kinderen en stichtte samen met Shamali de eerste vrouwelijke surfclub van Sri Lanka.

SRI LANKA

Meisjes en hun schokgolf

In Arugam Bay, in het oosten van Sri Lanka, zijn deze vissersdochters heldinnen. De tsunami van 2004 hakte zwaar in op de dorpen met angst voor de zee tot gevolg. Deze vrouwen trotseren niet alleen de oceaan met de Arugam Bay Girls Surf Club, de eerste vrouwensurfclub in het land. Ze laten ook zien dat ze evengoed zijn als de mannen. Ze dagen de zee én de lokale traditie, doordrongen van het patriarchaat, uit. Wij gingen naar hen toe.

Tekst Caroline Laurent-Simon Foto’s Gaël Turine

Mona: “In mijn belevenis stond de oceaan lange tijd symbool voor het lijden en de dood. Ik was 15 toen het dorp in 2004 door de tsunami werd overspoeld en mijn moeder werd meegenomen door het water. Een jaar later stierf mijn vader van verdriet. Mijn leven was verwoest. Ik haatte de oceaan, ik was bang voor de golven. Die angst heb ik overwonnen: vandaag maakt de oceaan me blij en geeft me vreugde.” Vanuit haar bescheiden huis met zijn felgekleurde kale muren, omgeven door een zanderige tuin, op vijf minuten lopen van de kust die grenst aan het vissersdorpje Arugam Bay, hoor je het geluid van de branding van de Indische Oceaan. Met een stralende glimlach zet de 36-jarige jonge vrouw haar woorden kracht bij. Trots klinkt door in haar nederigheid. Moeder van twee dochters van 14 en 6 jaar oud, met een visser getrouwd én een van de vijftien leden van